Hướng dẫn ôn thi kinh tế chính trị 9

PTS. NGUỴN VÙN HẪO

40

thụ lâ ngìn gưëc ca giấ trõ thùång dû, ngìn gưëc lâm giâu ca
nhâ tû bẫn.
Sẫn xët giấ trõ thùång dû lâ mc àđch duy nhêët ca nïìn sẫn
xët tû bẫn ch nghơa. Vị mc àđch àố, cấc nhâ tû bẫn sẫn xët
bêët cûá loẩi hâng hốa nâo, kïí cẫ v khđ giïët ngûúâi hâng loẩt, miïỵn
lâ thu àûúåc nhiïìu giấ trõ thùång dû. Phûúng tiïån àïí àẩt mc àđch lâ
tùng cûúâng bốc lưåt cưng nhên lâm thụ trïn cú súã phất triïín k
thåt, tùng cûúâng àưå lao àưång, kếo dâi ngây lao àưång, tùng nùng
sët lao àưång v.v..
Sẫn xët giấ trõ thùång dû lâ quy låt kinh tïë cú bẫn ca ch
nghơa tû bẫn. Nưåi dung ca quy låt lâ tẩo ra ngây câng nhiïìu giấ
trõ thựồng dỷ cho nhaõ tỷ baón bựỗng caỏch tựng cỷỳõng cấc phûúng tiïån
k thåt vâ quẫn l àïí bốc lưåt ngây câng nhiïìu lao àưång lâm thụ.
Quy låt giấ trõ thùång dû cố tấc dng mẩnh mệ trong nhiïìu mùåt
ca àúâi sưëng xậ hưåi. Mưåt mùåt, nố thc àêíy k thåt vâ phên cưng
lao àưång xậ hưåi phất triïín, lâm cho lûåc lûúång sẫn xët trong xậ hưåi
tû bẫn ch nghơa phất triïín vúái tưëc àưå nhanh vâ nêng cao nùng
sët lao àưång. Mùåt khấc, nố lâm cho cấc mêu thỵn vưën cố ca ch
nghơa tû bẫn, trûúác hïët lâ mêu thỵn cú bẫn ca nố - mêu thỵn
giûäa tđnh chêët xậ hưåi ca sẫn xët vúái sûå chiïëm hûäu tû nhên tû
bẫn ch nghơa vïì tû liïåu sẫn xët - ngây câng gay gùỉt.
13. Tđch ly tû bẫn lâ gị? Nhûäng nhên tưë nâo ẫnh hûúãng àïën quy
mư tđch ly tû bẫn? Thïë nâo lâ tđch t, têåp trung vâ cêëu tẩo hûäu cú
ca tû bẫn?
1. Tđch ly tû bẫn vâ nhên tưë ẫnh hûúãng àïën quy mư ca tđch
ly.
- Tđch ly tû bẫn lâ biïën mưåt phêìn giấ trõ thùång dû thânh tû bẫn

àïí múã rưång sẫn xët, tùng thïm quy mư bốc lưåt.
Tđch ly tû bẫn lâ têët ëu khấch quan do quy låt kinh tïë cú
bẫn, quy låt giấ trõ vâ cẩnh tranh... ca phûúng thûác saãn xuêët tû



HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN KINH TÏË CHĐNH TRÕ MẤC - LÏNIN

41

bẫn ch nghơa quy àõnh. Ngìn gưëc duy nhêët ca tû bẫn tđch ly
lâ giấ trõ thùång dû; thûåc chêët ca tđch ly tû bẫn lâ biïën mưåt phêìn
giấ trõ thùång dû thânh tû bẫn ph thïm àïí múã rưång sẫn xët.
- Quy mư tđch ly ph thåc vâo khưëi lûúång giấ trõ thùång dû vâ
t lïå phên chia giấ trõ thùång dû thânh tû bẫn ph thïm vâ thu
nhêåp (bưå phêån giấ trõ thùång dû nhâ tû bẫn tiïu dng cho cấ nhên).
Nïëu t lïå phên chia khưng thay àưíi, thị quy mư tđch ly ph thåc
vâo cấc nhên tưë lâm tùng khưëi lûúång giấ trõ thùång dû nhû:
+ Tùng cûúâng bốc lưåt sûác lao àưång. Nhên tưë nây biïíu hiïån úã chưỵ
cùỉt xến tiïìn cưng, tùng cûúâng àưå lao àưång àưëi vúái cưng nhên lâm
thụ.
+ Tùng nùng sët lao àưång xậ hưåi. Àêy lâ àôn bêíy kinh tïë mẩnh
mệ vâ cố tấc dng thiïët thûåc àưëi vúái tđch ly.
+ Sûå chïnh lïåch ngây câng lúán giûäa tû bẫn sûã dng (tûác giấ trõ
mấy mốc, thiïët bõ àûúåc sûã dng) vâ tû bẫn tiïu dng (tûác giấ trõ
tiïu hao ca mấy mốc, thiïët bõ àố qua mưỵi chu k sẫn xët).
+ Quy mư tû bẫn ûáng trûúác. Quy mư tû bẫn ûáng trûúác câng lúán,
câng cố àiïìu kiïån phất triïín nhanh, do àố tđch ly ngây câng
nhiïìu.
2. Tđch t tû bẫn.

Tđch t tû bẫn lâ sûå tùng thïm quy mử tỷ baón caỏ biùồt bựỗng caỏch
tỷ baón hoỏa mưåt phêìn giấ trõ thùång dû. Tđch t tû bẫn lâ kïët quẫ
trûåc tiïëp ca tđch ly tû bẫn. Chùèng hẩn, mưåt tû bẫn 1.000 àưla
cưång thïm 100 àưla giấ trõ thùång dû tû bẫn hốa thânh mưåt tû bẫn
lúán hún lâ 1.100 àưla.
Tđch t tû bẫn lâ mưåt têët ëu. Trûúác hïët àố lâ do u cêìu ca
quy låt kinh tïë cú bẫn ca ch nghơa tû bẫn, ca cẩnh tranh vâ
ca tiïën bưå k thåt. Àưìng thúâi trịnh àưå bốc lưåt vâ khưëi lûúång giấ
trõ thùång dû bốc lưåt àûúåc ngây câng tùng trong quấ trịnh phất




PTS. NGUỴN VÙN HẪO

42

triïín ca ch nghơa tû bẫn lâ àiïìu kiïån vêåt chêët lâm cho khẫ nùng
tû bẫn hốa giấ trõ thùång dû biïën thânh hiïån thûåc tđch t tû bẫn.
3. Têåp trung tû bẫn.
Têåp trung tû bẫn lâ sỷồ tựng thùm quy mử tỷ baón bựỗng caỏch kùởt
hỳồp nhiïìu tû bẫn nhỗ thânh mưåt tû bẫn lúán hún. Thđ d: mưåt tû bẫn
3.000 àưla húåp lẩi vúái mưåt tû bẫn 2.000 àưla thânh mưåt tû bẫn lúán
hún lâ 5.000 ửla.
Tờồp trung tỷ baón thỷỳõng diùợn ra bựỗng hai phûúng phấp. Phûúng
phấp cûúäng bûác vâ phûúng phấp tûå nguån. Phûúng phấp cûúäng
bûác thïí hiïån úã chưỵ: trong quấ trịnh cẩnh tranh, cấc nhâ tû bẫn lúán
thưn tđnh cấc nhâ tû bẫn nhỗ phấ sẫn. ÚÃ phûúng phấp tûå nguån
trong quấ trịnh cẩnh tranh, cấc nhâ tû bẫn khưng phên thùỉng bẩi,
hổ liïn hiïåp lẩi vâ tưí chûác cấc cưng ty cưí phêìn àïí trấnh khỗi sûå phấ

sẫn vâ cố à sûác mẩnh cêìn thiïët cho cẩnh tranh trïn phẩm vi múái.
Nïëu tđch t tû bẫn lâm tùng quy mư tû bẫn xậ hưåi vâ phẫn ấnh
mưëi quan hïå trûåc tiïëp giûäa giai cêëp cưng nhên vâ giai cêëp tû sẫn
thị têåp trung tû bẫn khưng lâm tùng quy mư tû bẫn xậ hưåi mâ chó
phên phưëi lẩi vâ tưí chûác lẩi tû bẫn xậ hưåi; nố phẫn ấnh quan hïå
trûåc tiïëp giûäa cấc nhâ tû bẫn.
Tđch t vâ têåp trung tû bẫn cố quan hïå vúái nhau vâ tấc àưång
thc àêíy nhau. Tđch t tû bẫn lâm tùng quy mư tû bẫn cấ biïåt
khiïën cho cẩnh tranh gay gùỉt hún, dêỵn àïën sûå têåp trung tû bẫn.
Têåp trung tû bẫn tẩo ra àiïìu kiïån àïí tùng cûúâng bốc lưåt giấ trị
thùång dû vâ àêíy mẩnh tđch t tû bẫn.
4. Cêëu tẩo hûäu cú ca tû bẫn.
- Trong quấ trịnh tđch ly tû bẫn, cú cêëu tû bẫn dêìn dêìn thay
àưíi. Cấc bưå phêån ca tû bẫn cố sûå thay àưíi khưng giưëng nhau. Cêëu
tẩo ca tû bẫn gưìm cố hai mùåt: mùåt vêåt chêët vâ mùåt giấ trõ.
+ Cêëu tẩo ca tû bẫn vïì mùåt vêåt chêët gưìm cố tû liïåu sẫn xët vâ
sûác lao àưång. T lïå giûäa sưë lûúång tû liïåu sẫn xët vâ sưë lûúång sûác



HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN KINH TÏË CHĐNH TRÕ MẤC - LÏNIN

43

lao àưång sûã dng tû liïåu sẫn xët àố gổi lâ cêëu tẩo k thåt ca tû
bẫn.
+ Cêëu tẩo ca tû bẫn vïì mùåt giấ trõ gưìm cố tû bẫn bêët biïën vâ tû
bẫn khẫ biïën. T lïå giûäa tû bẫn bêët biïën vâ tû bẫn khẫ biïën gổi lâ
cêëu tẩo giấ trõ ca tû bẫn.
+ Cêëu tẩo k thåt vâ cêëu tẩo giấ trõ cố quan hïå chùåt chệ vúái

nhau. Àïí chó mưëi quan hïå chùåt chệ àố, C.Mấc dng khấi niïåm cêëu
tẩo hûäu cú ca tû bẫn. Vêåy cêëu tẩo hûäu cú ca tû bẫn lâ cêëu tẩo
giấ trõ ca tû bẫn do cêëu tẩo k thåt quy àõnh vâ phẫn ấnh
nhûäng thay àưíi ca cêëu tẩo k thåt.
Cêëu tẩo hûäu cú ca tû bẫn thay àưíi ty theo mûác àưå phất triïín
ca lûåc lûúång sẫn xët.
ÚÃ giai àoẩn cưng nghiïåp hốa tû bẫn ch nghơa, phất triïín cưng
nghiïåp cú khđ, cêëu tẩo hûäu cú ca tû bẫn tùng lïn rêët nhanh.
Nhûng hiïån nay cố nhiïìu ngânh cưng nghiïåp sẫn xët ra cấc mấy
mốc, thiïët bõ k thåt múái rễ hún so vúái cấc mấy mốc, thiïët bõ k
thåt c mâ chđnh nố thay thïë, hóåc àang phất triïín ngânh cố cêëu
tẩo hûäu cú thêëp nhû lơnh vûåc dõch vuå. Vò vêåy, hiïån nay xu hûúáng
tùng lïn ca cêëu tẩo hûäu cú ca tû bẫn khưng rộ rïåt úã mưåt sưë
ngânh. Vêën àïì nây cêìn àûúåc nghiïn cûáu k hún.
14. Thïë nâo lâ tìn hoân vâ chu chuín ca tû bẫn? Nhûäng nhên
tưë nâo lâm tùng tưëc àưå chu chuín tû bẫn? nghơa thûåc tiïỵn ca viïåc
nghiïn cûáu vêën àïì nây?
1. Tìn hoân ca tû bẫn.
- Mổi tû bẫn sẫn xët trong quấ trịnh vêån àưång àïìu qua ba giai
àoẩn, tưìn tẩi dûúái ba hịnh thûác vâ thûåc hiïån ba chûác nùng.
Giai àoẩn I, tû bẫn mang hịnh thûác tiïìn tïå, thûåc hiïån chûác nùng
mua cấc ëu tưë sẫn xët tû liïåu sẫn xët vâ sûác lao àưång;
Giai àoẩn II, tû bẫn mang hịnh thûác tû bẫn sẫn xët, thûåc hiïån
chûác nùng sẫn xët ra hâng hốa vâ tẩo ra giấ trõ thùång dû;



PTS. NGUỴN VÙN HẪO

44

Giai àoẩn III, tû bẫn mang hịnh thûác tû bẫn hâng hốa vúái chûác
nùng thûåc hiïån giấ trõ vâ giấ trõ thùång dû.
Tlsx
T-H

...Sx...

H’-T’

Slà
Giai àoẩn I

Giai àoẩn II

Giai àoẩn III

- Sûå vêån àưång ca tû bẫn qua ba giai àoẩn, tưìn tẩi dûúái ba hịnh
thûác, thûåc hiïån ba chûác nùng, rưìi quay vïì hịnh thûác xët phất ca
nố, gổi lâ tìn hoân ca tû bẫn.
2. Chu chuín ca tû bẫn.
Nïëu àûúåc xem xết nhû lâ quấ trịnh àõnh k àưíi múái diïỵn ra liïn
tc, lùỉp ài lùỉp lẩi, thị sûå tìn hoân ca tû bẫn sẫn xët àûúåc gổi lâ
chu chuín ca tû bẫn. Chu chuín ca tû bẫn nối lïn tưëc àưå vêån
àưång ca tû bẫn nhanh hay chêåm.
- Nhên tưë lâm tùng tưëc àưå chu chuín ca tû bẫn.
Nghiïn cûáu tưëc àưå chu chuín ca tû bẫn, chng ta cêìn nghiïn
cûáu thúâi gian chu chuín ca tû bẫn. Thúâi gian chu chuín ca tû
bẫn lâ khoẫng thúâi gian tûâ khi tû bẫn ûáng ra dûúái mưåt hịnh thûác
nhêët àõnh àïën khi nố trúã vïì hịnh thûác àố nhûng cố thïm giấ trõ

thùång dû. Nhû vêåy, àïí chu chuín mưåt vông, tû bẫn phẫi trẫi qua
hai giai àoẩn lûu thưng vâ mưåt giai àoẩn sẫn xët. Do àố, mën
tùng tưëc àưå chu chuín ca tû bẫn phẫi giẫm búát thúâi gian lûu
thưng vâ thúâi gian sẫn xët ca nố. Mën giẫm búát thúâi gian lûu
thưng, phẫi cố phûúng tiïån giao thưng vêån tẫi tưët, àêìy à vâ thån
tiïån; àưìng thúâi, cấc sẫn phêím sẫn xët ra phẫi cố giấ trõ sûã dng
cao, giấ thânh hẩ, húåp thõ hiïëu ngûúâi tiïu dng. Mën giẫm thúâi
gian sẫn xët phẫi tựng nựng suờởt lao ửồng, giaóm thỳõi gian giaỏn
oaồn bựỗng cấch ûáng dng khoa hổc k thåt v.v..




HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN KINH TÏË CHĐNH TRÕ MẤC - LÏNIN

45

- Nghiïn cûáu chu chuín ca tû bẫn, cêìn hiïíu àûúåc viïåc chu
chuín hai bưå phêån giấ trõ ca tû bẫn sẫn xët lâ tû bẫn cưë àõnh
vâ tû bẫn lûu àưång.
+ Tû bẫn cưë àõnh lâ bưå phêån ca tû bẫn sẫn xët (nhâ xûúãng,
thiïët bõ, mấy mốc) tham gia toân bưå vâo quấ trịnh sẫn xët, nhûng
giấ trõ ca nố àûúåc chuín dêìn dêìn vâo sẫn phêím. Tû bẫn cưë àõnh
sûã dng lêu dâi vâ bõ hao môn dêìn. Cố hai loẩi hao môn: hao môn
hûäu hịnh vâ hao môn vư hịnh. Hao môn hûäu hịnh lâ hao môn vïì
giấ trõ sûã dng, do quấ trịnh sûã dng vâ do tấc àưång ca tûå nhiïn
mâ bõ hao môn. Côn hao môn vư hịnh lâ hao môn vïì giấ trõ do quấ
trịnh hiïån àẩi hốa ca khoa hổc k thåt, nhiïìu mấy mốc múái àûúåc
sẫn xët ra tưët hún vúái giấ rễ hún, lâm cho mấy mốc c àang àûúåc
sûã dng bõ giẫm giấ trõ ban àêìu.

+ Tû bẫn lûu àưång lâ bưå phêån ca tû bẫn sẫn xuêët (nguyïn liïåu,
nhiïn liïåu, vêåt liïåu phuå...) àûúåc tiïu duâng hoân toân trong mưåt chu
k sẫn xët vâ giấ trõ ca nố àûúåc chuín toân bưå vâo sẫn phêím.
- Nghiïn cûáu chu chuín ca tû bẫn lâ vêën àïì cố nghơa thûåc
tiïỵn trong viïåc sûã dng tiïìn vưën trong saón xuờởt vaõ kinh doanh hỳồp
lyỏ, nhựỗm aồt hiùồu quaó kinh tïë cao. Cêìn tùng tưëc àưå chu chuín tû
bẫn cưë àõnh, têån dng tưëi àa cưng sët mấy mốc, thiïët bõ. Phẫi àêíy
nhanh tưëc àưå xêy dûång àïí àûa cưng trịnh vâo sẫn xët câng súám
câng tưët.
15. Thïë nâo lâ lúåi nhån vâ t sët lúåi nhån? Chng cố quan hïå
gị vúái giấ trõ thùång dû vâ t sët giấ trõ thùång dû?
1. Lúåi nhån vâ quan hïå giûäa lúåi nhån vúái giấ trõ thùång dû.
- Lúåi nhån:
Hao phđ lao àưång thûåc tïë ca xậ hưåi àïí sẫn xët hâng hốa lâ c +
v + m. Nïëu gổi G lâ giấ trõ hâng hốa thị: G = c+v+m.
Chi phđ sẫn xët tû bên ch nghơa lâ c+v. Nïëu k hiïåu chi phđ
sẫn xët tû bẫn ch nghơa lâ K thò: