Bài giảng Đường lối Cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam: Chương IIIa - ThS. Dương Thị Thanh Hậu

Chương
Chương III
III
ĐƯỜNG
ĐƯỜNG LỐI
LỐI KHÁNG
KHÁNG CHIẾN
CHIẾN CHỐNG
CHỐNG
THỰC
THỰC DÂN
DÂN PHÁP
PHÁP VÀ
VÀ ĐẾ
ĐẾ QUỐC
QUỐC MỸ
MỸ
XÂM
XÂM LƯỢC
LƯỢC (1945
(1945 –– 1975)
1975)

I. Đường lối xây dựng, bảo vệ chính quyền
và kháng chiến chống thực dân Pháp
xâm lược (1945 – 1954)
II. Đường lối kháng chiến chống Mỹ, cứu
nước, thống nhất Tổ quốc (1954 – 1975)
1

Chương
Chương III
III
I. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG, BẢO VỆ CHÍNH
QUYỀN VÀ KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC
DÂN PHÁP XÂM LƯỢC (1945 – 1954)
1. Chủ trương xây dựng và bảo vệ chính
quyền cách mạng (1945 – 1946)
a. Hồn cảnh nước ta sau CMT8
Cơng cuộc
xây dựng & bảo vệ
Khó khăn
Thuận lợi
nước VN Dân chủ Cộng hòa
2


Thuận lợi

Chương
Chương III
III

Hệ thống
XHCN do
LX đứng
đầu được
hình thành

Thế

giới

Phong trào
CM giải
phóng dân
tộc có
điều kiện
phát triển

Phong trào dân chủ
& hịa bình cũng đang
vươn lên mạnh mẽ

3


Chương
Chương III
III

Quyề
n dân
chủ
nhân
dân đ
ược
thành
lập, c
hệ th
ó

ống t
ừ TW
đến c
ơ sở

ủ
h
c
làm
ã
đ
Đ
nh
ệ
m
NDL
n
ậ
v
c
ớc
đượ
ư
n
ất
đ
a
củ

Trong

nước

ũ
v
ng ân
ợ
d
ư
l
g
n
n
c
â
Lự g nh cườ
g
n
n
a
r
ă
t
t
c
ợ
ư
đ
Toàn d
ân tin
tưởng

, ủn g
hộ Việ
t Minh
& Chí
nh ph
ủ
do HC
M làm
Chủ tị
ch
4


 Khó khăn nghiêm trọng

Chương
Chương III
III

Nạn đói, nạn dốt nặng nề, ngân quỹ quốc gia trống rỗng
Kinh nghiệm quản lý đất nước của cán bộ còn non yếu
Nền độc lập của ta chưa được nước nào công nhận &
đặt quan hệ ngoại giao
Quân đội các nước đế quốc với danh nghĩa Đồng Minh
đến tước khí giới của phátxít Nhật (6 vạn) ồ ạt vào chiếm đóng
VN & khuyến khích bọn Việt gian chống phá chính quyền
CM nhằm xóa bỏ nền độc lập & chia cắt nước ta 5


Thù trong, giặc

ngoài, chính quyền
còn non trẻ.

Quan trọng nhất là qn
Anh 3 vạn & Pháp 9 vạn
đánh chiếm
Sài Gịn hịng tách
Nam Bộ ra khỏi VN

Giặc ngoại
xâm

Vận mệnh
dân tộc
Giặc
đói

Tổ quốc
lâm
nguy

Giặc dốt

6


+ 1,2 tr đồng nhưng 50% là tiền rách nát;
Ngân hàng Đông Dương do Pháp còn nắm
giữ; quân Tưởng tung tiền Quốc Tệ và
quan kim đã mất giá vào gây rối thị

trường…

Giặc dốt: hơn 90% dân số không
biết chữ.
Nhằm xóa văn hoá nô dịch của
thực dân, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu: 1
nguời biết chữ thì sẽ kéo theo nhiều 7
người biết chữ, tiếng Việt được dùng trong


Đồng bào bị chết đói
Nạn đói ở miền Bắc cịn chưa khắc phục

8


Chương
Chương III
III

b. Chủ trương “kháng chiến
kiến quốc” của Đảng
25/11/1945 BCHTW
Đảng ra Chỉ thị về
kháng chiến
kiến quốc
9


Chương

Chương III
III
b. Chủ trương “kháng chiến kiến quốc” của
Đảng (tt)

 Về chỉ đạo chiến lược: CMVN vẫn là dân tộc giải phóng,
giữ vững độc lập với khẩu hiệu “Dân tộc trên hết,
Tổ quốc trên hết”.
 Về xác định kẻ thù: tập trung ngọn lửa đấu tranh vào kẻ thù
chính là thực dân Pháp xâm lược.
 Về nhiệm vụ: củng cố chính quyền, chống thực dân Pháp xâm
lược, bài trừ nội phản, cải thiện đời sống cho nhân dân.
 Về phương hướng: kiên trì nguyên tắc thêm bạn bớt thù, thực
hiện khẩu hiệu “Hoa – Việt thân thiện” với quân đội Tưởng Giới
Thạch & “Độc lập về chính trị, nhân nhượng về kinh tế” với Pháp.
10


Chương
Chương III
III
b. Chủ trương “kháng chiến kiến quốc” của
Đảng (tt)

 Phải lập Mặt trận dân tộc thống nhất
chống thực dân Pháp xâm lược;
 Mở rộng Mặt trận Việt Minh nhằm thu hút
mọi tầng lớp nhân dân;
 Thống nhất Mặt trận Việt – Miên
– Lào…

11


Chương
Chương III
III

 Ý nghĩa của Chỉ thị:

b. Chủ trương “kháng chiến kiến quốc” của
Đảng (tt)
Xác định đúng kẻ thù của dân tộc VN
Chỉ ra kịp thời những
vấn đề cơ bản về
chiến lược, sách
lược CM, nhất là:

Xây dựng
đất nước

Bảo vệ
đất nước

Đề ra những nhiệm vụ, biện pháp cụ thể về
đối nội, đối ngoại để chống 3 thứ giặc,
bảo vệ chính quyền CM
12


Chương

Chương III
III
c. Kết quả, ý nghĩa và bài học kinh
nghiệm
 Kết quả:

Về chính trị - xã hội

Quốc hội,
Hội đồng
nhân dân
các cấp
được
thành lập
thông qua
bầu cử

Hiến
pháp dân
chủ nhân
dân được
Quốc hội
thông qua
& ban
hành

Bộ máy chính
quyền & các
cơ quan tư
pháp, tịa án,

các cơng cụ
chun chính
được thiết lập
& tăng cường

Các
đồn thể
nhân dân
được xây
dựng &
mở rộng

Đảng
Dân chủ
VN,
Đảng Xã
hội VN
được
thành lập
13


6/1/1946 bầu cử Quốc hội khóa I
2/3/1946: bầu Hồ Chí Minh laøm

14


Thành lập chính phủ chính thức

Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa ra
mắt quốc dân

15


 Kết quả:

Về kinh tế
Phát động phong trào
tăng gia sản xuất, cứu
đói, xóa bỏ các thứ thuế
vơ lý của chế độ cũ, ra
sắc lệnh giảm tô 25%,
xây dựng ngân quỹ quốc
gia. Các lĩnh vực sản
xuất được phục hồi

Cuối 1945,nạn
đói cơ bản được
đẩy lùi, năm
1946 đời sống
nhân dân được
ổn định & có cải
thiện

Tháng
1/1946,
giấy bạc
“Cụ Hồ”

được
phát
hành
16


-Nhà nước cho phát hành tiền VN nhằm
xây dựng nền tiền tệ độc lập (đến trước
17
ngày kháng chiến toàn quốc, tiền VN đã


- Tuần lễ gây “quỹ độc lập”, 1
tuần thu đuợc hơn 600 triệu
đồng Đông Dương.
- “Tuần lễ vàng” thu hơn
370 kg vàng.
- Quỹ đảm phụ quốc
phòng.
- Mở nhà máy đóng góp cho
cơng quỹ hàng chục triệu
đồng.

18


 Kết quả:

Về văn hóa
Mở lại các

trường lớp &
tổ chức khai
giảng năm
học mới

Cuộc vận động
tồn dân xây dựng
nền văn hóa mới
đã bước đầu xóa
bỏ được nhiều tệ
nạn xã hội & tập
tục lạc hậu

Phong trào diệt dốt,
bình dân học vụ
được thực hiện sơi
nổi. Cuối 1946, cả
nước có thêm 2,5
triệu người biết đọc,
biết viết
19


 Kết quả:

Về bảo vệ chính quyền CM
Đảng đã kịp thời
lãnh đạo nhân
dân Nam Bộ
đứng lên kháng

chiến & phát
động phong trào
Nam tiến chi viện
Nam Bộ, không
cho Pháp đánh
ra Trung Bộ

Ở miền Bắc,
Đảng & Chính
phủ thực hiện
chính sách nhân
nhượng với quân
Tưởng & tay sai
của chúng để
giữ vững chính
quyền, tập trung
đánh Pháp ở
miền Nam

Khi Pháp –
Tưởng ký Hiệp
ước Trùng Khánh
(28/2/1946),
Đảng đã kịp thời
chỉ đạo chọn giải
pháp hịa hỗn,
dàn xếp với Pháp
để buộc quân
Tưởng phải rút
về nước

Hiệp định Sơ
bộ 6/3/1946,
Tạm ước
14/9/1946 đã
tạo điều kiện
cho quân dân
ta có thêm
thời gian để
chuẩn bị cho
cuộc chiến
đấu mới
20


 Ý nghĩa:
 Bảo vệ được nền độc lập của
đất nước, giữ vững chính
quyền cách mạng;
 Xây dựng được những nền
móng đầu tiên & cơ bản cho
một chế độ mới – chế độ VN
Dân chủ Cộng hòa;
 Chuẩn bị được những điều
kiện cần thiết, trực tiếp cho
cuộc kháng chiến toàn quốc.
Hiến pháp 1946 là bản Hiến pháp đầu
tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa

21


 Nguyên nhân thắng lợi:

Chương
Chương III
III

Đảng đã đánh giá đúng tình hình nước ta
sau CMT8, kịp thời đề ra chủ trương
kháng chiến, kiến quốc đúng đắn
Xây dựng & phát huy được sức mạnh đại
đoàn kết dân tộc
Lợi dụng được mâu thuẫn trong hàng ngũ
kẻ thù

22


Chương
Chương III
III
 Bài học kinh nghiệm:
Phát huy
sức mạnh
đại đoàn kết
dân tộc,
dựa vào
dân để xây

dựng & bảo
vệ chính
quyền CM

Triệt để lợi dụng mâu
thuẫn trong nội bộ kẻ
thù, chĩa mũi nhọn vào
kẻ thù chính, coi sự
nhân nhượng có
ngun tắc với kẻ địch
cũng là một biện pháp
đấu tranh CM cần thiết
trong hoàn cảnh cụ thể

Tận dụng khả năng
hịa hỗn để xây dựng
lực lượng, củng cố
chính quyền nhân dân,
& đề cao cảnh giác,
sẵn sàng ứng phó với
khả năng chiến tranh
lan ra cả nước khi kẻ
địch bội ước
23


31/3/46 nhưng thực tế đến 9/46) để được một
số quyền lợi kinh tế do Pháp ưu đãi ở Trung
Hoa
- Pháp công nhận VN là một quốc gia tự do…

- VN đồng ý cho 15 ngàn quân Pháp vào
miền Bắc…
- Sau 5 năm phải rút hết về nước; hai bên
đình chỉ xung đột ở miền Nam và mở cuộc
đàm phán để…
- Cuộc hội đàm từ 6/7 đến 10/9/46 bị bế
tắc. Đảng đã lãnh đạo Chính phủ đấu tranh buộc
Pháp phải mở cuộc đàm phán chính thức với ta
24
ở Pháp.


Chương
Chương III
III
2. Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp
xâm lược & xây dựng chế độ dân chủ nhân dân
(1946 – 1954)
a. Hoàn cảnh lịch sử
Pháp gây chiến ở Hà Nội
17/12/1946

Pháp tấn cơng Hải Phịng
20/11/1946

25