Su dung pin may tinh xach tay sao cho hieu qua nhat

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Sử dụng pin máy tính xách tay sao cho hiệu quả nhất

<b>Bài viết chia sẻ một số hiểu biết cũng như kinh nghiệm để sử dụng hiệu quả </b>
<b>cũng như tăng tuổi thọ pin trên chiếc máy tính xách tay của bạn.</b>

Vì tính di động, MTXT không thể tách rời với giải pháp lưu trữ điện năng - pin. Và việc
sử dụng pin thế nào cho đúng, đạt được tuổi thọ cao nhất là vấn đề được nhiều người
quan tâm.

<b>I. Sơ lược về pin MTXT</b>

Có 3 loại pin đã và đang được dùng phổ biến trên MTXT:

<b>Nickel-Cadmium (NiCd): đã được dùng từ lâu nhưng chỉ cho dung lượng trung bình. </b>
Pin Ni-Cad có chứa Cadmi – một kim loại độc nên đang dần bị thay thế.

<b>Nickel Metal Hydride (NiMH): Cho dung lượng cao gấp 2-3 lần so với pin NiCad có </b>
cùng kích thước. Do không sử dụng cadmi làm điện cực âm, nên pin NiMH được đánh
giá là thân thiện hơn với môi trường.

<b>Li-ion: hiện đang là loại pin phổ biến nhất trong MTXT, có thể nói đến 90% các MTXT </b>
hiện nay đều dùng loại pin này do nhiều ưu điểm so với NiCad và NiMH. Pin Li-ion
thực chất là một tổ hợp của nhiều khoang (cell) pin nhỏ (từ 3-18 cell, phổ biến là từ 4-9
cell) được nối với nhau, cộng thêm một mạch điện tử quản lý việc sạc/xả và đo dung
lượng pin. Mỗi cell pin Li-ion có mức hiệu điện thế tiêu chuẩn phổ biến là 3,6V (gấp 3
lần so với mức hiệu điện thế của pin NiCd và NiMH là 1,2V). Tuy nhiên, khi sử dụng cho MTXT, chúng thường được nối nối tiếp 3-4 cell với nhau, và kết quả là hiện
nay pin MTXT thường có điện thế nằm trong dải từ 10,8 -14,4v.

<i>Li-ion Polymer </i>(Li-Poly) là một dạng khác của pin Li-ion, có ưu điểm là độ bền cao hơn (có thể lên đến 1000 lần sạc) và có thể chế tạo dưới nhiều hình dạng, phù
hợp với khơng gian sử dụng (chứ không phải chỉ là các cell như pin Li-ion). Trên MTXT MacBook của Apple hiện nay chủ yếu dùng pin Li-Poly.

Vì pin Li-ion hiện được sử dụng rộng rãi nhất trong MTXT, nên phần còn lại của bài viết chúng tôi chỉ tập trung vào loại pin này.
<b>II. Theo dõi thông tin về pin</b>

Phần lớn các phần mềm theo dõi thông tin về hệ thống đều cho phép bạn theo dõi thơng tin về pin, ví dụ một phần mềm rất nổi tiếng là Everest. Bạn vào Computer
-> Power Management để theo dõi thông số về pin của mình. (Ngồi Everest, bạn có thể dùng phần mềm BatteryCare miễn phí, tải tại đây)

<i>Ngồi những thơng số tùy thuộc vào từng model và từng loại pin, còn lại tất cả các pin đều có những thơng số chung sau đây:</i>

<b>- Dung lượng thiết kế (Designed Capacity): được tính bằng Watt-giờ - Wh, hay mWh (1Wh tương ứng với nguồn điện có cơng suất 1W trong 1 giờ, 1Wh = 1000 </b>
mWh). Dung lượng thiết kế của pin phụ thuộc chủ yếu vào số lượng cell của pin (hiện phổ biến các loại pin 4-cell, 6-cell và 9-cell), và phụ thuộc một phần nhỏ vào
từng nhà sản xuất. Ví dụ, cùng là pin 6-cell, nhưng có nhà sản xuất chỉ cho bạn 48Wh, có nhà sản xuất “hào phóng” hơn, cho bạn dung lượng lên đến 56-57, hay
thậm chí là 60Wh.

<b>- Dung lượng tối đa (Fully charged capacity): Cùng với thời gian, dung lượng tối đa sẽ giảm dần, tùy theo tuổi thọ, chất lượng của pin và cách sử dụng. Một suy </b>
nghĩ rất logic là dung lượng tối đa phải luôn nhỏ hơn dung lượng thiết kế, nhưng không phải luôn luôn như vậy. Một số nhà sản xuất có thể cho dung lượng tối đa
của pin cao hơn dung lượng thiết kế. Dung lượng tối đa do mạch điều khiển (IC) trên pin đọc, dựa vào mức sạc đầy và mức cạn kiệt, có thể khơng phản ánh đúng
tình trạng thực với pin của bạn, điều này sẽ được nói rõ hơn ở phần sau.

Dung lượng tối đa sẽ là cơ sở để tính độ chai của pin (wear level). Cách tính wear level khá đơn giản: 100% - (dung lượng tối đa/dung lượng thiết kế). Độ chai của
pin càng lớn có nghĩa phần dung lượng tối đa bạn có thể sử dụng càng giảm, và đến khi wear level đạt đến 100% thì nghĩa là pin của bạn đã hỏng hồn tồn. Thơng
thường, độ chai sẽ tăng theo thời gian, tuy nhiên, vẫn có cách để lấy lại phần dung lượng đã bị mất này.

<b>- Cycle count: được hiểu nôm na là số lần sạc. Đây là khái niệm dễ gây hiểu nhầm. Không phải bạn cứ cắm sạc 1 chút cũng được tính là 1 lần sạc, mà thực tế, khi </b>
bạn sạc được tương ứng khoảng 85% - 90% mới được tính. Ví dụ, ngày hơm nay bạn sạc khoảng 40%, ngày mai sạc đầy và dùng tiếp 50% rồi lại sạc đầy, mới
được tính là một lần sạc. Tuổi thọ của cell pin MTXT có thể đạt từ 300 đến 500 lần sạc (tùy theo nhà sản xuất cell của pin, theo kinh nghiệm của chúng tơi, cell do
Panasonic sản xuất thường có chất lượng tốt nhất, có tuổi thọ cao hơn cell của một số nhãn hiệu khác), tuy nhiên con số này chỉ mang ý nghĩa trung bình và bị ảnh
hưởng rất nhiều từ cách sử dụng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Ngoài những thơng số trên, bạn có thể theo dõi một thông số trạng thái rất quan trọng
là nhiệt độ của pin. Đây là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tuổi thọ của pin. Với

Everest, bạn có thể theo dõi tại mục Computer -> sensor.

<b>III. Dùng pin sao cho hợp lý</b>

Pin MTXT khơng hề rẻ, vì vậy việc sử dụng pin sao cho hiệu quả và lâu bền là điều mà
những người dùng MTXT đều mong muốn. Tuổi thọ của pin Li-ion hiện nay vào
khoảng 1 năm với từ 300-500 lần sạc (Đây là lý do mà hầu hết các hãng MTXT đều đề
ra chính sách bảo hành 1 năm với pin). Tất nhiên, không phải sau 1 năm thì pin MTXT
sẽ “chết đột ngột”, mà dung lượng tối đa sẽ giảm dần. Đây là điều không thể tránh
khỏi, nhưng nếu sử dụng hợp lý, bạn có thể kéo dài tuổi thọ của pin thêm từ 6-12
tháng với mức dung lượng tối đa đáng kể

Mặc định, pin được cung cấp kèm MTXT, tuy nhiên, vẫn có những trường hợp bạn sẽ
phải mua pin mới để thay thế hoặc bổ sung. Lời khuyên của chúng tôi trong trường
hợp này là: hãy sử dụng pin chính hãng. Pin chính hãng thường đắt hơn khá nhiều so
với pin được gắn mác “compatible” – tương thích. Tuy nhiên, đây là cái “<i>đắt</i>” hợp lý vì
thơng thường, pin chính hãng được chế tạo với cell tốt hơn, và được trang bị sẵn một
số tính năng như mạch chống quá tải, quá dòng nhằm bảo vệ pin khỏi tác động tiêu
cực khi sạc. Pin tương thích có thể thiếu hẳn các tính năng này và tuổi thọ sẽ ngắn
hơn đáng kể.

Ngoài những vấn đề trên, việc sử dụng pin thế nào cho hợp lý là một vấn đề gây nhiều
tranh cãi và gây ra nhiều chuyện dở khóc dở cười vì những nhầm lẫn.

Hiện nay, pin trên MTXT chủ yếu là pin Li-ion, (một số nhỏ là pin Li-polyme) như đã
nói ở trên. Pin Li-ion khơng có hiệu ứng nhớ như pin Cad-Niken nên hồn tồn khơng
cần thiết (và rất không nên) dùng pin MTXT đến cạn kiệt rồi mới sạc, cũng không nhất
thiết mỗi lần sạc phải thật đầy. Việc sử dụng pin MTXT đến cạn kiệt (5-10%) thường xuyên sẽ không tốt cho tuổi thọ của pin, và mỗi lần sạc như vậy sẽ trở thành một
<b>cycle count, góp phần làm pin nhanh lão hóa. Nhiều chuyên gia về pin khuyên rằng việc sạc nhiều lần, mỗi lần 1 ít sẽ tốt cho pin hơn là xả hết – sạc đầy. Bạn có thể</b>
tháo và cắm sạc bất cứ khi nào bạn muốn.

Một vấn đề gây tranh cãi từ lâu là liệu có nên tháo pin laptop ra khi cắm nguồn AC không. Nhiều người lo rằng, làm như vậy sẽ dẫn đến tình trạng pin laptop vừa sạc,
vừa xả, khiến pin mau bị chai. Nhiều bạn vì lo pin bị chai nên đã làm thêm một “thao tác” khi cắm sạc là tháo pin ra. Thực tế hồn tồn khơng phải như vậy, khi bạn
cắm sạc, thì sạc sẽ đồng thời vừa sạc pin vừa là nguồn ni laptop. Có thể kiểm chứng điều này bằng thí nghiệm nhỏ với phần mềm Everest.

Khi tháo sạc:

Khi cắm sạc:

Bạn có thể thấy, ngay khi cắm sạc thì máy chỉ dùng nguồn từ sạc. Việc tháo pin khi cắm sạc khơng những phiền phức mà cịn là một nguy cơ đối với dữ liệu của bạn:
pin của MTXT có thể coi như một nguồn điện dự phịng, điều gì sẽ xảy ra khi mất điện đột ngột và bạn đang tháo pin?

Vấn đề lớn nhất của việc để pin khi cắm nguồn AC là nhiệt độ. Như đã nói ở trên, nhiệt độ cao có thể phá hỏng vĩnh viễn pin Li-ion và khiến nó bị chai khơng thể
phục hồi được. Nhiệt độ dưới 30 độ C được coi là khá lý tưởng cho tuổi thọ của pin, từ 30-35 độ là bình thường, cịn trên 40 độ sẽ tăng tốc độ chai pin đáng kể. Nếu
theo dõi thấy nhiệt độ của pin liên tục ở mức cao, hãy cân nhắc đến giải pháp làm mát thích hợp. Dưới đây là bảng dung lượng tối đa của pin sau 1 năm lưu trữ
(không sử dụng). Trong điều kiện sử dụng, dĩ nhiên mức chai sẽ còn cao hơn nhiều

</div>

<!--links-->