Tài liệu Đề án "Vai trò của đầu tư tới sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế Việt Nam" docx

TRƯỜNG…………..
KHOA………………







ĐỀ ÁN


Vai trò của đầu tư tới sự
chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Việt Nam
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

1
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

B. NỘI DUNG
CHƯƠNG I.
LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẦU TƯ VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ
I. Đầu tư.
1. Khái niệm về đầu tư dưới các góc độ khác nhau.
Dưới góc độ tài chính thì đầu tư là một chuỗi hoạt động chi tiêu để chủ
đầu tư nhận về một chuỗi các dòng thu.
Dưới góc độ tiêu dùng thì đầu tư là sự hy sinh tiêu dùng hiện tại để thu
được mức tiêu dùng nhiều hơn trong tương lai.

Khái niệm chung: Đầu tư là việc bỏ vốn hoặc chi dùng vốn cùng các
nguồn lực khác ở hiện tại để tiến hành một hoạt động nào đó nhằm thu về
các kết quả có lợi trong tương lai.
2. Vai trò của đầu tư.
2.1. Trên góc độ toàn bộ nền kinh tế.
- Đầu tư với việc tăng cường khả năng khoa học- công nghệ của đất
nước.
Công nghệ là trung tâm của CNH. Đầu tư là điều kiện tiên quyết của
sự phát triển và tăng cường khả năng công nghệ của nước ta hiện nay.
Có 2 con đường cơ bản để có công nghệ là tự nghiên cứu phát minh ra
công nghệ và nhập công nghệ từ nước ngoài. Dù là sự nghiên cứu hay nhập
nó thì cũng cần phải có vốn đầu tư. Mọi phương án đổi mới công nghệ
không gắn với nguồn vốn đầu tư sẽ là những phương án không khả thi.
- Đầu tư và sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Chính đầu tư quyết định qua trình chuyển dịch kinh tế ở các quốc gia
nhằm đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh của toàn bộ nền kinh té.
Về cơ cấu lãnh thổ, đầu tư có tác dụng giải quyết những mất cân đối
về phát triển giữa các vùng lãng thổ, đưa những vùng kém phát triển thoát
khỏi tình trạng đói nghèo, phát huy tối đa những lợi thế so sánh về tài
nguyên, địa thế, kinh tế, chính trị…của những vùng có khả năng phát triển
nhanh hơn, làm bàn đạp thúc đẩy những vùng khác cùng phát triển.
- Đầu tư tác động đến tốc độ tăng trưởng và phát triển kinh tế.
Muốn giữ tốc độ tăng trưởng ở mức trung bình thì tỷ lệ đầu tư phải đạt
từ15- 20% so với GDP tuỳ thuộc vào ICOR của mỗi nước:
Ở các nước phát triển, ICOR thường lớn từ 5- 7. ở các nước chậm phát
triển ICOR thấp từ2- 3. Đối với các nước đang phát triển, phát triển về bản
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

2

Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

chất được coi là vấn đề đảm bảo các nguồn vốn đầu tư dủ để dạt được một
tỉ lệ tăng thêmsản phẩm quốc dân dự kiến.
Có sự khác nhau trên là vì chỉ tiêu ICOR phụ thuộc mạnh vào cơ cấu
kinh tế và hiệu quả đầu tư trong các ngành các vùng lãnh thổ cũng như phụ
thuộc vào hiệu quả của chính sách kinh tế nói chung. Thông htường ICOR
trong nông nghiệp thấp hơn trong công nghiệp, ICOR trong giai đoạn
chuyển đổi cơ chế chủ yếu do tận dụng năng lực. Do đó ở các nước phát
triển, tỷ lệ đầu tư thấp thường đãn đến tốc độ tăng trưởng thấp.
2.2. Trên góc độ vi mô.
Đầu tư quyết định sự ra đời, tồn tại và phát triển của mỗi cơ sở.
Chẳng hạn, để tạo dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho sự ra đời của bất
kỳ cơ sở nào đều cần phải xây dựng nhà xưởng, cấu trúc hạ tầng, mua sắm
và lắp đặt máy móc trên nền bệ, tiến hành các công tác xây dựng cơ bản và
thực hiện các chi phí khác gắn liền với sự hoạt động trong một chu kỳ của
các cơ sở vật chất kỹ thuật vừa được tạo ra. Các hoạt động này chính là hoạt
động đầu tư. Đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ đang tồn tại sau
một thời gian hoạt động, các cơ sở vật chất - kỹ thuật của các cơ sở này hao
mòn, hư hỏng. Để duy trì được sự hoạt động bình thường cần định kỳ tiến
hành sửa chữa lớn hoặc thay đổi các cơ sở vật chất - kỹ thuật và nhu cầu
tiêu dùng của nền sản xuất xã hội, phải mua sắm các trang thiết bị mới thay
thế cho các trang thiết bị cũ đã lỗi thời, cũng có nghĩa là phải đầu tư.
II. Cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế
1. Cơ cấu kinh tế
Phát triển kinh tế với tốc độ cao và bền vững là mục tiêu phấn đấu của
tất cả các nước. Để thực hiện được mục tiêu đó cần thiết phải xây dựng 1 cơ
cấu kinh tế hợp lý. Trong đó cần phải xác vai trò, tỷ trọng và mối quan hệ
hợp thành giưã các ngành kinh tế quốc dân, giữa các vùng, lãnh thổ và giữa

các thành phần kinh tế. Các yếu tố hợp thành cơ cấu kinh tế phải được thể
hiện cả về mặt số lượng cũng như về mặt chất lượng và được xác định trong
những giai đoạn nhất định, phù hợp với những đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã
hội cụ thể của mỗi quốc gia qua từng thời kỳ.
Có thể hiểu cơ cấu kinh tế là một tổng thể các bộ phận hợp thành kết
cấu (hay cấu trúc) của nền kinh tế trong quá trình tăng trưởng sản xuất xã
hội. Các bộ phận đó gắn bó với nhau, tác động qua lại lẫn nhau và biểu hiện
ở các quan hệ tỷ lệ về số lượng, tương quan về chất lượng trong những
không gian và thời gian nhất định, phù hợp với những điều kiện kinh tế xã
hội nhất định nhằm đạt được hiệu quả kinh tế xã hội cao.
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

3
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

Cơ cấu kinh tế không phải là một hệ thống tĩnh bất biến mà luôn ở
trạng thái vận động, biến đổi không ngừng. Chính vì vậy, cần phải nghiên
cứu các qui luật khách quan, thấy được sự vận động phát triển của lực
lượng sản xuất xã hội để xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý, phù hợp với
những mục tiêu chiến lược kinh tế xã hội của từng thời kỳ lịch sử nhất định.
Một cơ cấu kinh tế hợp lý phải có các bộ phận kết hợp một cách hài
hoà, cho phép khai thác tối đa các nguồn lực của đất nước một cách có hiệu
quả, đảm bảo nền kinh tế tăng trưởng với nhịp độ cao và phát triển ổn định,
không ngừng nâng cao đời sống vật chất, văn hoá tinh thần của người dân.
Nước ta trong thời gian tương đối dài, nền kinh tế tồn tại theo cơ chế
tập trung quan liêu bao cấp. Từ khi thực hiện công cuộc đổi mới, sau 15
năm nền kinh tế nước ta đã đạt được những thành tựu có ý nghĩa to lớn.
Đại hội VI đảng ta chủ trương chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát

triển 3 chương trình kinh tế lớn. Sản xuất lương thực phẩm, hàng tiêu dùng
và hàng xuất khẩu, chú trọng phát triển kết cấu hạ tầng vào 3 chương trình
và thực hiện luật đầu tư nước ngoài. Đến Đại hội VII, VIII, IX khi công
cuộc đổi mới bắt đầu đi vào chiều sâu, đảng ta tiếp tục khẳng định xây dựng
cơ cấu kinh tế hợ lý là một nội dung quan trọng của CNH – HĐH, phát
triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị
trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa xã
hội.
2. Phân loại cơ cấu kinh tế
2.1. Cơ cấu kinh tế ngành.
- Ngành nông nghiệp: Là tổ hợp các ngành gắn liền với các quá trình
sinh học gồm: nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp. Do sự phát triển của
phân công lao động xã hội, các ngành này hình thành và phát triển tương
đối độc lập, nhưng lại gắn bó mật thiết với nhau.
Nông nghiệp là một ngành cơ bản của nền kinh tế cả nước, vừa chịu sự
chi phối chung của nền kinh tế quốc dân, vừa gắn bó mật thiết với các
ngành khác trên địa bàn nông thôn, đồng thời lại phản ánh những nét riêng
biệt mang tính đặc thù của 1 ngành mà đối tượng sản xuất là những cơ thể
sống.
Theo nghĩa hẹp: nông nghiệp bao gồm trồng trọt và chăn nuôi, theo
nghĩa rộng thì nông nghiệp còn bao gồm cả lâm nghiệp và thuỷ sản.
- Ngành công nghiệp: Là một ngành quan trọng của nền kinh tế bao
gồm ngành công nghiệp nhẹ: Chế biến nông, lâm, thuỷ sản, may mặc, da –
giầy, điện tử – tin học, một số sản phẩm cơ khí và hàng tiêu dùng.
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

4
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

Công nghiệp nặng: Dầu khí, luyện kim, cơ khí chế tạo, hoá chất cơ
bản, phân bón, vật liệu xây dựng….
- Ngành dịch vụ: Đây là một ngành kinh tế ra đời và phát triển gắn
liền với sự phát triển của nền kinh tế quốc dân. Dịch vụ bao gồm rất nhiều
loại: Thương mại, dịch vụ vận tải hàng hoá, hành khách, dịch vụ bưu
chính – viễn thông, dịch vụ tài chính tiền tệ như tín dụng, bảo hiểm, kiểm
toán, chứng khoán…dịch vụ kỹ thuật, dịch vụ tư vấn, dịch vụ phục vụ đời
sống. Đối với Việt Nam hiện nay, du lịch đang thực sự trở thành 1 ngành
kinh tế mũi nhọn.
2.2. Cơ cấu kinh tế vùng – lãnh thổ.
Trong từng Quốc gia do những điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội khác
nhau nên trong quá trình phát triển đã hình thành các vùng kinh tế sinh thái
khác nhau.
Cơ cấu vùng – lãnh thổ kinh tế là sự phân công lao động xã hội theo
lãnh thổ trên phạm vi cả nước. Cơ cấu vùng – lãnh thổ được coi là nhân tố
hàng đầu để tăng trưởng và phát triển bền vững các ngành kinh tế được
phân bố ở vùng. Việc xác lập cơ cấu kinh tế vùng – Lãnh thổ 1 cách hợp lý
nhằm phân bố trí các ngành sản xuất trên vùng – lãnh thổ sao cho thích hợp
để triển khai có hiệu quả mọi tiềm năng và lợi thế của từng vùng. Việc bố
trí sản xuất ở mỗi vùng không khép kín mà có sự liên kết với các vùng khác
có liên quan để gắn với cơ cấu kinh tế của cả nước: ở nước ta có thể chia ra
các vùng kinh tế như sau:
- Trung du và miền núi bắc bộ
- Tây Nguyên
- Đồng bằng sông cửu long
- Vùng KTTĐ Bắc bộ
- Vùng KTTĐ Miền trung
- Vùng KTTĐ Phía Nam
2.3. Cơ cấu thành phần kinh tế (gồm có):

- Kinh tế nhà nước: Phát huy vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, là lực
lượng vật chất quan trọng và là công cụ để nhà nước định hướng và điều
tiết vĩ mô nền kinh tế.
- Kinh tế tập thể: Phát triển với nhiều hình thức hợp tác đa dạng,
trong đó hợp tác xã là nòng cốt.
- Kinh tế cá thể, tiểu chủ: Cả ở nông thôn và thành thị có vị trí quan
trọng lâu dài.
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

5
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

- Kinh tế tư nhân.
- Kinh tế hỗn hợp: Dưới các hình thức liên doanh, liên kết giữa kinh
tế nhà nước với kinh tế tư nhân trong và ngoài nước.
- Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài: Là một bộ phận của nền kinh tế
Việt Nam được khuyến khích phát triển, hướng mạch vào sản xuất, kinh
doanh hàng hoá và dịch vụ có công nghệ cao, xây dựng kết cấu hạ tầng.
3. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
3.1 Sự cần thiết phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Từ khi đổi mới đến nay cơ cấu kinh tế đã có sự chuyển biến tích cực
nhưng vẫn chưa thoát khỏi tình trạng sản xuất nhỏ và nông nghiệp vẫn
chiếm tỷ trọng lớn, các ngành nghề chưa được phát triển. Nhìn chung cơ
cấu kinh tế ở nước ta còn bất hợp lý, dẫn tới sản xuất đạt hiệu quả thấp,
chưa khai thác hết mọi tiềm năng của đất nước. Do đó chuyển dịch cơ cấu
kinh tế là một tất yếu cần thiết để phát triển đất nước.

3.2 Xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

- Cơ cấu kinh tế ngành:
Có sự chuyển dịch từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ. Đẩy
nhanh CNH – HĐH nông nghiệp và nông thôn tiếp tục phát triển và đưa
nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp lên một trình độ mới bằng ứng dụng
tiến bộ khoa học và công nghệ nhất là công nghệ sinh học.
Công nghiệp: Vừa phát triển các ngành sử dụng nhiều lao động, vừa đi
nhanh vào một số ngành lĩnh vực có công nghệ hiện đại, công nghệ cao.
Phát triển mạnh công nghiệp chế biến nông sản, thuỷ sản, may mặc….Xây
dựng có chọn lọc một số cơ sở công nghiệp nặng quan trọng. Sản xuất tư
liệu sản xuất cần thiết để trang bị cho các ngành kinh tế và quốc phòng,
khai thác có hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Phát triển mạnh và nâng cao chất lượng các ngành dịch vụ, thương
mại, kể cả thương mại điện tử, các loại hình vận tải, bưu chính – viễn
thông, du lịch, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm….
- Cơ cấu kinh tế vùng lãnh thổ:
Phát huy vai trò của vùng kinh tế trọng điểm có mức tăng trưởng cao,
tích luỹ lớn, đồng thời tạo điều kiện phát triển các vùng khác trên cơ sở phát
huy thế mạnh của từng vùng, liên kết với vùng trọng điểm tạo mức tăng
trưởng khá,. Quan tâm phát triển kinh tế- xã hội gắn với tăng cường quốc
phòng- an ninh ở các vùng miền núi, đồng bào các dân tộc thiểu số, biên
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

6
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

giới, hải đảo chú trọng các vùng tây nguyên, tây bắc, tây nam. Có chính
sách hỗ trợ nhiều hơn cho các vùng khó khăn để phát triển cơ cấu hạ tầng,
nguồn nhân lực, nâng cao dân trí, xoá đói giảm nghèo, đưa các vùng này

vượt qua tình trạng kém phát triển.
- Cơ cấu thành phần kinh tế.
Chú trọng phát triển các hình thức tổ chức kinh doanh đan xen, hỗn
hợp nhiều hình thức sở hữu, giữa các thành phần kinh tế khác nhau, giữa
trong nước và nước ngoài. Phát triển mạnh hình thức tổ chức kinh tế cổ
phần nhằm huy động và sử dụng rộng rãi vốn đầu tư xã hội.
III
VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƯ TRONG VIỆC CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU
KINH TẾ Ở VIỆT NAM
1. Vai trò của đầu tư trong việc chuyển dịch cơ cấu ngành
Cơ cấu ngành của nền kinh tế là tổ hợp các ngành, hợp thành các
tương quan tỷ lệ, biểu hiện mối liên hệ giữa các ngành đó của nền kinh tế
quốc dân.
Chuyển dịch cơ cấu ngành của nền kinh tế là sự thay đổi có mục đích,
có định hướng và dựa trên cơ sở phân tích đầy đủ căn cứ lý luận và thực
tiễn, cùng với việc áp dụng đồng bộ các giải pháp cần thiết để chuyển cơ
cấu ngành từ trạng thái này sang trạng thái khác, hợp lý và hiệu quả hơn
Chuyển dịch cơ cấu ngành phải được coi là điểm cốt tử, một nọi dung
cơ bản lâu dài trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nếu xác định
phương hướng và giải pháp chuyển dịch đúng sẽ đảm bảo hiệu quả kinh tế
xã hội cao trong sự phát triển. Ngược lại sẽ phải trả giá đắt cho những sự
phát triển về sau .
Chuyển dịch cơ cấu ngành của nền kinh tế thành công hay thất bại
phụ thuộc rất nhiều vào khâu quyết định chủ trương chuyển dịch và tổ chức
thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đã xác định. ở đây, nhà nước có vai trò
quyết định trong việc hoạch định chủ trương và chính sách kinh tế vĩ mô,
còn các doanh nghiệp thì có vai trò quyết định việc thực thi phương hướng,
nhiệm vụ chuyển dịch.
Một nền kinh tế quốc dân bao gồm nhiều ngành sản xuất khác nhau.
Do đó, 1 quốc gia muốn phát triển và đạt được tốc độ tăng trưởng cao phả

có 1 cơ cấu ngành hợp lý. Đối với Việt Nam, để thực hiện mục tiêu CNH –
HĐH đất nước, phấn đầu năm 2010 cơ bản trở thành 1 nước công nghiệp thì
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

7
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

điều này lại càng có ý nghĩa. Chính vì vậy, việc đầu tư vào chuyển dịch cơ
cấu ngành, tạo sức bật cho nền kinh tế đóng 1 vai trò hết sức quan trọng.
Vai trò này của đầu tư được thể hiện ở những khía cạnh sau:
Thứ 1: Đầu tư tác động làm thay đổi tỷ trọng đóng góp vào GDP của
các ngành: Đây là 1 hệ quả tất yếu của đầu tư. Đầu tư vào ngành nào càng
nhiều thì ngành đó càng có khả năng đóng góp lớn hơn vào GDP. Việc tập
trung đầu tư vào ngành nào phụ thuộc vào chính sách và chiến lược phát
triển của mỗi quốc gia. Thông qua các chính sách và chiến lược, nhà nước
có thể tăng cường khuyến khích hoặc hạn chế đầu tư đối với các ngành cho
phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Dẫn đến sự tăng đầu tư vào 1 ngành
sẽ kéo theo sự tanưg trưởng kinh tế của ngành đó và thúc đẩy sự phát triển
của các ngành, các khu vực có liên quan. Vì vậy sẽ tạo ra sự tăng trưởng
kinh tế chung của đất nước. Việc xác định nên tập trung đầu tư vào ngành
nào có tính chất quyết định sự phát triển của quốc gia. Nhưng kinh nghiệm
của các nước trên thế giới đã cho thấy con đường tất yếu có thể tăng trưởng
nhanh với tốc độ mong muốn là tăng cường đầu tư nhằm tạo ra sự phát triển
ở khu vực công nghiệp và dịch vụ. Do đó, để thực hiện được các mục tiêu
đã định, Việt Nam cũng không thể nằm ngoài sự phát triển.
Thứ 2: Như đã nói ở trên, đầu tư đã làm thay đổi tỷ trọng của các
ngành trong cả nền kinh tế. Sự thay đổi này lại đi liền với sự thay đổi cơ
cấu sản xuất trong từng ngành hay nói cách khác, sự phân hoá cơ cấu sản

xuất trong mỗi ngành kinh tế là do có tác động của đầu tư. Sự phân hoá này
cũng là một tất yếu để phù hợp với sự phát triển của ngành. Trong từng
ngành, đầu tư lại hướng vào các ngành có điều kiện thuận lợi để phát triển,
phát huy được lợi thế của ngành đó và làm điểm tựa cho các ngành khác
cùng phát triển.
Thứ 3: Nhờ có đầu tư mà quy mô, năng lực sản xuất của các ngành
cũng được tăng cường. Mọi việc như mở rộng sản xuất, đổi mới sản phẩm,
mua sắm máy móc ….Suy cho cùng đều cần đến vốn, 1 ngành muốn tiêu
thụ rộng rãi sản phẩm của mình thì phải luôn đầu tư nâng cao chất lượng
sản phẩm đa dạng hoá mẫu mã, kiểu dáng, nghiên cứu chế tạo các chức
năng, công dụng mới cho sản phẩm. Do đó việc đầu tư để nâng cao hàm
lượng khoa học công nghệ trong sản phẩm là 1 điều kiện không thể thiếu
được nếu muốn sản phẩm đứng vững trên thị trường, nhờ vậy mà nâng cao
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

8
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

sức cạnh tranh của hàng hoá và dịch vụ trên thị trường.
2. Vai trò của đầu tư đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng –
lãnh thổ.
2.1. Đầu tư thúc đẩy phát triển kinh tế của một số vùng- lãnh thổ.
Một số vùng – lãnh thổ khi có nguồn vốn đầu tư vào sẽ có thể có nhiều
cơ hội để sản xuất kinh doanh, tạo đà cho sự tăng trưởng kinh tế của mình.
Tác động này của đầu tư có thể xem xét trên 2 khía cạnh như sau:
Thứ nhất là: Đầu tư giúp các vùng – lãnh thổ phát huy được tiềm
năng, thế mạnh kinh tế của vùng.
Với nhưng vị trí địa lý, đặc thù tự nhiên khác nhau mỗi vùng – lãnh

thổ sẽ có những thế mạnh kinh tế khác nhau, nhưng để phát triển kinh tế thì
không chỉ dựa vào những tài nguyên vị trí địa lý sẵn có đó, mà phải có đủ
điều kiện để khai thác và sự dụng nó có hiệu quả. Điều này đòi hỏi phải có
nguồn vốn đầu tư. Vì khi được dầu tư thích đáng các vùng sẽ có điều kiện
để xây dựng cơ sở hạ tầng, máy móc công nghệ hiện đại, xác định các
phương hướng phát triển đúng đắn để tận dụng, phát huy sức mạnh của
vùng. Như một số vùng miền núi có địa hình đồii núi cao ( Sơn La – Hoà
Bình ) trước khi được đầu tư vùng không có công trình nào lớn mạnh thực
sự, nhưng nhờ đầu tư khai thác thế mạnh sông núi của vùng nhà máy thuỷ
điện đã được xây dựng, góp phần làm phát triển nền kinh tế của vùng.
Thứ hai là: Đầu tư góp phần nâng cao tỷ trọng đóng góp vào GDP của
các vùng – lãnh thổ được đầu tư.
Như phân tích trên đầu tư giúp các vùng tận dụng được thế mạnh của
mình, tạo đà cho sự phát triển kinh tế của vùng. Khi nền kinh tế phát triển
hơn thì khả năng đóng góp vào GDP cũng sẽ cao hơn so với trước kia.
GDP % 1990 1995 1999
ĐB sông Hồng 18,6 20,5 20,3
Đông nam bộ 24,6 31,5 32,3
Như vậy đầu tư tác động làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng, vùng
nào có sự đầu tư nhiều hơn sẽ có cơ hội phát triển kinh tế nhiều hơn, khả
năng đóng góp vào GDP của vùng tăng cao hơn, thúc đẩy sự phát triển kinh
tế của vùng cao hơn các vùng – lãnh thổ ít được đầu tư khác.
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

9
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

2.2. Đầu tư tác động nâng cao đời sống của dân cư.

Nguồn vốn đầu tư được sử dụng vào các hoạt động sản xuất và dịch vụ
góp phần tạo công ăn việc làm cho người lao động. Nhờ có nguồn vốn đầu
tư mà các vùng mới có điều kiện để xây dựng các nhà máy, cơ sở hạ tầng
trên lãnh thổ của vùng. Ngay khi những công trình của dự án đầu tư mới
đang được xây dựng thì đã là cơ hội tạo việc làm cho nhiều người dân của
vùng, thu hút lao động nhàn rỗi của vùng. Cho đến khi các cơ sở đó đi vào
hoạt động cũng đã thu hút được nhiều lao động trong vùng. Như hàng loạt
các nhà máy đường, xi măng được đầu tư xây dựng đã thu hút công nhân
lao động trong vùng vào làm, giải quyết nhiều công ăn việc làm cho khu
vực đó.
Đầu tư giúp nâng cao thu nhập của dân cư, giúp xoá đói giảm nghèo,
người dân từ chỗ bế tắc, thất nghiệp, sau khi có nguồn vốn đầu tư thu hút
lao động, tạo việc làm, người dân có thể có thu nhập cao hơn, ổn định cuộc
sống, phát huy năng lực của mình.
Có thể phân tích qua ví dụ cụ thể sau: ở huyện Thạch Thành – Thanh
Hoá Trước khi có nhà máy đường liên doanh Đài Loan – Việt Nam, người
dân trồng mía chỉ để bán lẻ hoặc bán với giá quá rẻ, nhiều người dân không
có việc làm. Nhưng sau khi có nhà máy đường ở tại đó, người dân trồng
mía có nơi tiêu thụ lại với giá cao hơn, nên người dân đã có thu nhập cao
hơn, nhiều người dân đã có việc làm, góp phần nâng cao đời sống của mình.
2.3. Đầu tư góp phần giải quyết những mất cân đối về phát triển
kinh tế giữa các vùng.
Nguồn vốn đầu tư thường được tập trung ở những vùng kinh tế trọng
điểm của đất nước, thúc đẩy nhanh sự phát triển kinh tế của những khu vực
đó, và đến lượt mình những vùng phát triển này lại làm bàn đạp thúc đẩy
những vùng khác cùng phát triển. Các vùng kinh tế trọng điểm được đầu tư
phát huy thế mạnh của mình, góp phần lớn vào sự phát triển chung của cả
đất nước, kéo con tàu kinh tế chung của đất nước đi lên, khi đó các vùng
kinh tế khác mới có điều kiện để phát triển.
Đầu tư cũng đã thúc đẩy các vùng kinh tế khó khăn có khả năng phát

triển, giảm bớt sự chênh lệch kinh tế với các vùng khác. Các vùng kinh tế
khó khăn khi nhận được sự đầu tư, giúp họ có thể có đủ điều kiện để khai
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

10
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

thác, phát huy tiềm năng của họ, giải quyết những vướng mắc về tài chính,
cơ sở hạ tầng cũng như phương hướng phát triển,tạo đà cho nền kinh tế
vùng , làm giảm bớt về sự chênh lệch với nền kinh tế các vùng khác.
Qua những phân tích trên cho thấy , đầu tư có sự tác động quan trọng
đến sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng _lãnh thổ, từng vùng có khả năng
phát triển kinh tế cao hơn, phát huy được thế mạnh của vùng, đời sống nhân
dân trong vùng có nhiều thay đổi, tuy nhiên trên thực tế mức độ đầu tư vào
từng vùng là khác nhau, điều đó làm cho nền kinh tế giưa các vùng vẫn
luôn có sự khác nhau, chênh lệch nhau.
3. Vai trò của đầu tư đối với chuyển dịch cơ cấu thành phần kinh tế.
3.1 Đầu tư đã có tác động tạo ra những chuyển biến về tỷ trọng đóng góp
vào GDP của các thành phần kinh tế.
Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và nhà nước, trong những năm
qua cơ cấu thành phần kinh tế ở nước ta đã có sự chuyển dịch theo hướng
tiến bộ và bước đầu đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Bên cạnh khu
vực kinh tế trong nước, khu vực kinh tế có vốn đầu tư trực tiếp của nước
ngoài FDI cũng ngày càng có những đóng góp tích cực vào sự tăng trưởng
kinh tế của cả nước. Đáng chú ý là trong khu vực kinh tế trong nước (bao
gồm các thành phần kinh tế nhà nước, tập thể, tư nhân, cá thể và kinh tế hồn
hợp ). Cơ cấu của các thành phần đã có sự chuyển dịch theo hướng tăng tỷ
trọng các thành phần kinh tế ngoài nhà nước và giảm tỷ trọng của kinh tế

nhà nước phù hợp với chủ trương đa dạng hoá các thành phần kinh tế
nhưng vẫn đảm bảo vai trò quản lý của nhà nước theo định hướng XHCN.
3.2 Tạo ra sự phong phú đa dạng về nguồn vốn đầu tư
Nền kinh tế bao cấp đã chỉ rõ những nhược điểm của mình với 2 thành
phần kinh tế và nguồn vốn chỉ do ngân sách cấp, do đó không mang lại hiệu
quả cao. Nhưng từ khi nước ta chuyển sang kinh tế thị trường thì nền kinh
tế không chỉ tồn tại 2 thành phần như trước đây là kinh tế nhà nước và kinh
tế tập thể mà đã xuất hiện thêm các thành phần kinh tế khác như kinh tế tư
nhân, kinh tế cá thể, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài. Cùng với sự xuất
hiện này là sự đa dạng về nguồn vốn đầu tư do các thành phần kinh tế mới
mang lại. Các thành phần kinh tế mới đã bổ sung một lượng vốn không nhỏ
vào tổng vốn đầu tư của toàn xã hội, tạo nên một nguồn lực mạnh mẽ hơn
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

11
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

trước để phát triển kinh tế. Việc có thêm các thành phần kinh tế đã huy
động và tận dụng được các nguồn lực trong xã hội một cách hiệu quả hơn,
khuyến khích được mọi cá nhân tham gia đầu tư làm kinh tế.
Vốn đầu tư của họ có thể đến được những nơi, những lĩnh vực mà nhà
nước chưa đầu tư đến hoặc không có đủ vốn để đầu tư. Chính vì vậy, việc
đa dạng hoá nguồn vốn là một yếu tố không thể thiếu được trong đầu tư
phát triển.

CHƯƠNG II
THỰC TRẠNG VỀ TÁC ĐỘNG CỦA ĐẦU TƯ ĐỐI VỚI CHUYỂN
DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ Ở VIỆT NAM.
I.
Tổng quan chung về đầu tư và chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Trong những năm gần đây, thế giới đã biết Việt nam như một nước đang
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

12
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

thực hiện thành công công cuộc đổi mới. Để đạt được những thành công này,
Đảng và chính phủ đã có những chính sách cải cách và mở cửa hết sức đúng
đắn. Những chính sách này đã mang lại những tích cực trong việc thu hút vốn
đầu tư để phát triển nền kinh tế vốn còn chậm phát triển của Việt Nam và
một trong những thành công nổi bật của đầu tư trong công cuộc đổi mới là sự
chuyển dịch cơ câú kinh tế theo hướng CNH- HĐH. Điều đầu tiên mà chúng
tôi đề cập đến ở đây là sự thành công của Việt Nam trong việc từng bước
chuyển từ nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu sang nền kinh tế công nghiệp tiên
tiến, tức là tăng dần tỉ trọng của công nghiệp và dịch vụ trong GDP so với
nông nghiệp.Bình quân trong những năm qua, giá trị của ngành dịch vụ ở
mức 39%, của ngành công nghiệp là 38% và con số này của ngành nông
nghiệp là 23%.Công nghiệp việt nam đang bước từng bước vững chắc và
đang chứng tỏ là một ngành có thể kéo đoàn tàu kinh tế tiến lên. Giá trị của
nông nghiệp tuy có giảm nhưng ngành nông nghiệp của nước ta vẫn không
chỉ đảm bảo được an ninh lương thực mà còn luôn giữ vững vị trí là một
trong 3 nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Bên cạnh những thành công
này không thể khôg kể đến nỗ lực của Đảng và Nhà nước trong việc chuyển
dịch cơ cấu kinh tế vùng- lãnh thổ. Các vùng kinh tế: Tây bắc, Đông bắc,
Đồng bằng sông hồng, Khu 4, Duyên hải miền trung, Tây nguyên, Đông nam
bộ và Đồng bằng sông cửu long đã xây dựng được cho mình các thế mạnh về
cây, con để đầu tư sản xuất, cải thiện đáng kể đời sống nhân dân và đã hình
thành được các vùng kinh tế trọng điểm làm động lực cho sự phát triển của cả
nước. Một thành tựu lớn của Việt Nam trong công cuộc cải cách kinh tế đã
được cả thế giới ghi nhận là đã xoá được đói, giảm được nghèo ở những vùng
kém phát triển với tỉ lệ đói nghèo xuống xấp xỉ 10%.
Một điều cần nói đến nữa ở đây là sự chuyển biến về cơ cấu thành phần
kinh tế, ngoài 2 thành phần kinh tế cũ là kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể các
thành phần kinh tế khác như kinh tế tư nhân, kinh tế cá thể, kinh tế hỗn hợp
và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài cũng đã góp phần làm đa dạng hoá

nguồn vốn đầu tư, bổ sung cho nguồn vốn của nhà nước. Năm 2003, tổng
vốn đầu tư toàn xã hội đạt mức 35,6% GDP. Điều đó thể hiện vai trò tích cực
của các thành phần kinh tế trong việc đầu tư vào các ngành, vùng để phát
triển kinh tế. Đặc biệt, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài là một bộ
phận không thể tách rời trong sự nghiệp phát triển kinh tế Việt Nam. Trong
những năm qua, khu vực này đã có bước phát triển khá, tạo thêm một số mặt
hàng mới, thị trường mới, tăng thêm sức cạnh tranh của sản phẩm, góp phần
quan trọng vào các thành tựu kinh tế- xã hội của đất nước.
II.
Thực trạng của hoạt động đầu tư đối với chuyển dịch
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

13
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

cơ cấu kinh tế ngành.
Sau nhiều năm thực hiện mở cửa nền kinh tế. Nước ta đã nhận được
rất nhiều nguồn vốn từ nước ngoài đổ vào, cùng với lượng vốn trong nước,
tạo thành 1 nguồn vốn đầu tư lớn cho nền kinh tế. Đây là 1 điều kiện rất tốt
để chúng ta thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế cho phù hợp với xu
hướng phát triển chung của thế giới. Và vì vậy, cơ cấu ngành cũng không
thể không có những sự thay đổi. Sự thay đổi này được thể hiện ở những mặt
sau.
Thứ 1: Nhờ có nguồn vốn lớn cùng với chính sách cải cách và đổi mới
của Đảng, cơ cấu ngành đã có sự chuyển dịch tích cực theo hướng CNH –
HĐH, phát huy được lợi thế của từng ngành, làm tăng hiệu quả và chất
lượng phát triển kinh tế. Đúc rút kinh nghiệm của các nước đi trước, Việt
Nam đã chú trọng vào phát triển khu vực công nghiệp và dịch vụ, 2 khu vực

có khả năng đem lại tốc độ tăng trưởng nhanh cho nền kinh tế. Chính vì vậy
tỷ trọng đóng góp vào GDP của các ngành công nghiệp, nông nghiệp và
dịch vụ cũng có sự chênh lệch khác nhau. Tỷ trọng ngành nông – lâm –
thuỷ sản trong GDP tiếp tục có xu hướng giảm từ 27,2% năm 1995 xuống
25,4% năm 1999 và còn 23% năm 2002 trong khi tỷ trọng ngành công
nghiệp – xây dựng phát triển từ 28,7% lên 34,5% và lên đến 38,6% năm
2002 (Trong đó tỷ trọng ngành công nghiệp chế biến tăng từ 18% năm 1999
lên 20,4% năm 2002). Ngành dịch vụ tăng từ 38,6% năm 1990 lên 44,1%
năm 1999 và sau đó lại giảm còn 38,4% năm 2002. Sự thay đổi này phản
ánh xu hướng ngày càng phát triển của khu vực công nghiệp và dịch vụ
trong những năm gần đây, mức đóng góp vào GDP của 2 khu vực này ngày
càng tăng và chiếm tới khoảng 79%. Hiện nay vốn đầu tư vào 2 khu vực
này cũng đang tăng mạnh, đặc biệt là công nghiệp. Tổng số dự án đầu tư
nước ngoài đầu năm 2002 được cấp giấy phép là 104 dự án, tăng 50,7%
với tổng vốn đăng ký hơn 159 triệu USD, tăng gần 50%. Có 34 dự án đầu
tư vào ngành công nghiệp nặng với tổng vốn đăng ký hơn 33 triệu USD (
bình quân gần 1 triệu USD/dự án). Điều này hứa hẹn nền công nghiệp nước
ta sẽ tiếp tục có những chuyển biến đáng kể, góp phần hơn nữa vào quá
trình đẩy mạnh CNH – HĐH đất nước.
Cơ hội và thách thức đối với sự phát triển công nghiệp:
Những thành công trong chính sách đổi mới của Việt Nam đã đưa
nước ta từng bước hoà nhập với nền kinh tế thế giới. Việc chính phủ Mỹ
tuyên bố chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam ( 7/1975) và
hiệp định khung giữa Việt Nam và EU được ký kết, Việt Nam là thành viên
chính thức của Hiệp hội các nước ASEAN đã tạo điều kiện thuận lợi cho
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

14
Đại học kinh tế quốc dân

Nguyễn Thu thủy

nước ta phát triển. Cùng từ những thành công của chính sách đổi mới, vị trí
và uy tín cuả Việt Nam trên thế giới ngày càng tăng, quan hệ giữa Việt
Nam với các nước trong khu vực ( nhất là ASEAN) ngày càng xích lại gần
nhau hơn. ở trong nước, các ngành, các doanh nghiệp đã vượt qua nhiều thử
thách và đang từng bước khởi sắc, chấp nhận sự cạnh tranh gay gắt trên thị
trường quốc tế và trong nước để tồn tại và phát triển bền vững.
Hướng phát triển công nghiệp trong những năm tới:
Chặng đường phát triển kinh tế Việt Nam từ nay tới năm 2020 gắn liền
với công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Theo các nhà dự báo
chiến lược của Việt Nam, từ nay tới năm 2020 được chia thành 2 chặng:
+ Từ nay tới năm 2010: Chặng đường đẩy nhanh quá trình công
nghiệp hoá, đưa đất nước vượt qua giai đoạn trung bình của quá trình công
nghiệp hoá ( GDP bình quân đầu người đạt khoảng 1000 USD theo giá
1990, vào năm 2010).
+ Từ 2010 – 2020: Chặng đường đẩy nhanh hiện đại hoá.
* Việc định hướng phát triển các ngành công nghiệp, cần quán triệt
các quan điểm sau:
+ Tăng tốc độ phát triển công nghiệp và do đó nâng cao tỷ trọng công
nghiệp trong nền kinh tế.
+ Trong cơ cấu ngành của công nghiệp, cần chú ý sản phẩm và cơ cấu
sản phẩm của nó vì đây là yếu tố năng động, linh hoạt trước những diễn
biến của thị trường so với ngành nghề.
+ Trong phát triển công nghiệp, cơ cấu ngành cần kết hợp với cơ cấu
vùng và với cơ cấu theo thành phần để thực hiện được các mục tiêu.
+ Kết hợp hướng ngoại với hướng nội, trong đó hướng ngoại là chủ
yếu
+ Chú ý hiệu quả kinh tế – xã hội của cơ cấu. Luôn định hướng và tạo
điều kiện cho các ngành trọng điểm, mũi nhọn phát triển

Ngành trọng điểm, mũi nhọn trong sự phát triển công nghiệp được
xác định dựa vào các tiêu chuẩn sau:
+ Vai trò, vị trí của ngành đó đối với nền KTQD
+ Khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường, đặc biệt là nhu cầu thị trường
quốc tế.
+ Khả năng và lợi thế trong nước cho việc phát triển các ngành đó:
+ Thực trạng hiện có và có thể có cho sự phát triển sau đây:
Ngành trọng điểm, mũi nhọn chịu sự tác động của nhiều nhân tố, nên
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

15
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

có thể thay đổi theo từng thời ký phát triển. Với những năm tới, trong sự
phát triển công nghiệp, các ngành trọng điểm, mũi nhọn có thể là:
+ Các ngành khai thác tài nguyên khoáng sản mà ta có thế mạnh, trữ
lượng và chất lượng khai thác và chế biến cho phép ( ví dụ dầu khí)
+ Các ngành phục vụ cho kết cấu hạ tầng của nền kinh tế. Xây dựng và
phát triển cơ sở hạ tầng sẽ là một trọng điểm cuả nước ta từ nay tới 2010
cũng trong thời kỳ đó nhu cầu xây dựng nhà cửa và tiêu dùng của dân cư
cũng rất lớn, ta lại có điều kiện và khả năng phát triển các ngành này ( Điện
lực, xi măng).
+ Một số ngành chế biến nông, lâm, hải sản nhiệt đới mà ta có tiềm
năng( diện tích chưa khai thác còn nhiều, đầu tư còn ít), nhu cầu lớn ( ví dụ
chế biến gạo, thuỷ sản, hải sản, cà phê, chè mía đường, hoa quả và bia,
nước giải khát)
+ Một số ngành mà ta có lực lượng lao động dồi dào, có truyền thống
tay nghề cao, giải quyết việc làm và đóng góp cho xuất khẩu ( ví dụ giày

dép, dệt).
- Cơ cấu ngành công nghiệp đã có sự chuyển dịch theo hướng tăng tốc
độ phát triển và tỷ trọng các ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng và
xuất khẩu phát huy được lợi thế của ngành, hình thành được một số ngành
mũi nhọn. Một số khu công nghiệp , khu chế xuất có công nghệ cao đồng
thời phát triển một số ngành chế biến nông sản. Đến năm 2000, các ngành
công nghiệp khai thác chiếm khoảng 15% tổng giá trị ngành công nghiệp,
trong đó ngành dầu khí đã chiếm tới 12%. Đây là một ngành đầy tiềm năng
bởi nước ta có vùng biển rộng lại là nơi có nhiều mỏ dầu khí. Vì vậy cần có
sự đầu tư thích đáng vào ngành này để tận dụng được triệt để nguồn lợi về
nguyên thiên nhiên. Công nghiệp chế tác, bao gồm sản xuất thực phẩm, sản
phẩm phi kim loại, sản phẩm dệt, hoá chất, sản phẩm da, giả da và kim loại,
sản phẩm điện tử, công nghệ thông tin chiếm tới 79% tổng giá trị nàgnh
công nghiệp. Điều đó cho thấy ngành này ngày càng đóng một vai trò quan
trọng trong nền kinh tế. Nhu cầu cao về các sản phẩm của ngành này đã kéo
theo sự phát triển của ngành đặc biệt là các ngành như sản xuất chế biến
thực phẩm ( chiếm 23,6% tổng giá trị ngành công nghiệp), dệt ( 5,6%), sản
phẩm phi kim loại (9,2%), hoá chất (5,4%), sản phẩm da và giả da (4,7%).
Đây cũng là những mặt hàng xuất khẩu đem lại lợi nhuận cao. Cuối cùng là
ngành điện, ga và nước các ngành này chiếm khoảng 6% tổng giá trị ngành
công nghiệp, trong đó điện và ga là 5,6% còn nước chỉ chiếm gần 0,4% sở
dĩ có điều này là bởi vì nhu cầu điện cho sản xuất, sinh hoạt đang tăng lên
với tốc độ rất nhanh. Đầu tư vào ngành này mang lại lợi nhuận cao và hơn
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

16
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

nữa nước ta lại có điều kiện thuận lợi để phát triển ngành như có nhiều con
sông để xây dựng nhà máy thuỷ điện thuỷ điện, có nhiều mỏ than phục vụ
cho nhiệt điện…còn đầu tư vào ngành nước lại rất hạn chế do chi phí quá
cao cho việc xây dựng các nhà máy lọc và xử lý nước, nguồn nước sạch lại
khan hiếm, một lí do nữa là do ý thức, thói quen và tập quán sinh hoạt của
người dân.
- Phát triển công nghiệp 10 năm qua đã góp phần đáng kể giữ được
nhịp độ tăng trưỏng của nền kinh tế. Trong GDP, năm 1990 công nghiệp
chiếm tỷ trọng19,1%, năm 1995 chiếm 22,5% và nưm 2000 chiếm 26,9%.
Việc phân bổ lao động trong công nghiệp đã có sự chuyển dịch hợp lý hơn,
tạo tiền đề cho hình thành nhiều cơ sở công nghiệp, nhiều trung tâm công
nghiệp mới, trong đó đặc biệt là trên địa bàn các vùng kinh tế trọng điểm
của đất nước như khu vực ngoại thành các đo thị lớn Hà nội, TP HCM, Đà
Nẵng, Hải phòng, Đồng Nai, Bà Rịa ,Vũng Tàu, Bình Dương, Khánh Hoà,
Cần thơ, Quảng Ninh…Đã hình thành và phát triển thêm nhiều ngành công
nghiệp mới, tăng khả năng cạnh tranh của công nghiệp Việt Nam trên thị
trường nội địa và quốc tế. Các ngành này đều nhập thiết bị tiên tiến hiện
đại, sản phẩm có chất lượng cao phù hợp với nhu cầu của người sản xuất và
tiêu dùng và tham gia thị trường thế giới. Ngoài ra chúng ta đã tập trung
phát triển mạnh một số sản phẩm công nghiệp chiến lược làm cơ sở cho sự
phát triển bên vùng của công nghiệp nói riêng và toàn bộ nền kinh tế nói
chung như dầu thô, điện, than, thép, xi măng, giấy, vải. Bên cạnh đó còn
hình thành được nhiều trung tâm công nghiệp mới, Đặc biệt là trên địa bàn
các vùng kinh tế trọng điểm…Đây là những cơ sở vật chất rất quan trọng để
chuẩn bị cho thực hiện chiến lược 2001-2010.
Để tạo điều kiện cho các ngành trọng điểm mũi nhọn hình thành và
phát triển nhanh chóng, vấn đề cực kỳ quan trọng là nhà nước cần xây dựng
và ban hành các chính sách phát triển công nghiệp một cách đúng đắn và tổ
chức thực hiện chúng một cách nghiêm túc. Trong từng chính sách đó cần
xác định rõ giới hạn tác động của nhà nước, của thị trường và của doanh

nghiệp, hộ gia đình đến ngành, nghề, mặt hàng, ngành hàng sản xuất – kinh
doanh. Nói chung, nhà nước chỉ nên tập trung vào các ngành mũi nhọn,
ngành trọng điểm mà ở đó cần có sự tập trung vật lực, tài lực, trí lực mới có
thể phát triển được.
- Những thành quả trên cho thấy cơ cấu công nghiệp tiếp tục có sự
chuyển dịch đáng kể, song các ngành công nghiệp lại chưa tạo được bước
đột phá về chất lượng, hiệu quả và các sản phẩm công nghiệp có chất lượng
cao còn chiếm tỷ trọng nhỏ. Chính vì vậy, một sự đầu tư thích đáng hơn
Vai trò của đầu tư tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam

17
Đại học kinh tế quốc dân
Nguyễn Thu thủy

nữa theo chiều sâu là một điều hết sức cấp bách.
- Nông nghiệp vẫn là ngành chiếm vị trí hàng đầu trong cơ cấu kinh tế
quốc dân ở nước ta. Tuy không thể làm giàu bằng nông nghiệp nhưng
những chuyển biến tích cực của nông nghiệp đã góp phần không nhỏ vào
việc giải quyết những vấn đề kinh tế – xã hội cấp thiết, đưa đất nước thoát
khỏi khủng hoảng và tạo tiền đề cho những bước phát triển mạnh hơn trong
tương lai.
+ Nền nông nghiệp Việt Nam đang vận động theo những xu hướng
Tích cực, đang chuyển dần từ thế độc canh, tự cấp tự túc sang kinh tế thị
trường phát huy lợi thế của từng vùng sinh thái để hình thành các vùng
chuyên canh.
+ So với yêu cầu của quá trình CNH – HĐH nền nông nghiệp Việt
Nam về cơ bản chưa thoát khỏi tình trạng sản xuất nhỏ, thị trường nông
thôn còn ở giai đoạn đầu của sự hình thành.
+ Khả năng sinh thái đa dạng chưa được khai thác đầy đủ và có hiệu

quả. Tỷ suất hàng hóa thấp. Trồng trọt, đặc biệt là trồng cây lương thực,
vẫn chiếm vị trí hàng đầu, chăn nuôi theo kiểu sản xuất hàng hóa chưa phát
triển mạnh.
- Trong nông nghiệp, cơ cấu cây trồng vật nuôi được dịch chuyển
theo hướng tăng tỷ trọng các loại sản phẩm có năng suất và hiệu quả kinh tế
cao, khai thác được lợi thế theo cây, con. Tập trung phát triển một số cây
công nghiệp và ăn quả có tiềm năng xuất khẩu và sức cạnh tranh quốc tế.
Tốc độ chăn nuôi tăng nhanh hơn trồng trọt, cây công nghiệp và cây ăn quả
tăng nhanh hơn cây lương thực.Đã hình thành được một số vùng chuyên
canh phục vụ công nghiệp chế biến và xuất khẩu.Đã hình thành một số mặt
hàng có giá trị xuất khẩu lớn như gạo, cà phê, cao su, điều, tôm…
- Trong ngành nông nghiệp, sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế diễn ra như sau:
Đơn vị: %
1990 1995 2000
Toàn ngành nông nghiệp 100 100 100
- Trồng trọt 74,4 80,4 80
- Chăn nuôi 24,1 16,6 17,3
- Dịch vụ nông nghiệp 3,0 2,7
Qua biểu trên, ta thấy tỷ trọng giữa các ngành trong toàn ngành nông
nghiệp có sự thay đổi nhưng sự thay đổi naỳ diễn ra khá chậm chạp. Tỷ
trọng ngành trồng trọt có xu hướng giảm dần , trong khi đó ngành chăn nuôi
tăng lên. Tuy nhiên mức tăng của ngành chăn nuôi tăng nhanh hơn mức