Tieng hat con tau
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (336.94 KB, 27 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
Giảng
văn:
Tiếng hát con tàu
</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
-
ChÕ Lan Viªn (1920 - 1989)
- Quª gèc: Quảng Trị.
I. Tiểu dẫn
<b>1. Tác giả - tác phẩm </b>
<b>a. Tác giả</b>
-
Tr ớc cách mạng: Nhà thơ tiêu biểu của phong trào
thơ mới
.-
Sau cỏch mạng: Ơng đến với nhân dân và đời sống
c¸ch mạng.
Dựa vào phần tiểu
dẫn, nêu những nét
chính về nhà thơ
Chế Lan Viên?
</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
<i><b>b. Tác phẩm</b></i>
- Từ sau 1975: dần trở về với đời sống thế sự và những trăn trở
về cái tôi trong sự phức tạp, đa diện và vĩnh hằng của đời sống
Em h y kể tên một số tập
<b>Ã</b>
thơ hoặc bài thơ của Chế
Lan Viên mà em biết ?
- Tác phẩm chính: Điêu tàn, á<sub>nh sáng và phù sa</sub>
Nêu những nét chính
trong con đ ờng thơ
của Chế Lan Viên?
<b>* Con đ ờng thơ:</b>
- Tr ớc cách mạng: thế giới kinh dị, thần bí, bế tắc của thời
Điêu tàn".
- Sau cỏch mạng: đến với cuộc sống nhân dân đất n ớc và
thấm nhuần ánh sáng cách mạng.
- Trong kh¸ng chiÕn chèng Mü: v ¬n tíi khuynh h íng sư thi
</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>
* Phong c¸ch nghƯ tht:
* TËp thơ: "
á
<sub>nh sáng và phù sa:</sub>
Th hin hnh trỡnh t t ởng và tâm hồn của ng ời nghệ
sĩ:
“Đi từ thung lũng đau th ơng ra cánh ng vui"
Phong cách nghệ
thuật nổi bật của
thơ Chế Lan Viên?
Em biết gì về tập
thơ
á
<sub>nh sáng vµ </sub>
phï sa”?
</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>
- Hồn cảnh ra đời
:Cảm hứng thơ đ ợc khơi nguồn
tõ mét sù kiÖn kinh tÕ, x hội
<b>Ã</b>
trong những năm
1958 - 1960
.<b>2. Bài thơ: </b>
<b>a. Xut x - Hon cnh ra đời:</b>
+
Chế Lan Viên chỉ sử dụng nh một cái cớ để đột
nhập sâu vào chính tâm hồn mình, khám phá mối
quan hệ giữa con ng ời với đất n ớc, nhân dân.
Em h y nªu xt
<b>·</b>
xứ và hồn cảnh
ra đời bài thơ?
</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>
<b>- 4 khổ cuối:</b>
<b>Lên đ ờng</b>
Em h y cho biết bố
<b>Ã</b>
cục của bài thơ ?
(mấy phần, nội dung
từng phần)
<b>b. Bố cục bài thơ: </b>
<b>3 phần</b>
<b>- Khổ 1,2: Trăn trở</b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8></div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9></div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10></div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11></div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>
-
TiÕng h¸t con tàu
-> tiếng hát của tâm hồn nhà thơ -
một tâm hồn tràn ngập niềm tin vào lí t ởng, vào cuộc
đời.
<b>* Nhan đề</b>
-
Hình ảnh "
con tàu
" : Mang ý nghĩa biểu t ợng -> khát
vọng lên đ ờng và niềm mong ớc của nhà thơ đ ợc đến
với mọi miền đất n ớc.
Em h y gi¶i thÝch ý
<b>·</b>
nghĩa nhan đề bi
th: Hỡnh nh con
tàu, tiếng hát ?
</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>
<i><b> </b></i>
<b>Tây Bắc ? Có riêng gì Tây Bắc </b>
<b>Khi Lũng ta đã hóa những con tàu </b>
<b>Khi Tổ quốc bốn bề lờn ting hỏt</b>
<b>Tâm hồn ta là Tây Bắc, chứ còn đâu. </b>
- Tây Bắc = Tổ quốc = Con tàu
<i><b> </b></i>
<b>Tây Bắc ? Có riêng gì Tây Bắc </b>
<b>Khi Lũng ta ó hóa những con tàu </b>
<b>Khi Tỉ qc bèn bỊ lªn tiếng hát</b>
<b>Tâm hồn ta là Tây Bắc, chứ còn đâu</b>
<i><b>. </b></i>
Em h y giải thích
<b>Ã</b>
ý nghĩa hình ảnh
Tây B¾c?
<b>* Lời đề từ</b>
- Tây Bắc -> ngồi nghĩa cụ thể của một vùng đất, còn gợi nghĩ
đến mọi miền xa xôi của tổ quốc: gian lao - nghĩa tình
</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>
<b>=></b> <b>Lời khun</b>: Từ bỏ cái cơ đơn chật hẹp của mình mà hịa
nhập với mọi ng ời thì mới có nghệ thuật chân chính trong cuc
sng rng ln ca nhõn dõn.
<b>1. Đoạn đầu </b>
<b>(trăn trở)</b>
<sub> </sub><sub>Những dằn vặt nhận thức đ </sub>
ợc diễn tả bằng hình thức
nghệ thuật và giọng điệu nh
thế nào ?
<b>+ Anh đi chăng ? </b>
<b>+ Anh cã nghe? </b>
<b>+ Sao chưa ra ®i?</b>
<b>+ Tàu đói những vành trăng. </b>
<b>+ Đời anh nhỏ hẹp. </b>
<b>+ Chẳng có thơ đâu </b>
<b>+ Tâm hồn anh chờ gặp anh trên kia</b>
- Nh th ang i thoi - thực ra là độc thoại với chính lịng mình.
- C©u hỏi hối thúc -> giục gi<b>Ã</b>
- Câu trả lời : Phê phán - mời gọi
</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>
- Thời gian : M ời năm - nghìn năm - soi đ ờng cho con đ
<b>Ã</b>
đi và cần v ợt nữa.
<b>2. Đoạn giữa </b>
<b>(Hoài niệm)</b>
-
<sub>Chuỗi so sánh kép </sub>
=> Lòng biết ơn sâu sắc.
Thi gian ca cuc
khỏng chiến có ý nghĩa
nh thế nào đối với cuộc
đời nhà thơ ?
<b>Con gặp lại nhân dân nh nai về suối cũ </b>
<b>Cỏ đón giêng hai , chim én gặp mùa </b>
<b>Nh đứa trẻ thơ úi lũng gp sa </b>
<b>Chiếc nôi ngừng bỗng gặp cánh tay ® a.</b>
Lên với Tây Bắc cũng là về
với chính những kỉ niệm
đẹp, với nhân dân, tác giả
đ dùng thủ pháp nghệ <b>ã</b>
thuật nào để diễn tả cuộc
gặp gỡ đó?
<b>Con gặp lại nhân dân nh nai về suối cũ </b>
<b> cỏ đón giêng hai </b>
<b> chim én gặp mùa </b>
<b> đứa trẻ thơ đói lịng gặp sữa </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>
- Hình ảnh so sánh dung dị, lấy từ đời sống tự nhiên và
con ng ời, nh ng chính vì thế mà gần gũi, gợi cảm
<sub>đặc sắc? </sub>
Hình ảnh thơ có gì
<sub>ý</sub>
<sub> nghĩa?</sub>
-> DiƠn tả niềm hạnh phúc to lớn khi gặp lại nhân dân.
Vì sao nhân vật trữ
tình lại hạnh phúc khi
gặp lại nhân dân?
</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>
Nhà thơ gợi lại những kỷ niệm sâu sắc gắn với
những con ng ời tiêu biểu và nghĩa tình ra sao ?
Con nhí
a<sub>nh con </sub>
e<sub>m con</sub>
MÕ
- Cách x ng hô: thân tình, ruột thịt
- Điệp ngữ: " con nhí" vang lªn da diÕt
- Chi tiÕt: cơ thể, gợi cảm: áo nâu, vá rách, phong th ..
- Từ ngữ: suốt một đời, đêm cuối cùng, m ời năm trịn, một mùa
dài, trọn đời…-> Tình nghĩa
=> Hình ảnh những con ng ời hi sinh thầm lặng, lớn lao, với tình th
ơng và sự che chở, đùm bọc trọn vẹn và rộng lớn.
+ Lòng biết ơn sâu nặng, sự gắn bó chân thành và những xúc
động thấm thía của nhà thơ.
NhËn xÐt vỊ nghƯ
tht cđa đoạn thơ:
cách x ng hô, chi tiết, từ
ngữ?
</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>
Em h y bình giảng câu <b>Ã</b>
thơ mà em thÊy cã tÝnh
chÊt triÕt lÝ khi nãi lªn
mối quan hệ giữa con
ng ời và cuộc sống?
<b>Nh bn s ơng giăng, nhớ đèo mây phủ</b>
<b>Nơi nào qua lòng lại chẳng yêu th ơng </b>
<b>Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở </b>
<b>Khi ta đi, đất đã hóa tâm hn.</b>
=> Câu thơ giàu tính chÊt triÕt lÝ, trÝ tuÖ sắc sảo, tác giả đ <b>Ã</b>
nêu lên quy luật tình cảm có giá trị khái qu¸t.
<b>Nhớ</b> <b>bản s ơng giăng</b>, <b>nhớ</b> <b>đèo mây phủ</b>
<b>Nơi nào qua lòng lại chẳng yêu th ơng</b>
<b>Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở</b>
<b> Khi ta đi, đất đã húa tõm hn.</b>
- Từ những kỉ niệm ân tình -> nâng lên thành những suy ngẫm,
chiêm nghiệm, chân lí
</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>
Nói về tình yêu
trong nỗi nhớ Chế
Lan Viên đ diễn tả <b>Ã</b>
nh thÕ nµo?
<b>Anh bỗng nhớ em nh đơng về nhớ rét </b>
<b>Tình u ta nh cánh kiến hoa vàng </b>
<b>Nh xuân đến chim rừng lông trở biếc </b>
<b>Tình u làm đất lạ hóa q h ơng.</b>
<b>Anh bỗng nhớ em nh đông về nhớ rét </b>
<b>Tình yêu ta nh cánh kiến hoa vàng </b>
<b>Nh xn đến chim rừng lơng trở biếc </b>
<b>Tình u làm đất lạ hóa quê h ơng.</b>
+ Cách diễn tả húm hnh, c ỏo v sõu sc
=>MQH khăng khít, sự gắn bó chặt chẽ giữa những kẻ đang yêu
+ Là một chùm hình ảnh so sánh.
+ Nhng liờn t ng bất ngờ, gợi lên những hình ảnh đẹp, mới
lạ, lung linh sắc màu.
+ Chính tình u đ biến những miền đất xa lạ trở thành thân <b>ã</b>
thiÕt nh quê h ơng ta, hoá thành máu thịt tâm hồn ta.
Nhận xét về nghệ
thuật của khổ thơ: hình
ảnh, cách diễn tả?
Vi cỏch din t ú,
Chế Lan Viên muốn
</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>
<i>§Êt n íc gäi ta hay lßng ta gäi ? </i>
<i>Tình em đang mong tình mẹ đang chờ </i>
<i>Tàu hãy vỗ giùm ta đơi cánh vội </i>
<i>Mắt ta thèm mái ngói đỏ trăm ga </i>
<i>Mắt ta nhớ mặt ng ời, tai ta nhớ tiếng </i>
<i>Mùa nhân dân giăng lúa chín rì rào </i>
<i>Rẽ ng ời mà đi vịn tay mà đến </i>
<i>Mặt đất nồng nhựa nóng của cần lao </i>
<i>Nhựa nóng m ời nm nhõn dõn mỏu </i>
<i>Tây Bắc ơi ng ời là mẹ của hồn thơ</i>
<i>M ời năm chiến tranh vàng ta đau trong lửa</i>
<i>Nay trở về ta lấy lại vàng ta</i>
<i>Lấy cả những cơn mơ! Ai bảo con tàu không mộng t ởng?</i>
<i>Mỗi dêm khuya không uống một vầng trăng</i>
<i>Lòng ta cũng nh tàu, ta cũng uống</i>
<i>Mặt hồng em trong suối lớn mùa xuân.</i>
<b>3. Đoạn cuối ( 4 khổ cuối)</b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>
<i>Đất n ớc gọi ta hay lòng ta gäi ? </i>
<i>Tình em đang mong tình mẹ đang chờ </i>
<i>Tàu hãy vỗ giùm ta đôi cánh vội </i>
<i>Mắt ta thốm mỏi ngúi trm ga</i>
<i>Mắt ta nhớ mặt ng êi, tai ta nhí tiÕng</i>
<i>Mùa nhân dân giăng lúa chín rì rào </i>
<i>Rẽ ng ời mà đi vịn tay mà đến </i>
<i>Mặt đất nồng nhựa nóng của cần lao </i>
<i>Nhựa núng m i nm nhõn dõn mỏu </i>
<i>Tây Bắc ơi ng ời là mẹ của hồn thơ</i>
<i>M ời năm chiến tranh vàng ta đau trong lửa</i>
<i>Nay trở về ta lấy lại vàng ta</i>
<i>Lấy cả những cơn mơ! Ai bảo con tàu không mộng t ởng?</i>
<i>Mỗi dêm khuya không uống một vầng trăng</i>
<i>Lòng ta cũng nh tàu, ta cũng uống</i>
</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>
- Hình ảnh phong phú, biến hoá sáng tạo chủ yếu là
những hình ảnh biểu t ợng và ẩn dụ:
Mùa nhân dân
<i>giăng lúa chín rì rào, vàng ta đau trong lửa, vầng trăng, </i>
<i>Mặt hồng em trong suối lớn mùa xuân</i>
-
Cách láy lại và mở rộng một hình ảnh, từ ngữ của câu
cui khổ trên xuống câu đầu khổ d ới -> liền mạch, dồn
dập, trùng điệp:
Mắt ta thèm mái ngói đỏ trăm ga/ Mắt
<i>ta nhớ mặt ng ời; Mặt đất nồng nhựa nóng của cần </i>
<i>lao /Nhựa nóng m i nm nhõn dõn mỏu </i>
-
Âm h ởng sôi nổi, lôi cuốn + giọng trầm lắng trong suy
</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>
<b>=> </b>
<b>Khúc hát lên đ ờng sôi nổi, tin t ởng và say mê.</b>
Với cách diễn tả
ú khúc hát lên
đ ờng vang lên
nh thÕ nµo?
</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>
III. Tỉng kÕt
<b>1. Néi dung</b>
Tiếng hát con tàu thể hiện khát vọng về với nhân dân và đất n ớc,
với những kỉ niệm sâu nặng nghĩa tình trong cuộc kháng chiến
chống Pháp của nhà thơ, cũng là về với ngọn nguồn của cảm
hứng sáng to th ca.
- Sự sáng tạo hình ảnh: Biểu t ỵng, Èn dơ…
- Liªn t ëng phong phó, bÊt ngê.
- Xúc cảm gắn với suy t ởng.
Ting hỏt con tu
lay ng ng i c
bởi điều gì?
<b>2. Ngh thut</b>
Nhng c sc
về mặt nghệ
thuật của bài
</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>
Kim tra ỏnh giỏ
<b>Câu 1</b>: <b>Tiếng hát con tµu :</b>
A. Là bài thơ triết lý trữ tình đặc sắc.
B. Là bài thơ trữ tình.
C. Lµ bài thơ giàu chất tự sự.
<b>Cõu 2</b>: <b>Ting hát con tàu đã kết hợp các yếu tố tạo nên sự </b>
<b> rung động lòng ng ời. </b>
A. Tình thơ vô cùng tha thiết.
B. Hình thơ vô cùng biến ảo
C. Triết lí thơ vô cïng thÊm thÝa.
D. Cả A, B và C
A. L bi thơ triết lý trữ tình đặc sắc.
</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>
<b>Câu 3:</b> <b>Bài thơ " Tiếng hát con tàu" </b>
A. Bày tỏ tình yêu, khát khao hào nhập cống hiến cho
Tỉ qc, nh©n d©n.
B. Bày tỏ khát khao của ng ời nghệ sỹ t×m vỊ Tỉ qc
nh tìm về ngọn nguồn sáng tạo nghệ thuật.
C. Cả hai đáp án trên.
<b>Bµi tËp vỊ nhµ </b>
<i><b>Em hãy tìm và phân tích, bình luận những câu thơ tác giả đã </b></i>
<i><b>chiêm nghiệm, khái quát về chân lý đời sống</b></i>
</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27></div>
<!--links-->
