Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên khoa y dược trường cao đẳng phương đông đà nẵng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

LÊ NGỌC TUẤN

BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN KHOA Y - DƢỢC
TRƢỜNG CAO ĐẲNG PHƢƠNG ĐÔNG ĐÀ NẴNG

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số:

60.14.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. LÊ QUANG SƠN

Đà Nẵng - Năm 2013


LỜI CAM ĐOAN

Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được
ai công bố trong bất kỳ cơng trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả

Lê Ngọc Tuấn

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................. 3
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học .............................................................................. 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................ 4
6. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................... 4
7. Bố cục đề tài .......................................................................................... 5
8. Tổng quan tài liệu nghiên cứu............................................................... 5
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG, ĐẠI HỌC.................................................... 7
1.1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................................. 7
1.2. NHỮNG KHÁI NIỆM CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI.......................................... 9
1.2.1. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục và quản lý nhà trƣờng .......... 9
1.2.2. Khái niệm giảng viên, đội ngũ giảng viên .................................... 13
1.2.3. Khái niệm phát triển, phát triển đội ngũ giảng viên ..................... 15
1.3. NHỮNG YÊU CẦU ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƢỜNG
CAO ĐẲNG, ĐẠI HỌC TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ........................ 17
1.3.1. Yêu cầu về số lƣợng...................................................................... 17
1.3.2. Yêu cầu về chất lƣợng................................................................... 18
1.3.3. Yêu cầu về cơ cấu ......................................................................... 22
1.4. PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN THEO LÝ THUYẾT QUẢN
LÝ NGUỒN NHÂN LỰC .............................................................................. 22
1.4.1. Lý thuyết quản lý nguồn nhân lực ................................................ 22
1.4.2. Phát triển đội ngũ giảng viên ........................................................ 27


CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
KHOA Y - DƢỢC TRƢỜNG CAO ĐẲNG PHƢƠNG ĐÔNG

ĐÀ NẴNG ..................................................................................................... 33
2.1. KHÁI QUÁT QUÁ TRÌNH KHẢO SÁT ............................................... 33
2.1.1. Nội dung khảo sát ......................................................................... 33
2.1.2. Phƣơng pháp khảo sát ................................................................... 33
2.1.3. Đối tƣợng khảo sát ........................................................................ 33
2.1.4. Tiến hành khảo sát ........................................................................ 34
2.2. KHÁI QUÁT VỀ TRƢỜNG CAO ĐẲNG PHƢƠNG ĐÔNG ĐÀ
NẴNG VÀ KHOA Y- DƢỢC CỦA TRƢỜNG............................................. 34
2.2.1. Quá trình hình thành và phát triển của trƣờng Cao đẳng Phƣơng
Đông Đà Nẵng. ....................................................................................... 34
2.2.2. Cơ cấu ngành nghề, qui mô đào tạo .............................................. 36
2.2.3. Tổ chức bộ máy............................................................................. 37
2.3. THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN KHOA Y-DƢỢC TRƢỜNG
CAO ĐẲNG PHƢƠNG ĐÔNG ĐÀ NẴNG .................................................. 38
2.3.1. Thực trạng về số lƣợng ................................................................. 38
2.3.2. Thực trạng về chất lƣợng .............................................................. 40
2.3.3. Thực trạng về cơ cấu đội ngũ........................................................ 44
2.4. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
KHOA Y-DƢỢC TRƢỜNG CAO ĐẲNG PHƢƠNG ĐÔNG ĐÀ NẴNG .. 48
2.4.1. Thực trạng về quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên ............... 48
2.4.2. Thực trạng về tuyển dụng đội ngũ giảng viên .............................. 50
2.4.3. Thực trạng về sử dụng đội ngũ giảng viên ................................... 52
2.4.4. Thực trạng công tác đào tạo và bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên .... 53
2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của đội
ngũ giảng viên ......................................................................................... 55


2.4.6. Thực trạng về xây dựng môi trƣờng, tạo động lực phát triển đội
ngũ giảng viên ......................................................................................... 56
2.5. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ

GIẢNG VIÊN CỦA KHOA Y-DƢỢC .......................................................... 57
CHƢƠNG 3. BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
KHOA Y - DƢỢC TRƢỜNG CAO ĐẲNG PHƢƠNG ĐÔNG
ĐÀ NẴNG ...................................................................................................... 60
3.1. NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP ...................................... 60
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích .............................................. 60
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ............................................... 60
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .................................................. 61
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ................................................ 61
3.2. BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN KHOA YDƢỢC TRƢỜNG CAO ĐẲNG PHƢƠNG ĐÔNG ĐÀ NẴNG ................... 61
3.2.1. Biện pháp 1: Lập quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ giảng
viên khoa Y- Dƣợc .................................................................................. 62
3.2.2. Biện pháp 2: Đổi mới cơng tác đào tạo bồi dƣỡng, nâng cao trình
độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giảng viên khoa Y-Dƣợc ......... 67
3.2.3. Biện pháp 3: Sử dụng hợp lý đội ngũ giảng viên khoa Y- Dƣợc
hiện có ..................................................................................................... 71
3.2.4. Biện pháp 4: Hồn thiện cơng tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ
giảng viên khoa Y-Dƣợc ......................................................................... 72
3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới và tăng cƣờng công tác tuyển dụng giảng
viên cho khoa Y-Dƣợc ............................................................................ 75
3.2.6. Biện pháp 6: Xây dựng và hồn thiện mơi trƣờng làm việc, chế
độ chính sách, tạo động lực phát triển đối với giảng viên khoa Y-Dƣợc78
3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất....................................... 82


3.3. KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC BIỆN
PHÁP ............................................................................................................... 84
3.3.1. Mục đích khảo sát ......................................................................... 84
3.3.2. Nội dung và phƣơng pháp khảo sát .............................................. 84
3.3.3. Đối tƣợng khảo sát ........................................................................ 85

3.3.4. Kết quả khảo sát về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện
pháp ......................................................................................................... 85
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 92
1. KẾT LUẬN ................................................................................................. 92
2. KHUYẾN NGHỊ ......................................................................................... 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 96
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ (bản sao)
PHỤ LỤC.


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Viết tắt

Viết đầy đủ

1

CB

Cán bộ

2

CBQL

Cán bộ quản lý

3

CBCGV-NV

Cán bộ giáo viên - Nhân viên

4

CĐ

Cao đẳng

5

CK 1

Chun khoa 1

6

CK 2

Chun khoa 2

7

CNH-HĐH

Cơng nghiệp hóa – Hiện đại hóa

8

BGH

Ban giám hiệu

9

Bộ GD&ĐT

Bộ giáo dục và đào tạo

10

BHXH

Bảo hiểm xã hội

11

ĐH

Đại học

12

ĐNGV

Đội ngũ giảng viên

13

GD

Giáo dục

14

GD-ĐT

Giáo dục – Đào tạo

15

GDĐH

Giáo dục đại học

16

GV

Giảng viên

17

GVCH

Giáo viên cơ hữu

18

HĐQT

Hội đồng quản trị

19

HSSV

Học sinh sinh viên

TT


20

TCCN

Trung cấp chuyên nghiệp

21

UBND

Ủy ban nhân dân

22

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu

Tên bảng

Trang

Bảng 1.1

Quy định số HSSV chính quy/1 giảng viên đƣợc quy đổi

17

Bảng 2.1

Kết quả tuyển sinh qua các năm

36

Bảng 2.2

Số lƣợng giảng viên cơ hữu so với số học sinh, sinh viên

39

Bảng 2.3

Kết quả khảo sát về phẩm chất đội ngũ giảng viên

40

Bảng 2.4

Đánh giá các nội dung về phẩm chất đội ngũ giảng viên

41

Bảng 2.5

Đánh giá về năng lực của đội ngũ giảng viên

43

Bảng 2.6

Cơ cấu về độ tuổi của đội ngũ giảng viên.

45

Bảng 2.7

Cơ cấu về chức danh, trình độ của đội ngũ giảng viên

45

Bảng 2.8

Cơ cấu thâm niên giảng dạy của đội ngũ giảng viên.

46

Bảng 2.9
Bảng 2.10

Cơ cấu về trình độ nghiệp vụ sƣ phạm của đội ngũ giảng
viên
Cơ cấu về trình độ ngoại ngữ và tin học của đội ngũ
giảng viên

46

46

Bảng 2.11 Cơ cấu về trình độ chính trị của đội ngũ giảng viên

47

Bảng 2.12 Cơ cấu giảng viên dạy giỏi

47

Bảng 2.13

Bảng 2.14
Bảng 2.15
Bảng 2.16

Kết quả khảo sát về hiệu quả quy hoạch phát triển

đội ngũ giảng viên
Kết quả khảo sát về hiệu quả tuyển dụng đội ngũ giảng
viên
Kết quả khảo sát về hiệu quả tuyển dụng đội ngũ giảng
viên
Kết quả khảo sát về chất lƣợng công tác đào tạo và bồi
dƣỡng đội ngũ giảng viên

49

50

52

53


Bảng 2.17
Bảng 2.18
Bảng 3.1
Bảng 3.2
Bảng 3.3

Bảng 2.17: Kết quả khảo sát thực trạng kiểm tra, đánh
giá việc thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ giảng viên
Kết quả khảo sát về xây dựng môi trƣờng, tạo động lực
phát triển đội ngũ giảng viên
Quy hoạch ĐNGV khoa Y – Dƣợc đến 2017
Tổng hợp kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các
biện pháp

Tổng hợp kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện
pháp

55

56
64
85

88


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Số hiệu

Tên sơ đồ

Trang

Sơ đồ 1.1

Sơ đồ quản lý nguồn nhân lực

26

Sơ đồ 1.2

Mơ hình mối quan hệ của việc phát triển đội ngũ

26

Sơ đồ 2.1
Sơ đồ 3.1

Sơ đồ tổ chức bộ máy của Trƣờng Cao đẳng Phƣơng
Đông Đà Nẵng
Mối quan hệ giữa các biện pháp phát triển đội ngũ
giảng viên

38

83


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ở bất kỳ giai đoạn lịch sử nào, việc xây dựng, phát triển một nền giáo
dục vững mạnh là nhân tố then chốt, quyết định để thúc đẩy xã hội phát triển.
Trong các kỳ đại hội vừa qua, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn coi giáo dụcđào tạo (GD-ĐT) là quốc sách hàng đầu và là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn
dân, toàn xã hội. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng
tiếp tục khẳng định vấn đề này, trong đó nhấn mạnh “phát triển đội ngũ giáo
viên là khâu then chốt” trong chiến lƣợc “đổi mới căn bản và toàn diện
GD-ĐT”.
Nhà giáo là “máy cái” trong hệ thống giáo dục. Chất lƣợng, nhân cách,
phẩm chất đạo đức và lý tƣởng của đội ngũ này nhƣ thế nào sẽ ảnh hƣởng to
lớn và trực tiếp đến sản phẩm mà họ đào tạo ra - đó chính là những con ngƣời
- những công dân xây dựng xã hội. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng
khẳng định: “Khơng có thầy giáo thì khơng có giáo dục... khơng có giáo dục,

khơng có cán bộ thì khơng nói gì đến kinh tế - văn hóa”. Do đó, xây dựng,
phát triển đội ngũ nhà giáo khơng chỉ là vấn đề mang tính lý luận mà cịn có ý
nghĩa thực tiễn sâu sắc đối với sự phát triển giáo dục của nƣớc ta.
Quán triệt tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, căn cứ vào thực tiễn tình hình GD-ĐT
của đất nƣớc, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng
khẳng định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản,
toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hƣớng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội
hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo
dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt”. Đây là
tƣ duy mang tầm chiến lƣợc, thể hiện quan điểm toàn diện, khách quan, khoa
học của Đảng Cộng sản Việt Nam. Bởi hơn lúc nào hết, phát triển đội ngũ nhà


2

giáo vững mạnh, toàn diện là yêu cầu cấp thiết của giáo dục Việt Nam hiện
tại. Yêu cầu phát triển đội ngũ nhà giáo đƣợc Đại hội chỉ rõ là phải "xây dựng
đội ngũ nhà giáo đủ về số lƣợng, đáp ứng yêu cầu về chất lƣợng", là khâu
then chốt, là tiền đề trong đổi mới GD-ĐT.
Cùng với sự phát triển toàn diện của đời sống kinh tế-xã hội, lĩnh vực
GD-ĐT tiếp tục phát triển mạnh mẽ trên cả ba mặt: Nâng cao dân trí, đào tạo
nhân lực và bồi dƣỡng nhân tài. Điều này đã đƣợc thể hiện qua việc đầu tƣ
cho GD-ĐT ngày càng tăng, trang thiết bị trƣờng học đƣợc đổi mới; quy mô
đào tạo không ngừng đƣợc mở rộng; số học sinh các cấp phát triển nhanh
chóng; cơng tác xã hội hóa và xây dựng xã hội học tập đã thu đƣợc kết quả
bƣớc đầu; nhiều trƣờng dân lập, tƣ thục bậc đại học, trung cấp chuyên nghiệp,
dạy nghề, phổ thông và mầm non đƣợc thành lập, hoạt động có hiệu quả...
Đội ngũ nhà giáo đã phát triển nhanh chóng và giữ vị trí, vai trị quan trọng
hàng đầu.
Trƣờng Cao đẳng Phƣơng Đơng Đà Nẵng có vai trò quan trọng trong

việc đào tạo nguồn nhân lực về kinh tế, kỹ thuật, y tế, thực hiện sự nghiệp
CNH, HĐH ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên. "Nhà trƣờng tiếp tục phát
triển theo hƣớng đa dạng hóa các hình thức và ngành nghề đào tạo trên cơ sở
vẫn hoàn thành tốt nhiệm vụ trọng tâm là đào tạo đảm bảo chất lƣợng".
Trong những năm qua, đƣợc sự quan tâm của Bộ Giáo dục và Đào tạo,
Trƣờng Cao đẳng Phƣơng Đông Đà Nẵng đã đạt đƣợc những thành tựu đáng
kể trong việc thực hiện sứ mệnh, nhiệm vụ đƣợc giao. Hằng năm, trƣờng đã
đào tạo hàng ngàn học sinh, sinh viên đáp ứng nhu cầu của xã hội về các
ngành nghề nhƣ Tài chính- Ngân hàng, Điện, Kế Tốn, Điện tử viễn thơng và
đặc biệt là ngành Y- Dƣợc. Sinh viên ngành Y-Dƣợc hiện đang chiếm một tỷ
lệ lớn so với các ngành nghề khác trong trƣờng và trong tƣơng lai sẽ còn phát
triển hơn nữa. Điều này địi hỏi phải có một đội ngũ giảng viên đảm bảo về cả


3

số lƣợng lẫn chất lƣợng để đào tạo cho sinh viên. Tuy nhiên với sự phát triển
của nhà trƣờng nhƣ vậy nhƣng đội ngũ giảng viên khoa Y-Dƣợc của trƣờng
còn nhiều bất cập:
- Số lƣợng giảng viên của trƣờng còn thiếu, chƣa đáp ứng đƣợc sự tăng
trƣởng về quy mô đào tạo của nhà trƣờng.
- Trình độ giảng viên khơng đồng đều và nhìn chung cịn thấp, khả năng
nghiên cứu khoa học, khả năng tự học, tự bồi dƣỡng của đội ngũ giảng viên
mặc dù đã có nhiều cố gắng nhƣng vẫn cịn ở mức độ thấp.
- Cơng tác cán bộ quản lý vẫn còn hạn chế về tầm chiến lƣợc, đổi mới
chậm, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu đổi mới của giai đoạn phát triển mới của
Nhà trƣờng trong bối cảnh hiện nay.
- Cơ cấu đội ngũ giảng viên chƣa đồng bộ về độ tuổi, giới tính, chun
mơn ngành nghề so với quy mô phát triển.
Do vậy, nhiệm vụ sắp tới nhất thiết cần xây dựng và phát triển đội ngũ

giảng viên nhà trƣờng cả về số lƣợng, chất lƣợng và cơ cấu. Xuất phát từ
những lý do nêu trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Biện pháp phát
triển đội ngũ giảng viên khoa Y-Dược trường Cao đẳng Phương Đông Đà
Nẵng”
2. Mục tiêu nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp quản lý nhằm phát triển đội ngũ giảng viên khoa
Y-Dƣợc trƣờng Cao đẳng Phƣơng Đông Đà Nẵng đáp ứng yêu cầu xây dựng
và phát triển khoa Y-Dƣợc của nhà trƣờng trong giai đoạn tới.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên khoa Y-Dƣợc của trƣờng
Cao đẳng Phƣơng Đông Đà Nẵng.


4

3.2. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên khoa Y- Dƣợc
trƣờng Cao đẳng Phƣơng Đông Đà Nẵng giai đoạn 2008-2013 và đề xuất các
biện pháp quản lý cho giai đoạn 2013-2020. Các biện pháp đƣợc đề xuất cho
BGH và HĐQT nhà trƣờng.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu áp dụng và triển khai đồng bộ các biện pháp quản lý gồm nâng cao
nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của đội ngũ giảng viên trong sự nghiệp
đổi mới giáo dục; quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên gắn với yêu cầu
phát triển giáo dục đại học; tổ chức thực hiện quy hoạch; cải tiến và hoàn
thiện các chế độ đãi ngộ tinh thần, vật chất cho giảng viên và đội ngũ giảng
viên nhằm tạo động lực phát triển; xây dựng tập thể giảng viên thành tập thể
sƣ phạm “biết học hỏi”, “đồng thuận” thì sẽ tạo đƣợc đội ngũ giảng viên khoa
Y- Dƣợc đủ về số, mạnh về chất lƣợng, đồng bộ về cơ cấu đáp ứng đƣợc yêu

cầu giáo dục, đào tạo hiện nay của Nhà trƣờng.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu, đề tài phải thực hiện những nhiệm vụ
sau:
- Xác định cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên trƣờng Cao
đẳng.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ giảng viên và công tác phát triển
đội ngũ giảng viên khoa Y-Dƣợc trƣờng Cao đẳng Phƣơng Đông Đà Nẵng
- Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên khoa Y- Dƣợc
trƣờng Cao đẳng Phƣơng Đông Đà Nẵng.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả (luận văn) sẽ kết hợp sử dụng chủ
yếu các phƣơng pháp sau:


5

6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích và tổng hợp lý thuyết, hệ thống hóa lý thuyết- các phƣơng
pháp này đƣợc sử dụng trong nghiên cứu luật giáo dục; các văn kiện của
Đảng và Nhà nƣớc, Nghị quyết của Trung ƣơng; nghiên cứu các sách báo, tài
liệu, báo cáo khoa học có liên quan đến đề tài, nhằm xây dựng khung lý
thuyết, trong đó gồm các khái niệm công cụ và các vấn đề lý luận làm luận cứ
lý thuyết cho đề tài nghiên cứu.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phƣơng pháp điều tra bằng phiếu hỏi, phỏng vấn, phƣơng pháp chuyên
gia, nghiên cứu hồ sơ lƣu trữ.
6.3. Nhóm phương pháp thống kê
Phƣơng pháp này dùng để xử lý các kết quả nghiên cứu về định lƣợng và
định tính nhƣ: lập bảng, vẽ đồ thị, biểu đồ…

7. Bố cục đề tài
Bao gồm phần mở đầu và 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên trƣờng Cao
đẳng.
Chƣơng 2: Thực trạng công tác phát triển đội ngũ giảng viên khoa YDƣợc trƣờng Cao đẳng Phƣơng Đông Đà Nẵng.
Chƣơng 3: Các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên khoa Y-Dƣợc
trƣờng Cao đẳng Phƣơng Đông Đà Nẵng.
Kết luận và kiến nghị.
8. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Đến nay chƣa tìm thấy đề tài nào nghiên cứu về biện pháp phát triển đội
ngũ khoa Y- Dƣợc tại Đà Nẵng. Tuy nhiên có một số luận văn thạc sĩ, luận án
tiến sĩ của một số tác giả trong nƣớc nghiên cứu về biện phát phát triển đội
ngũ giảng viên ở một số trƣờng Đại học, Cao đẳng, Trung cấp nghề mà chúng


6

tơi đã tham khảo trong q trình hồn thành luận văn này gồm đề tài “Biện
phát phát triển đội ngũ giảng viên ở học viên Chính trị- Hành chính khu vực
III trong giai đoạn hiện nay”, luận văn thạc sĩ giáo dục của Lê Thị Bé (2010),
đề tài “Những biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên của trƣờng Cao đẳng
cơng nghiệp Tuy Hịa trong bối cảnh hiện nay”, đề tài thạc sĩ giáo dục của
Huỳnh Tấn Khả (2009) hay “Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng
Trung học Văn hóa Nghệ thuật Đà Nẵng trong giai đoạn hiện nay” của tác giả
Vũ Đức Tiến (2012)... và một số tài liệu khác có liên quan đến đề tài của
chúng tôi.


7

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƢỜNG CAO ĐẲNG, ĐẠI HỌC
1.1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Sự nghiệp giáo dục, đào tạo có vị trí hết sức quan trọng và có vai trị hết
sức to lớn trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi đất nƣớc cũng
nhƣ trên toàn thế giới. Một xã hội đƣợc giáo dục tốt là xã hội “Dựa trên trí
thức”, phát huy đƣợc mọi tiềm năng của con ngƣời, những con ngƣời tƣ duy
sáng tạo, năng động luôn luôn tự điều chỉnh và phát triển.
Từ nay đến năm 2020, mục tiêu chiến lƣợc phát triển của nƣớc ta là đƣa
đất nƣớc trở thành một nƣớc công nghiệp theo hƣớng hiện đại. Để đạt đƣợc
mục tiêu đó Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã chỉ
rõ: Phát triển nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo, chất lƣợng nguồn nhân
lực; phát triển khoa học, công nghệ và kinh tế tri thức. Vì vậy giáo dục, đào
tạo đã đƣợc coi là quốc sách hàng đầu, một trong những động lực quan trọng,
góp phần thúc đẩy sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, một
điều kiện cần thiết để phát huy nguồn nhân lực, yếu tố cơ bản để phát triển xã
hội, góp phần phát triển đất nƣớc một cách bền vững. Giáo dục góp phần
quan trọng, tạo ra nguồn nhân lực có trí tuệ, có tay nghề cho xã hội nhằm đáp
ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH – HĐH đất nƣớc.
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc đã rất quan tâm đến việc xây
dựng và phát triển ĐNGV các cấp học, các ngành học, các loại hình giáo dục.
Đƣờng lối, chính sách của Đảng thực sự là những định hƣớng quan trọng ở
tầm vĩ mơ, chỉ đạo tồn diện công tác xây dựng, phát triển đội ngũ của ngành
giáo dục.


8

Ðể đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế, việc phát triển ĐNGV

về chất lƣợng và số lƣợng cho các trƣờng Cao đẳng và Đại học là hết sức cấp
thiết. ÐNGV là một trong những nhân tố quan trọng góp phần quyết định sự
phát triển của một nhà trƣờng, bởi lẽ chính họ là đầu tàu tham gia tổ chức
thực hiện có hiệu quả các khâu của q trình dạy học, giáo dục và phát triển
chun mơn, phát triển nhà trƣờng. Muốn nâng cao chất lƣợng giáo dục và
đào tạo thì chúng ta phải phát triển ĐNGV về số lƣợng, chất lƣợng và cơ cấu.
Đã có nhiều cơng trình nghiên cứu trong nƣớc và trên thế giới về biện pháp
phát triển ĐNGV, các tác giả đã chỉ ra cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát
triển ĐNGV ở các trƣờng Cao đẳng, Đại học và Học viện.
Các luận văn Thạc sỹ phải kể đến đó là: Luận văn thạc sỹ “Biện phát
phát triển đội ngũ giảng viên ở học viện Chính trị - Hành chính khu vực III
trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Lê Thị Bé (2010) đã chỉ ra các biện pháp
phát triển ĐNGV nhƣ kiểm tra đánh giá ĐNGV, đổi mới công tác đào tạo và
bồi dƣỡng ĐNGV đáp ứng những yêu cầu về chất lƣợng giáo dục của Học
viện trong giai đoạn mới, đổi mới công tác tuyển dụng… Luận văn thạc sỹ:
“Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên trƣờng Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật
thuộc Đại học Thái Nguyên” của tác giả Đặng Văn Doanh (2008).
Đề tài Thạc sỹ “Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề ở
trƣờng Cao đẳng nghề thanh niên dân tộc Tây nguyên trong giai đoạn mới”
của Từ Bá Thông. Trong luận văn đã nêu lên “Muốn phát triển giáo dục vấn
đề then chốt là phải phát triển đội ngũ giáo viên cả về số lƣợng, chất lƣợng,
cơ cấu bộ môn”.
Luận văn Thạc sỹ “Phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng trung cấp y tế đáp
ứng yêu cầu nâng cấp thành trƣờng Cao đẳng y tế Nam Định” của tác giả
Phạm Minh Hiệu đã chỉ ra các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên để nâng
cấp từ trƣờng Trung cấp y tế thành trƣờng Cao đẳng y tế nhƣ: thực hiện quy


9

hoạch đội ngũ giảng viên, sử dụng hợp lý đội ngũ giảng viên, tăng cƣờng
công tác bồi dƣỡng đội ngũ giảng viên…
Trong những năm gần đây, với sự phát triển của nhà trƣờng, đặc biệt là
khoa Y-Dƣợc, Trƣờng đã rất quan tâm đến việc phát triển đội ngũ giảng viên
của khoa này, tuy nhiên vẫn chỉ dừng lại ở mức phát triển theo nhu cầu hằng
năm mà chƣa có quy hoạch lâu dài. Nhà trƣờng đã có tổ chức đánh giá, tọa
đàm khoa học về việc phát triển đội ngũ giảng viên khoa Y-Dƣợc, song việc
quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên vẫn chƣa đƣợc nghiên cứu nhƣ một
đề tài khoa học, chƣa có cơ sở lý luận khoa học nên hiệu quả chƣa cao. Do đó
chúng tơi thấy cần có một nghiên cứu nghiêm túc về vấn đề này và từ đó tìm
ra biện pháp thích hợp để phát triển đội ngũ giảng viên khoa Y-Dƣợc về số
lƣợng lẫn chất lƣợng để đáp ứng yêu cầu của nhà trƣờng hiện nay và trong
giai đoạn tới.
1.2. NHỮNG KHÁI NIỆM CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI
1.2.1. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục và quản lý nhà trường
a. Quản lý
Quản lý là một hoạt động cần thiết cho tất cả các lĩnh vực của đời sống
con ngƣời. Hoạt động đời sống của con ngƣời ngày càng đa dạng, phức tạp
nên quản lý cũng đa dạng, phong phú. Sự đa dạng, phức tạp và phong phú của
hoạt động con ngƣời đã tạo nên những quan niệm khác nhau về quản lý. Sau
đây là một số quan niệm cơ bản về quản lý:
Theo Từ điển Tiếng Việt thông dụng (NXB Giáo dục năm 1998), Quản
lý là tổ chức, điều khiển hoạt động của một đơn vị, cơ quan.
Thuật ngữ “Quản lý” (từ Hán Việt) đƣợc hiểu quản lý gồm hai q trình
tích hợp vào nhau. Q trình “Quản” gồm sự coi sóc, giữ gìn, duy trì hệ thống
ở trạng thái ổn định. Quá trình “Lý” gồm sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới, đƣa
hệ thống vào thế phát triển. Vì vậy nếu ngƣời đứng đầu của tổ chức chỉ lo


10

việc “Quản” thì tổ chức dễ trì trệ và nếu chỉ quan tâm đến “Lý” thì phát triển
khơng bền vững. Do đó, trong “Quản” thì phải có “Lý”, trong “Lý” phải có
“Quản” để động thái của hệ ở thế cân bằng động: hệ vận động phù hợp, thích
ứng và có hiệu quả trong mối tƣơng tác giữa các nhân tố bên trong (nội lực)
và các nhân tố bên ngoài (ngoại lực).
Mary Parker Follet (Mỹ) quan niệm: Quản lý là nghệ thuật khiến công
việc đƣợc thực hiện thông qua ngƣời khác.[7, tr. 46].
Frederick Winslow Taylor (1856-1915), ngƣời đƣợc coi là cha đẻ của
Thuyết quản lý khoa học, đã định nghĩa: Quản lý là biết chính xác điều bạn
muốn ngƣời khác làm và sau đó hiểu đƣợc rằng họ đã hồn thành công việc
một cách tốt nhất và rẻ nhất. [5, tr.1]
Một số nhà nghiên cứu khác lại cho rằng quản lý là một quá trình kỹ
thuật và xã hội nhằm sử dụng các nguồn tác động tới hoạt động của con
ngƣời, nhằm đạt đƣợc mục tiêu của tổ chức. [7, tr46].
Nhƣ vậy, từ các cách tiếp cận trên đây, có thể thống nhất: Quản lý là sự
tác động có tổ chức, có hƣớng đích của ngƣời quản lý hoặc của tổ chức quản
lý tới đối tƣợng quản lý nhằm làm cho tổ chức vận hành đạt đƣợc mục tiêu
đề ra
b. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quan là hoạt động điều hành, phối hợp
của các lực lƣợng xã hội nhằm quản lý tất cả các hoạt động giáo dục và các
hoạt động mang tính giáo dục của bộ máy Nhà nƣớc, các tổ chức xã hội và
của hệ thống giáo dục quốc dân.
Các nhà nghiên cứu lý luận giáo dục cho rằng: Quản lý giáo dục là sự tác
động có ý thức, có mục đích của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý nhằm
đƣa hoạt động sƣ phạm của hệ thống giáo dục đạt tới kết quả mong muốn một
cách có hiệu quả nhất.

11

Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý giáo dục là hệ thống tác
động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý nhằm làm
cho hệ vận hành theo đƣờng lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện
đƣợc các tính chất của nhà trƣờng XHCN Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là
quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ đến mục tiêu dự kiến tiến lên trạng thái
mới về chất. [16, tr.12].
Theo Phạm Minh Hạc, quản lý giáo dục đƣợc hiểu một cách cụ thể hơn:
“Quản lý nhà trƣờng, quản lý giáo dục nói chung là thực hiện đƣờng lối của
Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đƣa nhà trƣờng vận hành
theo nguyên lý giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ
trẻ và từng học sinh.” [11]
Quản lý giáo dục theo nghĩa hẹp bao gồm quản lý hệ thống giáo dục
quốc dân (quản lý các hoạt động GD-ĐT trong các đơn vị hành chính nhƣ cấp
xã, huyện, tỉnh, tồn quốc) và quản lý nhà trƣờng (quản lý các hoạt động GDĐT trong các cơ sở giáo dục).
Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quát là: “hoạt động điều hành, phối
hợp các lực lƣợng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu
cầu phát triển xã hội.” [2, tr.17]
Từ những quan niệm trên, có thể khái quát: Quản lý giáo dục là q trình
tác động có tổ chức, có mục đích, có kế hoạch và mang tính hệ thống của chủ
thể quản lý lên đối tƣợng quản lý nhằm đƣa hoạt động của mỗi cơ sở giáo dục
cũng nhƣ toàn bộ hệ thống giáo dục đạt tới mục tiêu xác định. Quản lý giáo
dục từ cấp vĩ mô đến cấp vi mô đều hƣớng tới việc sử dụng có hiệu quả
những nguồn lực dành cho giáo dục để đạt kết quả có chất lƣợng tốt nhất.
c. Quản lý nhà trường
“Nhà trƣờng” trong nền kinh tế công nghiệp không chỉ là thiết chế sƣ
phạm đơn thuần. Công việc diễn ra trong nhà trƣờng có mục tiêu cao nhất là

12

hình thành “nhân cách- sức lao động”, phục vụ phát triển cộng đồng làm tăng
cả nguồn vốn con ngƣời, vốn tổ chức và vốn xã hội.
Quản lý nhà trƣờng có thể đƣợc hiểu nhƣ sau:
- Quản lý nhà trƣờng là hoạt động quản lý của những chủ thể quản lý cấp
trên nhà trƣờng đối với nhà trƣờng nhằm hƣớng dẫn và tạo điều kiện cho mọi
hoạt động của nhà trƣờng theo chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của nhà
trƣờng.
- Quản lý nhà trƣờng là hoạt động quản lý của chủ thể quản lý trong nhà
trƣờng đối với các hoạt động giáo dục và dạy học của nhà trƣờng.
Một khái niệm chung nhất về quản lý nhà trƣờng đã đƣợc tác giả Phạm
Minh Hạc đƣa ra là: “Quản lý nhà trƣờng là thực hiện đƣờng lối giáo dục của
Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đƣa nhà trƣờng vận hành
theo nguyên lý giáo dục của Đảng để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào
tạo đối với ngành giáo dục, đối với thế hệ trẻ và đối với từng học sinh” [8]
Quản lý trƣờng học là những tác động quản lý giáo dục diễn ra trong
phạm vi nhà trƣờng (một phần tử cơ bản của hệ thống giáo dục). Trong nhà
trƣờng, hệ bị quản lý là tập thể nhà giáo, nhân viên và tập thể ngƣời học; hệ
quản lý là lãnh đạo nhà trƣờng. Nhƣ vậy, quản lý nhà trƣờng cơ bản là tác
động đến tập thể nhà giáo để tổ chức phối hợp hoạt động của họ trong quá
trình giáo dục nhằm đạt tới mục tiêu đào tạo.
Quản lý kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa lấy tiêu điểm là quản lý giáo
dục, thì quản lý giáo dục phải coi nhà trƣờng là chỗ dựa cơ bản và quản lý nhà
trƣờng phải lấy việc dạy học là khâu cơ bản, việc dạy học phải xuất phát và
hƣớng vào ngƣời học. [1, tr.1]
Từ những quan điểm trên về quản lý nhà trƣờng, trong luận văn này,
chúng tôi khái quát quản lý nhà trƣờng là những tác động hợp quy luật của
chủ thể quản lý nhà trƣờng (Hiệu trƣởng) đến khách thể quản lý nhà trƣờng

13

(Giáo viên, nhân viên và học sinh…) nhằm thực hiện có chất lƣợng và hiệu
quả mục tiêu giáo dục của nhà trƣờng.
1.2.2. Khái niệm giảng viên, đội ngũ giảng viên
a. Khái niệm giảng viên
Theo điều 70 Luật giáo dục năm 2005:
+ Nhà giáo là ngƣời làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trƣờng
hoặc các cơ sở giáo dục khác.
+ Nhà giáo phải có những tiêu chuẩn sau:
- Phẩm chất, đạo đức, tƣ tƣởng tốt
- Đạt trình độ chuẩn đƣợc đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ
- Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp
- Lý lịch bản thân rõ ràng
Theo Từ điển bách khoa toàn thƣ Việt Nam, giảng viên là “tên gọi chung
những ngƣời làm công tác giảng dạy ở các trƣờng Đại học, Cao đẳng, ở các
lớp tập huấn cán bộ. Ở các trƣờng Đại học và Cao đẳng, giảng viên là chức
danh của những ngƣời làm cơng tác giảng dạy thấp hơn phó giáo sƣ”.
Theo Từ điển Giáo dục học, giảng viên là “chức danh nghề nghiệp của
nhà giáo trong các cơ sở giáo dục Đại học và sau Đại học, dƣới giáo sƣ, phó
giáo sƣ và giảng viên chính”.
Cịn theo Luật Giáo dục của Nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam,
giảng viên là tên gọi chỉ nhà giáo thực hiện hoạt động dạy học và giáo dục tại
các cơ sở giáo dục Cao đẳng, Đại học và sau Đại học.
Nhƣ vậy, giảng viên là nhà giáo làm công tác giảng dạy ở các cơ sở giáo
dục Đại học và Cao đẳng bao gồm các chức danh Giáo sƣ, phó giáo sƣ, giảng
viên cao cấp, giảng viên chính, giảng viên, trợ giảng.

14

* Giảng viên cơ hữu
Giảng viên cơ hữu (GVCH) là giảng viên có biên chế chính ở trong nhà
trƣờng, do nhà trƣờng tuyển dụng, bồi dƣỡng, bổ nhiệm và giảng viên đó phải
đƣợc hƣởng đầy đủ các chế độ nhà nƣớc quy định trong đó có chế độ BHXH
là chế độ cơ bản đảm bảo ổn định lâu dài mà nhà trƣờng đó thực hiện cho
GVCH giống nhƣ các trƣờng công lập của nhà nƣớc. GVCH của một trƣờng
cao đẳng ngồi cơng lập hay trƣờng cơng lập gọi là biên chế viên chức đều có
quyền lợi và nghĩa vụ đối với trƣờng đó nhƣ nhau. Vì vậy, khi nói đến ĐNGV
của trƣờng thƣờng là nói đến đội ngũ GVCH.
* Giảng viên thỉnh giảng
Giảng viên thỉnh giảng là giảng viên mà cơ sở giáo dục mời giảng dạy
nhƣng phải hoàn thành nhiệm vụ nơi họ công tác. Giảng viên thỉnh giảng có
thể là giảng viên, cán bộ kiêm chức có khả năng truyền đạt, có trình độ
chun mơn và thực tiễn cao.
b. Khái niệm đội ngũ giảng viên
Theo đại từ điển tiếng Việt, khái niệm đội ngũ đƣợc định nghĩa nhƣ sau:
“Đội ngũ là tập hợp số đông ngƣời cùng chức năng hoặc nghề nghiệp.” [23]
Tác giả Nguyễn Phúc Châu cho rằng: “Đội ngũ là tập hợp gồm một số
đông ngƣời cùng chức năng, nhiệm vụ hoặc nghề nghiệp, hợp thành lực lƣợng
họat động trong hệ thống (tổ chức) [4, tr.1]
Từ các định nghĩa đó, ta có thể hiểu đội ngũ giảng viên là tập hợp các
nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy ở các trƣờng Cao đẳng, Đại học. Họ gắn kết
với nhau bằng hệ thống mục tiêu, có cùng nhiệm vụ trực tiếp giảng dạy,
nghiên cứu khoa học và giáo dục sinh viên, cùng chịu sự ràng buộc của những
qui tắc có tính hành chính của Ngành và của Nhà nƣớc.