GIAO AN NGU VAN 10 HKI CHUAN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.07 MB, 158 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

TỔNG QUAN VĂN HỌC VIỆT

NAM

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Thấy được hai bộ phận hợp thành của văn học Việt Nam : Văn học dân gian và văn học viết.
- Nắm được một cách khái quát tiến trình phát triển của văn học viết Việt Nam.

- Hiểu được những nội dung thể hiện con người Việt Nam trong văn học.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

Những bộ phận hợp thành, tiến trình phát triển của văn học Việt Nam và tư tưởng, tình cảm của người Việt
Nam trong văn học.

2. Kĩ năng :

Nhận diện được nền văn học dân tộc, nêu được các thời kì lớn và các giai đoạn cụ thể trong các thời kì phát
triển của văn học dân tộc.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : giới thiệu bài mới bằng một số câu hỏi gợi dẫn.
3. Bài mới :

 Lời vào bài :

Qua bốn năm ở trường THCS, các em đã được học khá nhiều tác giả, tác phẩm văn học Việt Nam từ xưa
đến nay. Chương trình Ngữ văn THPT tiếp tục làm cơng việc lí thú nhưng không dễ dàng ấy ở tầm mức sâu

rộng hơn. Bài học đầu tiên ở lớp 10 là một bài văn học sử có vị trí và tầm quan trọng đặc biệt. Một mặt nó
giúp các em có một cái nhìn khái quát nhất, hệ thống nền văn học nước ta từ xưa đến nay. Mặc khác, nó
giúp các em ôn tập tất cả những gì đã học ở chương trình Ngữ văn THCS đồng thời sẽ định hướng cho
chúng ta học tiếp tồn bộ chương trình Ngữ văn THPT.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HỌAT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

- GV kháí quát một cách sơ
lượt về lịch sử phát triển của
văn học Việt Nam.

 Văn học Việt Nam gồm
mấy bộ phận lớn ? Đó là
những bộ phận nào ?

- GV nhận xét và chốt lại vấn
đề.

 Văn học dân gian : ai là tác
giả ? Gồm những thể loại nào
? Nó được lưu truyền bằng
hình thức nào ? Vì sao ?
 Có khi nào người trí thức
tham gia sáng tác VHDG
khơng ? Thử tìm một vài ví
dụ mà em biết ?

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

Đôi khi người trí thức cũng
tham gia sáng tác VHDG, … 
tiếng nói, tình cảm chung của
nhân dân.

 Ví dụ :

 HS đọc SGK phát hiện và
trả lời.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

I. Các bộ phận hợp thành của văn học Việt
Nam :

Gồm văn học dân gian và văn học viết. Hai
bộ phận này có mối quan hệ mật thiết với
nhau.

1. Văn học dân gian :

a. Khái niệm : Văn học dân gian là sáng tác
tập thể và truyền miệng, thể hiện tình cảm

của nhân dân lao động.

- Tuần 1

- Tiết PPCT : 1,2

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Tháp Mười đẹp nhất hoa sen.
 ( Bảo Định Giang )
…

Hãy cho biết văn học dân
gian gồm những thể loại
nào ?

 Tác giả của văn học viết
thuộc tầng lớp nào trong xã
hội ? Có gì khác so với tác
giả của VHDG ?

Chữ viết và hệ thống thể
loại của văn học viết Việt
Nam ?

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần
nắm.

Văn học Việt Nam chia làm
mấy thời đại lớn ? Trong
những thời đại ấy gồm

những thời kì nào ?

Nêu những đặc điểm cơ bản
của văn học trung đại ? Một
số thành tựu chính của văn
học trung đại ?

Hãy liệt kê các tác giả tác
phẩm tiêu biểu của văn học
chữ Hán ?

- GV nhận xét và chốt lại nội
dung cơ bản cần nắm.

 Chữ Nôm ra đời từ thế kỉ
nào ? Đạt đến đỉnh cao vào
thế kỉ nào ? Nêu những
thành tựu mà văn học chữ
Nơm có được ?

 HS dựa vào SGK liệt kê
các thể loại của văn học
dân gian.

 HS hiểu, so sánh để rút ra
vấn đề.

 HS đọc SGK phát hiện và
trả lời.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

 HS đọc SGK phát hiện và
trả lời câu hỏi.

 HS liệt kê các tác giả tác
phẩm tiêu biểu của văn học
chữ Hán.

 HS đọc SGK phát hiện và
trả lời.

b. Thể loại : thần thoại, sử thi, truyền thuyết,
truyện cổ tích, truyện ngụ ngơn, truyện cười,
tục ngữ, câu đố, ca dao, dân ca, vè, truyện
thơ, chèo.

2. Văn học viết :

a. Khái niệm : Là sáng tác của trí thức, mang
đậm dấu ấn sáng tạo của cá nhân.

b. Chữ viếtcủa văn học Việt Nam :
- Chữ Hán.

- Chữ Nôm.

- Chữ quốc ngữ.

c. Hệ thống thể loại của văn học viết :
- Văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX : 
Văn học chữ Hán có 3 nhóm thể loại chủ
yếu : Văn xuôi, thơ, văn biền ngẫu.

- Văn học từ đầu thế kỉ XX đến nay gồm : tự
sự, trữ tình, kịch.

II. Hai thời đại lớn của văn học Việt Nam :
Nhìn tổng qt, có thể thấy lịch sử văn học
Việt Nam trải qua hai thời đại lớn : Văn học
trung đại và vănhọc hiện đại.

1. Văn học trung đại : ( văn học từ thế kỉ X
đến hết thế kỉ XIX )

Là thời đại văn học được viết bằng chữ Hán
và chữ Nơm, hình thành và phát triển trong
bối cảnh văn hóa, văn học vùng Đơng Nam
Á, Đơng Á, có quan hệ giao lưu với nhiều
nền văn học khu vực, nhất là Trung Quốc.
+ Văn học chữ Hán : nhiều hiện tượng văn
học lớn : thơ văn u nước và thơ thiền Lí –
Trần, văn xi

( truyền kì, tiểu thuyết chương hồi, kí sự ) có
giá trị nhân đạo và hiện thực.

Tác giả và tác phẩm tiêu biểu :”Bình Ngơ đại
cáo” – Nguyễn Trãi, “Bạch Vân am thi tập” –
Nguyễn Bỉnh Khiêm, “Nhật kí trong tù” – Hồ
Chí Minh, ... ).

+ Văn học chữ Nôm : phát triển mạnh từ thế
kỉ XV và đạt tới đỉnh cao ở cuối thế kỉ XVIII
– đầu thế kỉ XIX.

Thành tựu :

. Thơ Nôm Đường luật

( Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hồ
Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan, … )
.Truyện Nôm bác học ( Sơ kính tân trạng,
Truyện Kiều ).

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Nội dung chính của văn học
chữ Nơm ?

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần
nắm.

Nêu những đặc điểm cơ bản
của văn học hiện đại ?

 Tìm sự khác biệt giữa văn
học trung đại và văn học

hiện đại dựa vào 4 tiêu chí
sau : tác giả, đời sống văn
học, thể loại, thi pháp ? ( Hai
tác phẩm ở hai thời điểm khác
biệt ).

- GV gọi đại diện các nhóm
trình bày, nhận xét và chốt lại
vấn đề.

 GV nhận xét, diễn giảng để
làm rõ đặc điểm khác biệt lớn
so với văn học trung đại và
chốt lại vấn đề cơ bản cần
nắm.

Văn học hiện đại chia làm
mấy thời kì ? Hãy trình bày
cụ thể từng thời kì ?

 GV lưu ý HS : nội dung và
tác giả, tác phẩm tiêu biểu,
thành tựu, ...

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần
nắm.

Hãy tìm những ý khái quát,
nét tiêu biểu trong mối quan

hệ của con người Việt Nam
qua văn học ?

HS nêu nội dung chính của
văn học chữ Nơm.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS đọc SGK phát hiện và
trả lời.

 HS thảo luận theo đơn vị
bàn ( 7 phút ) để trả lời.

 HS đại diện nhóm, trình
bày, nhận xét, bổ sung
cho nội dung hoàn chỉnh.
 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

 HS đọc SGK phát hiện và
trả lời.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

 HS đọc SGK phát hiện
những ý khái quát và trả
lời.

. Khúc ngâm, hát nói, ...

* Nội dung : thể hiện lòng yêu nước, tinh
thần nhân đạo, tính hiện thực, đồng thời thể
hiện quá trình dân tộc hóa, và dân chủ hóa
của văn học trung đại.

2. Văn học hiện đại : ( từ đầu thế kỉ XX đến
hết thế kỉ XX ) : tồn tại trong bối cảnh giao
lưu văn hóa, văn học ngày càng mở rộng, tiếp
xúc và tiếp nhận tinh hoa của nhiều nền văn
học thế giới để đổi mới.

- Chữ viết : chủ yếu viết bằng chữ quốc ngữ.
- Một số điểm khác biệt lớn so với văn học
trung đại :

+ Về tác giả.

+ Về đời sống văn học.
+ Về thể loại.

+ Về thi pháp.

- Văn học hiện đại chia làm hai thời kì : trước
Cách mạng tháng Tám năm 1945 và sau Cách
mạng tháng Tám năm 1945.

+ Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 :

. Văn học hiện thực ghi lại khơng khí ngột
ngạt của xã hội thực dân nửa phong kiến, dự
báo cuộc cách mạng xã hội sắp diễn ra.
. Văn học lãng mạn giai đoạn này lại khám
phá, đề cao “cái tôi” cá nhân, đấu tranh cho
hạnh phúc và quyền sống cá nhân.

+ Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 :
Văn học hiện thực xã hội chủ nghĩa đã đi sâu
phản ánh sự nghiệp đấu tranh cách mạng và
xây dựng cuộc sống mới..

- Thành tựu thể hiện qua : đề tài, nguồn cảm
hứng mới, thể loại.

- Tác giả và tác phẩm tiêu biểu ( SGK )

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần
nắm.

 GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK.
 GV hướng dẫn HS tìm hiểu
nội nội dung trả lời ở phần
luyện tập.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS đọc ghi nhớ SGK.

HS dựa vào nội dung bài
học, để làm 2 bài tập.

thẩm mĩ của người Việt Nam trong nhiều mối
quan hệ : quan hệ với thế giới tự nhiên, quan
hệ quốc gia dân tộc, quan hệ xã hội và trong
ý thức về bản thân.

Từ những mối quan hệ trên nó tạo nên những
nội dung sau của văn học.

+ Tình yêu thiên nhiên.
+ Chủ nghĩa yêu nước.

+ Chủ nghĩa hiện thực và chủ nghĩa nhân
đạo.

+ Đạo lí làm người với những phẩm chất tốt
đẹp.

* Ghi nhớ :( SGK ).
IV. LUYỆN TẬP :

1. Trình bày quá trình phát triển của văn
học viết Việt Nam ?

2. Dùng hiểu biết của mình để làm sáng tỏ
nhận định : Văn học Việt Nam đã thể hiện
chân thực, sâu sắc đời sống tư tưởng, tình

cảm của con người Việt Nam trong nhiều
mối quan hệ đa dạng.

4. C ủng cố :

GV củng lại nội dung trọng tâm của bài học.
5. D ặn dò :

- Nhớ đề mục, các luận điểm chính của bài Tổng quan.
- Vẻ sơ đồ các bộ phận của văn học Việt Nam.

- Về nhà học bài và soạn bài : Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ.

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

o Nắm được kiến thức cơ bản về hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ : bản chất, hai quá trình, các

nhân tố giao tiếp.
- Tuần 1

- Tiết PPCT : 3

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

o Nâng cao những kĩ năng trong hoạt động giao tiếp bằng ngơn ngữ ở cả hai q trình tạo lập văn
và lĩnh hội văn bản, trong đó kĩ năng sử dụng và lĩnh hội các phương tiện ngôn ngữ.

II. CHẨN BỊ :

1. Giáo viên : SGK, SGV, Chuẩn KT-KN, sách bài tập, bảng phụ, ...
2. Học sinh : SGK, bài soạn.

3. Phương pháp : Gợi mở, nêu vấn đề, vấn đáp, thảo luận nhóm, ...
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra bài soạn.
3. Bài mới :

 Lời vào bài : trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, con ngời giao tiếp với nhau bằng một 
ph-ơng tiện vô cùng quan trọng. Đó là ngơn ngữ. Khơng có ngơn ngữ thì khơng thể có kết quả 
giao tiếp nào. Bởi vì giao tiếp ln ln phụ thuộc vào hồn cảnh và nhân vật giao tiếp. Để 
thấy đợc điều đó, chúng ta tìm hiểu bài “Hoạt động giao tiếp bằng ngơn ngữ”.

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

- GV giới thiệu và dẫn dắt 
vấn đề.

- GV gọi HS đọc ngữ liệu 1ở
SGK.

- GV nhận xét cách đọc của
HS và đọc ngữ liệu lại một

lần nữa.

- GV tổ chức cho HS thảo
luận nhóm ( 5’ ).

+ Nhóm 1 câu a.
+ Nhóm 2 câu b.
+ Nhóm 3 câu c.
+ Nhóm 4 câu d,e.

- GV quan sát, bao quát các
nhóm làm việc và giải đáp
những thắc mắc ( nếu có ),
nhận xét, sửa chữa, bổ sung
và chốt lại vấn đề cần nắm.

 HS đọc ngữ liệu theo

yêu cầu của GV.

HS dựa vào yêu cầu ở

SGK để thảo luận và
trình bày theo sự gợi dẫn
của GV.

I. TÌM HIỂU CHUNG :

1. Thế nào là hoạt động giao tiếp bằng 
ngôn ngữ ?

a. Ngữ liệu 1 :

Văn bản “Hội nghị Diên Hồng”

- Nhân vật giao tiếp :

+ Hoạt động giao tiếp được văn bản ghi
lai diễn ra giữa vua nhà Trần và các bô
lão. Vua người lãnh đạo tối cao của đất
nước ; bô lão là tầng lớp nhân dân. Các
nhân vật giao tiếp có cương vị, vị thế giao
tiếp khác nhau ( trên – dưới ) nên ngôn
ngữ giao tiếp cũng có nét khác nhau : từ
xưng hơ ( bệ hạ ), từ thể hiện thái độ ( xin,
thưa ), sử dụng câu nói tỉnh lược chủ ngữ
( giao tiếp trực diện )

- Trong hoạt động giao tiếp, người nói và

người nghe lần lượt đổi vai cho nhau  hai

quá trình : tạo lập văn bản và lĩnh hội văn
bản. Người nói ( viết ) tạo ra văn bản
nhằm biểu đạt nội dung tư tưởng, tình
cảm của mình thì người nghe ( đọc ) tiến
hành các hoạt động nghe đọc để giải mã
rồi lĩnh hội nội dung đó

- Hồn cảnh giao tiếp :

+ Ở điện Diên Hồng.

+ Lúc giặc Mông Cổ dọa xâm lược.
-

Nội dung giao tiếp : 
Thảo luận :

+ Tình hình đất nước đang bị giặc ngoại
xâm đe dọa.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

- GV dẫn dắt để HS nhớ lại
bài cũ : Tổng quan văn học
Việt Nam.

- GV phát vấn trực tiếp,
nhận xét, nhấn mạnh ý để
HS nắm được vấn đề.

Thông qua 2 bài tập trên,

em hiểu thế nào là hoạt

HS bám sát câu hỏi ở

ngữ liệu SGK để trả lời
chính xác.

HS hiểu và kết hợp với
ghi nhớ lời.

- Mục đích giao tiếp :

Tìm sách lược đối phó giặc, thống nhất
đánh.

b. Ngữ liệu 2 :

Văn bản “Tổng quan văn học Việt 
Nam”

- Nhân vật giao tiếp :

- Người viết SGK  tác giả. Người viết ở

lứa tuổi cao hơn, có vốn sống, trình độ
hiểu biết ( về văn học ) cao hơn, có nghề
nghiệp là nghiên cứu và giảng dạy văn
học.

- Người đọc  HS lớp 10, trẻ tuổi hơn, có

vốn sống và trình độ hiểu biết thấp hơn.

- Hoàn cảnh giao tiếp :

Hoạt động giao tiếp thơng qua văn bản,
được tiến hành trong hồn cảnh của nền
giáo dục quốc dân, trong nhà trường
( hồn cảnh có tính quy thức ).

- Nội dung giao tiếp :

+ Lĩnh vực văn học.

+ Đề tài “Tổng quan văn học VN”.
+ Gồm 3 vấn đề cơ bản.

* Các bộ phận hợp thành của văn học
Việt Nam.

* Qúa trình phát triển của văn học viết
Việt Nam.

* Con người Việt Nam qua văn học.

- Mục đích :

+ Người viết : Trình bày một cách tổng
quan một số vấn đề cơ bản về văn học
Việt Nam cho học sinh lớp 10.

+ Người đọc : tiếp nhận và lĩnh hội tri
thức, rèn luyện và nâng cao kĩ năng nhận
thức, đánh giá hiện tượng văn học, kĩ

năng xây dựng và tạo lập văn bản.

-

Phương tiện và cách thức giao tiếp : 
+ Dùng các thuật ngữ văn học, câu văn
mang đặc điểm của văn bản khoa học :
nhiều thành phần, nhiều vế nhưng mạch
lạc, …

+ Kết cấu văn bản mạch lạc, rõ ràng có
hệ thống đề mục lớn nhỏ, có hệ thống
luận điểm, …

2. Ghi nhớ :

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

động giao tiếp bằng ngôn
ngữ ?

- GV nhận xét phần trả lời
của HS và chốt lại khái
niệm hoạt động giao tiếp
bằng ngôn ngữ.

Muốn hoạt động giao tiếp

diễn ra thì cần những quá
trình nào ?

Những nhân tố chi phối

hoạt động giao tiếp bằng
ngôn ngữ ?

HS hiểu và kết hợp với

ghi nhớ lời trong xã hội, được tiến hành chủ yếu bằngphương tiện ngơn ngữ ( dạng nói, dạng
viết ), nhằm thực hiện những mục đích về
nhận thức, về tình cảm, về hành động.
- Mỗi hoạt động giao tiếp gồm hai quá
trình : tạo lập văn bản ( do người nói,
người viết thực hiện ) và lĩnh hội văn bản
( do người nghe, người đọc thực hiện ).
Hai quá trình này diễn ra trong quan hệ
tương tác.

- Trong hoạt động giao tiếp có sự chi phối
của các nhân tố : nhân vật giao tiếp, hoàn
cảnh giao tiếp, nội dung giao tiếp, mục
đích giao tiếp, phương tiện và cách thức
giao tiếp.

4. Củng cố :

- Sử dụng bài tập 6 SBT trang 7 để rèn luyện kĩ năng đọc ngữ liệu : hoạt động giao tiếp ….

- Yêu cầu học sinh trả lời nhanh để làm rõ đặc điểm của các nhân tố trong hoạt động giao tiếp bằng
ngơn ngữ.

6. Dặn dị :

- Học thuộc lòng phần lý thuyết của bài học.
- Tiết sau còn phần luyện tập.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN

GIAN

VIỆT NAM

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Nắm được những nét khái quát về văn học dân gian cùng với những giá trị to lớn, nhiều mặt của bộ phận
văn học này.

- Biết yêu mến, trân trọng, giữ gìn và phát huy văn học dân gian.

- Hiểu được những nội dung thể hiện con người Việt Nam trong văn học.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Khái niệm văn học dân gian.

- Các đặc trưng cơ bản của văn học dân gian.

- Những thể Loại chính của văn học dân gian.
- Những giá trị chủ yếu của văn học dân gian.

2. Kĩ năng :

- Nhận thức khái qt về văn học dân gian.

- Có cái nhìn tổng quát về văn học dân gian Việt Nam.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : Nêu các bộ phận hợp thành của văn học Việt Nam ? Vẽ sơ đồ hóa các bộ phận của văn học Việt
Nam ?

- Câu 2 : Trình bày những hiểu biết của em về nền văn học trung đại ?
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HỌAT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

 Dựa vào kiến thức đã học,
em hãy trình bày khái niệm
về văn học dân gian ?

 Tại sao VHDG là nghệ
thuật ngơn từ ?

GV giảng : vì tác phẩm VHDG
được xây dựng bằng chất liệu

ngôn từ nghệ thuật ( có chọn
lọc, trau chuốt ).

 GV chốt lại nội dung cơ bản
cần nắm.

 Em hiểu thế nào về tính
truyền miệng ? Tại sao
VHDG còn gọi là văn học
truyền miệng ? Truyền
miệng như thế nào ?

 GV giảng : truyền miệng là
đặc trưng cơ bản hàng đầu
của VHDG. Vì chưa có chữ
viết cho nên đây là phương
thức sáng tác và lưu truyền
bằng miệng là duy nhất và tất
yếu.

Truyền miệng qua không gian
và thời gian.

 GV mở rộng và nâng cao :
cũng vì được truyền miệng nên
trong quá trình phổ biến,
thơng qua lăng kính chủ quan,
VHDG ln được làm mới và
sáng tạo thêm  dị bản.

 GV chốt lại nội dung cơ bản
cần nắm.

 Em hiểu thế nào là sáng tác
tập thể ? Q trình sáng tác
và hồn chỉnh một tác phẩm
VHDG diễn ra như thế nào ?
 GV giảng : tập thể VHDG là
nhóm người hoặc nhiều nhóm
người, rộng hơn là cả cộng
đồng, có thể chỉ ra được tên
người, nơi cư trú và hoàn cảnh
riêng của họ. Ai cũng có thể
tham gia vào quá trình sáng
tạo nên tác phẩm. Trong các
thời đại trước đây, người lao
động do khơng có “phương
tiện sản xuất tinh thần”
( K.Marx ),. ..  Cách thức duy
nhất để thỏa mản nhu cầu
thưởng thức và sáng tạo nghệ
thuật của mình.

 Tính biểu diễn là ? Cho ví
dụ cụ thể ?

 HS nhắc lại kiến thức cũ
kết hợp với SGK để trả lời
câu hỏi.

 HS suy nghĩ, hiểu và trả
lời câu hỏi.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

 HS dựa vào SGK đọc phát
hiện và trả lời câu hỏi.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

 HS trình tính biểu diễn và

I. Khái niệm văn học dân gian :

Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ
thuật ngôn từ được tập thể sáng tạo, nhằm
mục đích phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt
khác nhau trong đời sống cộng đồng.

II. Đặc trưng cơ bản của văn học dân
gian :

- Tính truyền miệng : là ghi nhớ theo kiểu
nhập tâm và phổ biến bằng miệng. Văn học
dân gian thường truyền miệng theo không

gian ( từ vùng này qua vùng khác ), và thời
gian ( từ đời trước đến đời sau ).

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

 Nêu các đặc trưng của văn
học dân gian ?

 GV lưu ý HS : ngoài ra văn
học dân gian cịn có tính dị
bản và tính địa phương.

 GV hướng dẫn HS chỉ ra sự
khác biệt cơ bản giữa văn học
dân gian và văn học viết dựa
vào đặc trưng của văn học dân
gian.

 Hãy nhắc lại hệ thống thể
loại văn học dân gian ? 
 GV dẫn dắt HS tìm hỉểu các
khái niệm thuộc về các tác
phẩm tự sự dân gian, ... Tương
ứng với các thể lọai GV gọi
HS cho ví dụ.

 GV chốt lại nội dung cơ bản
cần nắm.

 VHDG có những giá trị cơ
bản nào ?

 GV nhận xét, diễn giảng và
khái quát lại những giá trị cơ
bản của văn học dân gian qua
những ví dụ cụ thể.

nêu ví dụ :

- Đời sống lao động : các
bài ca nghề nghiệp, bài ca
lao động, ...

- Đời sống gia đình : các
bài hát ru em, ru con, ...
- Đời sống nghi lễ thờ
cúng, tang ma, cưới hỏi.
- Đời sống vui chơi, giải
trí, ....

 HS nhắc lại hệ thống thể
loại văn học dân gian.
 HS học thuộc các khái
niệm về thể loại VHDG ở
SGKT17, 18.

 HS dựa vào SGK đọc phát
hiện và trả lời câu hỏi.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

- Tính biểu diễn : văn học dân gian gắn bó,
phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác
nhau trong đời sống cộng đồng.

- Ngồi ra văn học dân gian cịn có tính dị
bản và tính địa phương.

 Đây là những đặc điểm để phân biệt rõ
ràng giữa văn học dân gian và văn học viết.
Trong đó, tính truyền miệng và tính tập thể là
hai đặc trưng quan trọng nhất.

III. Hệ thống thể loại của văn học dân gian
:

Văn học dân gian gồm các thể loại sau : thần
thoại, sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tích,
truyện ngụ ngôn, truyện cười, tục ngữ, câu
đố, ca dao-dân ca, vè, truyện thơ, thể loại
sân khấu (chèo, tuồng, múa rối, trị diễn
mang tích truyện ).

IV. Những giá trị cơ bản của văn học dân
gian :

a. Văn học dân gian là kho tri thức vô cùng
phong phú về đời sống các dân tộc :

Tri thức dân gian phần lớn là những kinh
nghiệm lâu đời được nhân dân ta đúc kết từ

thực tế, thơng qua sự mã hóa q bằng những
ngơn từ và hình tượng nghệ thuật, tạo ra sức
hấp dẫn người đọc, người nghe, dễ phổ biến,
dễ tiếp thu và có sức sống lâu bền cùng năm
tháng ; gồm tri thức về tự nhiên, xã hội và
con người.

b. Văn học dân gian có giá trị giáo dục sâu
sắc về đạo lí làm người :

Văn học dân gian ngợi ca, tôn vinh những giá
tri tốt đẹp của con người. Nó có giá trị giáo
dục sâu sắc về truyền thống dân tộc ( truyền
thống yêu nước, đức kiên trung, lòng vị tha,
lòng nhân đạo, tinh thần đấu tranh chống cái
ác, cái xấu, ...). Văn học dân gian góp phần
hình thành những giá trị tốt đẹp cho các thế
hệ.

c. Văn học dân gian có giá trị lớn thẩm mĩ
to lớn, góp phần quan trọng tạo nên bản
sắc riêng cho nền văn học dân tộc :

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

 Em hãy kể lại một câu
chuyện thuộc thể loại văn
học dân gian mà em đã được
đọc và học ?

 GV có thể kể một câu chuyện
thuộc văn học dân gian ngắn,

đọc một lời ru, ... cho học sinh
nhớ lại.

 HS kể lại một câu chuyện
và thơng qua đó làm rõ
những đặc trưng và giá trị
của câu chuyện vừa kể,

học viết.
II

Rèn luyện kĩ năng :.

Kể lại chuyện “Tấm Cám” - Truyện cổ tích
truyền miệng, tập thể sáng tác, ...

4. Củng cố :

- Em hiểu gì về văn học dân gian ( khái niệm, đặc trưng, thể loại ) ?
- Những giá trị chủ yếu của văn học dân gian ?

5. Dặn dò :

- Nhớ lại những câu chuyện, những lời ru của bà, của mẹ, ... mà em đã từng nghe.
- Tập hát một điệu dân ca quen thuộc.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP

BẰNG NGÔN NGỮ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Nắm được kiến thức cơ bản về hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ : bản chất, hai quá trình, các nhân tố
giao tiếp.

- Nâng cao những kĩ năng trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ ở cả hai quá trình tạo lập văn bản và
lĩnh hội văn bản, trong đó kĩ năng sử dụng và lĩnh hội các phương tiện ngôn ngữ.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
 1. Kiến thức :

- Khái niệm cơ bản về hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ : mục đích ( trao đổi thơng tin về nhận thức, tư
tưởng tình cảm, hành động, ... ) và phương tiện ( ngôn ngữ ).

- Hai quá trình trong hoạt động giao tiếp bằng ngơn ngữ : tạo lập văn bản ( nói hoặc viết ) và lĩnh hội văn
bản ( nghe hoặc đọc ).

- Các nhân tố giao tiếp : nhân vật, hồn cảnh, nội dung, mục đích, phương tiện và cách thức giao tiếp.
 2. Kĩ năng :

Xác định đúng các nhân tố trong hoạt động giao tiếp bằng ngơn ngữ : nghe, nói, đọc, viết, hiểu.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
2. Kiểm tra bài cũ :

Câu hỏi : Em hiểu thế nào là hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ ? Muốn hoạt động giao tiếp diễn ra thì
cần những quá trình nào ? Những nhân tố chi phối hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ ?

3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HỌAT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

 GV dẫn dắt vấn đề để vào tiết
luyện tập.

 GV gọi đại diện nhóm đọc
ngữ liệu của các bài tập ở
SGKtr 20, 21.

 Theo sự phân cơng của GV
thì các nhóm lần lượt lên
bảng dán bảng phụ và trình
bày.

 GV u cầu các nhóm cịn lại
theo dõi, nhận xét, bổ sung nội
dung cho hoàn chỉnh.

 GV nhận xét phần trình bày
của các nhóm, chốt lại nội
dung cơ bản cần nắm của bài
tập.

 HS các nhóm tiến hành
các hoạt động theo yêu cầu
của GV.

- Nhóm 1  bài tập 1.

 HS các nhóm quan sát,

theo dõi, chuẩn bị nhận xét,
bổ sung nội dung cho hoàn
chỉnh.

 HS lắng nghe nhận xét
của GV và ghi nhận nội
dung bài tập.

II. Luyện tập :

*Bài tập 1 :

Đây là một hoạt động giao tiếp mang màu sắc
văn chương.

a. Nhân vật giao tiếp :

Những người nam, nữ, trẻ tuổi, thể hiện qua
từ xưng hô : anh và nàng.

b. Hồn cảnh giao tiếp :

Vào mơt đêm trăng thanh ( sáng và thanh
vắng ) – thời gian thích hợp cho những câu
chuyện tâm tình của nam nữ trẻ tuổi :

bộc bạch tình cảm yêu đương.

c. Nhân vật : “anh” nói về sự việc “tre non
đủ lá” và đặt ra vấn đề “nên chăng” tính đến

chuyện “đan sàng”. Tuy nhiên, nội dung và
mục đích câu chuyện không phải là “đan
sàng”, mà lời của nhân vật “anh” có 1 hàm ý
cũng như tre, họ đã đến tuổi trưởng thành,
nên tính đến chuyện kết duyên.

d. Cách nói của chàng trai phù hợp với nội
- Tuần : 2

- Tiết PPCT : 5

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

 GV gọi đại diện nhóm 2 dán
bảng phụ trình bày nội dung
bài tập. Các nhóm cịn lại theo
dõi, nhận xét, bổ sung cho nội
dung hoàn chỉnh.

 GV nhận xét phần trình bày
của các nhóm, chốt lại nội
dung cơ bản cần nắm của bài
tập.

 GV gọi đại diện nhóm 3,4
dán bảng phụ trình bày nội
dung bài tập. Các nhóm còn
lại theo dõi, nhận xét, bổ sung
cho nội dung hồn chỉnh.

 GV nhận xét phần trình bày
của các nhóm, chốt lại nội

dung cơ bản cần nắm của bài
tập.

 GV hướng dẫn HS trả lời
 nội dung bài tập 4, 5 ở SGKtr
21,22 tại lớp.

 GV tổ chức cho HS thảo
luận nhóm theo 2 dãybàn.

- Nhóm 2  bài tập 2.

 HS lắng nghe nhận xét
của GV và ghi nhận nội
dung bài tập.

- Nhóm 3,4  bài tập 3.

 HS lắng nghe nhận xét
của GV và ghi nhận nội
dung bài tập.

 HS thảo luận nhóm
( 5 phút ).

- Dãy 1 bài tập 4.

dung và mục đích của cuộc giao tiếp, mang
màu sắc, phong cách văn chương, có hình
ảnh, sắc thái tình cảm, nên dễ đi vào tình cảm

con người.

*Bài tập 2 :

Đây là hoạt động giao tiếp diễn ra trong đời
sống hàng ngày, mang tính chất giao tiếp đời
thường.

a. Nhân vật giao tiếp :

A Cổ và người ơng đã thực hiện hành động
nói : chào, chào đáp, khen, hỏi, đáp lời.
b.

- Câu 1 : hỏi – chào đáp.
- Câu 2 : hỏi – khen.

- Câu 3 : hỏi thực sự ( A Cổ trả lời ... ).
c. Lời nói của hai ơng cháu đã bộc lộ rõ tình
cảm, thái độ và quan hệ của hai người đối với
nhau :

- Từ xưng hô ( ơng, cháu ).

- Từ tình thái ( thưa, ạ, hả, nhỉ ). A Cổ kính
mến ơng, ơng u q, trìu mến A Cổ.

*Bài tập 3 :

Bài thơ “Bánh trôi nước”, thực hiện hoạt

động giao tiếp giữa Hồ Xuân Hương và
người đọc.

a. Thơng qua hình tượng “Bánh trơi nước”,
tác giả muốn bộc bạch với mọi người về vẻ
đẹp, thân phận chìm nổi của người phụ nữ
nói chung ( tác giả nói riêng ) và khẳng định
phẩm chất trong sáng của người phụ nữ.
b. Người đọc dựa vào phương tiện ngôn ngữ .
+ “Trắng, trịn”  vẻ đẹp.

+ “Bảy nổi ba chìm” chìm nổi.

+ “Tấm lịng son”  phẩm chất cao đẹp bên
trong của người phụ nữ.

Đồng thời liên hệ với cuộc đời tác giả (tài
hoa nhưng lận đận về tình duyên ) để hiểu và
cảm nhận bài thơ.

*Bài tập 4 :

- Dạng văn bản : thông báo ngắn.
- Đối tượng : học sinh toàn trường.

- Nội dung : hoạt động làm sạch mơi trường.
- Hồn cảnh giao tiếp : trong nhà trường và
nhân Ngày môi trường.

Văn bản tham khảo :

THƠNG BÁO

Nhân Ngày Mơi trường thế giới, Nhà trường
tổ chức buổi vệ sinh toàn trường để làm cho
nhà trường ta xanh, sạch, đẹp hơn nữa.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

 GV quan sát, định hướng,
giải đáp những thắc mắc nếu
có.

 GV gọi đại diện nhóm trình
bày nội dung 2 bài tập. Các
nhóm còn lại theo dõi, nhận
xét, bổ sung cho nội dung
hoàn chỉnh.

* Lưu ý bài tập 4 : GV cho
HS tham khảo Thông báo
Nhân Ngày môi trường thế
giớ thông qua bảng phụ.

- Dãy 2  bài tập 5.

 HS đại diện nhóm lên
bảng trình bày, nhận xét,
bổ sung nội dung hoàn
chỉnh.

 HS cố gắng chú ý theo

dõi, chỉnh sửa và về nhà
làm hoàn chỉnh 2 bài tập

ngày … tháng … năm …

- Nội dung công việc : thu dọn rác, khai
thông cống rãnh, phát quang cỏ dại, trồng
thêm cây xanh và vun gốc các hàng cây, …
- Lực lượng tham gia : toàn thể học sinh
trường.

- Dụng cụ : Mỗi học sinh khi đi cần mang
theo một dụng cụ, như : cuốc, xẻng, chổi, dao
to, rổ, …

- Kế hoạch cụ thể : Các lớp nhận tại Văn
phòng của trường.

Nhà trường kêu gọi toàn thể học sinh trong
trường hãy nhiệt liệt hưởng ứng và tích cực
tham gia buổi tổng vệ sinh này.

Ngày … tháng … năm …

BAN GIÁM HIỆU TRƯỜNG THPT …

*Bài tập 5 :

Phân tích bức thư của Bác Hồ
a.

Nhân v ật giao tiếp :

Bác Hồ ( Chủ tịch nước ) viết thư cho học
sinh toàn quốc ( thế hệ chủ nhân tương lai
của đất nước ).

b.

Hoàn cảnh giao tiếp :

Đất nước vừa giành độc lập, học sinh “bắt
đầu được nhận một nền giáo dục hoàn toàn
Việt Nam”. Do đó, trong thư có khẳng định
quyền lợi và cả nhiệm vụ của học sinh.
c. Nội dung giao tiếp :

Thư nói đến niềm vui sướng vì học sinh được
hưởng một nền độc lập của đất nước, hướng
tới nhiệm vụ và trách nhiệm của học sinh đối
với đất nước. Cuối thư là lời chúc của Bác
đối với học sinh.

d.

Mục đích giao tiếp:

Bác viết thư để chúc mừng học sinh nhân

ngày khai trường đầu tiên của nước Việt
Nam DCCH, xác định nhiệm vụ nặng nề
nhưng vẻ vang của học sinh.

e. Phương tiện và cách thức giao tiếp :
Bác viết thư với lời lẽ chân thành, gần gũi,
nghiêm túc, xác định trách nhiệm của học
sinh.

4. Củng cố :

- Nhắc lại kiến thức trong phần ghi nhớ.

- Tìm những hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ mà em biết ( trong đời sống, trong văn học ).
 5. Dặn dò :

- Đọc kĩ phần ghi nhớ và nắm vững khái niệm hoạt động giao tiếp bằng ngơn ngữ, kiến thức về hai q trình
và các nhân tố trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

VĂN BẢN

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Hiểu khái quát về văn bản, các đặc điểm cơ bản và các loại văn bản.
- Tuần : 2

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

- Vận dụng được những kiến thức về văn bản vào việc phân tích và thực hành tạo lập văn bản.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Khái niệm và đặc điểm của văn bản.

- Cách phân loại văn bản theo phương thức biểu đạt, theo lĩnh vực và mục đích giao tiếp.
 2. Kĩ năng :

- Biết so sánh để nhận ra một số nét cơ bản của mỗi loại văn bản.

- Bước đầu biết tạo lập một văn bản theo một hình thức trình bày nhất định, triển khai một chủ đề cho trước
hoặc tự xác định chủ đề

- Vận dụng vào việc đọc – hiểu các văn bản được giới thiệu trong phần văn học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : ( bài soạn )
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HỌAT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

 GV hướng dẫn HS tìm hiểu
bài.

 GV gọi HS đọc ngữ liệu 
I-SGKtr 23, 24.

 GV tổ chức cho HS thảo
luận nhóm.

 GV theo dõi, định hướng,

giải đáp những thắc mắc nếu
có.

 HS đọc ngữ liệu theo yêu
cầu của giáo viên.

 HS thảo luận theo 4
nhóm ( 5 phút ), nội dung
trình bày trên bảng phụ.
+ Nhóm 1  câu 1.

+ Nhóm 2  câu 2.

+ Nhóm 3  câu 3.

+ Nhóm 4  câu 4.

 HS đại diện nhóm trình
bày, nhận xét, …

I. Tìm hiểu chung :
1. Khái niệm, đặc điểm :

( 1 ). Văn bản trên nhằm nêu lên hoạt động
tạo lập văn bản trong q trình giao tiếp bằng
ngơn ngữ. Giúp học sinh nhận thức được
rằng : văn bản có thể bao gồm 1 câu, nhiều
câu, có thể bằng thơ hoặc bằng văn xuôi.
( 2 ) – Văn bản ( 1 ) : kinh nghiệm sống.
- Văn bản ( 2 ) : số phận người phụ nữ trong

chế độ cũ.

- Văn bản ( 3 ) : kêu gọi tồn dân kháng chiến
chống Pháp.

→ Các nội dung đó đã được triển khai một
cách nhất quán trong toàn bộ văn bản chặt
chẽ và mạch lạc.

( 3 ). Mối quan hệ giữa các câu trong văn bản
( 2 ) và ( 3 ) là nhất quán và thể hiện cùng 1
chủ đề ; các câu đó có quan hệ ý nghĩa rõ
ràng và liên kết chặt chẽ.

+ Văn bản ( 3 ) có kết cấu 3 phần :

- Mở bài : “Hỡi. ..nơ lệ” → Nêu lí do của lời
kêu gọi.

- Thân bài : “Hỡi. ..cứu nước” →Nêu nhiệm
vụ cụ thể của mỗi cơng dân u nước.

- Cịn lại : khẳng định quyết tâm chiến đấu và
sự tất thắng của cuộc kháng chiến chính
nghĩa.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm cho
HS.

 Thơng qua 3 ngữ liệu vừa
tìm hiểu ở trên, em hãy cho
biết văn bản là gì ?

 Hãy nêu các đặc điểm của
văn bản ?

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm cho
HS.

 Mỗi văn bản trên được tạo
ra nhằm mục đích gì ?

 Ở THCS, các em đã được
học văn bản theo phương
thức biểu đạt, vậy văn bản
được phân loại như thế nào ?

 GV tổ chức cho HS thảo
luận nhóm bài tập 1, 2 SGKtr
25.

 GV phát vấn nhanh câu hỏi ở
2 bài tập.

 HS chủ động trong ghi
chép nội dung bài tập.

 HS hiểu kết hợp với ghi

nhớ trả lời.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

 HS nhớ lại kiến thức cũ
trả lời ( chú thích
SGKtr25 ).

 HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( 3 phút ). Đại
diện nhóm trình bày,
nhận xét, bổ sung cho
hoàn chỉnh.

 HS lắng nghe câu hỏi và
thực hiện theo yêu cầu của
GV.

: mang đến cho người đọc một kinh nghiệm
sống ( ảnh hưởng của môi trường đối với cá
nhân )

- Văn bản 2 : nói đến thân phận của người
phụ nữ trong XHPK ( khơng tự quyết định
cuộc đời mình mà chỉ do tình cờ may rủi ).
- Văn bản 3 : đề cập đến vấn đề chính trị
kháng chiến chống thực dân Pháp.

a. Khái niệm :

Văn bản là sản phẩm được tạo ra trong
HĐGT bằng ngôn ngữ, gồm một hay nhiều
câu, nhiều đoạn.

b.Đặc điểm :

- Mỗi văn bản tập trung thể hiện một chủ đề
và triển khai chủ đề đó một cách trọn vẹn.
- Các câu trong văn bản có sự liên kết chặt
chẽ, đồng thời xây dựng theo một kết cấu
mạch lạc.

- Mỗi văn bản có dấu hiệu biểu hiện tính
hồn chỉnh về nội dung ( mở đầu bằng một
nhan đề và kết thúc bằng một hình thức thích
hợp ).

- Mỗi văn bản nhằm thực hiện một ( hoặc
một số ) mục đích giao tiếp nhất định.
2. Các loại văn bản :

Tìm hiểu ngữ liệu : 
a. Ngữ liệu 1 :

- Văn bản 1 : kinh nghiệm sống thuộc lĩnh
vực quan hệ giữa con người với hoàn cảnh
trong đời sống xã hội.

- Văn bản 2 : thân phận người phụ nữ, ...

thuộc lĩnh vực tình cảm đời sống xã hội.
+ Từ ngữ : văn bản 1, 2 : dùng từ ngữ thông
thường, văn bản 3 dùng từ ngữ chính trị xã
hội.

- Văn bản 1, 2 trình bày nội dung qua hình
ảnh cụ thể → có tính hình tượng → thuộc
phong cách ngơn ngữ nghệ thuật.

- Văn bản 3 : dùng lí lẽ và lập luận để khẳng
định cần kháng chiến chống Pháp → thuộc
phong cách ngơn ngữ chính luận.

b. Ngữ liệu 2 :

- Văn bản ( 2 ) : giao tiếp có tính nghệ thuật.
- Văn bản ( 3 ) : giao tiếp về chính trị.

- Văn bản trong sách giáo khoa : giao tiếp
khoa học.

- Đơn xin nghỉ học, giấy khai sinh : giao tiếp
hành chính.

+ Mục đích giao tiếp :

- Văn bản ( 2 ) : bộc lộ cảm xúc.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm cho

HS.

 Theo lĩnh vực và mục đích
giao tiếp thì văn bản có
những loại nào ?

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại các văn bản cần nắm
cho HS.

 Theo lĩnh vực và mục đích
giao tiếp, thì văn bản được
chia ra làm những loại nào ?
 GV nhắc lại : phân biệt theo
phương thức biểu đạt ( học ở
THCS ).

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm cho
HS.

 GV hướng dẫn HS tìm hiểu
phần luyện tập.

 GV gợi ý HS điểm khác biệt
về : ngữ âm, chữ viết, từ ngữ,
ngữ pháp, biện pháp tu từ.

 HS nghe giảng và chủ
động ghi nhận nội dung

bài.

 HS liệt kê các văn bản :
Văn bản thuộc PCN sinh
hoạt, ...

 HS gợi nhớ lại kiến thức
cũ kết hợp với việc tìm
hiểu các bài tập trên để trả
lời câu hỏi.

 HS nghe giảng và chủ
động ghi nhận nội dung
bài.

 HS dựa vào gợi ý của GV
để trả lời câu hỏi.

chiến.

- Văn bản sách giáo khoa : truyền thụ kiến
thức khoa học.

- Đơn từ, giấp khai sinh, ... trình bày ý kiến
nguyện vọng, ghi nhận sự việc, hiện tượng
trong đời sống, quan hệ giữa cá nhân và tổ
chức hành chính.

- Từ ngữ : ( văn bản 2 ) từ ngữ thơng thường,
giàu hình ảnh ; ( văn bản 3 ) từ ngữ chính trị ;

văn bản sách giáo khoa từ ngữ khoa học, đơn
từ, giấy khai sinh, ... từ ngữ hành chính.
+ Kết cấu :

- Văn bản 2 : Kết cấu ca dao, thể thơ lục bát.
- Văn bản 3 : kết cấu rõ ràng ( 3 phần ), mạch
lạc.

- Văn bản sách giáo khoa : mạch lạc, chặt
chẽ.

- Đơn từ, giấy khai sinh có mẫu in sẵn, chỉ
cần điền nội dung.

*Phân loại :

+ Theo lĩnh vực và mục đích giao tiếp :
- Văn bản thuộc phong cách ngơn ngữ sinh
hoạt : thư, nhật kí.

- Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ nghệ
thuật : thơ, truyện, tiểu thuyết, kịch.

- Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ khoa
học : sách giáo khoa, tài liệu học tập, bài báo
khoa học, luận án, cơng trình nghiên cứu.
- Văn bản thuộc phong cách ngơn ngữ hành
chính : đơn, biên bản, nghị quyết, quyết định,
luật, ...

- Văn thuộc phong cách ngôn ngữ chính luận
: bình luận, kêu gọi, hịch tun ngơn, ...
- Văn bản thuộc phong cách ngơn ngữ báo
chí : bản tin, phóng sự, phỏng vấn, tiểu
phẩm.

+ Theo phương thức biểu đạt :

Văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận,
thuyết minh, điều hành ( hành chính – cơng
vụ ).

II. Luyện tập :

So sánh điểm khác biệt giữa văn bản hành
chính và văn bản văn học ?

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

4. Củng cố :

- Văn bản là gì ? Đặc điểm ?

- Theo lĩnh vực và mục đích giao tiếp, văn bản có mấy loại ?
5. Dặn dò :

- Về nhà học bài và đọc lại ngữ liệu ở SGK.

- Tìm hiểu thêm các văn bản để nhận diện các văn bản theo phong cách biểu đạt.
- Xem bài : Viết bài làm văn số 1 ( tại lớp ).

VIẾT BÀI LÀM VĂN SỐ 1

(

Cảm nghĩ về một hiện tượng đời sống

)

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

Học sinh viết được bài văn bộc lộ những cảm nghĩ chân thực của bản thân về một đề tài gần gũi, quen thuộc
trong đời sống ( hoặc về một tác phẩm ).

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
 1. Kiến thức :

Học sinh biết bộc lộ những cảm nghĩ chân thực của bản thân về một đề tài gần gũi, quen thuộc trong đời
sống ( hoặc về một tác phẩm ).

2. Kĩ năng :

- Rèn luyện kĩ năng phát biểu cảm nghĩ.

- Rèn luyện kĩ năng phân tích đề, tìm những cảm nghĩ để đáp ứng yêu cầu của đề bài.
- Rèn luyện kĩ năng diễn đạt, ...

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : hướng dẫn học sinh hình thức trình bày một bài văn.
 3. Bài mới : giáo viên chép đề lên bảng.

- Tuần : 3
- Tiết PPCT : 7

- Ngày soạn : 24/8/2011

*

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

4. Củng cố : thu bài
5. Dặn dò :

Đọc và soạn bài : Chiến thắng Mtao – Mxây ( trích “Đăm Săn” – sử thi Tây Nguyên )

CHIEÁN THẮNG MTAO -MXÂY

( Trích

Đă

m S

ă

n

– s

ử

thi Tây Nguyên )

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Hiểu được cuộc chiến đấu vì danh dự, hạnh phúc và sự thịnh vượng của cộng đồng là lẽ sống và niềm vui
của người anh hùng thời xưa.

- Thấy được nghệ thuật miêu tả, xây dựng nhân vật, sử dụng ngôn từ và các biện pháp nghệ thuật thường
dùng trong sử thi anh hùng qua đoạn trích.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
 1. Kiến thức :

- Vẻ đẹp của người anh hùng sử thi Đăm Săn : trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và thiết tha với
cuộc sống bình yên, phồn thịnh của cộng đồng được thể hiện qua cảnh chiến đấu và chiến thắng kẻ thù.
- Đặc điểm nghệ thuật tiêu biểu của thể loại sử thi anh hùng ( lưu ý phân biệt với sử thi thần thoại ) : xây

dựng thành công nhân vật anh hùng sử thi ; ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh, nhịp điệu ; phép so sánh,
phóng đại.

2. Kĩ năng :

- Đọc ( kể ) diễn cảm tác phẩm sử thi.

- Phân tích văn bản sử thi theo đặc trưng thể loại.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : trình bày khái niệm, đặc trưng, các thể loại của văn học dân gian ?
- Câu 2 : nêu những giá trị cơ bản của văn học dân gian ?

- Câu 3 : kể tên các nhân vật trong đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” và phát biểu nội dung của đoạn
trích ?

3. Bài mới : 
- Tuần : 3

- Tiết PPCT : 8,9

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Lời vào bài :

Những ngày cuối tháng 3 /2006, các dân tộc thiểu số Tây Nguyên vô cùng phấn khởi được UNESCO công
nhận di sản Cồng, Chiêng là di sản văn hóa thế giới. Nhưng Tây Ngun khơng chỉ có cồng, chiêng mà
cịn rất nổi tiếng vì trường ca sử thi anh hùng, mà sử thi “Đăm Săn” ( dân tộc Ê-đê ) là tiêu biểu nhất.

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNG CỦATRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

 Có mấy loại sử thi ? Sử thi
“Đăm Săn” thuộc thể loại
nào ? Của dân tộc nào ? Ở
đâu ?

 GV diễn giảng : 
+ Kết cấu của sử thi.

+ Các nhân vật chính của sử
thi.

Sử thi thần thoại là gì ? Sử
thi anh hùng là gì ?

+ GV giảng về đề tài của sử
thi anh hùng Tây Nguyên
gồm : 3 đề tài chính

- Đề tài hơn nhân.
- Đề tài chiến tranh.

- Đề tài lao động xây dựng.
 Hãy cho biết hình thức
diễn xướng của sử thi ?
 GV gợi dẫn để HS phát
biểu.

 Hãy tóm tắt nội dung của

sử thi “Đăm Săn” ?

 GV lưu ý HS đọc đoạn trích
trước ở nhà.

 Xác định vị trí đoạn
trích ? Nội dung của đoạn
trích ?

 Trận đánh giữa nhân vật
Đăm Săn và tù trưởng Mtao
Mxây diễn ra theo mấy hiệp
? Nhận xét từng nhân vật
qua những hiệp ấy ? ( về tài
năng, phẩm chất ).

 GV tổ chức cho HS thảo
luận nhóm ( 5’ ).

 HS : dựa vào SGK trả lời
câu hỏi.

 HS : Sử thi thần thoại kể về
sự hình thành thế giới mn
lồi, con người và bộ tộc
thời cổ đại.

( “Đẻ đất đẻ nước”).

+ Sử thi anh hùng : kể về

cuộc đời và những chiến
công của những tù trưởng
anh hùng. ( Đăm Săn)
 Một người kể hay hát
( thường là các già bản ) một
mình vừa kể vừa diễn các
vai bằng các giọng điệu
khác nhau bên bếp lửa nhà
rông.

 HS dựa vào phần tóm tắt ở
SGK trả lời.

 HS nêu vị trí và nội dung
của đoạn trích.

 HS sinh đọc, phát hiện và
trả lời câu hỏi.

 HS theo sự phân công của
GV tiến hành thảo luận
nhóm.

I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm :

- “Đăm Săn” là thiên sử thi anh hùng tiêu biểu
của dân tộc Ê-đê nói riêng và kho tàng sử thi
dân gian nước ta nói chung.

- Tóm tắt nội dung sử thi “Đăm Săn” ( SGK tr
30 ).

2. Đoạn trích :

Đoạn trích nằm ở phần giữa của tác phẩm , kể
về cuộc giao chiến giữa Đăm Săn và Mtao
Mxây. Đăm Săn chiến thắng, cứu được vợ và
thu phục được dân làng của tù trưởng Mtao
Mxây.

II. Đọc – hiểu văn bản :

1.Cảnh chiến đấu và chiến thắng của Đăm
Săn :

Cuộc chiến của Đăm Săn với Mtao Mxây
diễn ra trong 4 hiệp.

* Hiệp 1:

Đăm Săn Mtao Mxây

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

 GV với vai trò định hướng,
giải đáp những thắc mắc nảy
sinh trong q trình thảo
luận nhóm.

GV giảng :

Cuộc chiến đấu của Đăm Săn
tuy có mục đích riêng là
giành lại vợ từ tay tù trưởng
khác nhưng lại mang ý nghĩa
và tầm quan trọng đối với lợi
ích của cả cộng đồng.

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt nội dung của từng hiệp
trên giấy A0.

 Như vậy, trong tưởng
tượng của dân gian thì Đăm
Săn biểu tượng cho điều gì ?

- Nhóm 1  hiệp 1.

- Nhóm 2  hiệp 2.

- Nhóm 3  hiệp3.

- Nhóm 4  hiệp 4.

HS hiểu và suy luận để trả
lời.

“Ngươi cứ múa đi, ơ
diêng! ... Ngươi múa
chơi đấy phải khơng,
diêng ?”

 Tỏ ra tài giỏi hơn

hẳn, bình thản hơn.

“ khiên hắn kêu
lạch xạch như quả
mướp khô. .. đã
quen đi bắt thiên
hạ”

 Bị kích tỏ ra

kém cõi chủ quan,
ngạo mạn.

* Hiệp 2 :

Đăm Săn Mtao Mxây

- Múa khiên trước
“... rung khiên múa
... vượt một đồi tranh
... vượt một đồi lồ ô
, ... vun vút qua phía
đơng ... qua phía
tây”

 Có sức khỏe và

tài năng phi thường.

- Hoảng hốt, chạy
trốn, yếu sức, run sợ
và cầu cứu

Hơ Nhị.

“. .. bước cao bước
thấp chạy hết bãi tây
sang bãi đông.
.. bảo Hơ Nhị quăng
cho hắn một miếng
trầu.”

* Hiệp 3 :

Đăm Săn Mtao Mxây

- Đăm Săn đuổi theo
và đâm Mxây trúng
nhưng không thủng,
cầu cứu thần linh.
+ “ ... múa trên cao,
gió như bão. ... múa
dưới thấp, gió như
lốc. ...

Vừa chạy vừa chống
đỡ.

 Nhu nhược, hèn

nhác.

* Hiệp 4 :

Đăm Săn Mtao Mxây

Được thần linh giúp
đỡ giết chết kẻ thù.
Dùng chày mòn ném
vào vành tai, cắt đầu
Mtao Mxây.

 Hành động dứt

khoát trước kẻ thù.

“Làm lễ cầu phúc
cho diêng một
trâu, ... một voi”

 Cầu xin tha mạng.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Còn Mtao Mxây ... ?

 GV gọi HS trả lời, nhận xét,
bổ sung cho hoàn chỉnh.
 GV nhận xét và chốt lại nội

dung cơ bản cần nắm.

 Cuộc đối thoại giữa Đăm
Săn và dân làng diễn ra
theo mấy nhịp hỏi đáp ? Ý
nghĩa của những nhịp hỏi
đáp đó ?

 GV giảng : mỗi lần đối đáp
có sự khác nhau

- Lần 1 : chỉ rõ vào một nhà. 
- Lần 2 : gõ vào tất cả các
nhà.

- Lần 3 : gõ vào mỗi nhà
trong làng.

 Sự lặp lại ở sử thi có đặc
điểm là sự lặp lại có sự biến
đổi, phát triển. Qua 3 lần hỏi
đáp, ý nghĩa khẳng định lòng
trung thành tuyệt đối của nô
lệ đối với Đăm Săn,. ..

 Thể hiện lòng yêu mến, sự
tuân phục của tập thể cộng
đồng đối với cá nhân anh
hùng sử thi nói đến ý thức
thống nhất của toàn thể cộng

đồng Ê-đê – ý thức dân tộc.
 Đăm Săn đã tổ chức tiệc
mừng chiến thắng như thế
nào ? Chứng tỏ điều gì ?

 Tác giả dân gian đã ca
ngợi vẻ đẹp gì của tù trưởng
Đăm Săn ? Vẻ đẹp ấy, được
miêu tả qua những chi tiết,
hình ảnh cụ thể nào ?

 GV nhận xét, giảng và
bình :

... Qủa thật đó là sức mạnh,
vẻ đẹp có phần cổ sơ, hoang
dã, mộc mạc, giản dị, gần gũi
với núi rừng với tiếng chiêng
cồng Ê-đê thời cổ đại.

 Hãy nêu những thành
công về mặt nghệ thuật ?

TIẾT 2
HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( 3 phút ) để trả
lời câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS tìm những câu văn,
đoạn văn miêi tả cảnh Đăm
Săn tổ chức ăn mừng chiến
thắng.

HS ... ca ngợi sức mạnh và
vẻ đẹp của anh hùng Đăm
Săn.

 HS : liệt kê những đặc sắc
của nghệ thuật sử thi.

cộng đồng, còn Mtao Mxây là biểu tượng cho
phi nghĩa và cái ác.

2. Đăm Săn thu phục dân làng của Mtao
Mxây rồi cùng họ và tôi tớ trở về : Cuộc đối
thoại giữa Đăm Săn với dân làng gồm 3 nhịp
hỏi – đáp. Sau đó Đăm Săn hơ gọi mọi người
cùng về và thế là diễn ra cảnh mọi người cùng
ra về đông và vui như ngày hội.

 Sự hưởng ứng, tự nguyện mang của cải theo
Đăm Săn của dân làng và lịng trung thành
tuyệt đối với Đăm Săn của tơi tớ thể hiện sự
thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát vọng
và sự yêu mến, tuân phục của cá nhân đối với
cộng đồng. Đó là sự suy tơn tuyệt đối của
cộng đồng với người anh hùng sử thi.

3. Cảnh ăn mừng chiến thắng :

Con người Ê-đê và thiên nhiên Tây Nguyên
đều tưng bừng trong men say chiến thắng.
“Nhà Đăm Săn đơng nghịt khách ... đời ơng ...
làm gì có”.

Cuộc sống thịnh vượng, no đủ, giàu có, sự
đồn kết thống nhất và lớn mạnh của một
cộng đồng tộc người.

- Đăm Săn một tù trưởng oai vệ, uy nghiêm
( tầm vóc và chiến cơng ).

 Nhân vật sử thi Đăn Săn thật sự có tầm vóc
lịch sử khi được đặt giữa một bối cảnh rộng
lớn của thiên nhiên, xã hội và con người Tây
Nguyên.

III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

 GV nhận xét, diễn giảng
- Ngôn ngữ kể chuyện biến
hóa linh hoạt.

- Miêu tả cảnh ăn mừng
chiến thắng,..

- So sánh, phóng đại,..

+ GV mở rộng và nâng cao :
chiến công của người anh
hùng được ca ngợi như
những chiến cơng vĩ đại mà
con người bình thường khơng
thể thực hiện được.

 Nêu ý nghĩa của đoạn
trích ?

 GV nhận xét, bổ sung, chốt
lại vấn đề.

HS rút ra ý nghĩa văn bản.
HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

- Sử dụng có hiệu quả lối miêu tả song hành,
địn bẩy, thủ pháp so sánh, phóng đại, đối lập,
tăng tiến, ...

2. Ý nghĩa văn bản :

Đọan trích khẳng định sức mạnh và ngợi ca
vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn – một
người trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc
gia đình và thiết tha với cuộc sống bình yên,
phồn vinh của thị tộc, xứng đáng là người anh

hùng mang tầm vóc sử thi của dân tộc Ê – đê
thời cổ đại.

4.Củng cố :

- Nhấn mạnh nội dung trọng tâm kiến thức.
- Những đặc sắc về mặt nghệ thuật.

5. Dặn dò :

- Đọc ( kể ) theo các vai với giọng quyết liệt, hùng tráng của Đăm Săn, khôn khéo, mền mỏng của
Mtao Mxây, tha thiết của dân làng, ...

- Tìm trong đoạn trích những câu văn sử dụng biện pháp so sánh, phóng đại và phân tích để làm rõ
hiệu quả nghệ thuật của chúng.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

VĂN BẢN

( Tiếp theo )

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Hiểu khái quát về văn bản, các đặc điểm cơ bản và các loại văn bản.

- Vận dụng được những kiến thức về văn bản vào việc phân tích và thực hành tạo lập văn bản.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Khái niệm và đặc điểm của văn bản.

- Cách phân loại văn bản theo phương thức biểu đạt, theo lĩnh vực và mục đích giao tiếp.
 2. Kĩ năng :

- Biết so sánh để nhận ra một số nét cơ bản của mỗi loại văn bản.

- Bước đầu biết tạo lập một văn bản theo một hình thức trình bày nhất định, triển khai một chủ đề cho trước
hoặc tự xác định chủ đề

- Vận dụng vào việc đọc – hiểu các văn bản được giới thiệu trong phần văn học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : văn bản là gì ? Những đặc điểm cơ bản của văn bản ?
- Câu 2 : GV kiểm tra việc chuẩn bị bài tập luyện tập của 1 vài HS.
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HỌAT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

 GV gọi HS đọc ngữ liệu phần
luyện tập ở SGK tr 37, 38.
 GV theo sự phân công ở tiết
học trước, lần lượt gọi đại
diện các nhóm dán bảng phụ
trình bày nội dung của từng
bài tập.

 GV trên cơ sở đó củng cố lí
thuyết về văn bản.

 GV nhận xét, diễn giảng và
bổ sung nội dung cho hồn
chỉnh.

... Có thể khẳng định đoạn văn
trên là một văn bản. Đoạn văn
có một chủ đề thống nhất. Các
câu trong đọan văn có quan hệ
với nhau để phát triển chủ đề
chung ; vừa nêu ý để giải
thích, vừa nêu dẫn chứng để
chứng minh ... cụ thể hóa ý
khái quát.

 HS đọc ngữ liệu phần
luyện tập theo yêu cầu của
GV.

 HS đại diện các nhóm
tiến hành dán bảng phụ
trình bày nội dung và nhận
xét, bổ sung cho hồn
chỉnh.

+ Nhóm 1 bài tập 1

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

III. Luyện tập :

* Bài tập 1: ( yêu cầu – SGK tr 37 )
a.

+ Câu 1 : câu chủ đề của đoạn văn.

+ Câu 2,3,4,5 : triển khai ý của câu trên bằng
những dẫn chứng cụ thể về lá cây với những
môi trường khác nhau.

b.

+ Câu 1, 2 : vai trò của môi trường đới với cơ
thể.

+ Câu 3 : lập luận so sánh.
+ Câu 4, 5 : dẫn chứng thực tế.

 Nhờ cách sắp xếp như trên, đọc đoạn văn ta
thấy ý chung của đoạn đã được triển khai rõ 
ràng.

c. Có thể đặt nhan đề :

+ Nhan đề 1 : Mối quan hệ giữa cơ thể và
môi trường.

+ Nhan đề 2 : Môi trường và sự sống.
- Tuần : 4

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

 GV tương tự trên các nhóm
cịn lại lần lượt trình bày nội
dung những bài tập còn lại.

 GV nhận xét, diễn giảng và
bổ sung nội dung cho hồn
chỉnh.

 GV tương tự trên các nhóm
cịn lại lần lượt trình bày nội
dung những bài tập cịn lại.

 VB nhóm 3 vừa mới trình
bày, có đáp ứng đầy đủ
những u cầu mà lí thuyết
đã nêu ra khơng ? ( câu nào
là câu chủ đề ? Những câu
được viết tiếp theo có cụ thể
hóa cho câu chủ đề khơng ?
Nhan đề có đúng với chủ đề
của văn bản không ? )

 GV nhận xét, diễn giảng và
bổ sung nội dung cho hoàn
chỉnh.



Lưu ý : GV chốt lại nội dung

+ Nhóm 2 bài tập 2

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

Nhóm 3  bài tập 3

 HS suy nghĩ và trả lời câu
hỏi.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

Nhóm 4 bài tập 4

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

* Bài tập 2 : ( yêu cầu – SGK tr 37 )

Sắp xếp các câu riêng lẻ thành văn bản hồn 
chỉnh :

a. Có thể sắp xếp theo hai cách :
- Cách 1 : 1-3-5-2-4.

+ Câu 1-3 : hoàn cảnh sáng tác bài thơ Việt
Bắc.

+ Câu 5-6 : nôi dung bài thơ Việt Bắc.
+ Câu 4 : giá trị bài thơ Việt Bắc.
- Cách 2 : 1-3-4-5-2.

b. Nhan đề :“ Việt Bắc” là đỉnh cao của thơ
ca Tố Hữu là tác phẩm xuất sắc của VHVN
thời kháng chiến chống Pháp .

* Bài tập 3: ( yêu cầu – SGK tr 38 ).
Viết một số câu văn tiếp theo từ câu chủ đề 
đã cho.

- C1. Môi trường sống của loài người hiện
nay đang bị hủy hoại ngày càng nghiêm
trọng.

- C2. Hàng năm có hàng triệu tấn rác thải bị
vứt bừa bãi khắp nơi.

- C3. Rừng đầu nguồn bị chặt phá nên xảy ra
lũ quét, lỡ đất.

- C4. Khói bụi từ các loại máy móc gây ơ
nhiễm khơng khí, ảnh hưởng đến sức khỏe.
- C5. Nguồn nước bị ô nhiễm, bẩn trầm
trọng.

- C6. Tiếng ồn của các đô thị đã vượt quá
mức qui định.

 Nhan đề : Chúng ta đang hủy hoại môi 
trường

* Bài tập 4: ( yêu cầu – SGK tr 38 )
a.Các tiểu mục cần có :

- Quốc hiệu, tiêu ngữ.

- Địa điểm viết đơn, ngày viết đơn.
- Tên đơn.

- Địa chỉ người nhận, nơi nhận.
- Họ tên, địa chỉ người viết đơn.
- Lí do viết đơn.

- Nội dung đơn : yêu cầu, đề nghị, nguyện
vọng.

- Cam đoan và lời cảm ơn, người viết ( kí và
ghi rõ họ tên )

- Xác nhận và đóng dấu của địa phương ( cơ
quan ) nếu cần thiết.

b.Cách trình bày :

- Tên đơn : chữ in hoa, hoặc chữ hoa, cỡ chữ
lớn ( 14, 16 ).

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

các bài tập bằng bảng phụ. trang giấy. Mỗi phần cách quảng một dòng.
- Lời văn : ngắn gọn, dễ hiểu, phần lí do phải
trung thực, đề nghị phải phù hợp với thực tế.

4. Củng cố :

- Văn bản là gì ? Đặc điểm ?

- Theo lĩnh vực và mục đích giao tiếp, văn bản có mấy loại ?
5. Dặn dò :

- Về nhà học bài và đọc lại ngữ liệu phần luyện tập ở SGK.

- Tìm hiểu thêm các văn bản để nhận diện các văn bản theo phong cách biểu đạt.
- Đọc và soạn bài : “Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy”.

TRUYEÄN AN DƯƠNG VÀ

MỊ CHÂU - TRỌNG THỦY

( Truyền thuyeát )

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Hiểu được bài học giữ nước, nguyên nhân mất nước mà người xưa gửi gắm trong câu chuyện về thành Cổ
Loa và mối tình Mị Châu – Trọng Thủy.

- Tuần : 4

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

- Nắm được đặc trưng cơ bản của truyền thuyết.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Bi kịch nước mất nhà tan và bi kịch tình yêu tan vỡ được phản ánh trong truyền thuyết “Truyện An Dương
Vương và Mị Châu - Trọng Thủy”.

- Bài học lịch sử về tinh thần cảnh giác với kẻ thù và cách xử lí đúng đắn mối quan hệ giữa riêng với chung,
nhà với nước, cá nhân với cộng đồng.

- Sự kết hợp hợp hài hòa giữa “cốt lõi lịch sử” với tưởng tượng, hư cấu nghệ thuật cuả dân gian.
 2. Kĩ năng :

-Đọc ( kể ) diễn cảm truyền thuyết dân gian.

- Phân tích văn bản truyền thuyết theo đặc trưng thể loại.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
 2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : hãy so sánh tài năng và phẩm chất của hai tù trưởng qua 4 hiệp đấu với nhau trong đoạn trích
“Chiến thắng Mtao – Mxây ?

- Câu 2 : xác của Mị Châu biến thành gì ? Vì sao ?
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

 GV hướng dẫn HS tìm hiểu
chung.

 Hãy giới thiệu về cụm di
tích lịch sử Cổ Loa ?

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

 Nêu xuất xứ “Truyện An
Dương Vương và Mi Châu –
Trọng Thủy” ?

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

 GV giảng : truyền thuyết này
có nhiều tên gọi khác nhau ( 6
tên gọi ).

1. An Dương Vương.
2. Sự tích Cổ Loa Thành.
3. Truyện Rùa Vàng.
4. Sự tích nỏ thần.

5. Mị Châu – Trọng Thủy.

6. Ngọc trai giếng nước.
 GV lưu ý HS đọc văn bản
trước ở nhà. Đọc theo giọng
kể, chú ý đổi giọng khi đọc.

 HS lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu.

 HS đọc ngữ liệu phần tiểu
dẫn SGK tr 39 để trả lời
câu hỏi.

 HS nghe giảng kết hợp
gạch chân ở SGK phần tiểu
dẫn để học.

 HS đọc ngữ liệu phần tiểu
dẫn SGK tr 39 để trả lời
câu hỏi.

 HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS đọc văn bản trước ở
nhà.

I. Tìm hiểu chung :

1. Giới thiệu cụm di tích lịch sử Cổ Loa :
- Làng Cổ Loa, huyện Đông Anh, ngoại

thành Hà Nội còn giữa được một quần thể di
tích lịch sử văn hóa lâu đời gồm :

+ Đền thờ An Dương Vương.

+ Am thờ công chúa Mị Châu và giếng Ngọc.
- Bao quanh cụm đền, am là từng đoạn của
vòng thành cổ chạy dài trên cánh đồng – dấu
vết còn lại của thành cổ Loa chín vịng do
An Dương Vương xây nên.

 Mối quan hệ giữa truyền thuyết với lịch sử,
với không gian sinh thành và tồn tại của nó.
2. Xuất sứ :

“Truyện An Dương Vương vaø Mị Châu –

Trọng Thủy” được trích từ “Rùa Vàng” trong
“Lĩnh Nam chích quái” – tập truyện dân
gian được sưu tập vào cuối thế kỉ XV.

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

 Trong đọan 1 của truyện,
em thấy nhà vua An Dương
Vương đã làm được những
công việc gì ? Kết quả ra
sao ?

 GV nhận xét và chốt lại nội
dung.

... dời đô từ vùng núi Nghĩa
Lĩnh về đồng bằng ( Cổ Loa )
để phát triển sản xuất mở rộng
lưu thông. Đó là quyết sách
sáng suốt và bản lĩnh vững
vàng của An Dương Vương.

Vua xây chín vịng thành ốc,
đào hào sâu, tìm người chế tạo
vũ khí tốt.

 Tinh thần cảnh giác, sẵn
sàng bảo vệ đất nước.

 Qua đó, ta thấy An Dương
Vương là người như thế
nào ?

 Thơng qua những chi tiết
kì ảo trong truyền thuyết (
có sự giúp đỡ của thần linh ),
dân gian muốn thể hiện điều
gì ?

 GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

 Vì sao An Dương Vương
nhanh chóng thất bại thê
thảm khi Triệu Đà đưa quân

sang xâm lược lần thứ 2 ?

 GV giảng thêm 3 lần mất
cảnh giá của An Dương
Vương.

Hành động vẫn chơi cờ ung
dung và cười “Đà không sợ
nỏ thần sao” nói lên điều gì ?
 GV diễn giảng : đó là sự chủ
quan khinh địch tệ hại nhất
dẫn An Dương Vương nhanh
chóng đến thất bại không
tránh khỏi.

 Hành động rút gươm chém
đầu con gái của nhà vua đã
nói lên thái độ gì ?

GV giảng bình :

 HS đọc phát hiện và trả
lời câu hỏi.

 HS nghe giảng, ghi nhận
nội dung bài kết hợp tìm
dẫn chứng và gạch chân
dẫn chứng ở SGK.

 HS thảo luận nhóm theo

đơn vị bàn ( 3 phút )
 HS khái quát lại vấn đề.

 HS An Dương Vương mất
cảnh giác biểu hiện qua 3
lần ngày càng nghiêm
trọng.

 HS suy nghĩ và trả lời câu
hỏi.

 HS nghe giảng, ghi nhận
nội dung bài kết hợp tìm
dẫn chứng và gạch chân
dẫn chứng ở SGK.

 HS suy nghĩ, hiểu và trả
lời câu hỏi.

1. An Dương Vương xây thành, chế nỏ giữ
nước :

- Thành xây ở đất Việt Thường nhưng “hễ
đắp tới đâu lại lở tới đấy”. Nhờ sự giúp đỡ
của Rùa Vàng, An Dương Vương xây được
thành, chế nỏ thần, chiến thắng Triệu Đà,
buộc hắn phải cầu hoà.

- An Dương Vương là một vị vua yêu nước,
thương dân, biết giữ nước.

 Thơng qua những chi tiết kì ảo trong truyền
thuyết ( có sự giúp đỡ của thần linh ), dân
gian đã ngợi ca nhà vua, tự hào về chiến
công xây thành, chế nỏ, chiến thắng ngoại
xâm của dân tộc.

2. Bi kịch nước mất nhà tan :

- Vì chủ quan, mất cảnh giác, hai cha con An
Dương Vương đã mắc mưu Triệu Đà dẫn
đến việc nước Âu Lạc thất bại.

+ Chủ quan, mất cảnh giác :

. “Vua vơ tình gả con gái là Mị Châu cho con
trai Đà là Trọng Thủy” → An Dương Vương
đã mơ hồ về bản chất ngoan cố của kẻ thù
xâm lược đã mở đường cho con trai đối
phương lọt vào làm nội gián trong hàng ngũ
của mình.

. Lúc giặc đến cịn có thái độ ỷ lại vào vũ khí
mà khơng đề phịng “Vua cậy có nỏ thần, vẫn
điềm nhiên đánh cờ, ... “Đà không sợ nỏ thần
sao?”

- Cùng với nước mất nhà tan. Trước lời kết
tội của Rùa Vàng, An Dương Vương đã “rút
gươm chém Mị Châu”. Câu nói của Rùa

Vàng “Kẻ nào ngồi sau ngựa chính là giặc
đó” → làm An Dương Vương tỉnh ngộ, nhận
ra bi kịch. Hành động “rút gươm chém Mị
Châu” thể hiện sự dứt khoát, quyết liệt và sự
tỉnh ngộ muộn màng của nhà vua.

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Đối với dân gian, cơng và tội
phải rạch rịi. Mất cảnh giác
là điều đáng phê phán của An
Dương Vương và nhà vua
cùng nhận một lúc cả 2 hậu
quả nước mất nhà tan  An
Dương Vương rút kiếm chém
con gái mình.

Nhận xét khái quát về nhân
vật Mị Châu và Trọng Thủy
về tính cách, hành động ?
GV giảng bình : Mị Châu lại
mất cảnh giác vì nhẹ dạ cả tin,
sự mất cảnh giác của Mị Châu
cũng được biểu hiện qua 3 lần,
càng về sau càng nghiêm
trọng và đến lúc cuối cùng thì
khơng thể chấp nhận.

 Theo em, Mị Châu là người
đáng thương hay đáng
trách ? Lí giải ?

Nguyên nhân nào dẫn đến
bi kịch về tình yêu tan vỡ
giữa Mị Châu và Trọng
Thủy ?

 GV nhận xét diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

* Mị Châu :

+ Lén đưa Trọng Thủy xem nỏ
thần , thuận theo tình cảm vợ
chồng mà bỏ quên nghĩa vụ
đối với đất nước.

+ Trung, hiếu qua lời khấn
trước khi chết.

+ Khi chết : máu  ngọc

trai, xác  ngọc thạch. 
 Trong trắng, thủy chung

của Mị Châu.

 Mị Châu đã vơ tình tiếp tay
cho giặc, đáng thương hơn
đáng trách.

* Trọng Thủy :

+ Trước lúc cầu hôn : là một
gián điệp nhằm thực hiện độc
kế của vua cha.

+ Trong cuộc sống vợ chồng :
vừa lợi dụng tình yêu vừa
muốn thỏa mản hạnh phúc cá
nhân.

+ Trước cái chết của Mị
Châu : Trọng Thủy thương tiếc

 HS nhận xét những nét cơ
bản về tính cách, hành
động của Mị Châu, Trọng
Thủy.

 HS cách cư xử thấu tình
đạt lí của nhân dân ta, Mị
Châu bị lợi dụng, bị mắc
lừa cần giải quyết đúng đắn
mối quan hệ giữa tình nhà
và nghĩa nước, giữa riêng
và chung.

 HS nghe giảng, ghi nhận
nội dung bài.

 HS nghe giảng, ghi nhận

nội dung bài.

dựng nước và giữ nước.

3. Bi kịch về tình yêu tan vỡ :

- Mị Châu : nhẹ dạ, cả tin, ngây thơ trong
tình yêu.

- Trọng thủy :

. Là một tên gián điệp thực hiện độc kế của
vua cha.

. Vừa lợi dụng tình yêu vừa muốn thỏa mãn
hạnh phúc cá nhân.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

ân hận.

Ý nghĩa điển hình : Trọng
Thủy rơi vào bị kịch giữa tham
vọng xâm lược với tham vọng
tình yêu hạnh phúc cá nhân 
Hãy chỉ ra thái độ, tình cảm
của nhân dân đối với các
nhân vật lịch sử qua “Truyện
An Dương Vương và Mị
Châu Trọng Thủy” ? ( nhân
vật : An Dương Vương, Mị
Châu ).

Hình ảnh : “ngọc trai –
nước giếng” thể hiện thái độ
gì của nhân dân ta ?

 GV nhận xét diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

 Những đặc sắc về nghệ
thuật của “Truyện An Dương
Vương và Mị Châu Trọng
Thủy” ?

 Hãy nêu ý nghĩa của văn
bản “Truyện An Dương
Vương và Mị Châu Trọng
Thủy” ?

 GV nhận xét diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

 HS chỉ ra thái độ, tình
cảm của nhân dân đối với
các nhân vật lịch sử qua
“Truyện An Dương Vương
và Mị Châu Trọng Thủy”
trên cơ sở nhận xét đánh
giá của mình.

 HS nghe giảng, ghi nhận

nội dung bài.

 HS trình bày những đặc
sắc về nghệ thuật của
truyền thuyết.

 HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

 HS nghe giảng, ghi nhận
nội dung bài.

4. Thái độ, tình cảm của nhân dân đối với
các nhân vật lịch sử :

- An Dương Vương : nhân dân khơng đồng
tình với sự chủ quan, mất cảnh giác của An
Dương Vương và nêu bài học lịch sử về thái
độ cảnh giác với kẻ thù.

- Mị Châu : nhân dân vừa phê phán hành
động vô tình phản quốc, vừa rất độ lượng với
Mị Châu, hiểu nàng là người cả tin, ngây thơ
bị lợi dụng.

- Hình ảnh : “ngoc trai – nước giếng” :
thể hiện thái độ vừa nghiêm khắc vừa nhân ái
của nhân ta với các nhân vật trong truyện.

III. Tổng kết :

1. Nghệ thuật :

- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa “Cốt lõi lịch
sử” và hư cấu nghệ thuật.

- Kết cấu chặt chẽ, xây dựng những chi tiết
kì ảo cĩ giá trị nghệ thuật cao ( ngọc trai –
nước giếng).

- Xây dựng được những nhân vật truyền
thuyết tiêu biểu .

2. Ý nghóa văn bản :

“Truyện An Dương Vương và Mị Châu 
-Trọng Thủy” giải thích nguyên nhân mất
nước Âu Lạc và nêu bài học lịch sử về việc
giữ nước, tinh thần cảnh giác với kẻ thù,
cùng với xử lí đúng đắn mối quan hệ giữa
riêng với chung, giữa nhà với nước, giữa cá
nhân với cộng đồng .

4. Củng cố :

GV củng cố lại trọng tâm kiến thức của “Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy”.
5. Dặn dò :

- Chỉ ra những hư cấu nghệ thuật trong truyền thuyết và phân tích ý nghĩa của chúng ?

- Quan điểm của em về ý kiến cho rằng truyền thuyết là tiếng nói ngợi ca tình u chung thủy và phản kháng

chiến tranh ?

- Về nhà học bài và đọc lại văn bản.

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

LẬP DAØN Ý BAØI VĂN TỰ

SỰ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Nắm được kết cấu, biết cách lập dàn ý khi triển khai bài văn tự sự.

- Nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc lập dàn ý, để có thói quen lập dàn ý trước khi
viết một bài văn tự sự nói riêng, các bài văn khác nói chung.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
 1. Kiến thức :

- Dàn ý và các yêu cầu của việc lập dàn ý.
- Yêu cầu của mỗi phần trong dàn ý.
 2. Kĩ năng :

- Xây dựng được dàn ý cho một bài văn tự sự theo các phần : mở bài, thân bài, kết bài.
- Vận dụng các kiến thức đã học về văn tự sự và vốn sống của bản thân để xây dựng dàn ý.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.

3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌATCỦA TRÒ ĐỘNG NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV gọi 1HS đứng lên đọc ngữ HS chia 4 nhóm thảo I. Tìm hiểu chuyng :
- Tuần : 5

- Tiết PPCT : 13
- Ngày soạn :8 /9/2011

- Tuần : 3

- Tiết PPCT : 8,9

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

liệu I –SGK tr 44,45.

GV chia lớp thành 4 nhóm
thảo luận để trả lời những câu
hỏi sau :

Trong đọan trích trên, nhà
văn Ngun Ngọc nói về việc
gì ?

GV gợi dẫn, gợi tìm.

GV nhận xét và chốt lại nội
dung.

Qua lời kể của nhà văn, em
học tập được điều gì trong
quá trình hình thành ý
tưởng, dự kiến cốt truyện để
chuẩn bị lập dàn ý cho bài
văn tự sự ?

GV nhận xét phần trình bày
của các nhóm và chốt lại nội
dung cần nắm.

GV nhấn mạnh tầm quan
trọng của việc lập dàn ý trong
qúa trình triển khai câu
chuyện.

GV gọi 1HS đứng lên đọc ngữ
liệu II – SGK tr 45.

GV chọn nhan đề cho bài viết
và hướng dẫn HS lập dàn ý
cho nhan đề đã chọn.

Mở bài tác giả giới thiệu
câu chuyện ( hồn cảnh,
khơng gian, nhân vật, ... )
như thế nào ?

 Phần thân bài xem những

sự việc, chi tiết chính theo
diễn biến câu chuyện cần nói
đến ?

luận ( 10 phút ), nội dung
được trình bày trên bảng
phụ.

- Nhóm 1,3 trình bày, các
nhóm cịn lại nhận xét.
Nhà văn Ngun Ngọc kể
về quá trình suy nghĩ,
chuẩn bị để sáng tác
“Rừng xà nu”

+ Hình thành từ sự việc có
thật ( cuộc khởi nghĩa của
anh Đề ).

+ Đặt tên cho nhân vật.
+ Dự kiến cốt truyện.
+ Hư cấu nhân vật.( suy
nghĩ tưởng tượng về các
nhân vật ).

+ Xây dựng tình huống
điển hình, chi tiết điển
hình.

+ Xây dựng chi tiết điển

hình, ...

 HS lưu ý tầm quan trọng
của việc lập dàn ý trong
quá trình triển khai câu
chuyện.

HS đọc ngữ liệu theo yêu
cầu của GV.

* Nhan đề : “Sau cái đêm
hôm ấy”

HS thảo luận nhóm ( 7
phút ) để lập dàn ý đề bài
Nội dung viết trên bảng
phụ.

- Nhóm 2, 4 trình bày dàn
ý các nhóm còn lại nhận
xét bổ sung nội dung
hoàn chỉnh.

a. Mở bài :

Sau khi chạy khỏi nhà tên
quan háo sắc, chị Dậu gặp
được một cán bộ Cách
mạng và được giác ngộ
Cách mạng

b.Thân bài :

- Cuộc tổng khởi nghĩa
tháng Tám nổ ra.

- Chị Dậu trở về làng
Đông Xá kêu gọi dân làng

1. Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện :
a. Xét các ngữ liệu :

b. Để viết một văn bản tự sự cần :

Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện, tình
huống, chi tiết, sự kiện, nhân vật, ...

II. Lập dàn ý :
1. Xét các ngữ liệu : 
Lập dàn ý cho bài văn sau :

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

GV quan sát, định hướng, giải
đáp những thắc mắc nếu có
của HS.

Phần kết bài, kết thúc câu
chuyện như thế nào ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cần nắm cho

HS.

Hãy nêu cách lập dàn ý cho
bài văn tự sự ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cần nắm cho
HS.

GV gọi 1 HS đọc ngữ liệu III
luyện tập - SGK tr 46.

GV gợi ý , HS về nhà lập dàn
ý.

cùng đoàn kết đứng lên
tiêu diệt bọn cường hào ác
bá.

- Khí thế cách mạng sục
sơi, chị Dậu dẫn đầu đồn
người nơng dân đứng lên
cướp chính quyền huyện,
phá kho thóc Nhật chia cho
dân nghèo.

- Làng Đông Xá và cả
nước được giải phóng, chị
Dậu về làng hạnh phúc
cùng gia đình.

c. Kết bài :

- Cả làng Đơng Xá và gia
đình chị Dậu được Cách
mạng chia đất để sản xuất.

- Xây dựng cuộc sống
mới.

HS đọc ngữ liệu theo yêu
cầu của GV.

HS về nhà lập dàn ý theo
phần gợi ý của giáo viên.

2. Cách lập dàn ý bài văn tự sự :

- Trước khi lập dàn ý, cần suy nghĩ để chọn
đề tài, xác định chủ đề của bài viết.

- Tưởng tượng và phác ra những nét chính
của cốt truyện.

- Tìm các yếu tố cấu thành một bài văn như :
sự việc xảy ra, tâm trạng của nhân vật, quan
hệ giữa các nhân vật, cảnh thiên nhiên, …
* Dàn ý : ( Ghi nhớ - SGK )

III. Luyện tập :

* Bài tập 1 : ( yêu cầu – SGK tr 46 )



Gợi ý :

+ Một HS hiền lành trung thực bị kẻ xấu lôi
kéo và phạm sai lầm đáng tiếc.

+ Đau khổ, ân hận, dằn vặt.

+ Tự đấu tranh hoặc được người tốt giúp đỡ.
+ Vươn lên trong cuộc sống và học tập.
* Bài tập 2 : ( yêu cầu – SGK tr 46 )
+ Chọn đề tài, dự kiến cốt truyện.
+ Phát họa 3 phần của dàn ý.

+ Tìm sự việc, nhân vật, thời gian, khơng
gian, xảy ra câu chuyện sau đó ghi vào dàn ý.

4. Củng cố :

Theo em lập dàn ý trước khi viết có quan trọng khơng ? Vì sao?
5. Dặn dị :

- Học bài, làm bài tập.

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

UY-LÍT-XƠ TRỞ VỀ

( Trích

Ơ-đi-xê

-sử thi Hi Lạp )

Hơ-me-rơ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Thấy được diện mạo tinh thần của người Hi Lạp cổ đại, thể hiện ở trí tuệ và lịng chung thủy của nhân
vật lý tưởng.

- Nắm được đặc điểm nghệ thuật của sử thi Ô-đi-xê.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Trí tuệ và tình u của Uy-lít-xơ và Pê-nê-lốp, biểu hiện của những phẩm chất cao đẹp mà người cổ đại Hi
Lạp khát khao vươn tới.

- Đặc sắc của nghệ thuật sử thi Hô-me-rơ : miêu tả tâm lí, lối so sánh, sử dụng ngôn từ, giọng điệu kể chuyện.
 2. Kĩ năng :

- Đọc-hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
- Phân tích nhân vật qua đối thoại.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : để chuẩn bị viết một bài văn tự sự, chúng ta cần làm những việc gì ?
- Câu 2 : khi nhìn thấy Uy-Lít- xơ trở về thì Pê-nê-lốp có thái độ như thế nào ?

3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV hướng dẫn HS tìm
hiểu chung dựa vào tiểu
dẫn SGK.

 Hãy trình bày vài nét
chính về cuộc đời của
Hô- me-rơ ?

GV nhận xét, diễn giảng
và chốt lại nội dung.
Hô-me-rơ là nhà thơ mà

HS lắng nghe và
thực hiện theo yêu
cầu.

HS đọc và khái quát
lại những nét chính
về cuộc đời của
Hơ-me-rơ. Dựa vào tiểu
dẫn SGK.

I. Tìm hiểu chung :

1. Tác giả :

Hô-me-rơ, người được coi là tác giả của hai sử thi nổi
tiếng I-li-át và Ơ-đi-xê, là nhà thơ mù, sinh vào khoảng
thế kỉ IX-VIII trước công nguyên.

- Tuần : 5

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

tiểu sử có nhiều điều nghi
vấn tranh luận ( Hơ- 
me-rơ là ai ?, sinh ở đâu ?
Có phải là tác giả của 
“I-li-át” và “Ơ-đi- xê”
khơng ? ).

 Hãy nêu chủ đề của sử
thi “Ô-đi-xê”?

GV nhận xét, diễn giảng
và chốt lại nội dung.
Ô-đi-xê, tác phẩm được
viết vào thời kì người Hi
Lạp chuẩn bị mở rộng địa
bàn hoạt động ra biển cả
( chiến tranh giữa các bộ
tộc đã qua, giờ đây chỉ
cịn là kí ức ).

Hãy nêu vị trí, nội
dung của đoạn trích ?

Hãy chia bố cục của
đoạn trích ? Nội dung
của mỗi đoạn là gì ?
GV dẫn dắt HS tìm bố
cục và nội từng phần của
đoạn trích.

GV tổ chức cho HS thảo
luận nhóm.

 Cuộc đối thoại giữa
Ơ-ri-clê và Pê-nê-lốp diễn
ra như thế nào ? Lập
bảng so sánh ?

Em có nhận xét gì về
nhân vật Ơ-ri-clê và 
Pê-nê-lốp qua đoạn đối
thoại ?

GV nhận xét và diễn
giảng chốt lại nội dung.
Chính vì thận trọng, khơn
ngoan nghi lực và mưu trí
mà nàng đã có thể chờ
đợi chồng 20 năm trời,
chống lại được sự quấy
nhiễu của 108 tên cầu
hôn ( bằng mưu kế dệt
tấm khăn mãi mãi chưa

hoàn thành ).

GV gợi dẫn cho HS tìm
hiểu tính cách của Tê-lê
mác và Pê- nê-lốp qua
cuộc đối thoại.

Vì sao Pê-nê-lốp lại
“rất đổi phân vân” ?

GV nhận xét và diễn

HS nghe giảng và
ghi nhận nội dung
bài.

HS phát biểu chủ đề
của sử thi dựa vào
tiểu dẫn SGK.

HS nêu vị trí và nội
dung của đoạn trích.
HS lắng nghe, bám
sát đoạn trích phát
hiện bố cục và trình
bày.

HS thảo luận theo 4
nhóm ( 10 phút )
+ Nhóm 1, 3 thảo

luận và trình bày
nội dung :

.Cuộc đối thoại giữa
nhũ mẫu và
Pê-nê-lốp.

.Cuộc đối thoại giữa
Pê-nê-lốp và
Tê-lê-mác :

HS nghe giảng và
ghi nhận nội dung
bài, gạch chân dẫn
chứng ở SGK.

2. Tác phẩm :

Tác phẩm (đoạn trích ) thuật lại chuyện sau 20 năm
đánh thành Tơ-roa và lênh đênh phiêu bạt, Uy-lít-xơ trở
về q hương, chiến thắng bọn cầu hơn Pê-nê-lốp, đồn
tụ cùng gia đình .

II. Đọc-hiểu văn bản :

1. Cuộc đối thoại giữa nhũ mẫu và Pê-nê-lốp :

Nhũ mẫu Pê-nê-lốp

- Báo tin Uy-lít –xơ đã trở

về và trừng trị bọn cầu hôn.
- Nhũ mẫu đưa ra bằng
chứng :

“Cái sẹo do răng nanh
trắng của một con lợn lòi
húc”.

- Thề thốt : “Gìa đem tính
mệnh ra đánh cuộc ... giết
già đi bằng cách nào tàn ác
nhất”.

 Niềm vui sướng của

người đầy tớ trung thành.

- Khơng tin lời của nhũ
mẫu.

- Uy – lít xơ đã chết.
- Cho rằng nhũ mẫu
không hiểu : “ý định
huyền bí của thần linh
bất tử”.

 Tự chủ ,điềm tỉnh,

thận trọng.

 Niềm vui sướng và sự
hoài nghi của người vợ
khi chồng trở về.

2. Cuộc đối thoại giữa Pê-nê-lốp và Tê-lê-mác :

Tê-lê-mác Pê-nê-lốp

- Trách mẹ tàn nhẫn,
độc ác, “lòng dạ cũng
rắn hơn cả đá”.

 Nông nỗi, nóng giận,

bộc trực.

 Phản ứng của con

- Thận trọng đáp :

“ Lòng mẹ kinh ngạc ... khơng
sao nói được một lời, ...
không thể nhìn thẳng mặt
người.”

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

giảng chốt lại nội dung.
Khi nghe nhũ mẫu khẳng
định người đó là chồng
mình, bước xuống lầu,
lòng vẫn rất đổi phân

vân. Nếu người hành khất
này là “chồng” thực thì
khơng sao, nếu khơng
phải thì lúc đó danh dự
của Pê-nê- lốp bị tổn
thương, mà đối với người
Hi Lạp thì khơng thể sống
thiếu danh dự được.
GV nhận xét và diễn
giảng chốt lại nội dung.
Những phẩm chất này
nảy sinh do đồi hỏi tất
yếu của bước chuyển biến
lịch sử trong thời đại của
Hơ-me-rơ.

Hình tượng Uy-lít-xơ
chính là sự lí tưởng hóa
cái sức mạnh kì diệu của
trí tuệ HiLạp.

 GV gợi dẫn để HS phát
hiện dẫn chứng và phân
tích dẫn chứng.

... Việc chọn cách thử
thách “bí mật của chiếc
giường” cho thấy vẻ đẹp
gì về trí tuệ và tâm hồn
của nàng.

Phép thử bằng bí mật của
chiếc giường, bí mật
“qua những dấu hiệu
riêng”, chỉ hai người biết
với nhau, còn người
ngồi khơng ai biết hết,
cho thấy vẻ đẹp trí tuệ,
khơn ngoan, mưu trí, tỉnh
táo, sáng suốt, tâm hồn :
phẩm chất kiên trinh của
Pê-nê-lốp.

GV giảng bình : trong
bài tốn nhận mặt thì bí
mật chiếc giường trở
thành thước đo lòng
chung thủy, tình vợ chồng
son sắt. Cuộc gặp gỡ sau
20 năm mới thật sự tràn
trề hạnh phúc.

Nghệ thuật của đoạn
trích ?

+Nhóm 2, 4 thảo
luận và trình bày
nội dung :

Cuộc đối thoại giữa

Pê-nê-lốp và
Uy-lít-xơ:

HS nghe giảng và
ghi nhận nội dung
bài, gạch chân dẫn
chứng ở SGK.

trai trước thái độ có vẻ
tàn nhẫn của mẹ đối
với cha mình.

phân rõ thực hư.

3. Cuộc đối thoại giữa Pê-nê-lốp và Uy-lít-xơ :

Pê-nê-lốp Uy-lít-xơ

- “... nàng khơng biết
nên đứng xa xa ... hay
nên lại gần ?”

-“… ngồi lặng thinh …
lòng sửng sốt”.

 Lúng túng, xúc động,

phân vân trước lẽ thực
hư.

- “Cha và mẹ có những
dấu hiệu riêng … người
ngồi khơng ai biết
hết”.

 Liên tưởng đến cái

bí mật sẽ đem ra thử
thách-chiếc giường.
- “Già hãy khiêng chiếc
giường chắc chắn ra
khỏi gian phịng vách
tường kiên cố do chính
tay Uy-lít-xơ xây nên”.

 Đề tài thử thách ẩn

chứa điều bí mật rất
riêng tư.

- “ Bủn rủn cả chân
tay” “nước mắt chan
hịa, ơm lấy cổ chồng”
và phân trần.

 Thận trọng, khôn
ngoan , chung thủy,
kiên trinh. Tính chất
phức tạp của thời đại

- “... ngồi tựa cột cao, mắt
nhìn xuống đất đợi xem”.

 Sự nhẫn nại.

- “Thế nào rồi mẹ con cũng sẽ
nhận ra, chắc chắn như vậy”.

 Niềm tin mãnh liệt đối với

vợ và chính mình.

- “Già hãy kê cho tơi một
chiếc giường để tơi ngủ một
mình, như bấy lâu nay”.

 Nghĩ đến chiếc giường bí

mật và gợi ý cho vợ.

- “Ai đã xê dịch chiếc giường
của tơi đi chỗ

khác vậy ?”

 Giật mình, chột dạ.

- Miêu tả chi tiết, tỉ mỉ đặc
điểm chiếc giường .
Uy-lít-xơ đã miêu tả đúng sự thật 

Vượt qua thử thách.

- “Người ôm lấy người vợ …
mà khóc dầm dề”.

 Người có trí tuệ, mưu trí
sắc sảo.

* Sơ kết :

- Ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn : tình yêu xứ sở, tình vợ chồng,
tình cha con, tình-chủ khách, tình chủ- tớ.

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

GV giảng : lối miêu tả ở
đoạn Uy-lít-xơ tả cái
giường và đoạn kết thúc.
Lối miêu tả này thường
đòi hỏi nhà thơ dùng
nhiều tính ngữ, dựng lên
trước mắt người đọc
những bức tranh sống
động, do đó tạo được

những xúc động nghệ
thuật mạnh mẽ.

Em hiểu thế nào là lối
so sánh mở rộng ?
+ Phần luyện tập : 4
nhóm chuẩn bị trước ở
nhà và đại diện các 1
thành viên lên kể...

Hãy nêu ý nghĩa văn
bản ?

GV nhận xét và chốt lại
nội dung ý nghĩa văn bản.

HS rút ra những bút
pháp nghệ thuật của
đoạn trích.

HS khi muốn thể
hiện một điều gì, nhà
thơ tìm một sự việc,
hình ảnh tương tự,
miêu tả nó một cách
chi tiết, tỉ mỉ bằng
đoạn văn dài, sau đó
mới đem so sánh nó
với cái mà mình
muốn biểu hiện

HS rút ra ý nghĩa
của đoạn trích.

III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

- Miêu tả tâm lí nhân vật một cách chi tiết cụ thể, lối so
sánh có đi dài sinh động, giàu hình ảnh mang đặc trưng
của sử thi, nhằm thể hiện đức tính, phẩm hạnh, ...

- Ngôn ngữ trong sáng, hào hùng, giọng điệu kể chuyện
chậm rãi, tha thiết.

2. Ý nghĩa văn bản :

Ca ngợi sức mạnh kì diệu của trí tuệ Hi Lạp cổ đại và khát
vọng đấu tranh bảo vệ hạnh phúc gia đình.

4. Củng cố :

- GV nhấn mạnh lại vấn đề : trí tuệ và tình u của Uy-lít-xơ và Pê- nê-lốp, biểu hiện của những phẩm chất
cao đẹp mà người cổ đại Hi Lạp khát khao vươn tới.

- Đặc sắc của nghệ thuật sử thi Hô-me-rơ : miêu tả tâm lí, lối so sánh, sử dụng ngơn từ, giọng điệu kể chuyện.
5. Dặn dị :

- Học bài, làm bài tập.

- Đọc theo kiểu đối thoại nhân vật kịch, thể hiện diễn biến tâm lí nhân vật và xung đột kịch.
- Học theo nhóm, phân vai như tập diễn một hồi kịch,

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39></div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

RA

–MA BUOÄC TOÄI

( Trích Ra-ma-ya-na-sử thi Ấn Độ ) Van-mi-ki
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Thấy được vẻ đẹp tinh thần của người Aán Độ cổ đại trong cuộc đấu tranh vì danh dự, nghĩa vụ và tình
yêu .

- Hiểu được đặc điểm của sử thi Ra-ma-ya-na.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
 1. Kiến thức :

- Quan niệm của người Ấn Độ cổ đại về nhân vật và hành động của nhân vật lí tưởng.

- Đặc sắc cơ bản của của nghệ thuật sử thi Ấn Độ : thể hiện nội tâm nhân vật, xung đột giàu kịch tính, giọng
điệu kể chuyện.

2. Kĩ năng :

- Đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại ( sử thi ).

- Phân tích tâm lí, tính cách nhân vật, sự phát triển của xung đột nhân vật.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tập bài soạn
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNG CỦATRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV hướng dẫn HS tìm hiểu
về tác phẩm và đoạn trích. 
Hãy giới thiệu vài nét chính
về sử thi “Ra – ma – ya –
na” ?

GV gợi dẫn.

GV gọi HS tóm tắt sử thi 
Ra-ma-ya-na.

Hãy cho biết nội dung và
nghệ thuật của sử thi “Ra –
ma – ya – na” ?

GV gợi ý để HS phát hiện nội
dung và nghệ thuật của sử thi
“Ra-ma-ya-na”.

Nêu vị trí của đoạn trích Ra
– ma buộc tội ?

GV nhận xét, diễn giảng và

chốt lại vấn đề cơ bản HS cần
nắm.

GV hướng dẫn HS tìm hiểu :



Hoàn cảnh tái hợp giữa 
Ra-ma và Xita.



Thái độ và lời buộc tội của
Ra-ma.

Qua hệ thống câu hỏi định

HS đọc, dị tìm và giới thiệu
những nét chính về sử thi
Ra-ma- ya- na.

HS trình bày nội dung và nghệ
thuật của sử thi Ra-ma-ya-na.

HS nêu vị trí, nội dung của
đoạn trích.

HS nghe giảng và ghi nhận nội
dung bài.

Nhóm 1,3 thảo luận và đại 
diện nhóm trình bày, nhận 
xét, bổ sung nội dung hoàn 
chỉnh ( ( thời gian 10 phút )

I.

Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm :

- Ra-ma-ya-na là sử thi Aán Độ nổi tiếng
có ảnh hưởng sâu sắc tới văn học, văn
hóa Aán Độ và nhiều nước trong khu vực,
ra đời khoảng thế kỉ III (TCN )

- Được bổ sung và gọt giũa qua nhiều thế
hệ tu sĩ – nhà thơ và được hồn thành
nhờ trí nhớ tuyệt vời và nguồn cảm hứng
đặc biệt của đạo sĩ Van-mi-ki.

2.

Đoạn trích :

* Vị trí : chương 79, khúc ca thứ 6.
 Ra-ma cứu được Xi-ta nhưng lại nghi
ngờ tiết hạnh của Xi-ta nên khơng muốn
nhận Xi-ta làm vợ. Để chứng minh lịng
chung thủy và phẩm giá trong sạch của
mình, Xi-ta đã bước lên giàn hỏa .

II.

Đọc-hiểu văn bản :
1. Nội dung :

- Tuần : 6

- Tiết PPCT : 17,18
- Ngày soạn : 15/9/2011

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

hướng sau :

Theo em, Ra – ma chiến
đấu tiêu diệt quỷ vương Ra –
va – na nhằm mục đích gì ?
Sau chiến thắng, Ra – ma
và Xi ta gặp nhau trong hoàn
cảnh cụ thể như thể nào ?
GV gợi dẫn để HS tìm.

Em có nhận xét gì về việc
Ra – ma chọn không gian
cộng đồng như thế để gặp Xi
ta ?

GV giảng và bình : khơng khí
Ra – ma và Xi- ta gặp gỡ nhau
thật nặng nề, trang nghiêm
như một phiên tòa phán xử.

Tâm trạng của Ra – ma và Xi
ta thật sự diễn biến từ ấy.
Hồn cảnh đó tác động như
thế nào đến tâm trạng, lời
nói và hành động của hai
người ?

GV nhận xét và diễn giảng :
Cứu được vợ, lòng Ra – ma
nổi cơn ghen, sự ghen tng
ấy bắt nguồn từ tình u say
đắm. Tâm trạng ấy như sóng
biển khi lặng yên, khi ào ạt,
lúc dâng cao.

Ra-ma buộc tội Xi-ta bằng
những lời lẽ như thế nào ?
Hãy nêu mục đích của lời
tuyên bố chiến kẻ thù của
Ra-ma ?

Cơn ghen của Ra – ma được
thể hiện qua thái độ, hành vi
như thế nào ?

Hãy cho biết tâm trạng của
Ra-ma khi thấy Xi-ta quyết
định vào giàn hỏa thiêu ? 
Qua đó, tác giả muốn ca
ngợi Ra-ma điều gì ?

GV nhận xét và chốt lại vấn
đề.

GV hướng dẫn HS tìm hiểu :



Lời biện hộ của của Xi-ta và
thái độ của nàng khi bước lên
giàn lửa qua câu hỏi định
hướng.

Khi nghe những lời nhục
mạ, ghen hờn đến mức hồ đồ

HS nghe giảng và ghi nhận nội
dung.

Nhóm 2,4 thảo luận và đại 
diện nhóm trình bày, nhận 
xét, bổ sung nội dung hoàn 
chỉnh ( thời gian 10 phút )

a. Ca ngợi phẩm chất của người anh

hùng lí tưởng Ra-ma, vị vua tương lai
của đất nước : Ra – ma dũng cảm chống
lại sự tàn bạo và lăng nhục của kẻ thù,
bảo vệ danh dự và tiếng tăm của dòng

họ, biết dựa vào sức mạnh của anh em,
đồng đội, biết cảm hĩa và thu phục lòng
người.

b. Ca ngợi phẩm chất của người phụ nữ

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

của chồng, Xi ta như thế
nào ?

 Xi ta có đủ sức để chống đở
bảo vệ tình yêu của mình
khơng ?

Để minh oan cho mình,
Xi-ta đã làm gì ? Hành động đó
là một hành động như thế
nào ?

GV giảng và bình : hình ảnh
Xi – ta bước vào lửa là một chi
tiết huyền thoại tô đậm chất bi
hùng của thiên tình sử Ra- ma
và Xi- ta. Hình ảnh đó đã nói
lên phẩm chất cao quý của 
Xi-ta, người phụ nữ thủy chung,
kiên trinh, bất khuất.

Thái độ của công chúng khi
chứng kiến Xi-ta nạp mình
cho lửa như thế nào ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Qua đó, tác giả muốn ca
ngợi Xi-ta điều gì ?

GV nhận xét và chốt lại vấn
đề.

Hãy chỉ ra những đặc sắc
nghệ thuật được sử dụng
trong đoạn trích ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn
bản ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

HS chỉ ra những đặc sắc
về nghệ thuật của đoạn trích.

HS nêu ý nghĩa của văn bản.
2.

Nghệ thuật :

- Xây dựng nhân vật lý tưởng với tâm lý,
tính cách, triết lý hành động .

- Sử dụng hình ảnh, điển tích, ngơn ngữ
miêu tả và đối thoại, giọng điệu, xung đột
kịch tính ... giàu yếu tố sử thi .

3. Ý nghóa văn bản :

- Quan niệm về đấng minh quân và người
phụ nữ lý tưởng của người Ấn Độ cổ đại,

bài học vô giá và sức sống tinh thần bền
vững cho đến ngày nay .

- Người Ấn Độ cho rằng : “chừng nào
sông chưa cạn , núi chưa mịn thì 
Ra-ma-ya-na cịn làm say đắm lòng người và cứu
vớt họ thốt khỏi tội lỗi”.

4. Củng cố :

- GV chốt lại những phẩm chất cao đẹp ở hai nhân vật Ra-ma và Xi-ta.
- Những đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích Ra-ma-buộc tội.

5. Dặn dị :

- Học bài, đọc lại văn bản ở SGK.

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

TRẢ BÀI VIẾT SỐ 1

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Hệ thống kiến thức và kỹ năng biểu lộ cảm xúc, về lập dàn ý, diễn đạt.

- Biết tự đánh giá những ưu điểm, khuyết điểm trong bài làm của mình đồng thời có được những định
hướng cần thiết để bài làm sau tốt hơn.

- Biết quan tâm và bộc lộ cảm xúc chân thật trước những sự việc, hiện tượng đời sống.
- Tuần : 6

- Tiết PPCT :16

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
 1. Kiến thức :

- Nêu cảm xúc vui xướng, phấn chấn tự hào, e ngại từ những ngày đầu bước chân vào trường THPT.

- Đưa ra hướng phấn đấu : ý thức quyết tâm trong học tập và xây dựng một tập thể lớp đoàn kết, vững mạnh.
 2. Kĩ năng :

- Biết quan tâm và bộc lộ cảm xúc chân thật trước những sự việc, hiện tượng đời sống.
- Biết phối hợp vận dụng các yếu tố : tự sự, miêu tả, biểu cảm trong bài văn nghị luận.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
 2. Kiểm tra bài cũ :
 3. Bài mới :

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV viết đề lên bảng.

GV hướng dẫn HS tìm hiểu đề
( Kiểu bài, luận đề, phạm vi
dẫn chứng ).

Theo em, phần mở bài cần
giới thiệu những nội dung gì
và giới thiệu như thế nào ?
GV nhận xét và giới thiệu
cách mở bài để HS tham khảo.
GV gọi HS trả lời, nhận xét,
bổ sung.

GV nhận xét và chốt lại vấn
để để HS nắm.

GV hướng dẫn HS tìm hiểu
những nội dung cần trình bày
trong phần thân bài.

Phần kết bài, chúng ta cần
bày trình bày những vấn đề
nào ?

GV nhận xét và chốt lại vấn

đề cần nắm ở phần kết bài.
GV nhận xét những ưu điểm
chung của bài viết để HS tiếp
tục phát huy.

HS chép đề vào tập.

HS lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu.

HS nêu hướng giới thiệu
phần mở bài.

HS lắng nghe phần gợi ý
mở bài của GV.

HS nghe giảng và ghi nhận
ý chính cho phần thân bài.

HS nêu những vấn đề cần
trình bày ở phần kết bài.

HS lắng nghe những ưu
khuyết điểm để tiếp tục
phát huy và khắc phục hạn
chế.

Đề :

Những ngày đầu tiên bước vào trường

THPT ?

---I. Phân tích đề :

- Kiểu bài : phát biểu cảm nghĩ.

- Chủ đề : những ngày đầu tiên bước vào
trường THPT.

- Tư liệu : một số tư liệu về trường THPT sắp
theo học.

II. Lập dàn ý :
1. Mở bài : ( 1 điểm )

- Giới thiệu ngôi trường sắp theo học.

- Nêu chủ đề : cảm nghĩ về những ngày đầu
tiên bước vào trường THPT.

- Chuyển ý. ..

2. Thân bài : ( 8 điểm )

- Lần lượt nêu những cảm xúc lúc biết được
kết quả tuyển sinh, khi bước chân đến ngôi
trường mới trong những ngày chuẩn bị nhập
học, ngày khai giảng,. ..

( Cảm xúc vui xướng, phấn chấn tự hào, e
ngại, … ) ( 5 điểm )

- Đưa ra hướng phấn đấu : ý thức quyết tâm
trong học tập và xây dựng một tập thể lớp
đoàn kết, vững mạnh ( 3 điểm )

3. Kết bài : ( 1 điểm )

Nêu những dự định cho cuộc sống mới,
chặng đường học tập mới.

III. Nhận xét bài làm : 
1. Ưu điểm :

Một số bài viết :

- Diễn đạt khá trôi chảy.

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

GV đọc một số bài hoặc một
số đoạn văn viết tốt để HS có
cơ hội “học bạn” sau khi đã
“học thầy”

GV chỉ ra những khuyết điểm
cụ thể của một số bài viết chưa
đạt yêu cầu của đề.



GV từng bước hướng dẫn HS
sửa chữa những khuyết điểm
của bài làm.

GV công bố kết quả về điểm
số của lớp.

HS lắng nghe những
khuyết điểm để có hướng
khắc phục trong bài viết
tới.

 HS theo dõi kết quả làm
bài của lớp.

bài viết. Cụ thể là nêu được những cảm xúc,
suy nghĩ khá chân thành, không khôn sáo,
không giả tạo, ... về những ngày đầu tiên
bước vào trường THPT.

- Từ cảm xúc ấy được nâng lên thành động
lực thúc đẩy để phấn đấu học tập tốt hơn ở
môi trường mới.

- Diễn đạt có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa
tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm một cách
có hiện quả.

- Văn viết có cảm xúc.

( Cụ thể là ở các bài viết : Lớp 10ª3 : Văn
Thắng, Sĩ Lương, Ýến Ngọc, Thanh Vân,
Diễm Tiên

Lớp 10ª7 : Ngọc Trọng, Hữu Tài, Phước
Hưng. )

2. Khuyết điểm : 
Nhiều bài viết :

- Kiến thức để giải quyết vấn đề của nhiều
HS cịn nơng cạn nên bài làm sơ sài, chưa bật
nổi trọng tâm.

- Diễn đạt cịn khơ khan, lúng túng, trùng lặp,
chủ yếu là kể lại chung chung, ...

- Hình thức trình bày và chữ viết ( cẩu thả,
khơng rõ ràng, sai chính tả trầm trọng, ... )
cịn hạn chế bởi tính thẩm mĩ.

- Nhiều bài viết dưới trung bình.

( Cụ thể là ở các bài viết : Lớp 10ª3 : Hữu
Duy, Hải Đăng, Phúc Tồn, ...

Lớp 10ª7 : Ngọc Trân, Kim Thoa, Thành
Lựa, ... )

IV. Kết quả bài làm :

- Lớp 10ª3 :



Khá : ... ; TB : ... ; Yếu : ... ; Kém : ...
- Lớp 10ª7 :



Khá : ... ; TB : ... ; Yếu : ... ; Kém : ...
4. Củng cố :

-Biết quan tâm và bộc lộ cảm xúc chân thật trước những sự việc, hiện tượng đời sống.
- Biết phối hợp vận dụng các yếu tố : tự sự, miêu tả, biểu cảm trong bài văn nghị luận.
5. Dặn dò :

- Xem lại phần nội dung sửa bài viết.

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU

TRONG BAØI VĂN TỰ SỰ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

Biết chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu để viết bài văn tự sự.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Khái niệm sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự.

- Vai trò, tác dụng của sự việc, chi tiết tiêu biểu trong một bài văn.
- Cách lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu khi tạo lập văn bản tự sự.
 2. Kĩ năng :

- Nhận diện sự việc, chi tiết tiêu biểu để tạo lập văn bản theo yêu cầu cụ thể.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV gọi 1 HS đọc ngữ liệu I – HS đọc ngữ liệu I ( khái I. Tìm hiểu chung :
- Tuần : 7

- Tiết PPCT :19

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

SGK tr 61.

Em hiểu thế nào là tự sự ?
Cho ví dụ ?

Sự việc tiêu biểu là gì ?

¯Chi tiết tiêu biểu là gì ?
GV nhận xét, diễn giảng và

chốt lại nội dung cần nắm.
... Sự việc chi tiết tiêu biểu có
vai trị dẫn dắt câu chuyện, tơ
đậm tính cách nhân vật, làm
nổi bật ý nghĩa văn bản.
Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu
là khâu quan trọng trong quá
trình kể hoặc viết văn bản tự
sự.

GV gọi HS đọc ngữ liệu phần
II -1,2.

GV tổ chức cho HS thảo luận
theo nhóm.

GV quan sát, theo dõi, giải
đáp những thắc mắc trong quá
trình làm việc nhóm của HS
nếu có.

GV lần lượt gọi đại diện
nhóm đứng lên trình bày, nhận
xét, bổ sung cho nội dung
hoàn chỉnh.

¯Để lựa chọn sự việc chi tiết
tiêu biểu trong bài văn tự sự
cần nắm vững các bước
nào ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng

niệm ).

HS đọc phát hiện và trả lời.
Ví dụ : Tấm biến hóa
nhiều lần.

HS đọc phát hiện và trả lời.

HS đọc ngữ liệu II-1, 2.
HS thảo luận theo 4
nhóm ( 4 phút ) và đại
diện các nhóm trình bày
và nhận xét, bổ sung nội
dung hồn chỉnh.

Nhóm 1,3  Câu 1a,b

Nhóm 2  Câu 2.

HS nêu các bước khi chọn
sự việc, chi tiết tiêu biểu
trong bài văn tự sự.

HS nghe giảng và ghi

1. Khái niệm :

- Tự sự : là phương thức trình bày một chuỗi
các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia,
cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một
ý nghĩa.

- Sự việc tiêu biểu : là sự việc quan trọng

góp phần hình thành cốt truyện và gắn với
nhân vật chính trong tác phẩm tự sự .

- Chi tiết tiêu biểu : là chi tiết có giá trị

nghệ thuật cao, làm cho các sự việc thêm
sinh động.

2.

Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu : 
a. Xét các ngữ liệu :

*Câu 1 :

1a. “Truyện An Dương Vương và Mị Châu –
Trọng Thủy” kể về cuộc xây dựng và bảo vệ
đất nước của ông cha ta xưa.

1b. Sự việc : Trọng Thủy –Mị Châu chia tay
nhau :

- Chi tiết 1: “Ta tìm nàng lấy gì làm dấu”.
- Chi tiết 2: “Thiếp có áo gấm lơng ngỗng đi
đến đâu …làm dấu”

 Đây là chi tiết khơng thể bỏ qua, có vai trò
tiêu biểu làm tiền đề cho các sự việc, chi tiết
tiêu biểu nối tiếp nhau.

*Câu 2 : 
Có các sự việc :

+ SV1 : Cảnh xóm làng trên đường anh về
nhà.

+ SV2 : Nhớ lại những kỷ niệm xưa.
+ SV3 : Gặp ông giáo.

+ SV4 : Nghe kể về cha .
+ SV5 : Viếng mộ cha.

+ SV6 : Gửi lại ông giáo những di vật của
cha.

+ SV7 : Tạm biệt quê hương anh đi làm
cách mạng.

b. Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu :
Để lựa chọn sự việc chi tiết tiêu biểu trong
bài văn tự sự cần nắm vững các bước sau :
+ Xác định đề tài, chủ đề của bài văn.

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

phụ.

GV gọi 1 HS đọc lại ghi nhớ
-SGK.

GV gọi 1 HS đọc ngữ liệu 
III-1,2 – SGK tr 63, 64.

GV tổ chức cho HS thảo
luận nhóm.

GV lần lượt gọi đại diện
nhóm đứng lên trình bày, nhận
xét, bổ sung cho nội dung
hoàn chỉnh.

GV quan sát, theo dõi, giải
đáp những thắc mắc trong q
trình làm việc nhóm của HS
nếu có.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

¯Vì sao khi viết một bài văn
tự sự ta phải lựa chọn các sự
việc, chi tiết tiêu biểu ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội vấn đề.

nhận nội dung bài.

HS đọc ghi nhớ ở SGK.
1HS đọc yêu cầu của bài
tập 1, 2 – SGK tr 63,64

Nhóm 1,3 thảo luận và
trình bày bài tập 1.

Nhóm 2,4 thảo luận và
trình bày bài tập 1.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS Có thể nói đây là cơng
việc quan trọng để viết bài
văn tự sự :

Vì các sự việc, chi tiết tiêu
biểu có tác dụng dẫn dắt
cốt truyện, tơ đậm tính
cách nhân vật, làm rõ tư
tưởng chủ đề.

+ Triển khai các sự việc bằng một số chi tiết.

*Ghi nhớ : ( SGK )

II. Luyện tập :

*Bài tập 1 : ( yêu cầu – SGK tr 63- 64 )
1a.

Khơng nên bỏ qua sự việc “hịn đá …vũ
trụ xuống” Vì sự việc trên với các chi tiết như
:

“... là một hòn đá rất ghê gớm”.

... lòng ngưỡng mộ. .. mấy trăm năm ư ?



Sự việc trên có vai trị chuẩn bị cho sự việc
miêu tả tâm trạng của nhân vật “bà nội” và
nhân vật “tôi” ở đoạn kết.

1b.

Khi lựa chọn sự việc chi tiết tiêu biểu để
kể chuyện hoặc để viết bài văn tự sự cần thận
trọng cân nhắc kĩ càng sao cho sự việc, chi
tiết ấy góp phần dẫn dắt câu chuyện, tơ đậm
tính cách nhân vật, tạo sự hấp dẫn và tập
trung làm rõ chủ đề, ý nghĩa của văn bản.
 *Bài tập 2 :( yêu cầu – SGK tr 64 )

Đoạn trích Uy-lít-xơ trở về kể lại cuộc hội
ngộ giữa Uy-lít-xơ và Pê-nê-lốp sau 20 năm
trời xa cách.

+ Sự việc :

Di chuyển chiếc giường ra khỏi gian phịng
của Uy-lít-xơ.

+ Chi tiết :

* Nói về đặc điểm của chiếc giường.

* Nhận ra nhau trong niềm xúc động mãnh
liệt.



Có thể coi đây là thành công của Hô-me-rơ
trong nghệ thụât kể chuyện.

+ Kể chuyện hấp dẫn.

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

4. Củng cố :

- Để viết một bài văn tự sự, ta cần làm gì ?

- Sự việc, chi tiết tiêu biể có tác dụng như thế nào ?
5. Dặn dị :

- Về nhà học bài và tiếp tục làm bài tập.

- Luyện tập thêm về nhận diện sự việc, chi tiết trong một số văn bản tự sự đã học.
- Giờ sau viết bài làm văn số 2 : Văn tự sự

BAØI VIẾT SỐ 2 :

VĂN TỰ SỰ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Biết vận dụng kiến thức và kỹ năng đã học để làm tốt bài văn tự sự.
- Viết được một bài văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.

- Bồi dưỡng ý thức và tình cảm lành mạnh, đúng đắn đối với con người và cuộc sống.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Mị Châu bình tĩnh phân tích mọi lẽ đúng sai lúc hai người còn sống.
- Hiểu lời Mị Châu, Trọng Thủy rất ân hận muốn nối lại duyên xưa.

- Tuy cảm động trước thái độ của Trọng Thủy nhưng Mị Châu không chấp nhận, nàng tỏ ý định “đem tình
cầm sắt đổi ra cầm kì”.

2. Kĩ năng :

- Biết vận dụng kiến thức và kỹ năng đã học để làm tốt bài văn tự sự.
- Viết được một bài văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ :

3. Chép đề :

4. Thu bài của HS :

5. Dặn dò :

- Đọc các tài liệu liên quan đến đề bài.
- Lập dàn ý cho đề bài.

- Tuần : 7

- Tiết PPCT :20,21
- Ngày soạn : 24/9/2011

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

- Soạn bài mới : Tam đại con gà và Nhưng nĩ phải bằng hai mày.

TẤM CÁM

( Truyện cổ tích )
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Hiểu được ý nghĩa của những mâu thuẫn, xung đột trong truyện và sự biến hóa của Tấm.
- Nắm được đặc trưng cơ bản của truyện cổ tích thần kì qua một truyện cụ thể.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Những mâu thuẫn, xung đột giữa dì ghẻ và con chồng trong gia đình phụ quyền thời cổ, giữa thiện và ác
trong xã hội. Sức sống mãnh liệt của con người và niềm tin của nhân dân.

- Kết cấu của truyện cổ tích : người nghèo khổ, bất hạnh trải qua nhiều hoạn nạn cuối cùng được hưởng hạnh
phúc. Sử dụng hợp lí, sáng tạo các yếu tố thần kì.

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV hướng dẫn HS tiểu dẫn
SGKT 65.

Truyện cổ tích gồm có mấy
loại ?

Truyện cổ tích Tấm Cám
thuộc thể loại nào ? Nêu đặc
trưng quan trọng, nội dung
của thể loại cổ tích thần kì ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm..

HS lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu.

HS truyện cổ tích có 3
loại.

HS chit ra thể loại của
truyện cổ tích Tấm Cám,
đặc trưng quan trọng, nội
dung của thể loại cổ tích
thần kì.

I. Tìm hiểu chung :
1. Truyện cổ tích :

Truyện cổ tích gồm có 3 loại :
+ Cổ tích về lồi vật.

+ Cổ tích thần kì.
+ Cổ tích sinh hoạt.
2. Tấm Cám :

- Thuộc thể loại cổ tích thần kì, kết cấu
chuyện về nạn nhân .

- Đặc trưng quan trọng của truyện cổ tích

thần kì là có sự tham gia của các yếu tố thần
kì vào sự phát triển của câu chuyện.

- Nội dung : thể hiện ước mơ cháy bỏng về
hạnh phúc, lẽ công bằng, phẩm chất và năng
- Tuần : 6

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

Hãy kể và phân tích những
mâu thuẫn trong gia đình ở
truyện cổ tích “Tấm Cám” ?
GV tổ chức cho HS thảo luận
nhóm theo đơn vị bàn.



Hệ thống câu hỏi định
hướng :

Tấm có mối quan hệ như thế
nào với Cám và mẹ con Cám ?
Mâu thuẫn dẫn đến xung đột
ở chặng 1 xuất phát từ những
sự việc gì ?

Mẹ con Cám bày kế không
cho Tấm đi xem hội như thế
nào ? Dã tâm của chúng là
gì ?

Bụt đã làm gì để giúp Tấm ?

Đến đây, hết vai trị của Bụt,
em có nhận xét gì về vai trị
của nhân vật thần kì này đối
với nhân vật bất hạnh trong
truyện cổ tích thần kì ?

Theo em, mâu thuẫn xoay
quanh vấn đề gì ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần nắm.
Tìm mâu thuẫn và xung đột
trong chặng 2 khi Tấm và
Cám trở thành hoàng hậu ?

Phân tích từng hình thức
biến hóa của Tấm ? Qua đó
nói lên ý nghĩa gì ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần nắm.
... cuộc chiến đấu giữa Tấm với
mẹ con dì ghẻ gian nan quyết
liệt, nhưng cuối cùng Tấm đã
chiến thắng. Đó là chiến thắng
tất yếu của cái thiện, của lòng

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( 7 phút ) và đại
diện nhóm trình bày, nhận

xét bổ sung cho nội dung
hoàn chỉnh.

HS đại diện nhóm trong
bàn dứng lên trả lời câu
hỏi.

HS lắng nghe và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc phát hiện và phân
tích các hình thức biến hóa
của Tấm.

lực tuyệt vời của con người là nội dung chủ
yếu của cổ tích thần kì.

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN :

1. Diễn biến các sự kiện từ mâu thuẫn đến
xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám :

a. Mâu thuẫn trong gia đình :

- Mâu thuẫn giữa Tấm và Cám : Tấm con vợ
cả, mồ cơi, xinh đẹp, hiền lành >< Cám con vợ
lẻ, độc ác, tàn nhẫn.

- Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ Cám : Tấm con
chồng >< mẹ Cám -> mẹ ghẻ, độc ác, tàn nhẫn.

+ Tấm làm việc vất vả, cơ cực.

+ Cám được nuơng chiều, ăn trắng mặc trơn.
+ Cám lừa lấy hết tép, lừa Tấm giành “cái
yếm đỏ”.

+ Mẹ Cám lừa Tấm đi chăn trâu giết bống ăn
thịt.

+ Mẹ con Cám không muốn cho Tấm đi xem
hội.

+ Tấm thử giày, dì ghẻ bĩu mơi khinh miệt.
Phản ánh mâu thuẫn xoay quanh những hơn
thua về vật chất và tinh thần. Sự ganh ghét
của mẹ ghẻ con chồng. Tấm luơn là người

nhường nhịn, chịu thua thiệt.

b.Mâu thuẫn về quyền lợi xã hội :

- Tấm “về giỗ cha”, hái cau cúng bố -> hiếu
thảo.

- Dì ghẻ đẵn gốc cau, giết Tấm, lấy quần áo
cho Cám mặc, đưa Cám vào cung.

 Hành động cướp đoạt địa vị, quyền lợi và

hạnh phúc của Tấm -> dì ghẻ độc ác. Như vậy,

mâu thuẫn chuyển thành sự đố kị một mất một
còn, tiêu diệt lẫn nhau. Đây là những mâu
thuẫn trong gia đình phụ quyền thời cổ nhưng
trên hết là mâu thuẫn giữa thiện và ác trong
xã hội. Mâu thuẫn này được tác giả dân gian
giải quyết theo hướng thiện thắng ác.

2.

Qúa trình biến hóa của Tấm :

Dù bị mẹ con Cám tìm mọi cách tận diệt, Tấm
vẫn tái sinh dưới các dạng thức khác nhau :
- Chim vàng anh : mắng Cám báo hiệu sự có

mặt.

- Cây xoan đào – khung cửi : tố cáo tội ác giết
chị, cướp chồng ...

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

nhân đạo và lạc quan theo quan
niệm của nhân dân.

Hãy nêu ý nghĩa của những
lần biến hóa của Tấm ?( Tác
giả dân gian muốn khẳng địng
điều gì ? )

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần nắm.

Hãy nêu nghóa việc trả thù
của Tấm ?

GV hỏi thêm HS về cách trả
thù của Tấm đối với Cám.
Em có đồng tình với cách mà
Tấm đã trả thù Cám ở cuối
truyện khơng ? Vì sao ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần nắm.
... Nhiều người cho rằng làm
như vậy là thỏa đáng, trừng
phạt như thế hoặc nặng hơn
hơn vẫn phù hợp và thích đáng.
Nhưng với Tấm thì cách trả thù
như vậy khơng phù hợp với bản
chất và tính cách của Tấm bản
chất hiền hậu. So sánh cách trả
thù của Tấm của Tấm với cách
ứng xử của Thạch Sanh với mẹ
Lí Thông. .. cách xử lí của
Thạch Sanh đẹp hơn. .. khoang
hồng, độ lượng.

Tại sao Tấm không trả thù
mẹ Cám ?

Tại sai Bụt chỉ xuất hiện ở

chặng 1 ? Riêng ở chặng 2
không thấy Bụt xuất hiện lần
nào ? Không thấy Tấm khóc ?

HS nêu ý nghĩa những lần
biến hóa của Tấm

HS nêu ý nghĩa cuae việc
trả thù của Tấm.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 3
phút )

HS trao đổi nhóm 2HS
( thời gian 3 phút )

...Bụt chỉ can thiệp vào
cuộc đời Tấm khi cơ đang
cịn là một cơ gái ngây thơ
trong trắng và yếu đuối.
Vai trò của Bụt chấm dứt
khi Tấm thực sự bước vào
cuộc đấu tranh giành lại sự
sống. Tấm đã dần trưởng
thành. Thực sự khốc liệt đã
thay đổi tính nết, cách nói
năng, ứng xử của cơ.

người, vẫn bình dị và xinh đẹp như xưa.

- Nhờ miếng trầu têm cánh phượng vua nhận ra
Tấm.

-> Càng về sau Tấm càng đấu tranh quyết liệt

để giành lại sự sống.

* Ý nghĩa những lần biến hĩa của Tấm : Qua
những lần biến hóa, dân gian muốn khẳng
định : cái thiện không bao giờ chịu khuất
phục, chính nghĩa không bao giờ chịu đầu
hàng, cái thiện sẽ chiến đấu đến cùng để bảo
vệ lẽ phải và công lí. Đó là ngun nhân
quan trọng nhất để làm nên chiến thắng .
* Ý nghĩa việc trả thù của Tấm :

Hành động trả thù của Tấm là hành động
cái thiện trừng trị cái ác. Nó phải phù hợp với
quan niệm “Ở hiền gặp lành”, “Ác giả ác
báo” của nhân dân .

III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

- Xây dựng những mâu thuẫn, xung đột ngày
càng tăng tiến .

- Xây dựng nhân vật theo hai tuyến đối lập
cùng tồn tại và song song phát triển. Ở đĩ,

bản chất của từng tuyến nhân vật được nhấn
mạnh, tơ đậm.

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

Vì sao nhà vua chồng Tấm
suốt 4 lần vợ bị hại đều khơng
nói gì ? Khơng làm gì để bảo
vệ vợ mình ?

GV nhận xét và diễn giảng. ..
- Bài học nhân sinh về cuộc
sống và cách sống ngày nay.
GV mở rộng :

- Bài học nhân sinh về cuộc
sống và cách sống ngày nay.
- Mơtíp dì ghẻ con chồng xuất
phát nhiều trong truyện cổ tích
thế giới. Nhưng cổ tích Tấm
Cám vẫn có nét hấp dẫn riêng.
Vì truyện mang đậm bản sắc
văn hóa Việt Nam tên nhân vật,
chi tiết, hidnh ảnh,. ..

Hãy nêu những nét chính về
nghệ thuật và ý nghĩa văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần nắm.

HS : Vua cũng hiền như
Bụt. Vua trong truyện cổ
tích là vật thưởng, phần
thưởng cho người hiền. Vì
thế vua cũng xa vời như
Bụt, như giấc mơ đẹp và
xa vời thống qua.

HS nêu những nét chính về
nghệ thuật và ý nghĩa của
văn bản.

2. Ý nghóa văn bản :

Truyện “ Tấm Cám” ngợi ca sức sống bất
diệt, sự trỗi dậy mạnh mẽ của con người và
cái thiện trước sự vùi dập của kẻ xấu, cái ác,
đồng thời thể hiện niềm tin của nhân dân vào
cơng lí và chính nghĩa.

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

- Đọc ( kể) bằng giọng phù hợp với nhân vật : Tấm hiền thục , Cám chanh chua , Bụt nhân từ , dì ghẻ độc
ác

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

MIEÂU TẢ VÀ BIỂU

CẢM

TRONG BAØI VĂN TỰ SƯ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Hiểu vai trò, tác dụng của các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự.
- Biết kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

- Yếu tố miêu tả, biểu cảm và vai trò, tác dụng của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong bài văn tự sự.

- Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng và vai trò của quan sát, liên tưởng, tưởng tượng đối với việc miêu tả và
biểu cảm trong văn bản tự sự.

2. Kĩ năng :

- Nhận diện và phân tích vai trị của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong một số văn bản tự sự.
- Biết quan sát, liên tưởng, tưởng tượng trong khi trình bày các chi tiết, sự việc.

- Biết vận dung các kiến thức trên để đọc – hiểu các văn bản tự sự được giới thiệu trong phần Văn học và các
văn bản tự sự khác ngoài SGK.

- Thực hành viết văn bản tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm, vận dung kĩ năng quan sát, liên tưởng,
tưởng tượng.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Thế nào là miêu tả, biểu
cảm ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

Miêu tả trong văn bản tự sự
có hồn tồn giống với miêu tả
trong văn bản miêu tả hay
không ? Giữa biểu cảm trong
văn bản tự sự ... có những
điểm giống và khác nhau cụ
thể nào ?

HS nhắc lại khái niệm
miêu tả.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS giải thích dựa vào kiến
thức đã học trong chương
trình Ngữ văn THCS để trả
lời.

I. Tìm hiểu chung :

1. Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự :
a. Thế nào là miêu tả, biểu cảm ?

*Miêu tả :

Miêu tả là dùng ngôn ngữ hoặc một phương
tiện nghệ thuật khác làm cho người nghe, đọc,
người xem có thể thấy sự việc hiện tượng, con
người như đang hiện ra trước mắt.

*Biểu cảm :

Là bộc lộ tình cảm chủ quan của bản thân
trước sự vật, sự việc, hiện tượng, con người
trong đời sống.

b. Điểm khác biệt giữa miêu tả và biểu cảm
trong văn bản tự sự với miêu tả và biểu cảm
trong văn bản biểu cảm :

*Miêu tả trong văn tự sự :

Miêu tả trong văn tự sự chỉ là phương tiện giúp
cho việc tự sự cụ thể, sinh động, lí thú hơn.
*Miêu tả trong văn bản biểu cảm : 
- Tuần : 8

- Tiết PPCT : 24

- Ngày soạn : 29/9/2011

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

Căn cứ vào đâu để đánh giá
hiệu quả của miêu tả và biểu
cảm trong văn bản tự sự ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

GV gọi 1HS đọc đoạn trích ở
mục I4 với những yêu cầu cụ
thể qua đoạn trích.

GV gợi ý ( nhân vật, sự
việc, ... )

Tìm những yếu tố miêu tả và
biểu cảm trong đoạn trích ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

Các yếu tố miêu tả và biểu
cảm. .. xinh đẹp không ?
( SGK tr 74 )

GV gọi 1HS đọc ngữ liệu II-1

tr 75.

Chọn và điền từ ( quan sát,
liên tưởng, tưởng tượng) thích
hợp với mỗi chỗ trống ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

GV gọi 1HS đọc ngữ liệu II-2 ,
3 tr 75.

HS căn cứ ở chỗ miêu tả
và biểu cảm phục vụ đắc
lực cho mục đích tự sự đến
mức độ nào, có hay khơng,
có tình cảm khơng.

HS đọc ngữ liệu theo u
cầu của GV.

HS dựa vào gợi ý để trả
lời.

HS chia làm 2 dãy bàn
thảo luận để tìm yếu tố
miêu tả và biểu cả ( thời
gian 3 phút ).

HS nhận xét : các yếu tố
miêu tả và biểu cảm giúp
cho đoạn văn tự sự trở nên
sinh động, hấp dẫn và giàu
chất thơ ( văn xi trữ
tình ).

1HS đọc theo u cầu của
GV.

HS chọn : 
+ 1a – liên tưởng.
+ 1b – quan sát.
+ 1c – tưởng tượng.

1HS đọc ngữ liệu theo yêu
cầu của GV.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 3
phút ). Đại diện nhóm trình
bày, nhận xét, bổ sung.
- Nếu quan sát mà không
liên tưởng, tưởng tượng thì
khơng được. Vì câu chuyện
sẽ khơng sinh động , miêu
tả, biểu cảm sẽ không

Là miêu tả cho rõ, cho hay, đó là mục đích của
bài văn miêu tả.

*Biểu cảm trong văn tự sự :

Là bày tỏ thái độ, tình cảm trước con người và
cuộc sống.

*Biểu cảm trong văn bản biểu cảm : 
Là bày tỏ tình cảm, khơi gợi sự đồng cảm. 
c. Căn cứ để đánh giá hiệu quả của miêu tả
và biểu cảm trong văn bản tự sự :

Căn cứ ở chỗ miêu tả và biểu cảm phục vụ đắc
lực cho mục đích tự sự đến mức độ nào, có hay
khơng, có tình cảm khơng.

d. Đoạn trích rất thành cơng trong việc sử
dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm.

- Đoạn trích trên là đoạn văn tự sự. Vì nó có
nhân vật và sự việc cụ thể.

+ Nhân vật : cô gái ( cô chủ, tiểu thư ) và
chàng trai chăn cừu ( mục đồng ).

+ Sự việc : một đêm thức trắng.
- Những yếu tố miêu tả, và biểu cảm :
+ Yếu tố miêu tả :

... Cho nên tiểu thư của chúng ta ... run lên và
nép sát vào người tơi ... từ phía mặt đầm lấp

lánh kia nổi lên một tiếng kêu dài, não nuột,
ngân vang rền rền ...

+ Yếu tố biểu cảm :
... Khơng biết thì dễ sợ ...

... nhiều sao quá ! Đẹp quá kìa !...

- Các yếu tố miêu tả và biểu cảm giúp cho đoạn
văn tự sự trở nên sinh động, hấp dẫn và giàu
chất thơ ( văn xi trữ tình ).

2. Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng đối với
việc miểu tả và biểu cảm trong bài văn tự
sự :

a. Khái niệm :

*Quan sát : Là xem xét để nhìn rõ, biết rõ sự
vật hay hiện tượng.

*Liên tưởng : Từ sự việc, hiện tượng nào đó
mà nghĩ đến sự việc, hiện tượng có liên quan.
*Tưởng tượng : Tạo ra trong tâm trí hình ảnh
của cái khơng hề có ở trước mắt, hoặc chưa hề
gặp.

b. Vai trị :

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

GV gọi 1HS đọc ghi nhớ SGK
tr 76.( phần III1a GV chuẩn bị
1 đoạn văn ở văn bản “Tấm
Cám” – bảng phụ )

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

Bím tóc nhỏ xíu của em bé (vừa
có yếu tố miêu tả vừa có giá trị
biểu cảm)

- Màu vàng của mùa thu vừa
đẹp (miêu tả) lại vừa thơ mộng,
đáng yêu ... tác giả vừa có con
mắt quan sát tinh tế, lại có sự
liên tưởng thật đẹp.

GV hướng dẫn HS về nhà làm
BT2.

thành cơng.

- Ý d khơng chính xác. Vì
muốn biểu cảm nhất thiết
phải có đối tượng để miêu
tả và thông qua miêu tả
mới biểu cảm được. Nếu

chỉ từ bên trong trái tim
người nói, người viết cũng
có thể có tấm lịng, cảm
xúc nhưng đó chỉ là mơ hồ
khó tạo sự đồng cảm với
người nghe, người đọc.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 4
phút ), đại diện nhóm nhận
xét, bổ sung nội dung hoàn
chỉnh.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu.

II. Luyện tập :

1a. Nhận xét về vai trò của các yếu tố miêu
tả và biểu cảm trong 1 đoạn trích tự sự :
“ Tấm Cám ”

+ Yếu tố miêu tả :

... “quán nước bên đường sạch sẽ, ... có phần
trẻ đẹp hơn xưa”.

+ Yếu tố biểu cảm :
Vua vui mừng.

* Nhận xét : tác dụng của yếu tố miêu tả và
biểu cảm trong đoạn văn tự sự trên nhằm : đa
dạng hóa, sinh động hóa văn bản, nó giống như
một chất keo tạo nên sự gắn bó giữa các sự việc
trong văn bản tự sự.

b. Đoạn trích từ truyện ngắn “Lẳng quả
thông” của nhà văn C.pau – tốp – xki :

+ Yếu tố miêu tả :
-. .. đơi bím tóc nhỏ xíu
- Trời đang thu

- . .. những chiếc lá nhân tạo sẽ rất thô kệch.
+ Yếu tố biểu cảm :

- Nếu như. .. mà thơi.

- ... chỉ cần một tiếng chim hót thơi cũng đã đủ
chúng run rẩy.

* Nhận xét :

Nhờ những yếu tố miêu tả và biểu cảm người
đọc cảm thấy như đang tận mắt chứng kiến một
bức tranh tuyệt đẹp về mùa thu vàng trên vùng
rừng núi phương Bắc xa xôi và thấy càng thêm

yêu thiết tha cuộc đời thơ mộng đến diệu kì
này.

2. ( Yêu cầu – SGK tr 76 )
Giáo viên gợi ý :

- Không quá chú trọng miêu tả và biểu cảm mà
quên nhiệm vụ chính là phải viết một bài văn tự
sự theo yêu cầu của bài tập .

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

4. Củng cố :

- Nhắc lại thế nào là miêu tả và biểu cảm ?

- Các khái niệm quan sát, liên tưởng, tưởng tượng và vai trị của nó ?
5. Dặn dị :

- Về nhà học bài và tiếp tục làm bài tập.

- Kết hợp luyện tập tại lớp và luyện tập ở nhà để phát triển kĩ năng viết văn tự sự.
- Đọc và soạn bài : Đặc điểm của ngơn ngữ nói và ngôn ngữ viết.

TAM ĐẠI CON GÀ

NHƯNG NĨ PHẢI BẰNG HAI MAØY

( Truyện cười )

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Thấy được mâu thuẫn trái tự nhiên trong cách ứng phó của các nhân vật “thầy” hiểu được ý nghĩa phê phán
của truyện.

- Tuần : 8
- Tiết PPCT : 22

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

- Nắm được những đặc trưng cơ bản của truyện cười trào phúng.

- Thấy được tình cảnh bi hài của người lao động xưa khi lâm vào cảnh kiện tụng và thái độ của nhân dân đối
với nạn tham nhũng của quan lại địa phương.

- Hiểu được nghệ thuật gây cười của truyện.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
 1. Kiến thức :

- Bản chất của nhân vật “thầy” qua những việc gây cười và ý nghĩa phê phán của truyện : cái dốt không che đậy
được, càng giấu càng lộ ra, càng làm trò cười cho thiên hạ.

- Kết cấu truyện ngắn gọn, chặt chẽ ; lối kể chuyện tự nhiên, kết thúc truyện bất ngờ ; sử dụng hiệu quả nghệ
thuật phóng đại, “nhân vật tự bộc lộ”.

- Sự kết hợp giữa lời nói và động tác trong việc thể hiện bản chất tham nhũng của thầy lí và tình cảnh vừa đáng
thương vừa đáng trách của người lao động khi lâm vào cảnh kiện tụng.

- Truyện ngắn gọn, chặt chẽ, lối kể chuyện tự nhiên, kết thúc bất ngờ. Thủ pháp chơi chữ, kết hợp giữa ngôn
ngữ và hành động của các nhân vật.

2. Kĩ năng :

- Phân tích truyện cười thuộc loại trào phúng.

- Khái quát hóa ý nghĩa và những bài học mà tác giả gửi gắm.
- Phân tích các tình huống gây cười.

- Khái qt, rút ra ý nghĩa và những bài học mà tác giả gửi gắm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
 2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : hãy phân tích những xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám vì quyền lợi xã hội ?
 - Câu 2 : nêu ý nghĩa qua nhiều lần hóa thân của Tấm ?

3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV hướng dẫn HS tìm hiểu tiểu
dẫn.

Truyện cười gồm có mấy
loại?

Đối tượng phê phán của
truyện cười trào phúng ?

 “Tam đại con gà” thuộc loại

truyện cười nào ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Câu nói đầu tiên đóng vai trị
mở truyện có ý nghĩa như thế
nào ?

GV tổ chức cho HS thảo luận
theo 4 nhóm ( thời gian 7
phút ). Nội dung trình bày trên
giấy A0.



Câu hỏi định hướng như sau :
Hãy tìm và phân tích những
sự việc gây cười trong trun
“Tam đại con gà” ?

HS đọc phát hiện và trả lời
câu hỏi.

HS “Tam đại con gà và” là
những truyện cười thuộc loại
trào phúng, phê phán thầy đồ
dốt nát.

HS lắng nghe và ghi nhận
nội dung bài.

HS câu đầu tiên giới thiệu
mâu thuẫn trái tự nhiên.
HS thảo luận như GV đã
phân cơng.

+ Nhóm 1 -> sự việc thứ 
1.

+ Nhóm 2 -> sự việc thứ 
2.

A. TAM ĐẠI CON GÀ.
I. Tìm hiểu chung :

- Truyện cười có hai loại : Truyện cười khôi
hài (chủ yếu để giải trí ) và truyện cười trào
phúng ( chủ yếu nhằm phê phán )

- Đối tượng phê phán của truyện cười trào
phúng là những thói hư tật xấu của các hạng
người trong xã hội.

- “ Tam đại con gà” là truyện cười thuộc loại
trào phúng.

II. Đọc – hiểu văn bản :

1. Giới thiệu nhân vật thầy đồ : dốt nhưng
thích khoe chữ.

2. Những sự việc gây cười :

a. Sự việc thứ nhất : gặp chữ “kê” ( nghĩa là
gà ) thầy khơng biết, trị hỏi gấp, bí q, thầy
nói liều “ Dủ dỉ là con dù dì”→ Người đọc
cười vì sự dốt nát, nói liều của thầy .

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

GV quan sát, định hướng, giải
đáp những thắc mắc nếu có cho
HS.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Hãy chỉ ra những bút pháp
nghệ thuật được sử dụng
trong truyện “Tam đại con
gà” ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa văn bản ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

Truyện “Nhưng nó phải
bằng hai mày” là truyện cười
thuộc loại nào ? Đối tượng phê
phán chủ yếu là ai ?

Trước khi xử kiện Cải và
Ngô xảy ra vụ việc gì ? Để
được thắng kiện Cải và Ngô
đã là gì ?

Mâu thuẫn đột ngột xuất
hiện đối với ai ? Vì sao ?

+ Nhóm 3 -> sự việc thứ 
3.

+ Nhóm 4 -> sự việc thứ 
4.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS chỉ ra những bút pháp
nghệ thuật được sử dụng
trong truyện “Tam đại con
gà”.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc trước văn bản,
phát hiện : thể loại, đối
tượng phê phán của truyện.

HS nêu sự việc đã xảy ra
giữa Cải và Ngô cũng như
việc đút lót tiền cho thầy lí.

c. Sự việc thứ ba : Thầy khấn Thổ công “ Xin
ba đài âm dương” thì được cả ba . Thầy đắt chí,
tự tin cho trò đọc to “cái sự dốt nát” ”→ Người
đọc cười vì cái dốt vơ tình được khuếch đại.
Cái dốt được nhân lên khi có thêm một nhân
vật dốt nữa là Thổ cơng. Ở đây, mũi tên bắn
trúng hai đích, truyện “khèo” cả Thổ công với
“thầy” vào để chế giễu .

d. Sự việc thứ tư : chạm trán bất ngờ với chủ
nhà, thầy tự thấy cái dốt của mình ( và cả cái
dốt của Thổ cơng nhà nó ) nên tìm cách chống
chế, che giấu bằng “lí sự cùn” nhưng cái dốt
càng lộ rõ ”→ Người đọc cười vì cái dốt nát bị
lật tẩy, thầy đồ tự phơ bày cái dốt của mình.
Như vậy, mâu thuẫn trái tự nhiên ở đây là cái
dốt và sự dấu dốt, càng che giấu thì cái dốt
càng lộ ra.

III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

- Truyện ngắn kết cấu chặt chẽ, xoay quanh
một mâu thuẫn gây cười là dốt –giấu dốt, mọi
chi tiết đều hướng vào mục đích gây cười.
- Cách vào truyện tự nhiên, cách kết thúc
truyện rất bất ngờ.

- Thủ pháp “nhân vật tự bộc lộ” cái dốt của
nhân vật tự hiện ra , tăng dần theo mạch phát
triển của truyện cho đến đỉnh điểm là lúc kết
thúc.

- Ngôn ngữ giản dị nhưng rất tinh, nhất là ở
phần kết, sử dụng yếu tố vần điệu để tăng tính
bất ngờ và yếu tố gây cười.

2. Ý nghĩa văn bản :

- Không nhằm vào một con người cụ thể,
truyện “Tam đại con gà” cịn phê phán thói dốt
hay nói chữ, dốt học làm sang, dốt lại bảo thủ,
qua đó nhắn nhủ đến mọi người phải luôn tự
học hỏi, không nên giấu cái dốt của mình .
B. NHƯNG NĨ PHẢI BẰNG HAI MÀY
I. Tìm hiểu chung :

“Nhưng nó phải bằng hai mày” là truyện cười

thuộc loại trào phúng, phê phán quan lại tham
nhũng trong xã hội Việt Nam xưa.

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN :
1. Trước khi xử kiện :

- Cải và Ngô đánh nhau rồi đi kiện.
- Cải đút lót thầy lí năm đồng.
- Ngơ đút lót thầy lí mười đồng.

2. Khi xử kiện :

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

Lời nói của quan đã gây
phản ứng gì cho ai ?

Phân tích nghĩa hàm ẩn
trong cử chỉ của Cải và thầy
lí ? Em có nhận xét gì về cách
giải thích của thầy lí ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
Truyện phê phán điều gì ?
Em có nhận xét gì về quan
niệm lẽ phải của thầy lí ?
Thực chất của việc “nổi tiếng
xử kiện giỏi” là gì ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.

Hãy nêu lời bình luận của em
về nhân vật Cải trong truyện ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.

Hãy chỉ ra những bút pháp
nghệ thuật được sử dụng
trong truyện “Nhưng nó phải
bằng hai mày” ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa văn bản ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

HS đọc, phát hiện và trả
lời câu hỏi.

HS chỉ ra nghĩa hàm ẩn
trong cử chỉ của Cải và
thầy lí, nhận xét cách giải
thích của thầy lí.

HS thảo luận nhóm theo 
đơn vị bàn ( thời gian 3
phút ), đại diện nhóm nhận

xét, bổ sung cho nội dung
hoàn chỉnh.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS nêu lời bình luận của
của mình về nhân vật Cải
trong truyện.

HS chỉ ra những bút pháp
nghệ thuật được sử dụng
trong truyện “Nhưng nó
phải bằng hai mày”

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

+ Cải ngạc nhiên và van xin thầy lí xét lại ( lẽ
phải về con mà ).

+ Cải “Vội xòe năm ngón tay” năm đồng mà
quan đã nhận.

+ Cử chỉ của thầy lí “xịe năm ngón tay trái úp
lên trên năm ngón tay mặt”.

 Cách giải thích nhanh nhẹn, bất ngờ, thơng
minh ( vì quan đã nhận của Ngơ gấp đơi Cải ).
+ Cải khơng kịp trở tay, rơi vào tình trạng bi
hài ( vừa bị mất tiền vừa bị đánh ).

* Sơ kết :

+ Truyện phê phán cách xử kiện của thầy lí và
vạch trần bản chất tham nhũng của quan lại địa
phương trong xã hội Việt Nam xưa.

+ Với thầy lí, lẽ phải được đo bằng tiền, thuộc
về kẻ nhiều tiền. Đồng tiền là thước đo cơng lí,
là “tiêu chuẩn” xử kiện.

+ Việc “nổi tiếng xử kiện giỏi” chỉ là hình thức
để che giấu bản chất tham lam của lí trưởng nói
riêng và quan lại địa phương nói chung.

3. Bình luận về Cải :

Truyện cũng thể hiện thái độ vừa thương, vừa
trách của dân gian đối với những người lao
động như Cải. Cải vừa là nạn nhân, vừa là thủ
phạm ; vừa đáng cười, lại vừa đáng thương,
đáng trách.

III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

- Tạo tình huống gây cười : thầy lí xử kiện
“giỏi có tiếng”. Cải lót 5 đồng và yên tâm là
mình thắng. Nhưng Cải bất ngờ bị thua kiện,
phải đến phút cuối mới biết Ngô lót tiền cho
thầy lí nhiều gấp 2 lần mình.

- Xây dựng được những cử chỉ và hành động
gây cười như trong kịch câm, mang nhiều ý
nghĩa .

- Kết hợp cử chỉ gây cười và lời nói gây cười,
giữa ngơn ngữ nói và ngơn ngữ cử chỉ.

- Chơi chữ “phải” là từ chỉ tính chất được dùng
với từ chỉ số lượng tạo sự vơ lí ( trong xử kiện )
nhưng lại hợp lí ( trong quan hệ thực tế giữa
các nhân vật )

2. Ý nghĩa văn bản

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

4. Củng cố :

- Phân tích tình huống khó xử của thầy đồ ?

- Phân tích mâu thuẫn trái tự nhiên trong cách ứng phó của nhân vật thầy lí trong truyện.
5. Dặn dị :

- Đọc (kể ) nhấn mạnh vào những từ ngữ chỉ số lượng, cử chỉ.

- Sưu tầm những truyện cười (Việt Nam, thế giới ) có nội dung gần gũi .

- Học bài và soạn bài mới : Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

CA DAO THAN THAÂN, YÊU

THƯƠNG TÌNH NGHĨA

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Cảm nhận được nỗi niềm và tâm hồn của người bình dân xưa qua những câu hát than thân và lời yêu
thương tình nghĩa.

- Nhận thức rõ thêm nghệ thuật đậm màu sắc dân gian trong ca dao.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Nỗi niềm xót xa, đắng cay và tình cảm u thương thủy chung, đằm thắm ân tình của người bình dân trong
xã hội cũ.

- Những đặc sắc nghệ thuật dân gian trong việc thể hiện tâm hồn người lao động.
 2. Kĩ năng :

Đọc – hiểu ca dao theo đặc trưng thể loại.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
 2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : hai truyện “Tam đại con gà” và “Nhưng nó phải bằng hai mày” thuộc thể loại truyện gì ? Đối

tượng đả kích ?

- Tuần : 8

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

- Câu 2 : trong hai truyện mâu thuẫn được giải quyết như thế nào ? Tiếng cười trào phúng bật lên ở câu nào
của truyện ?

3. Bài mới : ( lời vào bài )

Như ta đã biết, ca dao là tíếng nói tình cảm của người bình dân ngày xưa. Tiếng nói ấy là những lời đầy u
thương, đầy nghĩa tình trong tình u đơi lứa, trong tình cảm gia đình, bên cạnh, cịn là những lời than được
cất lên từ cuộc đời cịn nhiều xót xa, bất công, mà bài học hôm nay giúp các em hiểu thêm điều đó.

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌATCỦA TRÒ ĐỘNG NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Những nội dung mà ca dao
muốn thể hiện đó là gì ?

GV nhận xét và diễn giảng,
chốt lại nội dung.

Trong thời đại phong kiến, đó
là những tiếng hát than thân,
những lời ca tình nghĩa ... các
kiểu nhân vật đều mang tính
chất chung.

Ca dao có những đặc điểm

nghệ thuật gì ?

GV nhận xét và diễn giảng và
chốt lại nội dung.

GV hướng dẫn HS đọc các bài
ca dao.

Bài ca dao 1 mở đầu bằng
mô thức “Thân em như” Với
âm điệu xót xa, ngậm ngùi.
Người than thân là ai ? Thân
phận của họ như thế nào ?
Biện pháp nghệ thuật gì
được sử dụng ở bài 1 ? Tác
dụng của biện pháp nghệ
thuật đó ?

GV tổ chức cho HS thảo luận
nhóm theo đơn vị bàn.

GV đặt vấn đề cho HS suy
nghĩ, phát hiện ... thương nhớ
vốn là một tình cảm khó hình
dung, nhất là thương nhớ trong
tình yêu. Vậy mà ở bài ca dao
này được diễn tả bằng một
cách thật cụ thể tinh tế và gợi
cảm. Cách đó như thế nào ?
Tác giả dân gian đã dùng thủ

HS đọc, dị tìm, phát hiện
và trả lời câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS đọc, dị tìm, phát hiện
và trả lời câu hỏi.

HS đọc :

+ Bài : 1 với giọng xót xa ,
thơng cảm.

+ Bài yêu thương tình
nghĩa đọc với giọng tha
thiết, sâu lắng.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 3
phút ), đại diện nhóm trình
bày, nhận xét, bổn sung
cho hoàn chỉnh.

HS đọc, phát hiện và trả
lời câu hỏi.

HS đọc, phát hiện biện

I. Tìm hiểu chung :
1. V

nội dung :ề diễn tả đời sống tâm hồn, tư

tưởng tình cảm của nhân dân.

2. Về n ghệ thuật : thể thơ lục bát, ngơn ngữ

giàu hình ảnh, gần gũi với lời nói hàng ngày ;
sử dụng nhiều lối so sánh, ẩn dụ ...

II.

Đọc – hiểu văn bản :

1. Bài cao dao số 1 : ý thức về phẩm chất và số
phận của người phụ nữ.

- Mở đầu bằng mô thức “Thân em như” -> lời
than thân của người phụ nữ -> ngậm ngùi, xót
xa có tác dụng nhấn mạnh, gây chú ý.

- So sánh, ẩn dụ “Tấm lụa đào” ... -> ý thức
được sắc đẹp, tuổi xuân và giá trị của mình
nhưng số phận của họ thật chông chênh phụ
thuộc vào sự may rủi khơng có gì đảm bảo,
khơng biết sẽ vào tay ai có khác gì một món
hàng để mua bán.

 Bài ca dao khơng chỉ nói lên thân phận bị phụ
thuộc mà cịn là tiếng nói khẳng định giá trị,
phẩm chất của người phụ nữ.

2. Bài ca dao số 4 : diễn tả cụ thể, sinh động
nỗi niềm thương nhớ của chàng trai và cơ gái
trong tình u.

- Hình ảnh “khăn”  nhân hóa, hỏi khăn chính

là hỏi lịng mình.

- Sáu câu đầu được cấu trúc theo lối vắt dòng,
láy lại.

+ “Khăn”  lặp lại 6 lần.

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

pháp gì ? Và thủ pháp đó tạo
được hiệu quả nghệ thuật ra
sao ?

 Tìm những hình ảnh vận
động của khăn ... nói lên điều
gì ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần nắm.
Em suy nghĩ gì về hình ảnh
“đèn khơng tắt” ?

“Mắt ngủ khơng n”, phép
tu từ gì được sử dụng ở dòng
thơ này ? Cho thấy tâm trạng
nhân vật trữ

tình lúc này ra sao ?

Câu hỏi cuối bài ca dao cho
thấy nhân vật trữ tình đang lo
lắng điều gì ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm ... 
hai câu cuối đột ngột chuyển
sáng thể lục bát kéo dài như
tháo cởi những dồn nén, tức tửi
lên trên. Hóa ra nhớ đến thế vì
q lo phiền, vì khơng n một
bề. ... có thể là cha, mẹ khơng
ưng, có thể núi sơng cách trở, có
thể gia đình q nghèo túng ...
có biết bao cái lo phiền, không
yên ám ảnh đeo đẳng trong lịng
cơ gái.

“Thương anh cũng muốn nói ra
Sợ mẹ bằng đất, sợ cha bằng
trời”.

Hãy phân tích ý nghĩa biểu

trưng của hình ảnh “gừng”và
“muối” trong bài ca dao thứ
6 ?

GV nhận xét diễn giảng và
chốt lại nội cơ bản cần nắm.
“Muối” và “gường” là cái cớ
để so sánh, nói về nghĩa nặng
tình dày của đơi ta.

Gía trị của “gừng” là cay,
“muối” là mặn, so sánh với
nghĩa tình của con người -> sự
mặn nồng đậm đà, trải qua thời

pháp nghệ thuật và trả lời
câu hỏi.

HS liệt kê những hình ảnh
vận động của khăn và nói
lên ý nghĩa ...

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS phân tích ý nghĩa biểu
trưng của hình ảnh “mắt
ngủ khơng n”.

HS người phụ nữ lo lắng

cho số phận của mình ...
HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 3
phút ) đại diện nhóm trình
bày nhận xét và bổ sung
nội dung hoàn chỉnh.
HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

 Nỗi nhớ triền miên, da diết.

- Hình ảnh vận động của “khăn” ( “xuống”,
“lên”, “rơi”, “vắt” ).

 Nỗi nhớ được trải rộng ra không gian nhiều

chiều, không thể đứng yên.

- Hai mươi bốn chữ, mười sáu thanh bằng 

gợi nỗi nhớ thương bâng khng, da diết, đầy
nữ tính.

- Hình ảnh “đèn”  nhân hóa, hỏi đèn chính là

tự hỏi lịng mình.

- “Đèn không tắt”  ẩn dụ, nỗi nhớ đo theo

thời gian, trằn trọc, thâu đêm, nghĩa là ngọn
lửa tình vẫn cháy sáng trong trái tim người con
gái.

- Hình ảnh “đơi mắt” hốn dụ  chính là cơ gái

trực tiếp hỏi lịng mình.

- Hình ảnh “mắt ngủ khơng n”  nỗi nhớ

da diết, cồn cào không thể ngủ yên.

- Hai câu cuối : lo lắng cho số phận mình vì
tình yêu tha thiết trong xã hội xưa thường
không dẫn đến hôn nhân cụ thể.

3. Bài ca dao số 6 : ca ngợi lối sống tình
nghĩa, thủy chung của người bình dân xưa.
- “Gừng cay – muối mặn”  lặp lại, nhấn

mạnh, biểu trưng  sự gắn bó thủy chung của

con người, của vợ chồng, hương vị của gừng,
muối thành hương vị của tình u.

- “Ba năm chín tháng”

... ba vạn ... mới xa”  một trăm năm.

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

gian vẫn như thuở ban đầu,
không mất đi giá trị của nó.
Hãy khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử
dụng ở bài ca dao 1, 4, 6 ?

Hãy nêu ý nghĩa văn bản ?
GV nhận xét diễn giảng và
chốt lại nội cơ bản cần nắm.

HS khái quát lại nghệ
thuật được sử dụng ở các
bài ca dao trên.

HS nêu ý nghĩa của văn
bản.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

- Cơng thức mở đầu : có một hệ thống những
bài ca dao mở đầu bằng cụm từ : “Thân em” ...
- Hình ảnh biểu tượng . - Cách so sánh, ẩn dụ,
thể thơ lục bát, song thất lục bát

2. Ý nghĩa văn bản :

Ngợi ca và khẳng định vẻ đẹp đời sống tâm
hồn, tư tưởng tình cảm của người bình dân Việt
Nam xưa trong ca dao – dân ca.

4. Củng cố :

Nắm vững nội dung và nghệ thuật bài ca dao 1, 4, 6.
5. Dặn dò :

- Học thuộc lòng các bài ca dao trên.

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

ĐẶC ĐIỂM CỦA NGƠN

NGỮ NĨI

VÀ NGƠN NGỮ VIẾT

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Nắm được những đặc điểm về tình huống giao tiếp, các phương tiện ngôn ngữ chủ yếu và các phương tiện
hỗ trợ của ngơn ngữ nói và ngơn ngữ viết .

- Có kĩ năng sử dụng ngơn ngữ thích hợp với dạng nói và dạng viết.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Đặc điểm của ngơn ngữ nói và ngơn viết xét theo các phương diện :
+ Phương tiện ngôn ngữ : âm thanh / chữ viết.

+ Tình huống giao tiếp : các nhân vật giao tiếp tiếp xúc trực tiếp, có sự đổi vai, phản hồi tức khắc, nhưng lời

nói ít có điều kiện lựa chọn, gọt giũa các phương tiện ngơn ngữ, người nghe ít có điều kiện suy ngẫm, phân
tích ( dạng nói ) / khơng tiếp xúc trực tiếp, khơng đổi vai, có điều kiện lựa chọn, suy ngẫm phân tích ( dạng
viết ).

+ Phương tiện phụ trợ : ngữ điệu, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ, ... ( dạng nói ) / dấu câu, kí hiệu văn tự, sơ đồ, biểu
bảng, ... ( dạng viết ).

+ Từ, câu văn bản không thật chặt chẽ, mạch lạc ( dạng nói ) / từ được lựa chọn, câu và văn bản có kết cấu
chặt chẽ, mạch lạc ở mức độ cao ( dạng viết ).

2. Kĩ năng :

- Những kĩ năng thuộc về hoạt động nói và hoạt động nghe trong giao tiếp ở dạng ngơn ngữ nói ( nói : phát
âm, ngữ điệu, phối hợp cử chỉ, điệu bộ, nét mặt, quan sát người nghe, điều chỉnh lời nói, ... ; nghe : chăm chú
theo dõi, phản ứng lại, đổi vai, hỏi đáp người nói, ... ).

- Những kĩ năng thuộc hoạt động viết và hoạt động đọc trong giao tiếp ở dạng ngôn ngữ viết ( viết : xác định
các nhân tố giao tiếp, lập đề cương, lựa chọn từ ngữ, thay thế từ ngữ, lựa chọn kiểu câu, dùng dấu câu, liên
kết câu, ... ; đọc : đọc thành tiếng, đọc diễn cảm, đọc hiểu, tóm tắt nội dung, ... ).

- Kĩ năng phân biệt để không sử dụng nhầm lẫn giữa ngơn ngữ nói và ngơn ngữ viết : tránh nói như viết, hoặc
viết như nói.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : hãy nêu lại khái quát nội dung và nghệ thuật của bài ca dao số 1, 4 ?
- C âu 2 : em hiểu thế nào là ngơn ngữ nói và ngơn ngữ viết ?

3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌAT ĐỘNG NỘI DUNG CẦN ĐẠT

- Tuần : 9
- Tiết PPCT : 25

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

THẦY CỦA TROØ

GV gọi 1HS đọc ngữ liệu 
I-SGK tr 86

GV tổ chức cho HS hoạt động
theo nhóm.

GV quan sát, định hướng giải
đáp những thắc mắc nếu có.
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm bằng bảng phụ.

GV giảng :

Ngữ điệu thường là tự nhiên,
đậm màu sắc tình cảm ( vui,
buồn, giận ). Tùy từng ngữ
cảnh, cá tính, quan hệ, tâm lí,
giữa những người cùng nói
chuyện với nhau.

Ngữ điệu nó tạo nên tính tự
nhiên, thoải, mái, cảm xúc trong
lời nói.

Em hiểu thế nào là nói ? Thế
nào là đọc ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

GV lần lượt gọi nhóm 2, 4
trình bày, nhận xét, bổ sung cho
nội dung hoàn chỉnh.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm bằng bảng phụ.

1HS đọc ngữ liệu I-SGK tr
86, 87.

HS thảo luận theo 4
nhóm ( thời gian 5 phút ),
đại diện nhóm trình bày,
nhận xét, bổ sung nội
dung hồn chỉnh.

Nhóm 1, 3 thảo luận và

trình bày đặc điểm của
ngơn ngữ nói.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS :

* Nói : trong một hoàn
cảnh giao tiếp nhất định,
trước một đối nhất định,
nảy sinh ý tưởng và tình
cảm, phát ra thành lời đó là
nói.

* Đọc : có sẵn văn bản
chuyển nguyên vẹn sang
thành lời đó là đọc.

Nhóm 2,4 thảo luận và
trình bày đặc điểm của
ngơn ngữ viết.

Các nhóm cịn lại nhận xét
và bổ sung nội dung cho
hoàn chỉnh.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

I. Tìm hiểu chung :

1. Đặc điểm của ngơn ngữ nói :

- Ngơn ngữ nói là ngơn ngữ âm thanh, là lời
nói trong giao tiếp hàng ngày.

- Đặc điểm :

+ Người nói, người nghe trao đổi trực tiếp và
có thể đổi vai.

+ Diễn ra tức thời mau lẹ nên ít có điều kiện
lựa chọn gọt giũa các phương tiện ngơn ngữ, ít
có điều kiện suy ngẫm, phân tích.

+ Ngữ điệu đa dạng : cao - thấp, nhanh - chậm,
mạnh - yếu, liên tục – ngắt quãng  góp phần
bộc lộ và bổ sung thơng tin, đồng thời cịn có
sự phối hợp giữa âm thanh, giọng điệu với các
phương tiện hỗ trợ như : nét mặt, ánh mắt, cử
chỉ, điệu bộ.

+ Từ ngữ đa dạng : khẩu ngữ, từ ngữ địa
phương ,tiếng lóng, biệt ngữ, các trợ từ thán từ,
từ đưa đẩy, chêm xen ...

+ Câu văn : tỉnh lược, rườm rà, có yếu tố dư
thừa, trùng lặp.

* Lưu ý : Phân biệt : núi v c

2. Đặc điểm c a ngôn ngữ viết :

- Ngụn ng viết đợc thể hiện bằng chữ viết
trong văn bản và đợc tiếp nhận bằng thị giác.

- Đặc điểm :

+ Người viết và người đọc trao đổi , tiếp xúc
gián tiếp qua văn bản.

+ Người viết , người đọc phải biết ký hiệu chữ
viết , quy tắc chính tả, tổ chức văn bản.

+ Người viết có thể lựa chọn, gọt giũa cịn
người đọc có điều kiện đọc lại, suy ngẫm, phân
tích.

+ Lưu truyền trong không gian rộng lớn và thời
gian lâu dài.

+ Sử dụng các phương tiện hỗ trợ : hệ thống
dấu câu, các kí hiệu văn tự, các hình ảnh minh
họa, bảng biểu, sơ đồ ...

+ Từ ngữ : có sự lựa chọn, sử dụng đúng phong
cách.

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

Hãy nêu cách phân biệt giữa

ghi và viết sáng tạo ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm

GV gọi 1HS đọc ghi nhớ.
GV gọi 1HS đọc ngữ liệu bài
tập 1,2,3 – SGK tr 88,89.

Với sự phân công ở tiết trước
GV tổ chức cho các nhóm hội ý,
trao đổi để tiến hành trình bày.

GV quan sát, định hướng, giải
đáp những thắc mắc cho các
nhóm nếu có.

GV lần lượt gọi đại diện nhóm
lần lượt dán bảng phụ và trình
bày, nhận xét, bổ sung cho nội
dung hồn chỉnh.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm bằng bảng phụ.

HS nêu cách phân biệt
giữa ghi và viết sáng tạo
HS nghe giảng và ghi

nhận nội dung bài.

HS đọc ghi nhớ SGK.
1HS đọc ngữ liệu bài tập
1, 2, 3 – SGK tr 88, 89.
HS sau khi chuẩn bị ở nhà
các nhóm tiến hành hội ý
và lần lượt trình theo sự
phân cơng.

Nhóm 1 -> Bài tập 1.

Nhóm 2 -> Bài tập 2.

Nhóm 3,4 -> Bài tập 3.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

* Lưu ý : Phân biệt giữa ghi và viết sáng tạo .

* Ghi nhớ : ( SGK )
II. Luyện tập :

*Bài tập 1:( yêu cầu – SGK tr 88 )

Đặc điểm ngôn ngữ viết được thể hiện trong
đoạn trích :

- Thuật ngữ của các ngành khoa học : vốn chữ,

từ vựng, ngữ pháp, bản sắc, phong cách, thể
văn, văn nghệ, chính trị, khoa học.

- Việc tách dòng sau mỗi câu để trình bày
( Một là, Hai là, Ba là ... ) để đánh dấu các luận
điểm.

- Việc dùng dấu câu: dấu chấm, dấu phẩy, dấu
ngoặc đơn, dấu ngoặc kép.

*Bài tập 2 : ( yêu cầu – SGK tr 88 )

Để phân tích đặc điểm của ngơn ngữ nói trong
đoạn trích cần chú ý :

- Các từ hô gọi trong lời nhân vật : kìa, này, ơi,
nhỉ, ...

- Các từ tình thái trong lời nhân vật : có khối,
đấy, đẩy thật đấy, ...

- Cáckết cấutrong ngơn ngữ nói : có ... thì, Đã
... thì.

- Các từ ngữ thường dùng trong ngơn ngữ nói :
mấy giị có khối, nói khốc, sợ gì, đằng ấy, ...
- Sự phối hợp giữa lời nói và cử chỉ : cười như
nắc nẻ, cong cớn, liếc mắt, cười tít, ...

*Bài tập 3: ( yêu cầu – SGK tr 89 )

a. Từ khơng phù hợp : thì đã, hết ý thay bằng
các từ chỉ mức độ rất.



Trong thơ ca Việt Nam có nhiều bức tranh
mùa thu rất đẹp.

b. Từ không phù hợp : như, vống lên đến mức
vơ tội vạ.



Cịn máy móc, thiết bị do nước ngồi đưa vào
góp vốn thì khơng được kiểm sốt, họ sẵn sàng
khai thác q mức thực tế đến mức tùy tiện.
c. Câu văn tối nghĩa : cần bỏ các từ khẩu ngữ
như sất và viết lại câu.



</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

4. Củng cố :

Sự khác nhau giữa đặc điểm của ngôn ngữ viết và ngơn ngữ nói
5. Dặn dị :

- Kẻ bảng đối chiếu ngơn ngữ nói và ngơn ngữ viết theo từng đặc điểm .

- Xem lại các bài làm văn của anh ( chị ) để phát hiện và sửa các lỗi “ viết như nói” ( nếu có ).

- Tập chuyển đoạn hội thoại ở BT2 ( SGK ) - dạng ngơn ngữ nói, thành một đoạn văn thuộc ngơn ngữ viết theo
hình thức kể lại diễn biến của cuộc hội thoại .

- Học bài và tiếp tục làm bài tập.

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

CA DAO HAØI HƯỚC

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Cảm nhận được tiếng cười lạc quan yêu đời của người bình dân trong xã hội xưa.
 - Thấy được nghệ thuật trào lộng thơng minh, hóm hỉnh trong các bài ca dao hài hước.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

Tâm hồn lạc quan yêu đời và triết lí nhân sinh lành mạnh của người lao động Việt Nam ngày xưa được thể
hiện bằng nghệ thuật trào lộng thơng minh, hóm hỉnh.

2. Kĩ năng :

Tiếp tục rèn luyện kĩ năng tiếp cận và phân tích ca dao.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
 2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : hãy phân biệt sự khác nhau giữa ngôn ngữ nói và ngơn ngữ viết ?

- Câu 2 : em hiểu thế nào về ca dao hài hước ?

3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV giới thiệu vài nét về chính
về cao dao hài hước : số lượng,
nội dung nghệ thuật, ...

GV gọi HS đọc bài cao số 1.
( Lưu ý : đọc theo hình thức đối
đáp nam – nữ, giọng vui tươi, dí
dỏm, mang âm hưởng đùa cợt. )
GV tổ chức cho HS thảo luận
theo 4 nhóm ( thời 5 phút ).



Câu hỏi định hướng :

 Hãy tìm ra các nét nghệ
thuật trào lộng đặc sắc của bài
ca dao ?

 Cái khơng có của anh nơng
dân trong lời dẫn cưới là gì ?
 Từ lời dẫn cưới giúp ta cảm

nhận cái có thật của anh là gì
đối với cơ gái ? Biểu hiện tâm
hồn anh như thế nào ?

GV quan sát, theo dõi, giải đáp
những thắc mắc của các nhóm
trong q trình thảo luận.

HS lắng nghe và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc bài cao dao số 1
theo sự hướng dẫn của GV.

Nhóm 1.3 trao đổi, thảo
luận về lời dẫn cưới của
chàng trai theo câu hỏi
định hướng.

HS đại diện nhóm trình
bày, nhận xét, bổ sung nội
dung hồn chỉnh.

I. Tìm hiểu chung :

Ca dao hài hước chiếm một số lượng lớn trong
kho tàng ca dao Việt Nam, thể hiện tâm hồn
yêu đời, lạc quan của người bình dân xưa.
II. Đọc – hiểu văn bản :

1. Bài 1 : Tiếng cười tự trào trong cảnh
nghèo ; tiếng cười vượt lên cảnh ngộ :

a. Lời dẫn cưới của chàng trai :

Thể hiện qua nghệ thuật trào lộng đặc sắc của
bài ca dao :

- Lối nói khoa trương phóng đại, nói giảm : dẫn
voi, dẫn trâu, dẫn bị, dẫn chuột.

 Sự tưởng tượng ra cảnh lễ cưới linh đình

sang trọng.

- Cách nói đối lập :

+ Dẫn voi >< sợ quốc cấm.
+ Dẫn trâu >< sợ họ máu hàn.
+ Dẫn bò >< sợ họ nhà gái co gân.

Trang trọng, lập luận có lí nhưng vẫn gây

cười.

- Chi tiết hài hước :
“ Miễn là có thú bốn chân
- Tuần : 9

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

GV nhận xét và diễn giảng,

chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.



Câu hỏi định hướng :

Lời thách cưới của cơ gái có
gì lạ ?

Cách giải thích của cơ gái về
lời thách cưới ?

Em có suy nghĩ gì về lời
thách cưới của cô gái ? Tại sao
cô gái lại thách cưới như vậy ?
Em có nhận xét gì về tiếng
cười “tự trào” trong bài ca dao
số 1 ?

GV quan sát, theo dõi, giải đáp
những thắc mắc của các nhóm
trong q trình thảo luận.
GV nhận xét và diễn giảng,
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Những biện pháp nghệ thuật
gì được dùng ở bài ca dao số 2
? Qua những biện pháp nghệ

thuật đó, tác giải dân gian chế
giễu loại người nào trong xã
hội ? Mức độ chế giễu và thái
độ của tác giả ?

GV nhận xét và diễn giảng,
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Hãy khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử dụng
ở hai bài cao trên ?

Hãy nêu ý nghĩa văn bản ?
GV nhận xét và diễn giảng,
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

Nhóm 2.4 trao đổi, thảo
luận về lời thách cưới của
cô gái theo câu hỏi định
hướng.

HS đại diện nhóm trình
bày, nhận xét, bổ sung nội
dung hoàn chỉnh.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 4
phút ), đại diện nhóm trình
bày, nhận xét, bổ sung nội
dung hoàn chỉnh.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử
dụng ở hai bài cao trên.

HS nêu ý nghĩa văn bản.

Dẫn con chuột béo mời dân mời làng”

Lời nói bịa.

Nhưng cái có thật là tình cảm của chàng trai
là cuộc sống nghèo khổ, tâm hồn vui vẻ, phóng
khống của anh.

b. Lời thách cưới của cô gái :
- Lễ vật bình thường đơn sơ :

“... một nhà khoai lang” theo trật tự giảm
dần : củ to củ nhỏ  củ mẻ  củ rím, hà.

- Cơ gái giải thích tại sau nhiều như vậy theo

một trật tự giảm dần.

 Bởi cô hiểu rằng, cả hai cùng nghèo, đặt

tình nghĩa cao hơn của cải.

 Người lao động dù trong cảnh nghèo vẫn
ln lạc quan, u đời. Qua đó, nhận thức được
triết lí nhân sinh cao đẹp : đặt tình nghĩa cao
hơn của cải.

2. Bài 2 :Chế giễu loại đàn ông yếu đuối.
“Làm trai … hạt vừng”

 Nghệ thuật đối lập, phóng đại, trào lộng :

Khom lưng chống gối >< gánh hai hạt vừng 
(ráng hết mình )( quá nhẹ )

 Chế giễu loại đàn ông yếu đuối, không đáng
sức trai không đáng nên trai.

III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

- Hư cấu, dựng cảnh tài tình, khắc họa nhân
vật bằng những nét điển hình.

- Cường điệu, phóng đại, tương phản, đối lập.
- Dùng ngôn ngữ đời thường mà đầy hàm ý.

2. Ý nghĩa văn bản :

Tâm hồn lạc quan yêu đời và triết lí nhân sinh
lành mạnh của người lao động Việt Nam trong
ca dao – dân ca.

4. Củng cố :

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

- Học thuộc 2 bài ca dao trên.

- Nêu cảm cảm nghĩ về lời thách cưới của cô gái trong bài ca dao số 1. Qua đó, cho biết tiếng cười tự trào của
người lao động trong cảnh nghèo đáng yêu, đáng trân trọng ở chỗ nào ?

- Sưu tầm những bài ca dao hài hước phê phán thói lười nhác, ăn quà vặt, nghiện rựơu chè, tệ nạn đa thê, tảo
hôn, mê tín dị đoan.

- Đọc và soạn bài : Ơn tập văn học dân gian Việt Nam.

LỜI TIỄN DẶN

( Trích : “

Tiễn dặn người yêu

” – truyện thơ dân tộc Thái )

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Tuần : 9

- Tiết PPCT : 27

- Ngày soạn : 8/10/2011

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

- Thấy được nỗi xót thương, đau khổ tuyệt vọng : cảm nhận được khát vọng tự do yêu đương, thủy chung gắn

bó của chàng trai và cô gái Thái.

- Hiểu được sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình, cách diễn tả tâm trạng nhân vật trong truyện thơ dân gian.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Nỗi xót thương của chàng trai và niềm đau khổ tuyệt vọng của cô gái.
- Khát vọng hạnh phúc, tình yêu chung thủy của chàng trai, cô gái.
- Sự kết hợp giũa tự sự và trữ tình, cách thể hiện tâm trạng nhân vật.
 2. Kĩ năng :

Đọc – hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV gọi 1HS đọc tiểu dẫn SGK.
GV gọi HS tóm tắt tác phẩm
“Tiễn dặn người yêu”.

Hãy nêu đại ý của đoạn trích
“Tiễn dặn người yêu” ?

Hãy nêu vị trí đoạn trích và
đại ý đoạn trích ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

GV gọi 1HS đọc diễn cảm đoạn
trích “Lời tiễn dặn”.

GV nhận xét cách đọc của HS.
GV tổ chức cho HS thảo luận
theo nhóm ( thời gian 5 phút )
đại diện nhóm trình bài, nhận
xét, bổ sung nội dung cho hoàn
chỉnh.

Diễn biến tâm trạng của
chàng trai trên đường tiễn
dặn người yêu về nhà chồng
như thế nào ? Hãy phân tích
những câu thơ ... tâm trạng đó
?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

1HS đọc tiểu dẫn SGK.

HS tóm tắt tác phẩm
“Tiễn dặn người yêu”

HS nêu vi trí và đại ý của
đoạn trích.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

Nhóm 1 thảo luận tìm
hiểu tâm trạng của chàng
trai trên đường tiễn dặn.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

I. TÌM HIỂU CHUNG :
1. Tác phẩm :

“Tiễn dặn người yêu” ( Xống chụ xon xao )
-dân tộc Thái – là một truyện thơ nổi tiếng trong
kho tàng truyện thơ các dân tộc tiểu số. Gồm
1846 câu thơ – lời nhân vật trong cuộc kể lại
câu chuyện tình yêu – hơn nhân của vợ chồng
mình.

2. Tóm tắt tác phẩm : ( SGK )
 a. Vị trí đoạn trích : (SGK )
 b. Đại ý :

Bằng lời tiễn dặn, đoạn trích làm nổi bật tâm
trạng xót thương của tràng trai, nỗi đau khổ
của cơ gái. Đồng thời khẳng định khát vọng
hạnh phúc, tình yêu chung thủy của tràng trai
đối với cô gái.

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN :
1. Nội dung :

a Tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn
dặn :

- Tâm trạng rối bời đầy mâu thuẫn :

+ Chấp nhận sự thật đau xót là cơ gái đã có
chồng.

+ Muốn níu kéo tình u, kéo dài giây phút âu
yếm bên nhau.

- Lịng quyết tâm giữ trọn tình u .

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

Phân tích những câu thơ mơ
tả hành động, tâm trạng của
cô gái trên đường về nhà
chồng ... như thế nào ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần

nắm.

... Tất cả đều thể hiện sự bế tắc,
lo lắng, đau khổ của cơ gái khi
về nhà chồng. Nỗi đau khổ đó
bắt nguồn từ hơn nhân khơng tự
nguyện, khơng có tình u của
cơ, mà nguyên nhân sâu xa là
do xã hội phong kiến Thái đã
dành cho cha mẹ quyền định
đoạt hôn nhân của con cái, đặc
biệt là con gái.

Phân tích những câu thơ,
những chi tiết thể hiện thái độ,
cử chỉ ân cần của chàng trai
đối với cô gái ... ở nhà chồng
của cô ?

GV gợi dẫn, gợi tìm cho HS
tiện trong việc thảo luận.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Khát vọng hạnh phúc và tình
yêu chung thủy của chàng
trai, cô gái được thể hiện
trong lời tiễn dặn đầu, cuối

đoạn trích ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Đoạn trích “Tiễn dặn người
yêu” đã sử dụng những biện
pháp nghệ thuật gì ?

Hãy nêu ý nghĩa văn bản ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Nhóm 2 thảo luận tìm
hiểu hành động và tâm
trạng của cô gái trên đường
về nhà chồng.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

Nhóm 3 tìm hiểu những
cử chỉ, hành động của
chàng trai lúc ở nhà chồng
cô gái.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

Nhóm 4 tìm hiểu khát
vọng và tình yêu chung
thủy của chàng trai cô
gái ...

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS rút ra những biện pháp
nghệ thuật từ việc phân tích
văn bản.

HS nêu ý nghĩa văn bản.

b. Hành động và tâm trạng của cô gái trên
đường trở về nhà chồng :

- Hình ảnh cơ gái cất bước theo chồng :
+ “Vừa đi vừa ngoảnh lại ”

+ “Vừa đi vừa ngối trơng”
+ “Lịng càng đau nhớ”

 Tâm trạng bồn chồn, đau khổ không yên.

+ Nhóm từ :“tới rừng ớt”, “tới rừng cà”, “tới
rừng lá ngón”, kết hơp với động từ : chờ, đợi,
ngóng, trơng  con đường đi rất xa và tâm

trạng dùng dằn, bồn chồn, chờ đợi cùng với
nỗi cay đắng, vò xé trong lòng cô gái.

c. Những cử chỉ, hành động của chàng trai
lúc ở nhà chồng của cô gái :

- An ủi vỗ về cô gái. 
+ Chạy lại đỡ cô gái dậy.
+ Ân cần phủi áo.

+ Chải lại đầu cho cơ gái.
+ Tìm cách chữa bệnh …

 Niềm xót xa, thương cảm sâu sắc đối với

người yêu.

- Ý thức mãnh liệt của chàng trai nhất quyết sẽ
giành lại tình yêu .

d. Khát vọng hạnh phúc và tình u chung
thủy của chàng trai, cơ gáithể hiện :

- Lời tiễn dặn đầu : “Đôi ta yêu nhau ...góa bụa
về già”

- Lời tiễn dặn sau : “Về với người ta
thương ...chung một mái , song song”

- Ứơc muốn sống cùng nhau đến lúc chết : “

dẫu có chết cũng phải chết cùng nhau”.

- Cuối đoạn trích : “ Yêu nhau yêu trọn
...không nghe”.

Chàng trai cô gái có khát vọng được giải
phóng , được sống trong tình yêu.

2. Nghệ thuật :

- Lựa chọn từ ngữ, hình ảnh thể hiện đặc trưng,
gần gũi với đồng bào Thái

- Cách miêu tả nhân vật chi tiết, cụ thể qua lời
nói đầy cảm động, qua hành động săn sóc ân
cần, qua suy nghĩ, cảm xúc mãnh liệt.

3. Ý nghĩa văn bản :

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

gái ; tố cáo tập tục hôn nhân ngày xưa, đồng
thời là tiếng nói chứa chan tình cảm nhân đạo,
địi quyền yêu đương cho con người.

4. Củng cố :

- Niềm xót thương của chàng trai và nỗi đau khổ tuyệt vọng của cô gái trên đường tiễn dặn.
- Khát vọng hạnh phúc và tình yêu chung thủy của chàng trai và cơ gái trong đoạn trích.
5. Dặn dị :

- Nêu cảm nhận của anh (chị) về hai lời tiễn dặn trong đoạn trích.

- Về nhà học bài và đọc lại văn bản.

- Đọc và soạn bài : Luyện tập viết đoạn văn tự sự.

ÔN TẬP VĂN HỌC DÂN GIAN

VIEÄT NAM

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Nắm được một cách hệ thống các tri thức về đặc trưng, thể loại, giá trị của các tác phẩm văn học dân gian qua
các tác phẩm đã học.

- Biết vận dụng kiến thức đã học để tìm hiểu tác phẩn văn học dân gian cụ thể .
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

Đặc trưng, thể loại, các giá trị cơ bản của văn học dân gian qua hệ thống các tác phẩm vừa học.
 2. Kĩ năng :

Nhận biết một cách có ý thức về các tác phẩm văn học dân gian.
Đọc – hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1. Ổn định lớp : KTSS

- Tuần : 10

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

 Thời gian qua, chúng ta đã tìm hiểu về kho tàng văn học dân gian Việt Nam qua một số thể loại và tác phẩm
tiêu biểu. Trên cơ sở đó, bài học hơm nay sẽ hệ thống hóa lại các kiến thức cơ bản và làm một số bài tập vận
dụng về một só thể loại trên..

I. Tìm hiểu chung :

1. Đặc trưng cơ bản của văn học dân gian :
- Tính truyền miệng.

- Tính tập thể.

2. Lập bảng tổng hợp các thể lọai văn học dõn gian :

Truyện dân gian Câu nói dân gian Thơ ca dân gian Sân khấu dân gian

Thần thoại, sử thi, trun
thut, truyện cổ tÝch, ngơ
ng«n, trun cêi, trun
th¬.

- Tục ngữ
- Câu đố

- Ca dao

- VÌ - Tuång- ChÌo

3. Lập bảng tổng hợp, so sánh các thể loại truyện dân gian đã học :

Thể loại Mc ớch
sỏng tỏc
Hỡnh
thc lu
truyn
Ni dung
phn ỏnh

Kiểu nhân vật
chớnh
Đặc điểm
nghệ thuật
Sử thi
(anh
hïng)

Ghi lại cuộc sống
và mơ ớc phát
triển cộng đồng
của ngời dân Tõy

Nguyên xa. Hát -kể

Xó hi Tõy
Nguyờn cổ đại
đang ở thời cụng
xó thị tộc.

Người anh
hùng sử thi cao

đẹp, kì vĩ
(Đăm Săn )

So sánh, phóng đại, trùng
điệp, tạo nên những hình
t-ợng hồnh tráng hào hùng.

Trun
thut

Thể hiện thái độ
và cách đánh giá
của nhân dân đối
với các sự kiện
và nhân vật lịch
sử.

KĨ-diƠn
xíng
(lƠ héi )

Kể về các sự kiện
lịch sử và nhân
vật lịch sử có thật
đợc khúc xạ qua
một cốt truyện h
cấu.

Nhân vật lịch
sử đã đợc

truyền thuyết
hoá

( An Dơng
V-ơng, Mị Châu,
Trọng Thuỷ

Từ cái lõi l sự thật lÞch sư

đó được hư cấu thành những
câu chuyện mang những yếu
tố hoang đờng, kì ảo.

Trun
cỉ tích

Thể hiện nguyên
vọng, ớc mơ cđa
nh©n d©n trong
x· héi cã giai cấp
: chính nghĩa
thắng gian tà.

Kể

Xung đột xã hội,
cuộc đấu tranh
giữa thiện và ác,
chính nghĩa
thắng gian tà.

Ngêi con riªng
( TÊm ), ngêi
con ót, ngêi lao

động nghÌo
khổ, bất hạnh,
người lao động
giỏi.

Truyện hoàn toàn h cấu,
khơng có thực. Kết cấu theo
đờng thẳng, nhân vật chớnh
tri qua ba chng trong cuc
i.

Truyện
cời

Mua vui, giải trí,
châm biếm, phê
phán xÃ hội ( phờ
phỏn giáo dục
trong nội bộ nhân
dân và lên án, tố
cáo giai cấp
thống trị )

Kể

Những điều trái
với tự nhiên,
những thói h tËt
xÊu trong x· héi.

KiĨu nh©n vËt
cã thãi h tËt
xÊu : thầy đồ
dấu dốt, thÇy lÝ
ham tiỊn.

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

4. Ca dao :
a. Nội dung :
* Ca dao than thân:

+ Thờng là lời của ngời phụ n÷ trong x· héi phong kiÕn.

+ Thân phận của họ bị phụ thuộc vào ngời khác, giá trị của họ không đợc ai biết đến. Thõn phận ấy thường

được nói lên bằng những hình ảnh so sánh, ẩn dụ như tấm lụa đào ..., củ ấu gai ...
* Ca dao yêu thơng, tình nghĩa :

Thng cp đến những tình cảm :

- Tình yêu tha thiết.
- Nỗi nhớ thương da diết.
- Ước muốn mãnh liệt.

- Tình yêu chung thủy của con người trong cuộc sống, ... thường được nói lên bằng những biểu tượng như tấm

khăn, ngọn đèn, cái cầu, con thuyền, bến nước, gừng cay – muối mặn, ...
* Ca dao hµi híc :

Thể hiện tâm hồn lạc quan, yêu đời của ngời lao động trong cuộc sống còn nhiều vất, vả lo toan của họ.

b. VỊ nghƯ tht:

So sánh, ẩn dụ, phóng đại, tượng trưng, nói giảm, ...

II.

Luyện tập :

* Bài tập 1 : ( yêu cầu – SGK tr 101 )
Gợi ý :

- Nghệ thuật miêu tả nhân vật anh hùng sử thi : so sánh , phóng đại , trùng điệp được dùng nhiều và rất sáng tạo
với trí tưởng tượng hết sức phong phú của tác giả dân gian.

- Hiệu quả nghệ thuật : tôn cao vẻ đẹp của người anh hùng sử thi, một vẻ đẹp kì vĩ trong một khung cảnh
hồnh tráng.

*Bài tập 2 : ( yêu cầu – SGK tr 101 )

Cốt lõi lịch sử Bi kịch được hưcấu Những chi tiếthoang đường kì ảo Kết cục của bi kịch Bài học rút ra
Cuộc xung đột giữa

ADV, Triệu Đà thời
kì Âu Lạc.

Bi kịch tình yêu
( lồng vào bi kịch
gia đình, quốc gia ).

Thần Kim Quy, lẫy
nỏ thần, ngọc
trai-giếng nước, Rùa
Vàng rẽ nước xuống
biển.

Mất tất cả :
- Tình yêu.
- Gia đình.
- Đất nước.

Cảnh giác, giữ
nước, không chủ
quan như ADV,
không nhẹ dạ cả tin
như Mị Châu.
* Bài tập 3 : ( yêu cầu – SGKT 101 )

Đặc sắc nghệ thuật của truyện “Tấm Cám” : sự chuyển biến của hình tượng nhân vật Tấm.

+ Giai đoạn đầu : yếu đuối, thụ động, ; gặp khó khăn, Tấm chỉ khóc, khơng biết làm gì, chỉ nhờ vào sự giúp đỡ
của Bụt.

+ Giai đoạn sau : kiên quyết đấu tranh giành lại cuộc sống và hạnh phúc, ...

+ Có thể lí giải sự tiến triển hành động của Tấm như sau : ban đầu chưa ý thức rõ về thân phận của mình ...

nhưng càng về sau mâu thuẫn càng quyết liệt đến mức một mất một còn buộc Tấm phải kiên quyết đấu tranh để
giành lại cuộc sống và hạnh phúc cho mình ...

* Bài tập 4 : ( yêu cầu SGK tr 102 )

Tên truyện Đối tượng cười Nội dung cười Tình huống gây
cười

Cao trào để tiếng
cười “òa”ra

Tam đại con gà Thầy đồ “dốt haynói chữ” Sự giấu dốt của conngười Thái độ và cách giảithích chữ “kê” Khi thầy đồ nói “dủdỉ ... ơng con gà”
Nhưng nó phải

bằng hai mày

Thầy lí và Cải Tấn bi hài kịch của
việc hối lộ và ăn hối
lộ

Đã đút lót tiền hối
lộ mà vẫn bị đánh
( Cải ).

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

* Bài tập 5 : ( yêu cầu SGK tr 102 )
a. Điền tiếp từ vào các câu ca dao :

- Thân em như hạt mưa rào - Hạt rơi xuống đất, hạt vào vườn hoa.
- Thân em như trái bần trôi - Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.

- Thân em như giếng giữa đàng - Người khôn rửa mặt, người phàm rửa chân.
- Chiều chiều ra đứng ngõ sau - Trơng về q mẹ ruột đau chín chiều.
- Chiều chiều mây phủ Sơn Trà - Lòng ta thương bạn nước mắt và lộn cơm.
- Chiều chiều lại nhớ chiều chiều - Nhớ người yếm trắng vải điều thắt lưng.
b. Thống kê các hình ảnh so sánh , ẩn dụ trong các bài ca dao đã học :

Tấm lụa đào, củ ấu gai, tấm khăn, ngọn đèn, trăng, sao, mặt trời ...Người bình dân thường lấy các hình ảnh đó
trong cuộc sống đời thường, trong thiên nhiên, vủ trụ, nâng lên thành hình ảnh ẩn dụ nên dễ cảm nhận, đem đến
hiệu quả nghệ thuật cao đối với người nghe , người đọc.

c. Ca dao nói về :

+ Cái khăn, chiếc áo ( xem phần gợi ý giải bài tập của bài Ca dao yêu thương tình nghĩa ).
+ Cây đa bến nước, con thuyền :

Thuyền ơi có nhớ bến chăng

Bến thị một da khăng khăng đợi thuyền.

Cây đa cũ, bến đị xưa

Bộ hành có nghĩa, nắng mưa cũng chờ.

Trăm năm đành lỗi hẹn hò
 Cây đa bến cũ, con đò khác đưa.
+ Gừng cay – muối mặn :

Tay nâng chén muối, đĩa gừng

Gừng cay, muối mặn xin đừng quên nhau.

d. Cao dao hài hước mang lại tiếng cười giải trí, mua vui cho con người trong cuộc sống :
Xắn quần bắt kiến cưỡi chơi

Trèo cây rau má đánh r i m t qu n.ơ ấ ầ

Ca dao :

- “Ai đi muôn dặm non sông

Để ai chất chứa sầu đong vơi đầy”.
- “Vầng trăng ai xẻ làm đôi

Đường trần ai vẽ ngược xuôi hỡi chàng”.
- “Mỗi chú bé đều nằm mơ ngựa sắt
Mỗi con sơng đều muốn hóa Bạch Đằng”.

( Chế Lan Viên – Tổ quốc bao giờ đẹp thế này
chăng ? ).

- “Ôi sức trẻ ! Xưa trai Phù Đổng”
( Thơ Tố Hữu – Theo chân Bác ).

Truyện Kiều – Nguyễn Du.
- “Sầu đông càng lắc ...
Ba thu dọn lại ... dài ghê”
- “Vầng trăng ai xẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc ... dặm trường”.

* Văn học trung đại :

(Truyện Kiều, thơ Hồ Xuân Hương )
Cách nói “Thân em như ...”

+ “Thân em vừa trắng ...”.
+ “Thân em như quả mít ...”.
*Văn học hiện đại :

( Thơ Nguyễn Khoa Điềm, Chế Lan Viên ).
- “Đất nước ... với miếng trầu bây giờ bà ăn”.

-“Đất nước lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh
giặc”  lấy ý từ sự tích trầu cau, Thánh Gióng.

- “Đất nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn ... thầm”



Vận dụng sáng tạo bài ca dao “Khăn thương nhớ nơi
em đánh rơi chiếc khăn ... thầm”



Vận dụng sáng tạo bài ca dao “Khăn thương nhớ ai

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

4. Củng cố :

- Các thể loại truyện dân gian đã học .

- Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa và hài hước .
5. Dặn dò :

- Lập bảng các thể loại, so sánh các thể loại VHDG.
- Về nhà học bài và tiếp tục làm bài tập.

- Đọc và soạn bài làm văn : Luyện tập viết đoạn văn tự sự.

LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN

VĂN

TỰ SỰ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Hiểu được khái niệm về đoạn văn ; nội dung và nhiệm vụ của đoạn văn trong văn bản tự sự .
- Biết viết đoạn văn tự sự .

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
 1. Kiến thức :

- Đoạn văn, nội dung và nhiệm vụ của đoạn văn trong văn bản tự sự.
- Vị trí của các đoạn văn trong văn bản tự sự.

2. Kĩ năng :

- Viết đoạn văn tự sự kể về một sự việc cho trước hoặc tự mình xác định.
- Sử dụng các phương tiện liên kết câu để đoạn văn được mạch lạc, chặt chẽ.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Em hiểu thế nào về đoạn văn,
đặc điểm, vị trí của đoạn
văn ?

Mỗi đoạn văn trong bài văn

HS đọc ngữ liệu I – SGK
tr 97.

HS đọc phát hiện và trả lời
câu hỏi.

HS nêu nhiệm vụ của đoạn

I. Tìm hiểu chung :

1. Đoạn văn trong văn bản tự sự :

- Khái niệm : đoạn văn tự sự là bộ phận của
văn bản.

- Đặc điểm : trong văn bản tự sự, mỗi đoạn văn
thường có câu chủ đề nêu ý nghĩa khái quát và
các câu diễn dạt những ý cụ thể nhằm thuyết
minh, miêu tả, giải thích, ... cho ý khái quát.
- Vị trí của các đoạn văn trong văn bản tự
sự : mỗi văn bản tự sự gồm nhiều đoạn văn với
những nhiệm vụ khác nhau nhưng đều có
chung nhiệm vụ là thể hiện chủ đề và ý nghĩa
của văn bản.

- Nhiệm vụ của đoạn văn trong văn bản tự
- Tuần : 10

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

tự sự có nhiệm vụ ra sao ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề cơ bản cần nắm.

GV gọi 1HS đọc ngữ liệu 
II-1SGK tr 97.

GV chia nhóm cho HS thảo
luận.

GV quan sát, định hướng, giải
đáp những thắc mắc

( nếu có ).

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

văn trong văn bản tự sự.
HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc ngữ liệu II- SGK tr
97.

HS thảo luận theo 4
nhóm ( thời gian 5 phút )
và nội dung trình bày trên
bảng phụ.

- Nhóm 1, 3 Bài tập 1
- Nhóm 2, 4 Bài tập 2
1a. Các đoạn văn dẫn ở
mục II-1 thể hiện đúng và
rõ những dự kiến của tác
giả.

* Nội dung của các đoạn
mở đầu và kết thúc tác
phẩm giống nhau ở chỗ : tả
rừng xà nu, thể hiện chủ đề
gợi lên liên tưởng, suy nghĩ
cho người đọc.

* Nội dung của các đoạn

văn mở đầu và kết thúc tác
phẩm khác nhau ở chỗ :
- Đoạn mở đầu : rừng xà nu
được tả cụ thể, chi tiết, rất
tạo hình, tạo khơng khí và
lơi cuốn người đọc.

- Đoạn kết : rừng xà nu
trong cái nhìn của nhân vật
chính xa mờ dần, hút tầm
mắt, tới chân trời, lắng
đọng trong lòng người
những suy ngẫm về sự bất
diệt của đất nước và con
người Tây Nguyên.

1b. Trước khi viết và kể
chuyện, dự kiến đoạn văn
mở bài và đoạn kết bài, để
bài văn vừa chặt chẽ, vừa
có sức lôi cuốn đối với
người đọc.

- Đoạn mở bài và đoạn kết
bài có thể giống nhau về

sự :

+ Đoạn mở bài : giới thiệu câu chuyện.

+ Đoạn thân bài : kể diễn biến sự việc, chi
tiết.

+ Đoạn kết bài : kết thúc câu chuyện, tạo ấn
tượng đối với suy nghĩ, cảm xúc người đọc.



Các đoạn văn này có nhiệm vụ chung là thể
hiện chủ đề và ý nghĩa của văn bản.

2. Cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự :

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

GV gọi 1HS đọc ngữ liệu 
III-bài tập 1SGK tr 99.

GV chia nhóm cho HS thảo
luận.

GV nhận xét và chốt lại nội
dung bằng bảng phụ.

GV hướng dẫn HS về nhà làm
bài tập 2.

đối tượng trình bày ( cùng
tả cảnh, cùng tả người hoặc
có thể khác nhau nhưng
phải hô ứng với nhau, dẫn
dắt câu chuyện, làm nổi bật

chủ đề tư tưởng mà bài văn
cần thể hiện.

2a. Có thể coi đây là một
đoạn văn trong văn bản tự
sự. Vì đoạn văn này thuộc
phần thân bài, phần phát
triển của truyện mà học
sinh dự định viết. Người
viết đã kể một sự việc quan
trọng “chị Dậu về làng vào
thời điểm Cách mạng tháng
Tám nổ ra. Sự việc trên
được kể sau phần mở đầu
truyện để dẫn dắt các đoạn
tiếp theo đúng cốt truyện
mà học sinh dự kiến.
2b. Bạn học sinh đã thành
công khi kể lại câu chuyện
nhưng còn lúng túng ở
đoạn tả : cảnh và tâm trạng
chị Dậu.

HS đọc ngữ liệu III- bài
tập 1.

- Nhóm 1 câu a.

- Nhóm 2 câu b.

- Nhóm 3 câu c.

- Nhóm 4 nhận xét bổ sung
cho hồn chỉnh.

HS lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu.

biến của nó ; chú ý sử dụng các phương tiện
liên kết câu để đoạn văn được mạch lạc, chặt
chẽ.

II. Luyện tập :

* Bài tập 1: ( yêu cầu SGK tr 99 ).

a. Kể lại sự việc Phương Định - cô thanh niên
xung phong thời chống Mĩ đang phá bom nổ
chậm để thơng đường ra mặt trận ( Trích trong
bài “Những ngôi sao xa xôi” truyện ngắn của
Lê Minh Khuê.

b. Nhầm lẫn về ngôi kể

lẫn lộn giữa ngôi thứ 3 và ngơi thứ nhất. Đã
dùng ngơi thứ nhất thì khơng thể dùng ngôi thứ
3 ở cùng thời điểm : đã xưng “tơi” để kể thì
khơng thể dùng “cơ” hay “Phương Định” để
chỉ chính mình.

- Thay từ “cô” , “Phương Định” bằng từ
“tôi”để phù hợp với ngôi thứ nhất.

c. Trong văn bản tự sự người viết cần nhất
quán về ngơi kể. Nếu văn bản dùng ngơi kể nào
thì đoạn mở đầu và các đoạn của văn bản phải
dùng ngơi kể đó. Có như vậy, văn bản tự sự
mới chặt chẽ, lơgíc, hấp dẫn và thuyết phục
người đọc.

*Bài tập 2 : ( GV hướng dẫn học sinh về nhà
làm ).

4. Củng cố :

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

- Muốn viết đoạn văn trong bài văn tự sự, người viết cần phải làm gì ?
5. Dặn dị :

- u cầu HS luyện tập viết một số đoạn văn tự sự ở nhà.
- Về nhà học bài và tiếp tục làm bài tập.

- Giời sau trả bài viết số 2.

TRẢ BÀI VIẾT SỐ 2

RA ĐỀ BAØI VIẾT SỐ 3 ( Ở NHAØ )

VIẾT BAØI VĂN NGHỊ LUẬN

XÃ HỘI

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT

- Nhận rõ những ưu khuyết điểm về nội dung và hình thức của bài viết, đặc biệt là khả năng chọn sự việc, chi
tiết tiêu biểu kết hợp với yếu tố miêu tả, biểu cảm trong bài văn tự sự.

- Rút ra bài học kinh nghiệm và có ý thức bồi dưỡng thêm năng lực viết văn tự sự để chuẩn bị tốt cho bài viết
sau.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

Cuộc gặp gỡ và đối thoại giữa Mị Châu và Trọng Thủy -> giãi tỏ mối oan tình.
 2. Kĩ năng :

Biết vận dụng kiến thức và kĩ năng đã học, viết được một bài văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu
cảm.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ :
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV đọc câu hỏi trắc nghiệm và
gợi ý cho HS câu trả lời đúng
nhất.

GV chép đề lên bảng.

GV hướng dẫn HS phân tích
đề.

GV lưu ý HS :

Có thể kể theo các cách sau : 
*Cách 1 : Gặp lại Trọng Thủy
Mị Châu cảm động nhận lời nối
lại duyên xưa.

*Cách 2 : Gặp lại Trọng Thủy
Mị Châu tức giận khôn cùng

HS lắng nghe và sửa bài.

HS ghi lại đề vào tập.

HS tham gia cùng giáo
viên phân tích đề.

I. Trắc nghiệm ( 15 câu : 3 điểm )
Gợi ý câu trả lời đúng :

1B ; 2D ; 3A; 4B ; 5B ; 6C ; 7D ; 8B ; 9C ;
10D ; 11C ; 12C ; 13A ; 14B ; 15D.

II. Tự luận :( 7 điểm )
Đề :

Sau khi tự tử ở giếng Loa Thành, xuống thủy
cung, Trọng Thủy gặp lại Mị Châu. Hãy tưởng
tượng và kể lại câu chuyện đó.

I. Phân tích đề :

- Kiểu đề : kể chuyện sáng tạo.

- Trọng tâm : cuộc gặp gỡ và đối thoại giữa
Mị Châu và Trọng Thủy để giải tỏ mối oan
tình.

- Tư liệu : “Truyện An Dương và Mị Châu
Trọng Thủy” và phần gợi ý cách kể của giáo
viên.

- Tuần : 10
- Tiết PPCT : 30

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

nên bỏ đi.

*Cách 3 : Gặp lại Trọng Thủy
Mị Châu phân tích, giảng giải
mọi lẽ đúng sai lúc hai người
còn sống, Trọng Thủy ân hận
muốn nối lại duyên xưa nhưng
Mị Châu không chấp thuận.
GV chọn cách kể thứ 3 để lập
dàn ý cho HS tham khảo.

Em hãy nêu dàn ý một cách
sơ lược nhất về yêu cầu của đề
?

GV có thể gọi bất kì một vài
HS nào.

GV nhận xét phần giới thiệu
của HS về dàn ý.

GV có thể gợi ra dàn ý của
mình để HS tham khảo.

GV lưu ý HS phải biết vận
dụng kiến thức và kĩ năng đã
học là : phải biết chọn sự việc,
chi tiết tiêu biểu khi viết và khi
kể phải biết kết hợp với miêu tả,
biểu cảm để bài làm sinh động,
hấp dẫn, không khô khan, ...
* Lưu ý :

Trọng tâm cần xoáy sâu là cuộc
đối thoại giữa Mị Châu và
Trọng Thủy ( cần miêu tả, biểu
cảm thật sâu sắc ), lời kết tội
của Mị Châu và sự ăn năn hối
hận của Trọng Thủy, kèm theo
dẫn chứng cụ thể.

GV nhận xét bài làm của HS ở
dạng khái quát nhất về ưu
khuyết điểm.

GV chọn và đọc một phần của
những bài viết có sự sáng tạo và
đạt hiệu quả cao.

GV rút ra những kinh nghiệm
cho HS khắc phục.

3HS nêu dàn ý sơ lược,
các HS còn lại nhận xét, bổ
sung.

HS theo dõi và tự rút ra
cho mình 1 dàn ý tốt nhất.
HS theo dõi.

HS lưu ý phần giáo viên
nhấn mạnh.

HS lắng nghe phần nhận
xét về bài làm của lớp.

HS cần rút ra những kinh
nghiệm thiết yếu nhất để

II. Lập dàn ý :

1. Mở bài :

- Giới thiệu ngắn gọn “Truyện An Dương và
Mị châu và Trọng Thủy”, cái chết của Mị
Châu, Trọng Thủy.

- Dẫn dắt câu chuyện nối tiếp.
2. Thân bài :

- Sau khi chém đầu Mị Châu, An Dương được
Rùa Vàng rẽ nước xuống biển.

- An Dương Vương được Rùa Vàng xây cho
một cung điện rực rỡ để ngày đêm đàm đạo.
- Mị Châu chết xuống thủy cung đã bị Long
Vương kết tội phản quốc ... gặp vua cha.
- Sau khi Trọng Thủy chết xuống thủy cung và
chàng nhiều năm bỏ cơng tìm kiếm Mị Châu.
- Một hơm, Trọng Thủy ngất đi vì sức cùng
lực kiệt khi tỉnh dậy thì gặp được người hầu
của Mị Châu bên cạnh giếng nước.

- Trọng Thủy đã gặp được Mị Châu với một
dáng hình vẫn xinh đẹp như xưa.

- Mị Châu bình tĩnh phân tích mọi lẽ đúng sai
lúc hai người còn sống.

- Hiểu lời Mị Châu, Trọng Thủy rất ân hận,
muốn nối lại duyên xưa.

- Mị Châu rất cảm động trước thái độ của
Trọng Thủy nhưng Mị Châu không chấp nhận.
- Mị Châu bỏ mặt Trọng Thủy đầu tóc bơ phờ,
nét măt đau khổ, dáng hình mờ dần và tan
trong dòng nước xanh.

3. Kết bài :

- Học sinh nêu suy nghĩ của bản thân về mối
tình giữa Mị Châu và Trọng Thủy.

- Rút ra bài học kinh nghiệm cần thiết cho bản
thân.

III. Nhận xét bài làm : 
1. Ưu điểm :

Một số bài làm :

- Chữ viết, câu văn, hình thức trình bày của
một số bài viết khá tốt.

- Liên kết câu, liên kết đoạn, liên kết ý khá
nhịp nhàng.

- Có sự vận dụng tốt giữa các yếu tố khi viết
văn tự sự như : tự sự, miêu tả, biểu cảm -> tạo
nên sự hấp dẫn, lôi cuốn người đọc, người
nghe.

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

GV cụ thể hóa những hạn chế
về diễn đạt qua một số bài làm
cụ thể.

GV thống kê và thông báo kết
quả bài làm của HS.

GV gợi ý thêm về bài viết số 3
để HS về nhà làm được tốt hơn.

bài làm sau tốt hơn.

HS theo dõi kết quả bài
làm của mình và lớp.

HS lắng nghe phần gợi ý
của GV để làm tốt bài viết
số 3.

phú, sáng tạo và phù hợp với cốt truyện, đặc
điểm, tính cách của từng nhân vật.



Tất cả những ưu điểm trên thể hiện qua bài
làm : Thanh Vân 10a3, Hữu Tài 10a7,...

2 Hạn chế : 
Một số bài viết :

- Cịn mắc lỗi chính tả, dùng từ, diễn đạt, nội
dung sơ sài.

- Sắp xếp ý lộn xộn, thiếu ý.

- Chỉ thiêng về kể chung chung mà chưa có sự
kết hợp giữa tự sự, miêu tả, biểu cảm. Khả
năng quan sát, liên tưởng, tượng thiếu chiều
sâu, thiếu tâm lí và chưa phong phú đa dạng.
Chính vì vậy, bài làm trở nên khô khan, cứng
nhắc, đơn điệu chưa tạo ra hiệu quả nghệ
thuật cao.

- Kể thì dài dịng nhưng chưa làm nổi bật được
cuộc đối thoại giữa Mị Châu và Trọng Thủy.
- Chưa tìm được sự việc chi tiêu biểu để kể.



Tất cả những hạn chế trên thể hiện qua bài làm
: Thanh Liêm, Ngọc Trân, Kim Thoa ( 10A7 ;
Quốc Cường 10A3, ...

IV. Kết quả bài làm :
- Lớp 10A3 : ( khá : , TB :
, yếu : , kém : ).
- Lớp 10A7 : ( khá : , TB :
, yếu : , kém : ).

V. Ra đề bài viết số 3 ( ở nhà ) – Viết bài văn
nghị luận xã hội.

4. Củng cố :

Củng cố kiến thức và kĩ năng viết văn tự sự.
5. Dặn dò :

- Về nhà xem lại dàn ý đã sửa.

- Đọc và soạn bài : Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.

Đề : Tục ngữ Pháp có

câu : “Tiền bạc là

người đầy tớ trung
thành và là người chủ
xấu”.

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM

TỪ THẾ KỈ X ĐẾN

HẾT THẾ KỈ XIX

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT 
- Hiểu được sự hình thành và phát triển của văn học trung đại qua các giai đoạn.

- Nắm được nội dung và các đặc điểm nghệ thuật cơ bản của văn học thời kỳ này.

Đề : Tục ngữ Pháp có câu
: “Tiền bạc là người đầy
tớ trung thành và là
người chủ xấu”.

Hãy trình bày suy nghĩ
của mình về ý kiến trên.

- Tuần : 11

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

- Văn học trung đại bao gồm hầu như các văn bản ngôn từ, từ văn nghị luận chính trị, xã hội, triết học, văn
hành chính như chiếu, biểu, hịch , cáo ... cho đến văn nghệ thuật như thơ, phú, truyện, kí ... do tầng lớp trí thức
sáng tác.

- Các thành phần các giai đoạn phát triển, đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của văn học trung đại.
2. Kĩ năng :

Nhận diện một giai đoạn văn học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra tập bài soạn.
 3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hãy trình bày thời đại và
lịch sử của văn học từ thế kỉ X
đến hết thế kỉ XIX ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Em hiểu như thế nào là văn
học trung đại ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Văn học trung đại chia ra
mấy thành phần ? Đó là
những thành phần nào ?
Văn học chữ Hán là gì ? Thể

HS nêu thời đại và lịch sử
của văn học từ thế kỉ X đến
hết thế kỉ XIX.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS nêu khái niệm văn học
trung đại.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS liệt kê tên hai thành
phần văn học.

HS trình bày sự hiểu biết
của mình về văn học chữ

I. Th ời đại và lịch sử :

- Đây là thời kì dài, bắt đầu từ khi quốc gia
phong kiến được thiết lập đến lúc suy vong. Tư
tưởng chủ đạo của thời đại này chịu ảnh hưởng
Phật giáo và Nho giáo.

- Thời đại này gắn liền với nhiều cuộc chiến
tranh chống ngoại xâm, giữ nước vĩ đại , nhưng
càng về sau, chiến tranh chủ yếu là sự sát phạt,
tương tàn lẫn nhau của các tập đoàn phong
kiến, giữa giai cấp thống trị với nhân dân.
II. Khái niệm văn học trung đại :

- Văn học trung đại là nền văn học chịu ảnh
hưởng chủ yếu tư tưởng của giai cấp phong
kiến nên cịn có tên gọi là văn học phong kiến.
- Nền văn học này chủ yếu do các trí thức
phong kiến, các nhà khoa bảng sáng tác nên
cịn có tên gọi là văn học bác học.

- Khái niệm văn học trung đại là căn cứ vào
thời kì lịch sử ( từ thế kỉ X đến hết thế kỉ
XIX ).

III. Các thành phần của văn học từ thế kỉ X
đến hết thé kỉ X I X :

1. Văn học chữ Hán : bao gồm các bằng chữ
Hán của người Việt xuất hiện sớm ( TK X ).
Thể loại : Thơ, văn xuôi chịu ảnh hưởng văn
học Trung Quốc và đạt thành tựu nghệ thuật
to lớn.

2. Văn học chữ Nôm : gồm các sáng tác bằng
chữ Nôm, ra đời muộn hơn văn học chữ Hán
(cuối thế kỉ XIII ).

Thể loại : chủ yếu là thơ ít văn xi phần lớn
là văn học dân tộc, ít chịu ảnh hưởng của văn
học Trung Quốc.

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

loại ?

Văn học chữ Nơm là gì ? Thể
loại ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Hán.

HS trình bày sự hiểu biết
của mình về văn học chữ
Nơm.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

Giai

đoạn Hoàn cảnh lịch sử Nội dung Nghệ thuật

Tác giả, tác phẩm
tiêu biểu

Thế kỉ X
đến hết
thế kỉ
XIV

- Giành quyền độc lập tự
chủ.

- ChiÕn thắng quân xõm

lc ( Tng, Mông, Nguyên
).

- Xây dựng đất nước hịa
bình vững mạnh, chế độ
phong kiến đang ở thi kỡ
phỏt trin.

Yêu nớc chống xâm
lợc vi âm hưởng hào

hùng.

- Văn học chữ Hán
với những thể loại
tiếp thu từ Trung
Quốc có những
thành tựu lớn.
- Văn học chữ Nôm
đặt những cơ sở đầu
tiên.

- Lí Cơng Uẩn
(Chiếu dời đơ).
- Trần Quốc Tuấn
( Hịch tướng sĩ ).
- Trương Hán Siêu (
Phú sông Bạch
Đằng ).

- Trần Quang Khải (
Phò giá về kinh ).
- Phạm Ngũ Lão

( Thuật Hoài ).

Thế kỉ
XV đến
hết thế kỉ
thứ
XVII.

- Cuộc kháng chiến chống
quân Minh thắng lợi, triều
hậu Lê thành lập.

– Chế độ phong kiến cực
thịnh ( cuối thế kỉ XVII, nội
chiến, chia cắt đất nước, thể
hiện mần móng của sự
khủng hoảng ).

- Phản ánh, phê phán
hiện thực xã hội phong
kiến.

- Văn học chữ Hán :
có những thành tựu
lớn ở văn chính
luận, văn xi tự sự.
- Văn học chữ
Nơm : Việt hóa thể
loại từ Trung Quốc (
thơ Nôm Đường

luật ) sáng tạo
những thể loại văn
học dân tộc

- Nguyễn Trãi :
( Đại cáo bình Ngơ,
Ức Trai thi tập,
Quốc âm thi tập ).
- Nguyễn Bỉnh
Khiêm ( thơ chữ
Hán và chữ Nôm ).
- Nguyễn Dữ

( truyền kì mạn lục )
...

Thế kỉ
XVIII
đến nửa
đầu thế
kỉ XIX.

- Nội chiến phong kiến gay
gắt kéo dài, phong trào nông
dân khởi nghĩa sục sôi, đỉnh
cao là khởi nghĩa Tây Sơn,

- Sự xuất hiện trào lưu
nhân đạo chủ nghĩa,
hướng tới con người,

hướng tới hiện thực

- Văn học phát tiển
mạnh cả về văn
xuôi, văn vần, văn
học chữ Hán và chữ

- Nguyễn Du
( Truyện Kiều, thơ
chữ Hán ).

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

nổi dậy quét sạch thù trong,
giặc ngoài, thống nhất đất
nước.

- Nhà Nguyễn lật đổ Tây
Sơn. Đất nước trước họa
xâm lăng của thực dân
Pháp.

cuộc sống. Nôm và những thể
loại của văn học dân
tộc có những thành
tựu nghệ thuật lớn.

( Chinh phụ ngâm ).
- Nguyễn Gia Thiều
( Cung oán ngâm
khúc).

- Hồ Xn Hương.
- Ngơ Gia Văn Phái
( Hồng Lê nhất
thống chí ).

Nưa ci
thÕ kØ
XIX.

– Thực dân Pháp xâm lược
Việt Nam.

- Nhân dân cả nước đứng
lên chống giặc.

- Xã hội phong kiến
ViệtNam : chuyển dần sang
xã hội thực thực dân nữa
phong kiến.

- Văn hóa phương Tây ảnh
hưởng đến đời sống xã hội.

Văn học yêu nước
mang âm hưởng bi
tráng, có biểu hiện
mới với tư tưởng canh
tân đất nước.

- Xuất hiện văn học

chữ quốc ngữ nhưng
chủ yếu vẫn là văn
học chữ Hán, chữ
Nôm.

- Chủ yếu vẫn theo
thể loại và thi pháp
truyền thống. Tuy
nhiên đã có những
đổi mới theo hướng
hiện đại hóa.

- Nguyễn Đình
Chiểu ( Văn tế nghĩa
sĩ Cần Giuộc ).
- Thơ Nguyễn
Khuyến, Trần Tế
Xương.

Cảm hứng yêu nước trong
văn học trung đại gắn liền với
tư tưởng gì ? Tập trung ở một
số phương diện nào ?

GV nhận xét, diễn giảng qua
những tác phẩm cụ thể về chủ
nghĩa yêu nước và chốt lại nội
dung.

Chủ nghĩa nhân đạo bắt

nguồn từ đâu ? Những biểu
hiện cụ thể của chủ nghĩa
nhân đạo ?

GV nhận xét, diễn giảng qua
những tác phẩm cụ thể về chủ
nghĩa nhân đạo và chốt lại nội
dung.

Nhóm 1,3  thảo luận nội
dung của chủ nghĩa yêu
nước.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

Nhóm 2,4 thảo luận nội
dung của chủ nghĩa nhân
đạo.

IV. Những đặc điểm lớn về nội dung của
văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX :

1. Chủ nghĩa yêu nước :

- Là nội dung lớn, xuyên suốt, gắn liền với tư
tưởng “ trung quân ái quốc” và không tách rời
truyền thống yêu nước của dân tộc.

- Tập trung ở một phương diện :

+ í thức độc lập tự chủ, tự cờng, tự hào dân
tộc.

+ Lòng căm thù giặc, tinh thần quyết chiến
quyết thắng kẻ thù xâm lược.

+ Tự hào trước chiến công thời đại.

+ Biết ơn, ca ngợi những người hi sinh vì đất
nước.

+ Tình yêu thiên nhiên đất nước. 
2. Chủ nghĩa nhân đạo :

- Là nội dung lớn, xuyên suốt của văn học
trung đại Việt Nam.

- Biểu hiện :

+ Lòng thương con người.

+ Tố cáo, lên án những thế lực tàn bạo, chà
đạp con người.

+ Khẳng định, đề cao con người ở các mặt :
phẩm chất, tài năng, nhân phẩm, khát vọng
sống, khát vọng về hạnh phúc, tự do, cơng lí
chính nghĩa, nhân phẩm.

+ Đề cao những quan hệ đạo đức, đạo lí tốt
đẹp giữa người với người.

+ Hướng tới giải pháp đem lại hạnh phúc cho
con người : giải pháp tư tưởng, triết lí, đấu
tranh xã hội.

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

Em hiểu thế nào là cảm hứng
thế sự trong văn học trung đại
?

Tính quy phạm là gì ? Nội
dung đề cập trong tính quy
phạm là gì ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Tính trang nhã trong văn
học trung đại thể hiện ở
những mặt nào ?

Những biểu hiện của xu
hướng bình dị ?

Văn học trung đại tiếp thu
tinh hoa văn học nước ngoài ở
những khía cạnh nào ?

Qúa trình dân tộc hóa hình
thức văn học dân tộc chủ yếu
ở vấn đề cơ bản nào ?

Đọc phát hiện và trả lời.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc phát hiện và trả lời
câu hỏi.

HS đọc phát hiện và trả
lời.

HS văn học trung đại tiếp
thu tinh hoa của văn học
Trung Quốc.

HS đọc phát hiện và trả
lời.

Văn học hướng tới phản ánh hiện thực xãhội,
cuộc sống đau khổ của nhân dân.

V. Những đặc điểm lớn về nghệ thuật của
văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX :
1. Tính quy phạm và sự phá vỡ tính quy

phạm :

a. Tính quy phạm :

Là sự quy định chặt chẽ đến mức thành
khuôn mẫu.

Nội dung :

- Quan điểm văn học :

Coi trọng mục đớch giỏo dục, giỏo huấn người
đọc : ''Thi dĩ ngơn chí'' ( Thơ để nói chí ) “Văn
dĩ tải đạo'' ( Văn để chở đạo).

- T duy nghÖ thuËt :

Nghĩ theo kiểu mẫu nghệ thuật có sẵn từ xưa
của cổ nhân đã trở thành công thức.

- Thể loại văn học :

Mỗi thể loại văn học đều quy định chặt chẽ về
kết cấu, niêm luật ( thơ Đường luật, văn biền
ngẫu ).

- Cách sử dụng thi liệu :

Sử dụng nhiều điển tích điển cố, từ văn học
Trung Quốc.

+ Thiên về ước lệ tượng trưng.
b. Sự phá vỡ tính vi phạm :

Phát huy cá tính sáng tạo trong trong cả nội
dung và hình thức biểu hiện trong các sáng tác
( Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, ... ).

2. Khuynh hướng trang nhã và xu hướng
bình dị :

a. Tính trang nhã :

- Thể hiện ở đề tài, chủ đề hướng tới cái cao
cả, trang trọng ( qn tử, tỏ lịng, chí làm trai ).
- Hình tượng nghệ thuật :

Vẻ đẹp tao nhã, mĩ lệ, phi thường (tùng, cúc,
trúc, mai)

- Ngôn ngữ nghệ thuật :

Cách diễn đạt trau chuốt, hoa mĩ.
b. Xu hướng bình dị :

Xu hướng ngày càng gắn bó với hiện thực đã
đưa văn học từ phong cách trang trọng, tao nhã
về gần với đời sống hiện thực, tự nhiên và bình
dị.

3. Tiếp thu và dân tộc hóa tinh hoa văn học
nước ngoài :

a. Tiếp thu tinh hoa văn học nước ngoài :
Tiếp thu văn học Trung Quốc ở :

+ Ngôn ngữ (chữ Hán ).

+ Thể loại ( văn xuôi, văn vần ).
+ Thi liệu.

b. Quá trình dân tộc hóa hình thức văn
học :

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

GV hướng dẫn HS làm phần
luyện tập ( Bài tập 2 – SGK ).

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu.

- Việt hóa thơ Đường luật.
- Sáng tạo thể thơ dân tộc.
- Thi liệu Việt Nam.
VI. Luyện tập :

Lập bảng khái quát tình hình phát triển của
văn học thời trung đại.

Giai
đoạn
VH

Nội dung Nghệ
thuật

Sự kiện
văn học

4. Củng cố :

- VHVN từ thể kỉ X đến hết thế kỉ XIX có mấy thành phần văn học ?
- Các giai đoạn phất triển của văn học VN từ thể kỉ X đến hết thế kỉ XIX ?
- Đặc điểm về nội dung ...

- Đặc điểm về nghệ thuật ...
5. Dặn dò :

- Học lại tồn bộ bài khái qt, tìm một số tác phẩm VH thời trung đại để minh họa.
- Đọc và soạn bài : Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt.

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ

SINH HOẠT

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

Nắm được các khái niệm ngôn ngữ sinh hoạt, phong cách ngôn ngữ sinh hoạt, các đặc trưng cơ bản của phong
cách ngôn ngữ sinh hoạt.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

- Khái niệm ngơn ngữ sinh hoạt : lời ăn tiếng nói hàng ngày, dùng để thông tin, trao đổi ý nghĩ, tình cảm, đáp
ứng những nhu cầu trong cuộc sống thường nhật.

- Hai dạng ngôn ngữ sinh hoạt : chủ yếu ở dạng nói ( khẩu ngữ ), đơi khi ở dạng viết ( thư từ nhật kí , nhắn tin ).
- Ba đặc trưng cơ bản của phong cách ngôn ngữ sing hoạt : Tính cụ thể, chính chính xác, tính cá thể và các đặc
điểm về phương tiện ngơn ngữ phù hợp với ba đặc trưng.

2. Kĩ năng :

- Lĩnh hội, phân tích ngơn ngữ thuộc phong cách ngơn ngữ sinh hoạt.
- Sử dụng ngơn ngữ thích hợp để giao tiếp trong sinh hoạt hằng ngày.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
 2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : trình bày những đặc điểm lớn về nội dung của văn học trung đại ?

- Câu 2 : kể những tác giả, tác phẩm tiêu biểu ở giai đoạn văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIV
 - Câu 3 : em hiểu thế nào ngôn ngữ sinh hoạt ?

3. Bài mới : ( lời vào bài )
- Tuần : 11

- Tiết PPCT : 33

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Em hiểu thế nào là phong
cách ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

Khái niệm phong cách được
dùng khá phổ biến và được hiểu
là những biểu hiện của hành vi
hay hoạt động được lặp đi lặp
lại nhiều lần thành một thói
quen, có khả năng phân biệt với
những hành vi, hoạt động khác
ở cá nhân này hay cá nhân
khác, ví dụ : phong cáh sống,
phong cách làm việc.

Phong cách ngơn ngữ là gì ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

PCNN chỉ những dấu hiệu hành
vi và hoạt động ngôn ngữ thể

hiện ở cách lựa chọn và sử
dụng các phương tiện ngơn ngữ
có màu sắc riêng được lặp lại
nhiều lần ở một cá nhân, một
môi trường giao tiếp và một
cộng đồng ngôn ngữ, có khả
năng phân biệt ngơn ngữ của cá
nhân này với ngôn ngữ cá nhân
khác, môi trường này với môi
trường khác và ngôn ngữ này
với ngôn ngữ khác.

GV hướng dẫn HS tìm hiểu
đoạn hội thoại thơng qua thảo
luận nhóm ( thời gian 4 phút )

Câu hỏi thảo luận nhóm :
Câu 1 : Cuộc đối thoại diễn
ra ở đâu ? Khi nào ? Các
nhân vật giao tiếp là những ai
và quan hệ giữa họ như thế
nào ? ( Các nhân vật chính có
quan hệ bạn bè ? Các nhân
vật phụ có quan hệ ruột thịt
hoặc quan hệ xã hội ?

Câu 2 : Nội dung và mục
đích của cuộc hội thoại là gì ?
Đặc điểm về từ ngữ, câu văn
trong đoạn hội thoại ?

HS hiểu khái niệm phong
cách và trình bày.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS hiểu khái niệm phong
cách ngôn ngữ và trình
bày.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS thảo luận theo 5
nhóm. Cụ thể như sau :
- Nhóm 1, 3 -> câu 1.
- Nhóm 2, 4 -> câu 2.
- Nhóm 5 nhận xét.

I. Tìm hiểu chung :

1. Khái niệm ngơn ngữ sinh hoạt :

Đọc và tìm hiểu đoạn hội thoại ( I phần 1 –
SGK tr 113 ).

a. Không gian và thời gian giao tiếp :
+ Không gian : khu tập thể X.

+ Thời gian : buổi trưa.

b. Các nhân vật và mối quan hệ của họ trong
giao tiếp :

- Các nhân vật chính có mối quan hệ bạn bè
( bình đẳng về vai giao tiếp ) : Lan, Hùng,
Hương.

- Các nhân vật phụ có quan hệ ruột thịt hoặc
quan hệ xã hội ( “vai” bề trên, lớn tuổi hơn ) :
một người đàn ông ; mẹ Hương.

c Nội dung và mục đích của cuộc hội thoại :
+ Nội dung :

Lan, Hùng, gọi Hương đi học, mẹ Hương
khuyên Lan, Hùng, lời quát bực bội của ơng
hàng xóm.

+ Mục đích :

Để đến lớp đúng giờ qui định.
d. Đặc điểm về từ ngữ câu văn :

- Về từ ngữ : dùng từ ngữ quen thuộc, gần gũi
trong sinh hoạt hằng ngày.

+ Từ hô gọi, tình thái : “ơi”, đi”, “à”, “chứ”,
“với”, “gớm”, “ấy”, “chết thôi”.

+ Từ khẩu ngữ : “chúng mày”, “lạch bà lạch
bạch”.

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

Căn cứ vào kết quả phân tích
cuộc hội thoại trên, em hãy
cho biết ngôn ngữ sinh hoạt là
gì ?

Hãy cho biết các dạng biểu
hiện của ngôn ngữ sinh hoạt ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

GV lưu ý HS cần phân biệt
giữa lời nói tự nhiên trong
giao tiếp với dạng tái hiện lời
nói tự nhiên trong tác phẩm
nghệ thuật.

GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK.
GVgọi HS đọc yêu cầu của bài
tập a, b ( SGK tr 114 ).

GV tổ chức cho HS thảo luận
theo 5 nhóm ( thời gian 5 phút )

GV quan sát, định hướng, giải
đáp những thắc mắc nếu có.
GV lần lượt gọi đại nhóm trình

bày, nhận xét, bổ sung nội dung
hoàn chỉnh.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm bằng
bảng phụ.

HS nêu khái niệm ngôn
ngữ sinh hoạt.

HS đọc SGK phát hiện và
trả lời câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc ghi nhớ theo yêu
cầu của GV.

HS đọc ngữ liệu của bài
tập a, b ( SGK tr 114 ).
HS thảo luận theo nhóm.
- Nhóm 1, 3 -> Câu a.

- Nhóm 2, 4 -> Câu b.
- Nhóm 5 nhận xét.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.



Ngôn ngữ sinh hoạt là lời ăn tiếng nói
hàng ngày, dùng để thơng tin, trao đổi ý
nghĩ, tình cảm, ... đáp ứng những nhu
cầu trong cuộc sống.

2. Các dạng biểu hiện của ngôn ngữ sinh
hoạt :

- Dạng nói : là dạng chủ yếu bao gồm cả đối
thoại, độc thoại.

- Dạng viết : nhật kí, hồi ức, cá nhân.

- Dạng lời nói tái hiện : là dạng mô phỏng lời
thoại tự nhiên, nhưng được sáng tạo theo các
thể văn bản khác.

Ví dụ : kịch, tuồng, chèo, truyện, tiểu thuyết, ...
 *Ghi nhớ ( SGK tr 114 ).

II. Luyện tập :

a. Ý kiến về nội dung của những câu tục
ngữ sau :

- “ Lời nói chẳng mất tiền mua,
Lựa lời mà nói cho vừa lịng nhau”.

 Là lời khun khi nói năng phải hết sức

thận trọng trong việc lựa chọn từ ngữ ( lời hay,
ý đẹp ) và nói có văn hóa.

- “ Vàng thì thử lửa thử than

Chng kêu thử tiếng, người ngoan thử lời”
+ “Vàng” , “chuông” : là vật chất có thể dễ
dàng kiểm tra chất lượng và có kết quả.

+ “Người ngoan thử lời” : thông qua hoạt động
giao tiếp, chúng ta có thể biết được trình độ,
nhân cách, ... của người nói.

b. Gợi ý :

- Trong đoạn văn của Sơn Nam, ngôn ngữ sinh
hoạt được biểu hiện ở dạng lời nói tái hiện.
nhưng được người viết sáng tạo theo thể loại
truyện thành lời nói của nhân vật Năm Hên
trong tác phẩm “Bắt xấu rừng U Minh Hạ”.
- Việc dùng từ ngữ : khá nhuần nhị, tự nhiên,
có nét dân dã, bình dị in đậm sắc thái ngơn
ngữ sinh hoạt ở vùng Nam Bộ. Cụ thể qua
những từ ngữ sau : “Có vậy thơi”, “là xong
chuyện”, “bà con cứ tin tơi”, “rượt”, “ngặt”,
“phú quới”, “cực lịng”, khơng nói cá sấu mà
nói sấu, ...

à góp phần làm sinh động ngơn ngữ kể chuyện,
làm cho văn bản mang đậm dấu ấn văn hóa địa
phương, khắc họa đặc điểm riêng của nhân vật
Năm Hên.

4. Củng cố :

- Ngôn ngữ sinh hoạt là gì ?

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

- Vận dụng kiến thức cơ bản trong phần ghi nhớ để nhận xét về ngôn ngữ sinh hoạt hằng ngày trong gia đình
hoặc bạn bè.

- Đọc và soạn bài “Tỏ lịng” ( Thuật hồi) – Phạm Ngũ Lão.

TỎ LÒNG

(

Thuật hồi

) Phạm Ngũ Lão

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Cảm nhận được “ hào khí Đơng A” thể hiện qua vẻ đẹp của con người và thời đại.
- Nhận thức được bút pháp thơ trung đại ... thể hiện trong bài thơ.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

- Vẻ đẹp con người thời Trần với tầm vóc, tư thế , lí tưởng cao cả ; vẻ đẹp của thời đại với khí thế hào hùng,
tinh thần quyết chiến thắng.

- Hình ảnh kì vĩ ngơn ngữ hàm súc, giàu chất biểu cảm.

2. Kĩ năng :

Đọc – hiểu một bài thơ Đường luật.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

 Hãy giới thiệu những nét
chính về Phạm Ngũ Lão ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

HS đọc tiểu dẫn phát hiện
và trả lời.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

I. Tìm hiểu chung :
1. Tác giả : ( 1255 -1320 )

- Quê làng Phù Ủng, huyện Đường Hào ( nay
thuộc tỉnh Hưng n).

- Là anh hùng của dân tộc, có cơng lớn trong
công cuộc chống xâm lược Mông –Nguyên.
- Là vị tướng tài đời Trần, văn võ toàn tài.
*Tác phẩm :

+ “Tỏ lịng”.

+ “Viếng Thượng tướng quốc cơng Hưng Đạo
Đại Vương”.

- Tuần : 12
- Tiết PPCT : 34

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

Bài thơ “Tỏ lòng” được viết
trong hoàn cảnh nào ?

GV gọi 1HS đọc văn bản.
Em hãy chỉ ra điểm khác
nhau giữa câu 1 trong nguyên
văn chữ Hán ( qua phần dịch
nghĩa ) với câu dịch thơ ?
Vẻ đẹp của viên tướng anh
hùng thời Trần ( có thể chính
là chân dung tự họa của Phạm
Ngũ Lão ) được thể hiện như
thế nào ở câu đầu ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần

nắm.

GV diễn giảng : ngày xưa quân
lính chia làm 3 đội gọi tiền
quân, trung quân, hậu quân. Vì
thế câu thơ nói đến ba qn là
muốn ca ngợi sức mạnh của
toàn dân tộc. “Tam quân ...
thôn ngưu” có hai cách hiểu.
Khí thơn Ngưu là khí thế nuốt
được cả trâu, cũng có thể hiểu
là nuốt sao Ngưu. Cả hai cách
hiểu thể hiện khí thế mạnh mẽ
của dân tộc. Đây là hình ảnh
ước lệ thường gặp trong thơ
cổ ...

Phạm Ngũ Lão quan niệm
như thế nào về chí làm trai ?
Quan niệm này có liên quan gì
với tư tưởng phân biệt nam
nữ trong xã hội cũ khơng ? Vì
sao ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

GV liên hệ đến bài thơ “Chí
làm trai” của Nguyễn cơng Trứ,
“Xuất dương lưu biệt” của

Phan Bội Châu, ...

GV liên hệ thực tế để giáo dục
HS về chí làm trai trong thời
đại ngày nay.

Theo em, tại sao tác giả lại
thẹn khi nghe dân gian kể
chuyện Vũ Hầu ? Sự hổ thẹn
ấy có ý nghĩa

HS nêu hoàn cảnh sáng tác
bài thơ “Tỏ lòng” của
Phạm Ngũ Lão.

HS đọc với giọng tự tin,
tâm huyết mạnh mẽ.

HS đọc so sánh đối chiếu
và trả lời.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 3
phút ) và trả lời.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 3

phút ) và trả lời.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc chú thích SGK,
phát hiện và trả lời câu hỏi.

2. Tác phẩm :

- Hoàn cảnh ra đời : Bài thơ ra đời trong
khơng khí quyết tâm chiến thắng của qn dân
đời Trần khi giặc Nguyên – Mông xâm lược
nước ta.

- Được sáng tác theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt.
II. Đọc – hiểu văn bản :

1. Vóc dáng hùng dũng :

- Hình ảnh tráng sĩ : thể hiện qua tư thế “cầm
ngang ngọn giáo” (Hồnh sóc) giữ non sơng,
đất nước. Đó là tư thế hiên ngang với vẻ đẹp kì
vĩ mang tầm vóc vũ trụ .

giang sơn -> không gian bao
la

+ “Hồnh sóc” kháp kỉ thu -> đã trải qua
mấy năm.

-> Bối cảnh không gian, thời gian càng làm
nổi bật con người kì vĩ.

- Hình ảnh “ba quân” : -> hiện lên với sức
mạnh của đội qn đang sục sơi khí thế quyết
chiến thắng.

- Hình ảnh tráng sĩ lồng vào hình ảnh của “ba
quân”. Nghệ thuật : so sánh + phóng đại -> cụ
thể hóa sức mạnh vật chất của ba quân, hướng
đến khái quát hóa sức mạnh tinh thần của qn
đội mang “hào khí Đơng A”

 Vẻ đẹp của sức mạnh và khí thế hào hùng của
thời đại nhà Trần.

2. Khát vọng hào hùng :

- “Chí” ở đây là chí làm trai mang tinh thần, tư
tưởng tích cực.

+ Lập công -> để lại sự nghiệp.
+ Lập danh -> để lại tiếng thơm.

Quan niệm lập công danh đã trở thành lí tưởng
sống của trang nam nhi thời phong kiến.

-> Khát vọng lập cơng danh để thỏa mản “chí
nam nhi”, cũng là khác vọng được đem tài trí
“tận trung báo quốc” – thể hiện lẽ sống lớn
của con người thời đại Đơng A.

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

gì ?

GV giảng : Phạm Ngũ Lão là
người có cơng lớn trong sự
nghiệp bảo vệ đất nước , đặc
biệt là trong cuộc kháng chiến
chống Ngun -Mơng. Vậy mà
ơng vẫn cịn cảm thấy mình
vướng nợ với đời, còn phải thẹn
khi nghe thuyết Vũ Hầu. Điều
đó, nói lên khát vọng muốn
đóng góp nhiều hơn nữa cho
đất nước.

=>Nỗi thẹn đầy khiêm tốn và
cao cả , thể hiện cái tâm chân
thành trong sáng, nhân cách
lớn của Phạm Ngũ Lão và cũng
thể hiện hoài bão, ý thức trách
nhiệm cao, chưa tự bằng lòng
với chính mình, ln mong
muốn được cống hiến nhiều hơn
cho đất nước.

Hãy cho biết nghệ thuật tiêu

biểu của bài thơ Đường luật
thất ngôn tứ tuyệt ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được trình
bày ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

Hán để trừ giặc cứu nước.

-> Trong “Tỏ lòng”, Phạm Ngũ Lão thẹn là vì
chưa trả xong nợ nước. Nỗi thẹn như vậy
không làm con người thấp bé đi, mà trái lại
nâng cao nhân cách con người.

III. TỔNG KẾT :
1. Nghệ thuật :

- Hình ảnh thơ hồnh tráng, thích hợp với việc

tái hiện khí thế hào hùng của thời đại và tầm
vóc, chí hướng của người anh hùng.

- Ngôn ngữ cô đọng, hàm súc , có sư dồn nén
cao độ về cảm xúc.

2. Ý nghĩa văn bản :

Thể hiện lí tưởng cao cả của một vị danh
tướng Phạm Ngũ Lão, khắc ghi dấu ấn đáng tự
hào về một thời oanh liệt, hào hùng của dân
tộc.

4. Củng cố :

- Vẻ đẹp con người thời Trần với tầm vóc, tư thế , lí tưởng cao cả ; vẻ đẹp của thời đại với khí thế hào hùng,
tinh thần quyết chiến thắng.

- Hình ảnh kì vĩ ngơn ngữ hàm súc, giàu chất biểu cảm.
5. Dặn dò :

- Học thuộc lòng bản dịch thơ.

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

CẢNH NGÀY HÈ

(

Bảo kính cảnh giới

– bài 43 ) Nguyễn Trãi

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Cảm nhận vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên ngày hè và vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi.
- Nhận thức được thơ Nôm của Nguyễn Trãi.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

- Vẻ đẹp của bức tranh ngày hè được gợi tả một cách sinh động.

- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi : nhạy cảm với thiên nhiên, với cuộc sống đời thường của nhân dân, luôn hướng
về nhân dân với mong muốn “Dân giàu đủ khắp địi phương”

- Nghệ tht thơ Nơm độc đáo, những từ láy sinh động và câu thơ lục ngôn tự nhiên.
2. Kĩ năng :

Đọc – hiểu một bài thơ Đường luật theo đặc trưng thể loại.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hãy giới thiệu vài nét về tập
thơ “Quốc âm thi tập” ( nội
dung, nghệ thuật ? )

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

Hãy nêu xuất xứ, chủ đề của
bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
... Bảo kính cảnh giới là chùm
thơ gồm 61 bài, trong phần vô
đề của Quốc âm thi tập.

HS giới thiệu nội dung và
nghệ thuật của tập thơ
“Quốc âm thi tập”.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS nêu xuất xứ và chủ đề
của bài thơ.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

I. Tìm hiểu chung :

1. Tập thơ “Quốc âm thi tập ” :

- Là bài thơ bằng chữ Nơm sớm nhất hiện cịn.
- Gồm 254 bài thơ Nơm.

- Tập thơ được chia làm 4 phần :
+ Vơ đề.

+ Mơn thì lệnh ( thời tiết ).
+ Mơn hoa môc ( cây cỏ ).
+ Môn cầm thú ( thú vật ).

- Nội dung : Phản ánh vẻ đẹp con người
Nguyễn Trãi :

+ Người anh hùng với lý tưởng nhân nghĩa,
yêu nước, thương dân.

+ Nhà thơ với tình yêu thiên nhiên, quê
hương, con người, cuộc sống.

- Nghệ thuật : Sử dụng thành cơng thể thơ
Đường luật có khi chen một số câu lục ngôn.
2. Bài thơ :

- Xuất xứ : là bài số 43 thuộc chùm Bảo kính
cảnh giới trong “Quốc âm thi tập”.

- Chủ đề : bộc lộ nỗi lịng, chí hướng của tác
giả.

- Tuần : 12
- Tiết PPCT : 35

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

Nội dung của chùm Bảo kính

cảnh giới : giáo huấn, răn dạy
nhưng rất giàu chất thơ về cảnh
vật thiên nhiên, bộc lộ tâm hồn
thi sĩ.

GV nói thêm hồn cảnh sáng
tác của bài thơ.

Bài thơ sáng tác vào khoảng 
1438 – 1439 lúc ông xin về 
trông coi chùa Tư Phúc ở Côn 
Sơn. Đây là những sáng tác 
được ông viết khi khơng cịn 
được vua tin dùng.

Vẻ đẹp rực rỡ của bức tranh
thiên nhiên ngày hè trong bài
thơ được tác giả miêu tả như
thế nào ?

GV giảng : về Côn Sơn ở ẩn,
cuộc sống của nhà thơ là cuộc
sống ẩn dật nhưng tâm hồn của
nhà thơ ln rộng mở. Ơng ln
sống với sức sống của cuộc đời.
Trong bài thơ có nhiều động
từ diễn tả trạng thái của cảnh
ngày hè. Đó là những động từ
nào ? Diễn tả ra sao ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
GV giảng : về Côn Sơn ở ẩn,
cuộc sống của nhà thơ là cuộc
sống ẩn dật nhưng tâm hồn của
nhà thơ luôn rộng mở. Ơng ln
sống với sức sống của cuộc đời.
GV giảng và bình : ... màu lục
của lá hịe làm nổi bật màu đỏ
của hoa thạch lựu, ánh mặt trời
buổi chiều như dát vàng trên
những tán hòe xanh. Tiếng ve
inh ỏi – âm thanh đặc trưng của
mùa hè, hòa cùng tiếng lao xao
chợ cá – âm thanh đặc trưng
của làng chài.

Phân tích vẻ đẹp thanh bình
của bức tranh đời sống ?

GV giảng và bình : ... Cảnh
vật thanh bình, yên vui bởi sự
thanh thản đang xâm chiếm tân
hồn nhà thơ. Âm thanh lao xao
chợ cá dội tới từ phía làng chài
hay chính tác giả đang rộn rã
niềm vui trước cảnh dân giàu

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 4

phút ) và trình bày.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc suy ngẫm, phân
tích vẻ đẹp thanh bình của
bức tranh đời sống.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

II. Đọc - hiểu văn bản :

1. Vẻ đẹp rực rỡ của bức tranh thiên nhiên :

- “Rồi hóng mát thuở ngày trường ”
+ “Rồi hóng mát” : rỗi rãi hóng mát.
+ “Thuở ngày trường” : ngày dài.



Thời gian rãnh rỗi dài thế thì cứ hóng mát mãi.
Bất đắc dĩ nhưng vẫn nhàn nhã, thảnh thơi, ung
dung đón nhận cuộc sống mới.

- “Hịe lục ... tiễn mùi hương”.

+ Các động từ : đùn đùn, phun, ...  có một cái
gì thơi thúc từ bên trong đang ứa căng tràn đầy,

khơng kìm lại được phải “giương lên” “phải
phuin” ra hết lớp này đến lớp khác.

+ Mọi hình ảnh đều sống động : hịe lục đùn
đùn, rợp mát như giương ô che rợp, thạch lựu
phun trào sắc đỏ, sen hồng đang độ nức ngát
mùi hương.

+ Mọi màu sắc đều đậm đà : hòe lục, lựu đỏ,
sen hồng.

=> Bức tranh thiên nhiên với gam màu tươi
sáng, rực rỡ hài hòa, cảnh hè sinh động, đầy
sức sống.

2. Vẻ đẹp thanh bình của bức tranh đời sống
con người ( hai câu tiếp theo ) :

- Nơi chợ cá dân dã thì “xao xao”, tấp nập.
- Chốn lầu gác thì “dắng dỏi” tiếng ve như một
tiếng đàn.

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

đủ ? Tiến cầm ve dắng dỏi hay
là khúc nhạc lòng đang được
tấu lên ?

Hãy cho biết đằng sau vẻ đẹp
của bức tranh thiên nhiên
ngày hè ấy, nhà thơ Nguyễn
Trãi đã bộc lộ niềm khao khát

cao đẹp đó là gì ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
... Là một người “thân” không
nhàn mà “tâm” cũng không
nhàn. Nhà thơ chơi “hóng mát”
“thưởng ngoạn” hịa mình vào
cảnh vật, cuộc sống để tìm nét
đẹp, vui. Kì thực cứ nghĩ là
chung vui như bên trong cứ như
tự an ủi chơi mà lịng có tâm
trạng canh cánh nỗi niềm ái
quốc với dân với nước. Đó là
phẩm chất quý giá, tâm hồn
nghệ sĩ đủ sức bộc lộ một cách
tài ba những nỗi éo le.

... Điểm hội tụ của hồn thơ Ức
Trai không phải ở thiên nhiên
tạo vật mà chính là ở con
người, ở người dân. Nguyễn
Trãi mong cho dân được ấm no,
hạnh phúc : dân giàu đủ.
Nhưng đó phải là hạnh phúc
cho tất cả mọi người, mọi nơi :
khắp đòi phương.

Nghệ thuật đặc sắc được sử
dụng trong bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

HS đọc phát hiện, suy nghĩ
và trả lời.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật đã phân
tích ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

3. Niềm khát khao cao đẹp ( hai câu cuối ) :
- Đắm mình trong cảnh ngày hè, nhà thơ ước
có cây đàn của vua Thuấn, gảy khúc Nam
phong cầu cho mưa thuận gió hòa để “Dân

giàu đủ khắp đòi phương”.

- Lấy Nghiêu, Thuấn làm “gương báu răn
mình”, Nguyễn Trãi đã bộc lộ chí hướng cao cả
: ln khao khát đem tài trí để thực hành tư
tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân.

=> Lí tưởng thẩm mĩ nhân văn sâu sắc.

III. TỔNG KẾT :
1. Nghệ thuật :

- Hệ thống ngôn từ giản dị, tinh tế xen lẫn từ
Hán và điển tích.

- Sử dụng từ láy độc đáo : “đùn đùn” , “lao
xao”, “dắng dỏi” ...

2. Ý nghĩ văn bản :

Tư tưởng lớn xuyên suốt sự nghiệp trước tác
của Nguyễn Trãi – tư tưởng nhân nghĩa, yêu
nước, thương dân – được thể hiện qua những
rung động trữ tình dạt dào trước cảnh thiên
nhiên ngày hè.

4. Củng cố :

- Vẻ đẹp của bức tranh ngày hè được gợi tả một cách sinh động.

- Nghệ thuật thơ Nơm độc đáo, những từ láy sinh động và câu thơ lục ngôn tự nhiên.
5. Dặn dò :

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Biết tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Mục đích, yêu cầu của việc tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính.
- Tuần : 12

- Tiết PPCT : 36

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

- Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính.
2. Kĩ năng :

- Tóm tắt văn bản tự sự đã học ở lớp 10 ( truyện dân gian, truyện trung đại ) theo nhân vật chính .
- Trình bày văn bản tóm tắt trước tập thể.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hãy nêu khái niệm tóm tắt
văn bản tự sự dựa theo nhân
vật chính ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung của khái niệm.
GV giảng thêm về nhân vật văn
học, phân loại nhân vật, nhân
vật chính.

Mục đích của tóm tắt tác
phẩm văn bản tự sự dựa theo
nhân vật chính là gì ?

Những yêu cầu khi tóm tắt
văn bản tự sự dựa theo nhân
vật chính ?

GV gọi HS đọc ngữ liệu liệu II
( SGK tr120-121).

GV hướng HS trả lời.

Xác định những nhân vật
chính của “Truyện An Dương
Vương và Mị Châu – Trọng
Thủy” ?

GV chia nhóm cho HS thảo
luận ( thời gian 5 phút ), nội
dung trình bày trên giấy A0

GV quan sát, định hướng giải

HS dựa vào SGK để trả lời
câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS nêu mục đích của việc
tóm tắt văn bản dựa theo
nhân vật chính.

HS nêu những yêu cầu của
việc tóm tắt văn bản dựa
theo nhân vật chính.

HS đọc ngữ liệu II
( SGK tr 120-121 ).

HS : “Truyện An Dương
Vương và Mị Châu –

Trọng Thủy” gồm có : nhân
vật An Dương Vương, Mị
Châu, Trọng Thủy.

+Nhóm 1,3 thảo luận và
trình bày -> Tóm tắt truyện
dựa theo nhân vật An
Dương Vương dưới dạng
dàn ý.

Dàn ý tóm tắt
+An Dương Vương – vua
nước Âu Lạc, họ Thục tên
Phán.

+ Khởi công xây thành ở
đất Việt Thường bị thất bại
và sau đó thành cơng nhờ

I. Tìm hiểu chung :

1. Mục đích, u cầu tóm tắt văn bản tự sự
dựa theo nhân vật chính.

* Khái niệm : Tóm tắt văn bản tự sự dựa theo
nhân vật chính là viết hoặc kể lại một cách
ngắn gọn những sự việc cơ bản xảy ra với
nhân vật đó. Bản tóm tắt phải trung thành với
văn bản gốc.

a. Mục đích :

Giúp nắm vững tính cách, số phận nhân vật,
góp phần đi sâu tìm hiểu và đánh giá tác phẩm.
b. Yêu cầu :

Bản tóm tắt phải trung thành với văn bản gốc.

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

đáp những thắc mắc nếu có.

GV nhận xét và chốt lại nội
dung bằng bảng phụ.

Hãy cho biết cách tóm tắt
văn bản tự sự dựa theo nhân
vật chính ?

GV nhận xét và chốt lại nội
dung bằng bảng phụ.

GV lưu ý HS từ dàn ý đã lập về
nhà tóm tắt thành văn bản hoàn
chỉnh.

GV gọi 1HS đọc yêu cầu của
bài tập 1,2,3 – SGK tr 121 
-122.

GV chia nhóm cho HS thảo
luận ( thời gian 5 phút ), nội

dung trình bày trên giấy A0.
GV nhận xét và chốt lại nội
dung bằng bảng phụ.

GV giảng :

+ Văn bản 1 : trung thành với
cốt truyện và hành động, số

sự giúp đỡ của Rùa Vàng.
+ Chế được lẫy nỏ từ vuốt
rùa thần  đánh tan cuộc
xâm lăng của Triệu Đà.
+ Nhận lời cầu hòa – Trọng
Thủy  lấy trộm bí mật ( nỏ
thần ) về nước.

+ Triệu Đà kéo quân xâm
lược  An Dương Vương
chủ quan mất nước.

+ Vua chém đầu Mị Châu
rồi theo Rùa Vàng rẽ nước
xuống biển.

HS về nhà tóm tắt thành
văn bản hồn chỉnh.

+Nhóm 2,4 thảo luận và
trình bày -> Tóm tắt truyện

dựa theo nhân vật Mị Châu
dưới dạng dàn ý.

Dàn ý tóm tắt
+ Mị Châu là con gái của
vua An Dương Vương.
+ Sau khi vua cha xây
được thành và có nỏ thần,
Mị Châu được vua gả cho
Trọng Thủy.

+ Mị Châu bị Trọng Thủy
dỗ để xem trộm nỏ thần và
đánh tráo nỏ thần về nước.
+ Triệu Đà đưa quân sang
đánh bại An Dương
Vương, Mị Châu chạy theo
cha trốn.

+ Trên đường chạy trốn Mị
Châu rắc lông ngỗng chỉ
đường cho chồng.

+ An Dương chém đầu Mị
Châu và chết biến thành
ngọc trai.

HS đọc yêu cầu bài tập 1
( SGK tr 122 )

+Nhóm 1,3 thảo luận
trình bày, nhận xét, bổ
sung nội dung -> Bài tập
1.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

- Cần đọc kĩ văn bản gốc, xác định nhân vật
chính.

- Chọn các sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật
chính và diễn biến của các sự việc đó.

- Tóm tắt hành các động, lời nói, tâm trạng
của nhân vật theo diễn biến của cốt truyện.

II. Luyện tập :
* Bài tập 1 : 
1a.

- Văn bản 1 : tóm tắt tồn bộ câu chuyện giúp
người đọc hiểu và nhớ văn bản.

- Văn bản 2 : bắt đầu từ “chàng Trương đi
đánh giặc” đến “thì khơng kịp nữa”  đoạn tóm
tắt này dùng làm dẫn chứng để làm sáng tỏ một
ý kiến.

1b.

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

phận của các nhân vật.
+ Văn bản 2 :

chỉ tập trung vào một số chi tiết
nhầm lẫn giữa “bố giả” và “bố
thật” để bàn về sự huyền ảo có
hậu trong các sáng tác văn học
dân gian.

GV nhận xét và chốt lại nội
dung bằng bảng phụ.

GV hướng dẫn HS về nhà làm
bài tập 3.

+Nhóm 2,4 thảo luận
trình bày, nhận xét, bổ
sung nội dung -> Bài tập
2.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

- Bản tóm tắt ( 2 ) chỉ lựa chọn một sự việc, chi
tiết tiêu biểu phục vụ cho việc làm sáng tỏ một
ý kiến.

* Bài tập 2 : (GV chốt lại bằng bảng phụ ).
* Bài tập 3 : ( GV gợi ý ).

- Đọc lại truyện để nắm lại nhân vật Tấm.
- Xác định các sự việc, hành động của nhân vật
trong diễn biến cốt truyện để tóm tắt.

-Xác định mối quan hệ của Tấm với mẹ con
Cám, ông Bụt, vua, bà lão hàng nước, ..

4. Củng cố :

- Mục đích, yêu cầu của việc tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính.
- Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính.

5. Dặn dị :

- Sưu tầm một số văn bản tóm tắt ( trong SGK và các văn bản tóm tắt ngồi SGK ) để tìm hiểu, phân tích, qua
đó nắm vững các thức tóm tắt văn bản tự sự.

- Về nhà học bài và tiếp tục làm bài tập.

- Đọc và soạn bài thơ “Nhàn” – Nguyễn Bỉnh Khiêm.

NHÀN

– Nguyễn Bỉnh Khiêm

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Bước đầu hiểu được quan niệm “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm .
- Thấy được đặc điểm nghệ thuật của bài thơ.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

- Một tuyên ngôn về lối sống hịa hợp với thiên nhiên, đứng ngồi vịng danh lợi, giữ
cốt cách thanh cao được thể hiện qua những rung động trữ tình, chất trí tuệ.

- Ngơn ngữ mộc mạc tự nhiên nhưng ẩn ý thâm trầm, giàu tính trí tuệ.
2. Kĩ năng :

- Đọc – hiểu một bài thơ Nôm Đường luật.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
2. Kiểm tra bài cũ :

Câu hỏi : đọc thuộc và diễn cảm bài “Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi ? Phân tích vẻ đẹp của bức tranh ngày
hè ?

3. Bài mới : ( lời vào bài )
- Tuần : 13

- Tiết PPCT : 37

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hãy giới thiệu vài nét chính
về nhà thơ Nguyễn Bỉnh
Khiêm ?

GV nhận xét và chốt lại những

nội dung chính về tác giả
Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Hãy kể tên hai tập thơ lớn
của Nguyễn Bỉnh Khiêm ?

GV diễn giảng thêm về nội
dung thơ của Nguyễn Bỉnh
khiêm.

Hãy nêu xuất xứ của bài thơ
và xác định thể thơ ?

GV gọi 1HS đọc văn bản.
GV nhận xét và chốt lại những
nội dung của phần xuất xứ.
GV gọi HS bài thơ “Nhàn” của
Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Em có nhận xét gì về cuộc
sống của nhà thơ khi ông cáo
quan ở ẩn ?

GV giảng - bình : câu thơ như
đưa ta về cuộc sống chất phát,
nguyên sơ của thời “tạc tỉnh
canh điền” ( đào giếng lấy
nước uống ) cụ Trạng mà lại trở
về cuộc sống tự cung, tự cấp là
một sự “ngơng ngạo” trước

thói đời.

Nhàn được thể hiện qua hai
câu đầu của bài thơ như thế
nào ?

GV nhận xét và chốt lại những
nội dung cơ bản cần nắm.
Cách ăn uống và sinh hoạt
của nhà thơ ra sao ?

HS giới thiệu vài nét chính
về nhà thơ Nguyễn Bỉnh
Khiêm dựa vào tiểu dẫn.

HS kể 2 tập thơ lớn của
Nguyễn Bỉnh Khiêm.

HS nêu xuất xứ.

1HS đọc bài thơ “Nhàn”
của Nguyễn Bỉnh Khiêm.
HS nhận xét gì về cuộc
sống của nhà thơ khi ông
cáo quan ở ẩn

HS liên hệ mở rộng kiến
thức qua việc giảng bình
của giáo viên.

HS chỉ ra quan niệm nhàn
của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

HS đọc, dị tìm và trả lời
câu hỏi.

I. Tìm hiểu chung :

1. Tác giả : (1491 – 1585 ).
- Quê quán : Hải Phòng.

- Năm 1535 đỗ trạng nguyên, làm quan dưới
triều Mạc, dâng sơ chém đầu 18 lộng thần, vua
không nghe, ông bèn cáo quan về quê dựng
quán Trung Tân, lập am Bạch Vân, lấy hiệu là
Bạch Vân Cư Sĩ, vẫn tham vấn cho triều Mạc.
- Được phong tước Trình Quốc cơng nên có tên
gọi là Trạng Trình.

- Là nhà thơ lớn của dân tộc.
- Tập thơ :

+ Chữ Hán : “Bạch Vân am thi tập” ( khoảng
700 bài ).

+ Chữ Nôm : “Bạch Vân quốc ngữ thi ” ( trên
170 bài ).

 Nguyễn Bỉnh Khiêm là người thông minh ,
uyên bác, chính trực , coi thường danh lợi,

“chí để ở nhàn dật”

2. Tác phẩm :

- Nhan đề do người đời sau đặt nhưng cũng là
một sự tri ân với tác giả. Chữ “nhàn” trong bài
nhằm chỉ một quan niệm, một cách xử thế .
- “Nhàn” trích trong “Bạch Vân quốc ngữ thi”.

II. Đọc hiểu văn bản :

1.Vẻ đẹp cuộc sống của Nguyễn Bỉnh
Khiêm : ( câu 1-2, 5-6 )

- Cuộc sống thuần hậu thể hiện qua hai câu
đầu.

+ “ Một mai một cuốc một cần câu”.
điệp từ

.Cách dùng : số từ “một”



Tất cả đã chuẩn bị sẵn sàng chu đáo trong sự
ung dung thanh thản, từ bỏ nghiệp quan chấp
nhận cuộc sống lao động của tác giả.

+ “Thơ thẩn dù ai vui thú nào”

. Đại từ “ai”  vốn để nói về mọi người, dù ai

có cách vui thú nào cũng mặc, tơi thì cứ thơ
thẩn giữa cuộc đời này.

Nhàn thể hiện ung dung trong phong thái
thảnh thơi, vơ sự trong lịng, vui với thú điền
viên.

- “Thu ăn măng trúc đông ăn giá
 Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao”

+ “Măng trúc”, “giá” thức ăn đạm bạc, dân

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

GV giảng : ... bức tranh bốn
mùa : xn hạ, thu đơng có mùi
vị sắc hương nhẹ nhàng, trông
sáng, không nặng nề, ảm đạm.
Nhàn được thể hiện qua hai
câu thơ tiếp theo của bài thơ
như thế nào ?

 Vẻ đẹp trí tuệ và nhân cách
thể hiện qua quan niệm gì của
tác giả ?

Biện pháp nghệ thuật sử dụng
ở câu 3, 4 và tác dụng của biện
pháp nghệ thuật ấy ?

 Em hiểu thế nào là “dại”.
“khôn” ? ( cách hiểu ở đây ).
 “Nơi vắng vẻ” là nơi nào ?
“Chốn lao xao” là chốn nào ?
GV giảng :

Tác giả sống thuận theo tự
nhiên, quay lưng với danh lợi
để tìm sự thanh cao, thư thái
trong tâm hồn. Tĩnh táo trong
cách nói đùa vui ngược nghĩa :
 “dại” thực chất là “khôn”,
khôn mà hóa dại.

“Khơn mà hiểm độc là khơn dại
Dại vốn hiền lành ấy dại khôn”.
( Thơ Nôm – Bài 94 ). Như vậy
thì dại, khơn ở Nguyễn Bỉnh
Khiêm có phần xuất phát từ trí
tuệ, triết lí dân gian : “Ở hiền
gặp lành, ở ác gặp ác”. Trạng
Trình là bậc triết gia trí tuệ
uyên thâm. Bậc đại nho, đại trí
này nắm vừng lẽ biến dịch, hiểu
thấu quy luật họa/phúc,
bỉ/thái,cùng/thông, táng/đắc.
 Vậy ta thử hiểu thực chất
quan niệm sống nhàn của tác
như thế nào ?

 Tại sao tác giả lại tìm đến
rượu ? Cái say và giấc chiêm
bao của tác thể hiện ý nghĩa gì
? Quan niệm gì ?

GV nhận xét và diễn giảng,
chốt lại nội dung.

Có người cho rằng chữ
“Nhàn” trong quan niệm của
Nguyễn Bỉnh Khiêm là ích kỉ,
tiêu cực, chỉ lo cho mình “độc
thiện kì thân”

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS chỉ ra quan niệm sống
nhàn của Nguyễn Bỉnh
Khiêm.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn theo sự gợi dẫn
của giáo viên ( thời gian 4
phút ).

HS khái quát lại vấn đề
của giáo viên đặt ra.

HS thảo luận nhóm theo

đơn vị bàn theo sự gợi dẫn
của giáo viên ( thời gian 3
phút ).

HS : ... lánh xa quyền quý,
danh lợi ... sống hòa hợp
với tự nhiên để di dưỡng
tinh thần.

+ “Tấm hồ sen
ao

bình thường như bao người dân quê khác.
 Nhàn là sống thuận theo lẽ tự nhiên hưởng
những thức sẵn có theo mùa ở nơi thơn dã mà
khơng phải mưu cầu tranh đoạt.

2. Vẻ đẹp trí tuệ và nhân cách :(câu 3-4, 7-8 )
*Vẻ đẹp trí tuệ :

- “Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ

Người khôn người đến chốn lao xao”.
+ Nghệ thuật : đối lập

Ta dại > < người khôn
... “nơi vắng vẻ” ...”chốn lao xao”



Nơi yên tĩnh của  Chốn quan quyền,
thiên nhiên, thảnh nơi bon chen, sát phạt,
thơi của tâm hồn. khơng có tình người ...
mệt mỏi của tâm hồn

 Nhàn là nhận dại về mình, nhường khơn cho
người khác, xa lánh chốn danh lợi bon chen
tìm về nơi vắng vẻ, sống hòa nhập với thiên
nhiên để “di dưỡng tinh thần”.

- “Rượu, đến cội cây, ta sẽ uống
Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao”.



Tìm đến rượu, uống say để chiêm bao, để
nhận ra lẽ sống ; phú quý công danh chỉ là giấc
chiêm bao khơng có ý nghĩa gì. Cái tồn tại mãi,
cái vĩnh hằng chính là thiên nhiên và nhân cách
con người.

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

theo em đúng không ?

Nghệ thuật đặc sắc được sử
dụng trong bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản

?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật đã phân
tích ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

 Sơ kết : Từ đó, cảm nhận được trí tuệ uyên
thâm và tâm hồn thanh cao của nhà thơ thể
hiện qua lối sống đạm bạc, nhàn tản, vui với
thú điền viên thôn dã .

III. TỔNG KẾT :
1. Nghệ thuật :

- Sử dụng phếp đối, điển cố.

- Ngôn từ mộc mạc, tự nhên mà ý vị, giàu chất
triết lí .

2.Ý nghĩa văn bản :

Vẻ đẹp nhân cách của tác giả : thái độ coi
thường danh lợi, luôn giữ cốt cách thanh cao
trong mọi cảnh ngộ đời sống.

4. Củng cố :

- Khái quát lại quan niệm sống nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm.
- Nhận xét nghệ thuật của bài thơ .

5. Dặn dò :

Học bài, soạn bài mới “Đọc Tiểu Thanh kí” Nguyễn Du

ĐỌC TIỂU THANH KÍ

(

Độc Tiểu thanh kí

)

Nguyễn Du

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Cảm nhận được niềm thương cảm mà Nguyễn Du dành cho Tiểu Thanh, tất cả những kiếp ng ười tài hoa
trong xã hội và tâm sự khao khát tri âm hướng về hậu thế của nhà thơ.

- Thấy đựơc nghệ thuật đặc sắc của thơ trữ tình Nguyễn Du.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Tiếng khóc cho số phận người phụ nữ tài sắc, bạc mệnh đồng thời là tiếng nói khao khát tri âm của nhà thơ.
- Hình ảnh thơ mang ý nghĩa biểu trưng sâu sắc.

2. Kĩ năng :

Đọc – hiểu thơ Đường luật theo đặc trưng thể loại.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Nêu những quan niệm về nhàn
của nhà thơ ?

- Câu 2 : trình bày ngắn gọn về cuộc đời của nàng Tiểu Thanh ?
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV hướng dẫn HS phần tìm
hiểu chung.

Hãy giới thiệu những nét

HS lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu.

HS giới thiệu những nét

I. TÌM HIỂU CHUNG :

- “Đọc Tiểu Thanh kí” là bài thơ chữ Hán tiêu
biểu cho tài năng nghệ thuật và tư tưởng nhân
- Tuần : 13

- Tiết PPCT : 38

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

chính về bài thơ “Độc Tiểu
Thanh kí” ?

Trình bày ngắn gọn về cuộc
đời của nàng Tiểu Thanh ?
Nêu hoàn cảnh sáng tác và
thể thơ của bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Có hai ý kiến về hoàn cảnh
sáng tác bài thơ :

+Nguyễn Du chỉ đọc Tiểu
Thanh kí và làm bài thơ trước
khi đi sứ Trung Quốc.

+ Nguyễn Du viết bài thơ trong
dịp đi sứ Trung Quốc và có đến
thăm mộ Tiểu Thanh ở Hàng
Châu.

GV lưu ý HS có 2 cách hiểu về
tên bài thơ :

Biện pháp nghệ thuật gì

được sử dụng ở câu thơ đầu ?
Tác dụng của biện pháp nghệ
thuật đó ?

Ý nghĩa triết lí sâu xa và tình
cảm gì đã hé mở ở đây ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Nguyễn Du nói đến “son
phấn” “văn chương” là ngụ ý
nói gì về Tiểu Thanh ?

Việc sau khi chết là việc gì ?
Ai hận ? Hận ai ?

GV giảng :

“Chữ tài liền với chữ tai một
vần”  tài sắc vừa thống nhất và
cũng vừa đối lập, bi kịch
chung : hồng nhan đa truân, tài
tử đa cùng.

chính về bài thơ “Độc Tiểu
Thanh kí” và về cuộc đời
của Tiểu Thanh.

HS nêu hoàn cảnh sáng tác
và xuất xứ của bài thơ.
HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS lưu ý 2 cách hiểu về
tên bài thơ.

HS đọc diễn cảm bài thơ
về : phiên âm, dịch thơ,
dịch nghĩa.

HS tìm ra tác dụng của
biện pháp nghệ thuật ấy.

HS đọc phát hiện và trả lời
câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS trao đổi thảo luận
nhóm theo đơn vị bàn
( thời gian 3 phút ), đại
diện nhóm trình bày, nhận
xét.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

đạo của Nguyễn Du.

- Hoàn cảnh sáng tác : Nguyễn Du viết khi đi
xứ Trung Quốc (1813 - 1814)

- Thể thơ : Thất ngôn bát cú Đường luật.

II. ĐỌC – HIỂU :

1. Hai câu đề : “Tây Hồ ... chỉ thư”
- Nghệ thuật đối :Hoa uyển >< khư
( vườn hoa ) ( bãi hoang)
 

Qúa khứ xinh đẹp hiện tại lụi tàn

 Sự biến đổi của cảnh vật theo dòng chảy

thời gian quá khốc liệt.

-> Tiếng thở dài của tác giả trước lẽ “biến thiên
dâu bể của cuộc đời” và niềm thổn thức của
một tấm lòng nhân đạo lớn : vạn vật đổi thay,
Tiểu Thanh bị vùi lấp trong quên lãng nhưng
nhà thơ đã nhớ và viếng nàng qua “nhất chỉ
thư”.

- “Độc điếu ... chỉ thư”

( một mình viếng ) ( một tập thơ )

 Người cô đơn viếng kẻ cô đơn trong sự

đồng cảm sâu sắc.

Nỗi xót xa trước cuộc đời dâu bể và số phận
của nàng Tiểu Thanh.

2. Hai câu thực : "Chi phấn ...lụy phần dư”
- “Chi phấn” ẩn dụ  nhan sắc ( bị chôn

vùi ).

- “Văn chương”  ẩn dụ  tài năng ( bị hủy

diệt ).

- Đối lập : tài hoa >< bạc mệnh.



Thương cảm cho số phận của người nghệ sĩ
trước những đối xử bất công, tàn nhẫn của xã
hội phong kiến tạo ra.

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

Mối hận của người xưa (1),
người nay (2) là những ai ? Đó
là mối hận về điều gì ? Tại sao
tác giả cho là không thể hỏi
trời được ?

GV giảng và bình :

Cảm xúc của tứ thơ là sự
ngưỡng mộ, trân trọng trước
cái đẹp và tài năng của Tiểu
Thanh ( quan niệm trong xã hội
phong kiến thường phủ nhận tài
hoa và trí tuệ của người phụ
nữ ) . Đó chính là chiều sâu
nhân đạo của ngòi bút Nguyễn
Du.

Theo em, vì sao Nguyễn Du
lại đồng cảm với số phận của
nàng Tiểu Thanh ?

Con số ba trăm năm lẽ ở đây
có ý nghĩa như thế nào ?
GV giảng bình : Tiểu Thanh
mất, ba trăm năm đã có Nguyễn
Du khóc thương, đồng cảm
khơng biết khi nhà thơ mất ai sẽ
là người khóc thương cho ông ?
GV giảng : từ thương người,
thương đời, ý thơ chuyển sang
tự thương mình dưới dạng một
câu hỏi. Câu thơ như tiếng khóc
đau xót cho số phận mình,
nhằm nói lên sự cơ độc của

mình trong hiện tại.

Nghệ thuật đặc sắc được sử
dụng trong bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

HS người xưa có thể là
Tiểu Thanh và những
người như nàng. Người nay
có thể bao gồm những phụ
nữ “Hồng nhan bạc mệnh”.

HS Nguyễn Du tự coi
mình là người giống Tiểu
Thanh về số phận : từ
những cay đắng mà mình
đã nếm trải để nói lên
những “mối hận kim cổ”,
những nỗi oan lạ lùng vì
nết phong nhã của kiếp
người tài hoa mà bạc mệnh
trong xã hội cũ.

HS đọc phát hiện và trả lời
câu hỏi.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật đã phân
tích ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

vẫn không được buông tha.

3. Hai câu luận : “Cổ kim ... ngã tự cư” 
- “Cổ kim hận sự”  mối hận của người xưa và

người nay. Đó là mối hận chung, là người tài
sắc thì bị vùi dập tài hoa, nhân phẩm.

- “ Thiên nan vấn” : khó mà hỏi trời  Bất

lực, bế tắc, trời đã vơ tình với số phận của
những người có tài năng văn chương và nghệ
thuật.

- “Phong vận kì oan ngã tự cư” : tự tìm thấy
mình trong số phận bất hạnh của Tiểu Thanh :
tài tình, lận đận, buồn khổ.

 Niềm cảm thông sâu sắc với những kiếp

hồng nhan, những người tài hoa bạc mệnh. Từ
số phận của Tiểu Thanh, Nguyễn Du khái quát
về quy luật nghiệt ngã “tài mệnh tương đố”, “
hồng nhan bạc mệnh ”và tự thấy mình cũng là
kẻ cùng hội cùng thuyền với Tiểu Thanh, là
nạn nhân của nỗi oan khiên lạ lùng, bộc lộ mối
đồng cảm sâu xa.

4. Hai câu kết : “Bất tri tam bách … khấp Tố
Như”

- Câu hỏi tìm tri ân. Hơn ba trăm năm sau,
thiên hạ ai là người khóc Tố Như.

- Khao khát sự đồng cảm, sự tôn vinh, trân
trọng của xã hội hơm nay đối với những giá trị
văn hóa tinh thần.

 Tiếng lòng khao khát tri âm. Khóc Tiêu
Thanh, Nguyễn Du “trơng người lại nghĩ đến
ta” và hướng đến hậu thế tỏ bày nỗi khao khát
tri âm của mọi kiếp người tài hoa mà phải chịu
đau khổ trên đời.

III. TỔNG KẾT :
1. Nghệ thuật :

- Sử dung tài tình phép đối và khả năng thống
nhất những mặt đối lập trong hình ảnh, ngơn từ.
- Ngơn ngữ trữ tình đậm chất triết lí.

2. Ý nghĩa văn bản :

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

4. Củng cố :

- Tiếng khóc thương cho số phận người phụ nữ tài sắc ?
- Tiếng nói khao khát tri âm của nhà thơ ?

- Phân tích nghệ thuật của bài thơ ?
5. Dặn dò :

- Học thuộc lịng bản dịch thơ.

- Lí giải vì sao Nguễn Du lại có sự đồng cảm, tri âm sâu sắc đối với Tiểu Thanh ?
- Soạn bài : “Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt” ( tiếp theo ).

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ

SINH HOẠT

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

Nắm được các khái niệm ngôn ngữ sinh hoạt, phong cách ngôn ngữ sinh hoạt, các đặc trưng cơ bản của phong
cách ngôn ngữ sinh hoạt.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

- Khái niệm ngôn ngữ sinh hoạt : lời ăn tiếng nói hàng ngày, dùng để thơng tin, trao đổi ý nghĩ, tình cảm, đáp
ứng những nhu cầu trong cuộc sống thường nhật.

2. Kĩ năng :

1. Ổn định lớp : KTSS
 2. Kiểm tra bài cũ :

Câu hỏi : ngôn ngữ sinh hoạt là gì ? Đặc điểm của ngơn ngữ sinh hoạt ?
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV gọi 1HS đọc ngữ liệu II-1
( SGK tr 125 ).

Hãy tìm và chỉ ra tính cụ thể
của phong cách ngôn ngữ sinh
hoạt ở đoạn hội thoại đã dẫn ?
Tại sao trong giao tiếp hội
thoại, ngôn ngữ phải cụ thể ?

HS đọc ngữ liệu theo yêu
cầu.

HS trả lời :

- Cụ thể về hoàn cảnh.
- Về con người.

- Về cách nói năng, từ ngữ,
diễn đạt.

HS : vì ngơn ngữ phải cụ
thể thì người nói và người
nghe càng dễ hiểu nhau ;
ngôn ngữ càng trừu tượng,
sách vỡ thì càng gây khó

I. Phong cách ngơn ngữ sinh hoạt 
Có 3 đặc trưng cơ bản

1. Tính cụ thể : được thể hiện
- Hoàn cảnh.

- Con người.

- Cách nói năng, từ ngư,õ diễn đạt.
- Tuần : 13

- Tiết PPCT : 39

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
GV gọi 1HS đọc ngữ liệu II- 2 (
SGK tr 125 ).

Hãy tìm và chỉ ra tính cảm
xúc được thể hiện ở đoạn hội
thọai đã dẫn ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.

Tính cá thể được biểu hiện ở
những mặt nào trong phong
cách ngôn sinh hoạt ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
Lời nói là vẻ mặt thứ hai, diện
mạo thứ hai của con người để
phân biệt người này với người
khác, người quen kẻ lạ , thậm
chí người tốt với người.

GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK.
GV gọi HS đọc ngữ liệu bài tập
1-SGK tr 127.

GV tổ chức cho HS thảo luận

nhóm.

GV quan sát, định hướng, giải
đáp những thắc mắc của nhóm (
nếu có ).

GV gọi đại diện nhóm trình
bày, nhận xét, bổ sung nội dung
hồn chỉnh.

khăn cho giao tiếp.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc ngữ liệu theo yêu
cầu.

HS đọc và phát hiện và trả
lời câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc và phát hiện và trả
lời câu hỏi.

HS đọc ghi nhớ - SGK.
HS đọc yêu cầu BT1-SGK
tr 127.

HS thảo luận nhóm : 4
nhóm ( thời gian 5 phút ),
nội dung trình bày trên
bảng phụ.

+ Nhóm 1  Bài tập 1.

+ Nhóm 2  Bài tập 2.

2. Tính cảm xúc :

+ Tính cảm xúc gắn với ngữ điệu ( giọng nói ),
vốn là biểu hiện tự nhiên của hành vi nói năng.
Khơng có lời nói nào mà khơng thể hiện một
ythái độ, tình cảm, tâm trạng của người nói.
+ Tính cảm xúc còn thể hiện ở những hành vi
kèm lời như vẻ mặt, cử chỉ, điệu bộ. Vì vậy,
ngơn ngữ hội thoại gắn với các phương tiện
giao tiếp đa kênh.

+ Người tiếp nhận nhờ những yếu tố cảm xúc
mà hiểu nhanh hơn, cụ thể hơn những gì nĩi ra.
3. Tính cá thể : biểu hiện ở

+ Màu sắc âm thanh giọng nói.

+ Cách dùng từ ngữ, cách lựa chọn kiểu câu
của mỗi người cũng thể hiện tính cá thể.

* Ghi nhớ ( SGK )
II. Luyện tập :

*Bài tập 1 : ( yêu cầu SGK tr 127 ).

a. Ngôn ngữ trong đoạn trích “Nhật kí Đặng
Thùy Trâm” mang đặc trưng của phong cách
ngơn ngữ sinh hoạt.

* Tính cụ thể :

+ “Nghĩ gì đấy Th.ơi ?” “Nghĩ gì mà ...” ( phân
thân đối thọai ).

- Thời gian : đêm khuya.
- Khơng gian : rừng núi.
* Tính cảm xúc :

Thể hiện ở giọng điệu thân mật, những câu
nghi vấn, câu cảm thán ( “Nghĩ gì đấy Th.ơi ?”
“Th. thấy ..., “Th. có nghe khơng ... ?” )

* Tính cá thể :

Nét cá thể hiện trong ngơn ngữ nhật kí là ngơn
ngữ của một người giàu cảm xúc, có đời sống
nội tâm phong phú ( “... nằm thao thức”, “Nghĩ
gì ...”

b. Ghi nhật kí có lợi cho sự phát triển ngơn

ngữ như : trau dồi và làm cho vốn ngôn ngữ
của chúng ta ngày càng phong phú hơn.

* Bài tập 2 : ( yêu cầu SGK tr 127 )

Trong hai câu ca dao, dấu ấn của phong cách
ngôn ngữ sinh hoạt thể hiện :

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

Nhóm 3,4  Bài tập 3.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

- Lời nói hàng ngày :
“ Mình về. ..”

, “Ta về. ..”

* Bài tập 3 : ( yêu cầu SGK tr 127 )

Đoạn đối thoại của Đăm Săn với dân làng mơ
phỏng hình thức đối thoại có hơ đáp, có luân
phiên lượt lời , những lời nói được xếp đặt theo
kiểu :

*Có đối chọi : “ Tù trưởng. .. mục”

*Có điệp từ, điệp ngữ : “Ai chăn ngựa hãy
đi ...” , “Ai giữ voi hãy đi ...”, “Ai gữi trâu hãy
đi ...”

*Có nhịp điệu theo câu hay ngữ đoạn.
Giải thích :

Ở đây cũng là ngơn ngữ sinh hoạt nhưng có
sự lặp lại dư thừa theo nhịp điệu của anh hùng
ca khiến cho lời thoại đẹp hơn, hùng tráng hơn,
mang sắc thái và khơng khí núi rừng và vẻ đẹp
kì vĩ của con những người Tây Nguyên.

4. Củng cố :

- Phong cách ngôn ngữ là gì ?

- Phong cách ngơn ngữ sinh hoạt có mấy đặc trưng cơ bản ?
5. Dặn dị :

- Về nhà học bài và tiếp tục làm bài tập.
- Đọc và soạn bài đọc thêm :

+ “Vận nước” – Đỗ Pháp Thuận.

+ “Cáo bệnh, bảo mọi người” – Mãn Giác
+ “Hứng trở về” – Nguyễn Trung Ngạn

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

VẬN NƯỚC

(

Quốc tộ

) Pháp Thuận

CÁO BỆNH, BẢO MỌI NGƯỜI

(

Cáo tật thị chúng

) Mãn Giác

HỨNG TRỞ VỀ

(

Quy hứng

) Nguyễn Trung Ngạn

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :
A. VẬN NƯỚC - Pháp Thuận

- Hiểu được quan niệm của một bậc đại sư về vận nước. Từ đó thấy được tấm lịng đối với đất nước của tác giả.
- Nắm được cách sử dụng từ ngữ và so sánh của bài thơ.

B. CÁO BỆNH, BẢO MỌI NGƯỜI - Mãn Giác

- Cảm nhận được tinh thần lạc quan, sức sống mãnh liệt của con người thời đaị, vượt lên trên quy luật của tạo
hóa.

- Nắm được cách sử dụng từ ngữ, nghệ thuật sử dụng hình ảnh của bài thơ.
C. Høng trë vỊ - Nguyễn Trung Ngạn

- Cảm nhận được nỗi nhớ quê hương, xứ sở, lòng yêu đất nước, niềm tự hào dân tộc của nhà thơ.
- Thấy được hệ thống từ ngữ giản dị, hình ảnh gần gũi, quen thuộc.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

A. VẬN NƯỚC – Pháp Thuận

- Quan niệm về vận nước, ý thức, trách nhiệm của nhà sư với Tổ quốc.
- Nắm được cách sử dụng từ ngữ và cách so sánh trong thơ.

B. CÁO BỆNH, BẢO MỌI NGƯỜI - Mãn Giác 
- Sức sống mãnh liệt và cái đẹp của tinh thần lạc quan.
- Xây dựng hình ảnh, lựa chọn từ ngữ.

C. Høng trë vỊ - Nguyễn Trung Ngạn

- Nỗi lịng hướng về xứ sở và tha thiết quay về quê hương khắc khoải trong tâm trạng nhà thơ.
- Từ ngữ và hình ảnh quen thuộc, dân dã nhưng làm xúc động lòng người.

2. Kĩ năng :

A. VẬN NƯỚC - Pháp Thuận

- Đọc – hiểu thơ ngũ ngôn tứ tuyệt theo đặc điểm thể loại.
- Hiểu được từ ngữ mang tính chất triết lí.

B. CÁO BỆNH, BẢO MỌI NGƯỜI - Mãn Giác 
- Đọc – hiểu bài kệ.

C. Høng trë vÒ - Nguyễn Trung Ngạn

- Đọc – hiểu bài thơ Đường luật theo đặc trưng thể loại.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌAT ĐỘNG NỘI DUNG CẦN ĐẠT

- Tuần : 14
- Tiết PPCT : 40

- Ngày soạn : 9/11/2011

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

THẦY CỦA TRÒ

Hãy giới thiệu những nét
chính về nhà thơ Đỗ Pháp
Thuận ?

GV nhận xét và chốt lại những
nét chính về Pháp Thuận.

GV hướng dẫn HS tìm hiểu
khái niệm “vô vi” để cảm và
hiểu bài thơ.

Tác giả so sánh “Vận nước
như dây mây leo quấn quýt”
nhằm diễn tả điều gì ? ( Sự

vững bền, Sự dài lâu, Sự phát
triển thịnh vượng ? ).

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.

Đọc tiểu dẫn để hiểu nội
dung hai chữ “vơ vi”, sau đó
thử giải thích vì sau tác giả lại
khẳng định “Vơ vi trên điện
các – Chốn chốn dứt đao
binh”.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
Theo em, hai câu thơ cuối
phản ánh truyền thống tốt đẹp
gì của dân tộc Việt Nam ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
Hãy khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử dụng
trong bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và

HS đọc tiểu dẫn và rút ra
những nét chính về Pháp
Thuận.

HS tìm hiểu khái niệm “vô
vi” qua phần hưứong dẫn
của GV.

HS đọc, phân tích và trả
lời câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc và suy ngẫm và trả
lời câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật đã phân
tích ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

A. VẬN NƯỚC – Pháp Thuận

I. Tìm hiểu chung :

1.Tác giả :

- Đỗ Pháp Thuận (915 -990) là nhà sư, có kiến
thức un bát, có tài năng thơ văn.

- Ơng từng giữ công việc cố vấn quan trọng
dưới triều Tiền Lê.

2 . Tác phẩm : Vận nước .
* Vơ vi : - Khơng làm gì.

- Sống thuận theo tự nhiên, không
làm điều trái tự nhiên ( Đạo đức kinh )

- Vô vi mà thịnh trị là bậc thánh
nhân có đức thịnh nên cảm hóa được nhân dân,
khơng phải làm gì hơn (Nho giáo )

II . Đọc – hiểu văn bản :
1. Nội dung :

* Hai câu đầu :

“ Vận nước như mây quấn
Trời Nam mở thái bình ”

Đất nước trong cảnh thái bình, thịnh vượng. 
- Nghệ thuật so sánh “như”- “mây quấn”nhằm

diễn tả : Sự bền chặt, sự lâu bền, phát triển
thịnh vượng của đất nước trong hồn cảnh hịa
bình.

- Đất nước thái bình, an lạc.

- Tâm trạng của tác giả : phơi phới, niềm tự hào
về đất nước.

 Tấm lòng của tác giả đối với đất nước.
* Hai câu cuối : “ Vô vi trên điện các,
Chốn chốn dứt đao binh”
Muốn đất nước phát triển thịnh vượng, nhà vua
phải làm những việc thuận với tự nhiên, với
lịng người, khơng để xảy ra chiến tranh, dân
được an cư, lạc nghiệp, vận nước ngôi vua mới
vững bền. Đây cũng là truyền thống dân tộc.
Vai trò của người đứng đầu đất nước và
truyền thống dân tộc.

2. Nghệ thuật :

- Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh so sánh.
-“ Mây quấn” là hình ảnh biểu tượng cho sự
bền chắc  tác giả muốn so sánh với sự bền chắc
của ngôi vua và vận nước .

3 . Ý nghĩa văn bản :

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

chốt lại nội dung.

Hãy giới thiệu những nét
chính về nhà thơ Đỗ Pháp
Thuận ?

GV nhận xét và chốt lại những
nét chính về Pháp Thuận.

GV giảng về thể văn kệ thường
được sáng tác bằng thơ 4 tiếng,
5 tiếng hoặc 7 tiếng cũng có khi
lục bát hoặc hợp thể.

Hai câu thơ đầu nói lên qui
luật nào của tự nhiên ? ( Quy
luật vận động, biến đổi ? Quy
luật tuần hoàn ? Quy luật sinh
trưởng ? ) ... quy luật nào bị
ảnh hưởng, vì sao ? ( SGK tr
141 ).

Câu 3, 4 nói lên qui luật gì
trong cuộc sống của con người
? ... Nguyên nhân dẫn đến tâm
trạng ấy ? ( SGK tr 141 ).
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

Hai câu cuối có phải là thơ tả
thiên nhiên không ? ... Cảm

nhận của em về cành mai
trong hai câu thơ cuối ? ( SGK
tr 141 ).

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

Hãy khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử dụng
trong bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

Hãy giới thiệu những nét
chính về nhà thơ Nguyễn

HS đọc tiểu dẫn và rút ra
những nét chính về Mãn
Giác.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 4
phút ) và đại diện nhóm
trong bàn trình bày và nhận
xét.

HS đọc và suy ngẫm và trả
lời câu hỏi.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật đã phân
tích ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

HS đọc tiểu dẫn và rút ra
những nét chính về Nguyễn

B. CÁO BỆNH, BẢO MỌI NGƯỜI

Mãn Giác
I. Tìm hiểu chung :

1.Tác giả :

- Thiền sư Mãn Giác : ( 1052 – 1096 ), tên là Lí

Trường, người làng An Cách ( ? ).

- Hiệu là Hài Tín.

- Mãn Giác là tên thụy do vua ban tặng sau khi
ông mất.

2. Tác phẩm :

- Bài thơ được viết theo thể kệ, thể văn phật
giáo, dùng để truyền bá giáo lí phật giáo viết
bằng văn vần.

- Cáo tật thị chúng là nhan đề do người đời sau
đặt.

II . Đọc – hiểu văn bản :
1. Nội dung :

* Bốn câu đầu :

Mùa xuân và hoa mang đến sự ấm áp, tươi tắn,
tràn đầy sức sống. Sự biến đổi của con người
trước thời gian ẩn chứa bao nỗi niềm nối tiếc
của kiếp người ngắn ngủi trước cõi đời.

* Hai câu cuối :

Hình ảnh của cành mai đã vượt lên trên quy
luật vận động và biến đổi của tự nhiên. Cành
mai ở đây thể hiện sức sống mãnh liệt của con
người. Nó vượt lên tất cả sự sống, chết , thịnh,
suy, ...

2. Nghệ thuật :

- Sử dụng từ ngữ, hình ảnh tương phản, giàu
biểu tượng .

- kết cấu chặt chẽ.
3. Ý nghĩa văn bản :

Bài thơ thể hiện tinh thần, ý chí bất diệt của
con người.

C. Høng trë vÒ - Nguyễn Trung Ngạn

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

Trung Ngạn ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại những nét chính về
Nguyễn Trung Ngạn

Hãy nêu hoàn cảnh sáng tác
bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại hoàn cảnh sáng tác bài

thơ.

Nỗi nhớ quê hương ở hai câu
thơ đầu có gì đặc sắc ?

( Lưu ý : bài thơ sử dụng những
hình ảnh dân dã, quen thuộc
nhưng làm xúc động lịng người
; lí giải vì sao ? )

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

Phân tích nét riêng của lịng
u nước và niềm tự hào dân
tộc trong bài thơ qua những
hình tượng thơ độc đáo ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

Hãy khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử dụng
trong bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

Trung Ngạn.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS nêu hoàn cảnh sáng tác
dựa vào tiểu dẫn SGK.

HS đọc và suy ngẫm và trả
lời câu hỏi.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật đã phân
tích ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

1. Tác giả :

- Nguyễn Trung Ngạn ( 1289 – 1370 ).
- Tự là : Bang Trực, hiệu là Giới Hiên.

- Quê quán : làng Thổ Hoàng huyện Thiên Thi

( nay thuộc tỉnh Hưng Yên ).

- Đỗ Hoàng giáp năm 16 tuổi.

- Năm 1314 – 1315, ông được cử đi sứ sang
đáp lễ nhà Nguyên.

- Làm quan đến chức thượng thư.
2. Tác phẩm :

Hoàn cảnh sáng tác : dược sáng tác khi
Nguyễn Trung Ngạn đang đi sứ ở Giang Nam (
Trung Quốc ).

II . Đọc – hiểu văn bản :
1. Nội dung :

*Hai câu đầu :

“Dâu già lá rụng tằm vừa chín,
Lúa sớm bơng thơm cua béo ghê”



Nỗi nhớ quê hương chân thực, bình dị thể hiện
lòng yêu nước sâu sắc.( cảnh đồng quê, sinh
hoạt đời thường )

* Hai câu cuối :

- Cuộc sống sung sướng ở đất Giang Nam
khơng làm tác giả qn đi hình ảnh quê hương
mà ngược lại nhớ quê hương nhiều hơn.
- Tiếng gọi trở về nghe tha thiết khắc khoải
trong lòng kẻ xa quê.

* Cảm xúc chủ đạo : tình yêu quê hương đất
nước, niềm tự hào về dân tộc.

2. Nghệ thuật :

- Cách nói chân thật, giản dị.
- Những hình ảnh gợi cảm.
3. Ý nghĩa văn bản :

Bài thơ thức tỉnh tâm trạng của những người xa
quê.

4. Củng cố :

GV chốt lại trọng tâm về kiến thức và kĩ năng của từng bài thơ.
5. Dặn dò :

- Học thuộc lòng bài thơ và phần đọc hiểu văn bản.

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

TẠI LẦU HOAØNG HẠC

TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN

ĐI QUẢNG LĂNG

(

Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng

) Lí Bạch

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Cảm nhận được tình bạn chân thành, trong sáng của Lí Bạch.
- Hiểu được phong cách thơ tứ tuyệt của tác giả.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

- Tình bạn chân thành, trong sáng, cảm động của nhà thơ đối với bạn.
- Hình ảnh thơ tươi sáng, gợi cảm.

2. Kĩ năng :
- Tuần : 14
- Tiết PPCT : 41

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

- Đọc - hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại .
- Phân tích những đặc trưng cơ bản của thơ.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS
2. Kiểm tra bài cũ :

Câu hỏi : hãy đọc thuộc lòng phần dịch thơ và phát biểu nội dung bài thơ “ Cáo bệnh bảo mọi người” của
Mãn Giác ?

3. Bài mới : ( lời vào bài )

Nói đến thơ Đường khơng thể khơng nhắc đến Lí Bạch. Ơng là đại diện xuất sắc của thơ ca Trung Quốc với
nhiều bài thơ nổi tiếng trong đó bài thơ “Hồng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng” là bài thơ
tuyệt cú đặc sắc viết về chủ đề tình bạn.

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRỊ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hãy tóm lược các ý chính về
cuộc đời và sự nghiệp sáng tác
của Lí Bạch ?

GV giảng : Lí Bạch là người
giao du rộng, kết bạn thân thiết
với nhiều người, không kể đến
tuổi tác, địa vị. Ông quan
niệm :

“Ở đời biết nhau quí
Cần chi bạc với tiền”

Những nội dung được phản
ánh trong thơ Lí Bạch là gì ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung thơ của Lí
Bạch.

GV gọi 1HS đọc văn bản

phần : phiên âm, dịch thơ, dịch
nghĩa.

GV lưu ý HS cách đọc.

Cách đọc : đọc theo đặc trưng
thể loại.

* Phiên âm : ( TNTT ) giọng
trang trọng truyền cảm.

* Dịch thơ : ( lục bát ) giọng
tâm tình, ngọt ngào, lưu luyến.

Hãy cho biết bài thơ được
viết theo thể loại gì ?

HS giới thiệu những nét
chính về cuộc đời và sự
nghiệp thơ văn của Lí
Bạch.

HS đọc phần tiểu dẫn, phát
hiện và trả lời câu hỏi.

HS lưu ý cách đọc mà GV
hướng dẫn.

HS : bài thơ được viết theo
thể thơ Đường luật tứ

tuyệt.

I. Tìm hiểu chung :
1. Tác giả : ( 701 – 762 )
- Lí Bạch – tự Thái Bạch.

- Quê quán : Lũng Tây (nay thuộc tỉnh Cam
Túc – Trung Quốc ).

- Sáng tác hơn một ngàn bài thơ.

* Nội dung : rất phong phú.

+ Uớc mơ vươn tới lí tưởng cao cả.
+ Khát vọng giải phóng cá tính.

+ Bất bình trước hiện thực tầm thường.
+ Thể hiện tình cảm phong phú và mãnh liệt.
Phong cách thơ hào phóng, bay bổng, tự nhiên,
tinh tế.

 Lí Bạch là nhà thơ lãng mạn lớn của Trung
Quốc, được gọi là “Thi tiên”.

2. Bài thơ :

- Thể loại : Thất ngơn tứ tuyệt. 
- Đề tài : tình bạn, tiễn biệt .

- “Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi

Quảng Lăng” là tác phẩm tiêu biểu nhất của lí
Bạch về chủ đề tiễn biệt.

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

Hai câu đầu gợi lên cho
người đọc điều gì trong cảnh
tiễn đưa ?

Em có nhận xét gì về khơng
gian và thời gian đưa tiễn ?
GV giảng bình :

... Ở đây, nối thắng cảnh thần
tiên với thắng cảnh phồn hoa là
một dòng sống ly biệt. Thời tiết
đẹp, phong cảnh đẹp làm nỗi
buồn chia ly thêm thắm thía.
Phải chăng trong tâm thức thi
nhân, Mạnh Hạo Nhiên như một
cánh chim hoàng hạc ra đi, vỡ
mất cả niềm vui sum họp. Hai
câu thơ tưởng như tả cảnh, mà
man mác tình ly biệt. Tất cả tâm
hồn nhà thơ như bị hút vào một
cánh buồm của Mạnh Hạo
Nhiên.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

GV giảng và bỡnh: hai tiếng

"cố nhân" ở đầu câu dịch là
bạn, đúng mà cha hết nghĩa. Bởi
lẽ "Cố nhân" là ngời bạn gắn
bó, thân thiết từ xa. Buổi chia
tay nhờ có hai tiếng "cố nhân"
ấy mà đắm chìm trong sự thiết
tha quyến luyến.

Cảnh ở hai câu cuối được
miêu tả qua những từ ngữ,
hình ảnh nào ? Hãy giải thích
những từ ngữ, hình ảnh đó ?
Sơng Trường Giang là huyết
mạch giao thơng chính của
miền Nam Trung Quốc, mùa
xuân trên sông Trường Giang
hẳn có nhiều thuyền bè xi
ngược, vì sao Lí Bạch lại chỉ
thấy “cánh buồm lẻ loi” ( cô
phàm ) của cố nhân ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

GV giảng bình :

... Khơng một chữ “buồn”, chữ
“trông”, chữ “luyến” ... mà ta
cứ thấy thần hồn nhà thơ dõi
theo bóng buồm của bạn. Một

dịng tình cảm chảy mãi theo
dòng Trường Giang. Nhà thơ đã
gửi dịng sơng hữu hạn vào bầu

HS : gợi lên không gian và
thời gian đưa tiễn bạn của
tác giả.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 4
phút ) và đại diện nhóm
trình và nhận xét, bổ sung
nội dung hoàn chỉnh.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS đọc, phát hiện và trả
lời câu hỏi.

HS : ... tấm lịng định
hướng cho đơi mắt. Người
ra đi cơ đơn, người đưa tiễn
cũng cơ đơn nhìn theo một
cánh buồm cô đơn. Cánh
buồm đơn chiếc dần xa,
thấp thoáng rồi mất hút.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

I. Đọc – hiểu văn bản :

1. Hai cõu đầu : “Cố nhõn ... Dương Chõu”
Không gian, thời gian địa điểm tiễn đa bạn.

- Khơng gian :

+ “Tây từ Hồng Hạc lâu”  phÝa tây lầu Hoàng
Hạc l thng cnh ni ting ni yờn ả, thanh
cao (điểm đi).

+ “Dương châu”  thắng cảnh phồn hoa (điểm
đến).

- Thời gian :

“Yên hoa tam nguyệt”

 tháng ba cuối mùa xuân – mùa hoa khói

(cuối xuân, sương khói bồng bềnh, hoa xuân
tươi thắm ).

- “Cố nhân”  người bạn cũ – mối quan hệ

gắn bó thân thiết đã từ lâu giữa nhà thơ và
bạn.

Khung cảnh buổi tiễn đưa hiện lên rất đẹp, thơ

mộng nhưng tình cảm lưu luyến, bịn rịn, có cả
sự náo nức của kẻ ở đối với người đi : bạn ra
đi giữa một ngày xn đẹp, rời Hồng Hạc đến
Dương Châu – đơ thị phồn hoa vào bậc nhất
thời Đường.

2. Hai câu cuối : “Cô phàm ... tế lưu”
- “Cô phàm”  cánh buồm lẻ loi, cơ độc ><

“Bích khơng tận”  bầu trời trong xanh vô tận.

Cái hữu hạn >< cái vơ hạn.

- “Viễn ảnh”  hình bóng từ gần đến xa.

-> Chỉ một cánh buồm, rồi cánh buồm cũng
mất hút vào khoảng không , xa mãi.

- “Duy”  chỉ một ( khẳng định ) -> Cuối cùng

còn lại một dòng trường Giang mênh mông
chảy vào cõi trời .

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>

trời vô hạn, thể hiện mối tình
thăm thẳm như dịng sơng, vơ
tận như bầu trời ...

Hãy khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử dụng
trong bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật đã phân
tích ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

Hãy khái quát lại những
bút pháp nghệ thuật được
sử dụng trong bài thơ ?
GV nhận xét, diễn giảng
và chốt lại nghệ thuật.
Hãy nêu ý nghĩa của văn
bản ?

GV nhận xét, diễn giảng
và

III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

- Hình ảnh thơ chọn lọc, ngơn ngữ thơ gợi cảm,
giọng điệu thơ trầm lắng.

- Tình hịa trong cảnh ; kết hợp giữa yếu tố trữ
tình, tự sự và miêu tả.

2. Ý nghĩa văn bản :

Tình bạn sâu sắc, chân thành – điều khơng thể
thiếu được trong đời sống tinh thần của con
người ở mọi thời đại.

4. Củng cố :

- Tình bạn chân thành, trong sáng, cảm động của nhà thơ đối với bạn.
- Hình ảnh thơ tươi sáng, gợi cảm.

5. Dặn dị :

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Liên hệ với một vài bài thơ văn học trung đại về tình cảm bạn bè.
- Soạn bài mới : Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ.

AØNH PHÉP TU TỪ

ẨN DỤ VÀ HỐN DỤ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Ôn luyện, củng cố và nâng cao kiến thức cơ bản về hai phép tu từ : ẩn dụ và hốn dụ.

- Có kĩ năng nhận diện, phân tích và cảm thụ hai phép tu từ này trong văn bản.

- Bước đầu có thể sử dụng ẩn dụ, hoán dụ, phù hợp với ngữ cảnh để mang lại hiệu quả giao tiếp nhất định.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Khái niệm cơ bản về hai phép tu từ : ẩn dụ và hoán dụ.

- Tác dụng của từng phép tu từ nói trên trong ngữ cảnh giao tiếp.
2. Kĩ năng :

- Nhận diện đúng hai phép tu từ trong văn bản.

- Phân tích được cách thức cấu tạo của hai phép tu từ ( quan hệ tương đồng hoặc tương cận )
- Cảm nhận và phân tích được giá trị nghệ thuật của hai phép tu từ.

- Biết sử dụng ẩn dụ, hoán dụ trong những ngữ cảnh cần thiết.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

- Tuần : 14
- Tiết PPCT : 42

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV gọi HS nhắc lại khái niệm :
ẩn dụ và các kiểu ẩn dụ.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.

GV gọi HS đọc yêu cầu bài tập
1,2 của phép tu từ ẩn dụ.

Theo tinh thần phân cơng các
nhóm chuẩn bị trước ở nhà, GV
lần lượt gọi đại diện nhóm dán
bảng phụ và trình bài, nhận xét,
bổ sung nội dung hoàn chỉnh.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm ở bài
tập 1 bằng bảng phụ.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm ở bài
tập 2 bằng bảng phụ.

1HS nhắc lại khái niệm ẩn
dụ, các kiểu ẩn dụ.

HS lắng nghe và ghi nhận
nội dung bài.

1HS đọc yêu cầu bài tập 1,
2 – SGK tr 135-136.

- Nhóm 1 -> Bài tập 1.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

- Nhóm 2 -> Bài tập 2.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

I. Ẩn dụ :
1. Khái niệm :

Là tên gọi sự vật, hiện tượng này bằng tên sự
vật hiện tượng khác có nét tương ứng với nó
nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn
đạt.

* Các kiểu ẩn dụ thường gặp :
+ Ẩn dụ hình thức.

+ Cách thức.
+ Phẩm chất.

+ Chuyển đổi cảm giác.
2. Luyện tập :

*Bài tập 1 : đọc những câu ca dao sau và trả
lời câu hỏi.

- “Thuyền”, “con đò”  di chuyển, thường chỉ

người con trai ra đi và trở về.

- “ Bến’’, “ Cây đa”  cố định thường chỉ

người con gái ở lại chờ đợi.
b.

“Thuyền” , “bến” ( câu 1 ) khác với “cây đa
bến cũ”, “con đò” ( câu 2 ) ở nội dung hàm ẩn.
- Câu 1: chỉ sự xa cách nhưng vẫn thủy chung,
đợi chờ.

- Câu 2 : cũng chỉ sự xa cách nhưng khơng cịn
hi vọng tái hợp.

*Bài tập 2 : tìm và phân tích phép ẩn dụ trong
những đoạn trích sau :

(1). Từ ngữ ẩn dụ :

“Lửa lựu lập lòe” ( hoa lựu đỏ như lửa )



Nhà thơ miêu tả cảnh sắc mùa hè một cách
sinh động, cảnh vật hiện lên như có hồn và
sống động trước mắt người đọc.

(2). Từ ngữ ẩn dụ :

“... thứ văn nghệ ngòn ngọt, bày ra sự phè
phỡn thỏa th, tình cảm gầy gị, ...”



Phê phán thứ văn nghệ hưởng thụ, thốt li đời
sống, vơ bổ và thứ tình cảnh cá nhân nhỏ bé,
ích kỉ.

(3). Từ ngữ ẩn dụ : “giọt”  giọt âm thanh – sức
sống của mùa xuân  tâm trạng yêu đời tha thiết.
(4). Từ ngữ ẩn dụ : “Thác – thuyền”  khón
khăn trắc trở  niềm tin vượt thử thách.

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>

GV hướng dẫn HS về nhà làm
bài tập 3.

GV lưu ý thêm HS về phép tu từ
ẩn dụ.

GV gọi HS nhắc lại khái niệm :
hoán dụ và các kiểu hoán dụ.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm ở bài
tập 1 bằng bảng phụ.

HS lắng và thực hiện theo
yêu cầu.

HS lắng nghe phần lưu ý
của GV về phép tu từ ẩn
dụ.

1HS nhắc lại khái niệm
hoán dụ, các kiểu hoán dụ.

- Nhóm 3 -> Bài tập 1.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

- Nhóm 4 -> Bài tập 2.

+ “Phù du”  chỉ kiếp sống nhỏ bé, quẩn quanh,
vô nghĩa.

+ “Phù sa”  ẩn dụ chỉ cuộc sống mới màu mỡ,
tươi đẹp.

*Bài tập 3 :

( GV hướng dẫn HS về nhà làm ).

 Lưu ý : Ẩn dụ hình thành trên cơ sở nhận
thức được sự tương đồng giữa các đối tượng
trong hiện thực, từ đó chuyển tên gọi từ đối
tượng này sang đối tượng khác nhờ thế mà có
nghĩa mới. Ẩn dụ đáp ứng được nhu cầu biểu
hiện và nhu cầu thẩm mĩ của con người trong
giao tiếp ngơn ngữ.

II. Hốn dụ :
1. Khái niệm :

Là tên gọi sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng
tên của sự vật, hiện tượng, khái niệm có quan
hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi
cảm cho sự diễn đạt.

* Các kiểu hoán dụ :

- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể.

- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.
- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
2. Luyện tập :

*Bài tập 1 : đọc những câu sau và trả lời câu
hỏi.

(1). “Đầu xanh ... chưa thôi” – Nguyễn Du.
+ Cụm từ : “đầu xanh” ( tóc cịn xanh, chỉ
người trẻ tuổi ).

+ Cụm từ :“má hồng” Người con gái trẻ đẹp
( mĩ nhân tố nữ, thânphận làm gái lầu xanh) 
chỉ nhân vật Thuý Kiều.

(2).

“Áo nâu”  nông dân.
“Áo xanh”  công nhân.

- Nhân xét : căn cứ vào quan hệ gần gũi giữa
các sự vật, hiện tượng ( liên tưởng kế cận ).
- Tác dụng : tăng giá trị biểu cảm cho sự diễn
đạt.

*Bài tập 2 :
a. Hoán dụ

- Thơn Đồi: người thơn Đồi.
- Thơn Đơng: người thơn Đơng.

- “Cau thơn Đồi nhớ trầu khơng thơn nào” 
Cách nói lấp lửng của tình u đơi lứa  ẩn dụ.
b. Khác nhau ở điểm:

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm ở bài

tập 1 bằng bảng phụ.

GV hướng dẫn HS về nhà làm
bài tập 3.

GV lưu ý thêm HS về phép tu từ
hoán dụ.

GV lưu ý HS tiêu chí phân
biệt ẩn dụ – hốn dụ

n dụ Hoán dụ
- Dựa vào

liên tưởng
tương đồng
của 2 đối
tượng bằng
so sánh
ngầm.

- Có sự
chuyển
trường nghĩa.

- Liên tưởng
tiếp cận của
2 đối tượng
mà không so
sánh ngầm.

- Cùng trong
một trường
nghĩa.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS lắng và thực hiện theo
yêu cầu.

HS lắng nghe phần lưu ý
của GV về phép tu từ ẩn
dụ.

người ở thôn Đơng.

- Thuyền ơi có nhớ bến chăng: dùng hình ảnh
ẩn dụ chỉ những người đang yêu.

*Bài tập 3 :

( GV hướng dẫn HS về nhà làm ).

 Lưu ý : Hốn dụ hình thành trên cơ sở nhận
thức được quan hệ tương cận ( liên quan đến
nhau, hay đi đôi với nhau ) của các đối tượng
trong hiện thực, từ đó cũng có sự chuyển tên
gọi và từ được dùng theo nghĩa mới. Hoán dụ
cũng đáp ứng nhu cầu biểu hiện và nhu cầu
thẩm mĩ của con người trong giao tiếp.

 Lưu ý : Ẩn dụ và hoán dụ tu từ về bản chất
giống với ẩn dụ và hoán dụ từ vựng nhưng
khác nhau ở tính chất mới mẻ, lâm thời, tính
hấp dẫn và giá trị nghệ thuật.

4. Củng cố :

Ẩn dụ và hốn dụ hình thành trên cơ sở nào ? Tìm ví dụ ?
5. Dặn dò :

- Về nhà học bài và tiếp tục làm bài tập.

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

TRẢ BÀI VIẾT SỐ 3

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Nắm được cách viết một bài văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lí.

- Rút ra bài học kinh nghiệm và có ý thức bồi dưỡng thêm năng lực viết văn nghị luận xã hội để chuẩn bị tốt
cho bài viết sau.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

Nội dung, yêu cầu của bài văn nghị về một tư tưởng, đạo lí. Cách thức triển khai bài văn nghị luận về một tư
tưởng, đạo lí.

2. Kĩ năng :

Phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lí. Nêu ý kiến nhận xét, đánh giá đối với
một tự tưởng, đạo lí. Biết huy động các kiến thức và những trải nghiệm của bản thân để viết bài văn nghị luận
về một tư tưởng, đạo lí.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV chép đề lên bảng.

GV hướng dẫn HS phân tích
đề.

HS ghi lại đề vào tập.

HS tham gia cùng giáo
viên phân tích đề.

Đề : Tục ngữ Pháp có câu : “Tiền bạc là người
đầy tớ trung thành và là người chủ xấu”.
Hãy trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến trên.
I. Phân tích đề :

- Kiểu đề : nghị luận về một tư tưởng, đạo lí.
- Trọng tâm đề : phải biết làm chủ đồng tiền,
không nên nô lệ cho đồng tiền.

- Tự liệu : vốn kiến thức xã hội mà bản thân
tích lũy được.

- Tuần : 15
- Tiết PPCT : 43

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

Những vấn đề cần được giới
thiệu ở phần thân bài ?

GV nhận xét và hướng dẫn HS
cách mở bài.

Hãy giải thích nghĩa đen và
nghĩa bóng của các từ : “tớ”,
“chủ” ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Nêu giá trị của đồng tiền ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Em hiểu thế nào về vế đầu
câu tục ngữ “Tiền bạc là
người tớ tốt” ?

Em hiểu thế nào về vế sau
câu tục ngữ “Tiền bạc là
người chủ xấu” ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

GV hướng dẫn HS rút ra bài
học nhận thức và hành động về
tư tưởng đạo lí.

GV nhận xét bài làm của HS ở
dạng khái quát nhất về ưu
khuyết điểm.

GV chọn và đọc một phần của
những bài viết có sự sáng tạo và
đạt hiệu quả cao.

GV cụ thể hóa những hạn chế
về diễn đạt qua một số bài làm
cụ thể. GV rút ra những kinh

HS nêu những nội dung sẽ
được giới thiệu ở phần mở

bài.

HS theo dõi phần hướng
dẫn mở bài của GV.

HS dựa vào sự hiểu biết
của mình để giải thích.
HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS nêu giá trị của đồng
tiền.

HS dựa và sự hiểu biết của
mình để trả lời.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS lắng nghe phần nhận
xét về bài làm của lớp.

HS cần rút ra những kinh
nghiệm thiết yếu nhất để
bài làm sau tốt hơn.

HS theo dõi kết quả bài

làm của mình và lớp.

II. Dàn ý :
1. Mở bài :

- Đồng tiền là vật trao đổi hàng hóa, là thước
đo mua bán.

- Tùy theo mục đích của mỗi người mà đồng
tiền có thể là “người tớ tốt” hoặc “người chủ
xấu”.

2. Thân bài :
- Giải thích :
+ Nghĩa đen :

.Tớ : người bị điều khiển, người bị sai khiến.
. Chủ : người điều khiển, sai khiến.

+ Nghĩa bóng : phải biết làm chủ đồng tiền,
không nên nô lệ cho đồng tiền.

- Gía trị của đồng tiền :

+ Là vật trao đổi, mua bán, đồng tiền có sức
mạnh rất lớn.

+ Nhiều người bỏ công sức ra để kiếm tiền.
- Tiền bạc là người tớ tốt : nằm trong tay một
con người tốt, đồng tiền phát huy giá trị to lớn

của nó, mang lại hịa bình, hạnh phúc cho cá
nhân, gia đình và cộng đồng xã hội.

- Tiền bạc là người chủ xấu : chính vì có giá
trị lớn trong trao đổi mua bán nên ma lực của
đồng tiền đối với con người là rất lớn, đặc biệt
đối với những kẻ tham lam, gây ra nhiều tội lỗi.
3. Kết bài : chính vì giá trị to lớn của đồng tiền
trong cuộc sống mà mỗi người chúng ta phải có
thái độ đúng đắn trong việc kiếm tiền cũng như
chi tiêu.

- Hãy sử dụng đồng tiền vào đúng mục đích để
nó phải phát huy tốt giá trị mà nó vốn có.
III. Nhận xét bài làm :

1. Ưu điểm :
Một số bài làm :

- Chữ viết, câu văn, hình thức trình bày của
một số bài viết khá tốt.

- Liên kết câu, liên kết đoạn, liên kết ý khá
nhịp nhàng.

- Có kiến thức và kĩ năng tương đối khá tốt để
phục vụ yêu cầu của đề.

- Giải thích, phân tích, đánh giá tương đối đầy
đủ 2 vế của câu tục ngữ.

- Nêu được bài học cho bản thân.



Tất cả những ưu điểm trên thể hiện qua bài
làm : Tuyết Mơ 10A3, Khắc Nhựt10A7,...
2 Hạn chế :

Một số bài viết :

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

nghiệm cho HS khắc phục.

GV thống kê và thông báo kết
quả bài làm của HS.

- Sắp xếp ý lộn xộn, thiếu ý.

- Chỉ thiêng về việc diễn đạt chung chung về
đồng tiền và công dụng của nó.

- Chưa giải thích, phân tích, đánh giá được
vấn đề cần nghị luận ( hai vế của câu tục ngữ )
hoặc nếu có thì cịn q sơ sài.

- Cịn hiểu mơ hồ về câu tục ngữ.

- Chưa nắm kĩ năng làm bài nghị luận về một
tư tưởng, đạo lí.



Tất cả những hạn chế trên thể hiện qua bài làm
: Tú Trinh 10A3, Bảo Trân 10A7, ...

IV. Kết quả bài làm :
- Lớp 10A3 : ( khá : , TB :
, yếu : , kém : ).

- Lớp 10A7 : ( khá : , TB :
, yếu : , kém : ).

4. Củng cố :

GV củng cố trọng tâm kiến thức và kĩ năng của bài làm.
5. Dặn dò :

- Về nhà xem lại bài viết.

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>

CẢM XÚC MÙA THU

(

Thu hứng

) Đỗ Phủ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Hiểu được bức tranh mùa thu hiu hắt cũng là bức tranh tâm trạng buồn lo của nhà thơ trong cảnh loạn li : nỗi
lo âu cho đất nước, nỗi buồn nhớ quê hương và nỗi ngậm ngùi, xót xa cho thân phận mình.

- Hiểu thêm đặc điểm của thơ Đường luật.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Cảnh mùa thu buồn và tâm trạng của con người cũng buồn như cảnh.

- Qua việc tiếp nhận văn bản, củng cố những kiến thức đã học về hình thức và đặc điểm nghệ thuật của thơ
Đường luật.

2. Kĩ năng :

- Đọc – hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.

- Phân tích cảm hứng nghệ thuật, hình ảnh, ngơn từ và giọng điệu thơ.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

. Lời vào bài : mùa thu là đề tài quen thuộc trong thi ca. Đỗ Phủ - một nhà thơ nỗi tiếng thời Đường đã để lại
chùm thơ Thu hứng (8 bài ) rất đặc sắc. Trong đó bài thơ “Thu hứng” thể hiện sâu sắc nỗi niềm nhớ quê cũ
của tác giả trong một chiều thu buồn nơi đất khách.

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRỊ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hãy nêu những nét chính về
cuộc đời Đỗ Phủ mà phần tiểu

dẫn ở SGK đã giới thiệu ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.

Nêu sự nghiệp sáng tác của
Đỗ Phủ ?

Nội dung và nghệ thuật của
thơ Đỗ Phủ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
Hãy cho biết hoàn cảnh sáng
tác bài thơ “Cảm xúc mùa
thu”- Đỗ Phủ ?

HS nêu những nét chính về
cuộc đời của nhà thơ Đỗ
Phủ ở phần tiểu dẫn.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS dựa vào tiểu dẫn SGK
để trả lời.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS dựa vào tiểu dẫn SGK
để nêu hồn cảnh sáng tác
bài thơ.

I. Tìm hiểu chung :
1. Tác giả : (712 – 770 ) 
- Tự là Tử Mĩ.

- Quê : huyện Củng - tỉnh Hà Nam Trung
Quốc.

- Xuất thân trong một gia đình Nho học và thơ
ca lâu đời.

- Ông sống trong nghèo khổ và chết trong bệnh
tật.

 Ông là nhà thơ hiện thực vĩ đại, được người
Trung Quốc tôn vinh là “thi thánh”.

- Thơ Đỗ Phủ hiện còn khoảng 1500 bài.
- Nội dung : chứa chan tình yêu nước và tinh
thần nhân đạo.

- Nghệ thuật : ông thành công nhất ở thể luật
thi.

2. Hoàn cảnh sáng tác :

- Thu hứng gồm 8 bài, đây là bài thơ mở đầu

được xem như “cương lĩnh sáng tác” của cả
chùm thơ.

- Tuần : 15
- Tiết PPCT : 44

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

Theo em, văn bản có thể chia
làm mấy phần ? Vì sao ? Xác
định nội dung của từng phần ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

Em hãy tìm những hình ảnh,
từ ngữ miêu tả cảnh thu trong
4 câu đầu ? Trên cơ sở đó, em
có nhận xét gì về tầm nhìn
của nhà thơ ở 4 câu thơ đầu
này ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
... Tầm nhìn mở rộng ra xung
quanh trong một không gian
rộng và xa gồm rừng phong, ...
Tầm nhìn chuyển từ cảnh tĩnh
nơi núi rừng sang cảnh động
của sóng trên sơng, mây trên ải
khiến cho bức tranh mùa thu
thêm phong phú, sinh động,
trong cảnh thu đượm cả tình

thu.

Em có nhận xét gì về bức
tranh thu trong 4 câu đầu ? 
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
Nếu như ở 4 câu đầu tác giả
đã mở tầm mắt của mình ra
xung quanh để bao quát cảnh
thu thì sang 4 câu cuối tầm
nhìn của tác giả có gì thay
đổi ? Vì sao ?

Em hiểu như thế nào về hình
ảnh khóm cúc nở hoa hai lần,
cô chu ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cần nắm.
... Từ tầm nhìn mở rộng ra xung
quanh, con mắt của thi nhân tự
thu về một khơng gian hẹp hơn :
đó là cảnh vật trước mắt. Nhà
thơ chỉ cịn nhìn thấy khóm cúc
và con thuyền lẻ loi. Sự thay đổi
tầm nhìn ở đây là hợp với lẽ tự
nhiên của tâm trạng con người
trước cảnh vật ... nhìn gần trở
lại để cảm thấu hết tình thu
trong lịng mình.

Câu 5, 6 được xem là câu

HS : bài thơ được chia làm
2 phần.

+ 4 câu đầu ( tiền giải ) 
thiên về tả cảnh mà trong
cảnh đượm tình.

+ 4 câu sau thể hiện cái
tình trên nền phong cảnh
vừa tạo dựng.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bài ( thời gian 4
phút ) và đại diện nhóm
nhận xét, bổ sung nội dung
hồn chỉnh.

HS dựa vào nội dung phân
tích ở trên để nhận xét.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bài ( thời gian 4
phút ) và đại diện nhóm
nhận xét, bổ sung nội dung
hồn chỉnh.

HS nghe giảng và ghi nhận

nội dung bài.

HS nghe giảng và ghi nhận

- Năm 766 Đỗ Phủ đang ngụ cư ở Qùy Châu (
nay thuộc tỉnh Tứ Xuyên ), tại đây ông đã sáng
tác chùm thơ Thu hứng, gồm 8 bài. Bài thơ này
là bài thơ thứ nhất của chùm thơ đó.

II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Bốn câu đầu :
Hình ảnh tượng trưng :

+ Sương móc, rừng phong -> đặc trưng của
mùa thu Trung Quốc.

+ Núi Vu, kẽm Vu -> Vu sơn, Vu giáp -> nơi
hùng vĩ, hiểm trở. Cảnh bao trùm bởi hơi thu
hiu hắt.

+ Sóng dữ dội cuốn cả trời.

+ Mây đùn của ải vừa miêu tả cảnh ( không
gian bị cảnh thu dồn nén ) vừa thể hiện tình :
nỗi lo âu biên giới.

 Cảnh mùa thu với những yếu tố gợi buồn
khiến lòng người cũng buồn như cảnh.

2. Bốn câu cuối :

- Khóm cúc nở hoa hai lần : Hoa cúc nở như
những giọt nước mắt gợi nhớ quê hương da
diết.

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126>

“danh cú” ( câu thơ nổi
tiếng ) xét về mặt thi pháp của
thơ Đường. Vì nhà thơ đồng
nhất nhiều sự vật hiện tượng
( tình và cảnh, quá khứ và hiện
tại, sự vật và con người ), ...
Tìm và chỉ ra âm thanh đặc
trưng của mùa thu qua hai
câu cuối. Nhân xét tâm trạng
của tác giả khi nghe được âm
thanh đó ?

Hãy chỉ ra những bút pháp
nghệ thuật đặc sắc được sử
dụng ở bài “Cảm xúc mùa
thu”- Đỗ Phủ ?

Qua việc phân tích bài thơ ở
trên, em hãy nêu ý nghĩa văn
bản ?

nội dung bài.

HS đọc phát hiện và phân
tích vấn đề.

HS khái quát lại phần nghệ
thuật được sử dụng trong
bài thơ.

HS rút ra ý nghĩa văn bản.

- Hai câu cuối : đột ngột dồn dập âm thanh của
mùa thu – tiếng chày đập vải để may áo rét
khiến lòng người khách xa xứ càng thêm sầu
não -> Nỗi buồn lo nhung nhớ : Đất nước chưa
yên, bao người còn giữ ải xa

-> Nỗi nhớ người thân.

* Sơ kết : Bài thơ không miêu tả trực tiếp xã
hội nhưng vẫn mang ý nghĩa hiện thực sâu sắc
và chan chứa tình đời .

III.Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

Kết cấu chặt chẽ, hình ảnh đặc trưng, ngôn từ
nhiều tầng ý nghĩa, giọng điệu và âm hưởng
thơ thể hiện đúng tâm trạng u buồn.

2. Ý nghĩa văn bản :

Bài thơ thể hiện nỗi buồn riêng thấm thía và
tâm sự chứa chan lòng yêu nước, thương đời

của tác giả.

4. Củng cố :

- Cảnh mùa thu buồn và tâm trạng của con người cũng buồn như cảnh .

- Qua việc tiếp nhận văn bản, củng cố những kiến thức đã học về hình thức và đặc điểm nghệ thuật của thơ
Đường luật .

5. Dặn dò :

- Kể tên một vài bài thơ cùng đề tài mùa thu của nhà thơ Việt Nam.
- Về nhà học bài và soạn 3 bài đọc thêm :

LẦU HOÀNG HẠC - Thơi Hiệu

NỖI ỐN CỦA NGƯỜI PHỊNG KH – Vương Xương Linh
KHE CHIM KÊU – Vương Duy

</div>
(127)<div class='page_container' data-page=127>

LẦU HOAØNG HẠC

(

Hoàng Hạc lâu

) Thôi Hiệu

NỖI ỐN CỦA NGƯỜI PHỊNG KH

(

Khuê ốn

) Vương Xương Linh

KHE CHIM KEÂU

(

Điểu minh giản

) Vương Duy

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

A LẦU HOÀNG HẠC - Thôi Hiệu

- Cảm nhận những suy tư sâu lắng đầy tính chất triết lí trước cảnh lầu Hồng Hạc thể hiện nỗi buồn và nỗi nhớ
quê hương của tác giả.

- Nắm được nghệ thuật tả cảnh ngụ tình, lời thơ ngắn gọn ý hàm súc, cô đọng.
B. NỖI OÁN CỦA NGƯỜI PHÒNG KHUÊ - Vương Xương Linh

- Thấy được diễn biến tâm trạng của người chinh phụ, qua đó lên án chiến tranh phong kiến phi nghĩa, đề cao
khát vọng sống của con người.

- Cảm nhận được tư tưởng nhân đạo hịa bình.
- Nhận ra được cấu tứ độc đáo của bài thơ.

C. KHE CHIM KÊU - Vương Duy 
- Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn tinh tế của nhà thơ trong đêm trăng thanh tĩnh.
- Thấy được lòng yêu thiên nhiên, đất nước tươi đẹp.

- Thấy được mối quan hệ giữa động và tĩnh trong cách thể hiện của tác giả.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

A. LẦU HỒNG HẠC - Thơi Hiệu

- Suy tư sâu lắng đầy tính chất triết lý của tác giả về mối tương quan giữa cái vơ hình và cái hữu hình, giữa quá
khứ và hiện tại thể hiện qua lời thơ.

- Nỗi buồn, nỗi lòng thương nhớ quê hương của nhà thơ.

- Thơ giàu tính triết lý, suy tưởng, tạo nhiều mối quan hệ trong thơ.
B. NỖI OÁN CỦA NGƯỜI PHÒNG KHUÊ - Vương Xương Linh

- Tâm trạng của người thiếu phụ diễn biến theo sự tác động của ngoại cảnh, tinh thần phản đối chiến tranh của
bài thơ.

- Bài thơ có cấu tứ độc đáo.

C. KHE CHIM KÊU - Vương Duy

- Tâm hồn tinh tế của nhà thơ trong đêm trăng thanh tĩnh.
- Mối quan hệ giữa động và tĩnh trong bài thơ.

2. Kĩ năng :

A. LẦU HỒNG HẠC - Thơi Hiệu

Đọc – hiểu một bài thơ Đường luật theo những mối quan hệ đặc trưng.
B. NỖI ỐN CỦA NGƯỜI PHỊNG KHUÊ - Vương Xương Linh 
Nhận biết cấu tứ của bài thơ.

C. KHE CHIM KÊU - Vương Duy

Đọc – hiểu một bài thơ Đường luật theo đặc trưng thể loại.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hãy giới thiệu vài nét chính

về tác giả và tác phẩm cuả chính về tác giả Thôi HiệuHS giới thiệu những nét

A. LẦU HOÀNG HẠC - Thôi Hiệu
- Tuần : 15

- Tiết PPCT : 45

- Ngày soạn : 21/11/2011

</div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>

Thôi Hiệu ?

GV nhận xét và chốt lại nội
dung.

Nhan đề bài thơ là lầu Hồng
Hạc nhưng ngồi sự xác định
vị trí của lầu Hồng Hạc ... ,
tồn bài khơng nói gì về “lầu”
cả. Vậy thì dụng ý của tác giả
là gì ?

Tất cả cảnh đều đẹp, sao lại “
khiến người buồn” ?

GV nhận xét, giảng bình và
chốt lại nội dung.

Có người cho rằng có thể rút
gọn bài thơ này thành một câu
“Tích nhân khứ ... sử kin
nhân sầu” ... Em nhất trí với ý
kiến nào ? Vì sao ?

GV nhận xét, giảng bình và
chốt lại nội dung.

Hãy khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử dụng
trong bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung ý nghĩa văn
bản.

Hãy giới thiệu vài nét chính

về tác giả và tác phẩm cuả
Vương Xương Linh ?

GV nhận xét và chốt lại nội
dung.

Em có nhận xét gì về nghệ
thuật cấu tứ của bài thơ thể
hiện qua quá trình chuyển
biến tâm trạng của người
khuê phụ ?

Vì sao khi thấy “màu dương
liễu” nàng đã hối hận vì đã để

và tác phẩm dựa vào tiểu
dẫn – SGK.

HS đọc suy nghĩ và trả lời
câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật đã phân
tích ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

HS đọc tiểu dẫn phát hiện
và trả lời câu hỏi.

HS suy nghĩ và trả lời câu
hỏi.

I. Tìm hiểu chung : 
- Thơi Hiệu : ( 704 – 754 )
- Quê : tỉnh Hà Nam.

- Tác phẩm chỉ còn lại hơn 40 bài.
II. Đọc – hiểu văn bản :

1. Nội dung : 
a. Bốn câu đầu :

- Khung cảnh đất trời và cảm xúc về cái vĩnh
cửu .

- Tứ thơ được tạo thành từ sự liên tưởng lầu
Hoàng Hạc và chim, mây trắng ngàn năm và
hạc vàng một thuở, cái mất và cái còn.

 Thể hiện vẻ đẹp của lầu Hoàng Hạc và những
suy tư sâu lắng của nhân vật trữ tình .

b. Bốn câu cuối :

Nỗi lòng thương nhớ quê hương. Nhà thơ trở
về với cuộc đời thực, với dòng sơng, khói
sóng ... tất cả gợi nhớ về một quê hương thân
thương trong xa cách.

2. Nghệ thuật :

- Những phá luật độc đáo của bài thơ : không
kết vần ( Câu 1, 2 ) các thanh trắc – thanh bằng
đi liền nhau ( Câu 3, 4 ).

- Thủ pháp đối lập được sử dụng hiệu quả.
3. Ý nghĩa văn bản :

Bài thơ miêu tả khung cảnh của lầu Hoàng Hạc
nhưng chủ yếu hoài vọng về một thời xa xưa và
nỗi nhớ quê hương da diết của nhà thơ.

B. NỖI ỐN CỦA NGƯỜI PHỊNG KH –
Vương Xương Linh 
I. Tìm hiểu chung :

- Vương Xương linh : ( 698 ? – 757 ) – tự là
Thiếu Bá.

- Quê : Trường An nay thuộc Thiểm Tây,
Trung Quốc.

- Ông là nhà thơ nổi tiếng thời Thịnh Đường.
- Tác phẩm hiện còn 186 bài.

- Nội dung thơ văn ông ( SGK ).
II. Đọc – hiểu văn bản : 
1. Nội dung :

a. Hai câu đầu :

Người thiếu phụ “không biết sầu”. Nàng trang
điểm lộng lẫy, bước lên lầu cao để thưởng
ngoạn cảnh xuân : tâm lí nhân vật, khơng gian
và thời gian có sự hài hịa tuyệt đối.

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>

chồng đi kiếm tước hầu ? 
Vì sao chỉ với 28 chữ, bài
Khuê oán lại được coi là bài
thơ tiêu biểu cho tinh thần
phản đối chiến tranh phi
nghĩa của con người thời
Đường ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung.

Hãy khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử dụng
trong bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và

chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung ý nghĩa văn
bản.

Hãy giới thiệu vài nét chính
về tác giả và tác phẩm cuả
Vương Duy ?

GV nhận xét và chốt lại nội
dung.

Cây quế cành lá sum sê
nhưng hoa rất nhỏ. Nhà thơ
cảm nhận được hoa quế rơi.
Chi tiết ấy cho thấy điều gì về
cảnh đêm xuân và tâm hồn tác
giả ?

Mối quan hệ giữa động và
tĩnh, hình và âm được thể hiện
như thế nào trong bài thơ ?

Hãy khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử dụng
trong bài thơ ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nghệ thuật.

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung ý nghĩa văn
bản.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 3
phút ) và trả lời câu hỏi.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật đã phân
tích ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

HS đọc tiểu dẫn phát hiện
và trả lời câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS thảo luận nhóm theo
đơn vị bàn ( thời gian 3

phút ) và trả lời câu hỏi.

HS khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật đã phân
tích ở trên.

HS rút ra ý nghĩa của văn
bản.

Hình ảnh cây liễu gợi sự li biệt. Bao cảm xúc
liên tưởng, hồi ức dấy lên. Nàng nhớ lại phút
chia tay và ngẫm bao ngày tháng sống trong
cô đơn, nghĩ tới tuổi xuân dần qua, những rủi
ro mà chồng mình có thể gặp để từ đó tự oán
mình, lên án chiến tranh phi nghĩa.

2. Nghệ thuật :

Lối vào đề đặc biệt, cách chuyển đổi về tâm lí
nhân vật.

3. Ý nghĩa văn bản :

Qua diễn tả tâm trạng của người thiếu phụ,
nhà thơ đã góp thêm một tiếng nói chống chiến
tranh phi nghĩa.

C. KHE CHIM KÊU – Vương Duy 
I. Tìm hiểu chung :

- Vương Duy : ( 701 – 761 ) – tự là Ma Cật.
- Quê : Thái Nguyên – tỉnh Sơn Tây, Trung
Quốc.

- Tuy suốt đời làm quan nhưng ông thường
sống cuộc đời ẩn dật.

- Ơng cịn là một nhạc sĩ, một nhà thư pháp,
một họa sĩ nổi tiếng.

- Tác phẩm của ông hiện còn hơn 400 bài.
II. Đọc – hiểu văn bản :

1. Nội dung :
a. Hai câu đầu :

Sự tĩnh lặng của đêm và sự bình yên của tâm
hồn. Trong đêm xuân thanh tĩnh, nhà thơ hòa
cảm với thiên nhiên, nghe được tiếng rơi của
hoa quế.

b. Hai câu cuối :

Tiếng đêm xao động tâm hồn bình yên. Trăng
lên làm “Kinh sơn điểu”. Cái tĩnh lặng của đêm
được cảm nhận qua tiếng động của âm thanh
khẽ khàng ....

2. Nghệ thuật :

- Quan sát, lựa chọn từ ngữ, hình ảnh.

- Tạo ra sự đối lập giữa tĩnh và động, giữa hình
ảnh và âm thanh.

3. Ý nghĩa văn bản :

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

4. Củng cố :

GV củng cố trọng tâm về kiến thức, kĩ năng của mỗi bài.
5. Dặn dò :

- Về nhà học bài.

- Giờ sau ơn tập chuẩn bị thi học kì I.

ÔN TẬP PHẦN VĂN HỌC

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Củng cố , hệ thống hóa tồn bộ kiến thức đọc văn từ tuần 11 đến tuần 15 .
- Vận dụng kiến thức đã học vào kì thi HKI .

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

Phần văn học trung đại Việt Nam .
2. Kĩ năng :

Vận dụng vào bài kiểm tra HKI
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hãy nhắc lại thời đại và lịch HS lắng nghe và thực hiện

1. Bài : KHÁI QUÁT VĂN HỌC 
VIỆT NAM TỪ THẾ KỈ ĐẾN 
HẾT THẾ KỈ XIX

- Tuần : 16
- Tiết PPCT :

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131>

sử, khái niệm của văn học từ
thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX ?
Văn học trung đại chia ra
mấy thành phần ? Đó là
những thành phần nào ?
Văn học chữ Hán là gì ? Thể
loại ?

Văn học chữ Nơm là gì ? Thể
loại ?

GV gọi HS nhắc lại 4 giai đoạn
văn học : Hoàn cảnh lịch sử ;
Nội dung ; Nghệ thuật ; Tác
giả, tác phẩm tiêu biểu.

Những đặc điểm lớn về nội
dung của văn học từ thế kỉ X
đến hết thế kỉ XIX ?

GV lưu ý HS cần nắm nội dung
: Chủ nghĩa yêu nước, chủ
nghĩa nhân đạo, cảm hứng thế
sự.

Những đặc điểm lớn về nghệ
thuật của văn học từ thế kỉ X
đến hết thế kỉ XIX ?

GV lưu ý HS cần nắm nội dung
: Tính quy phạm và sự phá vỡ
tính quy phạm. Khuynh hướng
trang nhã và xu hướng bình dị.
Tiếp thu và dân tộc hóa tinh
hoa văn học nước ngồi.

Hãy trình bày những nét

chính về Phạm Ngũ Lão ?
Bài thơ “Tỏ lịng” được viết
trong hồn cảnh nào ?

Vẻ đẹp của viên tướng anh
hùng thời Trần ( có thể chính
là chân dung tự họa của Phạm
Ngũ Lão ) được thể hiện như
thế nào ở câu đầu ?

Phạm Ngũ Lão quan niệm
như thế nào về chí làm trai ?
Quan niệm này có liên quan gì
với tư tưởng phân biệt nam

theo yêu cầu.

HS nhắc lại thời đại và lịch
sử, khái niệm của văn học
từ thế kỉ X đến hết thế kỉ
XIX.

HS nhắc lại nội dung văn
học chữ Hán và chữ Nôm.

HS nhắc lại 4 giai đoạn
văn học : Hoàn cảnh lịch
sử ; Nội dung ; Nghệ
thuật ; Tác giả, tác phẩm
tiêu biểu.

HS nhắc lại những đặc
điểm lớn về nội dung của
văn học từ thế kỉ X đến hết
thế kỉ XIX.

HS nhắc lại những đặc
điểm lớn về nghệ thuật của
văn học từ thế kỉ X đến hết
thế kỉ XIX.

HS trình bày lại những nét
chính về Phạm Ngũ Lão.
HS nhắc lại hồn cảnh
sáng tác bài thơ.

HS nhắc lại vóc dáng hùng
dũng của con người thời
đại nhà Trần.

HS nhắc lại quan niệm về
chí làm trai của Nguyễn
Trãi.

-Thời đại và lịch sử.

- Khái niệm văn học trung đại :

- Các thành phần của văn học từ thế kỉ X
đến hết thé kỉ X I X :

+Văn học chữ Hán.

+Văn học chữ Nôm.

- Các giai đoạn phát triển của văn học : 
Gồm 4 giai đoạn.

( Ở mỗi gian đoạn cần nắm : Hoàn cảnh lịch
sử ; Nội dung ; Nghệ thuật ; Tác giả, tác phẩm
tiêu biểu ).

+ Thế kỉ X đến hết thếkỉ XIV
+ Thế kỉ XV đến hết thế kỉ thứ XVII.
+ Thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX.
+ Nửa cuối thế kỉ XIX.

- Những đặc điểm lớn về nội dung của văn
học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX :

+ Chủ nghĩa yêu nước.
+ Chủ nghĩa nhân đạo.
+ Cảm hứng thế sự.

- Những đặc điểm lớn về nghệ thuật của văn
học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX :

+ Tính quy phạm và sự phá vỡ tính quy phạm.
+ Khuynh hướng trang nhã và xu hướng bình
dị.

+Tiếp thu và dân tộc hóa tinh hoa văn học
nước ngồi.

2.Bài 2 : TỎ LÒNG 
 Phaïm Ngũ Lão 
- Tác giả : ( 1255 -1320 )

Là anh hùng của dân tộc, có cơng lớn trong
cơng cuộc chống xâm lược Mơng –Ngun.
- Tác phẩm :

Hồn cảnh ra đời.
- Vóc dáng hùng dũng :

 Vẻ đẹp của sức mạnh và khí thế hào hùng của
thời đại nhà Trần.

- Khát vọng hào hùng :

</div>
(132)<div class='page_container' data-page=132>

nữ trong xã hội cũ khơng ? Vì
sao ?

Theo em, tại sao tác giả lại
thẹn khi nghe dân gian kể
chuyện Vũ Hầu ? Sự hổ thẹn
ấy có ý nghĩa

gì ?

Hãy cho biết nghệ thuật tiêu
biểu của bài thơ Đường luật
thất ngôn tứ tuyệt ?

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét và gợi nhớ lại
kiến thức cho HS nắm.

Hãy giới thiệu vài nét về tập
thơ “Quốc âm thi tập” ( nội
dung, nghệ thuật ? )

Vẻ đẹp rực rỡ của bức tranh
thiên nhiên ngày hè trong bài
thơ được tác giả miêu tả như
thế nào ?

Trong bài thơ có nhiều động
từ diễn tả trạng thái của cảnh
ngày hè. Đó là những động từ
nào ? Diễn tả ra sao ?

Nêu lại vẻ đẹp thanh bình
của bức tranh đời sống ?

Hãy cho biết đằng sau vẻ đẹp
của bức tranh thiên nhiên
ngày hè ấy, nhà thơ Nguyễn

Trãi đã bộc lộ niềm khao khát
cao đẹp đó là gì ?

Nghệ thuật đặc sắc được sử
dụng trong bài thơ ?

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét và gợi nhớ lại
kiến thức cho HS nắm.

HS nhắc lại cái thẹn đầy
khiêm tốn của Phạm Ngũ
Lão.

HS nhắc lại nghệ thuật và
ý nghĩa của văn bản.

HS giới thiệu lại tập thơ
“Quốc âm thi tập” của
Nguyễn Trãi.

HS nhắc lại vẻ đẹp rực rỡ
của bức tranh thiên nhiên
ngày hè.

HS nêu lại vẻ đẹp thanh
bình của bức tranh thiên
nhiên ngày hè.

HS gợi nhớ lại niềm khát
khao cao đẹp của nhà thơ
Nguyễn Trãi ở hai câu
cuối.

HS nhắc lại nghệ thuật và
ý nghĩa của văn bản.

-> Trong “Tỏ lịng”, Phạm Ngũ Lão thẹn là vì
chưa trả xong nợ nước. Nỗi thẹn như vậy
không làm con người thấp bé đi, mà trái lại
nâng cao nhân cách con người.

- Nghệ thuật.
- Ý nghĩa văn bản :

3. Bài : CẢNH NGÀY HÈ

Nguyễn Trãi
- Tập thơ “Quốc âm thi tập” :

Là bài thơ bằng chữ Nơm sớm nhất hiện cịn.
+ Nội dung.

+ Nghệ thuật.
- Bài thơ :
+ Xuất xứ.
+ Chủ đề.

- Vẻ đẹp rực rỡ của bức tranh thiên nhiên :
 Bức tranh thiên nhiên với gam màu tươi sáng,
rực rỡ hài hịa, cảnh hè sinh động, đầy sức
sống.

- Vẻ đẹp thanh bình của bức tranh đời sống
con người ( hai câu tiếp theo ) :

*Sơ kết : Qua sáu câu thơ đầu, cả thiên nhiên
và con người đều tràn đầy sức sống. Điều đó,
cho thấy một tâm hồn khát sống, yêu đời mãnh
liệt và tinh tế, giàu chất nghệ sĩ của tác giả.
- Niềm khát khao cao đẹp ( hai câu cuối ) :
+ Nhà thơ ước có cây đàn của vua Thuấn, gảy
khúc Nam phong cầu cho mưa thuận gió hịa để
“Dân giàu đủ khắp địi phương”.

+ Nguyễn Trãi đã bộc lộ chí hướng cao cả :
ln khao khát đem tài trí để thực hành tư
tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân.

- Nghệ thuật.
- Ý nghĩ văn bản :

</div>
(133)<div class='page_container' data-page=133>

Hãy giới thiệu vài nét chính

về nhà thơ Nguyễn Bỉnh
Khiêm ?

Em có nhận xét gì về cuộc
sống của nhà thơ khi ông cáo
quan ở ẩn ?

Nhàn được thể hiện qua hai
câu đầu của bài thơ như thế
nào ?

Nhàn được thể hiện qua hai
câu thơ tiếp theo của bài thơ
như thế nào ?

Vẻ đẹp trí tuệ và nhân cách
thể hiện qua quan niệm gì của
tác giả ?

Vậy ta thử hiểu thực chất
quan niệm sống nhàn của tác
như thế nào ?

Nghệ thuật đặc sắc được sử
dụng trong bài thơ ?

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV nhận xét và gợi nhớ lại

kiến thức cho HS nắm.

Nêu hoàn cảnh sáng tác và
thể thơ của bài thơ ?

GV gọi HS nhắc lại nội dung
khái quát của hai câu đề.

HS gợi nhớ lại những nét
chính về nhà thơ Nguyễn
Bỉnh Khiêm.

HS nhận xét về cuộc sống
của nhà thơ khi ông cáo
quan ở ẩn.

HS nhắc lại quan niệm
sống nhàn của nhà thơ thể
hiện ở hai câu đầu.

HS gợi nhớ lại vẻ đẹp trí
tuệ và vẻ đẹp nhân cách
của nhà thơ Nguyễn Bỉnh
Khiêm.

HS nhắc lại nghệ thuật và
ý nghĩa của văn bản.

HS nhắc lại hoàn cảnh
sáng tác của bài thơ.

HS nhắc lại nội dung khái
quát của hai câu đề.

4. Bài : NHAØN

Nguyễn Bỉnh Khiêm 
- Tác giả : (1491 – 1585 ).

 Nguyễn Bỉnh Khiêm là người thơng minh ,
un bác, chính trực , coi thường danh lợi,“chí
để ở nhàn dật”

- Tác phẩm :

+ Nhan đề do người đời sau đặt nhưng cũng là
một sự tri ân với tác giả. Chữ “nhàn” trong bài
nhằm chỉ một quan niệm, một cách xử thế .
+ “Nhàn” trích trong “Bạch Vân quốc ngữ thi”.
- Vẻ đẹp cuộc sống của Nguyễn Bỉnh
Khiêm : ( câu 1-2, 5-6 )

Nhàn thể hiện ung dung trong phong thái
thảnh thơi, vô sự trong lòng, vui với thú điền
viên.

 Nhàn là sống thuận theo lẽ tự nhiên hưởng
những thức sẵn có theo mùa ở nơi thôn dã mà
không phải mưu cầu tranh đoạt.

- Vẻ đẹp trí tuệ và nhân cách : (câu 3-4, 7-8 )
 Nhàn là nhận dại về mình, nhường khơn cho
người khác, xa lánh chốn danh lợi bon chen
tìm về nơi vắng vẻ, sống hòa nhập với thiên
nhiên để “di dưỡng tinh thần”.

 Nhàn có cơ sở từ quan niệm nhìn cuộc đời là
giấc mộng, phú quý tựa chiêm bao.

- Nghệ thuật :
- Ý nghĩa văn bản :

Vẻ đẹp nhân cách của tác giả : thái độ coi
thường danh lợi, luôn giữ cốt cách thanh cao
trong mọi cảnh ngộ đời sống.

5. Bài : ĐỌC TIỂU THANH KÍ
 Nguyễn Du

+ “Đọc Tiểu Thanh kí” là bài thơ chữ Hán tiêu
biểu cho tài năng nghệ thuật và tư tưởng nhân
đạo của Nguyễn Du.

+ Hoàn cảnh sáng tác : Nguyễn Du viết khi đi
xứ Trung Quốc (1813 - 1814)

+ Thể thơ : Thất ngôn bát cú Đường luật.
- Hai câu đề : “Tây Hồ ... chỉ thư”

</div>
(134)<div class='page_container' data-page=134>

GV gọi HS nhắc lại nội dung
khái quát của hai câu thực.

GV gọi HS nhắc lại nội dung
khái quát của hai câu luận.

GV gọi HS nhắc lại nội dung
khái quát của hai câu kết.

GV nhận xét và gợi nhớ lại
kiến thức cho HS nắm.

Nghệ thuật đặc sắc được sử
dụng trong bài thơ ?

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV hướng dẫn HS từng bước
nhớ lại phần về tác giả, tác
phẩm, nội dung, nghệ thuật, ý
nghĩa văn bản của mỗi bài đọc
thêm.

Hãy tóm lược các ý chính về
cuộc đời và sự nghiệp sáng tác

HS nhắc lại nội dung khái
quát của hai câu thực.

HS nhắc lại nội dung khái
quát của hai câu luận.

HS nhắc lại nội dung khái
quát của hai câu kết.

HS nhắc lại nghệ thuật và
ý nghĩa của văn bản.

HS lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu.

HS tóm lược các ý chính
về cuộc đời và sự nghiệp
sáng tác của Lí Bạch.

nhà thơ đã nhớ và viếng nàng qua “nhất chỉ
thư”.

Nỗi xót xa trước cuộc đời dâu bể và số phận
của nàng Tiểu Thanh.

- Hai câu thực : "Chi phấn ...lụy phần dư”
 Nỗi xót xa cho một kiếp tài hoa bạc mệnh :

gợi nhớ lại cuộc đời, số phận bi thương của
nàng Tiểu Thanh : tài hoa, nhan sắc hơn người
nên bị đố kị , phải làm lẽ và bị đày ải đến chết
vẫn không được buông tha.

- Hai câu luận : “Cổ kim ... ngã tự cư”

 Niềm cảm thông sâu sắc với những kiếp
hồng nhan, những người tài hoa bạc mệnh. Từ
số phận của Tiểu Thanh, Nguyễn Du khái quát
về quy luật nghiệt ngã “tài mệnh tương đố”, “
hồng nhan bạc mệnh ”và tự thấy mình cũng là
kẻ cùng hội cùng thuyền với Tiểu Thanh, là
nạn nhân của nỗi oan khiên lạ lùng, bộc lộ mối
đồng cảm sâu xa.

- Hai câu kết : “Bất tri tam bách … khấp Tố
Như”

- Nghệ thuật : 
- Ý nghĩa văn bản :

Niềm cảm thương mà Nguyễn Du dành cho
Tiểu Thanh và tâm sự khao khát tri âm hướng

về hậu thế ; vẻ đẹp của chủ nghĩa nhân đạo
Nguyễn Du.

6.Bài : Đọc thêm

VẬN NƯỚC
Pháp Thuận

CÁO BỆNH, BẢO MỌI NGƯỜI
Mãn Giác

HỨNG TRỞ VỀ
Nguyễn Trung Ngạn

( Xem lại tác giả, tác phẩm, nội dung, nghệ
thuật, ý nghĩa văn bản )

7. Bài : TẠI LẦU HOAØNG HẠC
TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI
QUẢNG LĂNG

Lí Bạch 
- Tác giả : ( 701 – 762 )

 Lí Bạch là nhà thơ lãng mạn lớn của Trung
Quốc, được gọi là “Thi tiên”.

- Bài thơ :

</div>
(135)<div class='page_container' data-page=135>

của Lí Bạch ?

GV lưu ý HS nắm lại thể loại,
đề tài của bài thơ.

Hai câu đầu gợi lên cho
người đọc điều gì trong cảnh
tiễn đưa ?

GV gọi HS nhắc lại nội dung
khái nhất của hai câu cuối.

Hãy khái quát lại những bút
pháp nghệ thuật được sử dụng
trong bài thơ ?

Hãy nêu ý nghĩa của văn bản
?

GV gọi HS nhắc lại những nét
chính về cuộc đời và sự sáng
tác của nhà thơ Đỗ Phủ.

Em có nhận xét gì về bức
tranh thu trong 4 câu đầu ? 
Tâm trạng của nhà thơ thể
hiện ở bốn câu cuối ?

Hãy chỉ ra những bút pháp
nghệ thuật đặc sắc được sử
dụng ở bài “Cảm xúc mùa

thu”- Đỗ Phủ ?

Qua việc phân tích bài thơ ở
trên, em hãy nêu ý nghĩa văn
bản ?

GV nhận xét và gợi nhớ lại
kiến thức cho HS nắm.

GV hướng dẫn HS từng bước
nhớ lại phần về tác giả, tác
phẩm, nội dung, nghệ thuật, ý

HS nhắc lại khung cảnh
đưa tiễn bạn.

HS nhắc lại nội dung khái
quát của hai câu cuối.

HS nhắc lại nghệ thuật và
ý nghĩa của văn bản.

HS nhắc lại những nét
chính về cuộc đời và sự
nghiệp sáng tác của nhà thơ
Đỗ Phủ.

HS nhận xét về cảnh thu ở
bốn câu đầu.

HS nhắc lại nghệ thuật và
ý nghĩa của văn bản.

HS lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu.

- “Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi
Quảng Lăng” là tác phẩm tiêu biểu nhất của lí
Bạch về chủ đề tiễn biệt.

- Mạnh Hạo Nhiên : một nhà thơ nổi tiếng thời
Đường .

- Hai câu đầu : “Cố nhân ... Dương Châu”
Khung cảnh buổi tiễn đưa hiện lên rất đẹp, thơ
mộng nhưng tình cảm lưu luyến, bịn rịn, có cả
sự náo nức của kẻ ở đối với người đi : bạn ra
đi giữa một ngày xuân đẹp, rời Hoàng Hạc đến
Dương Châu – đô thị phồn hoa vào bậc nhất
thời Đường.

- Hai câu cuối : “Cô phàm ... tế lưu”

 Cảnh trống vắng cô đơn như con người – tâm
trạng chới với, hụt hẫng của tình bạn chân
thành, muôn thuở .

- Nghệ thuật :
- Ý nghĩa văn bản :

Tình bạn sâu sắc, chân thành – điều không thể
thiếu được trong đời sống tinh thần của con
người ở mọi thời đại.

8. Bài : CẢM XÚC MÙA THU 
 Đỗ Phủ 
- Tác giả : (712 – 770 )

 Ông là nhà thơ hiện thực vĩ đại, được người
Trung Quốc tơn vinh là “thi thánh”.

- Hồn cảnh sáng tác.
- Bốn câu đầu :

 Cảnh mùa thu với những yếu tố gợi buồn
khiến lòng người cũng buồn như cảnh.

- Bốn câu cuối :

-> Nỗi buồn lo nhung nhớ : Đất nước chưa
yên, bao người còn giữ ải xa

-> Nỗi nhớ người thân.

* Sơ kết : Bài thơ không miêu tả trực tiếp xã
hội nhưng vẫn mang ý nghĩa hiện thực sâu sắc
và chan chứa tình đời .

- Nghệ thuật.
- Ý nghĩa văn bản :

Bài thơ thể hiện nỗi buồn riêng thấm thía và
tâm sự chứa chan lòng yêu nước, thương đời
của tác giả.

9. Bài : Đọc thêm

LẦU HOAØNG HẠC
Thơi Hiệu

NỖI ỐN CỦA NGƯỜI
PHỊNG KH

Vương Xương Linh
KHE CHIM KÊU

Vương Duy

</div>
(136)<div class='page_container' data-page=136>

nghĩa văn bản của mỗi bài đọc
thêm.

4. Củng cố :

Trọng tâm về kiến thức và kĩ năng của từng bài.
5. Dặn dò :

- Về nhà học bài ( học thuộc văn bản thơ gồm : phiên âm, dịch nghĩa, dịch thơ ).
- Giời sau ôn tập phần nghị luận xã hội.

ÔN TẬP LÀM VĂN

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Củng cố, hệ thống hóa tồn bộ kiến thức phần làm văn từ tuần 1 đến tuần 16.
- Vận dụng kiến thức đã học vào kì thi HKI.

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

Củng cố, hệ thống hóa tồn bộ kiến thức phần làm văn từ tuần 1 đến tuần 16.
2. Kĩ năng :

Vận dụng vào bài kiểm tra HKI.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Để viết một bài văn tự sự cần
làm những công việc nào ?
Hãy nêu cách lập dàn ý cho
bài văn tự sự ?

GV nhận xét và gợi nhớ lại
kiến thức cho HS nắm.

Em hiểu thế nào là tự sự ?
Cho ví dụ ?

Sự việc tiêu biểu là gì ?

HS nhắc lại : ... hình thành
ý tưởng, dự kiến cốt
truyện, ...

HS gơi nhớ lại cách lập
dàn ý bài văn tự sự.

HS nhắc lại khái niệm tự
sự.

HS nhắc lại khái niệm sự
việc tiêu biểu.

1. Bài : LẬP DAØN Ý BAØI VĂN 
TỰ SỰ

( Tự học có hướng dẫn )
- Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện :
Để viết một văn bản tự sự cần :

Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện, tình
huống, chi tiết, sự kiện, nhân vật, ...

- Cách lập dàn ý bài văn tự sự :

- Trước khi lập dàn ý, cần suy nghĩ để chọn đề
tài, xác định chủ đề của bài viết.

- Tưởng tượng và phác ra những nét chính của
cốt truyện.

- Tìm các yếu tố cấu thành một bài văn như :
sự việc xảy ra, tâm trạng của nhân vật, quan
hệ giữa các nhân vật, cảnh thiên nhiên, …
2. Bài : CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT
TIÊU BIỂUTRONG BAØI VĂN 
TỰ SỰ

- Tuần : 16
- Tiết PPCT :

</div>
(137)<div class='page_container' data-page=137>

¯Chi tiết tiêu biểu là gì ?

¯Để lựa chọn sự việc chi tiết
tiêu biểu trong bài văn tự sự
cần nắm vững các bước nào ?

GV nhận xét và gợi nhớ lại
kiến thức cho HS nắm.

Thế nào là miêu tả, biểu
cảm ?

GV nhắc lại cách phân biệt :
miêu tả trong văn tự sự, miêu tả
trong văn biểu cảm, ...

GV gọi HS nhắc lại khái niệm :
quan sát, liên tưởng, tưởng
tượng.

GV nhận xét và gợi nhớ lại
kiến thức cho HS nắm.

HS nhắc lại khái niệm chi
tiết tiêu biểu.

HS trình bày lại cách chọn
sự việc chi tiết tiêu biểu
trong bài văn tự sự.

HS gợi nhớ lại khái niệm
miêu tả, biểu cảm.

HS nhắc lại cách phân biệt
...

HS nhắc lại khái niệm
quan sát, liên tưởng, tưởng
tượng.

- Sự việc tiêu biểu : là sự việc quan trọng góp

phần hình thành cốt truyện và gắn với nhân
vật chính trong tác phẩm tự sự .

- Chi tiết tiêu biểu : là chi tiết có giá trị nghệ

thuật cao, làm cho các sự việc thêm sinh
động.

- Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu : 
Để lựa chọn sự việc chi tiết tiêu biểu trong bài
văn tự sự cần nắm vững các bước sau :

+ Xác định đề tài, chủ đề của bài văn.

+ Dự kiến cốt truyện ( gồm nhiều sự việc nối
tiếp nhau ).

+ Triển khai các sự việc bằng một số chi tiết.
3. Bài : MIÊU TẢ VAØ BIỂU 
CẢM TRONG BAØI VĂN TỰ SƯ

( Tự học có hướng dẫn )
- Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự :
*Miêu tả :

Miêu tả là dùng ngôn ngữ hoặc một phương
tiện nghệ thuật khác làm cho người nghe, đọc,

người xem có thể thấy sự việc hiện tượng, con
người như đang hiện ra trước mắt.

*Biểu cảm :

Là bộc lộ tình cảm chủ quan của bản thân
trước sự vật, sự việc, hiện tượng, con người
trong đời sống.

*Miêu tả trong văn tự sự :

Miêu tả trong văn tự sự chỉ là phương tiện giúp
cho việc tự sự cụ thể, sinh động, lí thú hơn.
*Miêu tả trong văn bản biểu cảm :

Là miêu tả cho rõ, cho hay, đó là mục đích của
bài văn miêu tả.

*Biểu cảm trong văn tự sự : Là bày tỏ thái
độ, tình cảm trước con người và cuộc sống. 
*Biểu cảm trong văn bản biểu cảm : 
Là bày tỏ tình cảm, khơi gợi sự đồng cảm. 
*Căn cứ để đánh giá hiệu quả của miêu tả và
biểu cảm trong văn bản tự sự :

Căn cứ ở chỗ miêu tả và biểu cảm phục vụ đắc
lực cho mục đích tự sự đến mức độ nào, có hay
khơng, có tình cảm khơng.

- Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng đối với

việc miểu tả và biểu cảm trong bài văn tự
sự:

*Quan sát : Là xem xét để nhìn rõ, biết rõ sự
vật hay hiện tượng.

</div>
(138)<div class='page_container' data-page=138>

Đoạn văn là gì ? Đặc điểm
của đoạn văn ? Vị trí của đoạn
văn ?

Mỗi đoạn văn trong bài văn
tự sự có nhiệm vụ ra sao ?

Cách viết đoạn văn trong bài
văn tự sự ?

GV nhận xét và gợi nhớ lại
kiến thức cho HS nắm.

Hãy nêu khái niệm tóm tắt
văn bản tự sự dựa theo nhân
vật chính ?

Mục đích của tóm tắt tác

phẩm văn bản tự sự dựa theo
nhân vật chính là gì ?

Những u cầu khi tóm tắt
văn bản tự sự dựa theo nhân
vật chính ?

Hãy cho biết cách tóm tắt
văn bản tự sự dựa theo nhân
vật chính ?

HS nhắc lại khái niệm
đoạn văn, đặc điểm của
đoạn văn.

HS gợi nhớ lại nhiệm vụ
của đoạn văn trong văn bản
tự sự.

HS nhắc lại cách viết đoạn
văn trong bài văn tự sự.

HS nhắc lại khái niệm tóm
tắt văn bản tự sự dựa theo
nhân vật chính.

HS nhắc lại mục đích tóm
tắt văn bản tự sự dựa theo
nhân vật chính.

HS nhắc lại yêu cầu tóm
tắt văn bản tự sự dựa theo
nhân vật chính.

HS gợi nhớ lại cách tóm
tắt văn bản tự sự dựa theo
nhân vật chính.

Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng là những
điều kiện quan trọng giúp cho việc tìm ý, triển
khai ý khi miêu tả, biểu cảm được cụ thể, sinh
động.

4. Bài : LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN 
VĂN TỰ SỰ

( Tự học có hướng dẫn )
- Đoạn văn trong văn bản tự sự :

+ Khái niệm : đoạn văn tự sự là bộ phận của
văn bản.

+ Đặc điểm : trong văn bản tự sự, mỗi đoạn
văn thường có câu chủ đề nêu ý nghĩa khái
quát và các câu diễn dạt những ý cụ thể nhằm
thuyết minh, miêu tả, giải thích, ... cho ý khái
quát.

+ Vị trí của các đoạn văn trong văn bản tự sự
: mỗi văn bản tự sự gồm nhiều đoạn văn với

những nhiệm vụ khác nhau nhưng đều có
chung nhiệm vụ là thể hiện chủ đề và ý nghĩa
của văn bản.

- Nhiệm vụ của đoạn văn trong văn bản tự
sự :

+ Đoạn mở bài : giới thiệu câu chuyện.

+ Đoạn thân bài : kể diễn biến sự việc, chi
tiết.

+ Đoạn kết bài : kết thúc câu chuyện, tạo ấn
tượng đối với suy nghĩ, cảm xúc người đọc.



Các đoạn văn này có nhiệm vụ chung là thể
hiện chủ đề và ý nghĩa của văn bản.

- Cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự :
Để viết một đoạn văn tự sự, cần hình dung sự
việc xảy ra như thế nào rồi lần lượt kể lại diễn
biến của nó ; chú ý sử dụng các phương tiện
liên kết câu để đoạn văn được mạch lạc, chặt
chẽ.

5. Bài : TĨM TẮT VĂN BẢN TỰ 
SỰ

- Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự 
dựa theo nhân vật chính.

a. Mục đích :

Giúp nắm vững tính cách, số phận nhân vật,
góp phần đi sâu tìm hiểu và đánh giá tác phẩm.
b. Yêu cầu :

Bản tóm tắt phải trung thành với văn bản gốc.
- Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân
vật chính :

</div>
(139)<div class='page_container' data-page=139>

GV nhận xét và gợi nhớ lại
kiến thức cho HS nắm.

GV lưu ý HS về xem lại phần
trả bài viết số : 1, 2, 3. 

HS lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu.

chính.

- Chọn các sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật
chính và diễn biến của các sự việc đó.

- Tóm tắt hành các động, lời nói, tâm trạng
của nhân vật theo diễn biến của cốt truyện.

*Xem lại Phần trả bài viết số : 1, 2, 3.

4. Củng cố :

Trọng tâm về kiến thức và kĩ năng của từng bài.
5. Dặn dò :

- Về nhà học bài và xem lại phần trả bài viết số : 1, 2, 3.
- Giờ sau học bài : Trình bày một vấn đề.

</div>
(140)<div class='page_container' data-page=140>

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

Nắm được các yêu cầu cơ bản và biết cách trình bày một vấn đề trước tập thể.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Tầm quan trọng và yêu cầu của việc trình bày một vấn đề trước tập thể.
- Các bước chuẩn bị để trình bày một vấn đề.

2. Kĩ năng :

- Nhận ra tình huống cần trình bày một vấn đề trước tập thể.
- Lập đề cương và trình bày một vấn đề trước tập thể.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌATCỦA TRỊ ĐỘNG NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Theo em, trình bày một vấn
đề có tầm quan trọng như thế
nào trong cuộc sống ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Hãy nêu những công việc cần
làm khi chọn vấn đề cần trình
bày ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Em hãy nêu cách lập dàn ý

cho bài trình bày ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

Hãy nêu cách thức tiến hành
trình bày một vấn đề ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

GV gọi 1HS đọc ghi nhớ SGK.
GV gọi 1HS đọc yêu cầu bài
tập 1, 2 SGK tr 150-160.

GV tổ chức cho HS thảo luận

HS nêu tầm quan trọng của
việc trình bày một vấn đề.
HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS dựa vào SGK đọc, phát
hiện và trả lời câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS dựa vào SGK đọc, phát
hiện và trả lời câu hỏi.
HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS dựa vào SGK đọc, phát
hiện và trả lời câu hỏi.

HS đọc ghi nhớ SGK.
HS đọc yêu cầu của bài tập
1, 2 SGK tr 150-151.
+ Nhóm 1, 3  Bài tập 1.

I. Tìm hiểu chung :

1. Tầm quan trọng của việc trình bày một vấn
đề :

Trình bày một vấn đề là một kĩ năng giao tiếp
quan trọng trong cuộc sống.

2. Công việc chuẩn bị :

a. Chọn vấn đề cần trình bày :

- Tìm xem đề tài gồm những vấn đề nào.

- Xác định nên chọn vấn đề nào, lí do chọn vấn
đề đó ( thời gian, mức độ trình bày, sự quan
tâm, ... ).

b. Lập dàn ý cho bài trình bày :
- Trình bày những ý gì ?

- Các ý đó được sắp xếp ra sao ?
- Từ hệ thống ý lập đề cương ( dàn ý ).

- Chuẩn bị một số câu nói để chào hỏi, chuyển
ý, chuyển đoạn, kết thúc.

3. Trình bày :

a. Bắt đầu trình bày :
Chào hỏi, tự giới thiệu.
b. Trình bày nội dung chính :
- Giới thiệu những nội dung chính.
- Chuyển ý.

- Chú ý phản ứng của người nghe để điều khiển
giọng nói, cách nói, tư thế, điệu bộ của mình.
c. Kết thúc và cảm ơn :

- Tóm tắt và nhấn mạnh một số ý chính.
- Cám ơn người nghe.

II. Luyện tập :

Bài tập 1 :

</div>
(141)<div class='page_container' data-page=141>

theo 4 nhóm ( thời gian 5 phút ),

nội dung trình bày trên giấy A0.

GV quan sát, định hướng, giải
đáp những thắc mắc cho các
nhóm trong q trình thảo luận
nếu có.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

+ Nhóm 2, 4  Bài tập 2.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

- Chào các bạn. Tôi rất phấn khởi ... Tôi tên là.
...

- Chào các bạn. Cám ơn các bạn đã tới đây.
Xin tự giới thiệu ...

- Trước khi bắt đầu cho phép tơi ...
* Trình bày nội dung chính :

- Giờ chúng ta hãy đi vào nội dung chủ yếu của
đề tài. Thứ nhất ...

- Đã xem tất cả các phương án ...
* Chuyển qua chủ đề khác :

- Giờ chúng ta chuyển sang vấn đề mơi trường.
* Tóm tắt và kết thúc nội dung trình bày :
- Tơi muốn kết thúc bài nói ... nhắc lại ...

- Giờ tơi sắp kết thúc bài nói ... lướt qua những
điểm chính đã nêu ...

Bài tập 2 :

* Đề tài : “ An tồn giao thơng là hạnh phúc
của mỗi người”.

Gợi ý trình bày :

- Mất an tồn giao thơng đang là hiện tượng
phổ biến, đáng báo động hiện nay ở nước ta.
- Mất an tồn giao thơng đã và đang gây ra
nhiều tai họa cho con người.

- Làm thế nào để lập lại trật tự an tồn giao
thơng.

4. Củng cố :

Nắm vững cách thức trình bày một vấn đề.
5. Dặn dò :

- Áp dụng thực hành, luyện tập trình bày một vấn đề trong các tình huống học tâp và sinh hoạt.
- Về nhà học bài và tiếp tục làm bài tập.

- Chuẩn bị bài mới : Lập kế hoạch cá nhân.

LẬP KẾ HOẠCH CÁ

NHÂN

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Nắm được cách lập kế hoạch cá nhân.

- Hình thành thói quen và kĩ năng lập kế hoạch cá nhân.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

- Tuần : 17
- Tiết PPCT : 49

</div>
(142)<div class='page_container' data-page=142>

1. Kiến thức :

- Khái niệm về bảng lập kế hoạch cá nhân.
- Sự cần thiết của lập kế hoạch cá nhân.

- Tầm quan trọng của ý thức và thói quen lập kế hoạch làm việc.
2. Kĩ năng :

- Biết cách lập kế hoạch cá nhân .

- Hình thành thói quen xây dựng kế hoạch học tập, sinh hoạt cho bản thân.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : Nêu tầm quan trọng của việc trình bày một vấn đề ? Các bước tiến trình bày một vấn đề ?
- Câu 2 : Nêu sự cần thiết của việc lập kế hoạch cá nhân ?

3. Bài mới :

 Lời vào bài : trong cuộc sống, hoạt động của mọi người rất phong phú, để tổ chức cuộc sống một cách khoa
học, làm việc và học tập hiệu quả, chúng ta rất cần một kế hoạch cụ thể, rõ ràng và hợp lý.

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Em hiểu thế nào là kế
hoạch cá nhân ?

Khi tiến hành công việc
theo kế hoạch cá nhân, em
thấy có những thuận lợi
gì ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cơ bản cần
nắm.

GV hướng dẫn HS lập kế
hoạch ơn tập mơn Ngữ văn
10 tập 1.

Hãy trình bày cách lập kế
hoạch cá nhân ? ( Gợi ý :
Các phần và nội dung của
mỗi phần trong bản kế
hoạch cá nhân ? )

Đặc điểm ngôn ngữ của
bản kế hoạch cá nhân ?
GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung cách lập
kế hoạch cá nhân.

GV gọi HS đọc ngữ liệu bài
tập 1,2, 3 SGK tr 153-154.
GV tổ chức cho HS thảo
luận theo 4 nhóm ( thời
gian 5 phút ), nội dung trình
bày trên giấy A0.

HS nêu khái niệm về kế
hoạch cá nhân.

HS nêu sự cần thiết của
lập kế hoạch cá nhân.
HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS dựa vào ghi nhớ
SGK để nêu cách lập kế
hoạch cá nhân.

HS cho biết đặc điểm
ngôn ngữ của bản kế
hoạch cá nhân.

+Nhóm 1, 3 Bài tập 1.

I. Tìm hiểu chung :

1. Sự cần thiết của lập kế hoạch cá nhân :

a. Khái niệm : bản kế hoạch cá nhân là bản dự kiến
nội dung, cách thức hành động và phân bố thời gian
để hồn thành một cơng việc nhất định.

b. Sự cần thiết của lập kế hoạch cá nhân : giúp hình
dung trước các việc cần làm, phân bố thời gian hợp
lí, hình thành được phong cách làm việc khoa học,
chủ động.

2. Cách lập kế hoạch cá nhân :

- Ngoài tiêu đề, bản kế hoạch cá nhân thường có hai
phần. Phần I nêu họ tên, nơi làm việc, học tập của
người viết ( nếu làm kế hoạch cho riêng mình thì
khơng có phần này ). Phần II nêu nội dung công việc
cần làm, thời gian, địa điểm và dự kiến kết quả đạt
được.

- Lời văn cần ngắn gọn, cần thiết có thể kẻ bảng.

II. Luyện tập :

Bài tập 1 :

</div>
(143)<div class='page_container' data-page=143>

GV quan sát, định hướng,
giải đáp những thắc mắc
cho các nhóm trong q
trình thảo luận nếu có.

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại nội dung bằng bảng
phụ.

GV hướng dẫn HS về nhà
làm bài tập 3.

+Nhóm 2, 4 Bài tập 2.

HS nghe giảng và ghi
nhận nội dung bài.

HS lắng nghe và thực
hiện theo yêu cầu.

dự kiến kết quả đạt được.

Bài tập 2 :

Nội dung công việc :

- Tổ chức họp Ban chấp hành Chi đoàn mở rộng để
phân công chuẩn bị đại hội.

Cụ thể là :

+ Viết dự thảo : báo cáo tổng kết hoạt động của
nhiệm kì qua ...

+ Bản tự kiểm của ban chấp hành chi đồn trong
nhiệm kì qua.

+ Dự thảo : chỉ tiêu, phương hướng hoạt động của
nhiệm kì tới ...

+ Bầu các ban cho đại hội.( ban kiểm tra tư cách,
ban bầu cử, ... )

+ Tiến hành họp ban chấp hành chi đồn mở rộng
để góp ý cho văn kiện đại hội.

+ Đại hội trù bị.
+ Đại hội chính thức.

- Thời gian hoàn thành trước khi đại hội.

 Bài tập 3 :

Gợi ý bản kế hoạch cá nhân như sau :
Mục tiêu

phấn đấu

Cách thức
tiến hành

Thời gian
học tập

4. Củng cố :

Cần nắm vững cách thức lập kế hoạch cá nhân.
5. Dặn dò :

- Về nhà học bài và tiếp tục làm bài tập.
- Đọc và soạn bài : Thơ Hai – cư của Ba – sô.

THƠ HAI – CƯ CỦA BA SÔ

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

- Hiểu được thế nào là thơ hai-cư.

- Cảm nhận được cái hay cái đẹp trong thơ hai-cư của Ba- sô.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

- Thơ Hai-cư và đặc trưng của nó.
- Thơ hai-cư của Ba-sơ.

- Hình ảnh mang tính triết lý, giàu liên tưởng.
- Thơ Hai-cư và đặc trưng của nó.

- Thơ hai-cư của Ba-sơ.

- Hình ảnh mang tính triết lý, giàu liên tưởng.
2. Kĩ năng :

Biết đọc hiểu một bài thơ hai-cư.
- Tuần : 17, 18

</div>
(144)<div class='page_container' data-page=144>

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ :

- Câu 1 : Nêu sự cần thiết của việc lập kế hoạch cá nhân ?
- Câu 2 : Nêu cách lập kế hoạch cá nhân ?

3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hãy giới thiệu vài nét chính
về nhà thơ Ba-sô ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại những nét chính về nhà

thơ Ba-sơ.

Hãy giới thiệu những sáng
tác của Ba-sô ?

GV nhận xét, diễn giảng và
chốt lại những sáng tác của 
Ba-sơ.

Em hãy giới thiệu những nét
chính về thể thơ hai-cư ?
GV nhận xét và diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

- Thơ hai-cư bắt đầu hình thành
vào thế kỉ thứ XVI, đến thế kỉ
thứ XVII thì đạt đến đỉnh cao
với Ba-sô và sau đó là 
Y.Bu-son, ...

- Chức năng của 3 đoạn khác
nhau :

+ Đoạn 1 : giới thiệu.

+ Đoạn 2 : tiếp tục ý trên và
chuẩn bị cho đoạn thứ 3.

+ Đoạn thứ 3 : kết lại tứ thơ,
nhưng không bao giờ rõ ràng,

đủ ý mà phải mở ra những suy
tư, xúc cảm cho người đọc, ... 
Nêu đặc điểm của thơ
hai-cư ?

GV nhận xét và diễn giảng và

HS đọc tiểu dẫn, phát hiện
và trả lời câu hỏi.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS dựa vào tiểu dẫn SGK
để trả lời câu hỏi.

HS giới thiệu những nét
chính về thể thơ hai-cư dựa
vào SGK.

HS dựa vào SGK nêu đặc
điểm của thơ hai-cư.

HS nghe giảng và ghi nhận

I. Tìm hiểu chung :
1. Tác giả :

- Ma-su-ơ Ba-sô ( 1644 – 1694 ) là nhà thơ
hàng đầu của Nhật Bản.

- Quê ở I-ga ( nay là tỉnh Mi-ê ).

- Xuất thân : trong một gia đình võ sĩ cấp thấp.
- Năm 28 tuổi, ông chuyển đến Ê-đô ( nay là
Tô-ki-ô ), sinh sống và làm thơ Hai-cư với bút
hiệu là Ba-sô ( Ba Tiêu ).

- Mười năm cuối đời ông đi khắp đất nước để
viết du kí và sáng tác thơ hai cư.

- Ơng mất ở Ơ-sa-ca năm ơng mới 50 tuổi.
*Tác phẩm : du kí Phơi thân đồng nội ( 1685 ),
Đoản văn trong đãy ( 1688 ), Cánh đồng
hoang ( 1689 ), ... và nổi tiếng nhất là Lối lên
miền Ô-ku.

2. Tác phẩm :

- Thơ hai-cư là thể thơ truyền thống độc đáo
của Nhật Bản – “Thi quốc”.

- Hình thức thơ hai-cư thuộc loại ngắn nhất thế
giới : cả bài gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn,
mỗi đoạn gồm : 5 âm – 7 âm – 5 âm.

*Đặc điểm :

- Thời điểm xác định theo mùa, còn gọi là “quý
ngữ” ( từ chỉ mùa ) là bắt buộc trong mỗi bài

thơ.

- Thủ pháp tượng trưng.

- Một khoảnh khắc của cảnh vật và đỉnh điểm
của cảm xúc.

</div>
(145)<div class='page_container' data-page=145>

chốt lại vấn đề.

GV gọi HS đọc diễn cảm các
bài thơ hai-cư : 1, 2, 3, 6.
GV nhận xét cách đọc và từng
bước hướng dẫn HS tìm hiểu
nội dung của từng bài.

GV tổ chức cho HS tìm hiểu
nội dung của các bài thơ qua
việc thảo luận nhóm ( thời gian
5 phút ).

Câu hỏi định hướng :

Xác định “quý ngữ” ở bài 1 ?
Tình cảm thân thiết của nhà
thơ với thành phố Ê-đô như
thế nào ?

GV nhận xét và diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

... Quê của Ba-sô ở Mi-ê, ông
lên Ê-đô ở được 10 năm mới về
thăm lại. Nhưng đi rồi lại thấy
nhớ Ê-đô, thấy Ê-đô thân thiết
như quê hương mình. Bài thơ
thể hiện tình cảm thân thiết gắn
bó với mảnh đất nơi mình ở.
Xác định “quý ngữ” ở bài 2 ?
Nỗi hoài cảm về kinh đô 
Ki-ô-tô đẹp đẽ đầy kỉ niệm được
thể hiện như thế nào ở bài 2 ?
GV nhận xét và diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

... Ba - sô quay trở về kinh đô
sau 20 năm xa cách, nghe tiếng
chim đỗ qun hót mà nhớ kinh
đơ năm nào.

Xác định “quý ngữ” ở bài 3 ?
Tình cảm của tác giả đối với
mẹ như thế nào ở bài 3 ? Hình
ảnh thơ mơ hồ, mờ ảo ra sao ?
GV nhận xét và diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

Năm 1684, Ba-sô 40 tuổi, ông
làm cuộc du hành đến vùng
Kan-sai gần quê mình. Về đến
nhà thì hay tin mẹ mất. Người

anh đưa cho ơng di vật cịn lại

nội dung bài.

HS đọc diễn cảm các bài :
1, 2, 3, 6.

HS thảo luận theo 4
nhóm.

+ Nhóm 1 -> Bài 1.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

+ Nhóm 2 -> Bài 2.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

+ Nhóm 3 -> Bài 3.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

- Cảm thức thẩm mĩ.

- Ngơn ngữ dùng rất ít tính từ, trạng từ để cụ
thể hóa sự vật, hạn chế tư tưởng của người đọc.
Dùng nhiều danh từ, động từ gợi sự tưởng

tượng suy ngẫm.

II. Đọc – hiểu văn bản :

1.Bài 1:

+ “Qúy ngữ” là “mùa sương” -> mùa thu.
+ Mười mùa sương, tức mười năm sống nơi đất
khách ( ông lên Ê-đô ). Về quê lại nhớ Ê- đơ.
 Tình u q hương, đất nước là một.

2. Bài 2 :

+ “Qúy ngữ” là “chim đỗ quyên” -> mùa hè.
 Qua tiếng chim đỗ quyên, cảm nhận được
tiếng lòng da diết, xen lẫn buồn, vui mơ hồ về
một thời xa xăm.

3. Bài 3 :

+ “Qúy ngữ” là “sương thu” -> mùa thu.

+ Mớ tóc là di vật cịn lại của mẹ, Ba-sơ cầm
trong tay.

+ Hình ảnh “làng sương thu” mơ hồ -> gợi ra
nỗi buồn trống trải bởi công ơn sinh thành
dưỡng dục chưa được báo đền.

</div>
(146)<div class='page_container' data-page=146>

của mẹ là một mớ tóc bạc. Ơng

đau đớn và viết bài thơ này.
GV bình : Làn sương thu ở đây
là cái gì : là giọt lệ như sương,
hay mái tóc bạc của mẹ như
sương, hay cuộc đời như giọt
sương – ngắn ngủi, vô thường ?
...

Xác định “quý ngữ” ở bài 6 ?
Mối tương giao giữa các sự
vật hiện tượng trong vũ trụ
được thể hiện như thế nào
trong bài 6 ? Hình tượng thơ
đẹp thú vị ở chỗ nào ?

GV nhận xét và diễn giảng và
chốt lại vấn đề.

GV giảng : theo quan niệm của
Thiền tông cũng như Lão
Trang, thế giới không phải là
bao gồm những sự vật đơn lẻ,
mà tất cả các sự vật đều tác
động, chuyển hóa lẫn nhau. Đó
là tư tưởng biện chứng cổ đại.

Hãy chỉ ra những bút pháp
nghệ thuật đặc sắc được sử
dụng ở bài các bài thơ trên ?

Qua việc phân tích các bài
thơ ở trên, em hãy nêu ý
nghĩa văn bản ?

GV nhận và chốt lại vấn đề.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

+ Nhóm 4 -> Bài 4.

HS nghe giảng và ghi nhận
nội dung bài.

HS khái quát lại nghệ
thuật.

HS rút ra ý nghĩa văn bản.

HS lắng nghe và ghi nhận
vấn đề.

4. Bài 6 :

+ “Qúy ngữ” là “hoa đào” -> mùa xuân.

Sự chuyển mùa được thể hiện trong cái nhìn.
Xúc cảm ấy của nhà thơ thật tinh tế. Hoa đào,
sóng hồ Bi-oa là sự giao cảm của con người
với tự nhiên và tạo vật.

III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật :

- Câu thơ ngắn, hàm súc.

- Hình ảnh thiên nhiên tạo vật đầy gợi cảm
trong liên tưởng.

2. Ý nghĩa văn bản :

Thơ Ba-sô đã thức dậy nỗi nhớ da diết trong
lòng những người xa quê hương và xứ sở.

4. Củng cố :

GV chốt lại trọng tâm kiến thức của từng bài.
5. Dặn dò :

- Về nhà học bài và đọc thuộc lòng bài thơ.

</div>
(147)<div class='page_container' data-page=147>

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :

1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌAT ĐỘNG NỘI DUNG CẦN ĐẠT

- Tuần : 17
- Tiết PPCT : 50

</div>
(148)<div class='page_container' data-page=148>

THẦY CỦA TRÒ

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :

1. Kiến thức :

</div>
(149)<div class='page_container' data-page=149>

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

</div>
(150)<div class='page_container' data-page=150>

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

</div>
(151)<div class='page_container' data-page=151>

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

</div>
(152)<div class='page_container' data-page=152>

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRỊ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

</div>
(153)<div class='page_container' data-page=153>

5. Dặn dị :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

</div>
(154)<div class='page_container' data-page=154>

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

</div>
(155)<div class='page_container' data-page=155>

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

</div>
(156)<div class='page_container' data-page=156>

5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.

3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

</div>
(157)<div class='page_container' data-page=157>

3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG :
1. Kiến thức :

2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố :

5. Dặn dò :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :

</div>
(158)<div class='page_container' data-page=158>

1. Kiến thức :
2. Kĩ năng :

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp : KTSS

2. Kiểm tra bài cũ : kiểm tra tập bài soạn.
3. Bài mới : ( lời vào bài )

HOẠT ĐỘNG CỦA

THẦY HỌAT ĐỘNGCỦA TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT

4. Củng cố : 
5. Dặn dò :

</div>

GIAO AN NGU VAN 10 HKI CHUAN

<b>TỔNG QUAN VĂN HỌC VIỆT </b>

<b>NAM</b>

<b>HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ</b>

<b>KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN </b>

<b>GIAN </b>

<b> VIỆT NAM</b>

<i> </i>

<b>HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP </b>

<b> BẰNG NGÔN NGỮ</b>

<b> VĂN BẢN</b>

<i>VIẾT BÀI LÀM VĂN SỐ 1</i>

<b> ( </b>

<i><b>Cảm nghĩ về một hiện tượng đời sống </b></i>

<b>)</b>

<i>CHIEÁN THẮNG MTAO -MXÂY</i>

<b> ( Trích </b>

<i><b>Đă</b></i>

<i><b>m S</b></i>

<i><b>ă</b></i>

<i><b>n </b></i>

<b>– s</b>

<b>ử</b>

<b> thi Tây Nguyên )</b>

<b>VĂN BẢN</b>

<b> </b>

<b>( Tiếp theo )</b>

<b> TRUYEÄN AN DƯƠNG VÀ</b>

<b> MỊ CHÂU - TRỌNG THỦY</b>

<b> ( Truyền thuyeát )</b>

<b> </b>

<b> </b>

<b>LẬP DAØN Ý BAØI VĂN TỰ </b>

<b>SỰ</b>

<b>UY-LÍT-XƠ TRỞ VỀ</b>

<b> </b>

<b>( Trích </b>

<i><b>Ơ-đi-xê</b></i>

<b>-sử thi Hi Lạp ) </b>

<i><b>Hơ-me-rơ</b></i>

<b> </b>

<b>RA</b>

<b>–MA BUOÄC TOÄI</b>

<b>TRẢ BÀI VIẾT SỐ 1</b>

<b> CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU</b>

<b> TRONG BAØI VĂN TỰ SỰ</b>

<b> BAØI VIẾT SỐ 2 : </b>

<i><b>VĂN TỰ SỰ</b></i>

<b>TẤM CÁM </b>

<b>MIEÂU TẢ VÀ BIỂU </b>

<b>CẢM </b>

<b> TRONG BAØI VĂN TỰ SƯ</b>

<b> </b>

<b> TAM ĐẠI CON GÀ</b>

<b> NHƯNG NĨ PHẢI BẰNG HAI MAØY</b>

<b>( Truyện cười )</b>

<b> </b>

<b>CA DAO THAN THAÂN, YÊU </b>

<b>THƯƠNG TÌNH NGHĨA</b>

<b>ĐẶC ĐIỂM CỦA NGƠN </b>

<b>NGỮ NĨI</b>

<b> VÀ NGƠN NGỮ VIẾT </b>

<b>CA DAO HAØI HƯỚC</b>

<b>LỜI TIỄN DẶN</b>

<i><b>Tiễn dặn người yêu</b></i>

<b>” – truyện thơ dân tộc Thái )</b>

<b>ÔN TẬP VĂN HỌC DÂN GIAN</b>

<b> VIEÄT NAM</b>

<b>LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN</b>

<b>VĂN </b>

<b> TỰ SỰ</b>

<b>TRẢ BÀI VIẾT SỐ 2</b>

<b> RA ĐỀ BAØI VIẾT SỐ 3 ( Ở NHAØ )</b>

<b>VIẾT BAØI VĂN NGHỊ LUẬN</b>

<b>XÃ HỘI</b>

<b> KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM </b>

<b> TỪ THẾ KỈ X ĐẾN </b>

<b> HẾT THẾ KỈ XIX</b>

<b> </b>

<b>PHONG CÁCH NGÔN NGỮ </b>