skkn một số BIỆN PHÁP GIÁO dục đạo đức học SINH THCS

Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

I. PHẦN MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài:
 Lí do khách quan:
Can Juna đã từng nói “Khơng thể trồng cây ở nơi thiếu ánh sáng, cũng
như không thể nuôi dạy trẻ với chút ít nhiệt tình”.
Vâng! đúng thế. Giáo dục học sinh - những chủ nhân tương lai của đất nước
để các em trở thành những con người vừa hồng, vừa chuyên là việc hết sức quan
trọng đòi hỏi người giáo viên khơng chỉ có lịng u nghề, mến trẻ mà đó cịn là
lương tâm nghề nghiệp và trách nhiệm, lịng nhiệt tình, sự gần gủi cảm thơng chia
sẻ của người giáo viên, đặc biệt là những giáo viên làm cơng tác chủ nhiệm.
Bác Hồ đã nói: “Tiên học lễ, hậu học văn”. Điều đầu tiên mà học sinh phải
học là lễ nghĩa, phép tắc đạo đức. Vì có đạo đức tốt thì mới có nền tảng để học văn
hóa. Phải giáo dục cho học sinh quan niệm về cái thiện cái ác, lòng nhân ái, lương
tâm, cách đối nhân xử thế, lời ăn tiếng nói trong nhà trường.
Hành vi đạo đức của học sinh phù hợp với nền đạo đức xã hội chủ nghĩa,
phải mang lại lợi ích cho cộng đồng. Đó là q trình phức tạp và lâu dài. Đạo đức
làm nên nhân cách của mỗi con người, phải giáo dục đaọ đức của các em học sinh
như thế nào?
Môi trường giáo dục THCS hiện nay là giáo dục học sinh phát triển tồn diện
về “ Đức-trí-thể-mỹ”.
Đổi mới chương trình giáo dục: Coi trọng giáo dục đạo đức cho học sinh, mở
rộng những hoạt động ở trường, chú ý việc hình thành các kĩ năng cơ bản, coi trọng
việc đổi mới cơ sở vật chất tạo điều kiện đổi mới phương pháp dạy học, quan tâm
nhiều hơn điều kiện học tập của trẻ ở nhà trường đưa lại cho học sinh những gì trẻ
chưa hề có và cũng khơng thể có được trước đó.
Bác Hồ đã nói “ Hiền dữ đâu phải là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà
nên”. Một con người sinh ra không phải đã là người không tốt, hay quậy phá,
nghịch ngợm… mà chủ yếu là do học hỏi ở gia đình, học hỏi cha mẹ, bạn bè, thầy
cô, nhiều người xung quanh mình, …

Đối với lứa tuổi học sinh THCS tâm lí các em bắt đầu có sự chuyển biến từ
trẻ con sang người lớn. Ở lứa tuổi này các em dễ bị lôi kéo bởi những tệ nạn xã hội
như nghiện game, facebook sẽ làm các em lơ là việc học. Những nguyên nhân trên
ảnh hưởng nhiều đến đạo đức của học sinh.
 Lí do chủ quan
Hiện nay xã hội ngày càng phát triển, công nghệ hiện đại. Con người dể dàng
kết nối với nhau qua các trang mạng. Thì mặt trái của sự phát triển là các tệ nạn xã
hội gia tăng: Thực trạng hiện nay nề nếp, đạo đức lối sống của học sinh trong
trường học đã xuống cấp. Số học sinh vi phạm đạo đức ngày càng gia tăng, các học
sinh bỏ tiết, hút thuốc, đánh nhau, chửi tục nói thề…ngày càng nhiều. Và đặc biệt
các trang mạng xã hội rất được giới trẻ ưa chuộng: game, facebook…Ưa chuộng
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

1


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

quá dẫn đến sa đà quên cả việc học thậm chí là nghiện, ảnh hưởng đến kết quả học
tập và sự phát triển tâm sinh lí cũng như nhận thức của các em, các em sống trong
một thế giới ảo. Tính tự giác học tập của học sinh có chiều hướng giảm dẫn. Các
em ham mê các trò chơi điện tử, facebook, hút thuốc, nghiện ma túy khơng có tiền
trở nên trộm cắp, bỏ học…Và các tệ nạn trên mỗi ngày diễn ra càng phức tạp, càng
nghiêm trọng, nó mang lại hậu quả khơn lường. Đây chính là nỗi lo lắng trăn trở
của biết bao giáo viên, phụ huynh và các cấp chính quyền.
Vấn đề đạo đức của học sinh hiện nay là một vấn đề rất bức xúc của các
trường học và của toàn xã hội. Càng ngày các tệ nạn xã hội càng phát triển, nó lơi
kéo một số lượng học sinh không nhỏ, đặc biệt với lứa tuổi của các em rất dể bị lôi
kéo, làm cho tính tự giác học tập của các em có chiều hướng giảm dẫn đến học yếu
và vi phạm đạo đức ngày càng gia tăng. Do xã hội phát triển nhiều loại hình văn

hóa, trị chơi khơng lành mạnh làm học sinh nghiện khó cai. Chính vì vậy mà các
biện pháp giáo dục đạo đức trước đây khơng cịn phụ hợp nữa hoặc các giáo viên
làm công tác chủ nhiệm mà khơng linh hoạt, khơng nhiệt tình, chưa biết kết hợp
nhiều biện pháp phù hợp để giáo dục đạo đức học sinh nên hiệu quả chưa cao.
Qua 16 năm giảng dạy tôi đựơc nhà trường phân công chủ nhiệm: 5 năm là
lớp tương đơí tốt, cịn 11 năm hầu như là lớp yếu nhất khối, trong lớp thường có 15
em học sinh dân tộc, 20 học sinh yếu, chỉ có 3 – 5 em học sinh khá và số học sinh
vi phạm đạo đức khá nhiều.
Hơn nữa, đầu năm 2014 Tôi được tham gia hội nghị về vấn đề học sinh bỏ
học, năm 2015 Tôi được tham dự cuộc thi “Giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi” cấp
huyện. Qua đó Tơi thấy vấn đề đạo đức của học sinh hiện nay là vấn đề báo động
toàn xã hội cần lưu tâm và làm đâu đầu các cấp các nghành. Vì vậy mà nhiều đêm
tôi trằn trọc, tôi trăn trở làm thế nào để khắc phục tình trạng vi phạm đạo đức của
học sinh và giúp một số đồng nghiệp làm tốt công tác chủ nhiệm của mình. Và Tơi
cũng muốn chia sẽ những kinh nghiệm mà mình đã tích lũy nhiều năm và những
kinh nghiệm thu hoạch được sau cuộc thi “Giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi” cấp
huyện. Hỡi các giáo viên làm công tác chủ nhiệm hãy hành động hết sức mình vì
một tương lai tươi sáng của con em chúng ta. Đó là lí do tơi chọn đề tài “MỘT
SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH THCS”
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
Trao đổi kinh nghiệm về vai trò và nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm trong
công tác giáo dục học sinh hiện nay.
Nêu lên được thực trạng về vấn đề đạo đức của học sinh hiện nay. Nguyên nhân
dẫn đến những thực trạng đó. Biện pháp khắc phục.
Đánh giá thực trạng về việc xâm nhập tệ nạn xã hội của trường THCS Nguyễn
Trãi và các trường học trên cùng địa bàn.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Tình hình đạo đức hiện nay của học sinh Trường THCS Nguyễn Trãi.
Các biện pháp giáo dục đạo đức của học sinh.
4. Giới hạn của đề tài:

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

2


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Giáo viên, học sinh trong trường Nguyễn Trãi và học sinh trên địa bàn.
Phụ huynh trên địa bàn.
Thời gian: Bắt đầu thực hiện từ đầu năm 2014.
5. Phương pháp nghiên cứu:
a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu
Phương pháp khái qt hóa các nhận định độc lập.
b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm
c. Phương pháp thống kê toán học
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận:
Đề tài này dựa trên cơ sở lí luận: Quan điểm tư tưởng của Đảng về giáo dục,
Tâm lí giáo dục học sinh THCS, tư tưởng Hồ Chí Minh về nghề dạy học.
Theo TT số 28/ 2009/ TT- BGDĐT ngày 21 tháng 10 năm 2009 của bộ trưởng
bộ giáo dục và đào tạo. Giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện những nhiệm vụ:
Tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt để có biện pháp tổ chức
giáo dục sát với đối tượng nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của từng học sinh và của cả
lớp.

Phối hợp chặt chẻ với gia đình học sinh, chủ động phối hợp với các giáo viên bộ
mơn, Đồn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí
Minh, các đồn thể và các tổ chức xã hội khác có liên quan trong hoạt động giảng
dạy và giáo dục học sinh của lớp mình chủ nhiệm.
Nhận xét, đánh giá xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm, đề nghị khen thưởng
và kỷ luật học sinh, đề nghị danh sách học sinh được lên lớp, danh sách học sinh
phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp,
hoàn chỉnh việc ghi vào sổ điểm và học bạ học sinh.
Tham gia hướng dẫn hoạt động tập thể, hoạt động giáo dục và rèn luyện học
sinh do nhà trường tổ chức.
Báo cáo thường kì và đột xuất về tình hình của lớp với hiệu trưởng.
Vì vậy giáo viên chủ nhiệm là người giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách
tồn vẹn cho học sinh, là một nhà quản lí tài ba với nhiều vai trò: vừa lãnh đạo vừa
điểu khiển vừa tổ chức và vừa là người cha người mẹ với học sinh cả lớp.
Ngoài nhiệm vụ lên lớp như những đồng nghiệp khác, giáo viên chủ nhiệm phải
thực hiện nhiều nhiệm vụ khác của người giáo viên chủ nhiệm. Và đặc biệt việc
giáo dục đạo đức của học sinh là vấn đề cần được quan tâm nhất hiện nay. Giáo
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

3


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

viên chủ nhiệm phải có vai trị giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống, giáo dục
hoạt động trãi nghiệm cho học sinh là rất cần thiết. Vậy mỗi giáo viên chủ nhiệm
chúng ta cần chung tay đưa ra những biện pháp tích cực phù hợp nhất để nâng cao
ý thức đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh khi mới bước vào cấp 2.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
Ưu điểm của vấn đề đang nghiên cứu

Trường được sự quan tâm của Đảng ủy – HĐND – UBND – địa phương, sự
chỉ đạo sát sao của Phòng GD&ĐT huyện Krông Ana, của Ban giám hiêụ nhà
trường và sự hỗ trợ tích cực của các cơ quan ban ngành đoàn thể và toàn xã hội nên
việc rèn luyện đạo đức học sinh tương đối tốt.
Được sự kết hợp của công an giao thông, công an xã và sự nhiệt tình của đội
ngũ cán bộ trường. Trường THCS Nguyễn Trãi không ngừng phấn đấu thực hiện
nhiệm vụ và những chỉ tiêu đề ra, nhất là nhiệm vụ giáo dục đạo đức và kĩ năng
sống cho học sinh.
Lớp được sự quan tâm cuả phụ huynh, nhà trường và liên đội, các giáo viên
bộ mơn, đa số học sinh trong lớp có ý thức đạo đức tốt, có ý chí vươn lên trong học
tập và rèn luyện đạo đức, có ý thức xây dựng tập thể, tham gia tốt phong trào do đội
– trường phát động.
Các giáo viên làm công tác chủ nhiệm được nhà trường lựa chọn và phân
công tương đối phù hợp. Và các đồng chí đều có tâm huyết sự nhiệt tình trong cơng
tác chủ nhiệm.
Đạo đức của học sinh ở thời điểm trước đây vẫn tương đối tốt. Các em ngoan
ngoãn, chăm học. Các quán nét chưa phát triễn nhiều, các trang mạng xã hội chưa
nhân rộng, các tệ nạn xã hội chưa xâm nhập vào trường học nhiều…
Những hạn chế
Mặc dù công tác chủ nhiệm đem lại nhiều thành cơng. Tuy nhiên vẫn cịn
nhiều hạn chế: nhiều trường học đều tập trung vào việc dạy chữ chứ ít quan tâm
đến việc dạy người: giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh. Chưa tổ chức
nhiều tiết HĐNGLL về chủ đề giáo dục đạo đức và kĩ năng sống cho học sinh. Tình
trạng học sinh ngày càng lười học, tham gia tệ nạn xã hội ngày càng nhiều: hút
thuốc, uống rượu, đánh nhau, nghiện game, nghiện facebook. Các em ham mê các
trò chơi điện tử, facebook, hút thuốc, nghiện ma túy khơng có tiền trở nên trộm cắp,
bỏ học…Và các tệ nạn trên mỗi ngày diễn ra càng phức tạp, càng nghiêm trọng, nó
mang lại hậu quả khơn lường. Đây chính là nỗi lo lắng trăn trở của biết bao giáo
viên, phụ huynh và các cấp chính quyền.
Trường THCS Nguyễn Trãi nằm trên địa bàn xã Eana, xã có diện tích tương

đối rộng, tình hình an ninh trật tự tương đối phức tạp. Nên số học sinh nằm rải rác
khắp nơi, nhà xa khó khăn cho học sinh trong việc tới trường.
Dân ở đây sống chủ yếu bằng nghề nông, một số buôn đồng bào dân tộc
thiểu số có điều kiện kinh tế khó khăn nên phụ huynh chỉ biết lo cho cuộc sống mà
không chăm lo đến việc học tập cũng như giáo dục đạo đức của các em. Một số học
sinh học yếu, ham chơi, hay vi phạm nề nếp đạo đức.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

4


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Thôn Quỳnh Ngọc khu gần bến cát dân cư tập trung đa dạng, nhiều người ở
Bắc Cạng - Lạng Sơn vào cư trú, chủ yếu là dân trộm cấp và nghiện hút. Thơn
Eatung có số lượng thanh niên lang thang hư hỏng nhiều, nên có một số thanh niên
lơi kéo các em học sinh trong trường tham gia vào các tệ nạn xã hội.
Một số gia đình có điều kiện thì chiều con, để rồi những học sinh đó trở nên
đua đòi hư hỏng nghiện game, facebook…đạo đức suy giảm.
Cuộc sống gia đình vất vả, khó khăn, bố mẹ đi làm ở bên sơng, ở nhà khơng
có ai quản lí, thiếu sự quan tâm uốn nắn của gia đình, khơng có thời gian giáo dục
con cái.
Một số giáo viên cịn tham gia nhiều hoạt động, nhiều cuộc thi nên còn giành
ít thời gian đầu tư cho cơng tác chủ nhiệm.
Tuy nhiên việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho hoc sinh
là một vấn đề nan giải, cần nhiều thời gian. Và đòi hỏi các cấp các nghành cần
vào cuộc, chung tay vì tương lai con em chúng ta. Và giáo viên chủ nhiệm đóng
vai trị nồng cốt, cần phải có nhiệt huyết mới tìm ra biện pháp tốt nhất, phù
hợp nhất với từng đối tượng học sinh theo các nguyên nhân khác nhau.
Kết quả vận dụng các phương pháp

Khi sử dụng các biện pháp này Tôi thấy số lượng học sinh vi phạm đạo đức
của lớp và trường Tơi giảm hẳn.
Từ sự nhiệt tình và năng lực quản lí giáo viên chủ nhiệm đã có những biện
pháp uốn nắn kịp thời, tình hình vi phạm đạo đức của học sinh đã giảm sút, hạn chế
bớt những tệ nạn xã hội. Giáo viên đã đúc rút được nhiều bài học kinh nghiệm cho
bản thân. Nâng cao kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường và ngoài xã hội.
Tạo mơi trường học tập thân thiện và tích cực.
Nhưng để đạt được kết quả cao đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải hết sức
nhiệt tình trong cơng tác giáo dục đạo đức học sinh.Và là cầu nối không thể thiếu
giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
Các nguyên nhân chủ quan và khách quan
Một số giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn chưa thực sự quan tâm đến
việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho hoc sinh. Nên trong lớp vẫn
còn học sinh vi phạm đạo đức, bỏ học. Thậm chí chỗ ngồi của một số lớp giáo viên
cũng không sắp xếp, em nào thích ngồi ở đâu thì ngồi.
Sự liên hệ giữa nhà trường và gia đình chưa thật tốt.
Một số gia đình chưa quan tâm lắm đến việc học tập của các em, họ nhận
thức về học tập của con cái mình chưa cao, đi học về khơng cần kiểm tra sách vở
của con, thậm chí họ khơng biết hơm nay con mình có đến lớp khơng, dẫn đến các
em học yếu.
Cịn có gia đình cho rằng việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống
cho học sinh của con mình là khơng quan trọng, học cũng được mà không học cũng
được.
Các cấp chưa làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, chưa có biện pháp tốt để
ngăn ngừa học sinh vi phạm đạo đức và tệ nạn xã hội.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

5

Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Cuộc sống gia đình vất vả, khó khăn, bố mẹ đi làm ở bên sơng, ở nhà khơng
có ai quản lí, khơng có thời gian giáo dục con cái. Đi họp lúc nào phụ huynh cũng
nói “ 100 sự nhờ thầy”. Nên có một số học sinh bỏ học kiếm tiền phụ giúp gia đình
tối đến mệt khơng học bài làm bài nên mất kiến thức cơ bản, không theo kịp bạn
bè, chán nãn không muốn học đâm ra quậy phá và lơi kéo các bạn khác.
Mốt số gia đình giàu có cho con cái tiền mà khơng quản lí được, để các em
vào quán chát chơi game, hút thuốc…
Một số ít học sinh chưa ý thức được giữa cái xấu và cái tốt, có ý thức đạo
đức chưa cao.
Do giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, nhà trường xử lý học sinh vi
phạm đạo đức chưa nghiêm.
Do việc đánh giá xếp loại học sinh chưa thực nghiêm túc nên tình trạng học
sinh ngồi nhầm lớp vẫn cịn, các em tiếp thu kiến thức không kịp nên chán học.
Chương trình thay sách giáo khoa, đổi mới phương pháp một số nội dung
còn quá tải, tạo áp lực học tập cho học sinh, các em học yếu lại càng yếu nên chán
học và không muốn đi học, bị bạn bè lôi kéo rồi nghiện game lúc nào không biết.
Do tâm lí lứa tuổi học sinh THCS rất hiếu động, thích làm người lớn, thích
thể hiện mình.
Chính quyền địa phương chưa quan tâm đến việc việc giáo dục đạo đức và
rèn luyện kĩ năng sống cho hoc sinh.
Do bố mẹ li dị, thiếu hụt về mặt tình cảm.
Do một số giáo viên còn hạn chế về năng lực phương pháp giảng dạy, học
sinh chưa hiểu. Hay một số không nhỏ giáo viên có đời sống kinh tế khó khăn, phải
bươn chải với những cơng việc làm thêm để ni gia đình nên khơng có thời gian
nhiều đầu tư cho bài dạy, nên học sinh không hiểu bài chán học, nghịch trong giờ
học.
Do thái độ của một số giáo viên đối xử với học sinh chưa thân thiện, một số
giáo viên chưa nắm bắt kịp thời diễn biến tâm lí lứa tuổi của học sinh để có biện

pháp động viên, ngăn ngừa kịp thời.
Các nguyên nhân trên ít nhiều ảnh hưởng đến việc giáo dục đạo đức và rèn
luyện kĩ năng sống cho hoc sinh, học sinh chán học và bỏ học ngày càng gia tăng.
Công tác giáo dục và đào tạo là nhiệm vụ quan trọng được Đảng và nhà nước
quan tâm và xem là quốc sách hàng đầu.
Nhưng càng ngày các tệ nạn xã hội càng phát triển, nó lơi kéo một số lượng
học sinh không nhỏ, đặc biệt với lứa tuổi của các em rất dể bị lôi kéo, làm cho tính
tự giác học tập của các em có chiều hướng giảm dẫn đến học yếu và vi phạm đạo
đức ngày càng gia tăng.
Eana là một xã có điều kiện kinh tế tương đối khó khăn, đa số nhân dân ở
đây làm nghề nơng là chính. Dân tộc thiểu số chiếm tỉ lệ lại nhiều.
Những yếu tố trên đều có ảnh hưởng nhiều đến cơng tác giáo dục đạo đức,
rèn luyện kĩ năng sống cho hoc sinh và duy trì sỉ số ở các trường THCS.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

6


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Ngày xưa cha ơng ta thường nói “Nhất quỹ, nhì ma, thứ ba học trị”. Nhưng
ngày nay học sinh khơng còn đứng hàng thứ ba nữa, mà đã đứng hàng thứ nhất. Vì
vậy cần nâng cao hơn nữa vai trị của giáo viên chủ nhiệm. Có những trường hợp
giáo viên chủ nhiệm phải vào hang cọp mới bắt được cọp, phải đóng vai trị là một
học sinh trong hồn cảnh ấy mới có phương pháp giáo dục đạo đức phù hợp.
3. Một số giải pháp, biện pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp:
Để khắc phục tình trạng học sinh vi phạm đạo đức và tham gia các tệ nạn xã
hội.
Giáo dục đạo đức và tăng cường kĩ năng sống cho học sinh.

Giúp giáo viên có thêm nhiều kinh nghiệm để giải quyết tình huống sư phạm,
giáo dục đạo đức và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, để giúp các em trở thành
những con người vừa hồng vừa chuyên. Và từ đó học sinh nhận ra những khuyết
điểm của mình, có biện pháp tự rèn luyện để trở thành con ngoan trò giỏi.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:
Như chúng ta đã biết kết quả giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho
học sinh do ba mơi trường quyết định đó là: Nhà trường, gia đình và xã hội. Vì vậy
tơi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp cụ thể sau:

Để việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh
đạt hiệu quả cao thì nhà trường phải thực hiện các giải pháp sau:
*Đối với lãnh đạo:
Đưa chỉ tiêu thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua vào tiêu chí
xếp loại đối với cán bộ viên chức và học sinh.
Trường đã tổ chức cho học sinh hoạt động ngoài giờ lên lớp tuyên truyền an
toàn giao thơng và phịng chống các tệ nạn xã hội.
Tổ chức cho học sinh các trò chơi dân gian, các lễ hội để học sinh tham gia
vào các trò chơi lành mạnh.
Lên kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh ngay từ đầu năm học.
Chống tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.
Thơng qua giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ mơn, đồn đội để nắm rõ tình
hình đạo đức của học sinh trong trường, để có biện pháp xử lí kịp thời.
Biết lựa chọn đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm, nhiệt tình chủ nhiệm các lớp
đặc biệt.
Ngay đầu năm phải trao đổi với giáo viên để nắm được tình hình đạo đức,
lực học của các lớp. Để giao nhiệm vụ cho các giáo viên giảng dạy phù hợp.
Mỗi tháng họp hội đồng giáo viên chủ nhiệm nhằm nắm bắt tình hình suy vi
phạm đạo đức của học sinh, đặc biệt là cuối kì, cuối năm. Khi các học sinh đã thi
xong, các em có biểu hiện đánh nhau, phá cơ sở vật chất, để kịp thời giáo dục, uốn
nắn và kiểm điểm.

Phân cơng bí thư đoàn, tổng phụ trách, trưởng ban nề nếp trực vào 15 phút
đầu giờ để xử lí các học sinh vi phạm.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

7


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Tổ chức các phong trào thi đua, các buổi hội diễn có khen thưởng động viên
kịp thời các chi đội có thành tích.
Phát động phong trào áo trắng tặng bạn, giúp đỡ bạn khó khăn, ni heo đất
để ủng hộ bạn nghèo đến lớp.
Tổ chức cho giáo viên dự giờ chuyên đề trao đổi kinh nghiệm về biện pháp
giáo dục đạo đức học sinh nhằm nâng cao chất lượng rèn luyện.
Chỉ đạo giáo viên theo dõi sát sao sĩ số lớp.
Phụ đạo kịp thời học sinh yếu kém để giảm số lượng học sinh chán học.
Nhà trường là nơi cung cấp cho các em một hệ thống tri thức đạo đức (đó là
chuẩn mực đạo đức) trên cơ sở đó hình thành cho cá em động cơ và tình cảm đạo
đức.
Nhà trường phải tổ chức các hoạt động tạo điều kiện thuận lợi để các em
thực hiện những hành vi đạo đức trên cơ sở đó hình thành hành vi đạo đức trong
sinh hoạt tập thể, lao động cơng ích.
Tận dụng tác dụng của nhóm, tập thể trong việc giáo dục đạo đức cho các
em. Giáo dục thông qua tập thể là nguyên tắc quan trọng. Thông qua tập thể các em
có thể đối chiếu mình với bạn, để điều chỉnh mình.
Xây dựng tập thể vững mạnh: Trường - lớp - nhóm bạn thân có tác dụng
hướng học sinh tới những chuẩn mực đạo đức tốt đẹp.
* Đối với giáo viên:
Phải áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy, nhiệt tình sử dụng đồ dùng,

đầu tư soạn giảng, liên hệ thực tế để học sinh dễ hiểu bài thì học sinh sẽ ham học.
Giáo viên là tấm gương sáng để học sinh noi theo. Cần gần gủi trò chuyện
với học sinh, coi học sinh như con em như người bạn của mình. Sẵn sàng lắng nghe
học sinh tâm sự.
Phải yêu thương tôn trọng và đặc biệt là tin tưởng học sinh.
Giáo viên phải nắm rõ thông tin, số điện thọai liên lạc của gia đình học sinh.
Biết được hồn cảnh sống của từng em. Như vậy mới làm tốt công tác giáo dục đạo
đức của học sinh.
Phải giúp các em biết tự tu dưỡng và rèn luyện hành vi đạo đức đây là yếu tố
quyết định trực tiếp đến việc rèn luyện đạo đức của các em.
Lựa chọn biện pháp giáo dục phù hợp dưới nhiều hình thức, phải uốn nắn
hành vi sai trái của học sinh, biết đánh giá phẩm chất nhân cách học sinh.
Vận dụng tri thức sư phạm để hiểu học sinh, giao tiếp với học sinh, có lịng
u học sinh và hiểu biết về chuẩn mực đạo đức.
Tìm hiểu nắm vững tâm sinh lí của từng học sinh. Phối hợp với giáo viên bộ
mơn, đồn đội nề nếp đánh giá chính xác kết quả học tập và rèn luyện của học sinh.
Tăng cường công tác tuyên truyền vận động và đi thực tế gia đình học sinh.
Giáo viên cần quan tâm động viên khuyến khích những học sinh yếu.
Cần phân loại học sinh yếu, cá biệt để kịp thời phụ đạo và uốn nắn cho các
học sinh đó.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

8


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Cần kết hợp tốt với giáo viên dạy giáo dục công dân để giáo dục đạo đức cho
học sinh, giáo dục học sinh tránh xa tệ nạn xã hội, giáo dục an tồn giao thơng.
Muốn giáo dục đạo đức cho học sinh phải hiểu học sinh. Hiểu cái “ tôi” của

trẻ, hiểu để gần gủi và tôn trọng các em.
Không dùng kinh nghiệm của bản thân để áp đặc cho học sinh, đó chính là
rào chắn tâm lí giữa giáo viên và học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên bám sát lớp, nắm rõ mọi tình hình
của lớp, các biểu hiện vi phạm của học sinh. Và đặc biệt là phải dự đoán được các
vấn đề chưa xảy ra nhưng sắp xảy ra ở một số em cá biệt. Phát hiện kịp thời những
học sinh có nguy cơ bỏ học và ngun nhân. Từ đó mới tìm ra được biện pháp phù
hợp để giáo dục đạo đức học sinh và giáo dục kĩ năng sống cho các em.
Phải kết hợp với giáo viên bộ môn để nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của
từng học sinh. Phải biết những điểm mạnh của các học sinh này để giúp đỡ, động
viên các em phát huy để tạo niềm vui và niềm tin cho các em.
Để làm tốt công tác chủ nhiệm thì:
Đầu tiên là: Làm tốt cơng tác tổ chức lớp học:
Tìm hiểu, nắm vững tình hình lớp: thuận lợi, khó khăn, mặt mạnh, mặt yếu.
Hồn cảnh và những vấn đề tác động đến từng học sinh lớp để có phương pháp
giáo dục phù hợp. Hiểu đặc điểm từng học sinh về trình độ nhận thức, năng lực
hoạt động, nguyện vọng, quan hệ bạn bè và xã hội… Nắm được kết quả năm học
trước của từng học sinh.
Phân loại đối tượng học sinh, phát hiện ra học sinh cá biệt để có biện pháp
giáo dục phù hợp.
Hình thành đội ngũ cán bộ lớp thơng qua bỏ phiếu kín hoặc do các em bình
bầu vào đầu năm học, phân cơng nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong ban
cán sự.
Đề ra nội quy và những hình thức kỉ luật dựa trên nội quy của nhà trường, có
thể điều chỉnh theo từng giai đoạn.
Theo dõi kiểm tra, giám sát thường xuyên: giáo viên chủ nhiệm phải nghiêm
minh đối với những học sinh có khuyết điểm. Trong từng tuần phải có tuyên dương
phê bình kịp thời, cả vật chất và mặt tinh thần.
Phối hợp với các đoàn thể và ban giám hiệu để tiếp nhận thông tin, uốn nắn
kịp thời những vi phạm.

Giáo dục, xử lí cơng việc khơng phải chỉ bằng mệnh lệnh mà bằng cả sự
gương mẫu, thuyết phục có phương pháp của giáo viên chủ nhiệm.
Thứ hai là: Cải cách tiết sinh hoạt lớp:
Đầu tiên giáo viên chủ nhiệm phải tìm hiểu ngun nhân vì sao học sinh
khơng thích tiết sinh hoạt lớp: Vì giờ sinh hoạt lớp giáo viên chủ nhiệm thường
nặng nề những khuyết điểm, tồn tại và xử phạt mà chưa chú trọng nhiều đến khen
thưởng, khuyến khích, động viên nhất là những cố gắng của học sinh yếu kém.
Giáo viên quá nghiêm khắc, không gần gũi, thân thiện, khơng đặt mình vào vị trí
của học sinh để hiểu các em. Nội dung khô cứng, lặp đi lặp lại, không thật sự gắn
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

9


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

với nhu cầu của học sinh. Hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp đơn điệu, nhàm chán,
không hứng thú với học sinh. Học sinh không được cùng nhau tổ chức, tham gia.
Từ đó cải cách tiết sinh hoạt lớp một cách đa dạng phong phú, mỗi giờ sinh
hoạt lớp tổ chức theo một cách khác nhau. Nhưng đặc biệt thay sự phê bình xử phạt
bằng việc khen thưởng, động viên. Giáo viên cần gần gũi, thân thiện với học sinh
như một người bạn như thế học sinh mới dể dàng bày tỏ những tâm sự thật lịng
của mình. Một số tiết nên để học sinh tự tổ chức, giáo viên chỉ là người tham dự và
cho ý kiến tổng hợp. Tổ chức trao thưởng, tuyên dương hoa điểm 10, học sinh giỏi
các cấp, cho các em nói về ước mơ của mình…

Giờ sinh hoạt lớp của lớp 7A7
Thứ ba là: Làm tốt các bước tổ chức lớp học cụ thể:
Tìm hiểu đối tượng và phân loại học sinh: Khi bắt đầu nhận lớp Tôi đã gặp
giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và các học sinh trong lớp năm trước để tìm

hiểu và điều tra xem những em nào là học sinh yếu, là học sinh cá biệt thường
xuyên vi phạm đạo đức và nguyên nhân tại sao, những học sinh nào hay bỏ học…
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

10


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Tôi phải nắm rỏ ưu điểm của từng em, em nào có năng khiếu gì. Đặc biệt là lí lịch,
hồn cảnh sống của từng em.
Tìm hiểu mối quan hệ của học sinh trong và ngồi nhà trường.
Sau đó phân loại học sinh dựa vào chất lượng hai mặt giáo dục và kết quả
tìm hiểu.
Tơi u cầu các học sinh cá biệt phải viết bản cam kết ngay buổi đầu tập
trung. Các em phải nêu được trong năm học trước mình đã vi phạm những lỗi gì và
hướng khắc phục như thế nào.
Đặc biệt cần chú ý đến một số học sinh cá biệt, ương ngạnh, cứng đầu và một
vài học sinh bắt đầu có những rung động đầu đời với bạn bè khác phái.
Ổn định tổ chức – Sắp xếp vị trí chổ ngồi: Tiếp theo là sắp xếp chỗ ngồi.
Phân bố các em cá biệt mỗi em vào một tổ, cho các em đó ngồi tách biệt nhau ra,
mỗi em ngồi một góc. Và trong mỗi tổ số lượng học sinh dân tộc, số lượng học sinh
nam nữ học sinh giỏi, học sinh tiên tiến, học sinh yếu là bằng nhau. Bốn ban cán sự
ở bốn tổ. Phân học sinh giỏi nghồi gần học sinh yếu để kèm cặp lẫn nhau.
Những học sinh hay nói chuyện và làm việc riêng nghồi vị trí giáo viên dễ
quan sát và cạnh các bạn ban cán sự lớp để dễ quản lí. Những học sinh hay mắc
nhiều lỗi xếp vào bàn cạnh bàn giáo viên đến khi nào các em tiến bộ thực sự sẽ
chuyển sang chổ khác nhường chổ cho bạn vi phạm kế tiếp.
Sau đó cho tồn lớp học nội quy trường lớp và thông báo thông tư xếp loại
học lực và hành kiểm đến học sinh, Tôi đặc biết lưu ý cho học sinh việc học sinh

được và không được làm.
Tiến hành làm sổ chủ nhiệm và sổ theo dõi cho các tổ: Tổ chức cho ban cán
sự lớp và tổ trưởng tập huấn một buổi. Hơm đó Tơi giao nhiệm vụ cụ thể và rõ ràng
cho từng em và thông báo trước lớp. Làm sổ theo dõi cho các tổ và ban cán sự lớp,
cách tính điểm dựa trên nội quy của trường. Đề nghị các em phải làm việc nghiêm
túc, cơng bằng. Muốn tạo được lịng tin của tập thể thì trước tiên mình phải là
người thật sự gương mẫu.
Bầu ban cán sự - Giao nhiệm vụ tới ban cán sự: Ban cán sự lớp có vai trị
quan trọng trong việc hỗ trợ giáo viên quản lí và điều hành lớp, nên phải lựa chọn
những học sinh có năng lực quản lí lớp, có tiếng nói và niềm tin với tập thể.
Nhiệm vụ của bốn tổ trưởng là theo dõi học tập, đạo đức và các hoạt động
khác của từng thành viên trong tổ mình vào sổ thật nghiêm túc, công bằng, tránh
bao che. Nếu tổ trưởng nào khơng hồn thành nhiệm vụ sẽ bị sử lí. Nhiệm vụ của
lớp trưởng là quản lí chung mọi mặt của lớp. Khi giáo viên chủ nhiệm không đến
sinh hoạt 15 phút đầu giờ thì lớp trưởng lên bục giảng để quản lớp, cho lớp sinh
hoạt theo kế hoạch trong tuần. Lớp phó học tập chịu trách nhiệm về mảng học tập
của lớp, kiểm tra việc học tập và đôn đốc các bạn học, chữa bài tập khó vào 15
phút đầu giờ. Lớp phó văn thể mỹ cất hát đầu giờ và quan sát xem bạn nào khơng
hát thì ghi vào sổ, tập bài hát mới cho cả lớp, tập luyện các tiết mục văn nghệ. Lớp
phó lao động quản lí theo dõi về mặt lao động, vệ sinh và bảo vệ cơ sở vật chất của
lớp.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

11


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Nếu huấn luyện được một ban cán sự lớp tốt và tổ trưởng tốt, thì cơng việc
của giáo viên chủ nhiệm rất nhẹ nhàng, mọi công việc phải tập cho các em làm, các

em chịu trách nhiệm, tập và rèn luyện cho các em năng lực quản lí lớp. Như vậy nề
nếp lớp sẽ nhanh chóng đi vào quỹ đạo.
Tổ chức sinh hoạt 15 phút, sinh hoạt lớp: Khi sinh hoạt 15 phút giáo viên
cần để ý xem học sinh có biểu hiện gì khác thường, đặc biệt qua sổ trực của cờ đỏ
sổ đầu bài giáo viên nắm được tình hình của học sinh và giải quyết dứt điểm ngay
hơm đó chớ đừng đợi đến cuối tuần.
Tơi ln gương mẫu trong mọi hoạt động. Bởi Tôi giáo dục học sinh qua
những hành động của mình chứ khơng phải qua lời nói.
Tổ chức cuộc thi ước mơ của em vào sinh hoạt 15 phút hoặc HĐNGLL, để
các em nói lên ước mơ của mình. Định hướng cho học sinh muốn thực hiện được
ước mơ thì ngay từ bây giờ em phải làm gì?
Tơi cho lớp trưởng đánh giá tình hình chung của lớp, sau đó các tổ trưởng
báo cáo tình hình của tổ, đặc biệt chú ý đến các bạn đạt thành tích và các bạn phạm
lỗi, xếp loại từng bạn lên bảng theo ba rem…
Sau đó điều quan trọng nhất cho các em phạm lỗi đứng lên, tự nhận xét trình
bày ý kiến và nguyện vọng của mình về việc theo dõi của tổ và tự nhận hình thức kĩ
luật cho mình.
Đặc biệt các em vi phạm sẽ được gởi một phiếu liên lạc về cho phụ huynh,
để gia đình nắm bắt tình hình phối hợp với giáo viên chủ nhiệm giáo dục.
Khi vi phạm nhiều lần, mời phụ huynh đến họp phải có biên bản cụ thể. Giáo
viên nên lưu ý gửi giấy mời cho các bạn gần nhà. Khi có biên bản họp phụ huynh
thì thơng báo cho toàn lớp nhằm giáo dục và răng đe các em phạm lỗi. Đặc biệt
giáo viên phải xử lí học sinh bằng cách sai đâu sửa đó.
Nếu học sinh vi phạm lỗi đựơc giáo dục nhiều lần nhưng không tiến bộ thì
giáo viên lập danh sách đưa lên ban nề nếp.
Nếu học sinh vẫn khơng tiến bộ, thì ba tuần sinh hoạt lớp liên tiếp cho lớp
làm biên bản, đưa lên nhà trường phê bình.
Đối với học sinh cá biệt khơng phê bình gây gắt trước lớp mà gặp riêng em,
để tránh tạo tâm lí căng thẳng và định kiến của lớp dành cho học sinh đó. Tơi
khuyến khích em nói lên suy nghĩ chủa mình, đưa ra những lời khun chân thành

và có cam kết riêng của hai cơ trò.
Đối với học sinh hay vi phạm đạo đức, hay bỏ học. Tơi tìm hiểu xem em đó
vi phạm là do nguyên nhân nào: do chán học, do gia đình khó khăn, hay ham chơi
đua địi theo bạn, do bố mẹ li dị, do được nuông chiều, hay do đời sống khó khăn
bố mẹ khơng quan tâm đến việc học hành của các em. Tùy từng đối tượng để mình
đưa ra biện pháp giáo dục và xử lí.
Nên tổ chức tiết sinh hoạt lớp đa dạng, mỗi tiết là một nội dung khác nhau,
nhưng cần chú ý biểu dương, khen thưởng theo sự tiến bộ của học sinh, đặc biệt là
học sinh cá biệt.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

12


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Lễ
dương
sinh
tuần

tuyên
học
cuối
Có thể

dùng biện pháp chung cho học sinh vi phạm như sau:
Lần 1: Dọn vệ sinh.
Lần 2: Dọn vệ sinh + Bản kiểm điểm.
Lần 3: Dọn vệ sinh + Bản kiểm điểm + Mời phụ huynh.

Giáo viên đưa ra biện pháp trong đại hội chi đội, khi học sinh vi phạm phải
thực thi biện pháp kỷ luật ngay. Đừng nói mà khơng làm, vì như thế học sinh sẽ lờn
mặt, xem thường . Tuy nhiên đối với những học sinh vi phạm lỗi với nhiều nguyên
nhân khác nhau thì ta phải có biện pháp khéo léo khác nhau để giáo dục. Ví dụ như
học sinh vi phạm lỗi do bố mẹ li dị, thì ta phải khuyên các em cố gắng học để làm
mẹ vui lịng. Cịn nếu em có hồn cảnh khó khăn thì mượn sách thư viện cho em,
vận động học sinh trong lớp ủng hộ để giúp đỡ em đóng các khoản tiền, từ sự giúp
đõ đó em sẽ thấy được niềm vui trong học tập và thấy được có rất nhiều người quan
tâm đến mình, mình phải cố gắng vươn lên để khơng phụ lịng thầy cô và các bạn,
tránh được học sinh bỏ học.
Giáo viên phải nói đi đơi với làm. Gương mẫu trong tất cả mọi việc dù là nhỏ
nhất. Ví dụ giáo viên cho học sinh đi lao động, thông báo cho các em 7 giờ có mặt.
Thì 6 giờ 50 phút giáo viên phải có mặt ở đó. Nếu em nào đến muộn thì giáo viên
phải nhắc nhở và nếu tái phạm sẽ có hình phạt. Như vậy mới có uy tín với học sinh.
Còn nếu giáo viên đến muộn mặc dù khơng nói ra, nhưng trong lịng học sinh
khơng phục, học sinh sẽ nói thầm bà cũng đến muộn mà nói gì mình. Nếu vậy việc
giáo dục đạo đức học sinh sẽ khơng thành cơng.
Khi xử lí học sinh cá biệt giáo viên phải phân loại các em thành hai nhóm:
Một là thích nhẹ nhàng, hai là thích nghiêm khắc - hình phạt. Nếu học sinh có tính
kỉ luật mà phạm lỗi thì đưa ra các hình phạt như bản kiểm điểm, dọn vệ sinh... Cịn
học sinh thích nhẹ nhàng thì giáo viên phải gặp riêng để khuyên bảo, phân tích cho
các em thấy lỗi của mình và cách sửa chữa lỗi đó.
Muốn giáo dục học sinh thì phải nắm được đặc điểm tâm sinh lí của học
sinh: Các em biểu lộ tình cảm một cách hồn nhiên, chân thật. Tình cảm chưa bền
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

13


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

vững: thể hiện trong việc thiết lập mối quan hệ với bạn bè, lúc thích cái này lúc
thích cái khác. Không đối xử thiếu tế nhị, coi thường học sinh.
Tham gia hoạt động phong trào và HĐNGLL: Động viên học sinh mạnh dạn
tham gia học sinh giỏi để có cơ hội thử sức mình, giúp học sinh tự tin hơn.
Kết hợp ban cán sự đôn đốc nhắc nhở thường xuyên để lớp tham gia nhiệt
tình các phong trào do nhà trường và liên đội phát động, hoàn thành xuất sắc mọi
nhiệm vụ được giao.
Lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho học sinh: nói khơng với game online,
kỹ năng phịng chống đuối nước, kỹ năng nói khơng khi có kẻ mời hút thuốc…Qua
đó để các em bộc lộ quan điểm của mình và giáo viên đưa ra lời khuyên bổ ích để
học sinh nhận thức được cái đúng cái sai và tự mình rút ra bài học kinh nghiệm.
Động viên khuyến khích học sinh mạnh dạn tham gia các phong trào thể dục
thể thao, hội thi văn nghệ để các em có cơ hội vui chơi và qua đó các em sẽ mạnh
dạn hơn.

Tham gia cuộc thi giai điệu tuổi hồng chào mừng 20/11

Học sinh trường Nguyễn Trãi tham gia làm lồng đèn trung thu

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

14


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Học sinh trường Nguyễn Trãi tham gia ngày hội đọc sách

Học sinh trường Nguyễn Trãi tham gia trò chơi kéo co

Tùy từng lớp giáo viên có thể đưa thêm các phong trào thi đua khác để đưa
học sinh vào hoạt động tốt như “ cùng là dũng sĩ” “ hoa điểm 10” “ nói lời hay làm
việc tốt” “ đồng hành cùng bạn đến lớp”…
Qua các phong trào giáo viên có thêm thời gian và cơ hội để gần gũi dể dàng
nắm bắt tâm tư nguyện vọng của học sinh trong lớp từ đó hiểu các em nhiều hơn,
rút ngắn khoảng cách giữa cơ và trị để có biện pháp giáo dục phù hợp hơn. Đặc
biệt các em có cơ hội hiểu nhau và đoàn kết hơn.
Việc kết hợp giữa giáo viên và gia đình: Ngay từ buổi họp phụ huynh đầu
tiên giáo viên phải phân chia công việc rạch ròi giữa giáo viên và phụ huynh. Khi
học sinh đến lớp trong các giờ học giáo viên chịu trách nhiệm quản lí, đơn đốc,
giáo dục học sinh. Khi về nhà phụ huynh phải giáo dục, nhắc nhở con em mình
thường xuyên. Đặc biệt là phải kiểm tra việc học tập của học sinh ở nhà. Phụ huynh
phải kiểm tra được buổi học thứ 2,3… có những mơn nào, học sinh đã làm đủ bài
tập chưa, đã học thuộc bài chưa. Ví dụ như thứ 2 có mơn Tốn thầy cho 10 bài tập
về nhà học sinh đã làm chưa…nếu đến lớp học sinh chưa làm bài tập và chưa thuộc
bài thì phụ huynh là người chịu trách nhiệm. Sau đó Tơi cho những phụ huynh có
những học sinh hay vi phạm lỗi viết bản cam kết sẽ giáo dục con em mình về đạo
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

15


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

đức cũng như học tập. Làm tư tưởng với phụ huynh về tầm quan trọng của việc
giáo dục đạo đức và giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
Thường xuyên đi thực tế gia đình học sinh đặc biệt là học sinh cá biệt để nắm
bắt hoàn cảnh của từng em, lựa chọn được phương pháp giáo dục phù hợp.
Phối hợp với đồn đội, gia đình, nhà trường, giáo viên bộ môn nhất là môn
giáo dục công dân để giáo dục các em tốt hơn.

Đối với những học sinh học yếu và hay khơng thuộc bài thì cứ sau mỗi buổi
học sẽ ở lại học và làm bài với sự hướng dẫn và giúp đỡ của ban cán sự và giáo
viên chủ nhiệm.
Xếp loại thi đua, khen thưởng kỉ luật: Cuối mỗi tuần đều xếp loại thi đua.
Phát thưởng học sinh giỏi và hoa điểm mười cuối tháng có mời ban đại diện cha mẹ
học sinh. Để học sinh khắc phục khuyết điểm và phấn đấu.
Qua xếp loại giáo viên nắm bắt kịp thời tình hình học tập cũng như rèn luyện
đạo đức, sự tiến bộ của học sinh để khen chê động viên khích lệ biểu dương kịp
thời, có biện pháp uốn nắn cho phù hợp.
Để làm tốt công tác chủ nhiệm thì mỗi chúng ta ngồi lịng nhiệt tình,
tinh thần trách nhiệm, năng lực quản lí, cần cù chịu khó thì phải rèn dũa cho
mình một kỹ năng sử lí tình huống sư phạm nhanh, khéo léo và chính xác. Sau
đây Tơi xin đưa ra một số tình huống sư phạm mà Tôi đã áp dụng ở trường
Nguyễn Trãi và nó đã đem lại kết quả tốt:
Nghiện game online – Facebook, chính là hiểm họa – sự khởi đầu của
những tệ nạn xã hội khác:
Tất cả các tệ nạn của học sinh hầu như bắt nguồn từ nghiện game – facebook
mà ra.
Theo quan sát của Tơi thì rất nhiều học sinh nam ở trường nghiện game kể cả
các học sinh ở lớp chọn, bởi các em đều có biểu hiện: hay cáu gắt – tức giận, căng
thẳng, buồn chán, mất tập trung mất hứng thú với học tập, bỏ bê học hành, không
học bài, không làm bài tập, lực học sa sút... Các em đến trường với đầu óc mơ hồ,
giống như đang sống trong một thế giới ảo, khơng hề chú ý gì đến việc học. Mà từ
đó dẫn đến những tệ nạn xã hội khác.
Cụ thể như: học sinh lớp 8A6 năm, vào đầu năm học các em đa số ngoan
hiền, chịu khó học hành. Vậy mà bắt đầu học kì 2 các em có biểu hiện khác hẳn:
nghịch ngợm, quậy phá, đi học không thuộc bài, khơng chép bài, ngồi học thì cứ
mơ mơ màng màng. Đặc biệt là các học sinh nam, trong đó có em Minh, Kỳ, Tuấn,
Đơng. Những học sinh nghiện game này khi khơng có tiền chơi trở nên cáu bẩn, dể
bị kích động rồi đánh nhau, thậm chí ăn cấp ăn trộm.

Khi nghiện game rất khó cai nếu như giáo viên chúng ta khơng kiên trì
khơng nhiệt tình kết hợp với gia đình để giúp đỡ các em.
Học sinh trốn học đi chơi game:

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

16


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Em Minh học sinh lớp 8A5 là học sinh ngoan và chăm học, nhưng thời gian
gần đây có biểu hiện đi học không thuộc bài, không chép bài, ngồi học thì cứ mơ
mơ màng màng, bỏ một số tiết học đi chơi game và kết quả học tập xa sút. Sau khi
tìm hiểu cơ Châu mới biết bố mẹ Minh mới li hơn vì thế Minh chán học và bỏ tiết đi
chơi game. Khi cô Châu gọi riêng Minh nhắc nhở thì em trả lời: “ Bố mẹ có quan
tâm em đâu, em học để làm gì”.
Là giáo viên chủ nhiệm ta phải sử lí tình huống trên như sau: Thông cảm,
gần gủi, chia sẻ, động viên em cố gắng vượt qua khó khăn để tập trung vào học tập.
Phân tích cho em thấy bố mẹ nào cũng yêu thương con, mong muốn con giỏi gian
nên người. Nhưng trong cuộc sống khơng phải việc gì cũng theo ý mình. Việc bố
mẹ khơng ở với nhau khơng có nghĩa là khơng thương em. Bản chất em là một học
sinh ngoan, chăm học, em đừng để chuyện người lớn ảnh hưởng đến việc học.
Vả lại em chơi game nhiều sẽ nghiện. Nghiện game là game thay thế và bạn
bè và gia đình trong đời sống cảm xúc của hoc sinh. Người chơi game phụ thuộc
hoàn toàn vào game, cả về cảm xúc – tâm lí – nhận thức – niềm vui – nổi buồn.
Nghiện game dẫn đến hậu quả tiêu cực như lừa dối gia đình để trốn học đi chơi
game, bỏ học, phạm tội trộm cắp để có tiền đi chơi, giết người. Hậu quả về giáo
dục và nghề nghiệp: học hành giảm sút, bỏ thi, thi trượt, bị lưu ban, không thể xin
được việc khi đã tốt nghiệp nghành nghề. Có học sinh – sinh viên từng là học sinh

giỏi do chơi game đã khơng qua khỏi kì thi. Nguy hiểm hơn, nhiều game thủ có ý
nghĩ muốn chết và có hành vi tự sát. Mà một khi đã nghiện là sẽ rất khó cai giống
như nghiện ma túy vậy.
Những lúc buồn em có thể chia sẽ với một người bạn thân hoặc với cô, cô
sẳn sàng lắng nghe em tâm sự như một người bạn và cho em những lời khuyên
chân thành. Vì khi nỗi buồn cho đi thì nỗi buồn chỉ cịn một nữa. Sau đó có một lời
hứa giữa hai cơ trị và nói: “ Cơ tin là em làm được”. Trao đổi với cha mẹ học sinh
về tình hình học tập và những suy nghĩ của em về gia đình. Phối hợp với giáo viên
bộ mơn, ban đại diện cha mẹ học sinh quan tâm, theo dõi những chuyển biến tâm lí
của học sinh để cùng giúp đỡ.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

17


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Mặt trái của Facebook:

Mạng xã hội Facebook ngày nay đóng một vai trò quan trọng trong cuộc
sống của giới trẻ. Họ sử dụng Facebook như một phương tiện kết nối, chia sẽ thơng
tin hữu ích trong cuộc sống và học tập. Tuy nhiên việc lam dụng nó cũng mang lại
những hệ lụy là gây nghiện và stress, là mối đe dọa nghiêm trọng đến năng suất học
tập, lao động do lãng phí thời gian trên Face. Họ tốn trung bình 2 giờ mỗi ngày để
lên Face. Việt Nam là một trong 10 nước truy cập Facebook nhiều nhất thế giới.
Hiện nay các em ham mê các trò chơi điện tử, facebook, hút thuốc, nghiện
ma túy khơng có tiền trở nên trộm cắp, bỏ học…Và các tệ nạn trên mỗi ngày diễn
ra càng phức tạp, càng nghiêm trọng, nó mang lại hậu quả khơn lường. Đây chính
là nỗi lo lắng trăn trở của biết bao giáo viên, phụ huynh và các cấp chính quyền.
Em An lớp 7A1 và Thành lớp 8A6 trao đổi giao lưu với nhau qua trang

mạng facebook có những lời lẽ xúc phạm nhau dẫn đến mâu thuẩn đánh nhau ở
nhà, hậu quả gây thương tích phải nhập viện.
Là giáo viên chủ nhiệm khi gặp trường hợp này chúng ta cần: Trực tiếp đến
viện cùng ban cán sự thăm hỏi gia đình, động viên học sinh. Trao đổi với hai học
sinh, bạn bè của các em, gia đình để tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến mâu thuẩn và
phân tích sai lầm của mỗi bên, hậu quả có thể xảy ra. Phân tích cho hai em thấy các
em có thể vào facebook để tâm sự chia sẽ vui buồn và giúp đỡ nhau trong học tập.
Trái lại dùng lời lẽ xúc phạm nhau để dẫn đến đánh nhau đó là mặt trái của face.
Các em có biết cũng có nhiều người vì facebook mà chết khơng? Giáo viên có thể
đưa ra vài dẫn chứng cụ thể để các em trấn tỉnh. Từ đó cho học sinh nhận lỗi và viết
cam kết, hứa là sẽ dùng thời gian hợp lí để lên facebook. Bên cạnh đó giáo viên có
thể dùng môt nick khác để theo dõi việc thực hiện lời hứa của các em. Kết hợp với
gia đình quản lí giờ giấc của các em. Phối hợp với nhà trường, địa phương, cơ quan
chức năng để cùng phối hợp xử lí triệt để mâu thuẩn. Kết hợp nhà trường, đồn đội
tổ chức sinh hoạt chủ điểm giáo dục cho học sinh cả lớp cả trường thấy tác hại hai
mặt của các trang mạng xã hội.
Bạo lực học đường bắt nguồn từ Facebook:
Đây là tình huống thường gặp ở lứa tuổi học sinh THCS. Vì ở độ tuổi này
các em vẫn cịn khá sốc nổi, dể bị kích động, hiếu thắng, thích thể hiện mình. Nên
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

18


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

đơi khi chỉ vì những lí do rất nhỏ nhặt như: một câu nói trêu chọc, một cái ht vơ
tình, hay thậm chí là một cái nhìn đểu…cũng có thể dẫn đến mâu thuẩn và đánh
nhau.
Do có mâu thuẩn xích mích từ trước, vào giờ tan trường một nhóm thanh

thiếu niên bên ngoài chặn đánh một học sinh lớp 7A7 của cơ Dịu chủ nhiệm gây
thương tích nhẹ. Qua tìm hiểu cơ Dịu biết được do Bình lên facebook tán người yêu
của Hằng ở lớp 8A6. Nên Hằng mới về gọi bạn bè hàng xóm lên đánh Bình.

Là giáo viên chủ nhiệm chúng ta nên xử lí: Yêu cầu học sinh lưu lại trường,
tiến hành sơ cứu cho học sinh, báo cho ban giám hiệu nhà trường, bảo vệ, ban nề
nếp để xử lí tình huống như ngăn chặn, giải tỏa đám thanh niên đó, tìm hiểu các
thành viên tham gia. Gọi điện cho gia đình đến đón Bình về. Phối hợp cùng gia
đình, chính quyền địa phương, cơ quan chức năng để giải quyết triệt để mâu thuẩn
và nhờ can thiệp khi cần thiết. Hơm sau gặp Bình để tìm hiểu nguyên nhân vì sao
em bị đánh và giáo dục em, phân tích cho em thấy tác hại của facebook. Đưa sự
việc ra trước lớp để giáo dục học sinh cả lớp. Kết hợp với giáo viên chủ nhiệm của
em Hằng để giải quyết. Kết hợp nhà trường, đoàn, đội tổ chức sinh hoạt chủ điểm
tìm hiểu tác hại của facebook và bạo lực học đường.
Vi phạm pháp luật – Trộm cắp bắt nguồn từ nghiện game:
Một hôm thầy Tỉnh được mời lên làm việc tại phòng hiệu trưởng với lí do em
Chiến học sinh của lớp thầy bị nghi vấn đã tham gia vào một vụ trộm cắp ở địa
phương. Chiến là một học sinh được thầy đánh giá là học sinh ngoan.
Là giáo viên chủ nhiệm ta cần bình tĩnh nghe hiệu trưởng phản ánh sự việc
và trao đổi những nhận xét của mình về học sinh đó với hiệu trưởng, nhận là sẽ tìm
hiểu vấn đề qua kênh thơng tin từ bạn bè, gia đình và xã hội và sẽ báo cáo lại trong
thời gian sớm nhất. Gặp học sinh, gia đình học sinh tìm hiểu thì thầy Tỉnh mới biết:
tuy ban đầu Chiến là một học sinh ngoan, chăm học. Nhưng do gần đây bị nghiện
game, khơng có tiền chơi mới làm liều ăn cắp. Trong trường hợp này thầy Tỉnh đã
chưa thật sự quan tâm đi sâu đi sát học sinh, nên chưa kịp thời nắm bắt được sự
thay đổi của Chiến một cách kịp thời. Giáo viên chủ nhiệm động viên học sinh, gia
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

19

Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

đình học sinh phối hợp với cơng an và đồng thời báo với cơng an. Sau đó gặp riêng
học sinh phân tích cho em hiểu tác hại của game, em thấy đó em chơi game là đã
sai, mà nghiện game và trở thành người ăn cắp lại càng sai, em đã vi phạm pháp
luật, nếu ở mức độ nặng thì em có thể bị ở tù. Giáo viên gần gũi, động viên giúp
học sinh cai nghiện và hứa là sẽ khơng tái phạm nữa. Kết hợp nhà trường, đồn đội
tổ chức sinh hoạt chủ điểm giáo dục cho học sinh cả lớp cả trường thấy tác hại của
game.
Sử dụng chất gây nghiện:

Hiện nay một số học sinh đã tham gia vào một tệ nạn xã hội vơ cùng nguy
hiểm, nó đe dọa tính mạng và cướp đi tương lai của chính các em.
Em Đạt lớp 9A6 do thầy Trí chủ nhiệm, bị một nhóm thanh niên lêu lỏng dụ
dỗ, lơi kéo ban đầu là hút thuốc lá và sau đó đã sử dụng chất gây nghiện Sisha.
Là giáo viên chủ nhiệm ta nên xử lí: Đầu tiên là gặp học sinh tìm hiểu phân
tích cho em hiểu về tác hại của thuốc lá và chất gây nghiện Sisha. Hút thuốc có hại
cho sức khỏe vì khói thuốc lá chứa 7000 chất hóa học, 69 chất gây ung thư. Thuốc
lá là nguyên nhân thứ 2 trong số các nguy cơ gây tử vong, sau dinh dưỡng và trên
huyết áp, rượu bia. Thuốc lá gây ra 11 loại ung thư khác nhau, nhiều nhất là ung
thư phổi - khí quản - phế quản. Nó cịn là ngun nhân của bệnh tim mạch.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

20


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Sisha là dạng thuốc lào ả rập, có lượng nicotine cao hơn thuốc lào 75%, nó
có tẩm hương liệu trái cây. Ở Việt Nam nó được dùng như thuốc lào nhưng gây
cảm giác khoan khoái hơn, nên nhiều người cứ tưởng giống như mình đang hút
thuốc mà khơng hề biết gì về tác hại của nó, đến khi phát hiện ra thì đã nghiện mất
rồi. Em có biết nó có tác hại: nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến đường hơ hấp, hệ
thần kinh, nó có các chất gây ung thư gấp 100 lần so với thuốc lá. Khi đã thử một
lần thì sẽ có lần thứ hai, khi nghiện rồi khó có thể bỏ được. Sau đó liên hệ với gia
đình của học sinh để gia đình nắm bắt được tình hình cùng phối hợp ngăn chặn
khơng cho em tiếp tục sử dụng. Báo với lảnh đạo nhà trường cùng phối hợp ban nề
nếp, các đoàn thể trong nhà trường và chính quyền địa phương kịp thời giáo dục,
ngăn chặn, xử lí nhóm thanh niên lêu lỏng. Tun truyền giáo dục về tác hại của
chất gây nghiện cho học sinh toàn trường. Giáo dục các em kỹ năng từ chối lời mời
hút thuốc. Tun truyền học sinh nói khơng với thuốc lá, chất gây nghiện.
Học sinh có tình cảm với bạn khác giới:

Việc nảy sinh tình cảm khác giới ở các em tuổi THCS hiện nay khơng cịn là
hiện tượng hiếm hoi, nếu khơng muốn nói là khá phổ biến. Điều này xuất phát từ
đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi. Đồng thời cũng do những tác động tiêu cực của
những sản phẩm văn hóa khơng lành mạnh, khiến các em “ trưởng thành” quá sớm.
Ở cái tuổi lãng mạng và bồng bột này, các em dễ dàng có cảm tình với nhau qua
một ánh mắt, nụ cười, mến nhau vì tài hát hay, đàn giỏi, hay cũng có khi u nhau
chỉ vì phục sức học của nhau... và mn vàn lí do chính đáng khác để u nhau. Vì
vậy các thầy cơ giáo cần có cái nhìn thơng cảm và hiểu được tâm sinh lí lứa tuổi
của các em để có cách sử lí cho phù hợp.
Theo dư luận cơ Trọng phát hiện học sinh lớp mình chủ nhiệm có tình cảm
khác giới với một học sinh lớp khác trong trường.
Là giáo viên chủ nhiệm chúng ta cần tìm hiểu, nắm bắt thêm thông tin về
mối quan hệ của hai em học sinh đó. Có thể làm như khơng biết chuyện hai em đó
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

21


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

có tình cảm với nhau, cho lớp tổ chức tiết HĐNGLL chủ đề “ tình u tuổi học trị”
để định hướng đúng đắn cho các em qua những lời tâm sự. Làm như vơ tình gọi hai
em đó lên phát biểu ý kiến. Gần gũi các em như một người bạn để tìm hiểu suy
nghĩ thật sự của các em. Đến với học sinh bằng tình yêu thương chân thành để
thuyết phục các em vì “ mình đến với ai đó bằng trái tim thì sẽ nhận lại những lời
nói cũng xuất phát từ trái tim họ”. Gặp riêng em học sinh đó để khun giải, phân
tích cho em hiểu tác hại của việc yêu sớm, khéo léo tế nhị tâm sự với học sinh, định
hướng cho các em nên duy trì một tình bạn trong sáng, cùng đồn kết giúp đỡ nhau
trong học tập và trong cuộc sống, sau đó đưa ra lời khuyên chân thành phù hợp: Ở
lứa tuổi này các em chưa đủ chín chắn để kiểm sốt tình cảm của mình dẫn đến
việc học tập chểnh mảng và có thể dẫn đến những hậu quả khó lường. Phối hợp với
giáo viên chủ nhiệm lớp liên quan, nhà trường, gia đình học sinh kết hợp giáo dục.
Đề nghị nhà trường tổ chức chuyên đề giáo dục giới tính cho học sinh.
Đối với tất cả các tình huống sư phạm trên, ngoài những biện pháp đã đưa ra
cho từng tình huống thì cần tổ chức các hội thi: múa hát tập thể, câu lạc bộ dân vũ,
các trò chơi dân gian, cuộc thi vẽ tranh tuyên truyền nói không với các tệ nạn xã
hội để lôi kéo học sinh vào những trò chơi lành mạnh, vui tươi, thân thiện.

Học sinh trường Nguyễn Trãi tham gia trò chơi bịt mắt đập bong bóng nước
Vận động học sinh bỏ học ra lớp:
Em Phạm Thị Hạnh: Năm 2012 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm
lớp 8A4. Theo nhận định của ban nề nếp và các giáo viên thì đây là lớp cá biệt nhất
trường. Ở lớp tôi lưu tâm đến em:
Phạm Thị Hạnh, Hạnh là một cô bé khá xinh, dễ thương, ăn mặc gọn gàng,
lịch sự, ngăn nắp. Nhưng trái với vẻ bề ngoài, tư duy của em lại có vấn đề, em

giống như một đứa bé thiểu năng trí tuệ, từ viết chữ cho đến việc tiếp nhận kiến
thức em vô cùng chậm. Là một học sinh nữ nhưng em quậy phá khơng kém gì các
bạn nam. Đi học thì hay nói chuyện, khơng chép bài, khơng thuộc bài, nghỉ học
khơng phép, tóc thì mơ đen đủ kiểu theo sở thích, vừa bướng bỉnh, có biểu hiện u
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

22


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

đương, lại nhiều lần tham gia các cuộc đánh nhau. Chính em đã lơi kéo các bạn
trong lớp vào những cuộc chơi của mình.
Qua tìm hiểu tơi biết được hồn cảnh của Hạnh: em sinh ra và lớn lên trong
một gia đình nghèo, bố mẹ li dị, mẹ em đi thêm bước nữa nên em phải sống với bố
dượng, bố dượng thì suốt ngày say xỉn đánh đập em. Mẹ mải mê với công việc
cũng không quan tâm chăm lo cho em. Nên em đã trở nên ăn chơi đua địi và có ý
định bỏ học.
Đầu tuần học thứ 3 Hạnh đã nghỉ học liên tục 2 ngày không phép. Hỏi ra thì
mới biết em bị bố dượng đánh và bỏ nhà đi. Chiều hơm đó, tơi cùng một học sinh
đi tìm hạnh khắp cả Quỳnh Ngọc. Mãi đến xế chiều mới tìm được em ở nhà một
người bạn. Trên tay, trên chân em là những vết roi bầm tím rướm máu bị bố dượng
quất bởi một sợi dây điện.
Tôi chở Hạnh về nhà mình và lau chùi những vết thương cho em. Hạnh nhìn
tơi với ánh mắt trìu mến. Hạnh kể cho tôi nghe biết bao câu chuyện về bố:
Ngày nào bố em cũng uống rượu. Mỗi lần say bố chửi mắng, đốt quần áo
sách vở và đuổi mẹ con em đi. Có hơm mẹ con em phải sang hàng xóm ngũ nhờ.
Đêm trước khuya lắm rồi mà bố không cho mẹ con em vào nhà. Bố dùng dây điện
to quất vào tay chân và người em. Mẹ cố gắng can ngan bố cịn đánh cả mẹ.
Sau đó tơi mời mẹ Hạnh đến để trao đổi, tìm ra một lối thốt cho Hạnh. Để

tránh những trận địn roi mà mỗi tối bố Hạnh say xỉn gây ra, tôi mạnh dạn đề nghị
mẹ Hạnh tối nào cũng chở Hạnh đến nhà để tôi kèm cho em học. Hằng đêm từ 7h
đến gần 10h tôi dạy cho Hạnh học tất cả các mơn, từ Tốn, Văn, Ngoại Ngữ, Lí …
Tơi phải dạy cho em cách học thuộc bài như thế nào.
Trong q trình kèm Hạnh học thỉnh thoảng tơi dành một ít thời gian để phân
tích cho em thấy điều hay lẽ phải, tôi động viên em phải biết vượt lên chính mình.
Như một người bạn, người chị tơi đã gần gũi quan tâm vỗ về khuyên nhũ giúp đỡ
em nhiều điều. Tơi dành nhiều thời gian nói chuyện với em về chuyện đời, chuyện
học, chuyện đối nhân xử thế, chuyện tình cảm của tuổi học trị…
Tơi lấy mình làm gương cho em. Tôi động viên em “cần cù bù khả năng”,
“ khơng có gì là q muộn trừ khi ta không muốn bắt đầu”. Em hãy cố gắng lên!
Qua nhiều lần tâm sự và tìm hiểu bạn bè, tơi biết được Hạnh có năng khiếu
văn nghệ. Tơi đã động viên em tham gia hoạt động phong trào và cuộc thi hát ở
trường, kết quả thật bất ngờ em đã đạt giải nhất hội thi văn nghệ với bài hát: Mong
ước kỉ niệm xưa. Càng ngày thấy Hạnh càng tiến bộ, tự tin hơn, giáo viên bộ mơn
bảo em cịn dơ tay phát biểu bài.
Bên cạnh đó tơi đã trao đổi với Hiệu trưởng nhà trường để em nhận được
xuất quà của học sinh nghèo vượt khó. Với món quà cùng những lời động viên đã
giúp Hạnh cảm thấy ấm áp hơn. Thế là từ đó em trở nên hịa đồng với bạn, ngoan
hơn, đi học đều đặn, khơng đua địi nghịch ngợm, đặc biệt không tham gia một vụ
đánh nhau nào. Cuối năm học em đã đạt danh hiêu học sinh tiên tiến theo.
Tôi đã động viên học sinh cả lớp hãy noi theo gương bạn Hạnh. Từ sự tiến
bộ của Hạnh lớp tơi dần tiến bộ theo. Do lịng nhiệt tình cùng những kinh nghiệm
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

23


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

sư phạm mà tơi gom góp được bấy lâu nay. Tôi như người mẹ, người bạn đối với
học sinh cả lớp. Lớp tơi đã thay đổi hồn tồn. Các giáo viên vào lớp đều dùng câu
“Ngạc nhiên chưa”, đều khen lớp tiến bộ rất nhiều. Và tôi ngày càng cảm thấy gắn
bó với lớp hơn.
Thật là một năm chủ nhiệm vô cùng vất vả với tôi. Nhưng ngược lại cũng
được coi là một năm chủ nhiệm khá thành công. Bởi tôi đã đúc rút được nhiều bài
học kinh nghiệm trong công tác giáo dục đạo đức học sinh.
Em Y Phước Niê: sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo đông con, bố
mẹ già yếu. Em phải sớm đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống, một phần
do sự rủ rê của bạn Y Nai, bạn cùng lớp 7. Nên em đi học không chép bài, thường
xuyên đánh nhau và quậy phá trong giờ học, hay bỏ học đã vài lần bị phê bình
nhưng em khơng tiến bộ. Đến Buôn Tơlơ trên con đường lầy lội, mãi gần 7 giờ tối
Tơi mới tìm được nhà em. Qua câu chuyện của mẹ Phước, Tơi mới biết được hồn
cảnh gia đình em rất khó khăn, nghèo khổ, bố mẹ già yếu không làm được việc.
Ngôi nhà giống như một cái ổ chuột, lại có đến năm anh em mà Phước lại là con
đầu nên em hay bỏ học để đi vác cây cà phê, làm thuê để kiếm tiền nuôi gia đình,
nghỉ học nhiều đâm ra khơng hiểu bài. Lại thêm nhiều lần thầy cô giáo bộ môn
kiểm tra bài khơng thuộc, bị phê bình nên em thấy buồn, bức xúc.
Khoảng đầu tháng 11, em nghỉ học 3 ngày liên tục. Tơi đã tìm đến nhà em và
biết em đi vác cà phê thuê. Em trai của Phước đã dẫn Tôi đi một khoảng đường khá
xa để đến rẫy nơi Phước làm. Nhìn Phước với một bộ đồ rách nát, mặt mày lem
nhem, mồ hôi nhuể nhoải vác trên vai vài cây cà phê thật to. Trào dâng trong Tôi sự
cảm phục yêu thương và thấy có lỗi với em vì sự vơ tâm của Tơi thời gian qua.
Những lúc em không thuộc bài, nghỉ học không phép giá như tơi nhẹ nhàng hơn thì
giờ khơng phải day dứt.
Y Phước vội vàng thả những cây cà phê xuống và nói: Em chào cơ!
Tơi lại gần và nhẹ nhàng hỏi: Vì sao em lại nghĩ học 3 ngày liền không
phép?
Y Phước trả lời: Nhà em nghèo, phải đi vác cà phê mới có tiền đong gạo.
Thương cho cậu bé cịn nhỏ mà đã gánh trên vai chuyện cơm áo gạo tiền.

Và qua nhiều lần tâm sự cùng em Tôi đã động viên em rất nhiều. Tơi nói cơ
biết bản chất em là một người hiền lành, do hoàn cảnh và do sự rủ rê của bạn nên
em mới thế. Chỉ cần em cố gắng đi học đầy đủ cơ sẽ nói với các thầy cô giáo bộ
môn giúp đỡ, tạo điều kiện để em có thể lên lớp. Bên cạnh đó Tôi đã trao đổi với
Hiệu Trưởng nhà trường để em nhận được xuất q của học sinh có hồn cảnh khó
khăn. Tơi đã phát động phong trào giúp bạn nghèo đến lớp bằng một loại quỹ để đỡ
đần em nhũng lúc khó khăn. Với món quà cùng những lới động viên đã giúp Phước
cảm thấy ấm áp hơn. Thế là từ đó Phước đi học đều đặn hơn, ngồi học nghiêm túc
chép bài đầy đủ và đặc biệt cả năm học chưa đánh nhau lần nào.

Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

24


Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

Em Nguyễn Văn An: bỏ học do bố mẹ li dị, em buồn nên chán học và bỏ
học. Tôi đã khuyên em cố gắng học để làm mẹ vui lòng. Em có biết để ni lớn
một đứa con và cho ăn học đầy đủ khi có cả cha lẫn mẹ là một việc khó khăn rồi,
đằng này mẹ em chỉ có một mình ni em, nó vơ cùng vất vả. Em phải cố gắng
chăm lo học hành để sau này có thể học đại học hoặc cao đẳng, kiếm một công việc
để đỡ đần mẹ, hoặc chăm lo cho mẹ khi đâu ốm già yếu, mẹ em trông cậy vào em
hết. Từ sự giúp đỡ đó em đã thấy được niềm vui trong học tập và thấy được có rất
nhiều người quan tâm đến mình, mình phải cố gắng vươn lên để khơng phụ lịng
thầy cơ và các bạn, vậy là em An đã quyết định quay lại lớp.
Tóm lại muốn giáo dục đạo đức học sinh và giáo dục kĩ năng sống cho các
em thì chúng ta phải dùng đúng thuốc. Phải tìm hiểu rỏ nguyên nhân vì sao học
sinh lại vi phạm đạo đức, từ đó mới có biện pháp phù hợp. Nhưng cho dù có dùng
phương pháp nào thì theo Tơi “ cần cù bù khả năng”. Mình phải chăm chỉ, nhiệt

tình, biết kết hợp nhiều biện pháp phù hợp với từng đối tượng thì mới đạt được kết
quả.
Sự thật là vậy, giáo viên chủ nhiệm cần đi sâu đi sát đến từng gia đình học
sinh, như thế mới tìm hiểu được ngun nhân. Có những học sinh vi phạm đạo đức
vì nguyên nhân rất đơn giản. Nhưng nếu giáo viên khơng gần gủi khơng quan tâm
thì khơng thể có biện pháp giáo dục phù hợp và kịp thời. Phải vạch ra cho các em
thấy một tương lai tươi sáng của bản thân mình nếu mình biết cố gắng vì “ khơng
có gì là q muộn trừ khi ta khơng muốn bắt đầu”. Có rất nhiều tỉ phú thành công
mĩ mãng khi bắt đầu sự nghiệp của mình ở tuổi 50, 60… Các em cịn q trẻ để có
thực hiện ước mơ của mình. Kể cho các em nghe các câu chuyện về việc thành
công của một số người nổi tiếng, phải trải qua nhiều thất bại ví dụ như : “honda”.

Để việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh
đạt hiệu quả cao thì gia đình phối hợp thực hiện các giải pháp, biện pháp
sau:
Giáo dục đạo đức ngay trong gia đình vì gia đình là cái nơi của mỗi con
người sinh ra. Người lớn trong gia đình phải là tấm gương để các em noi theo. Cần
xây dựng và giữ gìn truyền thống nề nếp sinh hoạt gia đình để các em có một mơi
trường tốt đẹp, hiếu học, u thích việc học và khơng có ý định bỏ học.
Gia đình quan tâm chăm lo việc học hành của con mình tốt hơn. Chủ động
gọi điện cho giáo viên chủ nhiệm để biết tình hình học tập của con em mình. Đặc
biệt là những học sinh cá biệt có thể liên lạc hàng ngày.

Để việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh
đạt hiệu quả cao thì xã hội phối hợp thực hiện các giải pháp, biện pháp
sau:
Tổ chức những hoạt động giữa nhà trường và xã hội, với trường bạn… để
tham gia các trò chơi thể thao, các cuộc vận động mang tính chính trị như tuyên
truyền cổ động, hoạt động từ thiện… tạo điều kiện cho các em có các mối quan hệ
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng

25