Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong quân đội nhân dân việt nam hiện nay tt

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài luận án
Phát triển văn hóa pháp luật là cơ sở, nền tảng để xây dựng, phát triển lối
sống theo pháp luật của mọi thành viên trong xã hội. Trong sự nghiệp xây
dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta, phát
triển văn hóa pháp luật có vai trị rất quan trọng đối với q trình hình thành,
phát triển hoàn thiện nhân cách con người mới với “lối sống có ý thức tự
trọng, tự chủ, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”.
Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân
Việt Nam trực tiếp hình thành ý thức, hành vi tự giác, lối sống tích cực,
phong cách làm việc theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật qn
đội, góp phần hồn thành tốt chức trách, nhiệm vụ của họ ở đơn vị cơ sở.
Đồng thời, là tiền đề để xây dựng, phát triển, nâng cao trình độ văn hóa
pháp luật trong quân đội, đáp ứng ngày càng vững chắc sự nghiệp xây dựng
quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” trong giai
đoạn hiện nay.
Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân
Việt Nam trong những năm vừa qua đã đạt được những kết quả tương đối
tích cực, song vẫn còn tồn tại một số bất cập, hạn chế nhất định. Những bất
cập, hạn chế đó dẫn đến trình độ văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ có mặt
cịn yếu kém: Trình độ tri thức pháp luật của một bộ phận không nhỏ sĩ quan
trẻ chưa sâu sắc; tình cảm pháp luật cịn mờ nhạt; hành vi ứng xử, chấp
hành pháp luật chưa tự giác, lối sống theo pháp luật của một số sĩ quan trẻ
chưa thường xuyên và vững chắc; kỹ năng áp dụng pháp luật, kỷ luật vào
thực hiện chức trách, nhiệm vụ của sĩ quan trẻ có nội dung cịn lúng túng.
Những hạn chế, yếu kém đó do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ
quan, trong đó nguyên nhân chủ quan của sĩ quan trẻ là cơ bản.
Hiện nay, phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội
nhân dân Việt Nam là một vấn đề có tính cấp thiết hơn bao giờ hết. Trước
yêu cầu nhiệm vụ xây dựng, phát triển văn hóa, con người của Nhà nước

pháp quyền xã hội chủ nghĩa, yêu cầu nhiệm vụ của quân đội trong sẵn
sàng chiến đấu và đánh thắng chiến tranh vũ khí cơng nghệ cao, địi hỏi ý
thức, hành vi chấp hành pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội của sĩ quan
trẻ phải trở thành văn hóa pháp luật. Bên cạnh đó, các thế lực thù địch
thực hiện âm mưu, hoạt động “diễn biến hịa bình” đã và đang xun tạc,
phủ nhận những chuẩn mực văn hóa pháp luật của Nhà nước pháp quyền
xã hội chủ nghĩa, nhằm lôi kéo các tầng lớp nhân dân, trong đó có sĩ quan
trẻ sống buông thả, vô kỷ cương, pháp luật, kỷ luật, suy thoái về tư tưởng


2
chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Phát triển văn
hóa pháp luật của sĩ quan trẻ sẽ tạo ra khả năng “miễn dịch” cao trước
những âm mưu thâm độc đó của các thế lực thù địch, góp phần tiếp tục
củng cố và phát huy hơn nữa phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ trong nhân cách
người cán bộ trẻ ở đơn vị cơ sở thời kỳ mới.
Nghiên cứu về văn hóa pháp luật đã được luận bàn trong nhiều
cơng trình khoa học dưới các góc độ tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên,
chưa có một cơng trình khoa học nào nghiên cứu trực tiếp vấn đề phát
triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt
Nam hiện nay dưới góc độ triết học.
Từ những lý do trên, tác giả lựa chọn vấn đề “Phát triển văn hóa pháp luật
của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay” làm đề tài luận án.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích:
Phân tích, luận giải một số vấn đề về lý luận, thực tiễn và đề
xuất giải pháp cơ bản phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ
trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
* Nhiệm vụ:
- Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài phát triển văn

hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
- Phân tích, luận giải một số vấn đề lý luận về phát triển văn hóa
pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
- Đánh giá thực trạng, dự báo những nhân tố tác động và xu
hướng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội
nhân dân Việt Nam hiện nay.
- Xác định yêu cầu và đề xuất giải pháp cơ bản phát triển văn hóa
pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề bản chất về phát triển văn hóa
pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
* Phạm vi nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu những vấn
đề lý luận, thực tiễn về phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ giữ
chức vụ cán bộ cấp phân đội ở một số đơn vị bộ binh đủ quân ở miền
Bắc (Sư đoàn 3 - Quân khu 1, Sư đoàn 316 - Quân khu 2, Sư đoàn
395 - Quân khu 3, Sư đoàn 312 - Quân đoàn 1, Sư đoàn 325 - Quân
đoàn 2, Trung đoàn 692 - Sư đồn 301 - Bộ Tư lệnh Thủ đơ Hà Nội),
thời gian từ năm 2010 đến nay.
4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận: Là hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt


3
Nam, các văn bản pháp luật của Nhà nước về văn hóa và pháp luật; các
nghị quyết, chỉ thị của Qn ủy Trung ương, Bộ Quốc Phịng, Tổng
cục Chính Trị, Đảng ủy các đơn vị chủ lực về giáo dục pháp luật, rèn
luyện kỷ luật trong quân đội, về văn hóa và một số thành tựu của các
cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài.
* Cơ sở thực tiễn: Là tài liệu tổng kết, số liệu thống kê của các cơ

quan, đơn vị về giáo dục pháp luật, rèn luyện kỷ luật, xây dựng văn
hóa pháp luật; kết hợp với kết quả điều tra, khảo sát thực tế của tác giả
về thực trạng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ giữ chức vụ
cán bộ cấp phân đội ở một số đơn vị bộ binh đủ quân ở miền Bắc (Sư
đoàn 3 - Quân khu 1, Sư đoàn 316 - Quân khu 2, Sư đoàn 395 - Quân
khu 3, Sư đoàn 312 - Quân đoàn 1, Sư đoàn 325 - Quân đoàn 2, Trung
đoàn 692 - Sư đồn 301 - Bộ Tư lệnh Thủ đơ Hà Nội) hiện nay.
* Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp chung là hệ thống
phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy
vật lịch sử. Ngoài ra, luận án còn sử dụng một số phương pháp nghiên
cứu cụ thể như: Lịch sử và lơgíc, phân tích và tổng hợp, quy nạp và
diễn dịch, khái quát hoá và trừu tượng hoá, so sánh, điều tra xã hội
học, trao đổi, chuyên gia. Luận án sử dụng một số phương pháp tiếp
cận: Hoạt động - giá trị - nhân cách; hệ thống và cấu trúc.
5. Những đóng góp mới của luận án
- Bản chất, nội dung khoa học của quan niệm về văn hóa pháp
luật và phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội
nhân dân Việt Nam.
- Tính quy luật phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong
Quân đội nhân dân Việt Nam.
- Một số giải pháp cơ bản phát triển văn hóa pháp luật của sĩ
quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
6. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của đề tài
* Ý nghĩa lý luận: Góp phần khái quát, bổ sung, phát triển một
số vấn đề lý luận khoa học về văn hóa pháp luật và phát triển văn hóa
pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
* Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của đề tài cung cấp luận
cứ khoa học đáp ứng yêu cầu cấp thiết để phát triển văn hóa pháp luật
của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam thời kỳ mới. Đề tài
có thể làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy, phổ biến,

giáo dục pháp luật, kỷ luật, văn hóa pháp luật trong quân đội.


4
7. Kết cấu của luận án
Luận án gồm: Mở đầu, 4 chương (08 tiết), kết luận, danh mục
các cơng trình khoa học đã công bố của tác giả, danh mục tài liệu
tham khảo và phụ lục.
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN
ĐỀ TÀI
1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến phát
triển văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân
đội nhân dân Việt Nam hiện nay
1.1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến lý
luận phát triển văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ
trong Quân đội nhân dân Việt Nam
Tiêu biểu là những cơng trình sau: Nguyễn Duy Lãm với cuốn sách
“Sổ tay thuật ngữ pháp lý thơng dụng”; Lê Đức Tiết với cuốn sách “Văn
hóa pháp lý Việt Nam”; Hồng Thị Kim Quế và Ngơ Huy Cương với
cuốn sách “Văn hóa pháp luật - Những vấn đề lý luận cơ bản và ứng
dụng chuyên ngành”; Vũ Văn Thường với cuốn sách “Bồi dưỡng văn hóa
pháp luật cho học viên đào tạo sĩ quan ở các nhà trường Quân đội hiện
nay”; Vũ Văn Ninh với đề tài “Nâng cao trình độ văn hố pháp luật của
học viên đào tạo đại học cấp phân đội ở Học viện Chính trị Quân sự”;
Đại học Luật Hà Nội với đề tài “Văn hóa pháp luật và phát triển văn hóa
pháp luật ở nước ta hiện nay”; Lê Thanh Thập với bài viết “Quan hệ
tương tác giữa văn hóa pháp luật và văn hóa quản lý”; Lê Minh Tâm với
bài viết “Vấn đề văn hóa pháp luật ở nước ta trong giai đoạn hiện nay”;
Hoàng Thị Kim Quế với bài viết “Văn hố pháp luật giao thơng - các giá

trị chân, thiện, mỹ, ích”; Phạm Duy Nghĩa với bài viết “Góp phần tìm
hiểu văn hóa pháp luật”; Phạm Cơng Trứ với bài viết “Văn hóa pháp luật
của phóng viên - Thực trạng và một số giải pháp”; Phạm Ngọc Thanh và
Nguyễn Thị Thu Hà với bài viết “Văn hóa chính trị và văn hóa pháp luật
Việt Nam - từ lý luận đến thực tiễn”; Ngọ Văn Nhân với bài viết “Về cấu
trúc, vai trị và chức năng của văn hóa pháp luật” và “Về khái niệm văn
hóa pháp luật”; Lê Quốc Hùng với bài viết “Văn hóa pháp lý và nghệ
thuật áp dụng pháp luật trong đời sống xã hội”; Nguyễn Thị Thường với
bài viết “Văn hóa pháp luật trong nền kinh tế thị trường Việt Nam”; Lê
Phương Đông với bài viết “Văn hóa pháp luật và việc nâng cao trình độ
văn hóa pháp luật trong các trường đào tạo sĩ quan quân đội”. Dưới các


5
góc độ tiếp cận khác nhau, những cơng trình trên đã đưa ra quan niệm, cấu
trúc, vai trò, chức năng của văn hóa pháp luật, cũng như con đường, cách
thức hình thành, phát triển văn hóa pháp luật. Đây là cơ sở để luận án kế
thừa trong việc luận giải quan niệm về văn hóa pháp luật, phát triển văn
hố pháp luật và tính quy luật phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ
trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
1.1.2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến thực trạng
phát triển văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân
dân Việt Nam hiện nay
Tiêu biểu là những cơng trình sau: Lê Đức Tiết với cuốn
sách“Văn hóa pháp lý Việt Nam”; Vũ Văn Thường với cuốn sách “Bồi
dưỡng văn hóa pháp luật cho học viên đào tạo sĩ quan ở các nhà
trường Quân đội hiện nay”; Vũ Văn Ninh với đề tài “Nâng cao trình
độ văn hố pháp luật của học viên đào tạo đại học cấp phân đội ở Học
viện Chính trị Quân sự”; Cao Thu Hằng với bài viết “Một số giải pháp
nâng cao văn hóa pháp luật ở Việt Nam hiện nay”; Nguyễn Văn Động

với bài viết “Về việc xây dựng tiêu chuẩn đánh giá trình độ văn hóa
pháp lý của cá nhân và nhóm xã hội ở nước ta hiện nay”; Phạm Cơng
Trứ với bài viết “Văn hóa pháp luật của phóng viên - Thực trạng và
một số giải pháp”; Lê Phương Đông với bài viết “Văn hóa pháp luật
và việc nâng cao trình độ văn hóa pháp luật trong các trường đào tạo
sĩ quan qn đội. Những cơng trình tiêu biểu trên đã căn cứ vào những
tiêu chí nhất định để đánh giá thực trạng văn hóa pháp luật ở từng
phạm vi nhất định. Các cơng trình đã đánh giá một cách toàn diện cả
những thành tựu và hạn chế, đồng thời cũng chỉ nguyên nhân của
những hạn chế đó. Đây là cơ sở để luận án kế thừa trong việc xác định
tiêu chí, nội dung đánh giá thực trạng phát triển văn hoá pháp luật của
sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
1.1.3. Tình hình nghiên cứu liên quan đến giải pháp
phát triển văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân
dân Việt Nam hiện nay
Tiêu biểu là những cơng trình sau: Lê Đức Tiết với cuốn sách “Văn
hóa pháp lý Việt Nam”; Vũ Văn Thường với cuốn sách “Bồi dưỡng văn
hóa pháp luật cho học viên đào tạo sĩ quan ở các nhà trường Quân đội
hiện nay”; Vũ Văn Ninh với đề tài “Nâng cao trình độ văn hố pháp
luật của học viên đào tạo đại học cấp phân đội ở Học viện Chính trị
Quân sự”; Phạm Công Trứ với bài viết “Văn hóa pháp luật của phóng


6
viên - Thực trạng và một số giải pháp”; Cao Thu Hằng với bài viết
“Một số giải pháp nâng cao văn hóa pháp luật ở Việt Nam hiện
nay”; Lê Phương Đơng với bài viết “Văn hóa pháp luật và việc nâng
cao trình độ văn hóa pháp luật trong các trường đào tạo sĩ quan
quân đội”; Đào Huy Hiệp với bài viết “Phát triển văn hóa kỷ luật
cho chiến sĩ ở các đơn vị cơ sở trong quân đội hiện nay”; Nguyễn

Thành Chung với bài viết “Tăng cường bồi dưỡng văn hóa pháp luật
cho đội ngũ trí thức nữ trong quân đội”; Nguyễn Mạnh Tường với
bài viết “Văn hóa pháp luật trong xây dựng nhân cách học viên đại
học quân sự”. Những cơng trình khoa học tiêu biểu trên đã đưa ra hệ
thống giải pháp tương đối toàn diện để xây dựng, giáo dục, bồi
dưỡng, phát triển, nâng cao văn hóa pháp luật cho từng lớp khách thể
cụ thể. Đây là cơ sở để luận án kế thừa trong việc đề xuất và luận giải
hệ thống giải pháp cơ bản phát triển văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ
trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
1.2. Khái quát kết quả chủ yếu của các cơng trình đã cơng bố
và những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết
1.2.1. Khái qt kết quả chủ yếu của các cơng
trình đã cơng bố
Một là, các cơng trình khoa học tiêu biểu liên quan đến đề tài
đã luận giải một số vấn đề lý luận về văn hóa pháp luật và phát triển
văn hóa pháp luật. Qua các cơng trình khoa học tiêu biểu liên quan
đến đề tài, một số vấn đề lý luận về văn hóa pháp luật đã được tiếp cận
chủ yếu dưới góc độ của khoa học Luật học, khoa học Chính trị học...
Ở từng góc độ tiếp cận, các cơng trình đã đưa ra quan niệm, chỉ ra
các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật, vai trị của văn hóa pháp luật
đối với đời sống xã hội, hoàn thiện nhân cách, lối sống của từng lớp
khách thể cụ thể mà các cơng trình hướng đến nghiên cứu; đưa ra
quan niệm về bồi dưỡng, phát triển, nâng cao văn hóa pháp luật với
những nội hàm khác nhau; luận giải khác nhau về cách thức, con
đường liên quan đến tính quy luật phát triển văn hóa pháp luật.
Hai là, các cơng trình khoa học tiêu biểu liên quan đến đề tài đã
đánh giá tương đối sâu sắc một số vấn đề về thực trạng văn hóa pháp
luật, xây dựng, bồi dưỡng, phát triển, nâng cao văn hóa pháp luật. Các
cơng trình đều đánh giá một cách tồn diện cả mặt tích cực và hạn chế về
văn hóa pháp luật; đồng thời chỉ ra những nguyên nhân của thực trạng.

7
Qua đó, các cơng trình liên quan đến đề tài đã phát hiện ra những bất cập
cần phải khắc phục để phát triển, nâng cao trình độ văn hóa pháp luật.
Ba là, các cơng trình khoa học tiêu biểu liên quan đến đề tài đã
đề xuất nhiều hệ thống giải pháp toàn diện nhằm giáo dục, bồi
dưỡng, phát triển, nâng cao văn hóa pháp luật. Các cơng trình
nghiên cứu liên quan đến đề tài dưới góc độ tiếp cận chuyên biệt của
từng khoa học đã đề ra những giải pháp khác nhau nhằm giáo dục,
bồi dưỡng, phát triển, nâng cao văn hóa pháp luật gắn với đặc thù của
từng lớp khách thể mà đề tài nghiên cứu. Dưới góc độ tiếp cận của
các khoa học chuyên ngành ngoài triết học, hệ thống giải pháp được
đề xuất và luận giải của các cơng trình nghiên cứu đã được cơng bố
có liên quan đến đề tài là các giải pháp mang tính cụ thể để giáo dục,
bồi dưỡng, phát triển và nâng cao văn hóa pháp luật cho từng lớp
khách thể cụ thể mà đề tài lựa chọn nghiên cứu.
1.2.2. Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết
Một là, về mặt lý luận, luận án bổ sung, phát triển và làm sâu
sắc cách tiếp cận triết học quan niệm văn hố pháp luật và phát
triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân
Việt Nam, đồng thời luận giải tính quy luật phát triển văn hoá
pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Từ
đòi hỏi của thực tiễn và việc cịn trống vắng những cơng trình
nghiên cứu lý luận về phát triển văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ
dưới góc độ triết học là vấn đề đặt ra để luận án tiếp tục giải quyết.
Hai là, về mặt thực tiễn, luận án đánh giá thực trạng phát triển
văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam
hiện nay, đồng thời dự báo những nhân tố tác động và xu hướng phát
triển của nó trong thời gian tới. Từ đòi hỏi của thực tiễn và việc cịn

trống vắng những cơng trình khoa học khảo sát, đánh giá thực trạng,
nhân tố tác động và xu hướng phát triển văn hoá pháp luật của sĩ
quan trẻ hiện nay dưới góc độ triết học là vấn đề đặt ra để luận án
tiếp tục giải quyết.
Ba là, về mặt giải pháp, luận án luận giải những yêu cầu và đề xuất
một số giải pháp cơ bản mang tính phương pháp luận, có tính khả thi
cao nhằm phát triển văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội
nhân dân Việt Nam hiện nay. Từ đòi hỏi của thực tiễn và việc cịn trống
vắng những cơng trình nghiên cứu về những yêu cầu và giải pháp cơ bản


8
phát triển văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay dưới góc độ triết
học là vấn đề đặt ra để luận án tiếp tục giải quyết.
Kết luận chương 1
Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài đã cho thấy,
một số vấn đề lý luận, thực trạng, giải pháp liên quan đến phát triển
văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam
hiện nay đã được nhiều cơng trình đề cập, luận giải ở các góc độ khác
nhau. Tuy nhiên, chưa có một cơng trình khoa học nào nghiên cứu
trực tiếp, sâu sắc và có hệ thống dưới góc độ triết học về những vấn
đề lý luận, thực trạng, giải pháp phát triển văn hoá pháp luật của sĩ
quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Đó là những
vấn đề đặt ra để luận án tiếp tục giải quyết, làm rõ vấn đề “Phát triển
văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam
hiện nay” dưới góc độ triết học.
Chương 2
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
PHÁP LUẬT CỦA SĨ QUAN TRẺ TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN
DÂN VIỆT NAM

2.1. Quan niệm về văn hoá pháp luật và phát triển văn hóa
pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam
2.1.1. Quan niệm về văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong
Quân đội nhân dân Việt Nam Việt Nam
Văn hóa là một khái niệm có nội hàm rất đa dạng và phong phú, tùy
theo cách tiếp cận mà văn hóa được khái quát với những nội dung khác
nhau. Triết học tiếp cận văn hóa dưới ba góc độ: Hoạt động - giá trị - nhân
cách. Văn hóa được tiếp cận theo ba góc độ trên là cái nhìn tổng thể về
văn hóa theo nhiều chiều cạnh để văn hóa tồn tại như một thực thể xã hội
sống động. Từ các góc độ tiếp cận trên và đứng trên lập trường triết học
mácxít, có thể khẳng định: “Bản chất của văn hóa là sự phát triển những
lực lượng bản chất người theo hệ chuẩn chân - thiện - mỹ và sự hiện thực
hóa nó thơng qua hoạt động sống của con người trong tiến trình lịch sử”.
Văn hóa khơng chỉ bó hẹp, có mặt ở một lĩnh vực nhất định mà
nó hiện diện trong mọi lĩnh vực do con người sáng tạo ra và chứa
đựng những giá trị phản ánh sự thể hiện, phát huy năng lực bản chất
người và trình độ phát triển của con người theo tiêu chí chân - thiện mỹ. Pháp luật là sản phẩm do con người sáng tạo ra để bảo đảm duy
trì sự phát triển ổn định, thống nhất, có trật tự, kỷ cương trong xã hội


9
có giai cấp. Pháp luật là một hiện tượng xã hội mang tính lịch sử ra
đời cùng với sự xuất hiện của nhà nước, là hệ thống các quy tắc xử sự
do nhà nước ban hành mà mọi người phải thực hiện một cách bắt
buộc theo ý chí, lợi ích của giai cấp cầm quyền nhằm điều chỉnh các
mối quan hệ xã hội, bảo vệ trật tự xã hội và lợi ích của giai cấp cầm
quyền. Trong Quân đội nhân dân Việt Nam, pháp luật được cụ thể
hóa thành hệ thống các quy phạm pháp luật do các cơ quan có thẩm
quyền của Nhà nước ban hành như: Luật Quốc phòng, Luật Nghĩa vụ
quân sự, Luật Sĩ quan, Pháp lệnh về Tòa án quân sự, Viện Kiểm sát

quân sự, Điều lệnh, Điều lệ của quân đội, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp
trên, quy định của đơn vị nhằm điều chỉnh và quản lý các quan hệ xã
hội đối với hoạt động quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.
Kế thừa quan điểm của một số cơng trình khoa học đã cơng bố và
từ những luận giải trên, luận án quan niệm: Văn hóa pháp luật là tổng
thể những giá trị phản ánh sự thể hiện, phát huy năng lực hoạt động và
trình độ phát triển của con người theo tiêu chí chân - thiện - mỹ trong
lĩnh vực pháp luật.
Bản chất của văn hóa pháp luật xét đến cùng là những dấu ấn thể
hiện sự lớn lên của con người về giá trị theo tiêu chí chân - thiện - mỹ
và sự sáng tạo giá trị theo tiêu chí chân - thiện - mỹ trong lĩnh vực
pháp luật. Những dấu ấn đó trong mỗi chủ thể (cộng đồng, cá nhân)
đậm hay nhạt, rõ hay mờ đều phản ánh trình độ văn hóa pháp luật. Ở
cấp độ cá nhân, văn hóa pháp luật là trình độ người của mỗi cá nhân
trong lĩnh vực pháp luật, là tổng hịa những tri thức, tình cảm, hành vi
và lối sống theo pháp luật của mỗi cá nhân theo tiêu chí chân - thiện mỹ hợp thành nhân cách văn hóa sống và làm việc theo pháp luật.
Văn hóa pháp luật ở cấp độ cá nhân ln gắn với những đặc điểm của
từng chủ thể pháp luật nhất định. Sĩ quan trẻ là những sĩ quan có quân hàm
từ thiếu úy đến thiếu tá, có tuổi đời dưới 35 tuổi, giữ chức vụ cán bộ cấp
phân đội (trung đội, đại đội, tiểu đoàn) hoặc tương tương cấp phân đội trong
Quân đội nhân dân Việt Nam. Hoạt động của sĩ quan trẻ liên quan đến lĩnh
vực pháp luật, kỷ luật có một số đặc điểm cơ bản sau:
Một là, sĩ quan trẻ là một bộ phận cán bộ của Đảng, Nhà nước
hoạt động trong lĩnh vực quân sự, mọi hoạt động của họ được thực
hiện một cách tự giác, nghiêm cách, triệt để, vô điều kiện theo pháp
luật nhà nước, kỷ luật quân đội.


10
Hai là, chủ động, tự giác chấp hành nghiêm cách, triệt để, vô

điều kiện pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội, không thụ động chờ
mệnh lệnh của cấp trên là những nội dung thể hiện tính sáng tạo,
nhạy bén trong hoạt động chấp hành pháp luật của sĩ quan trẻ.
Ba là, sĩ quan trẻ là người trực tiếp tổ chức và thực hiện đường
lối, chính sách của Đảng, pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội ở các
đơn vị cơ sở trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
Từ những luận giải trên, luận án quan niệm: Văn hóa pháp luật của sĩ
quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam là tổng hịa những tri thức,
tình cảm, hành vi và lối sống theo pháp luật, kỹ năng áp dụng pháp luật
của sĩ quan trẻ theo tiêu chí chân - thiện - mỹ hợp thành nhân cách văn
hoá sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân
đội.
Cấu trúc văn hoá pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân
dân Việt Nam:
Tri thức pháp luật của sĩ quan trẻ. Là sự hiểu biết của sĩ quan trẻ
về pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội, quy định của đơn vị một
cách đầy đủ, sâu sắc, ở tầm bản chất; có sự kết hợp hài hịa giữa tri
thức pháp luật ở trình độ phổ thơng với trình độ tri thức pháp luật
trung cấp gắn với đặc thù hoạt động quân sự.
Tình cảm pháp luật của sĩ quan trẻ. Đó là những rung động của
tâm hồn sĩ quan trẻ thể hiện sự tôn trọng, thượng tôn, thoải mái, tin
tưởng và hy vọng tuyệt đối vào sự công bằng, giá trị xã hội cao cả, tiến
bộ của pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội và quy định của đơn vị.
Hành vi và lối sống theo pháp luật của sĩ quan trẻ. Hành vi pháp
luật của sĩ quan trẻ là hành vi xử sự tích cực đối với pháp luật nhà
nước, kỷ luật quân đội, được khởi phát trên cơ sở sự hiểu biết sâu sắc
về pháp luật và tình cảm pháp luật tích cực được xã hội, quân đội
chấp nhận, thừa nhận, cổ súy và được pháp luật nhà nước, kỷ luật
quân đội bảo vệ. Lối sống theo pháp luật của sĩ quan trẻ là một loại
hình của lối sống, được thực hiện trên cơ sở nền tảng tri thức pháp

luật, kỷ luật tiên tiến với một tình cảm tơn trọng và thượng tơn pháp
luật, kỷ luật. Hành vi và lối sống theo pháp luật nhà nước, kỷ luật
quân đội và quy định của đơn vị của sĩ quan trẻ được thấm sâu và bền
vững trong từng hành vi của họ mà bất cứ sự tác động từ bên ngồi
nào cũng khơng thể làm thay đổi những hành vi và lối sống theo pháp
luật đã trở thành “cốt cách”, phong cách của họ.


11
Kỹ năng áp dụng pháp luật của sĩ quan trẻ. Đó là kỹ năng áp
dụng pháp luật trong hoạt động thực tiễn trực tiếp lãnh đạo, chỉ huy,
huấn luyện, quản lý nhà nước đối với quân nhân và đơn vị thuộc
quyền ở đơn vị cơ sở của sĩ quan trẻ. Kỹ năng áp dụng pháp luật
được sĩ quan trẻ thực hiện trong các khâu, các bước hoạt động thực
tiễn trực tiếp lãnh đạo, chỉ huy, huấn luyện, quản lý nhà nước đối với
quân nhân và đơn vị thuộc quyền ở đơn vị cơ sở theo đường lối, chủ
trương của Đảng, pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội và quy định
của đơn vị. Tính hiện thực trực tiếp trong hoạt động thực tiễn ở đơn
vị cơ sở đã quy định nét đặc thù về áp dụng pháp luật của sĩ quan trẻ.
Các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ có vị trí,
vai trị khác nhau. Tuy nhiên, mỗi yếu tố đó khơng tồn tại một cách
biệt lập mà ln có quan hệ chặt chẽ với nhau, là cơ sở tiền đề cho
nhau để tạo thành mơ hình, sắc thái riêng về văn hóa pháp luật của sĩ
quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
Nét đặc thù về văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội
nhân dân Việt Nam: Phản ánh và được cụ thể hóa thơng qua việc
chấp hành Điều lệ, Điều lệnh, kỷ luật quân đội, quy định của đơn vị,
chỉ thị, mệnh lệnh trực tiếp của người chỉ huy cấp trên; là văn hóa
pháp luật của người cán bộ cấp phân đội trực tiếp lãnh đạo, chỉ huy,
huấn luyện, thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với quân nhân

và đơn vị thuộc quyền; chưa được định hình ổn định vững chắc trong
nhân cách và còn nhiều vòng khâu phát triển ở phía trước.
2.1.2. Quan niệm về phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan
trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam
Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ
trong Quân đội nhân dân Việt Nam là q trình tiếp
nhận, nội hóa giá trị pháp luật thành các yếu tố cấu
thành văn hóa pháp luật trong nhân cách và hiện
thực hóa các yếu tố ấy trong thực tiễn dưới tác động
hợp quy luật của các chủ thể nhằm hồn thiện nhân
cách văn hố sống và làm việc của sĩ quan trẻ theo
Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội.
Quan niệm về phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân
đội nhân dân Việt Nam được thể hiện cụ thể với những nội dung sau:
Một là, phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ là một quá
trình biện chứng đi từ chủ quan hóa cái khách quan đến khách quan


12
hóa cái chủ quan. Đó là q trình đi từ tiếp nhận giá trị pháp luật đến
nội hóa giá trị pháp luật thành các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật
trong nhân cách, và từ nội hóa giá trị pháp luật thành các yếu tố cấu
thành văn hóa pháp luật trong nhân cách đến hiện thực hóa các yếu tố
hợp thành văn hóa pháp luật trong thực tiễn. Trong đó, tiếp nhận giá
trị pháp luật đến nội hóa giá trị pháp luật thành các yếu tố cấu thành
văn hóa pháp luật trong nhân cách - chủ quan hóa cái khách quan và
hiện thực hóa các yếu tố hợp thành văn hóa pháp luật trong thực tiễn
- khách quan hóa cái chủ quan. Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ
quan trẻ là một quá trình biện chứng, với ba q trình riêng lẻ nhưng
giữa chúng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.

Hai là, phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ là q trình
khơng ngừng giải quyết các mâu thuẫn của từng vịng khâu, từng q
trình riêng lẻ và tổng thể quá trình phát triển. Mâu thuẫn tồn tại và không
ngừng xuất hiện trong mọi khâu, mọi bước, mọi quá trình và tổng thể quá
trình phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ. Sự tồn tại đan xen và giải
quyết mâu thuẫn tạo sự phát triển về trình độ tiếp nhận giá trị pháp luật
cũng đồng thời là quá trình sĩ quan trẻ giải quyết các mâu thuẫn để nội hóa
và hiện thực hóa giá trị pháp luật. Nhận thức đúng mâu thuẫn trong từng
quá trình và tổng thể quá trình phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ
là cơ sở để lựa chọn đúng những cách thức giải quyết từng mâu thuẫn tạo
động lực bên trong phát triển văn hóa pháp luật của họ.
Ba là, phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ là q trình kế
thừa có chọn lọc, khẳng định tính chủ thể văn hóa pháp luật của người
cán bộ trẻ ở đơn vị cơ sở. Đó là sự kế thừa có chọn lọc kết hợp chặt chẽ
giữa lịch đại và đồng đại. Theo chiều lịch đại, phát triển văn hóa pháp
luật của sĩ quan trẻ đều kế thừa có chọn lọc những giá trị văn hóa pháp
luật của người học sinh, thanh niên, học viên đào tạo sĩ quan và những
giá trị văn hóa pháp luật của những lớp sĩ quan trẻ thế hệ trước. Theo
chiều đồng đại, mỗi sự phát triển về trình độ văn hóa pháp luật của sĩ
quan trẻ ln kế thừa có chọn lọc những giá trị văn hóa pháp luật của xã
hội đương đại, của môi trường hoạt động ở đơn vị cơ sở, tạo cơ sở tồn
tại hiện thực và hướng đến phát triển ở tương lai.
Bốn là, phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ được khởi
phát từ trình độ, đặc điểm đang trong quá trình phát triển hồn thiện,
nhưng chưa vững chắc đến trình độ, đặc điểm phát triển hồn thiện,
vững chắc hơn. Đó là q trình phát triển của từng yếu tố cấu thành và


13
tổng thể trình độ, đặc điểm văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ từ trình độ

thấp, đến trình độ cao. Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ được
diễn ra từ trình độ, đặc điểm có sự tương quan ngang bằng giữa tính
gượng ép với tính tự giác đến trình độ, đặc điểm văn hóa pháp luật của
sĩ quan trẻ ngày càng tự giác hơn trong việc chấp hành pháp luật, kỷ
luật. Đây là sự khác biệt về chất với văn hóa pháp luật của hạ sĩ quan binh sĩ, học viên đào tạo sĩ quan, sĩ quan trưởng thành, trung, cao cấp.
Năm là, phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ là kết quả
tương tác hợp quy luật giữa các chủ thể. Chủ thể tác động đến phát
triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ là các tổ chức đảng, tổ chức chỉ
huy (đảng ủy và ban chỉ huy trung đoàn, đảng ủy và ban chỉ huy tiểu
đoàn, chi ủy và ban chỉ huy đại đội); các cơ quan chức năng; tổ chức
Đoàn; Hội đồng quân nhân; các lực lượng giáo dục, rèn luyện (cán bộ
lãnh đạo, chỉ huy các cấp, gia đình). Bản thân sĩ quan trẻ vừa là khách
thể, vừa là chủ thể tự giáo dục, tự rèn luyện, tự tổ chức thực tiễn, phát
triển văn hóa pháp luật. Tương tác hợp quy luật giữa các chủ thể là quá
trình các chủ thể bên ngoài tác động phù hợp, đồng bộ và sự hợp tác
tác động, nỗ lực tích cực của sĩ quan trẻ làm chuyển hóa yêu cầu phát
triển văn hóa pháp luật mang tính khách quan thành nhu cầu tự thân
của sĩ quan trẻ.
2.2. Tính quy luật phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan
trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam
2.2.1. Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan
trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam trên cơ sở
tiếp nhận giá trị pháp luật
Quá trình phát triển văn hóa pháp luật, hồn thiện nhân cách của
mình, sĩ quan trẻ luôn hướng đến tiếp nhận những giá trị pháp luật
phù hợp với trình độ văn hóa pháp luật của người cán bộ cấp phân
đội ở đơn vị cơ sở.
Đây là q trình tích luỹ lượng giá trị pháp luật của sĩ quan trẻ,
và chỉ trở nên hoàn chỉnh khi lượng giá trị pháp luật đó đủ lớn để nội
hóa thành các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật trong nhân cách.

Quá trình này được thực hiện với cách thức cơ bản là giáo dục pháp
luật và theo cơ chế truyền và nhận giá trị. Tiếp nhận giá trị pháp luật,
kỷ luật là tiền đề, là điều kiện cần để phát triển văn hóa pháp luật của
sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam.


14
2.2.2. Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan
trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam là kết quả
trực tiếp của q trình nội hóa giá trị pháp luật
thành các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật trong
nhân cách
Trong q trình phát triển văn hóa pháp luật hồn thiện nhân
cách của mình, sĩ quan trẻ ln hướng đến nội hóa những giá trị pháp
luật đã được tiếp nhận thành các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật
trong nhân cách, phù hợp với trình độ văn hóa pháp luật của người
cán bộ trẻ ở đơn vị cơ sở.
Đây là q trình khẳng định mơ hình nhân cách có trình độ văn
hóa pháp luật với sắc thái riêng của chủ thể là sĩ quan trẻ, cán bộ cấp
phân đội. Quá trình này được thực hiện bằng cách thức cơ bản là rèn
luyện sĩ quan trẻ sống, làm việc theo pháp luật và theo cơ chế hướng
dẫn, làm mẫu, uốn nắn - tu dưỡng, tập làm theo, tự sửa. Nội hóa giá
trị pháp luật thành các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật trong nhân
cách trực tiếp quyết định kết quả phát triển văn hóa pháp luật của sĩ
quan trẻ. Trình độ tri thức pháp luật, tình cảm tơn trọng pháp luật,
thói quen, hành vi, lối sống theo pháp luật và kỹ năng áp dụng pháp
luật của sĩ quan trẻ thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện trở thành
“huyết mạch” “tuần hoàn” bền vững trong nhân cách trực tiếp quyết
định kết quả phát triển văn hóa pháp luật của họ.
2.2.3. Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân

đội nhân dân Việt Nam được hiện thực hóa trong thực tiễn sống,
làm việc theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội
Văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ chỉ được phát triển bền vững
và có giá trị thực tiễn khi nó được thẩm thấu, tỏa sáng và làm cho
hoạt động thực tiễn của họ có hiệu quả hơn. Do đó, phát triển văn hóa
pháp luật của sĩ quan trẻ được hiện thực hóa trong thực tiễn sống, làm
việc theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội là tính
quy luật nội tại của quá trình này.
Đây là quá trình tất yếu khách quan, đồng thời đánh dấu bước hồn
thành chu trình phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ. Quá trình
này được thực hiện bằng cách thức tổ chức thực tiễn sống, làm việc theo
Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội với cơ chế triển khai,
quán triệt, tổ chức thực hiện, kiểm tra, đánh giá, tổng kết, rút kinh


15
nghiệm - tự quán triệt, tự tổ chức thực hiện, tự kiểm tra, đánh giá, rút
kinh nghiệm. Hiện thực hóa các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật đã
được nội hóa thành phẩm chất nhân cách của sĩ quan trẻ trong thực tiễn
sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội là
cơ sở động lực, mục đích, tiêu chuẩn kiểm tra, đánh giá trình độ phát
triển văn hóa pháp luật của họ.
Kết ḷn chương 2
Văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt
Nam xét theo bình diện văn hóa pháp luật cá nhân, là trình độ
người của sĩ quan trẻ trong lĩnh vực pháp luật. Đó là tổng hịa
những tri thức, tình cảm pháp luật, hành vi và lối sống theo pháp
luật, kỹ năng áp dụng pháp luật của sĩ quan trẻ theo tiêu chí chân thiện - mỹ hợp thành nhân cách văn hóa sống, làm việc của theo
Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Phát triển văn
hóa pháp luật của sĩ quan trẻ là q trình tiếp nhận, nội hóa giá trị

pháp luật thành các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật trong nhân
cách và hiện thực hóa các yếu tố đó trong thực tiễn sống, làm việc
theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội dưới sự
tương tác của các chủ thể.
Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ là một quá trình tự
thân phát triển, tuân theo những tính quy luật nội tại cơ bản. Theo đó,
phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trên cơ sở tiếp nhận giá trị
pháp luật; là kết quả trực tiếp của q trình nội hóa giá trị pháp luật
thành các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật trong nhân cách; được
hiện thực hóa trong thực tiễn sống, làm việc của sĩ quan trẻ theo Hiến
pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội.
Chương 3
THỰC TRẠNG VÀ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN VĂN HÓA PHÁP
LUẬT CỦA SĨ QUAN TRẺ TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN
VIỆT NAM
HIỆN NAY
3.1. Thực trạng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ
trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay
3.1.1. Thực trạng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ
trong Quân đội nhân dân Việt Nam trên cơ sở tiếp nhận giá trị
pháp luật hiện nay
Một là, phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trên cơ sở tiếp
nhận giá trị pháp luật đã đạt được những kết quả rất tích cực thơng qua


16
hoạt động giáo dục pháp luật của các chủ thể ở đơn vị cơ sở, song vẫn còn
một số hạn chế về chương trình, nội dung giáo dục pháp luật cho sĩ quan
trẻ có nội dung chưa phù hợp, thiếu tính thiết thực, dàn trải, thiếu trọng
điểm. Hình thức, phương pháp giáo dục pháp luật, kỷ luật chưa thật linh

hoạt, sáng tạo phù hợp với nội dung và đối tượng giáo dục. Phương pháp
thông tin một chiều vẫn là chủ yếu.
Hai là, phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trên cơ sở
tiếp nhận giá trị pháp luật hiện nay đã đạt được những kết quả tương
đối vững chắc, hiệu quả thông qua tự giáo dục pháp luật của sĩ quan
trẻ, tuy nhiên một số sĩ quan trẻ cịn có thái độ, động cơ, nhu cầu, ý
chí tự giáo dục, tự tiếp nhận chưa thực sự tích cực, có biểu hiện thờ
ơ, hình thức, cầm chừng; chưa tích cực, chủ động, tự giác, tự tổ chức
và thực hiện linh hoạt các hình thức, phương pháp giáo dục, tiếp nhận
giá trị pháp luật, kỷ luật.
Những hạn chế về thực trạng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan
trẻ trên cơ sở tiếp nhận giá trị pháp luật hiện nay là do chương trình, nội
dung, hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật của các chủ thể cho sĩ
quan, trong đó có sĩ quan trẻ chậm được đổi mới theo sự vận động của
thực tiễn, của khả năng và trình độ nhận thức của sĩ quan trẻ; chất lượng tự
giáo dục pháp luật của bản thân sĩ quan trẻ cịn hạn chế.
3.1.2. Thực trạng phát triển văn hóa pháp luật
của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam
thơng qua nội hóa giá trị pháp luật thành các yếu tố
cấu thành văn hóa pháp luật trong nhân cách của
họ hiện nay
Một là, phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ thơng qua nội
hóa giá trị pháp luật hiện nay đã đạt được kết quả tương đối tốt thông
qua hoạt động quản lý, rèn luyện theo pháp luật và kỷ luật của các chủ
thể, tuy nhiên một số nội dung quản lý, rèn luyện chưa thật toàn diện,
thiếu trọng điểm; chưa kết hợp chặt chẽ giữa quản lý, rèn luyện con
người (cá nhân) sĩ quan trẻ với công việc (chức trách, nhiệm vụ) của sĩ
quan trẻ ở đơn vị cơ sở; có nội dung chưa phù hợp với khả năng của sĩ
quan trẻ; một số đơn vị cịn nặng về phương pháp mệnh lệnh hành chính
dẫn đến phương pháp thuyết phục và nêu gương chưa được đề cao.

17
Những hạn chế trên, tác động tiêu cực đến kết quả phát triển văn hóa
pháp luật của họ hiện nay.
Hai là, sĩ quan trẻ ngày càng tích cực, tự giác, tự rèn luyện theo những
giá trị, chuẩn mực, quy định của pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội, tuy
nhiên vẫn còn một số sĩ quan trẻ chưa thật tự giác, có biểu hiện ngại khó,
ngại khổ, ngại rèn luyện. Nhất là một số sĩ quan trẻ mới ra trường chưa thực
sự tích cực, có biểu hiện thờ ơ, hình thức, cầm chừng, “xả hơi”; chưa tích
cực, chủ động, tự giác, tự tổ chức và thực hiện linh hoạt các hình thức,
phương pháp rèn luyện, nội hóa giá trị pháp luật, kỷ luật.
Những hạn chế về thực trạng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ
quan trẻ thơng qua nội hóa giá trị pháp luật hiện nay là do chất lượng
quản lý, rèn luyện sĩ quan trẻ sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp
luật nhà nước, kỷ luật quân đội của các chủ thể cịn hạn chế. Tính tích
cực, tự giác, tự rèn luyện theo pháp luật, kỷ luật của sĩ quan trẻ chưa
được phát huy cao độ và thường xuyên.
3.1.3. Thực trạng phát triển văn hóa pháp luật
của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt
Nam thông qua thực tiễn sống, làm việc của sĩ
quan trẻ theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước,
kỷ luật quân đội hiện nay
Một là, phát triển văn hóa pháp luật thơng qua thực tiễn sống, làm
việc của sĩ quan trẻ theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân
đội hiện nay đã được thực hiện có trình tự, hệ thống thông qua tổ chức
thực tiễn của các chủ thể, song một số nội dung còn thiếu sự đồng bộ.
Việc ra quyết định, xây dựng kế hoạch thực hiện hiện thực hóa các yếu
tố cấu thành văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong một số nhiệm vụ của
cấp ủy, chỉ huy có nội dung chưa sát thực tiễn; tổ chức thực tiễn thực

hiện một số nhiệm vụ ở đơn vị cơ sở có nội dung chưa chặt chẽ, vi phạm
quy trình và nguyên tắc; việc kiểm tra, đánh giá một số nhiệm vụ chưa
thường xuyên; công tác tổng kết, rút kinh nghiệm tổ chức thực tiễn một
số nhiệm vụ cịn mang tính hình thức.
Hai là, tự tổ chức thực tiễn hiện thực hóa các yếu tố cấu thành
văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ đã được thực hiện tương đối có hiệu
quả trong thực tiễn sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật nhà
nước, kỷ luật quân đội, quy định của đơn vị, song việc lựa chọn giá


18
trị pháp luật của một số sĩ quan trẻ có nội dung chưa phù hợp; việc tự
tổ chức thực hiện có nội dung cịn cứng nhắc, thiếu tính linh hoạt nên
kết quả hoạt động thực tiễn chưa cao dẫn đến việc chấp hành pháp
luật, kỷ luật của một số sĩ quan trẻ chưa thật tự giác, có biểu hiện cơ
hội; việc kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm nội dung hiện thực hóa
các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật của một số ít sĩ quan trẻ mang
nặng tính chủ quan, bảo thủ, chưa trung thực.
Những hạn chế trên là do chất lượng, trình độ, kinh nghiệm tổ
chức thực tiễn hiện thực hóa các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật
trong thực tiễn sống, làm việc của sĩ quan trẻ theo Hiến pháp và pháp
luật nhà nước, kỷ luật quân đội trong thời gian qua của các chủ thể và
chính bản thân sĩ quan trẻ cịn hạn chế.
3.2. Nhân tố tác động và xu hướng phát triển văn hóa pháp
luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay
3.2.1. Nhân tố tác động đến phát triển văn hóa pháp luật của
sĩ quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay
Một là, tác động của hội nhập quốc tế về pháp luật, quốc phịng
đến phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay
Hai là, tác động của vấn đề xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp

quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta đến phát triển văn hóa pháp luật
của sĩ quan trẻ hiện nay
Ba là, tác động của sự vận động, biến đổi, phát triển về trình độ
văn hóa pháp luật của xã hội và quân đội đến phát triển văn hóa pháp
luật của sĩ quan trẻ hiện nay
3.2.2. Xu hướng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ
trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay
Một là, xu hướng tri thức pháp luật hóa, nói và làm thống nhất
với nhau theo pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội trong phát triển
văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay
Hai là, xu hướng thượng tôn pháp luật trong phát triển văn hóa
pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay
Ba là, xu hướng gắn kết chặt chẽ giữa tự giác và nghiêm minh
trong phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay
Kết luận chương 3
Thực trạng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay
có nhiều chuyển biến tích cực thông qua tiếp nhận giá trị pháp luật; nội


19
hóa giá trị pháp luật thành các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật trong
nhân cách; thực tiễn sống, làm việc của sĩ quan trẻ theo Hiến pháp và
pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Tuy nhiên, vẫn cịn đó những hạn
chế, bất cập. Đó là những lực cản cần phải khắc phục để phát triển văn
hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay.
Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay luôn chịu sự
tác động trực tiếp và chủ yếu nhất của tác động của hội nhập quốc tế về
pháp luật, quốc phòng; vấn đề xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta; sự vận động, biến đổi, phát triển về
trình độ văn hóa pháp luật của xã hội và quân đội. Phát triển văn hóa

pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay có thể diễn ra theo xu hướng: Tri
thức pháp luật hóa, nói và làm thống nhất với nhau theo pháp luật;
thượng tôn pháp luật; gắn kết chặt chẽ giữa tự giác và nghiêm minh.
Mỗi nội dung của xu hướng tổng thể luôn tồn tại hai mặt đối lập, tích
cực và tiêu cực, khả năng thuận chiều và ngược chiều. Tuy nhiên, mặt
tích cực, khả năng thuận chiều sẽ là ưu trội, giữ vững trục chuẩn về xu
hướng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay.
Chương 4
YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN PHÁT TRIỂN
VĂN HÓA PHÁP LUẬT CỦA SĨ QUAN TRẺ
TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY
4.1. Yêu cầu cơ bản phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan
trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay
4.1.1. Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan
trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay phải
trên cơ sở quán triệt và nhận thức đúng đường lối,
chủ trương của Đảng, pháp luật Nhà nước, kỷ luật
quân đội
Quán triệt và nhận thức đúng đường lối, chủ trương của Đảng,
pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội là cơ sở để sĩ quan trẻ hình thành
thái độ, tình cảm pháp luật và hành vi pháp luật tích cực, đồng thời
nâng cao kỹ năng áp dụng pháp luật, kỷ luật của họ đối với đơn vị và
quân nhân thuộc quyền ở đơn vị cơ sở.
4.1.2. Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân
đội nhân dân Việt Nam hiện nay gắn kết chặt chẽ với phát triển
toàn diện nhân cách người cán bộ quân đội giai đoạn mới
Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay phải được
xác định là một trong những nội dung quan trọng hàng đầu, gắn kết

20
chặt chẽ với các nội dung khác, góp phần phát triển tồn diện nhân
cách người cán bộ qn đội nói chung, cán bộ cấp phân đội nói riêng.
Phát triển văn hóa pháp luật phải được đặt ngang hàng và ln đồng
hành cùng với phát triển về phẩm chất tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống và năng lực tồn diện của sĩ quan trẻ.
4.1.3. Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân
đội nhân dân Việt Nam hiện nay gắn với hoạt động thực tiễn theo
chức trách, nhiệm vụ của sĩ quan trẻ ở đơn vị cơ sở trong sự
nghiệp xây dựng quân đội thời kỳ mới
Quán triệt và thực hiện yêu cầu này đòi hỏi, phát triển văn hóa
pháp luật phải gắn chặt với các hoạt động thực tiễn chủ yếu, trực tiếp
nhất của sĩ quan trẻ như: Huấn luyện sẵn sàng chiến đấu đối với đơn vị
và quân nhân thuộc quyền; xây dựng đơn vị cơ sở vững mạnh về chính
trị; xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật ở đơn vị cơ sở.
4.2. Giải pháp cơ bản phát triển văn hóa pháp luật của sĩ
quan trẻ trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay
4.2.1. Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp
giáo dục pháp luật của các chủ thể và nâng cao chất
lượng tự giáo dục pháp luật của sĩ quan trẻ
Đây là giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả quá trình tiếp nhận
giá trị pháp luật, giúp cho sĩ quan trẻ tiếp nhận được lượng giá trị pháp luật
nhà nước, kỷ luật quân đội, quy định của đơn vị, tạo cơ sở tiền đề vững chắc
phát triển văn hóa pháp luật của họ hiện nay. Để thực hiện giải pháp này, các
chủ thể cần thực hiện tốt một số biện pháp cụ thể sau:
Một là, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục
pháp luật của các chủ thể cho sĩ quan trẻ. Thứ nhất, chủ động quán
triệt, vận dụng quan điểm của Đảng, Nhà nước, Quân đội, chỉ thị,
hướng dẫn của cấp trên vào đổi mới chương trình, nội dung, hình
thức giáo dục pháp luật cho sĩ quan trẻ. Thứ hai, đổi mới nội dung

theo hướng cơ bản, hệ thống, thiết thực, bám sát thực tiễn, phù hợp
với hoạt động thực tiễn theo chức trách, nhiệm vụ của sĩ quan trẻ đối
với đơn vị và quân nhân thuộc quyền. Thứ ba, đa dạng hóa và vận
dụng linh hoạt các hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật cho
sĩ quan trẻ. Thứ tư, kết hợp chặt chẽ, lồng ghép giữa giáo dục pháp
luật, kỷ luật với giáo dục chính trị, đạo đức cho sĩ quan trẻ.
Hai là, nâng cao chất lượng tự giáo dục pháp luật của
sĩ quan trẻ. Thứ nhất, nâng cao trình độ lựa chọn nội dung, hình
thức và phương pháp tự giáo dục pháp luật của sĩ quan trẻ. Thứ hai,


21
nâng cao tinh thần ham hiểu biết, tìm hiểu và nghiên cứu về pháp luật
nhà nước, kỷ luật quân đội của sĩ quan trẻ. Thứ ba, mỗi sĩ quan trẻ phải
thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục pháp luật, kỷ luật cho cán bộ, chiến sĩ
thuộc quyền để nâng cao chất lượng tự giáo dục pháp luật của bản thân.
Thứ tư, đảm bảo tốt cơ sở vật chất, phương tiện giáo dục tạo điều kiện
thuận lợi nhất để nâng cao chất lượng tự giáo dục pháp luật của sĩ quan
trẻ.
4.2.2. Nâng cao chất lượng rèn luyện sĩ quan trẻ sống, làm
việc theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội
Đây là giải pháp làm cho sĩ quan trẻ nội hóa một cách hiệu quả,
vững chắc những giá trị pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội, quy định
của đơn vị đã được tiếp nhận thành các yếu tố cấu thành văn hóa pháp
luật trong nhân cách, tạo cơ sở động lực bên trong, trực tiếp quyết định
kết quả phát triển văn hóa pháp luật của họ hiện nay. Thực hiện giải
pháp này, các chủ thể cần thực hiện tốt một số biện pháp cụ thể sau:
Một là, nâng cao chất lượng quản lý, rèn luyện sĩ quan trẻ sống,
làm việc theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội của
các chủ thể. Thứ nhất, đổi mới nội dung, hình thức và phương pháp

quản lý, rèn luyện sĩ quan trẻ sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp
luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Thứ hai, phát huy vai trò, trách
nhiệm của đội ngũ cán bộ, các tổ chức, cấp ủy, chính quyền địa
phương trên địa bàn đơn vị đóng quân, nơi cư trú và gia đình, người
thân trong việc quản lý, rèn luyện sĩ quan trẻ sống, làm việc theo Hiến
pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Thứ ba, đánh giá kết quả
quản lý, rèn luyện sĩ quan trẻ sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp
luật nhà nước, kỷ luật quân đội khoa học, dân chủ, khách quan và có ý
nghĩa giáo dục thiết thực đối với quá trình rèn luyện tiếp theo.
Hai là, phát huy tính tích cực, tự giác của sĩ quan trẻ trong tự rèn
luyện bản thân mình sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật
nhà nước, kỷ luật quân đội. Thứ nhất, nâng cao trình độ nhận thức
của sĩ quan trẻ về mục đích, vai trò, thực chất của tự rèn luyện lối
sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân
đội đối với phát triển văn hóa pháp luật của họ. Thứ hai, nâng cao
trình độ tự chuyển hố nhận thức thành động cơ, ý chí quyết tâm tự
rèn luyện lối sống, làm việc của sĩ quan trẻ theo Hiến pháp và pháp
luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Thứ ba, nâng cao trình độ tự
chuyển hố nhận thức, động cơ, ý chí thành thói quen, hành vi tích


22
cực, tự giác, tự rèn luyện lối sống, làm việc của sĩ quan trẻ theo
Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Thứ tư, phát huy
tính tiền phong, gương mẫu, tự giác của sĩ quan trẻ trong rèn luyện
lối sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật
quân đội và quy định của đơn vị
4.2.3. Nâng cao chất lượng tổ chức thực tiễn
sống, làm việc của sĩ quan trẻ theo Hiến pháp và
pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội

Đây là giải pháp làm cho sĩ quan trẻ hiện thực hóa các yếu tố cấu thành
văn hóa pháp luật của họ trong thực tiễn sống, làm việc của sĩ quan trẻ theo
Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Để thực hiện giải pháp
này, các chủ thể cần tiến hành tốt một số biện pháp cụ thể sau:
Một là, nâng cao chất lượng tổ chức thực tiễn sống, làm việc theo
Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội của các chủ thể cho
sĩ quan trẻ. Thứ nhất, nâng cao chất lượng ra quyết định, xây dựng kế
hoạch tổ chức thực tiễn của các chủ thể, tạo điều kiện thuận lợi định
hướng, hướng dẫn cho sĩ quan trẻ hiện thực hóa các yếu tố cấu thành văn
hóa pháp luật. Thứ hai, tổ chức tốt việc thực hiện quyết định, kế hoạch
của các chủ thể cho sĩ quan trẻ hiện thực hóa các yếu tố cấu thành văn
hóa pháp luật trong thực tiễn. Thứ ba, thường xuyên làm tốt công tác
kiểm tra, đánh giá việc tổ chức thực tiễn của các chủ thể cho sĩ quan trẻ
hiện thực hóa các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật của họ trong thực
tiễn. Thứ tư, lãnh đạo, chỉ huy các cấp phải thường xuyên tổng kết, rút
kinh nghiệm việc tổ chức cho sĩ quan trẻ hiện thực hóa các yếu tố cấu
thành văn hóa pháp luật trong thực tiễn sống, làm việc theo Hiến pháp
và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội.
Hai là, nâng cao trình độ tự tổ chức thực tiễn sống, làm việc của sĩ
quan trẻ theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Thứ
nhất, nâng cao trình độ tự lựa chọn giá trị pháp luật để hiện thực hóa trong
thực tiễn. Thứ hai, nâng cao trình độ tự tổ chức các hoạt động hiện thực
hóa các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật trong thực tiễn. Thứ ba, nâng
cao trình độ tự kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm đối với q trình hiện
thực hóa các yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật trong thực tiễn.
Ba là, xây dựng mơi trường văn hóa sống và làm việc ở đơn vị cơ
sở thấm đậm tinh thần thượng tôn pháp luật. Thứ nhất, xây dựng tốt
các mối quan hệ trong cuộc sống thường ngày cũng như trong quá

23
trình làm việc thấm đậm tinh thần thượng tơn pháp luật. Thứ hai, bảo
đảm tốt hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị cho cán bộ, chiến sĩ ở
đơn vị cơ sở để xây dựng môi trường văn sống và làm việc thấm đậm
tinh thần thượng tôn pháp luật. Thứ ba, xây dựng mơi trường văn hóa
sống và làm việc thấm đậm tinh thần thượng tôn pháp luật cần kết
hợp với tích cực đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả những biểu hiện
suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự
chuyển hóa” trong mỗi đơn vị theo tinh thần Nghị quyết Trung ương
4 khóa XII của Đảng.
Kết ḷn chương 4
Để q trình phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện
nay có chất lượng, hiệu quả và bền vững phải trên cơ sở quán triệt và
nhận thức đúng đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật nhà nước,
kỷ luật quân đội; gắn kết chặt chẽ với phát triển toàn diện nhân cách
người cán bộ quân đội giai đoạn mới; gắn với hoạt động thực tiễn của
sĩ quan trẻ trong sự nghiệp xây dựng quân đội thời kỳ mới.
Hệ thống giải pháp cơ bản phát triển văn hóa pháp luật của sĩ
quan trẻ hiện nay là hệ quả tất yếu của việc nghiên cứu những tính
quy luật, thực trạng, dự báo nhân tố tác động, xu hướng và yêu cầu
cơ bản của chính q trình này. Theo đó, để phát triển văn hóa pháp
luật của sĩ quan trẻ hiện nay cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáp dục pháp luật của các
chủ thể và nâng cao chất lượng tự giáo dục pháp luật của sĩ quan trẻ;
Nâng cao chất lượng rèn luyện sĩ quan trẻ sống, làm việc theo Hiến
pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội; Nâng cao chất lượng tổ
chức thực tiễn sống, làm việc của sĩ quan trẻ theo Hiến pháp và pháp
luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Mỗi giải pháp trên tương ứng với từng
nấc thang phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay.
KẾT LUẬN

1. Nghiên cứu về văn hóa pháp luật nói chung, những vấn đề liên
quan đến “Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong Quân đội
nhân dân Việt Nam hiện nay” đã được luận giải dưới các góc độ của
từng chuyên ngành khoa học. Trên cơ sở nghiên cứu những cơng trình
khoa học tiêu biểu, luận án đã tổng quan tình hình nghiên cứu có liên
quan đến đề tài trên các nội dung lý luận, thực trạng và giải pháp phát
triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay.


24
2. Qua tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài, một số nội dung
có liên quan đến lý luận, thực trạng, giải pháp phát triển văn hóa pháp
luật của sĩ quan trẻ hiện nay đã được nhiều cơng trình luận giải dưới
nhiều góc độ. Tuy nhiên, chưa có một cơng trình khoa học nào nghiên
cứu trực tiếp, sâu sắc và có hệ thống dưới góc độ triết học những vấn
đề về lý luận, thực trạng và giải pháp phát triển văn hóa pháp luật của
sĩ quan trẻ hiện nay.
3. Văn hóa pháp luật là một phẩm chất khơng thể thiếu trong nhân
cách sĩ quan trẻ, là tổng hòa những tri thức, tình cảm, hành vi, lối sống
theo pháp luật và kỹ năng áp dụng pháp luật của sĩ quan trẻ theo tiêu
chí chân - thiện - mỹ hợp thành nhân cách văn hóa sống và làm việc
theo Hiến pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Văn hóa pháp
luật của sĩ quan trẻ được cấu thành bởi nhiều yếu tố, mỗi yếu tố có vị
trí, vai trị khác nhau, nhưng giữa chúng có mối quan hệ chặt chẽ,
thống nhất, đồng bộ với nhau tạo ra tính chủ thể, nét đặc thù về văn
hóa pháp luật của sĩ quan trẻ.
4. Phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ là q trình tiếp
nhận, nội hóa giá trị pháp luật thành các yếu tố cấu thành văn hóa pháp
luật trong nhân cách và hiện thực hóa các yếu tố đó trong thực tiễn
dưới sự tương tác hợp quy luật của các chủ thể. Phát triển văn hóa

pháp luật của sĩ quan trẻ trên cơ sở tiếp nhận giá trị pháp luật, là kết
quả tất yếu của quá trình nội hóa giá trị đã tiếp nhận thành các yếu tố
cấu thành văn hóa pháp luật vào nhân cách, đồng thời được tỏa sáng,
hiện thực hóa trong thực tiễn sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp
luật nhà nước, kỷ luật quân đội.
5. Thực tiễn trong những năm qua, phát triển văn hóa pháp luật của
sĩ quan trẻ đã đạt được những kết quả tương đối tích cực trực tiếp nâng
cao chất lượng, hiệu quả quá trình này. Tuy nhiên, vẫn còn bộc lộ những
hạn chế nhất định cần được nhận thức đúng và có các giải pháp khắc
phục để phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ trong giai đoạn mới.
Những hạn chế về thực trạng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ
thời gian qua có cả nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan,
trong đó nguyên nhân chủ quan của sĩ quan trẻ là chủ yếu.
6. Trên cơ sở phân tích một số vấn đề về lý luận, thực trạng, luận
án đã dự báo hội nhập quốc tế về pháp luật, quốc phịng; vấn đề xây
dựng, hồn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta; sự
vận động, biến đổi, phát triển về trình độ văn hóa pháp luật của xã hội
và quân đội là những nhân tố trực tiếp và chủ yếu nhất tác động đến


25
phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay. Đồng thời, luận
án cũng đưa ra dự báo xu hướng phát triển văn hóa pháp luật của sĩ
quan trẻ hiện nay với những nội dung cơ bản là tri thức pháp luật hóa,
nói và làm thống nhất với nhau theo pháp luật; thượng tôn pháp luật;
gắn kết chặt chẽ giữa tự giác và nghiêm minh.
7. Yêu cầu phát triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay
phải trên cơ sở quán triệt và nhận thức đúng đường lối, chủ trương của
Đảng, pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội; gắn kết chặt chẽ với phát
triển toàn diện nhân cách người cán bộ quân đội giai đoạn mới; gắn với

hoạt động thực tiễn theo chức trách, nhiệm vụ của sĩ quan trẻ trong sự
nghiệp xây dựng quân đội thời kỳ mới.
8. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả phát triển văn hóa pháp luật
của sĩ quan trẻ hiện nay cần thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:
Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáp dục pháp luật của các
chủ thể và nâng cao chất lượng tự giáo dục pháp luật của sĩ quan trẻ;
Nâng cao chất lượng rèn luyện sĩ quan trẻ sống, làm việc theo Hiến
pháp và pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội; Nâng cao chất lượng tổ
chức thực tiễn sống, làm việc của sĩ quan trẻ theo Hiến pháp và pháp
luật nhà nước, kỷ luật quân đội. Các giải pháp cơ bản trên phải được
thực hiện một cách tổng thể, toàn diện nhưng cũng rất cụ thể đối với
từng nấc thang và tổng thể quá trình phát triển để đạt mục đích phát
triển văn hóa pháp luật của sĩ quan trẻ hiện nay.