Cơ sở lý luận hình thành Tư tưởng Hồ Chí minh

MỞ ĐẦU
Chủ tịch Hồ Chí Minh tuy đã đi xa nhưng Người đã để lại cho dân tộc ta
một hệ thống tư tưởng vơ giá, góp phần định hướng cơng cuộc xây dựng và bảo
vệ tổ quốc hiện này. Từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II (tháng 2-1951) đến
nay, Đảng ta ln ln khẳng định vai trị, ý nghĩa, tác dụng của đường lối chính
trị, tư tưởng, đạo đức, phương pháp, phong cách... Tư tưởng Hồ Chí Minh ra đời
trong những điều kiện nhất định với những cơ sở khoa học với một quá trình
hình thành, phát triển. Tìm hiểu về cơ sở hình thành nên tư tưởng ấy giúp hiểu rõ
hơn, từ đó vận dụng vào cuộc sống thực tiễn. Vì vậy, em xin chọn và phân tích
Đề 02: “Phân tích những cơ sở lí luận hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh”

1


NỘI DUNG
I.

KHÁI NIỆM TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Tư tưởng Hồ Chí Minh (HCM) được hình thành và phát triển trong quá

trình lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc nghiên cứu, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin vào
điều kiện Việt Nam, lãnh đạo Đảng và nhân dân ta đấu tranh giành và bảo vệ nền
độc lập dân tộc, xây dựng xã hội mới.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam
đã vận dụng những nội dung của tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn cách mạng
nước ta. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (tháng 6-1991), trên cơ sở
nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn, lẫn đầu tiên Đảng Cộng sản Việt Nam
đã đưa ra khái niệm về tư tưởng Hồ Chí Minh và khẳng định: “Cùng với chủ
nghĩa Mác - Lênin, Đảng nêu cao tư tưởng Hồ Chí Minh” . Đến Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ IX (2001), khái niệm và nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh đã
được xác định rõ hơn.

Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về
những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và
phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế
thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa
văn hóa nhân loại. Tư tưởng Hồ Chí Minh có ý nghĩa to lớn đối với cách mạng
Việt Nam và dân tộc Việt Nam. Cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng HCM
là nền tảng tư tưởng của Đảng ta. Tư tưởng HCM soi đường cho cuộc đấu tranh
của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng đã nêu những nội dung cơ
bản của tư tưởng HCM: Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải
phóng con người; Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết
2


hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; Tư tưởng về sức mạnh của nhân
dân, của khối đại đoàn kết dân tộc; Tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân,
xây dựng Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân; Tư tưởng về phát triển kinh
tế và văn hóa, khơng ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân
dân; Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư; Tư
tưởng về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau; Tư tưởng về xây
dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, cán bộ, đảng viên vừa là người lãnh đạo, vừa
là người đầy tớ trung thành của nhân dân…
II.
1.

NGUỒN GỐC HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Những giá trị truyền thống dân tộc
Trong những truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam thì chủ nghĩa yêu

nước là dòng chủ lưu xuyên suốt lịch sử dân tộc. Chủ nghĩa yêu nước truyền

thống và ý chí đấu tranh anh dũng, bất khuất để dựng nước và giữ nước theo suốt
chiều dài lịch sử dân tộc. Dân tộc Việt Nam có văn hóa, phong tục tập quán
riêng, là một dân tộc cần cù, dũng cảm, thông minh, sáng tạo trong sản xuất và
chiến đấu, lại ham học hỏi và biết chọn lọc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại
trên cơ sở giữ vững bản sắc văn hóa của dân tộc. Chủ nghĩa yêu nước truyền
thống là tư tưởng, tình cảm cao quý, thiêng liêng nhất, là cội nguồn của trí tuệ
sáng tạo và lịng dũng cảm của người Việt Nam, cũng là chuẩn mực đạo đức cơ
bản của dân tộc. Chính sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước đã thúc giục Nguyễn
Tất Thành quyết chí ra đi tìm đường cứu nước, tìm kiếm những gì hữu ích cho
cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
Chủ nghĩa yêu nước sẽ biến thành lực lượng vật chất thực sự khi nó ăn sâu
vào tiềm thức, vào ý chí và hành động của mỗi con người. Tinh thần lạc quan,
yêu đời, nhân nghĩa, tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái, giúp đỡ và tương
trợ lẫn nhau, có niềm tin vào bản thân, chính nghĩa của con người Việt Nam theo
3


suốt chiều dài lịch sử, mà ở giai đoạn cách mạng mới, Hồ Chí Minh đã chú ý
nhấn mạnh chữ “đồng” trong việc kế thừa và phát huy những giá trị đó. Cùng với
đó là truyền thống lạc quan, yêu đời, có niềm tin vào sức mạng của bản thân, của
chính nghĩa và sự tất thắng của sức mạnh đó. Chủ nghĩa yêu nước đã trở thành
động lực, sức mạnh truyền thống, đạo lý làm người, niềm tự hào và là nhân tố
hàng đầu trong bảng giá trị tinh thần của con người Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã viết: “Dân ta có một lịng nồng nàn u nước. Đó là một truyền thống
quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại
sơi nổi, nó kết thành một làn sóng vơ cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự
nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước”1
2.

Tinh hoa văn hóa nhân loại

Kết hợp các giá trị truyền thống của văn hóa phương Đơng với các thành

tựu hiện đại của văn minh phương Tây – đó chính là nét đặc sắc trong quá trình
hình thành tư tưởng, nhân cách và văn hóa Hồ Chí Minh. Người cũng đã tiếp thu
và kế thừa có phê phán tư tưởng dân chủ, nhân văn của văn hoá Phục hưng, thế
kỷ Ánh sáng, của cách mạng tư sản phương Tây và cách mạng Trung Quốc.
a.

Những giá trị phương Đơng
Đối với văn hóa phương Đơng, cùng với những hiểu biết uyên bác về Hán

học, Hồ Chí Minh có sự chắt lọc lấy từ các học thuyết triết học, hoặc trong tư
tưởng của Lão Tử, Mặc Tử, Quản Tử… Những ảnh hưởng, tác động của Nho
giáo và phật giáo đến tiến trình hình thành, phát triển tư tưởng HCM có cả những
yếu tố duy tâm, lạc hậu và những yếu tố duy vật, tích cực. Song, Người đã phê
phán, gạt và chuyển hóa những yếu tố duy vật, tích cực phù hợp với thực tiễn
cách mạng Việt Nam
1 Báo cáo chính trị được Hồ Chí Minh trình bày tại Đại hội lần II Đảng Lao Động Việt Nam (Nay là Đảng Cộng sản
Việt Nam) tại Việt Bắc năm 1951

4


Đạo đức Nho giáo thấm vào tư tưởng tình cảm của Người không phải là
những giáo điều “tam cương”, “ngũ thường” nhằm bảo vệ tôn ti trật tự phong
kiến, mà tinh thần “nhân nghĩa”, đạo “tu thân”, sự ham học hỏi, đức “khiêm
tốn”, tính “hồ nhã”, cách đối nhân xử thế “có lý, có tình”. Những mệnh đề
“trung hiếu”, “nhân nghĩa”, “tứ hải giai huynh đệ”, “dân vi quý, xã tắc thứ chi,
quân vi khinh”, phương châm “khắc kỷ phục lễ”, đề cao văn hóa và tạo ra
truyền thống hiếu học trong xã hội... của các nhà hiền triết phương Đơng được

HCM hết sức trân trọng.
Về Phật giáo, Hồ Chí Minh tiếp thu và chịu ảnh hưởng sâu sắc các tư
tưởng vị tha, từ bi bác ái, cứu khổ cứu nạn, thương người như thể thương thân; là
nếp sống có đạo đức, trong sạch, giản dị, chăm lo làm điều thiện, có tinh thần
bình đẳng, dân chủ chất phác chống lại mọi sự phân biệt đẳng cấp (tư tưởng về
phật đã thành và phật sẽ thành); đề cao lao động, chống lười biếng theo luật
“chấp tác”, phái Trúc Lâm ở Việt Nam cịn chủ trương gắn bó với nhân dân, với
đất nước, tích cục tham gia vào cuộc đấu tranh của nhân dân chống kẻ thù dân
tộc… Đến khi đã trở thành người mácxít, Hồ Chí Minh lại tiếp tục tìm hiểu chủ
nghĩa Tam dân của Tơn Trung Sơn vì thấy trong đó “những điều thích hợp với
điều kiện của nước ta”
Hồ Chí Minh đã khai thác cả những mặt tích cực của những giá trị phương
Đơng gồm Nho, Phật, Đạo, Kiếm ái, Pháp gia, chủ nghĩa Tam dân,… để phục vụ
cho sự nghiệp cách mạng của đất nước. Người thường dẫn lời của Lênin: “Chỉ
có những người cách mạng chân chính mới thu hái được những điều hiểu biết
quý báu của các đời trước để lại”.2
b.

Những giá trị phương Tây

2 Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.6, tr.357

5


Cùng với những tư tưởng triết học phương Đông, Hồ Chí Minh cịn tiếp
thu nền văn hóa dân chủ và cách mạng phương Tây gồm khế ước xã hội, tinh
thần pháp luật, Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp, Tuyên ngôn
Độc lập của Mỹ, chủ nghĩa xã hội Pháp và tư tưởng khai sáng của các nhà khai
sáng châu Âu thế kỉ XVIII. Trên hành trình tìm đường cứu nước, Hồ Chí Minh

đã đi qua hầu hết các châu lục và đã sống ở nhiều nước, song có ba nước đáng
chú ý là Mỹ, Anh và Pháp, đặc biệt là những năm tháng đáng sống và hoạt động
ở Pháp.
Người đã nhanh chóng chiếm lĩnh được vốn tri thức của thời đại, nâng cao
trình độ sử dụng ngơn ngữ, hiểu biết văn hóa Pháp và một số nước khác; tiếp thu
được tư tưởng dân chủ và cách mạng của phương Tây, của các nhà khai sáng
Pháp trong các sinh hoạt khoa học ở các câu lạc bộ và sinh hoạt chính trị trong
Đảng xã hội Pháp. Người trực tiếp đọc và tiếp thu các tư tưởng về tự do, bình
đẳng, bác ái qua các tác phẩm của các nhà Khai sáng như Vonte (Voltaire), Rútxô
(Russo), Môngtexkiơ (Montésquieu). Người tiếp thu các giá trị của bản “Tuyên
ngôn nhân quyền và dân quyền” của Đại cách mạng Pháp, các giá trị về quyền
sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc của “Tuyên ngôn độc lập” ở Mỹ
năm 1776
Nguyễn Ái Quốc đã dần hình thành được phong cách làm việc dân chủ
trong thực tiễn cuộc sống. Trên cơ sở đó, Người đã có thể tự do hội họp, viết
văn, làm báo, tham gia các đảng phái và phát biểu ý kiến của mình trước dư luận
Pháp, kể cả việc phê phán bọn quan lại phong kiến và bè lũ “cá mập thực dân” ở
thuộc địa. Như vậy, nhờ quá trình học hỏi và rèn luyện khơng mệt mỏi, Hồ Chí
Minh đã làm giàu trí tuệ của mình bằng vốn trí tuệ của nhân loại.
Có thể nói, trên hành trình cứu nước, Hồ Chí Minh đã tự biết làm giàu trí
tuệ của mình bằng vốn trí tuệ của thời đại, Đơng và Tây, vừa tiếp thu, vừa gạn
6


lọc để từ tầm cao tri thức nhân loại mà suy nghĩ, lựa chọn, kế thừa và đổi mới,
vận dụng và phát triển.
3.

Chủ nghĩa Mác –Lênin
Với sự xuất hiện của chủ nghĩa Mác, chủ nghĩa xã hội từ không tưởng trở

thành khoa học. Bằng những kiến giải kinh tế - xã hội, chính trị - triết học, C.
Mác đã chứng minh sự diệt vong tất yếu của chủ nghĩa tư bản và sự thay thế nó
bằng hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa mà giai đoạn đầu là chủ nghĩa
xã hội đồng thời làm sáng tỏ bản chất và mục tiêu của chủ nghĩa xã hội và chủ
nghĩa cộng sản. Theo Mác – Lênin, bản chất của chủ nghĩa xã hội là xóa bỏ chế
độ tư hữu, thiết lập chế độ công hữu về những tư liệu sản xuất chủ yếu, còn mục
tiêu của chủ nghĩa xã hội là giải phóng giai cấp tiến lên giải phóng con người và
tạo ra những điều kiện cần thiết bảo đảm cho con người phát triển hết mọi khả
năng sẵn có của mình. Với thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917,
chủ nghĩa xã hội từ lý luận trở thành hiện thực. Tiếp xúc với chủ nghĩa xã hội
khoa học hiện thực Hồ Chí Minh chọn ngay học thuyết này cho cách mạng Việt
Nam và luôn tin tưởng, đi theo chủ nghĩa Mác – Lênin. Theo Người, học thuyết
đó là chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất; học thuyết ấy mang lý
tưởng về một xã hội thực sự nhân đạo “sự tự do của mỗi người là điều kiện phát
triển tự do cho tất cả mọi người” và học thuyết ấy trở thành con đường chân
chính để thực hiện ước mơ giải phóng các dân tộc bị áp bức, bóc lột và dân tộc
Việt Nam khỏi ách nơ lệ.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là thuộc về hệ tư tưởng Mác – Lênnin là cơ sở thế
giới quan và phương pháp luận của tư tưởng Hồ Chí Minh. Nhờ thế giới quan và
phương pháp luận ấy mà Nguyễn Ái Quốc có cơ sở khoa học để tiếp thu những
hiểu biết quý báu của các đời trước để lại và chuyển hóa chúng làm giàu tri thức,
trí tuệ của mình phục vụ sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Khơng có chủ nghĩa
7


Mác – Lênnin thì cũng khơng có tư tưởng Hồ Chí Minh sánh ngang tầm nhiệm
vụ lịch sử và thời đại để giải quyết đíng đắn những vấn đề đặt ra của thực tiễn
cách mạng Việt Nam.
Việc tiếp thu chủ nghĩa Mác – Lênin ở Hồ Chí Minh diễn ra trên nền tảng

của những tri thức văn hóa tinh túy được chắt lọc, hấp thụ và một vốn chính trị,
vốn hiểu biết phong phú, được tích lũy qua thực tiễn hoạt động đấu tranh vì mục
tiêu cứu nước và giải phóng dân tộc. Bản lĩnh trí tuệ đã nâng cao khả năng tư
duy độc lập, tự chủ và sáng tạo ở Người khi vận dụng những nguyên lý cách
mạng của thời đại vào điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Từ đó, Hồ Chí Minh có cơ sở khoa học để tiếp thu và chuyển hóa những
giá trị quý báu của dân tộc và nhân loại thành hệ thống tư tưởng của mình phục
vụ sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Hơn nữa, con đường đến với chủ nghĩa
Mác – Lênin của Hồ Chí Minh có những đặc điểm riêng dưới đây:
Thứ nhất, hành trang tư tưởng khi ra đi tìm đường cứu nước của Nguyễn
Tất Thành là chủ nghĩa yêu nước cháy bỏng với một vốn học vấn chắc chắn, một
năng lực trí tuệ sắc sảo được trang bị từ q hương, gia đình, giúp Người phân
tích, đánh giá chính xác về các phong trào yêu nước chống Pháp giai đoạn từ
cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX. Theo Người, đường lối quân chủ hay dân
chủ, cách mạng hay cải lương của các sỹ phu và các nhà nho yêu nước đều đã
không thể đáp ứng được yêu cầu thực tiễn giải phóng dân tộc ở giai đoạn đó và
sự bế tắc về đường lối cứu nước đang hiển hiện trước dân tộc.
Thứ hai, khác với các nhà yêu nước cách mạng Việt Nam tiền bối,
Nguyễn Tất Thành đã tìm thấy phương pháp mới để ra đi tìm đường cứu nước,
giải phóng dân tộc đó là đi xuyên qua phong trào quần chúng với những hoạt
động thực tiễn sơi nổi của mình. Điều đó cho thấy ở Người có sự thống nhất giữa
mục đích và phương pháp ra đi tìm đường cứu nước. Nhờ sự thống nhất ấy mà
8


trong suốt thời gian bơn ba tìm tịi, khảo nghiệm, với khả năng tư duy độc lập, tự
chủ và sáng tạo; từ đó hồn thiện trí tuệ của mình bằng vốn heieru biết văn hóa,
chính trị và thực tiễn rút ra một số kết luận: chủ nghĩa tư bản, đế quốc ở đâu
cũng tàn bạo, độc ác, bất công; người lao động ở đâu cũng bị áp bức, bóc lột, trà
đạp; dù màu da có khác nhau, trên đời này chỉ có hai giống người “giống người

áp bức, bóc lột và giống người bị áp bức bóc lột” và cũng chỉ có một tình hữu ái
l0 à thật – tình hữu ái vô sản. Những kết luận ấy giúp cho Nguyễn Ái Quốc tiếp
thu và vận dụng chủ nghĩa Mác – Lênin phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện cụ thể
của Việt Nam.
Thứ ba, khác với các nhà tri thức tư sản phương Tây đến với chủ nghĩa
Mác – Lênin chủ yếu như đến với một học thuyết nhằm giải quyết những vấn đề
về tư duy hơn là hành động, cịn ở Nguyễn Ái Quốc đến là để tìm kim chỉ nam
cho sự nghiệp cứu nước, giải phóng dân tộc, là từ nhu cầu của thực tiễn cách
mạng Việt Nam. Trước khi đọc “Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn
đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của V.I.Lênin (1920), Nguyễn Ái Quốc đã biết
đến Cách mạng tháng Mười và ủng hộ nó chỉ theo cảm tính tự nhiên; đã biết đến
Lênin và rất kinh yêu Lênin, vì ơng là một người u nước vĩ đại đã giải phóng
đồng bào mình; đã tham gia Đảng xã hội Pháp, vì họ đã tỏ sự đồng tình với cuộc
đấu tranh của các dân tộc bị áp bức. Điều đó cho thấy tuy đã trở thành đảng viên
của Đảng xã hội Pháp, song Nguyễn Ái Quốc vẫn là một người dân mất nước,
khao khát đi tìm độc lập, tự do cho dân tộc mình và cho các dân tộc bị áp bức
khác. Tác phẩm của Lênin đã chỉ ra mối quan hệ thống nhất giữa cách mạng vô
sản và cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa, chính luận cương của V.l.Lênin
đã nâng cao nhận thức của Hồ Chí Minh về con đường giải phóng dân tộc.

9


Người viết: "Lúc đầu, chính là chủ nghĩa yêu nước, chứ chưa phải chủ nghĩa
cộng sản đã đưa tôi tin theo Lênin, tin theo Quốc tế thứ ba".3
Từ những nhận thức ban đầu về chủ nghĩa Lênin, Hồ Chí Minh đã tiến dần
tới những nhận thức "lý tính", trở lại nghiên cứu chủ nghĩa Mác sâu sắc hơn, tiếp
thu học thuyết của các ơng một cách fcó chọn lọc, khơng rập khn máy móc,
khơng sao chép giáo điều. Người tiếp thu lý luận Mác - Lênin theo phương pháp
mácxít, nắm lấy cái tinh thần, cái bản chất. Người vận dụng lập trường, quan

điểm, phương pháp biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin để giải quyết những
vấn đề thực tiễn của cách mạng Việt Nam.
Thế giới quan và phương pháp luận Mác Lênin đã giúp Hồ Chí Minh tổng
kết kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn: "trong cuộc đấu tranh, vừa nghiên cứu lý
luận Mác - Lênin, vừa làm công tác thực tế, dần dần tôi hiểu được rằng chỉ có
chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức
và những người lao động trên thế giới"; "Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa
nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ
nghĩa Lênin"; 'Chính là do cố gắng vận dụng những lời dạy của Lênin, nhưng
vận dụng một cách sáng tạo phù hợp với thực tế Việt Nam ngày nay, mà chúng
tôi đã chiến đấu và giành được thắng lợi to lớn"'.4
Thứ tư, Nguyễn Ái Quốc tiếp thu chủ nghĩa Mác – Lênin bằng sự kết hợp
nhuần nhuyễn của hai phương pháp Tây và Đông là phương pháp nhận thức
mácxít kết hợp với cách “Đắc ý, vong ngôn” của phương Đông nghĩa là cốt nắm
lấy cái tinh thần, cái cốt yếu, cái bản chất và vận dụng sáng tạo lập trường, quan
điểm, phương pháp của chủ nghĩa Mác – Lênin để hoạch định đường lối, chiến
lược, sách lược phù hợp cho cách mạng Việt Nam. Như vậy, sự kết hợp của ấy
3 Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.12, tr.563
4 Hồ Chí Minh: Tồn tập- Nxb CTQG, Hà Nội, tập 15, tr 589 – 590, 2011

10


trong thực tiễn cách mạng Việt Nam, cách mạng thuộc địa đã trở thành đặc trưng
riêng có của Hồ Chí Minh trong quá trình phát triển nhận thức, tư tưởng của
mình.
Chủ nghĩa Mác – Lênin là nguồn gốc lí luận trực tiếp, quyết định bản chất
tư tưởng Hồ Chí Minh, đó là cơ sở hình thành thế giới quan và phương pháp luận
khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh, nhờ đó mà Nguyễn Ái Quốc đã có bước
phát triển về chất từ một người yêu nước trở thành một người chiến sĩ cộng sản

lỗi lạc, tìm ra con đường cứu nước đúng đắn.
4.

Những phẩm chất cá nhân của Hồ Chí Minh
Thứ nhất, là khả năng tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo và ln sáng suốt

trong mọi hồn cảnh.. Với đầu óc phê phán tinh tường, sáng suốt trong nghiên
cứu, tìm hiểu các cuộc cách mạng tư sản hiện đại, Người đã đánh giá đúng bản
chất của các cuộc cách mạng đó, khơng để bị đánh lừa bởi cái hào nhống bề
ngồi của những khái niệm tự do, bình đẳng, bác ái,…
Thứ hai là sự khổ cơng học tập và rèn luyện để chiếm lĩnh tri thức phong
phú của thời đại, nổi bật lên khả năng xử lý, chuyển hóa các tri thức của nhân
loại thành trí tuệ của bản thân, những kinh nghiệm đấu tranh của các phong trào
cơng nhân quốc tế và phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới, từng bước tiếp
cận với chủ nghĩa Mác – Lênin.
Thứ ba là tâm hồn của một nhà yêu nước, thương dân, lý tưởng của một
người cộng sản, yêu thương những người cùng khổ,… và sẵn sàng chiến đấu hy
sinh vì độc lập của Tổ quốc, vì tự do, ấm no, hạnh phúc của nhân dân. Có sự hòa
quyện nhũng giá trị nhân bản, nhân đạo và nhân văn.

11


=> Xét về nguồn gốc tưởng Hồ Chí Minh là sản phẩm của sự tổng hòa và
phát triển biện chứng tư tưởng văn hóa truyền thống của dân tộc, tinh hoa tư
tưởng phương Đông và phương Tây với chủ nghĩa Mác – Lênin làm nền tảng.
Cùng với thực tế của dân tộc và thời đại, qua sự tiếp biến và phát triển của Hồ
Chí Minh – một con người có tư duy sáng tạo, có phương pháp biện chứng , có
nhân cách phẩm chất cách mạng tạo nên. Đối với cách mạng Việt Nam, Tư tưởng
HCM đưa cách mạng giải phóng dân tộc đến thắng lợi và bắt đầu xây dựng một

xã hội mới trên đất nước ta, là nền tư tưởng và kim chỉ nam cho cách mạng Việt
Nam. Đối với sự phát triển của nhân loại, TTHCM góp phần mở ra cho các dân
tộc thuộc địa con đường giải phóng dân tộc gắn liền với sự tiến bộ xã hội.
III.

THỰC TIỄN VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG
THỰC TIỄN HÔM NAY

- Thứ nhất, những kết quả đạt được trong thực tiễn vận dụng tư tưởng
HCM trong thực tiễn hôm nay
Dưới dự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, duy trì chủ nghĩa Mác
Leenin và thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh, đã đề ra những đường lối đổi mới
tồn diện đất nước, thốt ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội, bước vào
thười kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
Hiện nay, Việt Nam đang xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân,
vì dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Việt Nam đang chủ động hội nhập kinh tế
quốc tế, mở cửa, sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng
quốc tế, phấn đấu vì hịa bình, độc lập và phát triển
Trong những năm đổi mới, nền kinh tế đất nước tiếp tục phát triển với
nhịp độ cao so vơi các nước khác trong khu vực. Tình hình chính trị của đất nước
12


ln ln giữ được ổn định. Tình hình xã hội có tiến bộ. Đời sống vật chất và
tinh thần của nhân dân không ngừng được cải thiện. Vị thế của đất nước không
ngừng được nâng cao trên trường quốc tế. Nước ta tiếp tục phát huy nội lực kết
hợp với tranh thủ ngoại lực để phát triển nhanh và bền vững, phấn đấu về cơ bản
cho Việt Nam trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại; nguồn lực
con người, năng lực khoa học và công nghệ, kết cấu hạ tầng, tiềm lực kinh tế,

quốc phòng, an ninh được tăng cường, thể chế kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa được hình thành về cơ bản, vị thế của nước ta trên trường quốc tế
tiếp tục được nâng cao.
- Thứ hai, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn và thách thức lớn đang
xen nhau
Trong tình hình thế giới hiện nay, phát triển nhanh và bền vững là một
thách thức lớn. Nếu nước ta không tận dụng cơ hội hiện nay để phát triển nhanh,
thoast khỏi nghèo nàn và lạc hậu thì cơ hội sẽ bị bỏ lỡ. Nguy cơ chệch hướng xã
hội chủ nghĩa phải được đề phịng khơng những ở việc xây dựng và thơng qua
cương lĩnh, đường lối, chủ trương, nghị quyết, pháp luật của Đảng và Nhà nước
mà cịn ở tỏng q trình thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội. Nạn tham
nhũng, tệ nạn quan liêu cũng như suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đã và đang cản trở việc thực
hiện có hiệu quả đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, gây
bất bình và giảm niềm tin trong nhân dân. Các thế lực phản động không ngừng
tim mọi cách thực hiện âm mưu “diễn biến hịa bình”, chống phá sự nghiệp cách
mạng của nhân dân ta do ĐCSVN lãnh đạo.
- Thứ ba, phương hướng, vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh
trong sự nghiệp hiện nay. Kiên định con đường mà Hồ Chí Minh đã lựa chọn,

13


dựa vào sức mạnh toàn dân, xây dựng kiện toàn hệ thống chính trị trong sạch,
vững mạnh.
+ Học tập, nâng cao năng lực tư duy lý luận và phương pháp, phong cách
công tác hiện nay. Giáo dục và thực hành đạo đức cách mạng, củng cố niềm tin
và bồi dưỡng lòng yêu nước ở giai đoạn hiện nay.
+ Khơi dậy sức mạnh của chủ nghĩa yêu nc và tinh thần dân tộc. Quán triệt
quan điểm HCM nhận thức và giải quyết vấn đề dân tộc trên lập trường giai cấp

vô sản. Chăm lo xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, giải quyết tốt mối quan hệ
giữa các dân tộc anh em trong cộng đồng dân tộc VN
+ Vận dụng TTHCM về CNXH và con đường quá độ lên cnxh vào đổi
mới đất nước. Đổi mới là sự nghiệp của toàn dân, phát huy quyền làm chủ của
nhân dân, thực hiện CNH, HĐH ĐN. Chăm lo xây dựng Đảng vững mạng, làm
trong sạch bộ máy nhà nước ở giai đoạn h/n
+ Chỉnh đốn, đổi mới là nhằm làm cho Đảng ta thực sự trong sạch, vững
mạng, xứng đáng là một Đảng cách mạng chân chính cũng như ln tiêu biểu về
trí tuệ, danh dự, lương tâm của cả dân tộc và thời đại, xứng đáng là một Đảng
đạo đức và văn minh
+ vận dụng TTHCM vào xây dựng Nhà nước Việt Nam ngang tầm nhiệm
vụ lịch sử, làm trong sạch bộ máy NN ở giai đoạn hiện nay, Phát huy quyền làm
chủ của nhân dân lao động.
+ Phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc dưới ánh sáng TTHCM, khơi
dậy và phát huy tối đa nguồn nội lực, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, ý chí tự
lực tự cường, giữ vững bản sắc dân tộc trong hội nhập.
+ Vận dụng tư tưởng văn hóa HCM vào xây dựng và phát triển văn hóa ở
giai đoạn hiện nay
14


+ Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng con người Việt Nam mới
trong bối cảnh hiện nay; học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách HCM.
+ Tiếp tục vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh.
Càng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, chúng ta càng thấm nhuần
sâu sắc, thực hiện tốt những di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, càng ý thức
được yêu cầu phải vững vàng, kiên định, tiếp tục vận dụng đúng đắn, sáng tạo
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh...

15


KẾT LUẬN
Tóm lại, tư tưởng Hồ Chí Minh là sản phẩm của sự tổng hòa và phát triển
biện chứng tư tưởng văn hóa truyền thống của dân tộc, tinh hoa tư tưởng văn hóa
của phương Đơng và phương Tây với chủ nghĩa Mác Leenin làm nền tảng, cùng
với thực tiên của dân tộc và thời đại qua sự tiếp biến, phát triển của Hồ Chí Minh
– con người có tư duy sáng tạo, có phương pháp biện chứng, có nhân cách, phẩm
cất cách mạng cao đẹp. Tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành tư tưởng Việt Nam
hiện đại, là tài sản tinh thần quý báu của ĐCS VN và của dân tộc

16


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Giao trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. Chính trị Quốc Gia; Hội đồng

2.

Trung ương Chỉ đạo
Tư tưởng Hồ Chí Minh – Một số nhận thức cơ bản TS. Nguyễn Mạnh
Tường; Nxb. Chính trị Quốc gia

17