Ky thuat dat cau hoi

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (282.04 KB, 50 trang )

<b>NỘI DUNG</b>

<b>Lí do, những lưu ý về mặt kĩ thuật khi đặt câu hỏi</b>

<b> Đặt câu hỏi theo cấp độ tư duy</b>
2

<b> Đặt câu hỏi theo mục đích sư phạm trong dạy </b>
<b>học</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i>“Người nào hỏi nhiều sẽ học được nhiều. </i>

<i> Người đó càng học được nhiều nếu biết </i>

<i>đặt câu hỏi đúng với sở trường của </i>

<i>người được hỏi </i>

<i> bởi vì người đó sẽ cho người được hỏi </i>

<i>cơ hội tự hài lòng khi nói, cịn người hỏi </i>

<i>sẽ được liên tục thu thêm kiến thức” </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4></div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i><sub>Kích thích, đòi hỏi HS suy nghĩ và dạy HS </sub></i>

<i><sub>Giúp HS “kết nối, chuyển giao” từ những hiểu </sub></i>

<i><sub>Giúp củng cố (những điểm quan trọng).</sub></i>

<i><sub>Thúc đẩy sự chú ý. Lôi cuốn sự tập trung của </sub></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i><sub>Kích thích hứng thú học tập của HS. HS phải </sub></i>

<i>suy nghĩ, kích thích tính tị mị, được sự động </i>
<i>viên kịp thời của GV.</i>

<i><sub>Giúp GV có những thơng tin phản hồi tức thì </sub></i>

<i>khắc phục những sai lầm, khó khăn của HS. </i>
<i>Giúp đánh giá kqht của HS.</i>

<i><sub>HS cũng cần hỏi để hiểu nội dung chưa rõ, </sub></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b> Tình huống thảo luận</b> : Trong các tiết dạy của
thầy A ở lớp 8 C có hiện tượng khi GV nêu câu
hỏi thì thường chỉ một số ít tích cực để trả lời,
cịn lại thì thụ động.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<i>Kĩ thuật đặt câu hỏi tốt địi hỏi :</i>



<i>Khuyến khích tất cả HS suy nghĩ.</i>



<i><sub>Tránh bầu khơng khí ganh đua căng </sub></i>

<i>thẳng.</i>



<i>Sau khi đặt câu hỏi, dừng lại để cho </i>

<i>HS động não suy nghĩ tìm câu trả lời.</i>



<i><sub>Lưu ý : Nếu chỉ định (nêu tên) HS trước </sub></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<i>Kĩ thuật đặt câu hỏi tốt đòi hỏi :</i>

<i><sub>Nếu câu trả lời của HS nhỏ, nhắc lại để cả </sub></i>

<i><sub>Khi đặt câu hỏi cho HS cố gắng phân phối </sub></i>

<i>câu hỏi càng rộng càng tốt. Chú ý tới những </i>
<i>HS có biểu hiện “ngại’, “né tránh”.</i>

<i><sub>Khi câu hỏi dẫn tới hội thoại giữa GV và 1 </sub></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<i>Kĩ thuật đặt câu hỏi tốt đòi hỏi :</i>



<i>Hỏi 1 câu hỏi vào 1 thời điểm.</i>



<i><sub>Tránh những câu hỏi hoa mĩ (mà GV </sub></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>Câu hỏi tốt :</b>



<sub>Ngắn gọn (khơng vịng vo, đi thẳng vào </sub>

vấn đề).



<sub>Rõ ý hỏi.</sub>



<sub>Phù hợp trình độ, tâm lí, văn hóa, … HS</sub>



Kích thích sự suy nghĩ của HS (tạo “xung

đột nhận thức”)



<sub>Tạo “dàn giáo” cho việc học tập mới.</sub>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Trong chuẩn bị câu hỏi (khi thiết kế kế
hoạch bài học) cần lưu ý :



<i>kết nối với nội dung chính mà bạn </i>

<i>muốn phát triển.</i>



<i><sub>kết hợp câu hỏi sự kiện với câu hỏi bậc </sub></i>

<i>cao. (sử dụng hài hòa các câu bậc thấp </i>

<i>và bậc cao)</i>



<i><sub>sắp xếp với trình tự thích hợp. (nên bắt </sub></i>

<i>đầu với các câu hỏi dễ, sau đó khó </i>

<i>dần)</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<i><sub>không phản hồi đối với những câu trả lời vọng </sub></i>

<i>lên ngẫu nhiên.</i>

<i><sub>phản hồi tích cực đối với câu trả lời.</sub></i>

<i><sub>Khen ngợi các câu trả lời đúng. Điều này giúp </sub></i>

<i><sub>Không chê bai câu trả lời sai, cần giúp HS nhận </sub></i>

<i>ra sai ở đâu, tại sao sai; giúp đỡ HS vói những </i>
<i>lời khuyên, gợi ý; chữa câu trả lời khơng chính </i>
<i>xác.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>Làm việc theo nhóm :</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b>Biết</b>

HS có thể nhắc lại, định nghĩa, nhận ra,
hoặc xác định những thông tin cần thiết
được trình bày trong khi dạy. Thơng tin có
thể là sự kiện, biểu đồ, âm thanh, ..

<b> Ví dụ :</b>

Đó là ai….?

Bạn hãy kể tên…?

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

<b>Hiểu</b>

 HS thể hiện sự hiểu thơng tin bằng cách chuyển đổi

nó sang cách diễn tả khác hoặc nhận ra ở kiểu đã
được chuyển đổi. Điều này có thể thể hiện ở việc
diễn đạt định nghĩa bằng từ riêng của mình, tổng
hợp, đưa ra VD gốc, nhận ra 1 VD.

 <b>Ví dụ :</b>

 Bạn hãy viết lại theo cách hiểu của bạn về….?
 Viết một cách ngắn gọn về…

 Theo bạn nghĩ điều gì sẽ xảy ra kế tiếp…
 Nội dung chính là gì…

 Bạn hãy phân loại giữa…

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>Vận dụng</b>

Áp dụng thông tin vào thực hiện các hoạt động

cụ thể (như miêu tả, viết, đọc, thao tác trên
các dụng cụ, …)

<b>Ví dụ :</b>

Bạn có thể xếp nhóm chúng theo tính chất, ví

dụ như….

Những yếu tố nào bạn muốn thay đổi nếu

như….

Hãy áp dụng …. để…

Bạn sẽ hỏi câu hỏi gì về vấn đề….

Từ những thơng tin cho sẵn, bạn có thể phát

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

<b>Phân tích</b>

N<sub>hận ra tổ chức và cấu trúc của thơng tin, « bẻ » </sub>

thơng tin thành các bộ phận hợp thành, xác định
mối quan hệ giữa các thành phần này.

 <b>Ví dụ :</b>

 Những sự việc nào đáng ra sẽ phải xảy ra…
 Sự việc này giống với... như thế nào?

 Ngụ ý đằng sau.... là gì?

 Theo bạn cịn những hệ quả tiềm tàng nào?
 Tại sao .... thay đổi lại xảy ra?

 Bạn thử so sánh ... của bạn với điều xảy ra trong...?
 Bạn có thể phân biệt .... ?

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<b>Tổng hợp</b>

 Mang thông tin từ những nguồn khác nhau để tạo

ra sản phẩm riêng thống nhất của mình. Các sản
phẩm có thể dưới dạng viết, nói, tranh, …

 <b>Ví dụ :</b>

 Bạn hãy thiết kế … để…

 Hãy thử sáng tác một bài hát về....

 Bạn hãy chỉ ra giải pháp khả ưu cho...

 Nếu bạn có hết các nguồn tài liệu, làm thế nào

bạn giải quyết...?

 Bạn có thể làm... với bao nhiêu cách?

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<b>Đánh giá</b>

HS có thể áp dụng 1 chuẩn để đánh giá về lợi

ích (giá trị, …) của cái gì đó - chẳng hạn: bản
giao hưởng, bài luận, thiết kế kiến trúc, …

<b>Ví dụ :</b>

Có cách giải quyết nào tốt hơn...

Đánh giá giá trị của...

Bạn có thể bảo vệ quan điểm của bạn về...

Bạn nghĩ như thế là tốt hay xấu khi...?

Bạn sẽ định xử trí thế nào nếu....?

Bạn sẽ đề xuất thay đổi gì cho...?

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

Có hai loại câu hỏi: Câu hỏi đóng và câu
hỏi mở

 <sub>Câu hỏi đóng là câu hỏi chỉ có thể trả lời có hoặc </sub>

khơng hoặc chỉ có một câu trả lời đúng duy nhất

 <sub>Câu hỏi đóng giúp HS tìm thơng tin, thường dùng để </sub>

đánh giá mức độ ghi nhớ thông tin, trong trường hợp
cần câu trả lời chính xác, cụ thể, khơng địi hỏi tư

duy nhiều.

 <sub>Câu hỏi đóng thường được dùng trong phần kết luận </sub>

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

<sub> Câu hỏi mở là câu hỏi có nhiều đáp án và </sub>

khuyến khích học sinh suy nghĩ chứ không
chỉ khôi phục thông tin từ trong trí nhớ. Ví dụ:
học sinh đến trường để làm gì?

<sub> Câu hỏi mở giúp GV thăm dị, lấy ý kiến của </sub>

HS, đòi hỏi HS tư duy nhiều, khuyến khích
HS tham gia, thảo luận.

<sub> Câu hỏi mở thường được dùng trong phần </sub>

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<b>Theo mục đích sử dụng cũng có </b>
<b>những kiểu câu hỏi như:</b>

<sub>Câu hỏi chẩn đoán.</sub>
<sub>Câu hỏi thách thức.</sub>

<sub>Câu hỏi (yêu cầu) hành động.</sub>
<sub>Câu hỏi so sánh.</sub>

<sub>Câu hỏi lựa chọn.</sub>
<sub>Câu hỏi dự đoán.</sub>

<sub>Câu hỏi (để yêu cầu) mở rộng ý tưởng, kết luận </sub>

trước đó.

<sub>Câu hỏi đề nghị suy ra.</sub>
<sub>Câu hỏi đánh giá.</sub>

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

1. Đâu là lí do để GV nêu tên HS trước khi hỏi
hoặc sau khi hỏi ?

2. Điều tốt hoặc không tốt của việc lặp lại hoặc
diễn đạt lại câu trả lời cho 1 câu hỏi.

3. Lí do bạn cho rằng đã cản trở GV trong việc
phân bổ câu hỏi của mình. Làm thế nào để
phân phối đều câu hỏi.

4. Làm thế nào để khuyến khích HS hay do dự
hoặc hay xấu hổ trả lời.

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

6. Làm thế nào để HS tích cực hỏi ?
7. Giải quyết tình huống :

a) GV đặt câu hỏi cho cả lớp nhưng khơng có HS

xung phong trả lời.

b) HS trả lời sai hoàn toàn.

c) HS trả lời chỉ đúng một phần.

d) HS trả lời dài dịng, có chỗ lạc đề.

e) HS đưa ra quá nhiều câu hỏi, GV không đủ thời
gian trả lời.

f) HS đặt câu hỏi có ND liên quan tới bài học
nhưng ngoài tầm hiểu biết của GV

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

<b>LẮNG NGHE VÀ PHẢN HỒI TÍCH CỰC</b>

A. LẮNG NGHE TÍCH CỰC

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>



<b><sub>Phiếu </sub></b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>



<sub>Thế nào là lắng nghe tích cực ?</sub>

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

<b>Sự cần thiết của lắng nghe tích cực</b>

- Thu thập, phân tích thơng tin, học tập, giải trí.

- Cảm thông trong những mối quan hệ giữa người với
người.

- Cải thiện kỹ năng giao tiếp, phát triển những mối
quan hệ cá nhân trong dạy - học, công việc và cuộc

sống.

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

Thảo luận :

1. Đâu là những rào cản đối với việc lắng

nghe tích cực ?

2. Có những cách nào để thu thập được

thông tin khi lắng nghe ?

3. Làm thế nào để người nói cảm thấy được

khuyến khích chia sẻ ?

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

Những rào cản của lắng nghe tích

cực là:

 <b>Định kiến</b>: Nghe qua một phễu lọc, áp đặt những

kinh nghiệm và niềm tin của chính mình vào
những gì chúng ta nghe được và thường hiểu sai
vấn đề.

 <b>Vị kỉ</b> (chỉ nghĩ đến cá nhân mình, coi thường mối

quan tâm của người nói,...cho rằng thảo luận bất
cứ vấn đề gì họ đều hiểu biết nhiều hơn người
nói).

 <b>Nghe có chọn lọc:</b> cũng là một rào cản phổ biến

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

Cách thực hiện:

Lắng nghe bao gồm 5 hoạt động liên quan với

nhau và hầu như đều xảy ra theo một chuỗi
liên tiếp:

- <b>Tham dự</b>: Nghe thông tin một cách tự nhiên
và ghi chép. Sự tiếp nhận thông tin này có thể
bị cản trở bởi tiếng ồn xen vào, nghe kém
hoặc không chú ý.

</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33>

- <b>Ghi nhớ</b>: Lưu giữ thông tin để tham khảo sau này. Khi
bạn lắng nghe hãy giữ lại những gì đã nghe bằng ghi chép lại
hoặc phác thảo trong đầu những điểm quan trọng của người
nói.

- <b>Đánh giá</b>: ứng dụng kỹ năng phân tích phê bình để đo
lường những nhận xét của diễn giả. Bạn tách sự kiện ra khỏi ý
kiến và đánh giá chất lượng của các chứng cứ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>

<b>Những điều lưu ý </b>

Cử chỉ thân thiện, ánh mắt nhìn thẳng vào

người đang nói chuyện, hay đặt câu hỏi là
thể hiện sự quan tâm của bạn, là cách nghe
hiệu quả nhất. Người đối diện sẽ biết rằng
bạn thực sự quan tâm tới những gì mà họ
đang trình bày.

 Khách quan khi lắng nghe để giảm được

cảm xúc khi nghe và kiên nhẫn cho đến khi
nghe được tồn bộ thơng tin.

Hãy tìm kiếm thơng tin khơng lời. Giọng nói

</div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35>

 Xem lại những điểm quan trọng. Nó có ý nghĩa

khơng? Những khái niệm có được minh hoạ bằng sự
kiện khơng?

 Có thể nêu các câu hỏi làm sáng tỏ sự hiểu biết của

bạn; hãy khoan phán đốn phê bình cho đến khi
người nói kết thúc.

 Khơng ngắt lời, vì việc ngắt lời có thể gây ra lo lắng

cho người nói trong khi bạn đang muốn tìm hiểu
trọng tâm của vấn đề đang được trình bày.

 Hãy đánh giá và nhận xét nội dung chứ khơng phải

phê bình người nói.

 Hãy đưa ra ý kiến phản hồi để người nói biết bạn

</div>
<span class='text_page_counter'>(36)</span><div class='page_container' data-page=36>

Tuy nhiên, lắng nghe tích cực cũng có nghĩa

là bạn biết điểm dừng của cuộc nói chuyện.
Trong trường hợp người nói quá dài, lan man,
bạn có thể khống chế thời gian để tránh bị
"cháy giáo án" bằng cách nói với HS/người
đang nói: "Cám ơn em/bạn đã trao đổi vấn đề
này" hoặc "Hãy xem cịn bạn nào có suy nghĩ
tương tự hoặc ý kiến khác của em/bạn",....

Trong một cuộc thảo luận, tốt nhất hãy đặt ra

</div>
<span class='text_page_counter'>(37)</span><div class='page_container' data-page=37></div>
<span class='text_page_counter'>(38)</span><div class='page_container' data-page=38>

Tình huống :

Một HS sẽ thấy như thế nào khi nhận

được phản hồi từ GV trong mỗi

trường hợp sau :

1. Được khen là ‘tốt” nhưng thường khơng

nhận ra được mình đã làm tốt ở điểm nào.

2. Được nhận xét ‘Cần cố gắng hơn’ rất

</div>
<span class='text_page_counter'>(39)</span><div class='page_container' data-page=39></div>
<span class='text_page_counter'>(40)</span><div class='page_container' data-page=40>

<b>Phản hồi :</b>

Phản hồi là đưa ra thông tin xác nhận lại
hay đóng góp những ý kiến để phát triển
những thông tin có được. Việc đưa ra
thơng tin phản hồi hiệu quả sẽ giúp nâng
cao tinh thần làm việc cũng như thành tích

làm việc trong nhóm/lớp của bạn

</div>
<span class='text_page_counter'>(41)</span><div class='page_container' data-page=41>

 Phản hồi chỉ có ý nghĩa khi bạn biết cách đưa ra

các phản hồi mang tính chất xây dựng, tích cực
với mong muốn giúp người được phản hồi phát
triển và hồn thành cơng việc tốt hơn. Những ý
kiến phản hồi tích cực thường tách cá nhân ra
khỏi vấn đề. Hãy nhớ nguyên tắc “khen trước và
đề xuất thay đổi sau” khi phản hồi.

 Nếu bạn là người được phản hồi, nhận được ý

</div>
<span class='text_page_counter'>(42)</span><div class='page_container' data-page=42>

<b>Ưu điểm phản hồi tích cực</b>

Chỉ ra cho người thực hiện (GV hoặc HS)
thấy được/ hiểu được các hành động của
mình thơng qua nhận xét, đánh giá của
người khác.

Khuyến khích khơng ngừng nâng cao hiệu
quả dạy - học. Thơng qua các cuộc góp ý
trao đổi, cả hai phía đều có thể học hỏi và
nâng cao kiến thức chun mơn và tư duy
của mình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(43)</span><div class='page_container' data-page=43>

<b>Phản hồi khơng mang tính xây dựng</b>

<b>:</b>



Chú trọng vào cá tính của một người.



Để ra lệnh.



Phán xét hành động.



Mơ hồ, chung chung.

</div>
<span class='text_page_counter'>(44)</span><div class='page_container' data-page=44>

<b> Phản hồi mang tính xây dựng</b>



Mơ tả một hành động/sự kiện.



Cảm thơng.



Có ích cho người nhận.



Cụ thể và rõ ràng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(45)</span><div class='page_container' data-page=45>

<b>Các bước của q trình phản hồi mang tính xây dựng:</b>

<b>Bước 1. </b> Quan sát (nghe, xem) <i>và</i> suy nghĩ (tơi
nhìn thấy gì? và tơi đánh giá như thế nào về
những điều tơi nhìn thấy?).

<b>Bước 2. Kiểm tra nhận thức</b> :

Đặt các câu hỏi để chắc chắn rằng mình đã hiểu
đúng ý định của người thực hiện.

a) Xác nhận và thừa nhận những ưu điểm

(Cần giải thích tại sao lại đánh giá đó là những ưu
điểm).

</div>
<span class='text_page_counter'>(46)</span><div class='page_container' data-page=46>

<b>Phản hồi trong dạy học cần chú ý :</b>

• HS cần hiểu mục tiêu học tập của nhiệm
vụ và mức độ hoàn thành mục tiêu. HS cũng
cần hiểu những điều cần đạt được khi đối chiếu
với mục tiêu học tập, hoặc đích đến tiếp theo.
• Tập trung vào mục tiêu học tập/các tiêu

chí thành cơng của nhiệm vụ và không so sánh
với các học sinh khác. Việc xếp loại tất cả các
sản phẩm của học sinh sẽ khiến các em học
sinh kém cảm thấy nhụt chí và các em học
sinh giỏi trở nên tự phụ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(47)</span><div class='page_container' data-page=47>

• Các phản hồi cần tập trung vào thành

cơng và sự tiến bộ, hơn là bắt bẻ lỗi.

• Các gợi ý hoàn thiện nên tập trung

vào việc thu hẹp khoảng cách giữa tình
trạng hiện tại và mức năng lực mong đợi.
HS cần được hướng dẫn để “rút ngắn

khoảng cách” giữa thực trạng hiện tại và
kết quả mong đợi.

• Dạy học sinh cách tự đánh giá và đánh

</div>
<span class='text_page_counter'>(48)</span><div class='page_container' data-page=48>

• Các giao tiếp bằng lời và cử chỉ

của giáo viên có thể tác động mạnh

mẽ đến việc học sinh nhận thức được

năng lực.

• Tạo điều kiện cho học sinh hồn

thiện khả năng của mình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(49)</span><div class='page_container' data-page=49>

Phiếu 3

Theo bạn tại sao khi chấm bài bên

</div>
<span class='text_page_counter'>(50)</span><div class='page_container' data-page=50></div>