Nguoi My Noi ve GD Phan Lan

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Người Mỹ nói về mơ hình giáo dục Phần Lan?</b>

<b>Joshua Levine</b>

<b>Tại bãi cỏ bên ngồi khn viên trường Kallahti, một nhóm trẻ em </b>

<b>khoảng 9 tuổi ngồi dựa lưng vào nhau, lấy que cây, quả thông, quả dâu </b>
<b>và đá sỏi xếp hình trên mặt đất đóng băng. Để cho các em khác tuy </b>
<b>khơng nhìn thấy các hình xếp ấy nhưng vẫn có thể nói đó là hình gì, </b>
<b>nhóm trẻ xếp hình sẽ phải dùng những từ ngữ hình học thích hợp để </b>
<b>mơ tả các hình thù đó.</b>

Ơng Veli-Matti Harjula, thầy giáo phụ trách dạy nhóm học sinh này suốt từ
lớp 3 đến lớp 6, giải thích: Đây là một cách dạy tốn khác với cách dùng bút
và giấy, nó có thể trực tiếp đi thẳng vào đầu óc lũ trẻ. Thực ra khái niệm dạy
“Tốn học ngồi trời” (Outside math) ấy do các nhà giáo dục Thụy Điển nghĩ
ra, chứ khơng phải của Phần Lan. Có điều thầy giáo Harjula chẳng cần xin
phép ai cả mà vẫn có thể áp dụng phương pháp này miễn là làm sao cho
học sinh đạt được các mục tiêu tổng thể của giáo trình giảng dạy do Ủy ban
Giáo dục Phần Lan quy định. Nói riêng về mơn tốn, giáo trình cơ bản chỉ có
10 trang (tăng thêm 3,5 trang so với trước đây).

Gần đây tất cả mọi người trên thế giới đều sửng sốt khi thấy Phần Lan nổi
lên như một vì sao mới trong lĩnh vực giáo dục. Trong kỳ trắc nghiệm PISA
gần đây nhất vào năm 2009, Phần Lan đứng thứ 2 về hiểu biết khoa học, thứ
3 về toán và thứ 2 về đọc hiểu. Trong khi đó, thành tích của Mỹ về tất cả các
chỉ tiêu hầu như đều tụt hạng, họ đứng thứ 15 về đọc, chỉ đạt trình độ trung
bình của OECD. Chính bản thân người Phần Lan cũng ngạc nhiên với
những thành tựu trong giáo dục của mình bởi họ cũng chỉ làm mỗi một việc
là giảm hết mức việc kiểm tra sát hạch học sinh mà thôi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

giỏi để dự thi Olympic của khối Xô Viết cũ. Quả thực gần đây một bà mẹ

người Mỹ gốc Hoa - bà Amy Chua, có viết một cuốn sách tên là Chiến ca của
Mẹ Hổ (Battle Hymn of the Tiger Mother), trong đó bà chê trách các phụ
huynh người Mỹ đã không áp dụng kỷ luật sắt trong việc dạy con - cách làm
bà cho là cần thiết để đào tạo được học sinh giỏi. Cuốn sách ấy đã khiến cho
nhiều người băn khoăn khơng hiểu làm như thế có q đáng hay không.
Phương pháp giáo dục nhẹ nhàng thoải mái của Phần Lan có thể đem lại
thành cơng cấp thế giới. Điều đó đã thu hút các đồn cán bộ giáo dục từ Mỹ
và khắp thế giới đến Helsinki để khảo sát học hỏi. “Tại châu Á, học sinh phải
học rất nhiều giờ ở trường và nhiều giờ ở nhà. Nhưng tại Phần Lan học sinh
học ở trường ít giờ hơn học sinh Mỹ. Đây là một mơ hình hấp dẫn hơn”. -
ơng Andreas Schleicher, người phụ trách thi PISA của OECD nói.

Hơn nữa bài làm về nhà của học sinh Phần Lan cũng rất ít. Ơng Katja Tuori
chun trách cơng tác tư vấn tại trường Kallahti, nơi học tập của các trẻ em
dưới 16 tuổi, nói: “Mỗi ngày làm bài tập ở nhà một tiếng đồng hồ là đủ để trở
thành học sinh giỏi. Lũ trẻ cịn có cuộc sống của chúng chứ”.

Dĩ nhiên nhà trường cũng có nội quy của mình. Chẳng hạn khơng được
mang iPod hoặc điện thoại di động vào lớp; trong giờ học không được đội
mũ (thậm chí người ta cịn định cấm mặc áo khốc trong lớp, nhưng vì khí
hậu q lạnh nên thơi). Chỉ thế thơi, khơng nhiều hơn. Có lần thầy Tuori phát
hiện thấy một học sinh nhắn tin trong giờ học, ơng nhìn cậu bé với ánh mắt
trách móc, thế là cậu ta ngoan ngỗn cất điện thoại đi. Tuori nói: “Chỉ khi học
sinh có những hành vi thực sự xấu như đánh nhau thì mới bị trừng phạt”.
Xét về mặt coi học sinh là trẻ con để dạy dỗ chúng, người Phần Lan có rất
nhiều ý tưởng khôn ngoan. Chẳng hạn họ để cho giáo viên phụ trách một lớp
suốt từ năm thứ nhất đến năm thứ sáu; như vậy sẽ có thời gian lâu dài dăm
năm để theo dõi nắm được tính tình học sinh và qua đó tìm được cách thích
hợp dạy dỗ chúng.

Thành công của giáo dục Phần Lan đa phần bắt nguồn từ một vũ khí khơng
có gì bí mật cả - đó là thầy cơ giáo. Ơng Schleicher ở OECD nói: “Chất
lượng giảng dạy là nhân tố làm cho Phần Lan thành công về giáo dục. Tại
nước Mỹ, giáo dục đã trở thành một mô hình cơng nghiệp, giáo viên chỉ là
cơng cụ dùng để chuyên chở một sản phẩm làm sẵn. Còn ở Phần Lan thì
giáo viên là tiêu chuẩn mẫu mực (của xã hội)”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

2008 có 1.258 sinh viên tốt nghiệp đại học xin dự khóa đào tạo giáo viên tiểu
học, nhưng chỉ có 123 người (tương đương 9,8%) được nhận. Khóa đào tạo
tiêu chuẩn này kéo dài 5 năm. Mỗi giáo viên đều phải có học vị thạc sĩ

(người Phần Lan gọi là thạc sĩ giáo dục, tức kasvatus, từ được dùng để gọi
bà mẹ dạy con). Mức lương hằng năm của giáo viên là từ 40 đến 60 nghìn
USD và họ làm việc mỗi năm 190 ngày.

Ông Jari Lavonen Chủ nhiệm Khoa Sư phạm trường Đại học Helsinki nói:
“Bỏ ra 5 năm để đào tạo tất cả các giáo viên là một việc làm tốn kém, nhưng
điều đó làm cho các thầy cô giáo của chúng tôi được xã hội rất tôn trọng và
khen ngợi”. Nhận xét về các đồng nghiệp Phần Lan, Dan MacIsaac, chuyên
gia giáo dục môn vật lý người Mỹ tại Đại học bang New York ở Buffalo từng
đến thăm Phần Lan hai tuần đã nói: “Các thầy giáo của họ chuẩn bị bài dạy
môn vật lý tốt hơn chúng ta. Họ được tự do phát huy kỹ năng giảng dạy chứ
không như ở Mỹ, nơi người ta đối xử với giáo viên như với người đưa bánh
piza, nghĩ cách làm thế nào để đưa bánh đến nơi nhanh hơn”.

Theo Reijo Laukkanen cố vấn Ủy ban Giáo dục Nhà nước: “Phần Lan là một
xã hội cơng bằng, cịn Nhật và Hàn Quốc là những xã hội cạnh tranh rất
mạnh — nếu bạn khơng học tốt hơn hàng xóm thì cha mẹ bạn sẽ bỏ tiền cho
bạn đi học các lớp học buổi tối. Người Phần Lan không quá coi trọng việc
mình phải có biểu hiện xuất sắc hơn người hàng xóm. Ở xứ này mỗi người

đều đạt được trình độ trung bình, nhưng trình độ trung bình ấy rất cao”.
Nguyên tắc đó đã giúp cho Phần Lan gặt hái được thành công lớn về giáo
dục. Kết quả trắc nghiệm PISA về kiến thức khoa học năm 2006 cho thấy
80% nhóm học sinh kém nhất của Phần Lan được điểm cao hơn mức trung
bình (của nhóm học sinh kém nhất) của OECD. Cịn ở nhóm học sinh khá
nhất thì chỉ có 50% học sinh Phần Lan được điểm cao hơn mức trung bình
(của nhóm học sinh khá nhất) của OECD. Điều đó xét về tổng thể, việc nâng
cao trình độ trung bình của nhóm học sinh bậc thấp đã đem lại hiệu quả sâu
xa.

Dường như Phần Lan có thể xuất khẩu một số chính sách giáo dục của họ,
nhưng sẽ không dễ để họ xuất khẩu được ý tưởng “tất cả vì một người, mỗi
người vì mọi người” mà họ vẫn theo đuổi. Xin nêu một thí dụ: Thái Lan từng
có ý định nhập khẩu mơ hình Phần Lan để áp dụng cho hệ thống giáo dục
của mình. Tuy nhiên, tại xứ sở châu Á này mỗi khi xuất hiện tình hình học
sinh nào đó học kém thì phụ huynh sẽ mời gia sư đến nhà dạy thêm - một
chuyện khó có thể tưởng tượng ở Phần Lan.

Nguồn

</div>

<!--links-->