Thanh tra nha truong

<span class='text_page_counter'>(1)</span>PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ Như chúng ta đã biết, thanh tra, kiểm tra là một trong những chức năng cơ bản của quản lí. Đó là công việc - hoạt động nghiệp vụ mà người quản lí ở bất kì cấp nào cũng phải thực hiện để biết rõ những kế hoạch mục tiêu đề ra trên thực tế đã đạt được đến đâu và như thế nào. Từ đó đề ra những biện pháp động viên, giúp đỡ, uốn nắn và điều chỉnh nhằm thúc đẩy các cá nhân và tổ chức phát triển. Trong thực tiễn quản lí giáo dục - đào tạo đang tồn tại các hoạt động: thanh tra giáo dục, kiểm tra nội bộ trường học, thanh tra nhân dân…Nếu kiểm tra nội bộ trường học là chức năng quản lí cơ bản là khâu đặc biệt quan trọng trong chu trình quản lí nhà trường, giúp hiệu trưởng hình thành cơ chế điều chỉnh hướng đích trong quá trình quản lí thì thanh tra giáo dục là thanh tra chuyên ngành giáo dục, thực hiện quyền thanh tra trong phạm vi quản lí nhà nước về giáo dục nhằm bảo đảm việc thi hành pháp luật, phát huy nhân tố tích cực, phòng ngừa và xử lí vi phạm, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực giáo dục. “Quản lí mà không kiểm tra thì coi như không quản lí”.Với Sở Giáo dục và Đào tạo - cấp quản lí vĩ mô - việc kiểm tra ở đây chính là thanh tra giáo dục. Đó là hoạt động kiểm tra và đánh giá chính thức có tính Nhà nước của cơ quan quản lí giáo dục cấp trên đối với cấp dưới. Trong việc quản lí các cơ sở giáo dục, nhất là các trường trung học phổ thông thì thanh tra toàn diện là cơ sở quan trọng nhất. Chỉ có thanh tra toàn diện, Sở Giáo dục và Đào tạo mới có thể đánh giá tình hình các trường phổ thông trên cơ sở kiểm tra đối chiếu với quy định của Luật Giáo dục và các văn bản pháp quy hướng dẫn thực hiện của Bộ Giáo dục và Đào tạo về tất cả các hoạt động của nhà trường. Thanh tra toàn diện nhà trường sẽ giúp đánh giá đúng thực trạng tình hình nhà trường trong mối quan hệ chung và có sự so sánh với mặt bằng của địa phương, khu vực, vùng miền. Khẳng định những mặt đã làm được, phát huy ưu điểm và tư vấn những biện pháp khắc phục những hạn chế, yếu kém; đồng thời, kiến nghị với các cấp quản lí điều chỉnh, bổ sung các chính sách và quy định cần thiết phù hợp với thực tế. Trong thanh tra trường phổ thông, phân loại theo nội dung có thanh tra chuyên đề, thanh tra toàn diện trong đó thanh tra toàn diện là quy định bắt buộc (5 năm ít nhất một lần). Thanh tra toàn diện là sự xem xét, đánh giá một cách toàn diện việc thực hiện nhiệm vụ quyền hạn của nhà trường theo quy định của Luật giáo dục, Điều lệ nhà trường, Quy chế tổ chức và hoạt động của trường trung học phổ thông do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và những quy định khác có liên quan. Thông qua thanh tra toàn diện, Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ có cái nhìn chính.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> xác về cơ sở giáo dục và sẽ có những biện pháp quản lí phù hợp với từng cơ sở giáo dục cụ thể. Như vậy, quản lí hoạt động nhà trường phổ thông mà nhất là là thanh tra toàn diện là hết sức cần thiết bảo đảm cho sự phát triển của ngành giáo dục đào tạo Cà Mau nói riêng và cả nước nói chung. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau, việc thanh tra toàn diện nhà trường phổ thông được thực hiện thường xuyên theo kế hoạch, quy định và trở thành nề nếp. Cà Mau là một tỉnh cực Nam của Tổ quốc dân cư phân bố không đều, trình độ dân trí thấp. Trong khi một số trường trung học phổ thông có quy mô, chất lượng giáo dục tốt thì một số trường chất lượng giáo dục còn nhiều hạn chế. Cụ thể là ở một số trường kết quả giáo dục rất khả quan, tỉ lệ đỗ tốt nghiệp trên 95%, tỉ lệ học sinh đỗ vào Cao đẳng và Đại học từ 30 đến 40%, thì ngược lại một số trường tỉ lệ đỗ tốt nghiệp chưa cao. Điều đó dẫn tới chất lượng giáo dục của Cà Mau trong những năm qua còn thấp, vẫn chưa thoát khỏi vùng trũng giáo dục. Kết quả đó khiến cho chúng tôi phải suy nghĩ đồng thời cũng nhận thức một cách sâu sắc: Muốn nâng cao chất lượng giáo dục cũng như hiệu quả đào tạo không có cách nào khác ngoài việc nắm tình hình các trường THPT một cách toàn diện. Là cán bộ quản lí thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo (quản lí ở tầm vĩ mô), là cộng tác viên thanh tra trong nhiều năm liền tôi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm trong công tác thanh tra toàn diện trường trung học phổ thông ở Sở giáo dục và Đào tạo Cà Mau; đồng thời tìm ra một số biện pháp phù hợp để tổ chức tốt hơn công việc này nhằm có cái nhìn chính xác về các trường phổ thông trong tỉnh giúp Lãnh đạo Sở có những biện pháp quản lí phù hợp với từng trường. Chính vì thế, tôi chọn đề tài “Một số biện pháp thanh tra toàn diện trường trung học phổ thông có hiệu quả”..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> PHẦN II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận 1.1. Các khái niệm liên quan đến đề tài Thanh tra: Theo Đại từ điển tiếng Việt do Nguyễn Như Ý chủ biên, Nhà xuất bản Văn hoá thông tin, “Thanh tra” có nghĩa là: Điều tra, xem xét để làm rõ sự việc. Toàn diện: Là đầy đủ các mặt, về mọi mặt (Đại từ điển tiếng Việt) - Với ý nghĩa là một chức năng quản lí giáo dục: Thanh tra là hoạt động kiểm tra và đánh giá chính thức có tính Nhà nước của cơ quan quản lí giáo dục cấp trên đối với cấp dưới. - Thanh tra toàn diện nhà trường là thanh tra về tất cả các mặt hoạt động của cơ sở giáo dục: việc chấp hành pháp luật về giáo dục; việc thực hiện mục tiêu, kế hoạch, chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục; quy chế chuyên môn; quy chế thi cử…việc thực hiện các quy định về điều kiện cần thiết đảm bảo chất lượng giáo dục ở nhà trường (xây dựng đội ngũ, cơ sở vật chất…) và công tác quản lí của hiệu trưởng. 1.2. Cơ sở lí luận Thanh tra toàn diện nhà trường phổ thông là một trong những nội dung của thanh tra giáo dục nên cũng tuân theo nguyên tác, nhiệm vụ của hoạt động thanh kiểm tra nói chung. 1.2.1. Nguyên tắc thanh tra Trong quá trình thanh tra toàn diện trường trung học phổ thông, thanh tra Sở Giáo dục và Đào tạo cần nắm vững nguyên tắc cơ bản của thanh tra, đồng thời cũng giúp nhà trường cũng như toàn thể giáo viên hiểu rõ những nguyên tắc này. Có như vậy thì mới tạo được không khí thoải mái trong tập thể, từ đó việc thanh tra sẽ dễ tiến hành hơn và hiệu quả của việc thanh tra sẽ cao hơn. Khi nói đến các nguyên tắc thanh tra, người ta thường nói đến 4 nguyên tắc: - Thanh tra phải chính xác, khách quan Đây là nguyên tắc hàng đầu của của thanh tra. Kết quả thanh tra phải phản ánh đúng thực trạng về đối tượng thanh tra. Tránh định kiến, suy diễn cũng như tránh làm hình thức giả tạo..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Thanh tra phải có hiệu quả Thanh tra không phải là “bới lông tìm vết”. Thanh tra phải có tác dụng đôn đốc thúc đẩy việc thực hiện được tốt hơn. Đặc biệt, trong giáo dục còn phải tính đến hiệu quả giáo dục trong thanh tra. Thanh tra giúp cho Sở Giáo dục và Đào tạo nâng cao hiệu quả quản lí nhờ những thông tin xác thực về hoạt động của nhà trường và hoạt động của các phòng chuyên môn trong Sở. - Thanh tra phải thường xuyên, kịp thời Thanh tra là một chức năng quản lí là công việc của nhà quản lí giáo dục cấp vĩ mô nên phải thực hiện thường xuyên đúng theo quy đinh. Trong Thông tư 43/2006/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo kí ngày 20 tháng 10 năm 2006, quy định: “Các cơ quan có thẩm quyền xây dựng kế hoạch thanh tra toàn diện cơ sơ giáo dục trực thuộc phù hợp với đặc điểm tình hình của từng địa phương, đơn vị, trong thời gian 5 năm, mỗi cơ sở giáo dục được thanh tra toàn diện ít nhất một lần”. - Thanh tra phải công khai Khi tiến hành thanh tra phải tổ chức công bố quyết định, thông báo kế hoạch thanh tra với lãnh đạo đơn vị được thanh tra. Cần phải động viên thu hút cá nhân đơn vị tham gia vào quá trình thanh tra, biến quá trình thanh tra của Sở Giáo dục và Đào tạo thành quá trình tự kiểm tra của cá nhân, bộ phận trong nhà trường. 1.2.2.Nhiệm vụ của thanh tra nhà trường Thanh tra nhà trường thực hiện các nhiệm vụ: Kiểm tra, đánh giá, tư vấn, thúc đẩy. Cụ thể là: Kiểm tra: Kiểm tra việc thực hiện các nhiệm vụ của nhà trường và công tác quản lí của hiệu trưởng, việc tuân thủ pháp luật, các văn bản quy phạm pháp luật, điều lệ nhà trường, mục tiêu kế hoạch giáo dục và kế hoạch năm học của nhà trường. Đánh giá: Xác định mức độ thực hiện các nhiệm vụ của nhà trường theo các quy định của cấp trên trong bối cảnh của địa phương và điều kiện thực tế của nhà trường. Tư vấn: Đưa ra những nhận xét, gợi ý và kiến nghị xác thực để nhà trường đạt được mục tiêu giáo dục và đào tạo trong bối cảnh cụ thể..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Thúc đẩy: Là hoạt động kích thích, phát hiện, phổ biến kinh nghiệm nhằm phát triển nhà trường, hoàn thiện dần công tác quản lí của hiệu trưởng đồng thời đề xuất những kiến nghị đối với cấp uỷ, chính quyền địa phương và các cấp quản lí giáo dục trong việc quản lí nhà trường, góp phần phát triển hệ thống giáo dục quốc dân. 1.2.3. Nội dung thanh tra toàn diện trường phổ thông Nội dung thanh tra được xác định theo quy định của Luật Giáo dục, Điều lệ nhà trường và đặc biệt là theo Thông tư số 43/2006/TT-BGDĐT về Hướng dẫn thanh tra toàn diện nhà trường kí ngày 20 tháng 10 năm 2006 quy định rõ, nội dung thanh tra toàn diện một nhà trường bao gồm: * Về đội ngũ giáo viên, cán bộ, nhân viên: - Số lượng, chất lượng cán bộ quản lí, nhà giáo, nhân viên đối chiếu với định mức - Số lượng và tỉ lệ cán bộ nhà giáo chưa đạt chuẩn, đạt chuẩn, trên chuẩn; (nguồn đào tạo, trình độ tay nghề, thâm niên và phẩm chất đạo đức) * Về cơ sở vật chất kĩ thuật: - Diện tích khuôn viên, cảnh quan, môi trường sư phạm; số lượng phòng học, phòng làm việc, phòng thí nghiệm thực hành, phòng bộ môn, thư viện, phòng đa chức năng, phòng y tế, khu vực để xe, vệ sinh, sân chơi, bãi tập; - Trang thiết bị dạy học, sách thư viện, phong thí nghiệm thực hành, tình hình trang bị và sử dụng máy vi tính, việc kết nối Internet và khai thác sử dụng. - Việc bảo quản và sử dụng cơ sở vật chất kĩ thuật - Kinh phí dành cho hoạt động giảng dạy, giáo dục. * Thực hiện kế hoạch giáo dục - Tuyển sinh: thực hiện chỉ tiêu số lượng học sinh từng khối lớp và toàn trường - Tổ chức giảng dạy, học tập, thực hiện chương trình, nội dung, kế hoạch dạy học; - Thực hiện quy chế chuyên môn về kiểm tra, thi, đánh giá xếp loại học lực;.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Kết quả thi tốt nghiệp, học sinh giỏi (nếu có) 3 năm liền kề thời điểm thanh tra; - Hoạt động sư phạm của nhà giáo về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và kết quả công tác được giao (được quy định tại mục III của Thông tư 43/TTBGDĐT ngày 20/10/2006) - Thực hiện nội dung chương trình giáo dục đạo đức, thẩm mĩ, thể chất, quốc phòng, lao động hướng nghiệp, dạy nghề ... theo quy định bao gồm hoạt động theo theo kế hoạch lên lớp, ngoài giờ, hoạt động xã hội; kết quả xếp loại hạnh kiểm và hoạt động giáo dục 3 năm liền kề; - Thực hiện nhiệm vụ phổ cập giáo dục được giao. * Công tác quản lí của hiệu trưởng: - Xây dựng kế hoạch giáo dục (kế hoạch năm học, học kì, kế hoạch tháng của nhà trường và các bộ phận) - Quản lí cán bộ, nhà giáo, nhân viên và người học: Tuyển dụng, quản lí hồ sơ nhà giáo, cán bộ nhân viên, người học; việc bố trí, sử dụng; kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo; - Thực hiện quy chế dân chủ, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong nhà trường; - Việc kiểm tra của hiệu trưởng đối với nhà trường theo quy định. - Tổ chức cho nhà giáo, cán bộ, nhân viên và người học tham gia các hoạt động xã hội; thực hiện chế độ chính sách đối với nhà giáo và người học; - Quản lí hành chính, tài chính, tài sản: hồ sơ, sổ sách; thu chi và sử dụng các nguồn tài chính; đầu tư xây dựng, sử dụng cơ sở vật chất kĩ thuật, bảo quản tài sản công; - Công tác tham mưu với cơ quan quản lí cấp trên, với chính quyền địa phương và công tác xã hội hoá giáo dục; - Phối hợp công tác giữa nhà trường với các đoàn thể quần chúng, Ban đại diện cha mẹ học sinh. 1.2.4. Phương pháp thanh tra.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Để thu thập và có được những thông tin tin cậy, khách quan về nhà trường về các hoạt động sư phạm trong nhà trường, cần sử dụng nhiều phương pháp thanh tra khác nhau. Việc lựa chọn và sử dụng phương pháp nào là tuỳ thuộc đặc điểm đối tượng, mục đích, nhiệm vụ, thời gian và tình huống cụ thể trong thanh tra. Những phương pháp cụ thể là: * Phương pháp quan sát: Đây là phương pháp quan trọng nhất trong thanh kiểm tra giáo dục. Chẳng hạn như: quan sát cơ sở vất chất, trạng thiết bị dạy học, dự giờ thăm lớp, quan sát các hoạt động của thầy và trò... Có hai loại quan sát: quan sát tĩnh và quan sát động. Điều lưu ý khi sử dụng phương pháp này là quan sát phải có mục đích, kế hoạch và hệ thống, lựa chọn đúng đắn đối tượng quan sát. Trong phương pháp này có thể sử dụng các phương tiện kĩ thuật nghe nhìn nên các thanh tra viên phải có kĩ năng sử dụng phương tiện kĩ thuật và sự tinh tế sư phạm cần thiết. * Phương pháp phân tích tài liệu sản phẩm: Phương pháp này cho phép thanh tra hình dung lại quá trình hoạt động của đối tượng thanh tra. Thanh tra viên có thể phân tích nhiều loại sản phẩm khác nhau trong quá trình thanh kiểm tra. Chẳng hạn như: các loại kế hoạch, giáo án, sổ chủ nhiệm, các loại biên bản, sổ giao ban, các bản sơ kết, tổng kết, vở ghi của học sinh, sổ điểm, bài kiểm tra của học sinh, đồ dùng dạy học tự làm của giáo viên... * Các phương pháp tác động trực tiếp đối tượng: Các phương pháp này bao gồm: - Điều tra bằng phiếu. - Phỏng vấn. - Kiểm tra (miệng, viết)... * Phương pháp tham dự các hoạt động giáo dục cụ thể. - Chẳng hạn tham dự các sinh hoạt, hoạt động trong và ngoài lớp, ngoài trường....

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Chỉ có sử dụng nhiều phương pháp thanh tra khác nhau và biết phối hợp tối ưu giữa chúng mới cho phép rút ra những kết luận có căn cứ, chuẩn xác để đánh giá đúng đắn, khách quan việc thực hiện nhiệm vụ của nhà trường phổ thông. 1.2.5.Hình thức thanh tra (nhà trường) Các hình thức thanh tra rất phong phú, có thể phân loại thanh tra nhà trường dựa theo các dấu hiện sau: - Theo thời gian: Thanh tra đột xuất, thanh tra định kì. - Theo nội dung: Thanh tra toàn diện, thanh tra chuyền đề - Theo phương pháp: Thanh tra trực tiếp, thanh tra gián tiếp. - Theo số lượng của đối tượng thanh tra: Thanh tra toàn bộ, thanh tra có lựa chọn - Người ta còn phân chia các hình thức thanh tra thành ba loại dựa trên thời điểm thực hiện việc thanh tra: Thanh tra lường trước, thanh tra đồng thời, thanh tra phản hồi. 1.2.6.Tiến trình thanh tra nhà trường * Chuẩn bị: - Xác định trường thanh tra (theo kế hoạch chung). - Tập hợp thông tin về nhà trường để xây dựng kế hoạch thanh tra, dự kiến những nội dung cần tập trung thanh tra, những vấn đề cần đi sâu xem xét, kiểm tra. - Lập kế hoạch thanh tra (mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp, thời gian, nguồn lực) - Lập đoàn thanh tra. - Thông báo với nhà trường và địa phương. - Họp đoàn thanh tra để thống nhất kế hoạch, phương pháp công tác và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các đoàn viên. - Chuẩn bị các mẫu biên bản, đề kiểm tra chất lượng văn hoá, phiếu thăm dò, phiếu trắc nghiệm, phiếu khảo sát và các tài liệu cần thiết khác..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Chuẩn bị kinh phí và bố trí phương tiện cho đoàn thanh tra. * Tiến hành thanh tra - Họp với nhà trường thông báo kế hoạch thanh tra. - Nghe các báo cáo tình hình nhà trường và kết quả thực hiện nhiệm vụ từ đầu năm học đến thời điểm thanh tra (của Hiệu trưởng, phó Hiệu trưởng...) - Đoàn thanh tra chia thành các bộ phận để tiến hành kiểm tra. - Dự giờ, phân tích đánh giá giờ dạy. - Khảo sát thực địa, nghiên cứu hồ sơ, tài liệu. - Quan sát, tham dự các hoạt động giáo dục và các hoạt động khác của nhà trường. - Kiểm tra chất lượng học sinh (viết, vấn đáp...) - Tiếp xúc, trao đổi với lãnh đạo trường, giáo viên, học sinh, phụ huynh học sinh, chính quyền, cấp uỷ địa phương. * Kết thúc thanh tra: - Mỗi thành viên của đoàn thanh tra xử lí thông tin và chuẩn bị hồ sơ. - Họp đoàn thống nhất việc phân tích, xử lí thông tin. - Làm việc với Hiệu trưởng. - Công bố kết quả thanh tra trước hội đồng giáo dục. - Thông qua biên bản thanh tra (lấy chữ kí và ý kiến của Hiệu trưởng) * Sau thanh tra: - Lập hồ sơ thanh tra; tập hợp đầy đủ các biên bản thanh tra các mặt, đảm bảo các yêu cầu của hồ sơ thanh tra, xem xét hoàn thiện đúng thủ tục. - Thông báo kết quả thanh tra tới các địa chỉ cần thiết. - Theo dõi việc thực hiện kiến nghị của đoàn thanh tra. 1.3. Cơ sở pháp lí của đề tài.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Công tác thanh tra nhà trường phổ thông dựa trên cơ sở pháp lí chính sau: - Luật giáo dục 2009 (sửa đổi) - Nghị định của chính phủ về hướng dẫn thi hành luật giáo dục - Mục tiêu, kế hoạch giáo dục - Điều lệ trường Trung học - Thông tư 43/2006/TT-BGD&ĐT ngày 20/10/2006 hướng dẫn thanh tra toàn diện nhà trường nhà trường, cơ sở giáo dục khác và thanh tra hoạt động sư phạm nhà giáo của Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo - Quy chế đánh giá, xếp loại giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông công lập ban hành theo quyết định số 06/2006/QĐ-BNV ngày 21 tháng 3 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ nội vụ - Công văn 3040/BGDĐT-TCCB ngày 17 tháng 4 năm 2006 hướng dẫn một số điều trong “Qui chế đánh giá, xếp loại giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông công lập”. - Công văn 10227/THPT ngày 11/9/2001 hướng dẫn đánh giá và xếp loại giờ dạy ở bậc trung học của Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp cho các cấp học phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Sách giáo khoa hiện hành. - Tài liệu phân phối chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo và hướng dẫn thực hiện của Sở - Chỉ thị năm học của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo - Nhiệm vụ năm học của Sở Giáo dục và Đào tạo. - Một số công văn của Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau hướng dẫn thực hiện một số vấn đề liên quan đến công tác chuyên môn của trường THPT. - Kế hoạch năm học của nhà trường. 2. Thực trạng công tác thanh tra toàn diện trường trung học phổ thông của Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau năm học 2010-2011.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 2.1. Đặc điểm tình hình hệ thống trường THPT ở tỉnh Cà Mau 2.1.1. Khái quát chung về hệ thống trường THPT ở tỉnh Cà Mau Cà Mau là một tỉnh nằm ở cực Nam của Tổ quốc với 8 huyện và 1 thành phố, hệ thống trường THPT còn nhiều hạn chế và bất cập. Năm học 2010-2011 tỉnh Cà Mau có 30 trường trung học phổ thông với 28 trường công lập, 1 trường dân lập, 1 trường tư thục và phân bố không đều. Thành phố Cà Mau có 7 trường, trong khi đó có huyện Năm Căn chỉ có 1 trường. Trong số 30 trường có 7 trường 2 cấp THCS và THPT và đặc biệt có 1 trường mới được nâng từ THCS lên THPT nên trình độ tay nghề giáo viên ở các trường không đồng đều điều đó kéo theo hiệu quả giáo dục của các trường còn chênh lệch. 2.1.2. Tình hình đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên của bậc Giáo dục Trung học tỉnh Cà Mau năm học 2010-2011 - Tổng số cán bộ giáo viên: 1387 + Đạt chuẩn. : 1345. + Trên chuẩn : 33 + Dưới chuẩn : 9 - Giáo viên cụ thể các môn: + Toán. : 226. + Vật lí. : 148. + Hoá học. : 126. + Sinh học. : 94. + Ngữ văn. :205. + Lịch sử. : 78. + Địa lí. : 78. + Chuyên môn khác. : 432. Hiện nay (Học kì I năm học 2010-2011) Cà Mau có 30 trường trung học phổ thông với 627 lớp và 25.018 học sinh, tổng số giáo viên là 1387 đạt tỉ lệ 2,21GV/.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> lớp (gần đạt chuẩn 2,25 GV/lớp) thế nhưng đội ngũ giáo viên của Cà Mau vừa thiếu vừa chưa đồng bộ. Trong khi ở một số trường thừa ở các môn Văn, Toán, Tiếng Anh, thì lại thiếu cục bộ ở các môn: Công nghệ, Tin học, Thể dục, ANQP. Chất lượng giáo viên chưa đồng đều, ngoài đội ngũ giáo viên được đào tạo chính quy ở các trường ĐH sư phạmTPHCM, Cần Thơ, Vinh, Hà Nội còn có một đội ngũ khá đông được đào tạo từ xa, tại chức nên trình độ chuyên môn nghiệp vụ còn hạn chế. Nhìn chung Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau chưa khắc phục được những khó khăn yếu kém của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí giáo dục về cơ cấu và phân bố giáo viên, về phương pháp giáo dục về năng lực quản lí và về đời sống. Còn có hiện tượng một số giáo viên kém tu dưỡng, thiếu gương mẫu, vi phạm các quy định về đạo đức nhà giáo. 2.1.3. Cơ sở vật chất, kĩ thuật Cơ sở vật chất, hệ thống trường sở của các trường trung học phổ thông của tỉnh Cà Mau còn nhiều hạn chế, ngoài 467 phòng học kiên cố còn 186 phòng bán kiên cố. Cà Mau mới chỉ có trường THPT Đầm Dơi đạt chuẩn quốc gia và chuẩn còn vướng mắc chính là cơ sở vật chất. Các trường THPT trong tỉnh còn thiếu phòng học bộ môn, phòng thiết bị, phòng thư viện, phòng thí nghiệm thực hành. Nhiều trường không có khuôn viên cách biệt, thiếu hàng rào trong khi ở gần sát nhà dân gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động dạy và học của nhà trường.. Không chỉ có các trường vùng sâu vùng xa mới khó khăn về cơ sở vật chất mà ngay cả trường ở thành phố cũng thiếu thốn, không chỉ thiếu sân chơi, bãi tập mà cũng không có các phòng chức năng khác. Trong số 30 trường THPT của tỉnh Cà Mau có 12 trường có thư viện đạt chuẩn, 86 phòng chức năng, 90 phòng thí nghiệm thực hành. Nhìn chung cơ sở vật chất kĩ thuật của hệ thống trường trung học phổ thông trong tỉnh Cà Mau dù đã được đầu tư nhưng còn thiếu phòng học bộ môn, sân chơi bãi tập, nhà công vụ cho giáo viên. 2.1.4. Cán bộ quản lí Với 30 trường THPT tỉnh Cà Mau có 76 cán bộ quản lí (hiệu trưởng, phó hiệu trưởng) trong đó còn có 10 cán bộ quản lí tốt nghiệp đại học không chính quy (đào tạo từ xa), còn có nhiều trường hợp cán bộ quản lí cấp THCS được bổ nhiệm làm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng trường THPT. Ở Cà Mau, cán bộ quản lí giáo dục nói chung và cán bộ quản lí các trường THPT nói riêng đều đi lên từ giáo viên nên kinh nghiêm công tác quản lí còn rất hạn chế. Phần lớn đã được học qua lớp Quản lí Nhà Nước và quản lí giáo dục nhưng đa phần là làm trước học sau, nên trong những năm qua còn để xảy ra những sai phạm về nguyên tắc quản lí. 2.1.5. Chất lượng giáo dục.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Chất lượng giáo dục cấp trung học phổ thông của tỉnh Cà Mau trong những năm qua có nhiều tiến bộ từng mặt, trong đó chất lượng các trường trọng điểm như Chuyên Phan Ngọc Hiển, THPT Hồ Thị Kỷ, THPT Đầm Dơi... có tiến bộ rõ nét, ngay cả khi Bộ GD&ĐT thực hiện cuộc vận động “Hai không” tỉ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp và xếp loại khá giỏi về học lực không có gì thay đổi. Học kì I năm học 20112012 toàn tỉnh có 23.896 học sinh trung học phổ thông * Kết quả xếp loại học lực như sau: - Loại giỏi là 647, chiếm tỉ lệ 2.71%; - Loại khá là 4699, chiếm tỉ lệ 19.66%; - Loại trung bình là 9369, chiếm tỉ lệ 39.21%; - Loại yếu là 7893, chiếm tỉ lệ 33.03% - Loại kém là 1288 chiếm tỉ lệ 5.39%. * Kết quả xếp loại rèn luyện hạnh kiểm - Loại tốt 13474, tỉ lệ 56.39% - Loại khá 8514, tỉ lệ 35.63% - Loại trung bình 1500, tỉ lệ 6,28% - Loại yếu 408, tỉ lệ 1.71% Nhìn chung chất lượng giáo dục còn hạn chế, nhất là ở một số nông thôn, khoảng cách trình độ phát triển giáo dục và đào tạo giữa các vùng trong tỉnh chưa được thu hẹp, có những trường kết quả đỗ tốt nghiệp 100%, trong khi đó có một số trường tỉ lệ còn thấp. Giáo dục đạo đức, giáo dục pháp luật cho học sinh chưa được coi trọng đúng mức và đạt hiệu quả chưa cao. Trong tổng số 23.896 học sinh vẫn còn 1.908 em xếp loại hạnh kiểm loại trung bình và yếu. 2. Thực trạng Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau thanh tra toàn diện trường trung học phổ thông trong năm học 2010-2011 2.1. Xây dựng kế hoạch thanh tra Đầu năm học, ngay từ tháng 8 năm 2010, Sở Giáo dục và Đào tạo xây dựng kế hoạch thanh kiểm tra năm học 2010-2011, trong đó có kế hoạch thanh tra toàn diện.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> nhà trường phổ thông (20 đến 25% tổng số trường). Với tổng số 30 trường trung học phổ thông, kế hoạch đưa ra là thanh tra 07 trường. Theo kế hoạch chung đầu năm, Sở Giáo dục và Đào tạo lập kế hoạch cụ thể thanh tra toàn diện nhà trường và hoạt động sư phạm của nhà giáo. Để lập kế hoạch cụ thể, chánh thanh tra Sở xem xét lại kế hoạch thanh tra những năm trước chọn ra 06 trường có lần thanh tra gần đây nhất là 4 đến 5 năm, dự thảo, trao đổi bàn bạc với các phó chánh thanh tra thống nhất dự thảo kế hoạch thanh tra toàn diện trong đó xác định rõ trường được thanh tra, thời gian thanh tra. Sau đó, Chánh thanh tra trình Giám đốc Sở ra quyết định. Kế hoạch thanh tra toàn diện nhà trường được giữ bí mật không thông báo trước, chỉ được thông báo khi chuẩn bị thanh tra theo đúng quy định trong Thông tư 43/2006/TT-BGDĐT: “chậm nhất là 15 ngày kể từ ngày ra quyết định thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra có trách nhiệm công bố quyết định thanh tra với đối tượng thanh tra”. 2.2. Tổ chức thanh tra * Xây dựng lực lượng thanh tra: Năm học 2010-2011, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo bổ nhiệm lực lượng cộng tác viên thanh tra với nhiệm kì 02 năm. Lực lượng chủ yếu là cán bộ quản lí của Sở Giáo dục và Đào tạo, các phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, có nhiều năm kinh nghiệm, đội ngũ giáo viên cốt cán từng tham gia chấm thi giáo viên dạy giỏi vòng tỉnh. Tuy nhiên, đội ngũ giáo viên cốt cán một số môn còn mỏng nên lực lượng cộng tác viên thanh tra viên của Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau còn có trường hợp không được đào tạo chính quy. Lực lượng cộng tác viên thanh tra còn bộc lộ nhiều hạn chế (đủ về số lượng nhưng chưa đồng bộ giữa các môn và chất lượng) nên việc bố trí lực lượng thanh tra trong các đoàn thanh tra cụ thể còn gặp nhiều khó khăn bất cập. * Xây dựng chuẩn thanh tra: Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau đã chỉ đạo xây dựng chuẩn thanh tra, dựa vào hệ thống các văn bản pháp quy, hướng dẫn, chế độ chính sách có liên quan do Bộ giáo dục và Đào tạo ban hành như: + Luật giáo dục 2009 + Điều lệ trường trung học + Thông tư 43/2006/TT- BGDĐT(20/10/2006).

<span class='text_page_counter'>(15)</span> + Công văn 10227/THPT(11/9/2001) + Hướng dẫn một số điều trong “Qui chế đánh giá, xếp loại giáo viên mầm non và phổ thông công lập”, số 3040/BGDĐT- TCCB (17/4/2006) + Quy chế đánh giá, xếp loại giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông công lập ban hành theo quyết định số 06/2006/ QĐ-BNV(21/3 /2006) + Kế hoạch nhiệm vụ GDTrH của Sở GG&ĐT năm học 2010-2011 Các chuẩn này được cụ thể trong biểu mẫu của biên bản thanh tra như: biên bản thanh tra về đội ngũ cán bộ, nhà giáo và nhân viên; biên bản thanh tra về cơ sở vật chất; biên bản thanh tra về thực hiện kế hoạch giáo dục; biên bản thanh tra công tác quản lí của hiệu trưởng; hồ sơ thanh tra hoạt động sư phạm của nhà giáo và phiếu dự giờ… 2.3. Chỉ đạo thanh tra (các bước tiến hành thanh tra) a) Trước khi thanh tra Để thanh tra toàn diện nhà trường, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tập hợp thông tin về đơn vị được thanh tra, thu thập các văn bản pháp luật có liên quan. Từ đó lập kế hoạch thanh tra, xác định mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp tiến hành thanh tra, dự kiến thành phần đoàn và thời gian tiến hành thanh tra; dự trù kinh phí, phương tiện phục vụ cho đợt thanh tra. Sau đó, trình người có thẩm quyền ra quyết định thanh tra và thông báo cho nhà trường về đợt thanh tra. Sau khi có quyết định, Đoàn thanh tra tổ chức họp để phổ biến kế hoạch thanh tra, phân công nhiệm vụ cho từng thanh viên. Đoàn thanh tra, nhất là các thanh tra viên được giao nhiệm vụ thanh tra toàn diện nhà giáo xem xét thời khoá biểu, phiếu báo giảng và xác định giáo viên sẽ được thanh tra. Do điều kiện và thời gian quá cập rập thanh tra viên không thể chọn giáo viên thanh tra, tiết dạy như ý, thường là chọn phù hợp với điều kiện công việc (gói gọn trong một ngày). Thông thường các thanh tra viên không có điều kiện xem lại hồ sơ lưu của đợt thanh tra lần trước chỉ chọn tiết dạy, bài dạy phù hợp với thời gian nên còn xảy ra tình trạng có giáo viên trong 2 năm liên tục vừa được Sở kiểm tra chuyên đề vừa được thanh tra toàn diện. Điều đó gây ức chế cho giáo viên được thanh tra và tạo nên bầu không khí không tốt trong tập thể sư phạm nhà trường. Thanh tra viên của Sở hầu như đều là thanh tra viên kiêm nhiệm, nhiệm vụ chính của họ là công tác và giảng dạy nên còn có nhiều trường hợp thanh tra viên không có sự hiểu biết về đối tượng được thanh tra, về học sinh, đặc điểm lớp học,.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> nội dung chương, bài, mục đích yêu cầu, kiến thức trọng tâm bài dạy của giáo viên. Thanh tra viên không phác thảo nội dung quan sát tiết dạy nên dẫn tới việc quan sát, phân tích tiết dạy chưa tốt. Đặc biệt còn có trường hợp thanh tra viên không có sách giáo khoa nên phải mượn của học sinh ngay trong lớp và điều đó cũng dẫn tới việc không chuẩn bị sẵn đề kiểm tra để khảo sát chất lượng học sinh. b) Trong khi thanh tra Trước khi thanh tra, trưởng đoàn sẽ tổ chức công bố quyết định, thông báo kế hoạch thanh tra với lãnh đạo trường (thông báo cụ thể kế hoạch thanh tra, người phụ trách, số giáo viên được thanh tra, tiết và lớp dạy) và nghe báo cáo của lãnh đạo trường về tình hình và kết quả thực hiện năm học. Theo sự phân đoàn thanh tra sẽ chia thành các bộ phận tiến hành kiểm tra theo các nội dung: Về đội ngũ; Về cơ sở vật chất; Việc thực hiện các nhiệm vụ nhà trường: thực hiện kế hoạch phát triển giáo dục, giáo dục đạo đức, giảng dạy các bộ môn văn hoá và các mặt giáo dục khác. Các đoàn viên làm việc độc lập, tiếp cận hồ sơ, tiến hành trao đổi phỏng vấn để kiểm tra, đánh giá và tư vấn, thúc đẩy. Thanh tra toàn diện nhà trường nhưng cách làm chủ yếu là tiếp cận hồ sơ để phân tích tài liệu sản phẩm. Có quan sát nhưng còn hạn chế, chủ yếu là quan sát cơ sở vật chất, dự giờ thăm lớp, chưa chú ý quan sát các hoạt động của thầy và trò nhất là ở hoạt động ngoài giờ lên lớp, giờ ra chơi.... Khi thanh tra toàn diện thanh tra viên chưa biết kết hợp điều tra bằng phiếu, chưa chú ý phương pháp tác động trực tiếp đối tượng bằng cách phỏng vấn học sinh, giáo viên, phụ huynh.... Đặc biệt ngoài việc dự giờ để đánh giá hoạt động sư phạm giáo viên, đoàn thanh tra hầu như không tham dự các hoạt động giáo dục cụ thể, nhất là tham dự các sinh hoạt như sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt chủ nhiệm, ngoại khoá... nên không kiểm tra được về nhiệm vụ giáo dục đạo dức cho học sinh. Điều đó làm cho công tác thanh tra không những không nắm rõ tình hình thực hiện các nhiệm vụ của nhà trường mà còn mặc nhiên thừa nhận Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là hoạt động phụ, làm cho nhà trường xem nhẹ việc giáo dục toàn diện nhân cách học sinh. Kiểm tra công tác quản lí của Hiệu trưởng, chủ yếu nghe báo cáo, xem hồ sơ (rất nhiều hồ sơ) mà lại không tiếp xúc với địa phương, đại diện công đoàn, Ban đại diện cha mẹ học sinh, giáo viên và học sinh. Rõ ràng nếu không tiếp xúc trao đổi trực tiếp hoặc khảo sát sẽ không thể nắm rõ việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch; việc phân công, bố trí sử dụng đội ngũ; công tác kiểm tra nội bộ; việc quản lý hành chính, tài chính, tài sản; việc thực hiên quy chế dân chủ, chế độ chính sách đối với cán bộ công chức và việc phối hợp lực lượng trong và ngoài nhà trường trong công tác quản lí của Hiệu trưởng..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Về việc kiểm tra đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên cũng rất đơn giản. Thanh tra chủ yếu chỉ nắm số liệu, bao nhiêu giáo viên, phân theo bộ môn như thế nào, so với quy định đủ thiếu ra sao… mà chưa chú ý, quan tâm việc bố trí sử dụng đội ngũ, việc bồi dưỡng, tự bồi dưỡng của giáo viên, chưa chú ý tới nề nếp hoạt động và việc xây dựng tập thể sư phạm trong nhà trường và cũng không quan tâm tới chất lượng của đội ngũ. Để kiểm tra về cơ sở vật chất kĩ thuật, thanh tra chủ yếu xem giấy chứng nhận chủ quyền, quyết định thành lập trường mà ít chú ý đến cảnh quan, môi trường sư phạm; nghe báo cáo số phòng học, phòng làm việc, phòng chức năng mà chưa chú ý đến nhà vệ sinh, hệ thống thoát nước. Với việc kiểm tra trang thiết bị và đồ dùng dạy học chỉ đơn giản kiểm tra số lượng sách phục vụ cho việc dạy và học mà chưa quan tâm tới hiệu quả sử dụng của trang thiết bị, chưa quan tâm đến sổ theo dõi sử dụng trang thiết bị, không trao đổi với giáo viên. Với việc kiểm tra kế hoạch phát triển giáo dục, đoàn kiểm tra khá kĩ lưỡng nhưng vẫn còn bỏ sót một số nội dung quan trọng. Ví dụ chưa kiểm tra việc duy trì sĩ số, chống lưu ban bỏ học, không phân tích tỉ lệ và các trường hợp lưu ban bỏ học trong khi tỉnh Cà Mau có tỉ lệ bỏ học vào loại cao nhất nhì ở khu vực đồng băng sông Cửu Long Riêng với việc đánh giá chất lượng giảng dạy của nhà trường ngoài việc kiểm tra 50% hồ sơ của tổng số giáo viên, đoàn thanh tra thường kết hợp với thanh tra toàn diện giáo viên, quá trình thanh tra cũng có nhiều điều đáng bàn. Thanh tra viên dự giờ 02 tiết, kiểm tra toàn bộ hồ sơ từ kế hoạch cá nhân, giáo án, sổ chủ nhiệm (nếu có), sổ điểm cá nhân, sổ công tác, sổ tự bồi dưỡng... trong thời gian ngắn nên chủ yếu xem xét hồ sơ và ghi chép vắn tắt vừa kiểm tra vừa hoàn thanh hồ sơ nên chỉ lướt qua một cách sơ sài không có điều kiện nghiên cứu kĩ. Thông thường thanh tra viên chọn tiết dự phù hợp, một ngày dự giờ 2 tiết, xem xét toàn bộ hồ sơ nên thời gian dành cho tư vấn, thúc đẩy còn hạn chế. Sau khi hoàn thành hồ sơ gửi lại cho thư kí tổng hợp. Thư kí chủ yếu ghi nhận xếp loại nội dung 1, nội dung 2 và xếp loại chung không chú ý những nhận xét khác. Sau khi công tác thanh kiểm tra hoàn tất, đoàn thanh tra hội ý tổng hợp kết quả thanh tra của từng bộ phận; chuẩn bị nội dung làm việc với nhà trường. Ở đây hội ý chủ yếu là đưa ra kết luận thanh tra mà chưa chú ý đến lấy ý kiến tư vấn, thúc đẩy. Sau đó đoàn làm việc với nhà trường để trao đổi và thông báo kết quả kiểm tra, đánh giá, những nội dung cần tư vấn thúc đẩy. Công việc này thường được dự định trước về thời gian và thành phần gồm lãnh đạo trường, chủ tịch công đoàn, bí thư đoàn trường, tổ trưởng chuyên môn và các giáo viên được thanh tra toàn diện. Điều.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> này làm cho nhiều giáo viên không nắm kết quả thanh tra và nghĩ rằng việc thanh tra toàn diện nhà trường không liên quan tới mình. Đoàn kết thúc đợt thanh bằng việc hoàn thanh văn bản kết luận thanh tra, tập hợp biên bản của các bộ phận có chữ kí của cán bộ thanh tra cũng như đối tượng được thanh tra. Nói chung việc kiểm tra bốn nội dung trong thanh tra toàn diện nhà trường phổ thông của Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau còn mắc phải nhiều thiếu sót, bất cập. Nội dung nào cũng lớn, cũng phải xem xét rất nhiều hồ sơ, trao đổi với nhiều đối tượng, quan sát rất nhiều thực tế nhưng do thời gian có hạn, mỗi thanh tra làm việc trong thời gian ngắn (1 ngày rưỡi) nên kế quả kiểm tra chưa phản ánh đúng thực chất tình hình nhà trường. c) Sau khi thanh tra Sau khi thanh tra đoàn thanh tra sẽ hoàn thành văn bản kết luận thanh tra, tập hợp hồ sơ cuộc thanh tra: biên bản của các bộ phận, biên bản tổng hợp thanh tra toàn diện nhà trường có chữ ký của đoàn thanh tra và nhà trường và các hồ sơ liên quan khác. Sau đó đoàn thông báo kết quả bằng văn bản gửi lại cho trường, gửi Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo. Kết quả thanh tra chỉ được gửi cho Giám đốc Sở mà chưa thông báo cho chính quyền địa phương. Với thanh tra Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau, sau khi thanh tra công việc coi như kết thúc, không theo dõi việc thực hiện kiến nghị của đoàn và không có việc tổ chức kiểm tra việc thực hiện kiến nghị của đoàn thanh tra. 2.3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 2.3.1. Xây dựng kế hoạch thanh tra Với lực lượng thanh tra, Sở giáo dục nên chọn giáo viên có đầy đủ phẩm chất vừa có trình độ chuyên môn vững vàng, vừa có năng lực quan sát, phân tích tổng hợp, vừa trung thực thẳng thắn và thận trọng, tế nhị trong giao tiếp. Đồng thời cũng nên mạnh dạn đưa vào lực lượng thanh tra những giáo viên trẻ, năng động, sáng tạo, nhiệt tình để trẻ hoá lực lượng thanh tra tạo luồng gió mới, thay đổi hình ảnh những thanh tra viên già “nghiêm khắc”, khó tính bằng những thanh tra viên trẻ trung, cởi mở, dễ gần. Khi xây dựng lực lượng thanh tra, Sở Giáo dục và Đào tạo cần tham khảo ý kiến của các phòng chuyên môn (Phòng Giáo dục Trung học và phòng Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục). Cần phải thường xuyên bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra cho các thanh tra viên bằng các lớp tập huấn dài hạn cũng như ngắn hạn. Sở.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo dục và Đào tạo cần cung cấp những văn bản pháp luật, văn bản pháp quy, hướng dẫn mới nhất cho lực lượng cộng tác viên thanh tra. Mặt khác cần sớm xây dựng chuẩn thanh tra toàn diện trường THPT cho tỉnh Cà Mau. Chuẩn phải dựa trên điều kiện hoàn cảnh thực tế của tỉnh về đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất kĩ thuật, chất lượng giáo dục…Cần thay đổi phiếu dự giờ cho phù hợp, chú ý mặt phương tiện, yêu cầu cụ thể của việc sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và tính hiệu quả. Phiếu dự giờ cần phải có chỗ để thanh tra viên ghi chép, nhận xét đánh giá về tiết dạy. Ví dụ: + Khi xây dựng chuẩn về cơ sở vật chất nên nêu rõ từng mục: phòng học, phòng làm việc, phòng chức năng; bàn ghế, đồ dùng dạy học, sách, khu vực vệ sinh, nhà để xe; cổng trường, tường rào, cây xanh, vệ sinh học đường… đủ, thiếu ra sao, chất lượng như thế nào, ưu và nhược điểm của từng nội dung. Ở mục diện tích quy hoạch và sử dụng đất đai, nên tính số m2/học sinh, so sánh với tỉ lệ trường đạt chuẩn để có kế hoạch dài hơi xây trường THPT đạt chuẩn quốc gia + Chuẩn về thực hiện các nhiệm vụ của nhà trường cần phải chi tiết, cụ thể và đầy đủ các nội dung. Ở mục hiệu quả đào tạo qua so sánh kết quả học tập giữa đầu và cuối từng cấp học, nội dung đó đạt yêu cầu hay không, ưu, nhược điểm là gì; Ở nội dung hoạt động và chất lượng giáo dục đạo đức học sinh chuẩn phải cụ thể việc Thực hiện nội dung chương trình kế hoạch giáo dục đạo đức trong và ngoài giờ lên lớp; Hoạt động của Đoàn THCS Hồ Chí Minh; Hoạt động của Ban đại diện cha mẹ học sinh; Hoạt động của giáo viên chủ nhiệm; Việc kết hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội, có hay không, ưu điểm và nhược điểm cụ thể. 2.3.2. Chỉ đạo thanh tra (các bước tiến hành thanh tra) a) Trước khi thanh tra Thanh tra toàn diện trường phổ thông là công việc cần thiết, giúp Lãnh đạo Sở biết tình trạng nhà trường vì vậy Sở Giáo dục và Đào tạo cần quan tâm đến chất lượng của công tác thanh tra. Trước hết trưởng đoàn thanh tra cần cần tập hợp thông tin từ báo cáo thanh tra toàn diện nhà trường lần gần nhất, danh sách và kết luận thanh tra của các giáo viên đã được thanh tra lần trước cung cấp cho thanh tra viên. Cần thu thập đầy đủ các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, xem trước kế hoạch năm học của nhà trường, chuẩn bị sẵn các phiếu quan sát phù hợp ở từng nội dung cụ thể (từ đội ngũ, Cơ sở vật chất, Thực hiện các nhiệm vụ của nhà trường, công tác quản lí của hiệu trưởng và thanh tra toàn diện giáo viên) phù hợp với tình hình, điều kiện cụ thể của địa phương và cả tình hình nhà trường..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Ví dụ: Để kiểm, đánh giá công tác quản lí của hiệu trưởng chúng ta có thể sử dụng phiếu quan sát sau: KIỂM TRA Nội dung kiểm tra. ĐÁNH GIÁ Đúng quyKhông đúngCHẤT LƯỢNG Ưu điểm Nhược điểm định quy định. * Xây dựng kế hoạch năm học * Quản lí giáo viên, nhân viên * Công tác kiểm tra của HT * Quản lí hành chính, tài chính, tài sản của nhà trường * Thực hiện chế độ chính sách, của Nhà nước đối với giáo viên, nhân viên, học sinh; tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường * Công tác tham mưu, xã hội hoá giáo dục * Quản lí học sinh * Phối hợp giữa nhà trường với các đoàn thể trong trường cùng thực hiện các nhiệm vụ Và quan trọng là yêu cầu các thanh tra viên thực hiện đúng quy trình thanh tra, nhất là bước chuẩn bị. Cần có sự tập hợp một cách đầy đủ thông tin về nhà trường và giáo viên được thanh tra để dự kiến những nội dung kiểm tra phù hợp. Thanh tra viên phải nắm các văn bản quy phạm làm cơ sở pháp lí cho công tác thanh tra, nắm chắc chương, bài, chuẩn bị đề kiểm tra, phiếu quan sát, trắc nghiệm và khảo sát. Đặc biệt thanh tra viên cần có đủ công cụ thanh tra: Phân phối CT, SGK... để chủ động trong công việc. b) Trong khi thanh tra Khi bắt đầu tiến hành thanh tra, việc họp lãnh đạo công bố quyết định, thông báo kế hoạch thanh tra, nghe lãnh đạo trường báo cáo là hợp lí. Sau khi nghe lãnh đạo báo cáo đoàn thanh tra cần chuẩn bị sẵn câu hỏi để chất vấn những nội dung quan tâm..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> Phương pháp tiến hành kiểm tra từng nội dung cụ thể như sau: Để kiểm tra về đội ngũ giáo viên, cán bộ nhân viên chúng ta có rất nhiều nội dung cần kiểm tra. Về số lượng và cơ cấu ngoài việc trao đổi với cán bộ quản lí và cán bộ, giáo viên, nhân viên cần tiến hành kiểm tra hồ sơ của tổ chuyên môn, hồ sơ quản lý của hiệu trưởng; để nắm chất lượng đội ngũ ngoài việc dự giờ, xem hồ sơ chuyên môn còn phải trao đổi với hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng, phải xem kết quả xếp loại thi đua... Ngoài ra còn các nội dung xem xét việc bố trí sử dụng đội ngũ, bồi dưỡng, tự bồi dưỡng, nề nếp hoạt động và việc xây dựng tập thể sư phạm. Nói chung để kiểm tra về đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên chúng ta phải xem rất nhiều hồ sơ, phỏng vấn rất nhiều đối tượng, tham khảo ý kiến của nhiều đoàn thể. Để kiểm tra cơ sở vật chất kĩ thuật cần chú ý số lượng, chất lượng, bảo quản và hiệu quả sử dụng. Về đất đai, cảnh quan trường học ngoài việc xem hồ sơ đất đai, chủ yếu là phải quan sát thực tế: cổng trường, cây xanh, vệ sinh. Về trang thiết bị đồ dùng dạy học phải xem sổ theo dõi sử dụng trang thiết bị.. trao đổi với giáo viên và quan sát thực tế. Về thư viện cần xem phiếu thống kê số lượng sách, báo; xem sổ theo dõi cho mượn sách; quan sát kho sách, phòng đọc, tủ sách, thư mục. Về công tác quản lí tài chính cần xem bản công khai tài chính, thăm dò dư luận, phân tích sổ quản lí tài chính, xem sổ thu chi, trao đổi với hiệu trưởng và kế toán và xem cả chứng từ. Để kiểm tra việc thực hiện kế hoạch phát triển giáo dục, cần phải sử dụng rất nhiều phương pháp khác nhau.Về thực hiện chỉ tiêu tuyển sinh ngoài việc nghe báo cáo của hiệu trưởng, phải xem chỉ tiêu được giao, xem sổ gọi tên và ghi điểm , xem sổ đăng bộ. Việc kiểm tra việc thực hiên quy chế tuyển sinh cần trao đổi với Ban đại diện cha mẹ học sinh, với cán bộ quản lí, giáo viên; trao đổi với Đảng uỷ, chính quyền địa phương; xem hồ sơ chuyển trường, thăm dò dư luận, xem điểm chuẩn. Ngoài ra còn phải kiểm tra việc thực hiện phổ cập giáo dục, duy trì sĩ số, chống lưu ban bỏ học và hiệu quả đào tạo. Tất cả những thông tin đó chúng ta có thể khai thác bằng cách trao đổi trực tiếp, xem xét cụ thể trên hồ sơ. Kiểm tra hoạt động giáo dục đạo đức học sinh, cần phải kiểm tra việc giảng dạy, thực hiện chương trình, kết quả học tập bộ môn GDCD, việc lồng ghép giáo dục đạo đức học sinh qua các bộ môn khác, hồ sơ về công tác chủ nhiệm không chỉ của GVCN mà của cả lãnh đạo trường; kiểm tra hoạt động của Ban đại diện cha mẹ học sinh; sổ nghị quyết của các đoàn thể có liên quan… Đặc biệt cần chú ý quan sát nề nếp học sinh trong và ngoài giờ học và sinh hoạt tập thể. Ngoài ra còn phải chú trọng việc tiếp xúc trao đổi với học sinh để đánh giá chất lượng giáo dục đạo đức..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> Một trong những nội dung quan trọng là kiểm tra hoạt động và chất lượng giảng dạy, học tập các bộ môn văn hoá. Đoàn thanh tra phải kiểm tra hồ sơ ít nhất 50% tổng số giáo viên của trường. Cần phải tiến hành kiểm tra kĩ lưỡng tất cả hồ sơ từ giáo án, kế hoạch giảng dạy, sổ đầu bài, sổ gọi tên ghi điểm, bài kiểm tra của học sinh, chế độ kiểm tra, cho điểm, trả bài kiểm tra theo quy định; việc thực hiện thí nghiệm thực hành…và có sự đối chiếu so sánh cụ thể. Để kiểm tra công tác quản lí của hiệu trưởng ngoài việc nghe báo cáo cần phải kiểm tra, xem xét cụ thể. Đặc biệt để kiểm tra việc thực hiện chế độ chính sách của nhà nước đối với CB, GV, NV và thực hiện quy chế dân chủ; Công tác tham mưu, xã hội hoá GD; Quản lí, tổ chức giáo dục học sinh; quan hệ phối hợp giữa nhà trường và các đoàn thể, đoàn thanh tra phải tiếp xúc với cấp uỷ, chính quyền địa phương, Ban đại diện cha mẹ học sinh, Ban thanh tra nhân dân, phải trao đổi trực tiếp mới có thêm thông tin về việc thực hiên các nhiệm vụ của nhà trường, đặc biệt là công tác quản lí của hiệu trưởng. Sau khi hoàn tất việc thanh kiểm tra, đoàn hội ý nhưng không phải chỉ thống nhất kết quả kiểm tra, đánh giá mà còn phải tập trung thảo luận các ý kiến tư vấn, thúc đẩy. Trên cơ sở kết quả kiểm tra và đánh giá, phân tích nguyên nhân khách quan, chủ quan của những thành công và hạn chế, chỉ rõ mặt mạnh, thuận lợi cần phát huy và những yếu kém phải khắc phục, đề xuất những biện pháp cải tiến công tác quản lí của hiệu trưởng. Đồng thời để thúc đẩy nhà trường phát triển cần phải phát hiện và lựa chọn những kinh nghiệm của trường, khuyến khích động viên nhà trường và hiệu trưởng phân tích tổng hợp kinh nghiệm. Ngoài việc thảo luận các ý kiến cần tư vấn, thúc đẩy, đoàn cũng cần dự kiến những vấn đề cần kiến nghị với nhà trường, với cấp trên, với chính quyền về việc đầu tư xây dựng đội ngũ, cơ sở vật chất của nhà trường, điều chỉnh, bổ sung các chủ trương chính sách, các quy định quản lí phù hợp với nhà trường. Ở nội dung làm việc với nhà trường, ngoài lãnh đạo, đại diện Công đoàn, Đoàn thanh niên, các tổ trưởng chuyên môn, cần phải mời toàn thể giáo viên tham dự, ngoài ra cần phải có đủ mọi thành từ cấp uỷ, chính quyền địa phương đến Ban đại diện cha mẹ học sinh. Có như thế việc kiểm tra, đánh giá mới có tác dụng thúc đẩy nhà trường phát triển. C.Sau khi thanh tra Sau khi thanh tra, đoàn thanh tra cần thông báo bằng văn bản kết quả thanh tra đến trường được thanh tra đến Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo đến chính quyền địa phương. Nếu kết quả thanh tra có vấn đề cần theo dõi việc thực hiện những kiến nghị của đoàn thanh tra. Đặc biệt nếu xét thấy cần thiết, Sở giáo dục và Đào tạo có.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> thể kiểm tra việc thực hiện kiến nghị của đoàn. Có như thế thanh tra mới thật sự có tác dụng thúc đẩy nhà trường phát triển. Đặc biệt nếu nhà trường có nhiều sáng kiến và kinh nghiệm tốt, cần nhân rộng phổ biến đến tất cả các trường trung học phổ thông trong toàn tỉnh.. PHẦN III. KẾT LUẬN Quản lí hệ thống giáo dục là những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lí làm cho nhà trường vận hành theo đường lối, quan điểm giáo dục của Đảng, thực hiện được mục tiêu kế hoạch đào tạo của ngành: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Quản lí hệ thống giáo dục là tác động của những chủ thể quản lí bên trên nhằm hướng dẫn và tạo điều kiện cho hoạt động giảng dạy và học tập của nhà trường. Nếu quản lí nhà trường do chủ thể quản lí bên trong nhà trường (hiệu trưởng) là quản lý giáo viên, quản lý học sinh, quản lý quá trình dạy-học, quản lý cơ sở vật chất kĩ thuật, quản lý tài chính…thì quản lý nhà trường do chủ thể quản lý bên trên là những tác động quản lý của các cơ quan quản lý giáo dục (quản lý hệ thống giáo dục - quản lí vĩ mô), đó là quản lí của Sở Giáo dục và Đào tạo. Quản lý hệ thống giáo dục trường trung học phổ thông là phát triển số lượng, quy hoạch mạng lưới trường lớp, bảo đảm chất lượng giáo dục, xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý, xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật cho hoạt động giáo dục đào tạo, công tác xã hội hoá giáo dục,…Trong công tác quản lý của Sở Giáo dục và Đào tạo, thanh tra toàn diện nhà trường đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Đây là cách thức là con đường tốt nhất để nâng cao chất lượng giáo dục. Qua phân tích thực trạng Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau thanh tra toàn diện trường trung học phổ thông trong năm học qua, chúng tôi mạnh dạn đưa ra một số nhận xét, bài học kinh nghiệm và kiến nghị để công tác này thực hiện được tốt hơn. 2. Bài học kinh nghiệm.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Để công tác thanh tra toàn diện trường trường trung học phổ thông có hiệu quả, Sở Giáo dục phải thấy rõ tầm quan trọng của công tác này. Thanh tra không chỉ đánh giá xếp loại mà quan trọng phải chỉ nhà trường điểm mạnh, điểm yếu giúp họ tiến lên. Sở Giáo dục và Đào tạo cần phải xây dựng đội ngũ cộng tác viên thanh tra không chỉ đủ về số lượng mà phải thật sự là những người chỉ đường cho nhà trường tiến lên. Tất cả đều phải quán triệt bốn nhiệm vụ của thanh tra “Kiểm tra, Đánh giá, Tư vấn, Thúc đẩy”. Thanh tra Sở Giáo dục và Đào tạo cần xây dựng cho được chuẩn đánh giá cụ thể, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương. Chuẩn phải giúp cho chúng ta có cái nhìn chính xác toàn diện về nhà trường. Chuẩn phải chi tiết cụ thể, có đầy đủ các mục, các nội dung cần thiết Cần thay đổi mẫu biên bản thanh tra, nhất là thanh tra về cơ sở vật chất kĩ thuật và đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên Để công tác thanh kiểm tra có hiệu quả, Sở Giáo dục và Đào tạo cần tham mưu kịp thời với các cấp có thẩm quyền thay đổi chế độ thanh tra phù hợp cho các cộng tác viên thanh tra. Đặc biệt cần phải chú ý công tác chuẩn bị trước khi thanh tra. Phải tập hợp đầy đủ thông tin về nhà trường, xem lại hồ sơ thanh tra lần gần đây nhất, chuẩn bị các phiếu quan sát, phiếu điều tra, ... tất cả những thông tin này phải được cung cấp đến từng cộng tác viên thanh tra. Ngoài ra cũng cần trao cho cộng tác viên thanh tra công cụ làm việc. Đó là các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác thanh tra, kế hoạch nhà trường. Sau khi thanh tra, đoàn thanh tra giải tán nhưng Thanh tra Sở phải có sự theo dõi việc thực hiện những kiến nghị. Nếu cần có thể lập đoàn kiểm tra việc thực hiện những kiến nghị. 3. Kiến nghị - Đối với Bộ GG&ĐT: Ngoài văn bản hướng dẫn công tác thanh tra toàn diện trường trung học phổ thông cần có chế độ đãi ngộ thích đáng cho cộng tác viên thanh tra. - Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo: Trong kế hoạch thanh tra cần lên lịch cụ thể, trường được thanh tra, thời gian thanh tra, tránh trường hợp khi chuẩn bị thành lập đoàn mới chọn trường thanh tra. Đồng thời thanh tra chuyên trách của Sở cần chuẩn bị kĩ hơn các loại biên bản, biểu mẫu. Có chế độ khen thưởng, biểu dương kịp thời những cộng tác viên thanh tra hoàn thành tốt nhiệm vụ..

<span class='text_page_counter'>(25)</span> Thanh tra nhà trường là hoạt động kiểm tra đánh giá chính thức có tính chất Nhà nước của cơ quan quản lý cấp trên đối với một nhà trường về việc chấp hành pháp luật về giáo dục; việc thực hiện mục tiêu, kế hoạch, chương trình, nội dung phương pháp giáo dục; quy chế chuyên môn,...việc thực hiện các quy định về điều kiện cần thiết bảo đảm chất lượng giáo dục ở nhà trường và công tác quản lý của Hiệu trưởng. Để làm tốt việc đánh giá chính xác, khách quan thực trạng nhà trường, hướng dẫn, tư vấn, khuyến khích nhà trường đi lên thực hiện tốt hơn nữa các yêu cầu của mục tiêu, kế hoạch, chương trình giáo dục, đồng thời kiến nghị với các cấp quản lý giáo dục bổ sung hoàn chỉnh việc quản lý, Thanh tra Sở Giáo dục và cả các cộng tác viên thanh tra phải không ngừng học tập, trau dồi nghiệp vụ thanh tra để thanh tra thật sự là người bạn đồng hành cùng nhà trường giúp nhà trường tiến lên một tầm cao mới. Trên đây chỉ là kinh nghiệm của bản thân - một thanh tra viên kiêm nhiệm - về công tác thanh tra toàn diện trường THPT. Có thể những điều không là những mới mẻ với các Thanh tra viên có bề dày kinh nghiệm và độ dài thời gian làm công tác thanh tra, nhưng với tôi đó là một trong những điều tâm đắc sau một thời gian hơn 10 năm làm công tác này. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của đồng nghiệp. Người viết.

<span class='text_page_counter'>(26)</span>