giao an ngu van 7

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (918.61 KB, 213 trang )

(1)Ngµy d¹y TiÕt1:. Cæng trêng më ra LÝ Lan. I - Mục tiêu cần đạt : - Hs cảm nhận đợc những tình cảm đẹp đẽ của ngời mẹ dành cho con nhân ngày khai trờng; Thấy đợc ý nghĩa lớn lao của nhà trờng với cuộc đời mỗi con ngời; Nắm đợc một số từ khó, bớc đầu có ý niệm về từ ghép trong văn bản và luyÖn kÓ v¨n b¶n. - Hs có lòng thơng yêu, kính trọng mẹ, đồng thời thấy đợc vai trò của nhà trờng đối với xã hội và đối với mỗi con ngời. - Rèn kĩ năng đọc, giải nghĩa từ, tìm hiểu VBND. *Trọng tâm:tình cảm thiêng liêng của cha mẹ đối với con cái. II. ChuÈn bÞ. GV:HÖ thèng c©u hái Hs : §äc vµ tr¶ lêi c©u hái sgk II.Các hoạt động dạy - học: A. ổn định tổ chức: B. KiÓm tra bµi cò: ChuÈn bÞ s¸ch, vë, bµi so¹n. C. Bµi míi: Trong cuộc đời, mỗi ngời sẽ đợc dự nhiều lễ khai giảng. Với mỗi lần khai trờng lại có những kỉ niệm riêng và thờng thì lần khai trờng đầu tiên để lại dấu Ên s©u ®Ëm nhÊt trong mçi chóng ta. Ta thêng båi håi khi nhí l¹i t©m tr¹ng, dáng điệu của mình hôm đó. Song ít ai hiểu đợc tâm trạng của những ngời mÑ tríc ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña con. Bµi häc h«m nay sÏ gióp chóng ta hiểu đợc điều đó.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I - §äc, t×m hiÓu chung.. Hớng dẫn đọc: giọng dịu dàng, t×nh c¶m, chó ý phÇn miªu t¶ t©m tr¹ng.. 1. §äc.

(2) Hs đọc, giải nghĩa từ khó. ? nªu thÓ lo¹i cña v¨n b¶n.. 2.chó thÝch 3.ThÓ lo¹i. Bót kÝ. 4. Phơng thức biểu đạt. ?Phơng thức biểu đạt chính của v¨n b¶n lµ g×.. ? V¨n b¶n cã bè côc mÊy phÇn? Néi dung cña tõng phÇn?. 5. Bè côc: (2 phÇn). Bè côc:(2 phÇn.) + §o¹n 1: Tõ ®Çu... “ Ngñ sím ”. + §o¹n 2: Cßn. ? Từ văn bản đã đọc, em hãy nêu đại ý của bài bằng 1 câu ng¾n gän?. l¹i. §¹i ý: Bµi v¨n viÕt vÒ t©m tr¹ng cña ngêi mÑ trong đem ko ngủ trớc ngày đầu con đến trêng.. Hs tr¶ lêi. Tãm t¾t v¨n b¶n. 6.Nh©n vËt. ?Nh©n vËt chÝnh cña v¨n b¶n lµ ai.. ? Trong đêm trớc ngày khai trờng, tâm trạng của mẹ ntn?. ? T©m tr¹ng cña mÑ vµ con cã g× kh¸c nhau ko? ? Em cảm nhận đợc điều gì từ ngêi mÑ qua néi dung trªn?. II - T×m hiÓu v¨n b¶n. + MÑ: MiÒn nam víi nh÷ng suy nghÜ vÒ con, ko làm đợc gì cho m×nh.. 1. T©m tr¹ng cña mÑ tríc ngµy khai trêng cña con.. + MÑ: Miªn nam víi + Con: V« t, hån nh÷ng suy nghÜ vÒ con, ko làm đợc gì cho mình. nhiªn, thanh th¶n.  Mét ngêi mÑ ®Çy yªu th¬ng, thÊu hiÓu vµ lo  Mét ngêi mÑ ®Çy l¾ng cho con. yªu th¬ng, thÊu hiÓu vµ lo l¾ng cho con. => Mừng con đã.

(3) lín,lo l¾ng cho con, ? Theo em, v× sao mÑ l¹i ko ngñ ®ang n«n nao nghÜ vÒ ngµy khai trêng n¨m đợc? xa.. ? MÑ cã Ên tîng, c¶m xóc ntn vÒ ngµy ®Çu tiªn m×nh ®i häc? - Hs liªn hÖ ngµy ®Çu tiªn ®i häc. ? NhËn xÐt vÒ c¶m xóc cña mÑ đối với ngày đầu đi học? ? V× sao tríc ngµy khai trêng cña con, mÑ l¹i nhí vÒ ngµy khai trêng cña mÑ? ( “ MÑ muèn nhÑ nhµng, cÈn thËn vµ tù nhiªn ghi vµo lßng con ” ).. => R¹o rùc, b©ng => R¹o rùc, b©ng khu©ng, xao xuyÕn. khu©ng, xao xuyÕn. =>N«n nao, håi hép, =>N«n nao, håi hép, ch¬i v¬i, hèt ho¶ng. ch¬i v¬i, hèt ho¶ng.  C¶m xóc ch©n thËt,  C¶m xóc ch©n thËt, s©u s¾c, tr©n s©u s¾c, tr©n träng m¸i trêng, coi träng viÖc häc. träng m¸i trêng, coi träng viÖc häc.. ( “ MÑ muèn nhÑ nhµng, cÈn thËn vµ tù nhiªn ghi vµo lßng con ” ). =>( C©u ®Çu ®o¹n ).. ? C©u nµo ë ®o¹n v¨n nµy cho ta thấy sự chuyển đổi tâm trạng Hs tr¶ lêi cña mÑ mét c¸ch tù nhiªn? ? MÑ nghÜ vÒ ngµy khai trêng ë NhËt ntn? H·y t×m nh÷ng tõ ghÐp trong ®o¹n nµy nh»m miêu tả quang cảnh đó?. b. C¶m nghÜ cña mÑ vÒ vai trß cña x· héi,nhµ trêng trong gi¸o dôc. - Ngµy khai trêng lµ ngµy lÔ cña toµn x· héi.. ? Trong ®o¹n v¨n nµy, c©u nµo nãi lªn tÇm quan träng cña nhµ trờng đối với thế hệ trẻ? ? Em hiểu câu nói đó ntn?. =>( “ Ai còng - Gi¸o dôc cã vai trß rÊt quan trọng đối với thế hệ biÕt ..... sau nµy ” ). trÎ. => G/dôc rÊt quan träng vµ v× vËy kh«ng thÓ cã mét sai lÇm dï nhá nµo . - Con bíc vµo cæng trêng lµ bíc vµo thÕ.

(4) giíi kú diÖu. => Thế giới đó là tri thøc, sù hiÓu biÕt, tình cảm, đạo lý, tình b¹n, t×nh thÇy trß ... ? Em nghÜ ntn vÒ c©u nãi cña mÑ “ §i ®i con ra”? Theo em, thế giới kì diệu đó là gì sau 7 n¨m em ngåi trªn ghÕ nhµ trêng?. Hs nghe. Gv: (* Trong mÑ, qóa khø, hiện tại, tơng lai đã hoà đồng, mẹ nghĩ đến ngày khai trờng, ngày lễ trọng đại của toàn XH vµ mong íc toµn XH quan t©m =>ThÓ hiÖn t×nh c¶m ch¨m sãc cho gd). cña nh©n vËt ch©n ? Qua 1 lo¹t c¸c tõ l¸y gîi c¶m thùc h¬n. xóc phøc t¹p trong lßng mÑ. Em c¶m nhËn ®©y lµ ngêi mÑ ntn?. ? Trong v¨n b¶n, cã ph¶i ngêi mÑ ®ang trùc tiÕp nãi víi con ko? C¸ch viÕt nµy cã t¸c dông g×? ? Qua đó em thấy đợc giá trị nghÖ thuËt g× tõ t¸c phÈm? ? Qua nh÷ng g× võa ph©n tÝch, em thấy đợc những ý nghĩa sâu s¾c nµo tõ v¨n b¶n?. -> Bao nhiªu suy nghÜ của mẹ đều hớng về con. §ã lµ ngêi mÑ s©u s¾c, t×nh c¶m, hiÓu biÕt, tÕ nhÞ.. III - Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt. + Tõ ng÷ nhÑ nhµng, kÝn đáo (giọng độc thoại) nh lêi t©m sù. + Miªu t¶ diÔn biÕn t©m trạng đặc sắc. 2. Néi dung. + T×nh c¶m yªu th¬ng s©u s¾c cña mÑ + Vai trß to lín cña nhµ trờng đối với con ngời. Hs đọc phần “ Ghi nhí ”- sgk(9). IV - LuyÖn tËp..

(5) D. Cñng cè: - §äc thªm: “Trêng häc”. - Tãm t¾t néi dung v¨n b¶n. - Qua văn bản này em cảm nhận đợc điều gì? E. Híng dÉn häc bµi: - Häc kü bµi, ghi nhí(9). - Viết đoạn văn về 1 kỉ niệm đáng nhớ của em trong ngày khai trờng. - So¹n bµi “ MÑ t«i ”. _________________________________________ Ngµy d¹y TiÕt 2:. MÑ t«i. (Et - môn - đô đơ A - mi - xi) I - Mục tiêu cần đạt: - Hs cảm nhận, hiểu đợc những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ. Từ đó biết cách sống, cách xử sự cho đúng. - Rèn kĩ năng đọc, củng cố kiến thức về ngôi kể, nhân vật kể chuyện, VBND. - TiÕp tôc chuÈn bÞ kiÕn thøc Ò tõ ghÐp, lk vb. *Träng t©m:t×nh c¶m thiªng liªng cña cha mÑ víi con c¸i. II. ChuÈn bÞ. GV: HÖ thèng c©u hái HS: §äc tr¶ lêi c©u hái sgk III .Các hoạt động dạy và học. A. ổn định tổ chức. B. KiÓm tra bµi cò: - Qua văn bản “Cổng trờng mở ra”, em cảm nhận đợc tình cảm của cha mÑ víi con c¸i ntn? - Thế giới kì diệu đợc mở ra với bản thân em khi đến trờng là gì? C.. Bµi míi:(GV giíi thiÖu bµi) Ngêi mÑ cã mét vÞ trÝ vµ ý nghÜa v« cïng thiªng liªng, lín lao trong cuộc đời mỗi ngời. Song không phải khi nào ta cũng ý thức rõ đợc điều đó và có ngời đã phạm sai lầm tởng đơn giản nhng lại khó có thể tha thứ. V¨n b¶n MÑ t«i sÏ cho chóng ta hiÓu thªm vÒ mÑ vµ biÕt ph¶i c xö víi mẹ nh thế nào cho phải đạo..

(6) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. ?Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶. Gv hớng dẫn đọc: chậm, tha Hs nêu thiÕt, chó ý c©u c¶m , c©u cÇu khiÕn. Hs nghe. ? Nªu thÓ lo¹i cña v¨n b¶n. ? Phơng thức biểu đạt chính cña v¨n b¶n lµ g×. Ghi b¶ng. I - §äc, t×m hiÓu chung. 1.T¸c gi¶ -t¸c phÈm 2. §äc. Hs đọc, tìm hiểu chú 3.chú thích thÝch 8,9,10. 4.ThÓ lo¹i ThÓ lo¹i: Th - biÓu c¶m. ( V¨n b¶n lµ sù kÕt hîp nhËt kÝ - tù sù - viÕt th biÓu c¶m.). 5. Phơng thức biểu đạt. 6. Bè côc: (2 phÇn).. ? V¨n b¶n cã bè côc gåm + §o¹n 1: Tõ ®Çu ..... mÊy phÇn? Néi dung tõng mÊt mÑ. phÇn? + §o¹n 2: Cßn l¹i. - Thái độ của En-ri-cô víi mÑ. ? Bài văn là lời của ai nói - Thái độ của ngời bố. víi ai? B»ng h×nh thøc nµo? ( Ngêi cha-v× hÇu hÕt v¨n Néi dung chÝnh cña v¨n b¶n? b¶n lµ lêi t©m t×nh cña 7.Nh©n vËt ? Xác định ngôi kể, ngời kể, ngời cha.) nh©n vËt chÝnh? II - T×m hiÓu chi tiÕt. 1. H×nh ¶nh ngêi mÑ. ? V× sao ngêi bè viÕt th? Ngêi bè viÕt th nh»m môc đích gì? ? Qua lêi lÏ cña bè, em thÊy. -> Ngêi mÑ hiÖn lªn cao c¶, lín lao, s½n sµng hi sinh v× con. =>- HÕt lßng yªu th¬ng.

(7) mÑ cña En-ri-c« lµ ngêi ntn? con, hi sinh v× con tõ Căn cứ vào đâu mà em có đ- thuở thơ ấu đến lúc trởng îc nhËn xÐt nh thÕ? thµnh: + Thức suốt đêm. + S½n sµng ®i ¨n xin + Hi sinh tÝnh m¹ng (* Mẹ chịu đựng nhục nhã để nuôi con, lúc con còn nhá. Khi con trëng thµnh mÑ vÉn lµ ngêi chë che, lµ chç dùa tinh thÇn, nguån an ñi cña con.) - Th¬ CLV: ( DÉu kh«n lín vÉn lµ con cña mÑ Đi suốt đời, lòng mẹ vẫn theo con).). ? Sau khi gîi l¹i h×nh ¶nh ng2. T©m tr¹ng cña ngêi êi mÑ trong lßng En-ri-c«, =>Khuyªn con xin lçi cha. ngời bố có thái độ nh thế nào mẹ. - HÕt søc ®au lßng tríc đối với con? sự thiếu lễ độ của En-ri- Hs đọc thầm lại đoạn “ c« víi mÑ “ Sù hçn l¸o H·y nghÜ kü ®iÒu nµy ..... … tim bè”.=>Nghiªm của con đợc ” tìm những kh¾c trong viÖc gi¸o lêi khuyªn ch©n thµnh, dôc con thÊm thÝa nhÊt cña ngêi bố đối với En-ri-cô? ? Trong nh÷ng lêi khuyªn Hs tr¶ lêi đó, em tâm đắc nhất lời nào? T¹i sao? ? Em thÊy ngêi cha cã t©m trạng, thái độ ntn? Điều đó => Tức giận: “Bố kkông đợc thể hiện qua chi tiết nào? nén đợc cơn tức giận Thµ r»ng bè ko cã con.

(8) - Nghiªm kh¾c trong viÖc gi¸o dôc con, chØ râ hËu qu¶ cña sù béi b¹c, ph¹t con vÒ viÖc lµm sai: “Trong mét thêi gian con (* Sự đau đớn, bực bội của đừng hôn bố.. ngời cha đợc thể hiện qua tõng lêi nãi. H×nh ¶nh so s¸nh thÓ hiÖn sù ®au xãt, xóc ph¹m s©u s¾c. * ChiÕc h«n mang ý nghÜa tîng trng; §ã lµ sù tha thø, bao dung xo¸ ®i nçi ©n hËn của đứa con) ? V× sao ngêi cha nãi t×nh th¬ng yªu kÝnh träng cha mÑ lµ t×nh c¶m thiªng liªng h¬n c¶?. -> Ngêi bè võa giËn, võa th¬ng con, muèn con söa ch÷a lçi lÇm.. ? Ngêi bè “Thµ r»ng bè ko có con” là thái độ cực đoan, cøng nh¾c. ý kiÕn cña em ntn?. =>(* Thái độ có phần Ông thật nghiêm khắc cực đoan nếu căn cứ vào nhng cũng thật độ lợng, khuyÕt ®iÓm h/t¹i cña tÕ nhÞ. cậu bé, nhng theo đúng m¹ch t/c¶m, t/tr¹ng. §ã lµ c¸ch gi¸o dôc buéc ngêi con ph¶i suy nghÜ đến hậu quả của khuyết ®iÓm vµ ko t¸i ph¹m.). ? §äc th bè, En-ri-c« cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? V× sao? (C©u 4-sgk ). => Xúc động- lời bố ch©n thµnh, s©u s¾c; bè gîi kØ niÖm gi÷a em vµ mÑ.. - Liªn hÖ: mÑ M¹nh Tö. ? T×m ca dao, tôc ng÷, th¬ thÓ hiÖn t×nh yªu, kÝnh träng.

(9) cha mÑ?. ? Theo em, t¹i sao ngêi bè ko nãi trùc tiÕp víi En-ri-c« mµ l¹i viÕt th? NhËn xÐt nÐt NT độc đáo của văn bản? - Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. - Gv chèt:. III - Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt: * Tham kh¶o: - C«ng cha … - §ãi lßng ¨n hét chµ. + H×nh thøc viÕt th tÕ nhị, kín đáo. + Lêi lÏ gi¶n dÞ, xóc động.. lµ… ? Em cảm nhận đợc điều sâu s¾c nµo cña t×nh c¶m con ngêi? ? Bµi häc mµ ngêi bè d¹y con qua bức th đó là gì?. 2. Néi dung:. - T/c cha mÑ dµnh cho con c¸i lµ ®iÒu thiªng liªng h¬n c¶.. - Gv cho hs đọc và lần lợt lµm bµi tËp 1,2(9) - Hs cử đại diện trình bày.. - Bài học: ko đợc h đốn, chà đạp lên t/c đó.. * Ghi nhí: sgk (12) ( Lßng hiÕu th¶o, biÕt Líp, gv nhËn xÐt, bæ kÝnh träng vµ biÕt ¬n cha IV. LuyÖn tËp sung. mÑ. Lßng cha mÑ mªnh mông vô tận, con ko đợc v« lÔ, vog ©n béi nghÜa.). D. Cñng cè - Câu 1 (tr - 12): “ Dẫu con có lớn …..yêu đó”. - C©u 1 ( tr - 11).

(10) (Nhan đề do tác giả đặt cho văn bản. Ngời mẹ không xuất hiện trực tiếp trong câu chuyện nhng đó là tiêu điểm mà các nhân vật, chi tiết đều hớng tới để lµm râ.) E. Híng dÉn häc bµi : - Học kĩ bài học. Thuộc các câu văn thể hiện chủ đề vb. - Thay lêi En-ri-c«, viÕt 1 bøc th xin lçi mÑ. - Thèng kª c¸c tõ ghÐp trong vb. - ChuÈn bÞ : Tõ ghÐp. ______________________________________________________ Ngµy d¹y. Tõ ghÐp. TiÕt 3. I - Mục tiêu cần đạt : - Nắm đợc cấu tạo của hai loại từ ghép : Từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập. - Hiểu đợc nghĩa của các loại từ ghép. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, gi¶i nghÜa tõ, vËn dông tõ ghÐp trong nãi vµ viÕt. *Träng t©m: Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña tõ ghÐp II. ChuÈn bÞ: GV:HÖ thèng c©u hái , b¶ng phô HS:§äc tr¶ lêi c©u hái sgk III . Các hoạt động dạy - học. A. ổn định tổ chức . B. KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra phÇn thèng kª tÊt c¶ c¸c tõ ghÐp trong v¨n b¶n “MÑ t«i ”. - Cho các từ: “quần áo, háo hức, can đảm.” Theo em, tõ nµo lµ tõ ghÐp? Tõ nµo lµ tõ l¸y? V× sao? C. Bµi míi: Gv : Những từ phức đợc tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau vÒ nghÜa gäi lµ tõ ghÐp..

(11) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I- C¸c lo¹i tõ ghÐp. 1.Bµi tËp. - Hs đọc ví dụ ( sgk-13) + bài tập - sgk (13). Gv dÉn d¾t, chèt kiÕn thøc.. - bµ ngo¹i:. Hs tr¶ lêi c©u hái sgk phÇn hs tr¶ lêi (1).. ( tiÕng chÝnh - tiÕng phô) - th¬m phøc:. Hs vËn dông:. ( tiÕng chÝnh- tiÕng phô). +T×m thªm tõ ghÐp cã “ bµ ” vµ “ th¬m ”. + Ph©n tÝch cÊu t¹o cña tõ ghÐp “ m¸y h¬i níc”. ? NhËn xÐt vÒ trËt tù c¸c tiÕng trong phÇn (1)?.  Tiếng chính đứng trớc, phụ đứng sau. + bµi tËp 2 – sgk(14).. ? C¸c tõ ghÐp “ trÇm bæng ”, “ quÇn ¸o ” cã ph©n ra - trÇm - bæng tiÕng chÝnh, tiÕng phô ko? - quÇn - ¸o Quan hÖ gi÷a c¸c tiÕng Êy ntn?  C¸c tiÕng ko ph©n ra chÝnh - phô mµ cã quan hệ bình đẳng về ngữ ph¸p.. - trÇm - bæng - quÇn - ¸o  C¸c tiÕng ko ph©n ra chÝnh - phô mµ cã quan hệ bình đẳng về ngữ ph¸p.. ? Theo em, cã mÊy lo¹i tõ Hs tr¶ lêi ghép, từ ghép có đặc điểm ntn vÒ mÆt cÊu t¹o? 2 hs đọc ghi nhớ Hs kh¸i qu¸t, t×m thªm vÝ dô vÒ tõ ghÐp.. 2. Ghi nhí (sgk -18)..

(12) II . NghÜa cña tõ ghÐp. 1. Bµi tËp. ?Hs so s¸nh nghÜa cña tõ “ + So s¸nh: *Bµi tËp 1 bµ ngo¹i ” víi “bµ ”; “ th¬m - Bµ: ngêi sinh ra mÑ, phøc ” víi “ th¬m ”. cha. - Bµ ngo¹i: ngêi sinh ra mÑ. - Th¬m : mïi dÔ chÞu. - Th¬m phøc: mïi hÊp dÉn, m¹nh. ? NhËn xÐt vÒ nghÜa cña tõ + NghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa + NghÜa cña tõ ghÐp ghÐp chÝnh phô? chÝnh phô hÑp h¬n cña tiÕng chÝnh. nghÜa cña tiÕng chÝnh.. Gv: ChÝnh v× thÕ cho nªn tõ ghÐp chÝnh phô cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa. Tríc ®©y ngêi ta cßn gäi tõ ghÐp chÝnh phô lµ tõ ghÐp ph©n nghÜa. ?Hs so s¸nh nghÜa cña tõ “ quÇn ¸o ” víi mçi tiÕng “ + So s¸nh: quÇn ”, “ ¸o ”; “ trÇm bæng ” - QuÇn ¸o: chØ trang víi mçi tiÕng “ trÇm ”, “ phôc nãi chung. bæng ”? - TrÇm bæng: ©m thanh ? Nhận xét về từ ghép đẳng lúc lên, lúc xuống. lËp? + NghÜa cña tõ ghÐp + NghÜa cña tõ ghÐp đẳng lập khái quát hơn đẳng lập khái quát hơn Gv: ChÝnh v× cã nghÜa kh¸i nghÜa cña c¸c tiÕng. nghÜa cña c¸c tiÕng. qu¸t h¬n nghÜa cña tõng tiếng cho nên từ ghép đẳng.

(13) lËp cã tÝnh chÊt hîp nghÜa. Ngêi ta cßn gäi tõ ghÐp đẳng lập là từ ghép hợp nghÜa. ? Hs đọc ghi nhớ sgk( tr14). * Th¶o luËn nhãm:. * Ghi nhí: (sgk-14). 2.Ghi nhí: (sgk-14). NhËn xÐt 2 nhãm tõ sau: (1) Trời đất, vợ chồng, xa gần, đa đón. (2) MÑ con, c¸ níc, non s«ng.. ( Đều là từ ghép đẳng lập Nhóm (1) đảo đợc trËt tù. Nhóm (2)không đảo Gv: Hớng dẫn, kiểm tra, đợc trật tự.) đánh giá. Gv: Híng dÉn, kiÓm tra, đánh giá.. III. LuyÖn tËp: Bµi 1, 2, 3:TËp ph©n Hs: Lµm bµi, tr×nh bµy, lo¹i, t¹o tõ. nhËn xÐt, bæ sung. Bµi 4: Lu ý: S¸ch, vë: sv tån t¹i d¹ng c¸ thÓ, cã thÓ đếm đợc. Sách vở: từ ghép đẳng - Hs: Lµm bµi, tr×nh lËp cã ý nghÜa kh¸i bµy, nhËn xÐt, bæ qu¸t, tæng hîp nªn ko đếm đợc. sung. Bµi 5: Gîi ý: “Hoa hång” lµ mét danh tõ chØ sù vËt, chØ.

(14) mét loµi hoa. Hoa cã mµu hång chØ tÝnh chÊt cña sù vËt.. D. Cñng cè: -Vẽ sơ đồ từ ghép . E. Híng dÉn häc bµi:: - Hoµn thiÖn bµi tËp. Bµi tËp 6. §äc thªm. - Häc thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: Liªn kÕt trong v¨n b¶n. __________________________________________-Ngµy d¹y. TiÕt 4 I - Mục tiêu cần đạt :. Liªn kÕt trong v¨n b¶n. - Học sinh nắm đợc: Muốn đạt đợc mục đích giao tiếp thì văn bản phải có tính liên kết. Sự liên kết ấy cần đợc thể hiện trên cả hai mặt: Hình thức ngôn ngữ vµ néi dung ý nghÜa. - Vận dụng những kiến thức đã học để bớc đầu xd đợc những văn bản có tÝnh liªn kÕt. *Träng t©m:TÝnh liªn kÕt vµ ph¬ng tiÖn liªn kÕt II. ChuÈn bÞ. GV: §äc nghiªn cøu tµi liÖu. HS:§äc tr¶ lêi c©u hái sgk III. Các hoạt động dạy - học: A. ổn định tổ chức. B. KiÓm tra bµi cò : - V¨n b¶n lµ g×? TÝnh chÊt cña v¨n b¶n? C. Bµi míi. ở lớp 6 các em đã đợc làm quen với các văn bản, đã viết văn tự sự, miêu. tả ..... các em sẽ ko thể hiểu đợc một cách cụ thể về văn bản, cũng nh khó có thể tạo lập đợc những văn bản tốt nếu ko tìm hiểu kỹ về một trong những tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña nã lµ liªn kÕt..

(15) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I - Liªn kÕt vµ ph¬ng tiÖn liªn kÕt trong v¨n b¶n. 1. TÝnh liªn kÕt cña v¨n b¶n.. Gv gi¶i thÝch liªn kÕt .. Hs nghe. - Hs đọc ví dụ, trả lời câu Hs đọc hái (a) sgk (17). ? Các câu trên có đúng ngữ ph¸p kh«ng? ý nghÜa tõng c©u cã râ rµng kh«ng?. =>cha hiểu rõ đợc.. * §o¹n v¨n:(sgk- 17) * NhËn xÐt: C¸c c©u kh«ng sai ng÷ ph¸p, kh«ng khã hiÓu ý nghÜa.. ?Hs th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái - Ko thÓ hiÓu ý nghÜa =>V× c¸c c©u cha cã sù (b) sgk (17) cña ®o¹n v× néi dung, liªn kÕt ý nghÜa gi÷a c¸c c©u cßn rêi r¹c, cha cã sù Hs xác định rõ nội dung liªn kÕt râ rµng. của từng câu để thấy rõ hơn sù lén xén nµy, ch÷a l¹i =>Thªm gi÷a c¸c c©u 1, 2, ®o¹n v¨n cho dÔ hiÓu, râ 3, 4 mét c©u liªn kÕt. rµng. Gv nhÊn: NÕu chØ cã c¸c câu đúng ngữ pháp, ngữ nghÜa mµ kh«ng cã sù liªn kết thì ko tạo đợc văn bản. Liªn kÕt lµ tÝnh chÊt q/träng nhÊt cña v¨n b¶n... => Liªn kÕt lµ gi÷a c¸c c©u, ®o¹n trong v¨n b¶n cã sù kÕt nèi, g¾n bã víi nhau.. 2. Ph¬ng tiÖn liªn kÕt: Hs đọc đoạn văn (b). ? §o¹n v¨n cã mÊy c©u? So víi v¨n b¶n gèc c¸c c©u (2), (3) có đặc điểm gì?. - §o¹n v¨n gåm 3 c©u.. * bµi tËp(18). * NhËn xÐt:.

(16) -> C©u (2) thiÕu côm tõ “ cßn b©y giê ” ? Việc thiếu đi các từ ngữ đó - Câu (3) sai từ “con”. khiÕn ®o¹n v¨n nh thÕ nµo? -> C¸c tõ “cßn b©y giê”, ? NhËn xÐt c¸c c©u trong “con” lµ ph¬ng tiÖn lk c¸c ®o¹n v¨n? c©u trong ®o¹n. ( §óng ng÷ ph¸p, t¸ch riêng vẫn hiểu đợc). -> §óng ng÷ ph¸p, t¸ch ? Vậy các từ “ còn bây giờ”, riêng vẫn hiểu đợc. “ con” có vai trò gì đối với ®o¹n v¨n? -> Ph¬ng tiÖn liªn kÕt ? VËy muèn ®o¹n v¨n cã thÓ gåm tõ, ng÷, c©u. hiểu đợc thì phải có điều kiÖn g×? ( *Gv chèt: V¨n b¶n cÇn cã ®iÒu kiÖn: §óng ng÷ ph¸p. Néi dung râ rµng. - Cã sù liªn kÕt. * Cã thÓ t¹o tÝnh liªn kÕt văn bản bằng việc viết đúng trËt tù c¸c c©u theo c¸c tr×nh tù thêi gian, kh«ng gian.) - Hs söa l¹i ®o¹n v¨n. H·y lÝ gi¶i v× sao con söa nh vËy?. ? Qua phÇn t×m hiÓu trªn, em h·y cho biÕt ph¬ng tiÖn liªn kÕt lµ g×?. ->c©u 1- c©u 2: t¬ng lai hiÖn t¹i. c©u 2 - c©u 3: cïng nãi vÒ “con ” . -> Ph¬ng tiÖn liªn kÕt gåm tõ, ng÷, c©u. Hs đọc ghi nhớ phần “Ghi. -> C¸c tõ “cßn b©y giê”, “con” lµ ph¬ng tiÖn liªn kÕt c¸c c©u trong ®o¹n..

(17) nhí ” sgk(18). Ghi nhí: sgk (18) III. LuyÖn tËp.. GV híng dÉn hs lµm bµi tËp 1,2,3,4 Hs th¶o luËn. Bµi 1: S¾p xÕp theo đúng trật tự: C©u 1 - 4 - 2 - 5 - 3. Bµi 2: NhËn xÐt vÒ tÝnh liªn kÕt:. Hs th¶o luËn. - H×nh thøc ng«n ng÷ cã vÎ rÊt “liªn kÕt”: C©u 1 - 2 : ph¬ng tiÖn liªn kÕt “mÑ t«i”. C©u 3 - 4: Ph¬ng tiÖn liªn kÕt “s¸ng nay – chiÒu nay”. - VÒ néi dung: c¸c c©u ko nãi cïng 1 néi dung: -> cha cã tÝnh liªn kÕt. C©u 1 nãi vÒ qu¸ khø: dïng lµm c©u më ®Çu cho 1 ®v kh¸c. C¸c c©u cßn l¹i cha đúng trật tự, phải xếp lµ 3 - 4 - 2. Bµi 3: §iÒntõ:. bµ…bµ…. ch¸u…bµ…bµ… ch¸u…ThÕ lµ… Bµi 4: §Æt riªng 2 c©u cã vÎ rêi r¹c: c©u 1 - mÑ, c©u 2 - con. Nhng c¸c c©u tiÕp cã t¸c dông kÕt nèi 2 c©u chÆt chÏ, hîp lÝ..

(18) D. Cñng cè: - Tính liên kết của văn bản đợc thể hiện trên 2 phơng diện: H×nh thøc: ph¬ng tiÖn liªn kÕt. Néi dung : - Sù g¾n bã vÒ ý nghÜa. E. Híng dÉn: - Lµm bµi tËp 4, 5 (sgk). - Viết một đoạn văn (5 câu) theo chủ đề: “ Tình yêu mẹ ”. (Chú ý đến các yếu tố liên kết giữa các câu.) - So¹n bµi “ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª ”. ( Tãm t¾t; ý nghÜa cña v¨n b¶n.) Ngµy d¹y TiÕt 5: Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª Kh¸nh Hoµi I - Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Thấy đợc những tình cảm chân thành, sâu nặng của hai anh em trong câu chuyện. Cảm nhận đợc nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh. Biết thông cảm và chia sẻ với những ngời bạn Êy. - Thấy đợc cái hay của truyện là ở cách kể chuyện chân thực cảm động. * Trọng tâm: đọc -tóm tắt văn bản II.ChuÈn bÞ GV: HÖ thèng c©u hái , tãm t¾t v¨n b¶n HS: §äc tãm t¾t v¨n b¶n III . Hoạt động dạy - học: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò : - H×nh ¶nh ngêi mÑ cña En- ri - c« trong bµi “ MÑ t«i ” hiÖn lªn nh thÕ nµo? - Từ đó, em rút ra bài học gì cho bản thân?.

(19) 3.Bµi míi: Trong cuéc sèng, cã kh«ng Ýt nh÷ng b¹n nhá r¬i vµo hoµn c¶nh bÊt h¹nh. Nhng dù cuộc sống đau khổ nh thế nào thì những bạn nhỏ đó vẫn có tấm lßng vÞ tha, nh©n hËu, trong s¸ng. Hai anh em Thµnh vµ Thuû trong bµi häc h«m nay lµ nh÷ng con ngêi nh vËy.. Hoạt động của giáo viªn. Hoạt động của hs. GV cho hs đọc chú thích * Hs đọc. Hớng dẫn đọc: Rõ ràng, có cảm xúc, thể hiện đợc tình cảm của hai anh Hs nghe em . Hs đọc văn bản, chú giải. GV bæ sung. ?V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i v¨n häc nµo.. Ghi b¶ng. I - §äc, t×m hiÓu chung. 1.T¸c gi¶ -t¸c phÈm 2. §äc. 3.chó thÝch. TruyÖn ng¾n.. ? Văn bản đợc viết theo ph¬ng thøc tù sù. §óng hay sai? V× sao?. 4.ThÓ lo¹i TruyÖn ng¾n 5. Phơng thức biểu đạt. ? TruyÖn viÕt vÒ ai, vÒ viÖc g×? ? V¨n b¶n cã thÓ chia ra Gåm 3 phÇn: 6. Bè côc: (2 phÇn). lµm mÊy phÇn? Néi dung ( + Tõ ®Çu ..... “hiÕu cña tõng phÇn? Theo em th¶o nh vËy”. cuéc chia tay nµo c¶m + TiÕp “n¾ng vÉn vµng động nhất? Vì sao? ¬m trïm lªn c¶nh vËt.” +Cßn l¹i ). * 3 cuộc chia tay đều cảm động, nhng cuộc chia tay cuèi ®b c¶m động. Cuộc chia tay của.

(20) bóp bª lµ c¸ch t¹o t×nh huèng bÊt ngê, hÊp dÉn ? Nh©n vËt chÝnh trong truyÖn lµ anh / em / c¶ hai? V× sao em l¹i x¸c định nh vậy?Truyện đuợc kÓ theo ng«i thø mÊy? ViÖc lùa chän ng«i kÓ nµy cã t¸c dông nh thÕ nµo?. . Nh©n vËt, ng«i kÓ. - Nh©n vËt Thµnh- Thuû.. chÝnh:. - Ng«i kÓ: thø nhÊt (Thµnh). Häc sinh tãm t¾t ng¾n gän t¸c phÈm. . Tãm t¾t: Gia đình Thành rất kh¸ gi¶. Anh em rÊt yªu th¬ng nhau. Nhng v× bè mÑ li h«n nªn 2 anh em ph¶i chia tay nhau theo bè hoÆc mÑ. Chóng ph¶i chia những món đồ chơi và c¶ 2 con bóp bª rÊt th©n thiÕt cha bao giê xa nhau. Việc đó khiến Thuû rÊt buån tñi. V× thơng anh, nó qđ để con VÖ SÜ ë l¹i. Tríc lóc ®i víi mÑ Thuû q® để cả con Em Nhỏ lại với con Vệ Sĩ để chúng ko ph¶i xa nhau nh 2 anh em hä. hs th¶o luËn, tr¶ lêi: ? T¹i sao tªn truyÖn l¹i lµ “ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª ”? Tªn truyÖn cã liªn quan g× đến ý nghĩa của truyện?. 7.Nh©n vËt. *Tãm t¾t.

(21) - Gv gîi ý ?.Nh÷ng con bóp bª gîi cho con nh÷ng suy nghÜ g×? Trong truyÖn, chóng cã chia tay thËt không? Chúng đã mắc lçi g×? V× sao chóng ph¶i chia tay? Rót ra nhËn xÐt cña tªn truyÖn víi néi dung, chủ đề truyện?. ? Hai bøc tranh trong ( Chia bóp bª, chia tay sgk minh ho¹ cho c¸c sù anh em) viÖc nµo cña truyÖn? ( Chia bóp bª, chia tay anh em) 4. Cñng cè GV tãm t¾t truyÖn 5. Híng dÉn: - Hoµn thiÖn tãm t¾t. - Chuẩn bị tiết 2: Tìm hiểu tâm trạng, tình cảm của 2 anh em.Qua đó tác giả muèn nh¾n nhñ ®iÒu g×, víi ai?. Ngµy d¹y TiÕt 6: Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª (TiÕp) Kh¸nh Hoµi I - Mục tiêu cần đạt.

(22) §· thèng nhÊt ë tiÕt 5. *Träng t©m :t×nh c¶m ch©n thµnh, s©u nÆng cña 2 anh em Thµnh vµ Thuû. II.ChuÈn bÞ. GV: HÖ thèng c©u hái, lêi b×nh. HS: đọc trả lời câu hỏi sgk III .Các hoạt động dạy - học: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - KÓ tãm t¾t truyÖn “ Cuéc chia tay…”? TruyÖn viÕt vÒ ®iÒu g×?. 3. Bµi míi (gv giíi thiÖu bµi). Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I. §äc -t×m hiÓu chung II . T×m hiÓu chi tiÕt.. 1. Thành - Thuỷ chia đồ ? Cảnh trớc khi chia đồ => Cảnh vật: Vui tơi, chơi và búp bê. chơi đợc tác giả miêu tả nh sôi động. thÕ nµo? Nh÷ng chi tiÕt cô (Mét buæi s¸ng, c¶nh thÓ? vËt bªn ngoµi thËt s«i động) ? T©m tr¹ng cña hai anh em Thµnh – Thuû nh thÕ nµo? T×m nh÷ng chi tiÕt thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña hai anh em?. + Tâm trạng hai đứa trẻ:. => Tâm trạng hai đứa - Thuû: Buån ®au, tuyÖt trÎ: väng, khãc nøc në. - Thuû: Buån ®au, tuyÖt väng, khãc - Thµnh: Th¬ng em, nhí nøc në. vÒ chuyÖn em v¸ ¸o,… - Thµnh: Th¬ng em, buån kh«ng muèn chia nhí vÒ chuyÖn em v¸ tay. ¸o, buån kh«ng muèn  Téi nghiÖp, th¬ng t©m. chia tay.. ? T¹i sao Thµnh l¹i nghÜ vÒ c©u chuyÖn em v¸ ¸o cho =>§Ó nhí mét kû.

(23) m×nh?. niệm đẹp về tình anh em vµ cµng th¬ng em h¬n.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù đối lập giữa cảnh và tâm tr¹ng cña Thµnh vµ Thuû ë ®©y? §èi lËp c¶nh vui thêng nhật của đời với nỗi đau cña hai anh em lµm t¨ng nçi ®au trong lßng Thµnh, làm ngời đọc có cảm giác xãt xa h¬n). ?Hai anh em Thµnh vµ Thuỷ chịu chia đồ chơi khi => Mẹ giục đến lần thø ba míi chÞu chia. nµo? ? Tại sao hai anh em lại để mẹ giục đến lần thứ ba mới =>Vì mỗi em đều muèn dµnh l¹i toµn chịu chia đồ chơi? bé kû niÖm cho ngêi mình thơng yêu, đó còng lµ thÓ hiÖn sù g¾n bã cña hai anh em, kh«ng muèn chia đồ chơi có nghĩa là kh«ng muèn xa nhau ? Khi Thµnh chia hai con bóp bª VÖ sÜ vµ Em nhá ra hai bên, Thuỷ đã có những =>Giận dữ, không lời nói và hành động  muốn chia rẽ hai con bóp bª  th¬ng anh, ntn? rÊt bèi rèi ). ? Thành có hành động, thái => Hành động, thái độ  ntn? độ của Thành,Thuỷ ( Chia bóp bª, nhng th¬ng ®Çy m©u thuÉn. em lại đặt chúng lại gần nhau, nhêng em c¶ ). ? Em c¶m nhËn nh thÕ nµo. =>GiËn d÷, kh«ng muèn chia rÏ hai con bóp bª  th¬ng anh, rÊt bèi rèi ). => Hành động, thái độ cña Thµnh, Thuû ®Çy m©u thuÉn..

(24) vÒ c©u nãi cña Thuû:”Anh l¹i chia rÏ” ? (* Câu nói của đứa trẻ hồn nhiªn, v« t nh 1 nh¸t dao cứa vào lòng ngời đọc và ngêi lµm cha mÑ. Cã lÏ nã đã cảm nhận , dù cha đầy đủ, những mất mát, đau khæ mµ nã sÏ ph¶i chÞu tríc sù li h«n cña bè mÑ.) ? Theo em làm thế nào để gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn nµy? =>Thµnh – Thuû ? §o¹n Thµnh håi tëng vÒ kh«ng ph¶i xa nhau chuyÖn Thuû b¾t con bóp  Bè, mÑ hai em bª VÖ sÜ canh g¸c giÊc ngñ kh«ng li dÞ n÷a cho anh cã ý nghÜa nh thÕ nµo? ? Qua nh÷ng chi tiÕt võa ph©n tÝch, em cã nhËn xÐt gì về cảnh chia đồ chơi của hai anh em? (* Hai anh em Thµnh Thuû biÕt yªu th¬ng nhau,chia sÎ vµ lu«n gÇn gòi nhau lµ thÕ vËy mµ s¾p ph¶i chia tay. C¶nh Êy thËt đáng thơng, đáng xúc động.).  T×nh anh em rÊt keo s¬n, g¾n bã, ®Çy c¶m động.. ? Thái độ của cô giáo và c¸c b¹n nh thÕ nµo khi biÕt hoµn c¶nh cña Thuû? T×m c¸c chi tiÕt nãi lªn ®iÒu =>Thuỷ ko đợc đi đó?. học, phải lao động ? Em xúc động nhất ở chi. 2. Thuû chia tay c« gi¸o vµ líp häc. + Thái độ của cô giáo, b¹n bÌ: Ng¹c nhiªn, ®au xãt,.

(25) tiÕt nµo? V× sao?. kiÕm sèng. c¶m th«ng víi nçi bÊt + Thuû kh«ng nhËn h¹nh cña Thuû. bót vµ sæ: Thuû không đợc đi học nữa (MÊt quyÒn c¬ b¶n cña trÎ em).. + C¶nh vËt khi hai * Nçi ®au mµ Thuû ph¶i anh em rêi khái líp: chịu đựng quả là quá lớn. Tơi đẹp.  §au xãt, th¬ng t©m cùc Nã kh«ng chØ lµm ®au xãt  Đau xót, thơng độ. đến các thầy cô giáo, bè tâm cực độ. b¹n cña Thuû. Nã còng lµm chóng ta c¶m thÊy xãt ®au v« h¹n. Ch¼ng biÕt bè mÑ Thuû, vµ nh÷ng bËc lµm bè, lµm mÑ r¬i vµo hoµn c¶nh gièng nh vËy suy nghÜ nh÷ng g×? * Nét tả cảnh vật đối lập víi t©m tr¹ng cña hai anh em khi hai anh em rêi khái líp häc cã ý nghÜa nh thÕ nµo? ? Trong c¶nh Thµnh – Thuû chia tay nhau, em thÊy chi tiÕt nµo lµm cho con cảm động? Vì sao?. 3. Thµnh - Thuû chia tay nhau.. => Thuỷ đặt con búp bª VÖ SÜ, con bóp bª Em Nhỏ lại để nó gác ? Qua đó em cảm nhận đợc đêm cho anh. ®iÒu g×? Em cã t×nh c¶m + Thuû nh¾c anh khi nh thÕ nµo víi Thuû? nµo ¸o r¸ch, em sÏ v¸  Thuû lµ c« bÐ ngoan (* Mét c« bÐ ngoan, nh©n cho ..... ngo·n vµ ®Çy nh©n hËu. hËu lµ thÕ; Mét c« bÐ ngay  Thuû lµ c« bÐ trong thêi kh¾c ®au khæ ngoan ngo·n vµ ®Çy.

(26) cËn kÒ vÉn kh«ng hÒ nghÜ nh©n hËu. cho m×nh, chØ nghÜ cho anh vµ th¬ng hai con bóp bª ... PhÈm chÊt Êy cña Thuỷ thật đáng quý.) ? Qua truyện, em thấy đợc nh÷ng ý nghÜa to lín nµo? ? Theo em, qua c©u chuyÖn nµy, t¸c gi¶ muèn göi g¾m đến mọi ngời điều gì?. III / Tæng kÕt. 1. Néi dung.. + Ca ngîi t×nh c¶m anh em. Dï trong hoµn c¶nh Hs tr¶ lêi nµo còng yªu th¬ng, g¾n =>H¹nh phóc gia bã víi nhau. đình là điều vô cùng quý giá, đb đối với + Phản ánh một thực tế ( Gv lu ý hs: phê phán ko trẻ thơ. Mọi ngời cần của xã hội hiện đại: Hiện tîng li h«n vµ hËu qu¶ ph¶i lµ néi dung chÝnh gi÷ g×n nã. nghiªm träng cña nã. cña v¨n b¶n. §iÒu cÇn nh×n thÊy ë ®©y lµ ý thøc vợt lên hoàn cảnh để khẳng định mình, sống vị tha.) ? Cã ý kiÕn cho r»ng: t¸c gi¶ muèn phª ph¸n nh÷ng bËc lµm cha mÑ thiÕu tr¸ch nhiÖm víi con c¸i? ý kiÕn cña em nh thÕ nµo?. ? So víi truyÖn d©n gian, trung đại, con thấy truyện này có gì đặc sắc về trình tự kÓ? C¸ch kÓ? Còng nh nghÖ thuËt miªu t¶?. 2. NghÖ thuËt. + Mở truyện đột ngột, hấp dÉn. + Cã sù kÕt hîp gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i. + Miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt đặc sắc, kết hợp với tả c¶nh. + Chi tiÕt tiªu biÓu, gîi c¶m. *Ghi nhí (sgk). 4. Cñng cè:.

(27) - VBND ? C¸c ®o¹n v¨n chÝnh trong c¸c v¨n b¶n võa häc: + ViÕt vÒ quyÒn trÎ em, quyÒn con ngêi. + ViÕt vÒ ngêi mÑ, ngêi phô n÷. - C¶m nhËn chung vÒ bæn phËn, tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n qua 3 VBND.. 5. Híng dÉn: - N¾m néi dung bµi häc ( 3 bµi). §äc thªm ( sgk 27 - 28 ) - Bµi tËp : Tëng tîng vµ ghi l¹i nhËt kÝ cña Thµnh sau khi chia tay em g¸i. - So¹n: Bè côc cña v¨n b¶n. _________________________________________ Ngµy d¹y: TiÕt7:. Bè côc trong v¨n b¶n. I - Mục tiêu cần đạt : - Hs hiểu rõ tầm quan trọng của bố cục trong văn bản, trên cơ sở đó có ý thøc t¹o lËp bè côc khi x©y dùng v¨n b¶n. - HiÓu thÕ nµo lµ bè côc rµnh m¹ch, hîp lÝ vµ bíc ®Çu biÕt x©y dùng ®iÒu đó cho các bài văn. - Nắm đợc nhiệm vụ của mỗi phần trong bố cục để viết đúng yêu cầu của tõng phÇn. *Träng t©m: Nh÷ng yeu cÇu vÒ bè côc. II. ChuÈn bÞ. GV: HÖ thèng c©u hái HS: xem tríc phµn luyÖn tËp III-Các hoạt động dạy - học: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò. - ThÕ nµo lµ liªn kÕt trong v¨n b¶n? Mét v¨n b¶n cã tÝnh liªn kÕt th× ph¶i có điều kiện gì? Theo em đoạn văn sau đã có tính liên kết cha? Vì sao? “Anh em Thµnh vµ Thuû rÊt yªu th¬ng nhau. ChÝnh v× vËy, khi ph¶i chia tay cả hai đều đau khổ. Mẹ đã bắt 2 đứa phải chia đồ chơi.”.

(28) 3. Bµi míi. Trong thùc tÕ khi lµm bµi chóng ta vÉn thêng x©y dùng bè côc bµi. Tuy nhiên không phải ai cũng ý thức đợc vai trò quan trọng của bố cục. Không ít ngêi c¶m thÊy x©y dùng bè côc khi t¹o lËp v¨n b¶n lµ c«ng viÖc khã kh¨n.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I - Bè côc vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n.. ? Trật tự sắp xếp các ý - Xét bố cục lá đơn xin trong 1 lá đơn xin phép nghỉ học: nghØ häc nh thÕ nµo? Cã thể đảo trật tự đó không? => Khi viết đơn phải sắp V× sao? xÕp theo 1 tr×nh tù hîp lÝ, ko thể đảo ý tuỳ tiện vì nh vËy v¨n b¶n sÏ trë lªn lén xén, kh«ng cã sù liªn kết, ngời đọc sẽ không hiÓu.. 1. Bè côc cña v¨n b¶n. * Bµi tËp. - NhËn xÐt: khi viÕt 1 v¨n b¶n th× ph¶i s¾p xÕp c¸c néi dung theo 1 tr×nh tù, đảm bảo sự rõ ràng.. ? Em h·y s¾p xÕp bè côc hîp lÝ cho bµi nãi theo t×nh huèng: - Xin phÐp bè mÑ ®i xem phim. - KÓ vÒ 1 sù viÖc rÊt Ên tîng x¶y ra ë líp. - Gi¸o viªn nhÊn: Néi dung trong đơn cần s¾p xÕp theo mét trËt tự nhất định, hợp lí, kh«ng thÓ tuú tiÖn ®a néi dung nµo lªn tríc cũng đợc.. 2. Nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n..

(29) ? V× sao khi x©y dùng v¨n a. Bµi tËp 1(sgk) bản cần quan tâm đến bố =>Văn bản sẽ không đạt côc? đợc mục đích giao tiếp, Hs đọc hai văn bản sgk/29 lủng củng, khó hiểu rồi cho biết hai văn bản đó cã bè côc cha? + NhËn xÐt: =>+ C©u chuyÖn 1 cha cã V¨n b¶n chØ cã 2 phÇn. bè côc. + Câu chuyện 2 đã có - Các ý trong văn bản lộn xộn, ko đợc xếp theo trình bè côc nhng l¹i cha thËt tù hîp lÝ ®i tõ nguyªn ? C¸ch kÓ 2 c©u chuyÖn chÆt chÏ, hîp lÝ nh©n - kÕt qu¶. trªn së dÜ nh vËy lµ do => ë c©u chuyÖn 1: C¸c ®©u? phÇn, c¸c ®o¹n ko theo - C¸c c©u cha thèng nhÊt vÒ ý. mét tr×nh tù thêi gian, thiÕu mét hÖ thèng chi tiÕt rµnh m¹ch hîp lÝ, ko giúp ngời đọc hiểu chuyÖn. + ë c©u chuyÖn 2: Trình tự sắp xếp cha đợc rµnh m¹ch hîp lÝ, cha næi bật yếu tố bất ngờ để phê ph¸n tÝnh khoe khoang . - B¶n kÓ gåm 5 c©u, 2 ®o¹n. b. Bµi tËp 2(sgk) => V¨n b¶n sÏ rµnh ? Vậy điều kiện để bố cục m¹ch, hîp lÝ nÕu mçi của văn bản đợc rành phÇn cã sù rµnh m¹ch, m¹ch vµ hîp lÝ lµ g×? hợp lí và đều hớng đến 1 ý chung cña toµn v¨n b¶n. ? Theo em, nªn s¾p xÕp bè côc 2 c©u chuyÖn trªn ntn cho hîp lÝ? (Dùa vµo ng÷ v¨n 6).. + NhËn xÐt: - Néi dung tõng ®o¹n t¬ng đối thống nhất. - C¸c c©u ë phÇn sau cã sù thay đổi so với bản gốc -> lµm mÊt sù g©y cêi, gi¶m ý nghÜa phª ph¸n..

(30) - Hs đọc ghi nhớ 2.. 3. C¸c phÇn cña bè côc.. Hs nªu nhiÖm vô cña ba phÇn: Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi trong v¨n b¶n miªu t¶ và tự sự đã học ở lớp 6.. - Mét v¨n b¶n râ rµng, m¹ch l¹c thêng gåm 3 phÇn. Mçi phÇn cã nhiÖm vô râ rµng.. ? Cã cÇn ph©n biÖt râ rµng nhiÖm vô cña mçi phÇn kh«ng? V× sao? ( Cã. §Ó tr¸nh sù trïng lÆp vµ t¹o sù rµnh m¹ch, hîp lÝ cho v¨n b¶n ). ? ý kiến của một bạn đã nêu trong sgk đúng hay =>Không đúng vì: sai? V× sao? + Më bµi: Kh«ng chØ Hs tù t×m hiÓu nh÷ng ®iÒu giíi thiÖu mµ cßn lµm nµy qua v¨n b¶n “Cuéc cho ngêi nghe ®i vµo bµi chia tay cña nh÷ng con mét c¸ch høng thó. bóp bª ”.. + KÕt bµi: Cßn t¹o Ên *GV lu ý: Không phải văn tợng cho ngời đọc, ngời b¶n nµo còng b¾t buéc nghe. ph¶i cã bè côc 3 phÇn Hs, gv lÇn lît nhËn xÐt, bæ sung..  Ghi nhí(sgk) II - LuyÖn tËp.. - Hs đọc ghi nhớ ( sgkBài 2. - Gv chèt l¹i néi dung 30.) §©y ko ph¶i lµ bè côc bài học và giải đáp Hs lµm c¸c bµi tËp 1, 2, duy nhÊt. Cã thÓ kÓ c©u nh÷ng th¾c m¾c cña hs. 3, 4 sgk. chuyÖn theo 1 bè côc kh¸c miễn sao đảm bảo sự rành m¹ch, hîp lÝ. Bµi 3. - Bố cục đó cha hợp lí. 3 phÇn ®Çu cha nªu kinh nghiÖm( chØ kÓ viÖc häc). §iÓm (4) ko ph¶i nãi vÒ häc tËp. - Bæ sung: kinh nghiÖm.

(31) häc tËp. Nªu râ nhê rót kinh nghiÖm nªn häc tËp tiÕn bé ntn. Nªu nguyÖn vọng trao đổi ý kiến. - Nªn s¾p xÕp kinh nghiệm từ dễ đến khó thực hiÖn.. 4. Cñng cè: §äc ghi nhí. 5. Híng dÉn : - HS đọc lại các truyện đã học, nhớ lại bố cục của các truyện đó, xác định nhiệm vụ từng phần, nêu tác dụng của chúng. - Hoµn thiÖn bµi tËp cßn l¹i. - So¹n bµi “ M¹ch l¹c trong v¨n b¶n ”. _______________________________________-. Ngµy d¹y TiÕt 8 : M¹ch l¹c trong v¨n b¶n. I - Mục tiêu cần đạt: - Gióp häc sinh cã nh÷ng hiÓu biÕt bíc ®Çu vÒ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n vµ sù cần thiết làm cho văn bản có mạch lạc, không đứt đoạn, quẩn quanh. - Chú ý đến sự mạch lạc trong các bài tập làm văn. *Träng t©m: m¹ch l¹c vµ yªu cÇu vÒ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. II. ChuÈn bÞ. GV:Tham kh¶o tµi liÖu, hÖ thèng c©u hái HS: §äc tr¶ lêi c©u hái sgk. III Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµ× cò:.

(32) - Em hiÓu thÕ nµo lµ bè côc cña v¨n b¶n? V× sao tríc khi lµm v¨n ta cÇn x¸c định bố cục? - Mét bè côc rµnh m¹ch hîp lÝ lµ bè côc nh thÕ nµo? 3. Bµi míi. Nói đến bố cục là nói đến sự sắp đặt, sự phân chia. Nhng văn bản không thể không liên kết. Vậy làm thế nào để các phần, các đoạn của văn bản vẫn đợc phân tách rành mạch mà lại ko mất đi sự liên kết chặt chẽ với nhau. Néi dung bµi häc h«m nay sÏ gióp chóng ta hiÓu ®iÒu nµy.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I - M¹ch l¹c vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ m¹ch l¹c.. “M¹ch l¹c” lµ tõ thuÇn ViÖt hay H¸n ViÖt? Em thö gi¶i nghÜa tõ nµy?. 1. M¹ch l¹c trong v¨n b¶n. * Bµi tËp.. ( + Mạch: đờng, hệ thống. + L¹c: m¹ng líi. ->M¹ch l¹c lµ 1 m¹ng líi vÒ ý nghÜa nèi liÒn c¸c phÇn, c¸c ®o¹n, c¸c ý tø cña v¨n b¶n.) ? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi nh÷ng c©u hái (sgk-31). ? M¹ch l¹c trong v¨n b¶n cã tÝnh chÊt g×?. * NhËn xÐt. => M¹ch l¹c lµ sù th«ng suốt, liên tục, ko đứt Trong th¬ v¨n, m¹ch l¹c ®o¹n. V× nÕu ko cã sù còn đợc gọi là mạch văn, mạch lạc thì văn bản ko m¹ch th¬. cã sù liªn kÕt ->V¨n b¶n cÇn ph¶i m¹ch l¹c.. Trong v¨n b¶n, m¹ch l¹c lµ sù th«ng suèt c¸c c©u, c¸c ®o¹n, c¸c phÇn cïng híng vÒ mét ý nghÜa, môc đích nào đó.. Gv bæ sung :. (C¶ 3 tÝnh chÊt - sgk). ?Hs đọc, thảo luận và trả lời c©u hái môc 2.a (sgk -31). 2. Các điều kiện để một v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c. *Bµi tËp.

(33) ?Hs đọc, thảo luận, trả lời c©u hái 2.b sgk-32. ( + C¸c tõ “chia tay ”, “ chia đồ chơi ”, “ chia ra ”, chia ®i”, “ chia rÏ ”, “ xa nhau ”..... cø lÆp ®i lÆp l¹i nh»m lµm næi râ m¹ch: Sù chia tay cña hai anh em Thµnh - Thuû.. + C¸c sù viÖc trong v¨n b¶n “ Cuéc chia tay ” nhiÒu nhng lu«n b¸m sát đề tài: Vai trò quan trọng của tổ ấm gia đình đối với con ngời, đặc biÖt lµ trÎ em.. + C¸c tõ “anh cho em tÊt ”, “ch¼ng muèn chia b«i”, “ko bao giê ” ..... lÆp ®i lÆp l¹i thÓ hiÖn: T×nh c¶m th©n thiÕt, g¾n bã ko muèn rêi xa cña hai anh em Thµnh Thuû ). + Sù chia tay cña nh÷ng con bóp bª lµm rõ hơn chủ đề này. + Thµnh, Thuû lµ hai nh©n vËt chÝnh, gãp phần thể hiện chủ đề t tởng của vb.. ? Từ đó em hãy cho biết, điều kiện đầu tiên để văn b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c lµ g×? ? Cho Hs tiếp tục đọc, thảo luËn, tr¶ lêi c©u hái 2.c (sgk-32).. *NhËn xÐt.. Nh vËy theo em, ®iÒu kiÖn thứ hai để có mạch lạc trong v¨n b¶n lµ g×?. C¸c tõ ng÷, c©u, ®o¹n, phÇn ... nãi chung lµ c¸c yếu tố trong văn bản đều biểu hiện một đề tài, chủ đề chung, xuyên suốt => C¸c yÕu tè cña v¨n b¶n phải đợc sắp xếp theo một tr×nh tù hîp lÝ, tríc sau h« ứng nhau làm cho chủ đề liền mạch và gợi đợc nhiều hứng thú cho ngời đọc, ngời nghe. Hs tiếp tục đọc, thảo luËn, tr¶ lêi c©u hái 2.c.

(34) (sgk-32). + Qu¸ khø - hiÖn t¹i: Liªn hÖ thêi gian. + ë nhµ - ë trêng: Liªn hÖ kh«ng gian. + HiÖn t¹i - qu¸ khø: Liªn hÖ t©m lý. + Chia tay cña bè mÑ chia tay cña con c¸i -chia tay cña nh÷ng con bóp bª: Liªn hÖ ý nghÜa. + C¸c mèi liªn hÖ trªn lµ tù nhiªn vµ hîp lÝ * GV lu ý: Các đoạn có thể liên hệ - Hs đọc ghi nhớ víi nhau theo thêi gian, ko sgk(32) gian, t©m lÝ, ý nghÜa.. * ghi nhí - sgk(32). - Hs đọc ghi nhớ - sgk(32). Hs, gv nhËn xÐt, bæ sung.. - Hs lần lợt đọc, thảo luËn, tr¶ lêi c¸c phÇn II. LuyÖn tËp: cña bµi tËp sgk (32 + Bµi 1: 33). a. TÝnh m¹ch l¹c trong v¨n b¶n “ MÑ t«i ” -Thái độ dạy bảo con chân thµnh, s©u s¾c, nghiªm kh¾c cña ngêi cha. b. +/ ý chủ đạo của bài “L·o n«ng vµ c¸c con” lµ lêi khuyªn nhñ: H·y lao động cần cù, chăm chỉ bởi điều đó sẽ mang lại ấm no h¹nh phóc. -> Tr×nh tù liªn tôc,.

(35) th«ng suèt, hîp lý: - Hai c©u ®Çu tiªn lµ mét lêi khuyªn. - 14 c©u tiÕp theo lµ mét c©u chuyÖn minh chøng cho lêi khuyªn cã søc thuyÕt phôc. - Cuối là lời nhận xét, đúc kết, nhấn mạnh lại đề tài. + ý chủ đạo, xuyên suốt trong ®v cña T« Hoµi lµ s¾c vµng trï phó, ®Çm Êm cña lµng quª vµo mïa đông, giữa ngày mùa. C©u ®Çu: Giíi thiÖu bao qu¸t vÒ s¾c vµng trong ngµy mïa. C¸c c©u tiÕp: Nh÷ng s¾c vàng cụ thể (từ đồng trong vờn – sân nhà ) Hai c©u cuèi: NhËn xÐt, c¶m xóc vÒ mµu vµng... Bµi 2: - ý tứ chủ đạo của câu. chuyÖn xoay quanh cuéc chia tay của hai đứa trẻ và con bóp bª.. Gv chèt l¹i néi dung bµi học, giải đáp thắc mắc của hs.. - ViÖc thuËt l¹i nguyªn nhân dẫn đến cuộc chia tay cña hai ngêi lín cã thÓ làm cho ý tứ chủ đạo trên bị phân tán, không giữ đợc sự thống nhất, và do đó, lµm mÊt sù m¹ch l¹c cña c©u chuyÖn.. 4. Cñng cè: - Lu ý: các khái niệm liên kết, bố cục, mạch lạc (có liên quan, ko đồng nhất)..

(36) - Mét v¨n b¶n m¹ch l¹c ph¶i cã tÝnh liªn kÕt; sù liªn kÕt ko ph¶i lóc nµo còng lµm nªn m¹ch l¹c. 5. Híng dÉn : - Hs hoµn thiÖn bµi tËp . - Lµm bµi tËp 1 + 2 s¸ch bµi tËp / 17 + 18. - Soạn bài: Những câu hát về tình cảm gia đình. ___________________________________________. Ngµy d¹y TiÕt 9 : Cadao - d©n ca. Những câu hát về tình cảm gia đình I - Mục tiêu cần đạt : - Hs hiÓu kh¸i niÖm ca dao, d©n ca. - Nắm đợc nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của ca dao, dân ca qua những bài ca thuộc chủ đề tình cảm gia đình . - Gi¸o dôc lßng yªu kÝnh, biÕt ¬n «ng bµ, cha mÑ, th¬ng yªu, hoµ thuËn gi÷a anh chÞ em. - Rèn đọc, cảm thụ, phân tích, thuộc và biết thêm những bài ca dao cùng chủ đề. *Träng t©m: Néi dung, ý nghÜa cña c¸c bµi ca dao. II.ChuÈn bÞ. GV: HÖ thèng c©u hái, lêi b×nh. HS : §äc tr¶ lêi c©u hái sgk IIICác hoạt động dạy - học: 1. ổn định tổ chức : 2. KiÓm tra bµi cò : - Tãm t¾t truyÖn “ Cuéc chia tay”? Néi dung xuyªn suèt toµn truyÖn lµ g×?.

(37) - Em cã suy nghÜ, t×nh c¶m nh thÕ nµo víi nh©n vËt Thuû? Qua v¨n b¶n t¸c giả muốn nhắn gửi điều gì đến mọi ngời? 3. Bµi míi:Ca dao, d©n ca lµ tiÕng h¸t tr¸i tim, lµ th¬ ca tr÷ t×nh d©n gian, phát triển và tồn tại để đáp ứng nhu cầu bộc lộ tình cảm của nhân dân, mãi ng©n vang trong t©m hån con ngêi ViÖt Nam. RÊt tù nhiªn, t×nh c¶m cña con ngời bao giờ cũng bắt đầu là những tình cảm gia đình rồi lớn lên thành tình yêu quê hơng đất nớc. Những tình cảm tốt đẹp ấy đã in đậm trong ca dao ,dân ca.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I. §äc -t×m hiÓu chung. Hs đọc chú thích trong sgk vµ nªu hiÓu biÕt cña => D©n ca lµ nh÷ng m×nh vÒ ca dao, d©n ca. s¸ng t¸c kÕt hîp lêi vµ Cho vÝ dô minh ho¹. nh¹c.. 1. Kh¸i niÖm ca dao- d©n ca. => Ca dao lµ lêi cña d©n ca. -> Ca dao, d©n ca lµ thÓ lo¹i tr÷ t×nh d©n gian diễn tả đời sống tâm hån, t×nh c¶m cña con ngêi. Gv bæ sung: + Ca dao cßn gåm c¶ nh÷ng bµi th¬ d©n gian mang phong c¸ch nghÖ thuËt chung víi lêi th¬ d©n ca. + Dùa vµo mÆt néi dung, ngêi ta chia ca dao – d©n ca ra lµm 4 lo¹i (4 chủ đề) Gv hớng dẫn đọc. 2. §äc. Hs nghe và đọc Hs đọc và tìm hiểu chú.

(38) thÝch.(sgk). 3.Chó thÝch. ? Ca dao thuéc thÓ lo¹i tr÷ t×nh hay tù sù? §Æc ®iÓm - ThÓ th¬ lôc b¸t (lôc 4.ThÓ lo¹i NT cña ca dao? §Æc ®iÓm b¸t biÕn thÓ ) Tr÷ t×nh d©n gian thÓ th¬ lôc b¸t? VÝ dô minh - Giµu h×nh ¶nh vµ c¸c ho¹? BPTT. Gv giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ - Ng¾n. đặc điểm của ca dao. - LÆp ( kÕt cÊu, ng«n ng÷, h/a) ?Nêu phơng thức biểu đạt 5. Phơng thức biểu đạt. ? H·y cho biÕt t¹i sao 4 bµi BiÓu c¶m ca dao kh¸c nhau l¹i cã thÓ =>§Òu cã néi dung nãi về tình cảm gia đình hîp thµnh 1 v¨n b¶n? ? Mçi bµi cã néi dung . riªng nh thÕ nµo?. ? Bµi 1 lµ lêi cña ai nãi víi ai? Nãi vÒ ®iÒu g×? => Lêi mÑ ru con, nãi víi con vÒ c«ng lao cha ? Lêi ca “ Cï lao chÝn ch÷ ” mÑ.. II - §äc - T×m hiÓu chi tiÕt : a. Bµi 1:. cã ý nghÜa kh¸i qu¸t ®iÒu => Cï lao chÝn ch÷. C«ng lao cha mÑ vÊt v¶ g×? nhiÒu bÒ. ? Theo con, cã g× s©u s¾c => So s¸nh: C«ng lao trong c¸ch vÝ von: “ C«ng cha nh nói ngÊt trêi cña cha mÑ ngang tÇm víi vÎ cao réng vµ vÜnh NghÜa mÑ nh níc cöu cña thiªn nhiªn. ngêi ngêi biÓn §«ng”.  C¸ch so s¸nh dÔ nhí, giµu h×nh ¶nh, lêi th¬ ch©n t×nh, tha thiÕt. => So s¸nh: C«ng lao cña cha mÑ ngang tÇm víi vÎ cao réng vµ vÜnh cöu cña thiªn nhiªn. =>bµi ca dao nh mét lêi nh¾c nhë dÞu dµng, s©u.

(39) Gv s¬ kÕt bµi ca dao thø nhÊt:. s¾c con c¸i vÒ bæn phËn trách nhiệm đối với cha mÑ.. ? T×m nh÷ng c©u ca dao kh¸c còng nãi vÒ ¬n nghÜa của cha mẹ đối với con cái? (sgk - 37). => Lêi cña ngêi con g¸i ? Bµi ca dao lµ cña ai nãi lÊy chång xa nãi víi b. Bµi 2: víi ai? mÑ. => Kh«ng gian: Ngâ ? Bài ca dao diễn tả tâm sau – nơi kín đáo, lẩn + Không gian : Ngõ sau tr¹ng cña con ngêi. Tâm khuất, ít ai qua lại, để ý. + Thêi gian: ChiÒu chiÒu trạng đó diễn ra trong thời + Thêi gian: ChiÒu gian vµ kh«ng gian nh thÕ chiÒu – thêi gian cuèi nµo? ngµy, lÆp ®i lÆp l¹i => Kh«ng gian - thêi ? Kh«ng gian, thêi gian Êy gian gîi buån. gîi cho em c¶m gi¸c g×? =>Èndô: Ruét ®au chÝn ? Gi÷a kh«ng gian vµ thêi chiÒu:Nçi th¬ng nhí gian ấy, tâm trạngngời con đến xót xa. =>Èndô: Ruét ®au chÝn g¸i hiÖn ra cô thÓ qua nh÷ng tõ ng÷ nµo? C©u th¬ đã sử dụng thủ pháp nghệ thuËt g×? ? Qua đó, em thấy tâm tr¹ng ngêi con g¸i ë ®©y ntn? ? Em cảm nhận đợc điều gì qua t©m tr¹ng cña ngêi con g¸i gi÷a kh«ng gian vµ thêi gian nh thÕ? - Gv: §ã chÝnh lµ th©n phËn cña ngêi phô n÷ trong x· héi pk, ®b lµ.  C¸ch dïng thêi gian vµ ko gian íc lÖ, kÕt hîp phÐp Èn dô, c©u ca thÓ hiÖn nçi buån b·, c« đơn, nỗi nhớ nhà da diết cña ngêi con g¸i ..

(40) nh÷ng ngêi phô n÷ lÊy chång xa, gia trëng. ? Em h·y nªu bµi ca dao cã cïng néi dung nh trªn? =>Lêi cña con ch¸u nãi ? Bµi ca dao lµ lêi cña ai víi «ng bµ. c. Bµi 3: nãi víi ai? ? ở đây, nỗi nhớ đợc so s¸nh víi ®iÒu g×? Em h·y chØ ra phÐp so s¸nh vµ nªu t¸c dông? ? Qua đó, em thấy nỗi nhớ => Nuộc lạt. ë ®©y hiÖn lªn nh thÕ nµo? + Bao nhiªu nuéc l¹t V× sao h×nh ¶nh “nuéc l¹t” nhí «ng bµ bÊy nhiªu. có thể diễn tả đợc nỗi nhớ + T¸c dông: Gîi m¸i s©u nÆng cña con ch¸u víi nhµ Êm cóng, t×nh c¶m «ng bµ? bÒn chÆt . -> §©y lµ mét bµi theo thÓ lôc b¸t biÕn thÓ.. => H×nh ¶nh so s¸nh méc m¹c: Nçi nhí nhiÒu vµ rÊt s©u s¾c. + “ Ngã lªn ”: Tr©n träng «ng bµ, tæ tiªn.. V×: Gîi c«ng søc lao động của ông bà để tạo  Nçi nhí th¬ng, niÒm lập gia đình. t«n kÝnh cña con ch¸u Gợi tình cảm kết nối đối với ông bà nhiều, rất bÒn chÆt. nhiÒu. + Lêi cña ngêi lín tuæi nãi víi con ch¸u hoÆc anh em nãi víi nhau. ? Bµi ca dao lµ lêi cña ai nãi víi ai? ? Qua c¸c tõ “ ngêi xa ”,“ => Kh«ng ph¶i ngêi xa b¸c mÑ”,“cïng th©n ”, ta l¹. thấy tình cảm anh em đợc + §Òu cïng cha mÑ c¾t nghÜa trªn c¬ së nµo? sinh ra. + §Òu cã quan hÖ m¸u mñ, ruét thÞt. d. Bµi 4.

(41) + Hai c©u ®Çu: C¬ së cña t×nh c¶m anh em. + C©u 3: Anh em kh«ng thÓ chia c¾t, rêi xa – so s¸nh. + C©u cuèi: Anh em g¾n bã, ®em l¹i h¹nh phóc cho cha mÑ.. - Gv: Anh em kh¸c ngêi xa, 2 mµ lµ 1, chung cha mÑ, 1 gia đình, 1 dòng máu, nh tay – ch©n, cµnh trªn cµnh díi, sù g¾n bã ®Çy ý nghÜa..  Bài ca dao đề cao tình cảm anh em, đề cao tính thống đạo lí của gia đình VN .. ? Bµi ca dao cã ý nghÜa g×? Nh¾n nhñ ®iÒu g× vÒ t×nh c¶m anh em.? - Hs th¶o luËn vÒ t×nh c¶m anh em trong truyÖn “C©y khÕ” - Gv: §ã lµ c¸ch néi dung khẳng định sự cao quý cña t×nh anh em. NÕu đặt vật chất lên trên tình c¶m anh em, sÏ bÞ trõng ph¹t.. ? Theo em, c¶ 4 bµi ca dao nµy cã g× gièng nhau trong hình thức diễn đạt? Em cảm nhận gì về vẻ đẹp trong đời sống tinh thần cña nh©n d©n ta?. =>Nh¾n nhñ anh em ph¶i biÕt ®oµn kÕt, g¾n bó, đùm bọc lẫn nhau.. III. Tæng kÕt. + ThÓ th¬ lôc b¸t; giäng ®iÖu t©m t×nh; h×nh ¶nh quen thuéc gÇn gòi; Èn dô, so s¸nh tinh tÕ..

(42) Hs đọc ghi nhớ (36). + Sèng cã tríc cã sau, coi träng c«ng ¬n, t×nh ngêi trong mèi quan hÖ gia đình. * ghi nhí (36). 4. Cñng cè: - Tình cảm gia đình gồm các mối quan hệ nào? - Nh÷ng nÐt næi bËt trong c¸c bµi ca dao trªn? ( ThÓ th¬ lôc b¸t, c¸c h×nh ¶nh so ¸nh, Èn dô méc m¹c, dÔ hiÓu, gÇn gòi.) 5.Híng dÉn: - Häc thuéc 4 bµi ca dao. - Su tầm các bài ca dao thuộc chủ đề trên. - Soạn bài: Ca dao về tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời. ________________________________________Ngµy d¹y TiÕt 10: Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh yªu quª h¬ng, đất nớc, con ngời. I. Mục tiêu cần đạt: - Hs nắm đợc nội dung, ý nghĩa và 1 số hình thức NT tiêu biểu của cadao, dân ca qua những bài thuộc chủ đề tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời. - Thấy đợc tình yêu và niềm tự hào chân thành, tinh tế, sâu sắc của nhân dân ta trớc vẻ đẹp quê hơng, đất nớc, con ngời. - Rèn đọc, cảm thụ các văn bản trữ tình dân gian. *Träng t©m: Néi dung, ý nghÜa cña c¸c bµi ca dao. II. ChuÈn bÞ. GV: HÖ thèng c©u hái HS: §äc tr¶ lêi c©u hái sgk.

(43) III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - Ca dao, d©n ca lµ g×? §äc thuéc lßng nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh c¶m gia đình? - Ph©n tÝch mét bµi ca mµ em thÝch nhÊt? 3. Bµi míi: Các bài ca dao thuộc chủ đề này rất phong phú. Mỗi miền quê có những câu ca hay, mộc mạc tô điểm cho niềm tự hào của riêng địa phơng mình. Hoạt động của gv. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I. §äc -t×m hiÓu chung. Hs đọc văn bản. 1. §äc.. ? T×m hiÓu chó thÝch, nhËn xÐt.. 2.Chó thÝch. ?Nªu thÓ lo¹i cña c¸c bµi ca dao trªn.. Tr÷ t×nh d©n gian. ?Phơng thức biểu đạt chÝnh trong c¸c bµi ca dao.. BiÓu c¶m. ? Bµi ca thø nhÊt cã bè côc nh thÕ nµo? Lµ lêi =>§©y lµ h×nh thøc kh¸ cña ai víi ai? phæ biÕn trong ca dao, d©n ca, trong c¸c lÔ héi: Héi Lim, Xoan Phó Thä, H¸t vÝ ? V× sao chµng trai, c« =>Nhằm thử tài đối phgái lại dùng nhiều địa ơng về kiến thức địa lý, danh với những đặc lịch sử, văn hoá, cũng là điểm của chúng để hỏi- để chia sẻ đáp? => §Þa danh: G¾n liÒn ? Các địa danh xuất hiện với những vẻ đẹp riêng về trong bµi ca dao nµy cã lÞch sö, v¨n ho¸ cña miÒn. 3.ThÓ lo¹i. 4. Phơng thức biểu đạt..

(44) đặc điểm gì ?. B¾c t¹o nªn bøc tranh non níc ViÖt Nam th¬ méng, giµu truyÒn thèng, mªnh m«ng, réng lín..  T×nh c¶m quª h¬ng, đất nớc thờng trực trong ? Nội dung đối đáp toát mỗi con ngời.  T×nh c¶m quª h¬ng, lªn nhiÒu ý nghÜa, theo đất nớc thờng trực trong em, đó là ý nghĩa gì? mçi con ngêi. =>Dựa vào các địa danh: Hå G¬m, cÇu Thª Hóc, ? Bài ca không nhắc đến chùa Ngọc Sơn, Đài Hµ Néi mµ l¹i gîi cho ta Nghiªn, Th¸p Bót ... nhí vÒ Hµ Néi? T¹i sao? nh÷ng danh lam, th¾ng c¶nh cña Hµ Néi. =>+ Hồ Gơm: Vẻ đẹp cña tinh thÇn yªu chuéng ? Theo em, ®©y lµ nh÷ng hoµ b×nh. vẻ đẹp nh thế nào? Giá trị + Cầu Thê Húc: Vẻ đẹp lÞch sö, v¨n ho¸ cña tõng cña kiÕn tróc. địa danh? + §Òn Ngäc S¬n: VÎ đẹp tâm linh. + §µi Nghiªn, Th¸p Bút: Vẻ đẹp của truyền thèng hiÕu häc =>“rñ nhau ” lµ c¸ch më ®Çu cña rÊt nhiÒu bµi ca ?Côm tõ “ rñ nhau ”, theo dao chØ mét nhãm ngêi em cã ý nghÜa g×? đông vui có chung một kh¸t khao thëng thøc - “ Rñ nhau ”: T×nh c¶m cña mäi ngêi dµnh cho Hµ Néi Søc hÊp dÉn của thủ đô.. b. Bµi 2:.

(45) Bµi ca gîi nhiÒu h¬n t¶, Hà Nội đợc nhắc đến qua 1 vài địa danh, cảnh trÝ tiªu biÓu cña hå Hoµn KiÕm . ? C©u hái cuèi bµi cã thÓ hiÓu theo nghÜa nµo? a, Khẳng định công lao dùng níc. b, Ca ngîi bµn tay tµi hoa. c, Nh¾c nhë mäi ngêi ph¶i b¶o vÖ, ch¨m sãc =>- C©u cuèi tù nhiªn, trùc tiÕp t/® vµo t/c mäi c¸c di s¶n ngêi:ThÓ hiÖn lßng biÕt ¬n c¸c bËc tiÒn bèi; Nh¾c nhë mäi ngêi híng vÒ HN, gi÷ g×n c¸c di s¶n văn hoá của thủ đô.. ? §Þa danh vµ c¶nh trÝ gîi lªn ®iÒu g×.. => C¶nh ®a d¹ng gîi vÎ đẹp hài hoà, tự nhiên, rất th¬ méng, thiªng liªng g¾n víi lÞch sö vµ v¨n ho¸ d©n téc.. => Phác hoạ cảnh đờng c.Bµi 3: ? Bài ca dao (3) nói về vào xứ Huế: cảnh đẹp, hiÒn hoµ, th¬ méng, hiÓm cảnh đẹp ở đâu? trë (Cảnh đờng vào xứ HuÕ ). ? Tõ l¸y “ quanh quanh ”, tÝnh tõ “ non xanh níc biếc ” gợi tả vẻ đẹp nh thế nào của đờng vào xứ HuÕ?. + tõ l¸y, tÝnh tõ, phÐp so s¸nh. =>Phác hoạ cảnh đờng vào xứ Huế: cảnh đẹp, hiÒn hoµ, th¬ méng, hiÓm ? §¹i tõ “ ai ” trong bµi => “ ai ”: ChØ ngêi bÊt trë.

(46) có ý nghĩa gì? “ ai vô xứ kỳ, chỉ số đông  lời mời Huế thì vô ” có ý nghĩa mọi ngời đến với Huế. g×? + “ ai v« xø HuÕ th× v« ”: T×nh yªu HuÕ, niÒm tù hµo vÒ HuÕ. + Niềm tin tởng mọi ngời sẽ đến Huế, yêu xứ HuÕ + NhÞp 4 / 4 / 4: LÆp l¹i ë hai dßng.. => Hai câu đầu: Điệp ? Em hãy cho biết, ở 2 đảo - đối, câu thơ dài dòng thơ đầu có gì đặc khác thờng. biÖt vÒ nhÞp ®iÖu còng nh c¸ch sö dông tõ ng÷? Hs tr¶ lêi ? Phép điệp, đảo, đối nh thÕ cã t¸c dông g× trong viÖc gîi h×nh, gîi c¶m cho bµi ca dao?. d. bµi 4. => Điệp,đảo, đối: Gợi tả cánh đồng lúa bạt ngàn mét mµu xanh. C¶m xóc phÊn chÊn, yªu quª h¬ng cña ngêi n«ng d©n.. ?Hai c©u cuèi sö dông => Hai c©u cuèi: biÖn ph¸p tu tõ g×? PhÐp So s¸nh: “Th©n em nh tu từ đó có sức gợi ntn? chẽn lúa đòng đòng =>So s¸nh: Søc sèng PhÊt ph¬ díi ngän n¾ng thanh xu©n, ®Çy høa hÑn cña ngêi th«n n÷. hång ban mai”). + Vẻ đẹp của cánh đồng ? Nh vậy, bài ca dao đã quê. phản ánh những vẻ đẹp + Vẻ đẹp của con ngời nµo cña lµng quª? th«n quª. ? Từ đó, em thấy tác giả.  Yªu quý vµ tù hµo vÒ.

(47) d©n gian muèn göi g¾m t×nh c¶m g× qua bµi ca dao?. c¶nh vµ ngêi th«n quª.  Yªu quý vµ tù hµo vÒ c¶nh vµ ngêi th«n quª. III. Tæng kÕt.. ?Hs nhËn xÐt vÒ nghÖ Hs đọc “ Ghi nhớ ” sgk + Sử dụng thể thơ lục bát, thuËt cña 4 bµi th¬. tự do; hình thức đối (40) ? Qua văn bản em thấy đđáp, hỏi, mời ... ợc vẻ đẹp tâm hồn nào + T×nh c¶m nång nµn, cña ngêi ViÖt Nam? thuû chung víi quª h¬ng, Hs đọc “ Ghi nhớ ” sgk đất nớc. (40) Hs tù su tÇm nh÷ng bµi ca dao, d©n ca cã néi dung t¬ng tù nh c¸c bµi ca dao, dân ca đã học, bíc ®Çu t×m hiÓu gi¸ trÞ néi dung vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña chóng.. IV - LuyÖn tËp.. Hs ph¸t biÓu tríc líp.. Líp, gv nhËn xÐt, bæ sung.. 4. Cñng cè: - C©u 1, 2 (LuyÖn tËp) - Ca dao, dân ca về tình yêu quê hơng, đất nớc con ngời gợi lên trong em nh÷ng t×nh c¶m vµ mong íc g×? 5. Híng dÉn . - Học thuộc các bài ca dao, dân ca đã học và học thêm. - Su tầm những câu ca dao – dân ca Việt Nam theo chủ đề đã học. - So¹n bµi “ Tõ l¸y ”. ___________________________________-.

(48) Ngµy d¹y TiÕt 11: Tõ l¸y. I - Mục tiêu cần đạt : - Giúp học sinh nắm đợc cấu tạo của hai loại từ láy: Từ láy toàn bộ và từ l¸y bé phËn. - Hiểu đợc cơ chế tạo nghĩa của từ láy Tiếng Việt. - Biết vận dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghĩa của từ láy để sö dông tèt tõ l¸y. *Träng t©m:cÊu t¹o vµ nghÜa cña tõ l¸y II-ChuÈn bÞ GV :HÖ thèng c©u hái HS: §äc tr¶ lêi c©u hái sgk III Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra: - Tõ ghÐp lµ g×? Cã mÊy lo¹i tõ ghÐp? - Nghĩa của từ ghép có đặc điểm gì? Ví dụ. 3. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I - C¸c lo¹i tõ l¸y. 1. Bµi tËp :sgk. GV cho hs ôn lại định nghÜa vÒ tõ l¸y ; kh¾c s©u hai ý: Lµ tõ phøc, gi÷a c¸c tiÕng cã sù phèi ©m víi nhau. ?Hs ph¸t hiÖn c¸c tõ l¸y trong hai bài ca dao đã häc. Gv vào bài: Nhắc đến nh÷ng kiÕn thøc míi..

(49) ?Hs đọc 2 ví dụ sgk/ 41, cho biÕt nh÷ng tõ l¸y ( in đậm ) trong 2 ví dụ có đặc ®iÓm ©m thanh g× gièng nhau, kh¸c nhau? Ph©n lo¹i tõ l¸y?. *2. NhËn xÐt: Tõ l¸y:L¸y toµn bé , =>+ §¨m ®¨m: LÆp toµn l¸y bé phËn bé. + MÕu m¸o: LÆp phô ©m. + Liªu xiªu: LÆp vÇn.. L¸y bé phËn: l¸y ©m , l¸y vÇn. =>Cã hai lo¹i tõ l¸y: L¸y toµn bé vµ l¸y bé phËn, l¸y bé phËn l¹i gåm l¸y ©m vµ l¸y vÇn Hs đọc ví dụ và trả lời câu hái môc I.3 sgk/ 41: v× sao c¸c tõ l¸y: “ bÇn bËt ”, “ thăm thẳm ” ko nói đợc lµ “ bËt bËt ”, “ th¼m th¼m ”? - Gv kết luận: biến đổi ©m, vÇn, thanh ®iÖu cho dÔ nãi, xu«i tai. - Gv ®a ra mét vµi quy t¾c biến đổi âm cuối cho học sinh dÔ nhËn diÖn ( n  t; m  p ). Hs cho biÕt, nh÷ng tõ sau lµ tõ l¸y ©m hay tõ ghÐp đẳng lập? Vì sao?: máu mñ, r©u ria, t¬i tèt, dÎo dai, tơi cời, đông đủ, quanh quÈn, n¶y në, rõng ró, no nª, chïa chiÒn .... - Gv nhấn mạnh đến chú ý thø hai. - Gv dÉn gi¶i: §èi víi mçi lo¹i tõ l¸y, ngoµi viÖc t×m hiÓu cÊu t¹o cßn ph¶i t×m hiÓu ý nghÜa cña nã. NghÜa cña tõ l¸y. *Chó ý: C¸c trêng hîp ( tiếng trớc) biến đổi về âm cuối (bần bật, đèm đẹp) hoặc về thanh điệu( đo đỏ) -> Từ láy toàn bộ. + CÇn ph©n biÖt tõ l¸y.

(50) lµ mét ph¹m vi rÊt réng, rÊt phong phó cho nªn ë ®©y, chóng ta chØ t×m hiÓu mét sè ®iÒu c¬ b¶n vÒ c¬ chÕ (c¬ së) t¹o nghÜa cña tõ l¸y mµ th«i.. âm với từ ghép đẳng lập.. 2. Ghi nhí: sgk-42. II - NghÜa cña tõ l¸y. .1 Bµi tËp :sgk Hs lÇn lît tr¶ lêi c¸c c©u hái sgk / 42. ? C¸c tõ l¸y “ ha h¶ ”, “ *. NhËn xÐt: oa oa ”, “ tÝch t¾c ”, “ g©u =>+ “ ha h¶ ”, “ oa oa ”, Tõ l¸y t¹o nghÜa nhê: gâu ” tạo thành do đặc “ tích tắc ” -> Nghĩa tạo + M« pháng ©m thanh. ®iÓm g× vÒ ©m thanh? thµnh do m« pháng ©m +§Æc tÝnh ©m thanh cña thanh. vÇn. + “ lÝ nhÝ ”, “ li ti ”, “ ti hÝ ” -> biÓu thÞ t/c nhá + Hoµ phèi ©m thanh. bÐ cña sv vÒ ©m thanh, + NghÜa cña tiÕng gèc. h×nh d¸ng. + “ nhÊp nh« ”, “ phËp phång”, “ bËp bÒnh” -> biÓu thÞ tr¹ng th¸i vËn động khi nhô lên, lúc ch×m xuèng, khi phång ?C¸c tõ l¸y trong mçi khi xÑp. nhóm sau đây có đặc ®iÓm g× chung vÒ ©m thanh vµ vÒ nghÜa? A: lÝ nhÝ, li ti, ti hÝ. B: NhÊp nh«, phËp phång, bËp bÒnh. ? So s¸nh nghÜa cña c¸c tõ láy: “ mềm mại ”, “ đo đỏ. =>+ “ mÒm m¹i ”, “ ®o.

(51) ” với nghĩa của các tiếng đỏ ”: Tạo nghĩa dựa vào gèc lµm c¬ së cho chóng? nghÜa cña tiÕng gèc. ( Gi¶m nhÑ so víi tiÕng gèc-t¹o nghÜa dùa vµo nghÜa cña tiÕng gèc ). ? Tõ nh÷ng ®iÒu võa ph©n T¹o tÝch, häc cho biÕt cã =>( Nhãm A: những cơ sở nào để tạo nghĩa dựa vào khuôn vÇn, cã nghÜa cña tõ l¸y? nguyªn ©m “ i ”, nguyªn âm có độ mở nhỏ nhất, ©m lîng nhá nhÊt, biÓu thÞ t/chÊt nhá bÐ, nhá nhÑ vÒ ©m thanh, h×nh d¸ng. Nhãm B: T¹o nghÜa dùa vµo hoµ phèi gi÷a vần– khó đọc, trúc trắc  NghÜa: ko b»ng Hs đọc và nhắc lại ghi phẳng). nhí 1, 2 sgk / 42. Hs lÇn lît lµm c¸c bµi tËp sgk)/43. Hs kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. Gv giải đáp những thắc m¾c cña hs.. Hs đọc :Ghi nhớ: sgk- 42. 2.Ghi nhí: sgk- 42.. III - LuyÖn tËp.. (Chó ý: tõ “thîc dîc”, “chiÒn chiÖn”- nhãm trung gian gi÷a tõ l¸y vµ từ đơn đa âm tiết).. Bµi 1: X tõ l¸y vµ ph©n lo¹i. - Tõ l¸y toµn bé: bÇn bËt, th¨m th¼m, chiªm chiÕp. (biÕn ©m) - Tõ l¸y bé phËn: nøc në, tøc tëi, rãn rÐn, lÆng lÏ,.

(52) rùc rì, rÝu rÝt nÆng nÒ. (Chó ý: tõ “thîc dîc”, “chiÒn chiÖn”- nhãm trung gian gi÷a tõ l¸y vµ từ đơn đa âm tiết). Bµi 6: - Tõ “chiÒn” trong “chïa chiÒn”: cã nghÜa lµ “chïa”. “nª” - “no nª” - “đầy đủ”. “rớt” “r¬i rít”. -. “r¬i”. “hµnh” “häc hµnh” “thùc hµnh, lµm”. -> Các từ đều là từ ghép.. 4. Cñng cè: (Gv chèt kiÕn thøc) 5. Híng dÉn : - Hs hoµn thiÖn c¸cbµi tËp . §äc thªm sgk/ 44. - Tìm các từ láy trong các bài ca dao đã học và phân tích tác dụng. - So¹n bµi “ Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n ”. Ngµy d¹y TiÕt 12 Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. I - Mục tiêu cần đạt : - Giúp học sinh nắm đợc các bớc của quá trình tạo lập 1 văn bản để có thể lµm v¨n mét c¸ch cã ph¬ng ph¸p vµ hiÖu qu¶ h¬n. - Củng cố lại kiến thức và kỹ năng đã học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong v¨n b¶n. Träng t©m:C¸c bíc t¹o lËp v¨n b¶n II. ChuÈn bÞ.

(53) GV:nghiªn cøu tµi liÖu HS:đọc trớc bài trả lời các câu hỏi sgk III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra : - Mạch lạc trong văn bản là gì? Điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc.? 3. Bµi míi.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I.C¸c bíc t¹o lËp v¨n b¶n. 1.Bµi tËp:. Gv yªu cÇu hs nhí l¹i khi làm văn, hs đã thực hiện các bíc nh thÕ nµo vµ bíc nµo lµ khã kh¨n nhÊt? Gv giíi thiÖu nhiÖm vô, vai trß cña bµi häc.. + §Þnh híng:. Xác định: Mục đích Néi dung. H×nh thøc - Hs «n l¹i bè côc cña v¨n b¶n: “ Cuéc chia tay ” b»ng =>V¨n b¶n “ Cuéc chia §èi tîng c¸ch tr¶ lêi nh÷ng c©u hái tay cña nh÷ng con bóp sau: bª ”. ? Em thö tëng tîng xem, văn bản này đợc viết cho ai? Nhằm mục đích gì? Viết cái g×? ViÕt nh thÕ nµo? Gv gi¶i thÝch: Tr¶ lêi nh÷ng c©u hái viÕt cho ai? ViÕt c¸i gì? Nhằm mục đích gì? Viết nh thÕ nµo? còng cã nghÜa lµ bớc đầu tiên để tạo lập vb. Em hãy cho biết bớc đó có.

(54) thể gọi là gì? Nó đợc thực hiÖn tríc, trong hay sau khi viÕt v¨n b¶n? ( Bớc định hớng ).. =>+ §Þnh híng: - ViÕt cho x· héi ta. - Mục đích: Kêu gọi mäi ngêi h·y quan t©m đến quyền lợi của trẻ em vµ tr¸ch nhiÖm cña bè mÑ. - Néi dung: Cuéc chia tay cña hai anh em Thµnh – Thuû. - H×nh thøc: T¶, kÓ.. ? Sau khi xác định đợc về định hớng, tác giả Hoài Thu phải làm gì để viết đợc vb? ( T×m ý vµ s¾p xÕp ý ). =>+ T×m ý vµ s¾p xÕp ý.. + T×m ý vµ s¾p xÕp ý.. * Cảnh chia đồ chơi. - Thái độ của hai anh ? Tác giả đã đa ra những ý em khi mẹ ra lệnh chia nµo vµ s¾p xÕp chóng ntn? đồ chơi. - C¸c em thùc hiÖn chia nhng chia kh«ng næi. * C¶nh chia tay víi b¹n bÌ vµ c« gi¸o. * C¸c em chia tay nhng hai con bóp bª vÉn ë l¹i bªn nhau. + ViÕt thµnh v¨n b¶n. ( Các ý đợc triển khai ? Các ý trên đợc trở thành 1 thành các câu, các đoạn + Viết thành văn bản. văn bản nh chúng ta đã thấy có liên kết và rất mạch l¹c )..

(55) lµ dùa vµo ®©u? - Th¶o luËn c©u 4 (sgk-45). + §äc, söa lçi ( KiÓm tra l¹i ) .. ? C¸c em cã nghÜ lµ sau khi viÕt xong, t¸c gi¶ göi ngay v¨n b¶n cho cuéc thi viÕt vÒ quyÒn lîi trÎ em hay ph¶i đọc đi đọc lại, sửa đi sửa lại nhiÒu lÇn?. +KiÓm tra l¹i. - Hs liªn hÖ b¶n th©n. ? Khi nµo ngêi ta cÇn t¹o lËp v¨n b¶n? §Ó t¹o lËp 1 v¨n b¶n ta cÇn lµm nh÷ng g×? - Hs đọc và ghi nhớ phần “ =>Các bớc đều quan 2.Ghi nhí (sgk) Ghi nhí ” sgk /46. träng, song bíc 3 vÉn lµ ? Theo em, trong c¸c bíc quan träng nhÊt v× ph¶i trên, bớc nào quan trọng huy động những kỹ n¨ng: Dïng tõ, viÕt c©u, nhÊt? V× sao? dùng ®o¹n ..... ph¶i vËn dông nhiÒu kiÕn thøc, hiÓu biÕt cña b¶n th©n. Hs th¶o luËn . II - LuyÖn tËp. - Hs th¶o luËn bµi tËp.(sgk). Bµi 1: Bµi 2: a, CÇn ph¶i tõ thùc tÕ Êy rót ra nh÷ng kinh nghiệm học tập để giúp b¹n kh¸c häc tèt h¬n. b, Xác định cha đúng đối tợng, cách xng hô kh«ng phï hîp..

(56) Bµi 3. - Dµn ý cÇn viÕt râ ý, ng¾n gän. - Bè côc râ rµng, ph©n cấp độ ý. ( Sơ đồ hệ thống ý) Bµi 4. Bíc 1: §Þnh híng: - §èi tîng: ViÕt cho bè. - Mục đích: Để bố hiểu vµ tha thø. - Néi dung: Thanh minh, xin lçi. - Bíc 2: X©y dùng bè côc: MB: LÝ do viÕt th. TB : Thanh minh, xin lçi. KB: Lêi høa ko t¸i ph¹m. - Bớc 3: Diễn đạt . - Bíc 4: §äc,söa lçi.. Ghi nhí: (sgk 45. 4. Cñng cè: - ¤n l¹i c¸c bµi: liªn kÕt, bè côc, m¹ch l¹c, t¹o lËp v¨n b¶n. 5. Híng dÉn: -. Hoµn thiÖn bµi tËp(sgk).. - Đọc phần đọc thêm..

(57) - So¹n bµi “ Ca dao - d©n ca ” ( tiÕp ): Nh÷ng c©u h¸t than th©n. ( Gv cho đề bài viết ở nhà): Kể cho bố mẹ nghe 1 chuyện lí thú(hoặc cảm động, hoặc buồn cời...) mà em đã gặp ở trờng.. Ngµy d¹y TiÕt 13 Nh÷ng c©u h¸t than th©n. I - Mục tiêu cần đạt - Giúp hs hiểu nỗi khổ về cuộc đời vất vả và thân phận bé mọn của ngời n«ng d©n, phô n÷ trong x· héi phong kiÕn; ThÊy ý nghÜa phª ph¸n x· héi phong kiÕn ®Çy ¶i ngêi l¬ng thiÖn. - Nắm đợc cách dùng các con vật gần gũi bé nhỏ làm ẩn dụ cho thân phận con ngêi. - Rèn đọc, cảm thụ ca dao. Biết cảm thông với những con ngời lao động. *Träng t©m: Néi dung, ý nghÜa cña c¸c bµi ca dao. II. ChuÈn bÞ GV:HÖ thèng c©u hái, lêi b×nh HS : §äc tr¶ lêi c©u hái sgk III. Các hoạt động dạy - học: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra: - Đọc thuộc lòng ca dao về tình yêu quê hơng đất nớc. Phân tích 1 bài mà em thÝch nhÊt. 3. Bµi míi.(GV giíi thiÖu bµi Ca dao, dân ca là tấm gơng phản ánh đời sống tâm hồn nhân dân. Có nhiều bài ca dao - dân ca là tiếng hát than thở về cuộc đời, cảnh ngộ cực khổ đắng cay. Những bài này ngoài ý nghĩa than thân, còn có ý nghĩa tố cáo xã héi phong kiÕn. Bµi häc h«m nay chóngta sÏ t×m hiÓu mét sè bµi ca dao tiªu biểu của chủ đề này..

(58) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I. §äc - t×m hiÓu chung 1. §äc. Hớng dẫn đọc Hs đọc diễn cảm văn 2. Chó thÝch tõ ng÷ Gv kiÓm tra viÖc häc chó b¶n §äc, chó thÝch: 2, 5, thÝch cña hs. 6. ? Nªu thÓ lo¹i cña c¸c bµi ca dao trªn? ? Nêu phơng thức biểu đạt chính của các bài ca dao Phơng thức biểu đạt: trªn. BiÓu c¶m.. 3.ThÓ lo¹i. 4. Phơng thức biểu đạt BiÓu c¶m.. II - §äc-T×m hiÓu chi tiÕt. 1. Bµi 1. ? Cho biÕt, bµi ca dao trùc =>Th©n phËn con cß. tiÕp nãi vÒ ®iÒu g×?. Nghệ thuật đối: Lªn th¸c  Xuèng ghÒnh.. ? Thñ ph¸p nghÖ thuËt chñ => Nghệ thuật đối: BÓ ®Çy  Ao c¹n. yÕu bµi ca dao? Lªn th¸c  Xuèng  Khã kh¨n chång chÊt, ( + Bµi 1, 2: Èn dô. ghÒnh. liªn tiÕp. + Bµi 3: So s¸nh ). BÓ ®Çy  Ao c¹n. ? Nh÷ng h×nh ¶nh Èn dô, so sánh ấy có gì liên quan đến ngời lao động, ngời phụ nữ? => Khó khăn chồng chÊt, liªn tiÕp. ? C¸c vb trªn thuéc kiÓu vb b/c¶m. §óng hay sai? V× sao?.  * Cuộc đời vất vả, gian khæ cña ngêi l® trong x· héi cò. * Ph¶n kh¸ng, tè c¸o.

(59) x· héi pk g©y ra nçi c¬ cùc Êy.. ? C/đời lận đận của ngời lđ đợc gợi tả ntn trong bài ca dao? Tìm từ đồng nghĩa với tõ “lËn ®Ën”?. ? Ngoµi thñ ph¸p Èn dô, bµi ca dao cßn sö dông nh÷ng thñ ph¸p nµo? ý nghÜa cña c¸c thñ ph¸p nghÖ thuËt Êy trong viÖc miªu t¶ th©n phËn ngời lao động?. => Câu hỏi tu từ + đại tõ phiÕm chØ: Lêi than, lêi tè c¸o bän bãc lét. ( + GÇn gòi víi ngêi lao động.. + Có nhiều đặc điểm gièng víi th©n phËn phÈm chÊt cña hä: ChÞu khã, nhá bÐ, lam (* C©u hái vang lªn nh lêi lò ..... ) o¸n tr¸ch mµ bÊt lùc, cam chịu của ngời lao động. C©u ca thÓ hiÖn sù hi sinh quªn m×nh, hÕt lßng cho đàn con bé dại) ? Bµi ca dao cã ý nghÜa g×? Liªn hÖ c¸c bµi cã h×nh ¶nh con cß. => Ph¶i kiÕm ¨n mét m×nh n¬i ghÒnh th¸c mà vẫn không đủ ăn . 2. Bµi 2. ? Bµi ca dao (2) gièng vµ kh¸c bµi trªn ë ®iÓm nµo?. + Èn dô : ( Hs giải thích lại ý - Cuộc đời lận đận, khổ nghÜa Èn dô cña “th¸c, ®au, nghÌo khã ... ghÒnh, bÓ ®Çy, ao c¹n” - ThÊp cæ bÐ häng, bÞ theo nh chó thÝch ). bßn rót, oan tr¸i .... ( + Con t»m: ChØ ¨n l¸ d©u, + §iÖp tõ “ th¬ng thay ”: rót ruét nh¶ t¬  bÞ kÎ - Hs th¶o luËn nhãm, kh¸c bßn rót søc lùc. cho biÕt ý nghÜa cô thÓ.

(60) + Con hạc: Lách đờng của từng hình ảnh ẩn mây  cuộc đời của những dụ (con tằm, con hạc, kÎ phiªu b¹t, lËn ®Ën, cè con kiÕn, con cuèc) g¾ng v« väng.. + Èn dô :. + Con kiến: Số phận nhỏ - Cuộc đời lận đận, nhoi, xu«i ngîc, vÊt v¶ lµm khæ ®au, nghÌo lông mµ vÉn nghÌo khã. khã ... + Con cuèc: Kªu ra m¸u - ThÊp cæ bÐ häng, bÞ  th©n phËn thÊp cæ bÐ bßn rót, oan tr¸i ... häng, khæ ®au oan tr¸i, ko đợc lẽ công bằng ). ? Qua đó, em thấy đợc nỗi khổ nào của ngời lao động?. ->* Nçi khæ nhiÒu bÒ của ngời lao động trong x· héi cò. * Lªn ¸n x· héi bÊt c«ng, ¸p bøc bãc lét.. ? §iÖp ng÷ “th¬ng thay” cã ý nghÜa g×? + §iÖp tõ “ th¬ng thay ”:- T« ®Ëm mèi th«ng c¶m, xãt xa cho cuéc đời cay đắng của ngời lao động. Kết nối, mở ra nh÷ng nçi th¬ng kh¸c. + “ Th©n em ”: Téi nghiệp, đắng cay, gợi sự đồng cảm. ? Theo em, h×nh ¶nh nµo ( M« tÝp quen thuéc khiến em cảm động nhất?Vì của chủ đề than thân) sao? ? Em rót ra ý nghÜa g× tõ bµi ca dao nµy?.

(61) Hs hiÓu h×nh ¶nh tr¸i bÇn: 1 thø qu¶ tÇm thêng, nhá bÐ bÞ næi tr«i trong sãng níc.. 3.Bµi 3.. ? Bài ca dao đợc mở đầu b»ng tõ “ Th©n em ”. Tõ nµy gîi cho em ®iÒu g×? => So s¸nh: BÞ phô thuéc, vïi dËp kh«ng => So s¸nh: BÞ phô ? Qua h×nh ¶nh tr¸i bÇn, em cã c¬ héi lùa chän, t×m thuéc, vïi dËp kh«ng cã c¬ héi lùa chän, t×m c¬ thÊy sè phËn cña ngêi phô c¬ héi h¹nh phóc. héi h¹nh phóc. n÷ trong xuÊt hiÖn cò hiÖn lªn nh thÕ nµo? ->* Nçi xãt th¬ng th©n ->* Nçi xãt th¬ng th©n phËn ngêi phô n÷. Gv b×nh b»ng c¸ch so s¸nh, phËn ngêi phô n÷. liªn tëng tíi c¸c bµi ca dao * Tè c¸o x· héi pk rÎ * Tè c¸o x· héi pk rÎ kh¸c cã ý nghÜa t¬ng tù. róng, vïi dËp hä. róng, vïi dËp hä. Liªn hÖ th¬ HXH.. ? Qua đó, em thấy ý nghĩa nµo tõ bµi ca dao? ? Hs nhËn xÐt ®iÓm gièng nhau vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña 3 bµi ca dao trªn?. III - Tæng kÕt. 1. Néi dung: + Xãt th¬ng th©n phËn con ngêi trong x· héi cò. + Ph¶n kh¸ng x· héi pk bÊt c«ng. 2. NghÖ thuËt:. Hs đọc văn bản phần đọc thªm.. + ThÓ th¬ lôc b¸t: ¢m ®iÖu than th©n, th¬ng c¶m. + H×nh ¶nh so s¸nh, Èn.

(62) ? Bài đọc thêm có sử dụng các hình thức nghệ thuật gì - Hs đọc ghi nhớ(49). khác với vb đã học? Phân tÝch nçi khæ cña ngêi lÝnh thó ngµy xa qua bµi ca dao cuối văn bản đọc thêm?. dô mang tÝnh truyÒn thèng *Ghi nhí: sgk. 4. Cñng cè: - Em hiểu thêm điều gì về đời sống dân tộc ta qua những câu hát than thân? (ChÞu nhiÒu ®au khæ; Søc sèng m·nh liÖt; CÇn tiÕp tôc gi¶i phãng phô n÷).. 5. Híng dÉn : - Học thuộc vb đã học, su tầm, học thuộc những bài có ý nghĩa tơng tự. - N¾m v÷ng néi dung, nghÖ thuËt cña 3 bµi ca dao trªn. - So¹n “ Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm ”, su tÇm thªm mét sè bµi cã néi dung t¬ng tù. __________________________________________________. Ngµy d¹y TiÕt 14 Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm. I – Mục tiêu cần đạt. Gióp häc sinh: - Nắm đợc nd của những bài ca dao mang chủ đề châm biếm: Phê phán những hiện tợng ko bình thờng trong cuộc sống: Lời biếng lại đòi sống sang träng, h÷u danh v« thùc, mª tÝn di ®oan ..... - Nắm đợc nghệ thuật gây cời: Khai thác chuyện ngợc đời, ẩn dụ, phóng đại.. - Rèn kỹ năng đọc, hiểu, phân tích ca dao. - Giáo dục hs có ý thức tránh những thói h tật xấu; có thái độ phê phán. *Träng t©m:Néi dung ý nghÜa cña c¸c bµi ca dao II. ChuÈn bÞ. Gv : HÖ thèng c©u hái, lêi b×nh..

(63) Hs : §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK III Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức . 2. KiÓm tra bµi× cò : - Đọc thuộc lòng 3 bài ca dao thuộc chủ đề than thân. Em xúc động nhát tríc bµi nµo ? V× sao? - Năm hs viết ra giấy: Chép chính xác 1 bài ca dao? Nêu những đặc điểm về nội dung, nghệ thuật của bài đó? 3. Bµi míi: Nd cảm xúc và ch/đề của ca dao dân ca rất đa dạng. Ngoài những câu h¸t yªu th¬ng t×nh nghÜa, nh÷ng c©u h¸t than th©n, ca dao, d©n ca cßn cã rÊt nhiÒu c©u h¸t ch©m biÕm. Cïng víi truyÖn cêi, vÌ sinh ho¹t, nh÷ng c©u h¸t châm biếm đã thể hiện khá tập trung những đặc sắc của NT trào lộng dân gian VN nhằm phơi bày những h/ tợng ngợc đời, phê phán những thói h tật xấu, những hạng ngời và h/ tợng đáng cời trong xã hội.. Hoạt động của của thầy. Ghi b¶ng. Hoạt động của trò. I. §äc - t×m hiÓu chung 1. §äc - H/dẫn đọc: rõ ràng, hơi kéo dài giọng một chút để mØa mai , hµi híc. - Bốn hs nối nhau đọc 4 bµi ca dao. Gv kiÓm tra viÖc häc chó - La đà: say sa đi đứng thÝch cña hs kh«ng v÷ng.. 2. Chó thÝch tõ ng÷. - Mâ rao: 1 dông cô b»ng gç,tre trßn hoÆc dài, rỗng để báo hiệu, ph¸t hiÖu lÖnh. Hs tr¶ lêi: tr÷ t×nh d©n 3.ThÓ lo¹i ? Nªu thÓ lo¹i cña c¸c bµi gian ca dao trªn?.

(64) 4. Phơng thức biểu đạt ? Nêu phơng thức biểu đạt chÝnh cña c¸c bµi ca dao -biÓu c¶m trªn. ? Vì sao 4 bài này đợc xếp chung vµo 1 v¨n b¶n? ( §Òu ph¶n ¸nh h×nh tîng - Ph¶n ¸nh h×nh tîng bÊt b×nh thêng trong xh ). bÊt b×nh thêng trong xh=>G©y cêi, ch©m II-§äc-T×m hiÓu chi tiÕt. biÕm. 1. Bµi 1:. ? H×nh ¶nh “c¸i cß” trong bµi 1 cã kh¸c h×nh ¶nh “con cß” trong v¨n b¶n tríc =>Hs tr¶ lêi: 2 phÇn : thÓ høng. H×nh thøc lµ ko? Kết cấu của bài đặc lêi cÇu h«n nhng bªn biÖt ntn? trong lµ lêi phª ph¸n ch©m biÕm. ( GV : 2 c©u ®Çu lµ c©u hái cña c¸i cß khi ®ang lÆn léi bê ao, gÆp c« yÕm đào liền cất tiếng ớm hỏi cho «ng chó. Bèn c©u sau lµ bøc ch©n dung «ng chó). ? Chú cái cò đợc giới thiệu -Ch©n dung cña “chó nh thÕ nµo vÒ tÝnh nÕt, thãi =>Ch©n dung cña “chó t«i” : t«i” hiÖn lªn kh¸ râ quen? nÐt: + Thãi quen: NghiÖn + Thãi quen: NghiÖn chÌ, chÌ, n¸t rîu l¹i lêi n¸t rîu l¹i lêi biÕng. biÕng. + íc muèn: - íc ma: Khái ph¶i ®i lµm.. + íc muèn: - íc ma: Khái ph¶i ®i.

(65) - ớc đêm dài: Ngủ làm. đợc nhiều. - ớc đêm dài: Ngủ đợc nhiÒu. ? Tõ “ hay ” ë ®©y hiÓu theo nghÜa nµo ? ( + Thêng xuyªn. + Ham thÝch. + Giái, am hiÓu ). ? Thãi quen cña chó c¸i cß qua cách diễn đạt nh thế gióp em h×nh dung ®iÒu g× vÒ con ngêi nµy? ? Hình ảnh cô yếm đào trong bài ca dao hiện lên có = >Cô giỏi giang, đẹp, trÎ trung .... gì đặc biệt? ? C« cã gièng víi “ chó t«i ” hay kh«ng?.  íc ¨n no, ngñ kü.. - NghÖ thuËt: nãi ngîc, điệp, đối.. ? Sự đối lập này cho em thÊy mét tÝnh nÕt nµo n÷a ë “ chó t«i ”? ( muèn cao sang) ? Qua đó, em thấy chú cái cß cã nh÷ng ®iÓm xÊu nµo? => NghiÖn rîu chÌ, lêi nh¸c . ( “ Giµu ®©u nh÷ng kÎ ngñ tra Sang ®©u nh÷ng kÎ say sa tèi ngµy ” . “ Tay lµm hµm nhai, tay quai miÖng trÔ”) ? VËy em h·y cho biÕt ý nghÜa cña bµi ca dao nµy? ( Dân gian đã khéo dùng từ ngữ, hình ảnh đối lập nh»m chÕ giÔu nh÷ng.  GiÔu cît, mØa mai nh÷ng kÎ nghiÖn chÌ, n¸t rợi, lời biếng lại đòi cao sang, sung síng..

(66) h¹ng ngêi nghiÖn ngËp, lêi biÕng v« gi¸ trÞ trong xh. H¹ng ngêi nµy thêi nµo còng cã vµ cÇn phª ph¸n. ) ? NÕu ph¶i khuyªn “ chó t«i ”, em sÏ khuyªn ntn?. ? Bµi ca dao ch©m biÕm ai.. =>«ng thÇy bãi. 2. Bµi 2:. ? C« g¸i khi ®i xem bãi, muèn biÕt ®iÒu g×? ? Thầy bói đã phán những =>Giàu – nghèo, mẹđiều đó ntn? cha,vî-chång, con c¸i, => C¸ch ph¸n cña thÇy những vấn đề quan bói: träng ai còng quan t©m - Nói nớc đôi. ( Lêi thÇy bãi nãi víi - Nãi nh÷ng ®iÒu hiÓn c« g¸i v× lu«n g¾n víi nhiªn, ch©n lÝ. “sè c«”.) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng ®iÒu thÇy bãi ph¸n?. ? NghÖ thuËt ch©m biÕm trong bµi cã g× ®b?. V« nghÜa, nùc cêi.  Phª ph¸n nh÷ng kÎ hµnh nghÒ mª tÝn dÞ ®oan.. Ch©m biÕm sù mª tÝn ? Bài ca dao đã phê phán mï qu¸ng cña nh÷ng ngêi ai? C¸i g×? =>KÕt cÊu”ch¼ng th×”: Ýt hiÓu biÕt. đã lật tẩy bản chất lừa bÞp cña «ng thÇy bãi.. ? Bµi ca dao nµy kÓ vÒ viÖc 3. Bµi 3: g×? Nh÷ng nh©n vËt nµo =>- Bµi ca dao t¶ c¶nh tham gia vào sự việc đó? đám ma con cò, có sự tham gia cña nhiÒu.

(67) loµi. ? Em h·y h×nh dung xem, mçi nh©n vËt nµy cã nh÷ng c«ng viÖc nµo?. => + Con cß: Th¶n nhiªn xem ngµy ®a ma. + Cà cuống: Uống rợu say ở đám ma. + Chim ri: Tranh nhau miÕng ¨n - ®iÖu bé vui vÎ, ko buån th¶m. + Chim chÝch: Th« thiÓn loan b¸o Çm Ü ).. ? Nh÷ng viÖc lµm cña c¸c nhân vật đó có hợp với khung cảnh trong đám ma ko? V× sao?. - Cảnh đám ma mà vui vÎ nhén nhÞp tng bõng nh đám hội.. ? Theo em, nh÷ng nh©n vËt => Mçi con vËt t¬ng ë ®©y tîng trng cho nh÷ng trng cho 1 lo¹i ngêi con ngêi nµo trong x· héi? trong XH xa. ( * ThÕ giíi loµi vËt Con cß: Ngêi n«ng gièng thÕ giíi cña con ng®©n. êi; gièng truyÖn ngô Cµ cuèng: LÝ trëng. ng«n.) Chim ri, chµo mµo: Cai lÖ, lÝnh lÖ. Chim ? VËy néi dung phª ph¸n lµng cña bµi ca dao nµy lµ g×.. chÝch:. Mâ  Phª ph¸n hñ tôc ma chay. ChÕ giÔu nh÷ng kÎ lợi dụng hủ tục để hởng l¹c.. ? Bµi ca dao t¶ vÒ ai? Em hiÓu cËu cai lµ ngêi ntn => Miªu t¶ ch©n dung 4.Bµi 4: cËu cai lÖ trong xh pk: trong xh pk?.

(68) + BÒ träng.. ngoµi:. Sang. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ngo¹i h×nh, trang phôc cña cËu cai? ? BÒ ngoµi cËu cai sang träng nh thÕ nhng thùc chÊt =.> Thùc chÊt: th× thÕ nµo? - ¡n chùc n»m chê. - ¸o mîn, quÇn thuª. ? Tõ “ cËu cai ” lÆp l¹i cã ý => LÆp “ cËu cai ”: nghÜa g×? Ng÷ ®iÖu, giäng ®iÖu m¬n trín, ch©m biÕm, giÔu cît. ? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt ch©m biÕm cña bµi ca dao? =>NghÖ thuËt: phãng Gv: Câu thứ hai là một đại,kiểucâu địnhnghĩa. tiÕng cêi bËt lªn, con ngêi thËt cña cËu cai bÞ lét trÇn, bÞ h¹ bÖ.. + LÆp “ cËu cai ”: Ng÷ ®iÖu, giäng ®iÖu m¬n trín, ch©m biÕm, giÔu cît.. + Nghệ thuật: phóng đại,. ? Bµi ca dao phª ph¸n ai?.  MØa mai bän cai lÖ dëm tõ ngoµi vµo trong.. ? Em h·y cho biÕt, c¸c bµi ca dao này đều có điểm chung g× vÒ nghÖ thuËt?. III - Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt:. ? Cả 4 bài đều hớng về nội dung nµo?. + Phóng đại. + Èn dô. 2. Néi dung: Hs đọc ghi nhớ sgk53.. Phª ph¸n, ph¬i bµy, chÕ giÔu nh÷ng hiÖn tîng.

(69) xÊu trong x· héi. GV híng dÉn hs lµm bt1,2. *ghi nhí SGK IV - LuyÖn tËp.. 4.Cñng cè : - Theo em, vb này đợc dân gian dùng để kể việc đời hay bộc lộ cảm xúc t tởng về cuộc đời? ( Vừa kể, vừa biểu hiện cảm xúc) - Phơng thức biểu đạt của văn bản này là gì? ( Tự sự + biểu cảm ) 5. Híng dÉn häc bµi : - Họcthuộc lòng.Nắm chắc những điều đã phân tích. - Lµm bµi tËp ( s¸ch bµi tËp.) -Su tÇm ca dao ch©m biÕm - Xem tríc bµi: “ §¹i tõ ”.. __________________________________________. Ngµy d¹y TiÕt 15 §¹i tõ I - Môc tiªu bµi häc: Giúp học sinh nắm đợc: - Thế nào là đại từ. - Nắm đợc các loại đại từ Tiếng việt. - Có ý thức sử dụng đại từ hợp với tình huống giao tiếp. * Trọng tâm: Khái niệm đại từ, các loại đại từ II. ChuÈn bÞ. GV: hÖ thèng c©u hái, b¶ng phô. Hs: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. II .Các hoạt động dạy - học: 1. ổn định tổ chức..

(70) 2. KiÓm tra bµi cò : - Ph©n biÖt 2 kiÓu tõ l¸y? Cho vÝ dô? - Nghĩa của từ láy đợc tạo nh thế nào? Ví dụ? 3. Bµi míi.. Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi b¶ng I - Thế nào là đại từ. 1.Bµi tËp : sgk (54 + Hs đọc ví dụ sgk, chia làm 4 Các nhóm cử đại diện 55 ) nhãm, mçi nhãm th¶o luËn 1 lªn tr×nh bµy kÕt qu¶ th¶o luËn, hs nhËn xÐt, c©u hái. bæ sung. Gv nhËn xÐt, bæ sung.. + Nã: Trá em t«i, chñ ng÷.(Thñy) + Nã: Con gµ cña anh Bèn Linh, phô ng÷ cña danh tõ. -> “ Nó” là đại từ để trỏ vµo sù vËt. + ThÕ: thay thÕ cho c©u nói của mẹ - chia đồ ch¬i , phô ng÷(phô sau của động từ) + Ai: Dùng để hỏi, chủ ng÷. -> “Thế, ai” là đâị từ để trá lµm vÞ ng÷ ho¹t động, tính chất, để hỏi.. ? Tõ viÖc ph©n tÝch vÝ dô, em hãy cho biết thế nào là đại tõ? §¹i tõ gi÷ vai trß ng÷ ph¸p g× trong c©u?. *Nhận xét: đại từ để trỏ ngời,hoạt động trong ngữ cảnh nhất định.

(71) hoặc để hỏi. §¹i tõ lµm CN,VN, Gv lÊy thªm vÝ dô:. phô sau §T,DT,TT.. Ngêi häc giái nhÊt líp lµ nã.. cña. côm. ? Nã ë ®©y gi÷ chøc vô nµo. - Hs phát biểu, đọc ghi nhớ. (* Gv: §¹i tõ ko lµm tªn gäi của sv, hoạt động, tính chất 1 2 hs đọc ghi nhớ c¸ch trùc tiÕp nh DT, §T, TT mà chỉ để trỏ vào sv, h/t,..) 2.Ghi nhí: sgk (55). Hs lÇn lît cho biÕt:. II - Các loại đại từ.. + Các đại từ “ tôi ”, “ tao ”, “ tí ”, “ chóng tao” trá g×?. 1. Đại từ để trỏ:. + Các đại từ “ bấy ”, “ bấy + Trỏ ngời. nhiªu ” trá g×? + Trá sè lîng.. *Bµi tËp sgk + Trá ngêi.. + Các đại từ “ vậy ”, “ thế + Trỏ hoạt động, tính + Trỏ số lợng. ”. trá g×? chÊt, sù viÖc . + Trỏ hoạt động, tính chÊt, sù viÖc . ? Vậy có mấy loại đại từ để trá? * VËn dông:.  Cã ba lo¹i.. +/ Nhận xét 2 đại từ “tôi” trong c©u sau: “ Chît thÊy động phía sau, tôi quay lại: em tôi đã theo ra từ lúc Khác: “tôi”(1) - Chủ nào”? (Giống: đều là đại từ ngữ; xng h«. “t«i”(2)- §Þnh ng÷. - Hs lÇn lît cho biÕt: + Các đại từ “ ai ”, “ g× ” hái vÒ ®iÒu g×? + Các đại từ “ bao.

(72) nhiªu ”, “ mÊy ” hái vÒ g×?. + Hái ngêi, vËt.. 2.Đại từ để hỏi:. *Bµi tËp sgk + Các đại từ “ sao ”, “ + Hỏi số lợng. thÕ nµo ” hái g×? + Hỏi hoạt động, tính + Hỏi ngời, vật. ? Vậy có mấy loại đại từ để chất, sự việc. + Hái sè lîng. hái? + Hỏi hoạt động, tính - Gv: đại từ “ai”hỏi ngời,  Có ba loại chÊt, sù viÖc. sự vật ko xác định-> gọi là đại từ nói trống( phiếm - Hs vẽ sơ đồ các loại đại từ. chØ). Hs lÇn lît lµm c¸c bµi tËp phÇn luyÖn tËp sgk. Hs trong líp nhËn xÐt, bæ sung. Hs tù lµm. Gv nhËn xÐt, bæ sung,cñng cè néi dung bµi häc.. III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 Ng«i sè 1 sè Ýt:t«i, tao, tí. Ng«i sè 1 sè nhiÒu: chóng t«i. Ng«i sè 2 sè Ýt: mµy, mi, b¹n Ng«i sè 2 sè nhiÒu: chóng mµy Ng«i sè 3 sè Ýt: nã, h¾n Ng«i sè 3 sè nhiÒu: chóng nã, hä. Bµi tËp 2 B¸c ¬i……kiÕp ngêi Bác đã đi rồi Chó bÐ lo¾t cho¾t Bµi tËp 3 Na hát hay đến nỗi ai còng ph¶i khen. Cã bao nhiªu b¹n th× cã bÊy nhiªu tÝnh t×nh kh¸c nhau. Bµi tËp 4 Xng m×nh gäi b¹n.

(73) 4. Cñng cè: - Khái niệm, các loại đại từ. 5. Híng dÉn: - Học bài, hoàn thành sơ đồ về các loại đại từ. - Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp cßn l¹i. - §äc thªm sgk/ 57 + 58. - xem tríc bµi “ LuyÖn tËp t¹o lËp v¨n b¶n ”. _____________________________________ Ngµy d¹y TiÕt 16 LuyÖn tËp t¹o lËp v¨n b¶n. I - Mục tiêu cần đạt . - Giúp học sinh củng cố lại những kiến thức có liên quan đến việc tạo lập v¨n b¶n vµ lµm quen h¬n n÷a víi c¸c bíc cña qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. - Dới sự hớng dẫn của giáo viên, có thể tạo lập đợc một vb tơng đối đơn giản, gần gũi với đời sống và công việc học tập của các em.. * Träng t©m:V¨n b¶n vµ quy tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. II. ChuÈn bÞ GV: B¶ng phô Hs: chuÈn bÞ kÜ theo phÇn mét cña bµi III . Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức . 2. KiÓm tra bµi cò: - H·y nªu c¸c bíc cña qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n? T¸c dông cña mçi bíc? 3. Bµi míi.. Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi b¶ng I. T×m hiÓu yªu cÇu cña đề bài..

(74) Hs đọc tình huống.. Hs đọc. §Ò bµi: Th cho 1 ngêi bạn để bạn hiểu về đất nớc mình. 1. §Þnh híng:. + §èi tîng: B¹n cïng =>Viết th cho bạn để løa tuæi, ngêi níc ngoµi. bạn hiểu đất nớc mình + Néi dung: ViÕt vÒ 1 ? Dùa vµo phÇn gîi dÉn em trong những vấn đề sau: thÊy bµi viÕt cÇn chó ý -TruyÒn thèng lÞch sö. nh÷ng yªu cÇu g×? Cho biÕt -Cảnh đẹp thiên nhiên. định hớng văn bản? -§Æc s¾c v¨n ho¸, phong tôc cña VN. ?Xác định yêu cầu của đề. + Mục đích: Để bạn hiểu về đất nớc VN. .+ Mục đích: Để bạn + Yêu cầu: Viết th, kho¶ng 1000 ch÷. hiểu về đất nớc VN. + Yªu cÇu: ViÕt th, 2. X©y dùng bè côc. kho¶ng 1000 ch÷.. Ví dụ: Viết về cảnh đẹp .. - Hs chia nhãm, th¶o luËn, thèng nhÊt dµn bµi.. + MB: Giíi thiÖu chung vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn VN.. + TB: Cảnh mùa xuân- Đại diện các nhóm hè-thu-đông: khí hậu, - Líp tranh luËn, bæ sung hoa l¸, chim mu«ng. tr×nh bµy kÕt qu¶. råi chän ra mét dµn bµi + KB: C¶m nghÜ, niÒm phï hîp nhÊt. tự hào về đất nớc. Lêi mêi, hÑn, chóc søc khoÎ. 3. Diễn đạt: ViÕt c©u, ®o¹n chÝnh x¸c, trong s¸ng, cã lk chÆt chÏ, m¹ch l¹c.) 4.KiÓm tra..

(75) II. LuyÖn tËp. - TËp viÕt phÇn më bµi.. + Nhãm 1: Th¶o luËn, -GV chia hs th¶o luËn viÕt phÇn më bµi. theo 4 nhãm: + Nhãm 2 + 3: Th¶o luËn dµn ý phÇn th©n . bµi ( phÇn chÝnh cña l¸ th ). + Nhãm 4: Th¶o luËn viÕt phÇn kÕt bµi. Các nhóm lần lợt cử đại diện lên đọc phần mở bài, dàn ý đã lập của phÇn th©n bµi, kÕt bµi - Líp nhËn xÐt, bæ sung. - Gv nhËn xÐt, bæ sung. - Hs rót ra nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt khi viÕt mét v¨n b¶n viÕt th.. 4. Cñng cè: - C¸c bíc t¹o lËp v¨n b¶n. - Yªu cÇu cña bµi viÕt ( ViÕt th: cÇn cã vèn sèng, trÝ tëng tîng, t×nh c¶m chân thành. Bài viết càn có tính văn học, thể hiện tình cảm, tâm sự, mong đợc chia sÎ) 5. Híng dÉn : - Hoµn thµnh nèt bøc th. - So¹n bµi “ S«ng nói níc Nam ” vµ “ Phß gi¸ vÒ kinh ”. + §äc kÜ v¨n b¶n:phiªn ©m, dÞch nghÜa, dÞch th¬. + §äc kÜ phÇn gi¶i nghÜa yÕu tè H¸n ViÖt.

(76) + Tr¶ lêi c¸c c©u hái sgk ___________________________ Ngµy d¹y: TiÕt 17 S«ng nói níc Nam. Phß gi¸ vÒ kinh. I - Mục tiêu cần đạt : - Hs cảm nhận đợc tinh thần độc lập, khí phách hào hùng, khát vọng lớn lao cña d©n téc qua hai bµi th¬ S«ng nói níc Nam vµ Phß gi¸ vÒ kinh . - Bíc ®Çu hiÓu vÒ hai bµi th¬: ThÊt ng«n vµ ngò ng«n tø tuyÖt §êng luËt. - Gi¸o dôc niÒm tù hµo vÒ cha «ng, lÞch sö d©n téc hµo hïng. - Rèn đọc, cảm thụ thơ Đờng luật. *Träng t©m: KhÝ ph¸ch hµo hïng cña d©n téc II. ChuÈn bÞ GV: hÖ thèng c©u hái –tµi liÖu tham kh¶o HS: đọc và soạn bài II. Các hoạt động dạy - học. 1.ổn định tổ chức.. 2.KiÓm tra bµi cò. - §äc thuéc v¨n b¶n “Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm”. Nªu néi dung chÝnh cña 1 bµi mµ em thÝch nhÊt? 3.Bµi míi. ( GV giíi thiÖu bµi) §Êt níc ta tr¶i qua bèn ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ nớc, bao triều đại đi qua là bấy nhiêu triều đại đứng lên đấu tranh chống ngoại xâm giữ nớc. Truyền thống ấy đã đợc phản ánh trong các tác phẩm văn học, đặc biệt là văn học Lí Trần. Hai văn bản mà chúng ta đợc học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về điều đó.. Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi b¶ng I.§äc,t×m hiÓuchung. 1. T¸c gi¶ - T¸c phÈm. Hs đọc chú thích *. Gv nãi qua vÒ t¸c gi¶ vµ sù xuÊt hiÖn cña bµi th¬.Giíi. Hs đọc.

(77) thiÖu vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt. Hớng dẫn đọc: giọng chắc gän, hµo hïng. ? T×m hiÓu chó thÝch ?Nªu thÓ lo¹i cña 2 bµi th¬.. ?Nêu phơng thức biểu đạt chÝnh cña 2 bµi th¬ ? Néi dung tuyªn ng«n trong bài thơ đợc bố cục nh thÕ nµo? Gåm nh÷ng ý c¬ b¶n nµo?. Sông núi nớc Nam đợc coi là bản tuyên ngôn độc lập ®Çu tiªn cña níc ta viÕt b»ng th¬. VËy tuyªn ng«n độc lập là gì ? HS đọc 2 câu đầu. Hai c©u ®Çu ý nãi g×?. G : Hai c©u ®Çu nªu lªn 1 nguyªn lÝ kh¸ch quan, tÊt yÕu, cã gi¸ trÞ nh lêi tuyªn ngôn. Nó là quyền độc lập và tù quyÕt cña d©n téc ta. §ã lµ ý chí sắt đá của 1 dân tộc có bản lĩnh, có truyền thống đấu tranh. Hai c©u th¬ cã gi¸ trÞ më ®Çu cho 1 tuyªn ng«n độc lập ngắn gọn của nớc §¹i ViÖt hïng cêng ë thÕ kû XI. ? Nói nh vậy là để nhằm mục đích gì ? Ngời viết đã béc lé t×nh c¶m g× trong 2 c©u th¬ nµy?. Hs đọc 2 câu thơ cuối. 2. §äc 3.Chó thÝch Hs đọc chú thích 1,2 ở cả 2 bµi th¬. BiÓu c¶m. 4. ThÓ lo¹i“S«ng nói níc Nam”:thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. “phß gÝa vÒ kinh”:thÓ th¬ ngò ng«n tø tuyÖt 5. Phơng thức biểu đạt 6. Bè côc: (2 phÇn).. Bè côc: (2 phÇn). ( + ý 1: Hai c©u ®Çu: Khẳng định chủ quyền d©n téc. + ý 2: Hai c©u cuèi: C¶nh b¸o qu©n giÆc ).. =>Bài thơ khẳng định độc lập, chủ quyền của đất nớc và ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó.. II - §äc -T×m hiÓu chi tiÕt. A. S«ng nói níc Nam. 1. Hai c©u ®Çu. Nam quèc s¬n hµ Nam đế c Tiệt nhân định phận t¹i thiªn th => Níc Nam lµ cña ngêi -> Níc Nam lµ cña ngêi Nam, điều đó đã đợc sách Nam, điều đó đã đợc sách trời định sẵn, rõ trời định sẵn, rõ ràng. rµng.. =>Khẳng định chủ quyền đất nớc. Thể hiện t×nh y/níc, niÒm tù hµo =>Khẳng định chủ quyền dân tộc đất nớc. Thể hiện tình y/níc, niÒm tù hµo d©n b,Hai c©u cuèi: téc Nh hµ nghÞch lç lai.

(78) Hai c©u cuèi nãi lªn ý g× ?. (Nói về truyền thống đấu tranh bÊt khuÊt cña d©n téc ta vµ nªu lªn 1 nguyªn lÝ cã t/ chất hệ quả đối với 2 câu th¬ trªn). x©m ph¹m Nhữ đẳng hành khan thñ b¹i h. =>Kẻ thù không đợc xâm ph¹m. X©m ph¹m th× thÕ nµo còng chuèc ph¶i thÊt b¹i th¶m h¹i.. ->Kẻ thù không đợc x©m ph¹m. X©m ph¹m th× thÕ nµo còng chuèc ph¶i thÊt b¹i th¶m h¹i.. ?Nói nh vậy để nhằm mục đích gì?. ? Ngoµi biÓu ý S«ng nói níc Nam cã biÓu c¶m (bµy tá c¶m xóc) kh«ng ? NÕu cã th× thuéc tr¹ng th¸i nµo? G : Ngoµi biÓu ý cßn cã biÓu c¶m rÊt s©u s¾c trong 2 tr¹ng thái : - Lộ rõ: Bài thơ đã trực tiÕp nªu râ ý tëng b¶o vÖ quyền độc lập và kiên quyết chèng ngo¹i x©m. - Èn kÝn : bµi th¬ cã s¾c th¸i biÓu hiÖn c¶m xóc m·nh liÖt, víi ý chÝ sắt đá trong lời nói, ngời đọc ph¶i suy nghÜ, nghiÒn ngÉm mới thấy ý tởng đó. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ th¬, giäng ®iÖu, nhÞp th¬? T¸c dông?. GV: Bµi th¬ cña Lý Thêng Kiệt là kết tinh ý chí độc lập đã ăn sâu trong máu thịt của DT VN từ nghìn đời nay, nó cã 1 søc m¹nh k× diÖu mçi khi Tæ Quèc bÞ x©m l¨ng giµy xÐo th× nã trçi dËy chiÕn đấu với 1 niềm tin lớn không g× lay chuyÓn næi. Bµi th¬ lµ lêi kªu gäi, truyÒn hÞch, truyÒn niÒm tin, niÒm phÊn khởi cho quân ta; đồng thời còng lµ lêi c¶nh b¸o gieo sù hoang mang, ho¶ng hèt tíi qu©n thï.. => §©y lµ lêi c¶nh b¸o hành động xâm lợc của kẻ thù và khẳng định sức m¹nh cña d©n téc ViÖt Nam.. -> Bµi th¬ viÕt theo thÓ thÊt ng«n tø tuyÖt, nhÞp 4/3, giäng th¬ ®anh thÐp, hïng hån, dâng d¹c biÓu thÞ ý chÝ vµ søc m¹nh ViÖt Nam.. => §©y lµ lêi c¶nh b¸o hành động xâm lợc của kẻ thù và khẳng định søc m¹nh cña d©n téc ViÖt Nam..

(79) ? Hai c©u ®Çu nªu ý g× ?. (2 c©u ®Çu cña bµi th¬ nãi vÒ 2 chiÕn th¾ng. ChiÕn th¾ng Chơng Dơng sau nhng đợc nãi tríc chiÕn th¾ng Hµm Tö, để làm sống lại không khí cña chiÕn trêng. Hai c©u th¬ nh 1 ghi chép cảnh chiến trHs đọc hai câu đầu ờng kinh thiên động địa) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi th¬ cña t¸c gi¶ ? T¸c dông của lời thơ đó? (Lêi th¬ râ rµng, rµnh m¹ch vµ m¹nh mÏ g©n guèc lµm sèng dËy 1 kh«ng khÝ trËn m¹c nh cã tiÕng va cña ®ao kiÕm, tiÕng ngùa hÝ, qu©n reo!) ? Nhắc đến 2 trận đánh đó để nhằm mục đích gì? ? Qua đó tác giả muốn bộc lé t×nh c¶m g×?. HS đọc 2 câu cuối. ?ý 2 c©u cuèi nãi g×?. (2 câu cuối là lời động viên, phát triển đất nớc trong hoà b×nh. Nh vËy th¸i b×nh võa lµ thành quả chiến đấu, vừa là cơ hội để gắng sức. Đó là chiÕn lîc gi÷ níc l©u bÒn) ? Hai câu cuối đã bộc lộ đợc tình cảm gì ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch biÓu ý cña bµi th¬?. GV:C¸ch biÓu ý vµ biÓu c¶m. B - Phß gi¸ vÒ kinh. 1. Hai c©u ®Çu: Hµo khÝ chiÕn th¾ng §o¹t s¸o Ch¬ng D¬ng độ, CÇm Hå Hµm Tö quan. -> Nãi vÒ th¾ng lîi cña 2 trận đánh ở Chơng Dơng và Hàm Tử.. -> Nãi vÒ th¾ng lîi cña 2 trận đánh ở Chơng Dơng vµ Hµm Tö.. -> Lêi th¬ râ rµng, rµnh m¹ch - Lµm sèng dËy kh«ng khÝ trËn m¹c.. => Ca ngîi chiÕn th¾ng hµo hïng cña d©n téc trong cuéc chiÕn chèng qu©n M«ng-Nguyªn x©m lîc. - ThÓ hiÖn niÒm tù hµo d©n téc.. => Ca ngîi chiÕn th¾ng hµo hïng cña d©n téc trong cuéc chiÕn chèng qu©n M«ng-Nguyªn x©m lîc. - ThÓ hiÖn niÒm tù hµo d©n téc. b, Hai c©u cuèi : Kh¸t väng th¸i b×nh thÞnh trÞ cña d©n téc. -> Nãi vÒ viÖc x©y dùng đất nớc trong thời bình với 1 niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của đất nớc..

(80) cña bµi Phß gi¸ vÒ kinh vµ bµi S«ng nói níc Nam cã g× gièng nhau ? (NhËn xÐt 2 bµi th¬ S«ng nói níc Nam vµ Phß gi¸ vÒ kinh: - Hai bµi thơ đều thể hiện 1 chân lí lớn lao và thiêng liêng đó là : Nớc VN là của ngời VN, không ai đợc xâm phạm, nếu x©m ph¹m sÏ bÞ thÊt b¹i (bµi 1). -bµi 2 lµ ngîi ca khÝ thÕ hµo hïng cña d©n téc qua chiÕn đấu và khát vọng XD phát triển đất nớc trong hoà bình. -Hai bài thơ đều là thể Đờng luËt. Mét theo thÓ thÊt ng«n tø tuyÖt, 1 theo thÓ ngò ng«n tứ tuyệt. Cả 2 bài thơ đều diễn đạt ngắn gọn, xúc tích, c¶m xóc vµ ý tëng hoµ lµm mét. ? Em nªu néi dung vµ nghÖ thuËt cña hai v¨n b¶n.. => Nãi vÒ viÖc x©y dùng đất nớc trong thời bình với 1 niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của đất nớc.. => ThÓ hiÖn niÒm tin s¾t đá vào sự bền vững muôn đời của đất nớc.. => ThÓ hiÖn niÒm tin s¾t đá vào sự bền vững muôn đời của đất nớc. =>Bài thơ đợc biểu ý 1 cách rõ ràng, diễn đạt ý tởng trực tiếp, không hình ¶nh hoa mÜ, c¶m xóc tr÷ tình đợc nén kín trong ý tởng.. ? Em có biết 2 Văn bản đợc coi là tuyên ngôn độc lập lÇn thø 2 vµ 3 cña d©n téc VN ta tªn lµ g× ? Do ai viÕt vµ xuÊt hiÖn bao giê ?. III - Tæng kÕt. *Ghi nhí SGK IV. LuyÖn tËp:- Tuyªn ng«n lÇn thø 2: C¸o b×nh Ng« cña NguyÔn Tr·i (TK XV) - Tuyªn ng«n lÇn thø 3: Tuyên ngôn độc lập của Hå ChÝ Minh (2.9.1945). Hs đọc ghi nhớ. 4. Cñng cè: - Néi dung, nghÖ thuËt cña 2 bµi th¬. - Em hiểu thêm đợc điều gì về “ Hào khí Đông A”..

(81) 5. Híng dÉn: - Häc thuéc nguyªn v¨n, dÞch th¬ cña hai bµi th¬. - Lµm bµi tËp 1, 2 phÇn luyÖn tËp SGK. §äc tham kh¶o “§äc thªm”. - Xem tríc bµi “ Tõ H¸n ViÖt ”. ________________________________________. Ngµy d¹y TiÕt 18 Tõ h¸n viÖt. I - Môc tiªu bµi häc: Học sinh hiểu đợc thế nào là yếu tố Hán Việt. Nắm đợc cách cấu tạo đặc biệt của từ ghép Hán Việt,các loại từ ghép Hán ViÖt. Hs cã kü n¨ng ph©n tÝch tõ H¸n ViÖt trong t×m hiÓu v¨n b¶n vµ sö dông hîp lý tõ H¸n ViÖt trong t¹o lËp v¨n b¶n. *Träng t©m:YÕu tè H¸n ViÖt vµ tõ ghÐp H¸n ViÖt. II. ChuÈn bÞ. GV: B¶ng phô HS: đọc trả lời câu hỏi SGK III.Các hoat động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra: - Đại từ là gì? Có mấy loại đại từ? Cho ví dụ? 3. Bµi míi: ở lớp 6, trong bài “ Từ m ợn”, các em đã biết từ Hán Việt là từ m ợn tiếng. Hán. ở bài này, chúng ta sẽ tìm hiểu về đơn vị cấu tạo từ Hán Việt và từ ghép H¸n ViÖt.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I - §¬n vÞ cÊu t¹o tõ H¸n ViÖt..

(82) 1.Bµi tËp: (sgk - 69) ?Hs đọc bài thơ “ Nam quèc s¬n hµ”. ? C¸c tiÕng Nam, quèc, s¬n, hµ nghÜa lµ g× ? ? TiÕng nµo cã thÓ dïng nh một từ đơn đặt câu (dùng độc lập), tiếng nào không =>- “ Nam ” cã thÓ dùng đựơc ? dùng độc lập. - “ Quèc ” , “ s¬n ”, “ hµ ” ph¶i ®i víi c¸c - VD: so sánh quốc với nớc, yếu tố khác để tạo tử s¬n víi nói, hµ víi s«ng? ghÐp. - Cã thÓ nãi : Cô lµ 1 nhµ th¬ yªu níc. - Kh«ng thÓ nãi: Cô lµ 1 nhµ th¬ yªu quèc. - Cã thÓ nãi: trÌo nói ,kh«ng thÓ nãi: trÌo s¬n. - Cã thÓ nãi: Léi xuèng s«ng, kh«ng nãi léi xuèng hµ. GV kÕt luËn: §©y lµ c¸c yÕu tè H¸n ViÖt. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ yÕu tè H¸n ViÖt? - Các yếu tố Hán Việt đợc dïng nh thÕ nµo ? NhËn xÐt: => YÕu tè H¸n ViÖt: lµ =>YÕu tè H¸n ViÖt: lµ tiếng để cấu tạo từ Hán để cấu tạo từ ? TiÕng thiªn trong thiªn th tiÕng ViÖt. ViÖt. cã nghÜa lµ trêi. TiÕng thiªn H¸n => PhÇn lín c¸c yÕu tè => PhÇn lín c¸c yÕu trong c¸c tõ H¸n ViÖt bªn tố Hán Việt không đợc Hán Việt không đợc cã nghÜa lµ g× ? dùng độc lập nh từ mà dùng độc lập nh từ mà chỉ dùng để tạo từ ghép. chỉ dùng để tạo từ ghÐp. GV KÕt luËn: ®©y lµ yÕu tè Hán Việt đồng âm ? VËy dùa vµo nh÷ng vÝ dô trªn, em h·y cho biÕt yÕu tè Hán Việt có những đặc ®iÓm g×?. Hs đọc ghi nhớ (69).. =>Thiªn th : trêi - Thiªn niªn kØ, thiªn lÝ m·: ngh×n - Thiªn : dêi, di (LÝ Công Uẩn thiên đô về Th¨ng Long) - Cã nhiÒu yÕu tè H¸n Việt đồng âm nhng nghÜa kh¸c xa nhau.. =>-§Æc ®iÓm cña yÕu tè H¸n ViÖt: + PhÇn lín kh«ng sử dụng độc lập nh từ. => Cã nhiÒu yÕu tè H¸n Việt đồng âm nhng nghÜa kh¸c xa nhau..

(83) mà chỉ để tạo từ ghép. + Cã nhiÒu yÕu tè H¸n Việt đồng âm nh? Các từ sơn hà, xâm phạm, ng nghĩa kh¸c xa giang san lµ tõ ghÐp chÝnh nhau. phụ hay đẳng lập. 2 HS đọc ghi nhớ ? C¸c tõ “¸i quèc”, “thñ m«n”, “thiªn th” lµ tõ ghÐp lo¹i g×. ? Xác định trật tự yếu tố chÝnh- phô cña c¸c tõ ghÐp: ¸i quèc, thñ m«n, chiÕn th¾ng, thiªn th, th¹ch m·, t¸i ph¹m ?Trong 2 trật tự đó, trật tự nµo gièng tõ ghÐp chÝnh phô thuÇn ViÖt ?Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c yếu tố Hán Việt đồng âm trong c¸c tõ ng÷ sau ?. + S¬n hµ, x©m ph¹m, giang san -> C¸c tiÕng cã quan hệ bình đẳng.. 2. Ghi nhí SGK II - Tõ ghÐp H¸n ViÖt. 1. Bµi tËp SGK * NhËn xÐt: tõ ghÐp Hán Việt có 2 loại:đẳng lËp vµ chÝnh phô. + ¸i quèc, thñ m«n, chiÕn th¾ng ->TiÕng chÝnh - tiÕng phô. + Thiªn th, th¹ch m·, t¸i ph¹m -> TiÕng phô – tiÕng chÝnh. - chÝnh tríc- phô sau. 2. Ghi nhí:(sgk- 70) Hs đọc ghi nhớ Hs th¶o luËn nhãm c¸c bµi tËp 1,2,3. ? T×m nh÷ng tõ ghÐp H¸n ViÖt cã chøa c¸c yÕu tè H¸n Việt : quốc, sơn, c, bại (đã đợc giải nghĩa ở bài Nam quèc s¬n hµ). III. LuyÖn tËp 1 - Bµi 1: - Hoa 1: chØ c¬ quan sinh s¶n cña c©y Hoa 2: phån hoa, bãng bÈy - Phi 1: bay Phi 2: tr¸i víi lÏ ph¶i, tr¸i víi ph¸p luËt Phi 3: vî thø cña vua, xÕp díi hoµng hËu - Tham 1: ham muèn Tham 2: dù vµo, tham dù vµo - Gia 1: nhµ( cã 4 yÕu tè H¸n ViÖt lµ nhµ: thÊt, gia, tr¹ch, èc) Gia 2: thªm vµo 2 - Bµi 2: - Quèc: quèc gia, ¸i quèc, quèc lé, quèc huy,.

(84) ? XÕp c¸c tõ ghÐp: h÷u Ých, thi nhân , đại thắng, phát thanh, b¶o mËt, t©n binh ,hậu đãi, phòng hoả vào nhãm thÝch hîp.. Hs tr¶ lêi Hs tr¶ lêi. quèc ca. - S¬n: s¬n hµ, giang s¬n, s¬n thuû, s¬n trang, s¬n d¬ng. - C: c trú, an c, định c, du c, du canh du c - B¹i: thÊt b¹i, chiÕn b¹i, đại bại, bại vong 3 - Bµi 3: - Tõ cã yÕu tè chÝnh đứng trớc: Hữu ích, phát thanh, b¶o mËt, phßng ho¶ - Từ có yếu tố phụ đứng trớc: Thi nhân, đại thắng, tân binh, hậu đãi.. Hs tr¶ lêi 4. Cñng cè: - §Æc ®iÓm cña tõ ghÐp HV. C¸c lo¹i? 5. Híng dÉn: -Häc thuéc ghi nhí - So s¸nh víi tõ thuÇn ViÖt. - Lµm bµi tËp 4. T×m nh÷ng tõ ghÐp trong hai bµi th¬ ch÷ H¸n võa häc. -Xem lại đề bài TLV số 1 và lập dàn ý. ________________________________ Ngµy d¹y: TiÕt 19 Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1. I - Mục tiêu cần đạt: Giúp hs củng cố lại kiến thức, kỹ năng đã học về tự sự ( miêu tả ), về tạo lập văn bản, về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu ... Đánh giá đợc chất lợng bài làm của mình so với yêu cầu của đề bài. Nhờ đó có đợc những kinh nghiệm và quyết tâm cần thiết để làm tốt hơn những bài sau. *Träng t©m: Cñng cè kiÕn thøc v¨n tù sù. II. ChuÈn bÞ GV: ChÊm bµi, ph©n lo¹i ®iÓm HS : «n l¹i lý thuyÕt.

(85) III . Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra: ( Trong giê) 3. Bµi míi.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. * Gv yêu cầu nhắc lại đề bµi.. Hs nhắc lại đề bài. ?§Ò bµi trªn thuéc thÓ lo¹i v¨n b¶n nµo ?Cho biÕt yªu cÇu vÒ néi dung của đề.. ThÓ lo¹i:tù sù -KÓ 1 chuyÖn lÝ thó hoặc cảm động, buồn cêi cho bè mÑ nghe 3 phÇn. ? Bè côc cña bµi v¨n gåm mÊy phÇn? Nªu tªn những phần đó - Hs nh¾c l¹i c¸c bíc t¹o Hs tr¶ lêi lËp v¨n b¶n råi th¶o luËn các bớc làm bài với đề trªn. - Gv nhËn xÐt, bæ sung.. * Gv đánh giá u, khuyết ®iÓm bµi viÕt cña hs. Hs nghe - Mét sè em cha t×m hiÓu kĩ đề, nên bài làm lạc đề. - ChuyÖn kÓ cha cã nh÷ng yếu tố khiến ngời đọc cảm động. - Bè côc cha râ rµng vµ thiÕu chÆt chÏ. - TruyÖn cßn thiªn vÒ kÓ, cha biÕt kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. * Ph¸t hiÖn lçi, söa lçi:. Ghi b¶ng I. §Ò bµi : KÓ cho bè mÑ nghe mét chuyÖn lÝ thú(hoặc cảm động, hoặc buồn cời..)mà em đã gặp ở trêng. 1.Tìm hiểu đề. 2.Dµn ý a.Më bµi:Giíi thiÖu sù viÖc lÝ thó b.Th©n bµi. - Sù viÖc x¶y ra vµo thêi gian nµo,x¶y ra ntn,kÓ l¹i chi tiÕt sù viÖc. - ChuyÖn lÝ thó ë chç nµo -Tình cảm, thái độ đối với sviệc đó. c . KÕt bµi C¶m xóc, suy nghÜ cña em vÒ sù viÖc Êy. II.NhËn xÐt- tr¶ bµi: 1. ¦u ®iÓm 2. Nhîc ®iÓm.

(86) - Gv cho 3 hs đọc mở bài, th©n bµi, kÕt bµi. -GV cho häc sinh nhËn xÐt. - Hs ph¸t hiÖn lçi, nªu Hs đọc bài và chữa c¸ch söa. lçi - Gv nhËn xÐt, rót kinh nghiÖm.. Sau đó cô giáo cõng em ViÖt xuèng phßng y tÕ nhng lúc đó, bệnh hơi nÆng nhng em ViÖt rÊt cè g¾ng chÞu c¬n giËt mét lúc sau đó gần tới phòng y tÕ em ViÖt l¹i giËt quÇn qu·i råi em ngÊt lu«n, råi nhµ trêng gäi gia đình em lên đa em về.. * Häc tËp rót kinh nghiÖm. - Gv cho một số hs đọc mét sè bµi viÕt kh¸. - Hs nhËn xÐt vÒ u ®iÓm cña bµi lµm. - Gv nhËn xÐt, bæ sung vµ nh¾c nhë cÇn häc tËp một số vấn đề. * Giải đáp thắc mắc. - Hs xem l¹i bµi lµm cña m×nh, nªu th¾c m¾c (nÕu cã). - Gv giải đáp những thắc m¾c cña hs.. III. Ch÷a lçi 1. Theo dµn bµi:. 2.Lçi chÝnh t¶. -ngÌo -nÒu tranh, d¸o d¸c,dâ, lµo, b¹n dòng, mét truyÖn, k nge,niÒn,…. 3. Lỗi dùng từ , diễn đạt. Sửa: Sau đó cô giáo câng em ViÖt xuèng phòng y tế. Lúc đó, bÖnh h¬i nÆng nhng em ViÖt rÊt cè g¾ng chÞu c¬n giËt. GÇn tíi phßng y tÕ em ViÖt l¹i giËt quÇn qu·i råi em ngÊt lu«n vµ nhµ trêng gọi gia đình em lên đa em vÒ.. 4. Cñng cè:NhËn xÐt giê tr¶ bµi 5. Híng dÉn: - Söa c¸c lçi trong bµi viÕt.. IV. KÕt qu¶: - §iÓm trung b×nh trë lªn:.

(87) - Những bài cha đạt yêu cầu cần viết lại bài. - So¹n bµi “ T×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m ”. ____________________________________Ngµy d¹y: TiÕt 20 T×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m. I. Mục tiêu cần đạt. Học sinh hiểu đợc văn biểu cảm nảy sinh là do nhu cầu muốn biểu hiện tình c¶m cña con ngêi. BiÕt ph©n biÖt biÓu c¶m trùc tiÕp vµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp còng nh ph©n biÖt c¸c yếu tố đó trong văn bản. Biết cách vận dụng những kiến thức về văn biểu cảm vào đọc – hiẻu văn bản. *Träng t©m:Kh¸i niÖm v¨n biÓu c¶m II. ChuÈn bÞ GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, hÖ thèng c©u hái HS:đọc trả lời câu hỏi SGK III. Hoạt động dạy - học. 1.ổn định tổ chức.. 2. KiÓm tra bµi cò: (KiÓm tra 5 em vÒ viÖc ch÷a lçi chÝnh t¶) 3.Bµi míi.(GV giíi thiÖu bµi) §äc 1 bµi ca dao mµ em thÝch. Nªu c¶m nhận của em về bài ca dao đó? Tình cảm đợc gửi gắm trong bài ca dao đó chính là biểu cảm.Vậy thế nào là biểu cảm và biểu cảm có những đặc điểm gì -> bài mới .. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I . Nhu cÇu biÓu c¶m vµ v¨n biÓu c¶m. 1. Nhu cÇu biÓu c¶m cña con ngêi.. ? Gi¶i nghÜa cña c¸c yÕu tè.. =>+ nhu: cÇn ph¶i cã, cÇu: mong muèn -> nhu cÇu: mong muèn cã..

(88) GV nhÊn m¹nh: nhu cÇu biÓu cảm là mong muốn đợc bày tỏ những rung động của mình thµnh lêi v¨n, lêi th¬. ? Trong cuéc sèng, cã khi nào các em xúc động trớc cảnh đẹp thiên nhiên hoặc 1 cö chØ cao thîng cña cha mÑ, thÇy c«, b¹n bÌ ? GV nhÊn m¹nh: lµ con ngêi ai cũng có những phút xúc động nh vËy. Nhê nã mµ c¸c nhµ văn, nhà thơ đã viết nên những tác phẩm hay, gợi ra đợc sự đồng cảm của ngời đọc. V¨n biÓu c¶m chØ lµ 1 trong v« vµn nh÷ng c¸ch biÓu c¶m cña con ngêi, cßn cã nh÷ng c¸ch biÓu c¶m kh¸c nh ca h¸t, vẽ tranh, gẩy đàn.... + BiÓu: thÓ hiÖn ra bªn ngoài, cảm: rung động vµ mÕn phôc -> biÓu c¶m: rung động đợc biểu hiện b»ng lêi v¨n, th¬.. GV yêu cầu hs đọc 2 câu ca dao trong sgk (71) ? Mçi c©u ca dao trªn thæ lé t×nh c¶m, c¶m xóc g× ?. *Bµi tËp : 2 c©u ca dao sgk –71 Hs đọc 2 câu ca dao trong sgk (71). ? Ngời ta thổ lộ tình cảm để lµm g×? (Thổ lộ tình cảm để gợi sự c¶m th«ng, chia sÎ , gîi sù đồng cảm)? ? Khi nµo con ngêi cÇn thÊy ph¶i lµm v¨n biÓu c¶m ?. - Bµi 1: thæ lé t×nh c¶m th¬ng c¶m, xãt xa cho => Bµi 1: Th¬ng xãt ngời lao động khổ đau, những cảnh đời oan trái. thÊp cæ bÐ häng vµ ®Çy - Bµi 2: thÓ hiÖn c¶m xóc vui síng, h¹nh phóc nh oan tr¸i. lúa đòng đòng phơi => Bµi 2: Yªu mÕn, tù chÏn m×nh tù do díi ¸nh n¾ng hào, say đắm vẻ đẹp ban mai. cña c¶nh vµ ngêi th«n quª. => Mục đích: Giãi bày t©m t×nh, khªu gîi sù đồng cảm ở ngời khác.. ? ThÕ nµo lµ v¨n biÓu c¶m ? ? Ngêi ta thêng biÓu c¶m b»ng nh÷ng ph¬ng tiÖn. =>Khi cã nh÷ng t×nh cảm tốt đẹp chất chứa, muèn biÓu hiÖn cho *NhËn xÐt: ngêi kh¸c c¶m nhËn.

(89) nµo ?. ? Hai đoạn văn trên biểu đạt nh÷ng néi dung g× ?. th× ngêi ta cã nhu cÇu biÓu c¶m) =>v¨n biÓu c¶m cßn gäi lµ v¨n tr÷ t×nh. Bao gåm c¸c thÓ lo¹i v¨n häc nh: th¬ tr÷ t×nh, ca dao tr÷ t×nh, tuú bót.... GV: trong th tõ, nhËt kÝ , ngêi ta thêng biÓu c¶m theo lèi nµy.. ? Nội dung ấy có đặc điểm gì kh¸c so víi néi dung cña v¨n b¶n tù sù vµ miªu t¶? HS đọc 2 đoạn văn. - §o¹n 1 : biÓu hiÖn nçi nhí b¹n vµ nh¾c l¹i nh÷ng kØ niÖm xa. - §o¹n 2 : biÓu hiÖn t×nh c¶m g¾n bã víi quª hơng, đất nớc.. ? Cã ý kiÕn cho r»ng: T×nh c¶m, c¶m xóc trong v¨n biÓu c¶m ph¶i lµ t×nh c¶m, c¶m xóc thÊm nhuÇn t tëng nh©n v¨n. Qua 2 ®o¹n v¨n trªn em có tán thành ý kiến đó kh«ng? ? Em có nhận xét gì về phơng thức biểu đạt tình cảm, c¶m xóc ë 2 ®o¹n v¨n trªn ? GV: 2 ®o¹n v¨n cã c¸ch biÓu c¶m kh¸c nhau.. - V¨n biÓu c¶m: lµ v¨n bản viết ra nhằm biểu đạt t×nh c¶m, c¶m xóc... - C¸c thÓ lo¹i v¨n biÓu c¶m: th, th¬, v¨n. 2- §Æc ®iÓm chung cña v¨n biÓu c¶m: *Bµi tËp: 2 ®o¹n v¨n sgk – 72 - §o¹n1 : biÓu hiÖn nçi nhí b¹n vµ nh¾c l¹i nh÷ng kØ niÖm xa. - §o¹n 2 : biÓu hiÖn t×nh cảm gắn bó với quê hơng, đất nớc.. =>Cả 2 đoạn đều kh«ng kÓ 1 chuyÖn g× hoµn chØnh, mÆc dï cã gîi l¹i nh÷ng kû niÖm. §Æc biÖt lµ ®o¹n 2 t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p miªu t¶, tõ miªu t¶ mµ liªn tëng, gîi ra nh÷ng c¶m xóc s©u s¾c. -> V¨n biÓu c¶m kh¸c tự sự và miêu tả thông => là những tình cảm đẹp thÊm nhuÇn t tëng nh©n thêng. v¨n => lµ nh÷ng t×nh c¶m đẹp thấm nhuần t tởng nh©n v¨n. - §o¹n 1: lµ biÓu c¶m trùc tiÕp => §o¹n 1: lµ biÓu c¶m trùc tiÕp -> ngời viết gọi tên đối tîng biÓu c¶m, nãi ?Em h·y chØ ra c¸c tõ ng÷ vµ th¼ng t×nh c¶m cña h×nh ¶nh liªn tëng cã gi¸ trÞ m×nh (c¸ch nµy thêng gÆp trong th tõ, nhËt biÓu c¶m ë 2 ®o¹n v¨n kÝ, v¨n chÝnh luËn) trªn ? - §o¹n 2 : lµ biÓu c¶m. - §o¹n 2 : lµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp..

(90) GV khẳng định: văn biểu cảm chỉ nhằm cho ngời đọc biết đợc, cảm đợc tình cảm của ngời viÕt. T×nh c¶m lµ néi dung th«ng tin chñ yÕu cña v¨n biÓu c¶m. GV khái quát để rútt ra ghi nhí ? V¨n biÓu c¶m lµ g× ? ? Văn biểu cảm đợc thể hiện qua nh÷ng thÓ lo¹i nµo ? ? T×nh c¶m trong v¨n biÓu c¶m thêng cã tÝnh chÊt nh thÕ nµo ? ? V¨n biÓu c¶m cã nh÷ng c¸ch biÓu hiÖn nµo?. gi¸n tiÕp-> t¸c gi¶ kh«ng nãi trùc tiÕp mµ gi¸n tiÕp thÓ hiÖn t×nh yêu quê hơng đất nớc (®©y lµ c¸ch biÓu c¶m thêng gÆp trong t¸c phÈm v¨n häc). =>-§o¹n 1: Th¬ng nhí «i, xiÕt bao mong nhí, c¸c KN. - §o¹n 2: lµ chuçi h×nh ¶nh vµ liªn tëng. * Ghi nhí: sgk-73. Híng dÉn luyÖn tËp Hs đọc ghi nhớ sgk. Hs th¶o luËn nhãm, đại diện nhóm trình bµy kÕt qu¶. ? H·y chØ ra néi dung biÓu c¶m trong bµi th¬ S«ng nói níc Nam vµ Phß gi¸ vÒ kinh ?. Hs th¶o luËn nhãm, đại diện nhóm trình bµy kÕt qu¶. II- LuyÖn tËp: 1- Bµi 1: - §o¹n b: lµ biÓu c¶m v× nhà văn đã biến hoa hải đờng thành tình cảm. - Néi dung biÓu c¶m cña ®o¹n v¨n: + Hải đờng rộ lên hàng tr¨m ®o¸ hoa ë ®Çu cµnh ph¬i phíi nh 1 lêi chµo h¹nh phóc. + Hải đờng có màu đỏ th¾m rÊt quÝ, h©n hoan, say đắm. + Hoa hải đờng rực rỡ, nång nµn nhng kh«ng cã vÎ g× lµ yÓu ®iÖu thôc n÷, c¸nh hoa khum khum nh muốn phong lại cái nụ cời má lúm đồng tiền. 2- Bµi 2: Hai bài thơ đều là biểu c¶m trùc tiÕp v× c¶ 2 bµi đều trực tiếp nêu t tởng, t×nh c¶m, kh«ng th«ng qua 1 ph¬ng tiÖn trung gian nh miªu t¶, kÓ chuyÖn nµo c¶..

(91) 4. Cñng cè. - V¨n biÓu c¶m lµ g×? §îc thÓ hiÖn qua nh÷ng thÓ lo¹i nµo? - V¨n biÓu c¶m cã nh÷ng c¸ch thÓ hiÖn nµo? 5. Híng dÉn: -Häc thuéc ghi nhí SGK - Häc bµi. Hoµn thiÖn bµi tËp. - So¹n bµi “ C«n S¬n ca ” vµ “ Thiªn trêng v¨n väng ”. ________________________________________. Ngµy d¹y. TiÕt 21. đọc thêm: BAI CA CÔN SƠN. Buổi chiều đứng ở phñ Thiªn Trêng tr«ng ra.. I . Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh cảm nhận đợc cảnh trí Côn Sơn yên ả, hài hoà với cảnh sống th thái của con ngời, thấy đợc tâm hồn khoáng đạt, nhân cách thanh cao của NguyÔn Tr·i. - Cảm nhận đợc hồn thơ thắm thiết tình quê của Trần Nhân Tông. - Vân dụng kiến thức về thể thơ thất ngôn tứ tuyệt và ngũ ngôn tứ tuyệt Đờng luật vào đọc hiểu một văn bản cụ thể. *Träng t©m: Néi dung vµ nghÖ thuËt. II.ChuÈn bÞ. GV :Tranh di tÝch lÞch sö, ch©n dung NguyÔn Tr·i. Hs: §äc 2 bµi th¬ vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức..

(92) 2. KiÓm tra bµi cò. - Đọc thuộc bài “Sông núi nớc Nam”. Vì sao bài thơ đó đợc coi là bản tuyên ngôn độc lập? - §äc thuéc bµi “Phß gi¸ vÒ kinh”. Nªu néi dung chÝnh cña bµi th¬? 3. Bµi míi. Các em sẽ đợc học hai tác phẩm thơ: Một bài là của Nguyễn Trãi - danh nhân văn hoá thế giới đợc UNESCO công nhận, một bài là của Trần Nhân Tông - vị vua yªu níc, cã c«ng lín trong c«ng cuéc chèng giÆc ngo¹i x©m. Hai t¸c phÈm này là hai sản phẩm tinh thần cao đẹp của hai cuộc đời lớn, hai tâm hồn lớn, hẳn sÏ ®a l¹i cho chóng ta nhiÒu ®iÒu lÝ thó, bæ Ých. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. A. Bµi ca C«n S¬n. I. §äc- T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm. Gv cho hs quan s¸t tranh ch©n dung NguyÔn Tr·i. ? Giíi thiÖu vÒ tiÓu sö NguyÔn Tr·i, hoµn c¶nh ra đời của bài thơ?. Gv hớng dẫn đọc bài thơ và đọc mẫu (giọng ung dung chËm r·i) ? T×m hiÓu chó thÝch.. Ghi b¶ng. + 1380 – 1442, ngêi H¶i D¬ng. + Lµ mét nhµ th¬, nhµ qu©n sù, nhµ ngo¹i giao danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. + Ông để lại cho đời nhiều t/p ch÷ H¸n, N«m bÊt hñ. 2.§äc Hs nghe và đọc.. ? Bµi th¬ cã mÊy tõ ta? Taë ®©y lµ ai. => 5 lÇn ta lµ thi sÜ. ? H×nh ¶nh vµ t©m hån ta hiÖn lªn trong th¬ nh thÕ => Nh©nvËt ta: nghe tiÕng nµo. suèi mµ nh nghe tiÕng đàn. -Ngồi trên đá lại tởng ngồi trªn chiÕu ªm. - N»m trong bang m¸t :ng©m th¬ nhµn. Qua nh÷ng sinh ho¹t nh vËy cña nh©n vËt ta, NguyÔn Tr·i hiÖn lªn lµ mét thi sÜ ®a c¶m.¤ng ®ang hëng nh÷ng gi©y. II - §äc, t×m hiÓu chi tiÕt 1. Néi dung:.

(93) ? Có gì độc đáo trong cách tả suối, tả đá, tả rêu.. ? Cảnh vật Côn Sơn đợc giíi thiÖu qua nh÷ng c©u th¬ nµo.. ? Cách tả đó gợi cảnh tợng thiên nhiên nh thế nµo . ? H×nh ¶nh th«ng mäc nh nªm vµ bãng tróc r©m gợi tả nét đặc sắc nào của rõng C«n S¬n. ? Trong quan niÖm ngêi xa, th«ng vµ tróc lµ lo¹i c©y gîi sù thanh cao. VËy th«ng vµ tróc C«n S¬n gîi c¶m gi¸c vÒ mét thiªn nhiªn nh thÕ nµo . ? Bµi th¬ cã ý nghÜa g× . ? T¸c gi¶ say sa ca ngîi c¶nh trÝ C«n S¬n. §iÒu đó cho em hiểu gì về tác gi¶ NguyÔn Tr·i? - GV: §èi víi NguyÔn Trãi, Côn Sơn là vùng đất g¾n bã víi nhiÒu kØ niÖm từ thuở ấu thơ đến lúc tuổi giµ. N¬i ®©y cã nói non hïng vÜ, c©y cèi tèt t¬i, s¬n thuû h÷u t×nh. Mçi hòn đá, gốc cây, ngọn suối, đất nớc và mây trời Côn Sơn đều gắn bó với NguyÔn Tr·i. V× thÕ bµi C«n S¬n ca lµ tiÕng nãi cÊt lªn tõ tr¸i tim s©u nÆng, da diÕt cña NguyÔn Tr·i.. phót th¶nh th¬i, ®ang th¶ hån m×nh vµo c¶nh trÝ c«n s¬n. =>T¶ suèi b»ng ©m thanh, tả đá bằng màu rêu.Ông là ngêi yªu thiªn nhiªn, cã kh¶ n¨ng tëng tîng rÊt độc đáo của một tâm hồn thi sÜ. => C«n S¬n suèi ch¶y r× rÇm… Côn Sơn có đá rêu phơi… Trong rõng th«ng mäc nh nªm… Trong rõng cã bãng tróc r©m…. =>Rõng C«n S¬n nhiÒu th«ng, tróc nªn tho¸ng m¸t.. => Gîi c¶m gi¸c thanh cao, m¸t mÎ, trong lµnh. Gợi vẻ đẹp ngàn xa, thanh cao, yªn tÜnh.. => Gîi mét thiªn nhiªn lâu đời, khoáng đạt, thanh tÜnh vµ nªn th¬. => Ca ngợi vẻ đẹp Côn Sơn và vẻ đẹp nhân cách, t©m hån nhµ th¬.. Hs tr¶ lêi =>T¸c gi¶ lµ ngêi yªu vµ hiÓu thiªn nhiªn C«n S¬n, lµ ngêi quý träng nh÷ng gi¸ trÞ cña thiªn nhiªn.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶ .. 2- NghÖ thuËt:. ?§¹i tõ “ ta” lÆp l¹i 5 lÇn cã t¸c dông g× ? GV: Ngoµi ®iÖp tõ t¸c gi¶. -> §iÖp tõ “ ta” nhÊn.

(94) cßn sö dông. Sö dông mét loạt động từ khẳng định t thÕ lµm chñ cña con ngêi tríc thiªn nhiªn. ? Dùa vµo chó thÝch dÊu * để hiểu đợc đặc diểm cña thÓ th¬ lôc b¸t.. ? Bµi th¬ cho ta hiÓu thªm g× vÒ NguyÔn Tr·i? (T©m hån thanh cao, giµu c¶m xóc thi nh©n) ? Em xÕp bµi th¬ nµy vµo kiÓu v¨n b¶n nµo? Em hiểu gì về đặc điểm của v¨n biÓu c¶m? Gv híng dÉn häc rót ra ghi nhí. ? Cho hs đọc chú thích * Gv hớng dẫn đọc: chậm r·i, ung dung. Ng¾t nhÞp 4/3, 2/2/3 ? Côm tõ: B¸n v« b¸n h÷u (nöa nh cã nöa nh kh«ng) cã nghÜa g×? ? Cảnh vật đợc miêu tả vµo thêi ®iÓm nµo.. m¹nh sù cã mÆt cña “ta” ë mọi nơi đẹp của Côn Sơn. -> Đối, so sánh độc đáo.. ->ThÓ th¬ lôc b¸t .. =>ThÓ th¬ lôc b¸t : C©u trªn 6 ch÷, c©u díi 8 ch÷, sè c©u kh«ng giíi h¹n….. - Ch÷ cuèi cña c©u 6 vÇn víi ch÷ 6 cña c©u 8. - TÊt c¶ nh÷ng ch÷ hiÖp vần đều thanh bằng.. =>BiÓu c¶m: lµ ph¬ng thøc béc lé c¶m xóc t©m hồn trớc đời sống. Văn biÓu c¶m cã thÓ viÕt b»ng th¬.. Ghi nhí sgk B.Thiªn Trêng v·n väng. 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm 2.§äc II - §äc, t×m hiÓu chi tiÕt 1- Néi dung:. ? Em h·y h×nh dung tëng Hs l¾ng nghe tîng c¶nh nµy? -> C¶nh vËt hiÖn lªn kh«ng râ nÐt, nöa h, nöa thùc, mê ¶o.. ? C¶nh tîng Êy gîi cho em vẻ đẹp nh thế nào ?. Hs tr¶ lêi. GV: C¶nh tho¸ng, nhÑ, khiÕn t©m hån con ngêi nh còng l©ng l©ng, m¬. =>Sau thôn trớc thôn đều mê mê nh khãi phñ. Bªn bãng chiÒu (c¶nh vËt) nöa nh cã nöa nh kh«ng) =>Ph¶n ¸nh c¸i thêi ®iÓm nh×n c¶nh vËt vµo lóc chiÒu s¾p tèi, nªn nhµ th¬ cã c¶m nhËn “nöa nh cã nöa nh kh«ng”. =>§ã lµ c¶nh chiÒu muén mïa thu vïng th«n quª. => Gợi vẻ đẹp mơ màng,.

(95) méng nªn nh×n thÊy lµng xãm, khãi s¬ng ªm ¶, thanh b×nh nh thÕ. ? Bøc tranh minh ho¹ trong s¸ch gîi cho em c¶m gi¸c g×?. B¾c Bé. Th«n xãm nh cã mµu khãi cña s¬ng bao phñ khiÕn c¶nh vËt nh¹t nhoµ trong s¬ng, cã trÎ ch¨n tr©u thæi s¸o, dÉn ch©u vÒ nhµ, cã cß tr¾ng tong đôi sà xuống giữa cánh đồng đã vắng ngời. => Gợi vẻ đẹp mơ màng, yªn tÜnh n¬i th«n d·.. ? Qua bµi th¬ t¸c gi¶ đãbộc lộ tình cảm gì? ? Bµi th¬ cho em hiÓu thªm g× vÒ «ng vua TrÇn Nh©n T«ng? ? Từ đó em hiểu thêm gì vÒ thêi nhµ TrÇn trong lÞch sö?. => Gîi kh«ng gian tho¸ng đãng, cao rộng, yên ả, trong s¹ch. Gîi cuéc sèng b×nh yªn h¹nh phóc, con ngêi hoµ hîp víi thiªn nhiªn.. => Gîi kh«ng gian tho¸ng đãng, cao rộng, yên ả, trong s¹ch. Gîi cuéc sèng b×nh yªn h¹nh phóc, con ngêi hoµ hîp víi thiªn nhiªn. =>Th©n quen, gÇn gòi. ? Cho biÕt sè c©u sè ch÷, c¸ch gieo vÇn? Nªu thÓ lo¹i bµi th¬. ? Em nhËn xÐt nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt tiªu =>T×nh c¶m yªu mÕn ©n t×nh víi quª h¬ng. biÓu trong bµi th¬. =>Lµ vÞ vua hiÒn cã t©m hån b×nh dÞ, gÇn gòi víi lµng quª. =>Là thời đại sản sinh nh÷ng «ng vua hiÒn, nh÷ng «ng vua yªu níc, v¨n vâ song toµn. Gv híng dÉn lµm bµi tËp. HS đọc ghi nhớ. 4. Cñng cè: - Néi dung, nghÖ thuËt 2 bµi th¬. 5. Híng dÉn:. yªn tÜnh n¬i th«n d·.. 2.NghÖ thuËt: -Th¬ ngò ng«n -KÕt hîp gi÷a ®iÖp ng÷ vµ đối, tạo nhịp điệu thơ êm ¸i, hµi hoµ. -Sö dông ng«n ng÷ miªu t¶ ®Ëm chÊt héi ho¹, lµm hiÖn lªn h×nh ¶nh th¬ ®Çy thi vÞ. - Dïng c¸i h lµm næi bËt cáI thực và ngợc lại qua đó kh¾c ho¹ h×nh ¶nh nªn th¬, b×nh dÞ. *Ghi nhí: SGK –77. IV. LuyÖn tËp:.

(96) - Thuéc 2 bµi th¬. - Lµm bµi tËp phÇn luyÖn tËp sgk (77). - So¹n bµi : Tõ H¸n ViÖt .. Ngµy d¹y: TiÕt 22 Tõ h¸n viÖt. I. Mục tiêu cần đạt. - Hiểu đợc tác dụng của từ Hán Việt và yêu cầu về sử dụng từ Hán Việt. - Có ý thức sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. - Më réng vèn tõ H¸n ViÖt. *Träng t©m: T¸c dông cña tõ H¸n ViÖt trong v¨n b¶n vµ t¸c h¹i cña viÖc l¹m dông tõ H¸n ViÖt.. II. ChuÈn bÞ GV:Tìm thêm 1 số từ Hán Việt có liên quan đến tiết học HS :§äc tríc sgk III. Các hoạt động dạy - học. 1.ổn định tổ chức.. 2.KiÓm tra bµi cò. - Có mấy loại từ ghép Hán Việt? Mỗi loại đợc cấu tạo ntn? Cho ví dụ? 3.Bµi míi.(Gv giíi thiÖu bµi) Hoạt động của giáo viên. - Hs đọc ví dụ 1a, sgk (81 + 82). - Hs thay thÕ tõ ng÷ thuÇn Việt có nghĩa tơng đơng vµo vÞ trÝ cña tõ H¸n ViÖt in ®Ëm råi so s¸nh s¾c th¸i biÓu c¶m cña hai lo¹i. Hoạt động của hs. - Hs thay thÕ tõ ng÷ thuần Việt có nghĩa tơng đơng vào vị trí của tõ H¸n ViÖt in ®Ëm. Ghi b¶ng. I. Sö dông tõ H¸n ViÖt. 1. Sử dụng từ Hán Việt để t¹o s¾c th¸i biÓu c¶m. a. Bµi tËp: (sgk 81, 82) * Bµi tËp (a) - Phô n÷, tõ trÇn. - Mai t¸ng, tö thi..

(97) tõ ( H¸n ViÖt vµ thuÇn ViÖt ) cã g× kh¸c nhau? Hs dÉn thªm vÝ dô vÒ trêng hîp nµy. ? Hs gi¶i nghÜa cña c¸c tõ “ kinh đô ”, “ yết kiến ”, “ trÉm ”, “ bÖ h¹ ”, “ thÇn ”, cho biÕt c¸c tõ nµy hiÖn nay có đợc dùng trong giao tiÕp h»ng ngµy kh«ng? ? ViÖc sö dông nh÷ng tõ trªn trong vÝ dô ( 1b ) t¹o đợc sắc thái gì cho đv?.  S¾c th¸i trang träng, tao nh·.. => Kh«ng, chØ dïng trong x· héi phong kiÕn .. §äc ghi nhí.. ? Hs đọc ví dụ (a, b) sgk (82). ?Hs th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái sgk. - §Ò nghÞ: Kh«ng phï hîp. -> Lêi nãi thiÕu tù nhiªn, ko cã t/c mÑ con. - Nhi đồng: Trang träng  Kh«ng phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. - TrÎ em: Phï hîp (tù nhiên, thân mật, đời Hs rút ra nhận xét rồi đọc thờng). vµ ghi nhí phÇn ghi nhí sgk (83).. ? Hs lµm bµi tËp, nhËn xÐt, bæ sung. - Gv nhËn xÐt, chèt ý. - Hs ph©n nhãm thi t×m nhanh. ? Cho hs th¶o luËn bµi tËp 1. ? H·y t×m tõ H¸n ViÖt trong ®o¹n v¨n ?Em thÊy c¸c tõ H¸n ViÖt. Hs th¶o luËn vµ tr¶ lêi Hs lµm bt2. * Bµi tËp (b) - YÕt kiÕn, trÉm, bÖ h¹, thÇn.  S¾c th¸i cæ, chØ dïng trong XH PK. b. Ghi nhí. (82 2. Kh«ng nªn l¹m dông tõ H¸n ViÖt. a. Bµi tËp: sgk (82). * (a). - §Ò nghÞ: Kh«ng phï hîp. -> Lêi nãi thiÕu tù nhiªn, ko cã t/c mÑ con. * (b). - Nhi đồng: Trang trọng  Kh«ng phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. - TrÎ em: Phï hîp (tù nhiên, thân mật, đời thờng). b. Ghi nhí.(83) * Chó ý: CÇn sö dông tõ HV phï hîp, tr¸ng l¹m dông. II. LuyÖn tËp Bµi 1: §iÒn tõ. Bµi 2. Gi¶i thÝch: V× tõ H¸n ViÖt mang s¾c th¸i biÓu c¶m, trang träng h¬n. VÝ dô: B¶o Quèc, Thu Hµ, Thanh V©n... Bµi 3. Tõ HV t¹o s¾c th¸i cæ xa: gi¶ng hoµ, cÇu th©n, hoµ.

(98) sử dụng đúng cha.. hiÕu, cè thñ, kÕt t×nh, mµy ngµi m¾t phîng, nhan s¾c tuyÖt trÇn. Bµi 4. T×m tõ thuÇn ViÖt có nghĩa tơng đơng: B¶o vÖ - gi÷ g×n. Mĩ lệ - đẹp đẽ.. 4. Cñng cè Hs đọc ghi nhớ 5. Híng dÉn. - Thuéc ghi nhí. Hoµn thiÖn bµi tËp. - So¹n bµi “ §Æc ®iÓm cña v¨n biÓu c¶m ”. ____________________________________ Ngµy d¹y: TiÕt 23. đặc điểm của văn bản biểu cảm.. I. Mục tiêu cần đạt. - Học sinh hiểu các đặc điểm của bài văn biểu cảm. - Hiểu đặc điểm của phơng thức biểu cảm. - Biết cách vận dụng những kiến thức về văn biểu cảm vào đọc- hiểu văn bản. - Nhận biết các đặc điểm của bài văn biểu cảm. *Trọng tâm:Nắm đợc đặc điểm của văn biểu cảm. II. ChuÈn bÞ GV: Nghiªn cøu tµi liÖu, b¶ng phô HS: §äc tríc sgk III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò. - ThÕ nµo lµ v¨n biÓu c¶m? Cã nh÷ng ph¬ng thøc biÓu c¶m nµo? 3. Bµi míi.(GV giíi thiÖu bµi).

(99) Lớp 6, các em đã học về văn miêu tả. Vậy em hãy nhắc lại thế nào là văn miêu t¶? Văn miêu tả có nhiệm vụ tái hiện cảnh, ngời, vật, việc 1 cách đầy đủ, sinh động để ngời nghe, ngời đọc nh thấy đợc nó đang ở trớc mắt. Còn văn biểu cảm lại có nhiệm vụ truyền đợc cảm xúc, tình cảm và sự đánh giá, nhận xét của ngời nói, ngời viết tới ngời nghe, ngời đọc để họ đồng cảm với những suy nghĩ và tình cảm của ngời nói, ngời viết. Để làm đợc nhiệm vụ đó thì văn biểu cảm phải có những đặc điểm gì ?. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của trò. Ghi b¶ng. I. Tìm hiểu đặc điểm của v¨n biÓu c¶m. 1.Bµi tËp Sgk Bµi v¨n: TÊm g¬ng a. Nªu phÈm chÊt cña tÊm Hs đọc bài văn: Tấm g- gơng: - Bài văn đã nêu lên đợc ¬ng - Trung thùc, kh¸ch quan, nh÷ng p/chÊt g× cña tÊm g=> Trung thùc, kh¸ch ghÐt thãi xu nÞnh, dèi tr¸. ¬ng ? quan, ghÐt thãi xu * Nhằm biểu đạt tình cảm: nÞnh, dèi tr¸. - Ngêi viÕt nªu ra nh÷ng - BiÓu d¬ng ngêi trung phẩm chất của tấm gơng để thùc. nhằm mục đích gì ? => Gióp con ngêi thÊy - Phª ph¸n kÎ dèi tr¸. đợc sự thật có thể đó là sù thËt ®au buån, cay đắng. => Mçi bµi v¨n biÓu c¶m Nhằm biểu đạt tình -Gv: Mục đích của tác giả tập trung biểu đạt 1 tình kh«ng ph¶i lµ miªu t¶ tÊm g- c¶m: c¶m chñ yÕu. BiÓu d¬ng ngêi trung ơng mà chỉ mợn tấm gơng để b. Để biểu đạt tình cảm thùc. biểu đạt tình cảm của mình.... đó, ngời viết có thể chọn - Phª ph¸n kÎ dèi tr¸. h×nh ¶nh cã ý nghÜa Èn dô, - Để biểu đạt tình cảm đó, tợng trng để gửi gắm tình tác giả bài văn đã làm nh thế c¶m... => b. Để biểu đạt tình nµo ? cảm đó, tác giả bài văn đã mợn hình ảnh tấm gơng làm điểm tựa. Vì tÊm g¬ng lu«n ph¶n chiÕu trung thµnh mäi - Gv kÕt luËn: vËt xung quanh. Nãi víi c. Bè côc: 3 phÇn g¬ng, ca ngîi g¬ng lµ gi¸n tiÕp ca ngîi ngêi trung thùc. - Bè côc bµi v¨n gåm mÊy phÇn? =>- MB (§1): Nªu - PhÇn MB vµ KB cã quan phÈm chÊt cña tÊm ghÖ víi nhau nh thÕ nµo? - Phần TB đã nêu lên những ơng - TB: Nói về đức tính phÈm chÊt g×? cña tÊm g¬ng. - Những ý đó liên quan đến - KB (®o¹n cuèi): chủ đề bài văn nh thế nào? - Gv: Nội dung bài văn là biểu Khẳng định lại phẩm chÊt cña tÊm g¬ng. d¬ng tÝnh trung thùc. Hai vÝ dô vÒ M¹c §Ünh Chi vµ Tr¬ng.

(100) Chi là ví dụ về 1 ngời đáng trọng và 1 ngời đáng thơng, nhng nÕu soi g¬ng th× g¬ng còng kh«ng v× t×nh c¶m mµ nãi sai sù thËt. - Bµi v¨n biÓu c¶m thêng cã bè côc mÊy phÇn ?. => Bµi v¨n biÓu c¶m thêng cã bè côc 3 phÇn nh mäi bµi v¨n kh¸c. d. Tình cảm và sự đánh gi¸ ph¶i râ rµng, trong s¸ng, ch©n thùc th× bµi v¨n biÓu c¶m míi cã gi¸ trÞ.. - Tình cảm và sự đánh giá cña t¸c gi¶ trong bµi v¨n cã râ rµng, ch©n thùc kh«ng? - Điều đó có ý nghĩa nh thế nào đối với giá trị của bài v¨n ? - Gv chèt l¹i: - §o¹n v¨n biÓu hiÖn t×nh c¶m g×? -Tình cảm ở đây đợc biểu hiÖn trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp? - Em dùa vµo dÊu hiÖu nµo để đa ra nhận xét đó? -Văn biểu cảm có những đặc ®iÓm g× ? . Híng dÉn luyÖn tËp - Hs đọc bài văn. - Bµi v¨n thÓ hiÖn t×nh c¶m g×? - ViÖc miªu t¶ hoa phîng đóng vai trò gì trong bài văn biÓu c¶m nµy? - V× sao t¸c gi¶ gäi hoa phîng lµ hoa häc trß?. 2- §o¹n v¨n cña Nguyªn Hång: => T×nh c¶m vµ sù đánh giá của tác giả rõ rµng ch©n thùc, kh«ng thÓ b¸c bá. H×nh ¶nh tÊm g¬ng cã søc khªu gîi, t¹o nªn gi¸ trÞ cña * Ghi nhí: sgk (86) bµi v¨n.. - Hs đọc đoạn văn. =>- ThÓ hiÖn t×nh c¶m cô đơn, cầu mong sự giúp đỡ và cảm thông -> biÓu hiÖn trùc tiÕp (tiÕng kªu, lêi than, c©u hái biÓu c¶m) Hs đọc ghi nhớ - Hs đọc bài văn.. - Hs th¶o luËn - H·y t×m m¹ch ý cña bµi v¨n?. II. LuyÖn tËp. §o¹n v¨n Hoa häc trß T×nh c¶m: Buån, nhí, bèi rèi, thÉn thê khi ph¶i xa thÇy, xa b¹n. -Miêu tả hoa phợng để nói đến những cuộc chia li. -Hoa phîng lµ hoa häc trß v× hoa phîng th©n g¾n bã thân thuộc với đời hs. Phợng đỏ rực vào hè, báo hiÖu mïa thi, mïa chia tay víi b¹n bÌ thÇy c«... -Mạch ý: Sắc đỏ của hoa phîng: Hoa phîng cµng đỏ, nỗi nhớ càng tăng. §o¹n v¨n biÓu c¶m gi¸n tiÕp. - Bµi v¨n nµy biÓu c¶m trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp? 4. Cñng cè. - Bố cục văn bản biểu cảm thờng đợc tổ chức theo mạch tình cảm, suy nghĩ. - Trong v¨n biÓu c¶m, ngoµi c¸c biÓu hiÖn trùc tiÕp ý nghÜ, t×nh c¶m, cßn cã biÓu hiÖn gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶, kÓ chuyÖn. Miêu tả trong văn biểu cảm là phơng tiện để thể hiện cảm xúc, suy nghĩ..

(101) Mục đích: Gợi sự đồng cảm. 5. Híng dÉn: - Häc thuéc ghi nhí. - So sánh văn biểu cảm với văn miêu tả (về nhiệm vụ, mục đích) - Soạn bài :Tìm hiểu đề và cách làm bài văn biêủ cảm.. Ngµy d¹y Tiết 24: đề văn biểu cảm và cácH làm bài văn biểu cảm. I. Mục tiêu cần đạt. - Giúp học sinh hiểu kiểu đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm. - Nhận biết đề văn biểu cảm. - Bíc ®Çu rÌn luyÖn c¸c bíc lµm bµi v¨n biÓu c¶m. *Träng t©m:C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m. II.ChuÈn bÞ. GV: Nghiªn cøu tµi liÖu HS: §äc tríc sgk III.Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ v¨n biÓu c¶m? §Æc ®iÓm cña mét bµi v¨n biÓu c¶m? - Ba hs chép ra giấy một bài thơ, đoạn thơ biểu cảm đã học. Cho biết cách biểu cảm, tình cảm trong bài thơ, đoạn thơ đó là gì? 3. Bµi míi.(Gv giíi thiÖu bµi) Muốn làm đợc bài văn biểu cảm thì chúng ta phải làm những gì? Bài hôm nay sẽ giúp chúng ta trả lời đợc câu hỏi này. Hoạt động của giáo viên Tìm hiểu đề văn và các bớc lµm v¨n biÓu c¶m. Hoạt động của hs. - HS đọc kĩ 5 đề văn. Ghi b¶ng I- §Ò v¨n biÓu c¶m vµ c¸c bíc lµm bµi v¨n biÓu c¶m 1- §Ò v¨n biÓu c¶m :.

(102) trong sgk – 88 - Em hãy chỉ ra đối tợng biÓu c¶m vµ t×nh c¶m cÇn biểu hiện trong 5 đề đó?. - Em có nhận xét gì về đề v¨n biÓu c¶m ? - GV kÕt luËn:. - Xác định đối tợng biểu cảm của đề văn bên? - Em h×nh dung vµ hiÓu nh thế nào về đối tợng ấy? - S¾p xÕp c¸c ý theo bè côc 3 phÇn? - MB cÇn nªu g× ?. =>- §èi tîng biÓu c¶m: Dßng s«ng quª h¬ng, đêm trăng trung thu, nụ cêi cña mÑ, tuæi th¬, loµi c©y. =>- T×nh c¶m cÇn biÓu hiÖn: Nªu nh÷ng t×nh c¶m ch©n thËt cña m×nh đối với dòng sông quê hơng, đêm trăng trung thu... => §Ò v¨n biÓu c¶m bao giờ cũng nêu ra đối tợng biểu cảm và định hớng t×nh c¶m cho bµi v¨n.. =>- §èi tîng biÓu c¶m : nô cêi cña mÑ. Hs tr¶ lêi. - TB nªu nh÷ng ý g× ? - Em h·y h×nh dung nô cêi cña mÑ? - Cã ph¶i lóc nµo mÑ còng në nô cêi kh«ng? §ã lµ nh÷ng lóc nµo? - KB cÇn nªu g× ? - Em sẽ viết nh thế nào để bày tỏ đợc lòng biết ơn, niÒm yªu th¬ng vµ kÝnh trọng đối với mẹ?. 2- C¸c bíc lµm bµi v¨n biÓu c¶m : §Ò bµi : c¶m nghÜ vÒ nô cêi cña mÑ a, Tìm hiểu đề và tìm ý - §èi tîng biÓu c¶m : nô cêi cña mÑ b, LËp dµn ý: * MB: Nêu cảm xúc đối với nô cêi cña mÑ. Nô cêi Êm lßng. * TB : Nªu nh÷ng biÓu hiÖn, s¾c th¸i nô cêi cña mÑ. - Nô cêi vui th¬ng yªu - Nô cêi khuyÕn khÝch - Nô cêi an ñi. - Nh÷ng khi v¾ng nô cêi cña mÑ * KB: Lßng yªu th¬ng vµ kÝnh träng mÑ c, ViÕt bµi: d, Söa bµi: * Ghi nhí : sgk –88. - §Ó lµm 1 bµi v¨n biÓu c¶m cÇn tiÕn hµnh qua nh÷ng bíc nµo? - Th«ng thêng em cã lµm nh vËy kh«ng? Híng dÉn luyÖn tËp - Hs đọc bài văn. - Bài văn biểu đạt tình cảm g× ? - Hãy đặt cho bài văn 1 nhan đề và 1 đề văn thích hîp?. => §Ò v¨n biÓu c¶m bao giê cũng nêu ra đối tợng biểu cảm và định hớng tình cảm cho bµi v¨n.. - Gọi hs đọc Ghi nhớ sgk -88. II-LuyÖn tËp a, Bài văn biểu đạt tình cảm tù hµo vµ yªu tha thiÕt quª h¬ng. - Nhan đề: quê hơng An Giang - §Ò v¨n: c¶m nghÜ vÒ quª h¬ng.

(103) - H·y nªu lªn dµn ý cña bµi v¨n ?. =>- Nhan đề: quê hơng An Giang - §Ò v¨n: c¶m nghÜ vÒ quª h¬ng. - ChØ ra ph¬ng thøc biÓu c¶m cña bµi v¨n?. b, Dµn bµi: * MB: GT t×nh yªu quª h¬ng An Giang * TB: BiÓu hiÖn t×nh yªu mÕn quª h¬ng - T×nh yªu quª tõ thña bÐ - T×nh yªu quª h¬ng trong chiến đấu và những tấm gơng yªu níc * KB: T×nh yªu quª h¬ng víi nhËn thøc cña ngêi tõng tr¶i, trëng thµnh. c, Ph¬ng thøc biÓu c¶m : Võa biÓu c¶m trùc tiÕp nçi lßng m×nh võa biÓu c¶m gi¸n tiếp khi nói đến thiên nhiên tơi đẹp và con ngời anh hùng cña quª h¬ng.. => Võa biÓu c¶m trùc tiÕp nçi lßng m×nh võa biÓu c¶m gi¸n tiÕp khi nói đến thiên nhiên tơi đẹp và con ngời anh hïng cña quª h¬ng. 4. Cñng cè: §äc l¹i ghi nhí 5. Híng dÉn. - Tập làm dàn ý cho 1 đề văn biểu cảm (88). - TËp viÕt thµnh v¨n ®o¹n më - th©n - kÕt.- So¹n bµi : B¸nh tr«i níc.. Ngµy d¹y TiÕt 25. b¸nh tr«i níc. ( Hå Xu©n H¬ng). I. Mục tiêu cần đạt. C¶m nhËn phÈm chÊt vµ tµi n¨ng cña t¸c gi¶ Hå Xu©n H¬ng qua mét bµi th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt ch÷ N«m. Gi¸o dôc lßng tù hµo, yªu quý c¸c nhµ th¬ n÷..

(104) C¶m th«ng, th¬ng c¶m víi sè phËn ngêi phô n÷ trong x· héi cò. Rèn luyện kỹ năng đọc, cảm thụ và phân tích thơ trữ tình trung đại. *Trọng tâm:Vẻ đẹp và thân phận chìm nổi của ngời phụ nữ. II. ChuÈn bÞ. GV:T liÖu vÒ Hå Xu©n H¬ng, tµi liÖu tham kh¶o. HS:§äc vµ tr¶ lêi c©u hái sgk III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc bµi “ C«n S¬n ca”. Nªu néi dung chÝnh cña bµi th¬? - Nét NT độc đáo của bài “Côn Sơn ca”. Tác dụng của NT đó? - §äc thuéc bµi “Thiªn Trêng v·n väng”. Nªu c¶m nhËn cña em vÒ c¶nh vËt trong bµi th¬? 3. Bµi míi.(Gv giíi thiÖu bµi) Trong đội ngũ những nhà thơ nữ của thời kì trung đại Việt Nam, Hồ Xuân Hơng đợc coi là nhà thơ tài hoa và độc đáo nhất. Tuy cuộc đời gặp nhiều éo le ngang tr¸i, nhng nh÷ng t¸c phÈm th¬ ca cña bµ vÉn thÊm ®Ém t×nh th¬ng con ngời, ngời sáng niềm tin yêu và trân trọng đối với con ngời, trớc hết là đối với ngêi phô n÷. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của hs Ghi b¶ng - Hs đọc sgk (95). ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ Hå Xu©n H¬ng?. Hå Xu©n H¬ng lµ nhµ th¬ n÷ cã sè phËn tr¾c trë nhng lµ ngêi ®Çy b¶n lÜnh, tµi n¨ng, cã c¸ tÝnh độc đáo, là “Bà chúa thơ N«m” cña VN.. - Gv nhËn xÐt, bæ sung. Hớng dẫn học sinh đọc giäng võa dÞu, võa m¹nh, võa ngËm ngïi. GV gi¶i thÝch tõ khã. - VÒ thÓ th¬, bµi th¬ nµy gièng víi nh÷ng bµi th¬ nµo võa häc? v× sao? ThÊt ng«n tø tuyÖt. ? NhËn diÖn thÓ th¬. ? ChØ ra ph¬ng thøc biÓu đạt chính của bài thơ. Miªu t¶ + biÓu c¶m. - Bài thơ có nhan đề “Bánh tr«i níc”. VËy em hiÓu thÕ nµo lµ b¸nh tr«i níc ? - Cã ý kiÕn cho r»ng bµi th¬. I. §äc – t×m hiÓu chung v¨n b¶n 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm. 2.§äc 3. Chó thÝch tõ ng÷. 4 ThÓ lo¹i ThÊt ng«n tø tuyÖt. 5. Phơng thức biể đạt Miªu t¶ + biÓu c¶m. II. §äc -T×m hiÓu chi tiÕt..

(105) cã tÝnh ®a nghÜa. VËy thÕ nµo lµ tÝnh ®a nghÜa trong th¬?. =>- TÝnh ®a nghÜa trong th¬: lµ 1 thuéc tÝnh cña ng«n ng÷ v¨n ch¬ng, thi ca nãi chung - Bài thơ có mấy nghĩa, đó =>- Bµi th¬ cã 2 nghÜa: lµ nh÷ng nghÜa g×? + Nãi vÒ b¸nh tr«i níc khi đang đợc luộc chín. + Phản ánh vẻ đẹp, phẩm chÊt vµ th©n phËn cña ngêi phô n÷ trong x· héi cò. - Víi nghÜa thø nhÊt b¸nh =>Miªu t¶ rÊt gièng b¸nh trôi nớc đã đợc miêu tả nh trôi ngoài đời. thÕ nµo? =>- B¸nh cã mµu tr¾ng Chó ý c¸c tõ ng÷: tr¾ng, của bột, bánh đợc nặn trßn, ch×m, næi, r¾n n¸t, thµnh viªn trßn. lßng son. - NÕu nhµo bét mµ nhiÒu níc qu¸ th× nh·o (n¸t), Ýt níc qu¸ th× r¾n (cøng). - Khi đun sôi nớc để luộc b¸nh chÝn th× næi lªn, b¸nh cha chÝn th× ch×m. - Nhân bánh đợc làm bằng mật hoặc đờng phên nªn khi chÝn thêng cã màu đỏ nh son. -Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch =>- B¸nh tr«i níc thÓ hiÖn phÈm chÊt, th©n miªu t¶ b¸nh tr«i cña t¸c phËn ngêi phô n÷: gi¶ ? - Võa tr¾ng l¹i võa trßn - Với nghĩa thứ 2, vẻ đẹp, ->VÒ h×nh thøc th× xinh phÈm chÊt cao quÝ vµ th©n phận chìm nổi của ngời phụ đẹp. - B¶y næi ba ch×m ->VÒ sè nữ đợc gợi lên nh thế nào? -Chó ý c¸c côm tõ: ba ch×m, phËn th× ch×m næi, bÊp bênh trớc cuộc đời. r¾n n¸t mÆc dÇu, gi÷ tÊm - Gi÷ tÊm lßng son ->VÒ lßng son. phÈm chÊt th× dï gÆp c¶nh ngé nh thÕ nµo vÉn - Gv: Qua ngßi bót tµi t×nh cña Hå Xu©n H¬ng, c¸i b¸nh gi÷ sù chung thuû, s¾t trôi nớc không đơn thuần chỉ son. lµ c¸i b¸nh b×nh thêng mµ cßn trë thµnh 1 Èn dô thÓ hiện cuộc đời và số phận của ngêi phô n÷ trong x· héi phong kiÕn - Trong 2 nghĩa đó, nghĩa nào quyết định giá trị bài th¬? v× sao?. - Gv: Bµi th¬ B¸nh tr«i níc đã cho ta thấy hình thể xinh đẹp, phẩm chất trong trắng son s¾t, cïng th©n phËn ch×m næi cña ngêi phô n÷ VN xa 1. => NghÜa thø 2 lµ chÝnh, nghĩa thứ nhất chỉ là phơng tiện để chuyển tải nghÜa sau. Vµ chÝnh nghĩa sau đã làm nên giá trÞ cña bµi th¬.. *T×m hiÓu néi dung, nghÖ thuËt bµi th¬: =>Miªu t¶ rÊt gièng bánh trôi ngoài đời.. => B¸nh tr«i níc thÓ hiÖn phÈm chÊt trong s¸ng, th©n phËn ch×m næi ngêi phô n÷, gîi ra vẻ đẹp duyên dáng, cảm th«ng xãt xa cho hä..

(106) c¸ch s©u s¾c. Víi bµi th¬ nµy, nữ sĩ Hồ Xuân Hơng đã 2 lần ho¸ th©n, võa lµm chiÕc b¸nh tr«i, võa nh©n danh ngêi phô nữ để tự sự với bạn đọc, truyền tới bạn đọc những tình cảm trong sáng, nhân đạo. Bánh trôi nớc đúng là 1 áng văn chơng đa nghĩa độc đáo. GV híng dÉn hs rót ra ghi nhí( nªu néi dung vµ nghÖ thuËt næi bËt cña bµi th¬). Híng dÉn luyÖn tËp - H·y ghi l¹i nh÷ng c©u h¸t than thân đã học ở bài 4 (kể cả phần đọc thêm) bắt đầu b»ng 2 tõ “Th©n em” ?. III.Tæng kÕt * Ghi nhí : sgk –95. =>Ca ngợi vẻ đẹp hình thøc vµ phÈm chÊt cña ngêi phô n÷ trong x· héi xa. - Th«ng c¶m víi sè phËn vÊt v¶, phô thuéc cña hä. NghÖ thuËt. Bµi th¬ lµ mét Èn dô b×nh dÞ mµ tinh tÕ, s©u s¾c.. IV. LuyÖn tËp: - Th©n em nh tÊm lôa đào... - Th©n em nh h¹t ma sa... - Th©n em nh h¹t ma rµo. H¹t sa xuèng giÕng h¹t ... vên hoa. - Th©n em nh giÕng gi÷a đàng. Ngời khôn rửa mÆt, ngêi phµm ... - Th©n em nh miÕng cau kh«.. 4. Cñng cè: - Qua h×nh ¶nh chiÕc b¸nh tr«i níc, HXH muèn nãi vÒ ngêi phô n÷ ntn? 5. Híng dÉn. - Häc thuéc th¬.N¾m néi dung, nghÖ thuËt. - So¹n bµi : Sau phót chia li. __________________________________________. Ngµy d¹y TiÕt 26. đọc thêm: Sau phút chia li ( TrÝch Chinh phô ng©m khóc). I. Mục tiêu cần đạt. Cảm nhận đợc giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo và giá trị nghệ thuật ngôn từ trong ®o¹n trÝch. Bớc đầu hiểuđặc điểm thể thơ song thất lục bát. Rèn luyện kỹ năng đọc, cảm thụ thơ trữ tình trung đại..

(107) Ph©n tÝch nghÖ thuËt t¶ c¶nh, t¶ t©m tr¹ng trong ®o¹n trÝch thuéc t¸c phÈm . *Träng t©m: Nçi sÇu chia ly vµ tè c¸o chiÕn tranh. II.ChuÈn bÞ. GV: HÖ thèng c©u hái, nghiªn cøu tµi liÖu HS:§äc vµ tr¶ lêi c©u hái sgk III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc bµi “B¸nh tr«i níc”. Qua bài thơ trên, em cảm nhận đợc điều gì? 3. Bµi míi. (gv giíi thiÖu bµi) Trong cuộc đời con ngời khi phải chia tay tiễn biệt ngời thân, ai mà chẳng buån rÇu. Trong c¸c cuéc chia tay ®a tiÔn, cã lÏ cuéc tiÔn ®a ngêi th©n ra trËn để lại trong lòng ngời nhiều nỗi buồn lo nhất. Tác phẩm Chinh phụ ngâm khúc đã ghi lại cuộc chia tay nh thế . Hoạt động của gv. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng I. §äc –t×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶, t¸c phÈm.. - Hs đọc chú thích (*) sgk.. Hs đọc chú thích *. ? Em h·y cho biÕt nh÷ng nÐt Hs tr¶ lêi chÝnh vÒ t¸c gi¶ §Æng TrÇn C«n vµ dÞch gi¶ §oµn ThÞ §iÓm? - Yªu cÇu hs nªu nh÷ng hiÓu biÕt vÒ t¸c phÈm: Hoµn c¶nh, + §¹i ý: đại ý. §o¹n th¬ diÔn t¶ nçi nhí cña ngêi vî cã chång ®i chinh chiÕn n¬i xa. - Gv nhËn xÐt, më réng kiÕn thøc vÒ t¸c gi¶, dÞch gi¶. Gv hớng dẫn đọc văn bản. T×m hiÓu chó thÝch? ? NhËn diÖn thÓ th¬. ( §©y lµ thÓ th¬ xuÊt hiÖn vµo TK 16 -18. Cùng thể hiện nỗi cô đơn, sÇu muén cña ngêi chinh phô nhng ë nh÷ng kh«ng gian kh¸c nhau. Nçi nhí, nỗi cô đơn thể hiện ở những cung bËc kh¸c nhau: Cµng vÒ cuèi cµng da diÕt, cµng tuyÖt väng ). ? Chỉ ra phơng thức biểu đạt. - T¸c gi¶: §Æng TrÇn C«n. - DÞch gi¶: §oµn ThÞ §iÓm. + Hoàn cảnh ra đời: §Êt níc xuÊt hiÖn c¸c cuéc khëi nghÜa n«ng d©n, triều đình ra sức đàn áp.. 2.§äc Hs đọc văn bản Hs đọc chú thích sgk.

(108) chÝnh cña bµi th¬. ? T×m hiÓu bè côc cña bµi.. - Gv nhËn xÐt, bæ sung.. + Bè côc: - Khóc ng©m 1 (4 c©u). - Khóc ng©m 2 (4 c©u). - Khóc ng©m 3 (4 c©u).:. ? C¸ch xng h« “ chµng ”, “ thiÕp ” cã ý nghÜa g×? Ngêi chinh phô. - Cuộc chia tay đợc nói tới qua c©u th¬ nµo ?. - C¸ch xng h« “chµng – thiÕp” cã ý nghÜa g×?. - ở đây tác giả đã sử dụng nghÖ thuËt g×? Em hãy chỉ ra các phép đối lập đó và nêu tác dụng của nã? - Gv: C¸ch nãi chµng th× ®i, thiÕp th× vÒ muèn diÔn t¶ nỗi sầu đôi ngả. Ngời chinh phô th¬ng chång ph¶i ®i vµo câi xa ma giã, cßn nµng th× trë vÒ víi bæn phËn cña ngêi vî trong c¶nh lÎ loi ch¨n gèi. - ¢n tîng ®Çu tiªn vÒ sù c¸ch ngăn đợc thể hiện bằng hình ¶nh nµo ? - Em h·y h×nh dung xem c¶nh tîng nµy nh thÕ nµo ?. II. §äc -T×m hiÓu chi tiÕt. 1.Néi dung: *. Khóc ng©m thø nhÊt: Chµng th× ®i câi xa ma giã - HS đọc khúc ngâm thứ ThiÕp th× vÒ buång cò nhÊt. chiÕu ch¨n => Chµng th× ®i câi xa ma giã ThiÕp th× vÒ buång cò chiÕu ch¨n =>C¸ch xng h« th¾m thiÕt cña vî chång thêi phong kiÕn. ThÓ hiÖn t×nh c¶m ë độ nồng nàn hạnh phúc. -> hình ảnh tơng phản đối =>-> Sö dông h×nh ¶nh t- lËp gîi nçi trèng tr¶i c« ơng phản đối lập gợi nỗi đơn. trống trải cô đơn.. => Tu«n mµu m©y biÕc tr¶i ngµn nói xanh. Tu«n mµu m©y biÕc tr¶i ngµn nói xanh. =>Kh«ng gian bao la v« tËn. Gîi râ th©n phËn nhá bÐ vµ c¶m gi¸c trèng tr¶i cña lßng ngêi. -> H×nh ¶nh chØ sù xa c¸ch vÒ kh«ng gian vêi vîi, th¨m - Tác dụng của hình ảnh đó th¼m. trong viÖc diÔn t¶ nçi lßng li biÖt ? - Qua 4 c©u th¬ ®Çu, nçi sÇu =>Qua 4 c©u ®Çu thùc tÕ chia li của ngời vợ đã đợc chia li và nỗi sầu chia li đã gîi t¶ nh thÕ nµo ? đợc gợi tả rất ấn tợng. Mây biÕc, nói xanh lµ thiªn nhiªn trong ®o¹n th¬ gîi cho ngời đọc 1 cảm giác b©ng khu©ng, man m¸c,.

(109) th¨m th¼m cña c¶nh li biÖt. H×nh ¶nh tu«n mµu m©y biếc đã góp phần tạo nên c¸i mªnh m«ng cña nçi sÇu ngang tÇm vò trô. =>Ph¶n ¸nh cuéc chia li phũ phàng, đồng thời biểu - ý nghÜa cña 4 c©u th¬ ®Çu hiÖn nçi xãt xa cho h¹nh lµ g× ? phóc bÞ chia c¾t.. - Hs đọc khúc ngâm thứ 2 - Gv: Hàm Dơng, Tiêu Tơng là những địa danh của Trung Quèc c¸ch xa nhau đến hàng ngàn dặm, nó mang ý nghÜa tîng trng cho sù xa c¸ch.. 2. Khóc ng©m thø 2: Chèn Hµm D¬ng chµng cßn ng¶nh l¹i BÕn Tiªu T¬ng thiÕp h·y tr«ng sang BÕn Tiªu T¬ng c¸ch Hµm D¬ng C©y Hµm D¬ng c¸ch TT mÊy trïng. - Qua 4 c©u khæ thø 2, nçi =>TiÕp tôc diÔn t¶ nçi sÇu sầu đó đựơc gợi tả thêm nh chia li trong độ tăng trởng: thÕ nµo ? ở khổ trên mới nói đến sự c¸ch ng¨n, ë khæ nµy sù cách ngăn đã là mấy trùng. Cã ®iÒu sù chia li ë ®©y lµ chia li vÒ cuéc sèng, vÒ thÓ x¸c cßn t×nh c¶m, t©m hån vÉn g¾n bã thiÕt tha. => Điệp ngữ, đảo ngữ và h×nh ¶nh t¬ng ph¶n diÔn t¶ - T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nçi sÇu chia li vµ t×nh c¶m nghÖ thuËt g× buån th¬ng, nhung nhí cø t¨ng dÇn. - Các phép đối có ý nghĩa gì trong viÖc gîi t¶ nçi sÇu chia li? - Gv: Nỗi sầu chia li đợc gợi tả rất đặc sắc trong các cụm từ đối nghĩa: ngảnh lại-trông sang và cách đảo ngữ của 2 địa danh: Hàm Dơng-Tiêu Tơng đã làm cho nỗi đau tăng thêm. Các - Hs đọc khúc ngâm thứ 3. c©u th¬ trë nªn thèng thiÕt, ai o¸n , n·o nïng.. =>Khæ cuèi tiÕp tôc gîi t¶ nçi sÇu chia li o¸i o¨m, nghịch chớng theo độ tăng. -> Điệp ngữ, đảo ngữ và h×nh ¶nh t¬ng ph¶n diÔn t¶ nçi sÇu chia li vµ t×nh c¶m buån th¬ng, nhung nhí cø t¨ng dÇn. => §ã lµ nçi ngËm ngïi xãt xa cña t×nh vî nhí chång trong xa x«i c¸ch trë.. 3. Khóc ng©m thø 3: Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn... Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai ?.

(110) - Nỗi sầu đó đợc tiếp tục trởng đã đến cực độ. ở khổ nâng cao trong khổ cuối nh trên, còn có địa danh Hàm thÕ nµo? Dơng- Tiêu Tơng để có ý niÖm vÒ sù xa c¸ch. Nhng ë khổ cuối thì xa cách đã tới độ hoàn toàn mất hút vào ngµn d©u. => Sử dụng điệp ngữ, đảo -> Sử dụng điệp ngữ, đảo ng÷, c©u hái tu tõ diÔn t¶ ng÷, c©u hái tu tõ nçi sÇu nh©n lªn bÊt tËn trë - T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p thµnh 1 khèi sÇu th¬ng, trÜu nghÖ thuËt g× nÆng trong t©m hån ngêi chinh phô - Các phép đối có ý nghĩa gì trong viÖc gîi t¶ nçi sÇu chia li? => ThÓ hiÖn t©m tr¹ng v« => ThÓ hiÖn t©m tr¹ng v« väng cña ngêi vî trÎ. väng cña ngêi vî trÎ. - Khóc ng©m thø 3 cho ta thấy đợc tâm trạng gì của ngời vợ trẻ ? - Nªu nh÷ng nÐt nghÖ thuËt đặc sắc tiêu biểu của tác phÈm?. - Hs đọc Ghi nhớ. 2.NghÖ thuËt: - ThÓ th¬ song thÊt lôc b¸t. - Cùc t¶ t©m tr¹ng buån c« đơn, nhớ nhung vời vợi qua hình ảnh, địa danh có tính chÊt íc lÖ, tîng trng, c¸ch ®iÖu. - Điệp ngữ, đảo ngữ và hình ¶nh t¬ng ph¶n, c©u hái tu tõ . * Ghi nhí : sgk –93 - Tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa vµ thÓ hiÖn kh¸t khao hạnh phúc lứa đôi của ngời phô n÷.. -Em h·y nªu néi dung vµ ý nghÜa cña v¨n b¶n? - Gv: §o¹n ng©m khóc vÒ cuộc chia tay của đôi vợ chång trÎ trong t¸c phÈm Chinh phô ng©m cho ta thÊy: nçi sÇu chia li cña ngêi chinh phô lóc tiÔn chång ra trận đã nh nhuốm cả vào m©y, trêi, nói non, c¶nh vËt, c©y cèi. Nçi sÇu nµy võa cã ý nghÜa tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa, võa thÓ hiÖn niÒm kh¸t khao h¹nh phóc lứa đôi của ngời phụ nữ. §o¹n th¬ cã gi¸ trÞ nh©n đạo, nhân văn thấm thía. - H·y ph©n tÝch mµu xanh trong ®o¹n th¬ b»ng c¸ch: + Ghi đủ các từ chỉ màu xanh ? + Ph©n biÖt sù kh¸c nhau. IV. LuyÖn tËp: a- Xanh: xanh xanh, xanh ng¾t. b- Xanh: mµu xanh b×nh thêng; xanh xanh: xanh nh¹t; xanh ng¾t: xanh ®Ëm..

(111) trong c¸c mµu xanh ? 4. Cñng cè: - Néi dung, nghÖ thuËt cña bµi. 5. Híng dÉn. - Thuéc th¬. Bµi tËp 1 (93). Häc thuéc ghi nhí,n¾m néi dung,nghÖ thuËt - Xem tríc bµi: Quan hÖ tõ. __________________________________ Ngµy d¹y TiÕt 27. Quan hÖ tõ. I. Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh nắm đợc khái niệm quan hệ từ. NhËn biÕt quan hÖ tõ. Năng cao kỹ năng sử dụng quan hệ từ khi nói và viết để tạo liên kết giữa các đn vị ngôn ngữ. *Träng t©m: Kh¸i niÖm quan hÖ tõ. II. ChuÈn bÞ. GV : Nghiªn cøu tµi liÖu HS: Ôn lại kiến thức quan hệ từ đã học ở lớp dới III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra. - ViÖc sö dông tõ H¸n ViÖt cã t¸c dông g×? Cho vÝ dô? 3. Bµi míi Gv thiệu bài. - Từ “ nh “ có phải là đại từ không? vì sao? - Từ “nh” không phải là đại từ mà là quan hệ từ ->Bài mới Hoạt động của gv - Hs đọc ví dụ sgk. ? Xác định quan hệ từ trong c¸c vÝ dô? ? C¸c quan hÖ tõ nãi trªn liªn kÕt nh÷ng bé phËn nµo víi nhau? Nªu ý nghÜa cña mçi quan hÖ tõ?. ? VËy theo em, quan hÖ tõ. Hoạt động của hs. a, Tõ “cña”: Liªn kÕt tõ ngữ “ đồ chơi ” với “ chóng t«i ” -> Quan hÖ së h÷u. b, Từ “nh”: Liên kết “ngời đẹp” với “ hoa ” -> Quan hÖ tõ so s¸nh. c, Tõ “bëi”, “ nªn ”: Liªn kÕt c¸c vÕ c©u -> Quan hÖ nguyªn nh©n, kÕt qu¶. Tõ “vµ”: Liªn kÕt gi÷a hai vÞ ng÷ trong c©u -> Quan hệ đồng thời, liệt kª.. Ghi b¶ng I. ThÕ nµo lµ quan hÖ tõ? 1. Bµi tËp: sgk (96). a, Tõ “cña”: Liªn kÕt tõ ngữ “đồ chơi” với “ chóng t«i ” -> Quan hÖ së h÷u. b,Tõ “nh”:Liªn kÕt “ngêi đẹp” với “ hoa ” -> Quan hÖ tõ so s¸nh. c, Tõ “bëi”, “ nªn ”: Liªn kÕt c¸c vÕ c©u -> Quan hÖ nguyªn nh©n, kÕt qu¶. Tõ “vµ”: Liªn kÕt gi÷a hai vÞ ng÷ trong c©u -> Quan hệ đồng thời, liệt kª..

(112) lµ g×?. * Quan hÖ tõ : lµ nh÷ng tõ dùng để biểu thị các ý nghÜa quan hÖ nh së h÷u, so s¸nh, nh©n qu¶... gi÷a c¸c bé phËn cña c©u hay gi÷a c©u víi c©u trong ®o¹n v¨n - Hs đọc, học thuộc phần ghi nhí (97). Hs đọc mục 1 (sgk-97). ? Theo em, trêng hîp nµo b¾t buéc ph¶i dïng quan hÖ tõ? Trêng hîp nµo ko? V× sao? ? T×m nh÷ng quan hÖ tõ cã thÓ dïng thµnh cÆp víi quan hệ từ đã cho ở mục 2 sgk (97).. - Hs đặt câu với các cặp quan hệ từ vừa tìm đợc. ? Tõ nh÷ng vÝ dô trªn, em h·y rót ra nhËn xÐt vÒ viÖc sö dông quan hÖ tõ? * Chó ý: Dïng quan hÖ tõ phï hîp lµm cho ý nghÜa cña c©u cô thÓ, tr¸nh dµi dßng, lÆp.. Hs đọc mục 1 (sgk-97). => C¸c vÝ dô: a, c, e, i: Kh«ng b¾t buéc dïng quan hÖ tõ v× nghÜa ko thay đổi. =>C¸c cÆp quan hÖ tõ: ( nÕu ... th× ) ; ( v× ... nªn ) ; ( tuy ... nhng ) ; ( hÔ ... th× ); (së dÜ ... lµ v× ). -> Một số quan hệ từ đợc dïng thµnh cÆp.. - Hs đọc ghi nhớ (98).. GV cho hs lµm c¸c bµi tËp 1,2,3,4,5 - §äc ®o¹n ®Çu v¨n b¶n Cæng trêng më ra tõ “Vµo Hs lµm c¸c bµi tËp đêm trớc ngày khai trờng của 1,2,3,4,5 con -> ngµy mai thøc dËy cho kÞp giê ”. - T×m c¸c quan hÖ tõ cã trong ®o¹n v¨n ? - §iÒn c¸c quan hÖ tõ thÝch hîp vµo chç trèng?. - ViÕt 1 ®o¹n v¨n ng¾n cã dïng quan hÖ tõ ? G¹ch díi các quan hệ từ trong đv đó ?. 4. Cñng cè. Gv khai qu¸t bµi ý nghÜa cña quan hÖ tõ.. 2. Ghi nhí ( sgk - 97 ). II. Sö dông quan hÖ tõ. 1. Bµi tËp: sgk (97). =>C¸c vÝ dô: b, d, g, h: B¾t buéc dïng quan hÖ tõ v× nÕu ko sÏ ko râ nghÜa ( b, d, g ) vµ sÏ g©y hiÓu sai ( h ). =>C¸c cÆp quan hÖ tõ: ( nÕu ... th× ) ; ( v× ... nªn ) ; ( tuy ... nhng ) ; ( hÔ ... th× ); (së dÜ ... lµ v× ). -> Một số quan hệ từ đợc dïng thµnh cÆp.. 2. Ghi nhí: (sgk -98). III. LuyÖn tËp. Bµi 1. NhËn diÖn. Quan hÖ tõ: cßn, nh, vµ, nh, cña... Bµi 2. §iÒn quan hÖ tõ: Víi, vµ, cïng(víi), b»ng, nÕu, th×, vµ. Bài 3. Chọn câu đúng: - Câu đúng: b, d, g, i, k, l. Bµi 5. Ph©n biÖt nghÜa cña quan hÖ tõ. C©u a: Qht t¬ng ph¶n ý khen. C©u b: Qht t¬ng ph¶n ý chª. Bµi 4. ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông qht. ( Hs tự chọn đề tài).

(113) 5 Híng dÉn. - Häc thuéc ghi nhí. Hoµn thiÖn bµi tËp 4. - ChuÈn bÞ: LuyÖn tËp c¸ch lµm v¨n biÓu c¶m. (PhÇn I; Lµm dµn bµi “ C©y sÊu HN”). ________________________________-. Ngµy d¹y TiÕt 28. LuyÖn tËp c¸ch lµm v¨n b¶n biÓu c¶m.. I. Mục tiêu cần đạt: Luyện tập các thao tác làm văn biểu cảm: tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn bài , viết bµi. Có thói quen t duy, tởng tợng, suy nghĩ, cảm xúc trớc một đề văn biểu cảm. RÌn kü n¨ng lµm bµi v¨n biÓu c¶m. *Träng t©m: LËp dµn ý, viÕt ®o¹n v¨n theo híng dÉn. II ChuÈn bÞ: GV:HÖ thèng c©u hái. HS:¤n l¹i dµn ý v¨n biÓu c¶m III. Các hoạt động dạy – học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra: ( PhÇn chuÈn bÞ cña hs). 3. Bµi míi GV giíi thiÖu bµi. Hoạt động của gv Hoạt động của hs - Hs đọc đề bài. Hớng dẫn hs tìm hiểu đề. - §Ò yªu cÇu viÕt vÒ ®iÒu g×? -T×nh c¶m cÇn biÓu hiÖn lµ t×nh c¶m g× ? - Em yªu c©y g×? V× sao em yêu cây đó hơn các c©y kh¸c? - MB cÇn ph¶i lµm g×?. - Em h·y h×nh dung xem cây phợng có đặc điểm g×?. Ghi b¶ng I- ChuÈn bÞ ë nhµ: * §Ò bµi: loµi c©y em yªu 1- Tìm hiểu đề và tìm ý: - §èi tîng biÓu c¶m : loµi - §èi tîng biÓu c¶m : loµi c©y - §Þnh híng t×nh c¶m : c©y yªu - §Þnh híng t×nh c¶m : em Em yªu c©y phîng vÜ. em yªu V× nã g¾n bã víi tuæi - Em yªu c©y phîng vÜ. häc trß. V× nã g¾n bã víi tuæi häc trß. 2- LËp dµn ý: a, MB: - Giíi thiÖu chung vÒ c©y phîng. Hs tr¶ lêi - LÝ do yªu thÝch: c©y phîng g¾n bã víi tuæi häc trß. b,TB: - Tả đặc điểm của cây phợng qua 4 mùa xuân, hạ, thu, đông. ->Tả những.

(114) - C©y phîng cã t¸c dông gì đối với đời sống con ngêi?. đặc điểm gợi cảm. - T¸c dông cña c©y phîng đối với đời sống con ngời: Tạo bóng mát, cung cÊp «xi, hót c¸cbonÝc lµm s¹ch kh«ng khÝ. - T¸c dông cña c©y phîng đối với em: là ngời bạn chia sÎ víi em mäi nçi buån vui cña tuæi häc trß. Màu hoa đỏ rực rỡ gợi nhí mïa hÌ, gîi nh÷ng sù chia tay. c, KB: Tình cảm của em đối với c©y phîng. Nhí phîng, nhí lò b¹n cïng líp khi nghØ hÌ.. - §èi víi b¶n th©n em, c©y phîng cã t¸c dông g×? - Em cã nh÷ng t×nh c¶m gì đối với cây phợng? - §äc tham kh¶o vÒ c©y sÊu.. II- Thùc hµnh trªn líp: Híng dÉn luyÖn tËp -Hs viÕt bµi v¨n dùa vµo dµn ý võa lËp ViÕt bµi v¨n: Trêng t«i cã trång rÊt nhiÒu c¸c loµi c©y, c©y nào cũng đẹp, cây nào còng m¸t. Nhng c©y t«i thÝch lµ c©y phîng mäc sõng s÷ng gi÷a s©n trêng. Tôi không biết bác đợc trång tõ lóc nµo. T«i chØ biÕt r»ng khi t«i c¾p s¸ch tới trờng, bác đã già, già l¾m.. Mçi lÇn hoa phîng në lßng chóng t«i rén lªn bao c¶m xóc, võa vui l¹i vừa buồn. Vui vì sắp đợc nghØ hÌ, cßn buån v× ph¶i xa ng«i trêng, xa b¹n bÌ th©n yªu.. Nh×n tõ xa, c©y phîng nh mét ngêi khæng lå víi m¸i tãc mµu xanh. Vá c©y xï x× næi lªn nh÷ng u côc. Nhng cã ai biÕt r»ng trong lớp vỏ xù xì đó, dßng nhùa m¸t lµnh ®ang cuån cuén ch¶y ®i nu«i c©y. Mïa xu©n vÒ, c©y ®©m chåi, n¶y léc. L¸ phîng gièng l¸ me, máng, ngon lµnh nh nh÷ng h¹t cèm non. Nh÷ng cµnh c©y mËp m¹p nh hµng trăm cánh tay đa ra, đón ánh sáng mặt trời để sởi Êm cho m×nh. Råi nh÷ng tiÕng ve r©m ran ®Çu tiªn cña mïa h¹ cÊt lªn, c©y b¾t ®Çu træ hoa. Khi cha muèn khoe vẻ đẹp của mình hoa e lệ ẩn mình trong lớp đài hoa xanh mì mµng. Tõng nô, từng nụ uống sơng đêm vµ t¾m n¾ng mai råi tõ tõ hÐ në. Hoa phîng cã n¨m c¸nh mît nh nhung, toµn một màu đỏ thắm…...

(115) 4: Cñng cè. - Nh÷ng ®iÓm cÇn thiÕt khi lµm v¨n biÓu c¶m. 5: Híng dÉn. - Hoàn thiện dàn ý, tập diễn đạt hoàn chỉnh bài văn. - Soạn bài “ Qua đèo ngang ”. ____________________________________________ Ngµy d¹y TiÕt 29. Qua đèo ngang. Bµ HuyÖn Thanh Quan I. Mục tiêu cần đạt . Hiểu giá trị t tởng- nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Đờng luật chữ Nôm tả c¶nh ngô t×nh tiªu biÓu nhÊt cña Bµ HuyÖn Thanh Quan. Bíc ®Çu hiÓu thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt; C¸ch t¶ c¶nh ngô t×nh. Giáo dục lòng yêu thiên nhiên, đất nớc. Rèn luyện kỹ năng đọc phân tích một số chi tiết nghệ thuật độc đáo trong bài th¬. *Träng t©m:C¶nh §Ìo Ngang vµ t©m tr¹ng cña bµ huyÖn Thanh Quan. II. ChuÈn bÞ GV:HÖ thèng c©u hái, lêi b×nh HS: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái sgk III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra: - §äc thuéc bµi th¬ “B¸nh tr«i níc”. Nªu c¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬? 3. Bµi míi Giíi thiÖu bµi. Đèo Ngang thuộc dãy núi Hoành Sơn, phân cách địa giới hai tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình, là một địa danh nổi tiếng trên đất nớc ta. Đã có nhiÒu thi nh©n lµm th¬ vÞnh §Ìo Ngang nh: Cao B¸ Qu¸t cã bµi “ §¨ng Hoµnh S¬n ” ( Lªn nói Hoµnh S¬n ), NguyÔn KhuyÕn cã bµi “ Qu¸ Hoµnh S¬n ” ( Qua nói Hoµnh S¬n ), NguyÔn Thîng HiÒn cã bµi “ Hoµnh S¬n xu©n vọng”( Mùa xuân trông núi Hoành Sơn ) .... Nh ng tựu chung, đợc nhiều ngêi biÕt vµ yªu thÝch nhÊt vÉn lµ bµi “Qua §Ìo Ngang ” cña Bµ HuyÖn Thanh Quan. Hoạt động của gv. - Hs đọc chú thích (*), cho biÕt vµi nÐt vÒ Bµ HuyÖn Thanh Quan - Gv giíi thiÖu vÒ hoµn c¶nh ra đời của bài thơ. - Gv nhËn xÐt, bæ sung.. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng. I. §äc - hiÓu v¨n b¶n. Hs đọcchú thích * 1. T¸c gi¶ -t¸c phÈm. - Tªn thËt: NguyÔn ThÞ Hinh.(TK 19) - Quª ë Nghi Tµm - Hµ Néi. - Lµ nhµ th¬ tµi hoa, trang nh·, tinh tÕ, mét n÷ sÜ tµi danh hiÕm cã trong lÞch sö.

(116) - Cách đọc: Giọng đọc buồn man m¸c, chËm d·i . - Hs đọc và văn bản, giải thÝch chó gi¶i cña bµi th¬. ? Nªu thÓ lo¹i cña bµi th¬. - Gv giíi thiÖu thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. - Hs nhËn xÐt vÒ sè c©u, ch÷, cÊu tróc, c¸ch gieo vÇn, ng¾t nhịp, đối ... giữa các câu thơ. ? Hs cho biết bài thơ đợc viết theo phơng thức biểu đạt nµo? ( BiÓu c¶m ). ? §©y lµ c¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp? ?V¨n b¶n gåm mÊy phÇn.. v¨n häc ViÖt Nam thêi trung đại. - Th¬ mang nÆng t©m t hoài cổ, buồn kín đáo.. 2.§äc 3. Chó thÝch tõ ng÷. 4 ThÓ lo¹i Thất ngôn bát cú đờng luật. 5. Phơng thức biểu đạt: biểu c¶m. ( Võa trùc tiÕp, võa gi¸n tiÕp qua miªu t¶ ). - Hs đọc 2 câu đề.. - C©u th¬ ®Çu miªu t¶ c¶nh ë ®©u? - Bíc tíi lµ tõ lo¹i g×? Nã chØ =>Bíc tíi lµ §T chØ hµnh động của nhân vật trữ tình hành động của ai? tøc nhµ th¬ khi thÊy con đèo và tiếp cận con đèo. =>Đây là lúc trời đã về - Nhà thơ tiếp cận con đèo vào thời điểm bóng xế tà, đó chiều, là lúc chuyển giao là thời điểm nào trong ngày? giữa ngày và đêm. Đó là thêi kh¾c cña ngµy tµn, lóc nµy chØ cßn nh÷ng tia nắng yếu ớt và màn đêm ®ang dÇn bu«ng xuèng. - Thời điểm đó đã gợi tả đợc t©m tr¹ng g× cña t¸c gi¶? - Gv: Thêi ®iÓm Êy rÊt phï hîp víi t©m tr¹ng cña ngêi l÷ khách xa nhà. Điều này đã đựơc thể hiện rất rõ trong ca dao: Chiều chiều ra đứng ngõ sau, Tr«ng vÒ quª mÑ ruét ®au chÝn chiÒu. - C©u th¬ nµo miªu t¶ c¶nh thiên nhiên của đèo Ngang? - Thiên nhiên Đèo Ngang đ- =>Cỏ, cây, đá, lá, hoa. Đây lµ phÐp liÖt kª g©y Ên tîng îc gîi t¶ qua nh÷ng tõ ng÷ về số lợng bề bộn, dày đặc nµo? cña c¶nh vËt. - Tõ chen thuéc tõ lo¹i g×, nã =>§T - Chen: chen chóc đợc dùng ở đây với nghĩa nh nhau, lẫn vào nhau, kh«ng cã hµng lèi, kh«ng thÕ nµo? cã trËt tù. - §iÖp tõ chen gîi c¶nh tîng =>§iÖp tõ gîi c¶nh tîng thiªn nhiªn xanh t¬i, rËm nh thÕ nµo? r¹p, ®Çy søc sèng.. 6. Bè côc:4 phÇn II. §äc-T×m hiÓu chi tiÕt. * Hai câu đề Bíc tíi §Ìo Ngang, bãng xÕ tµ,. -> Thêi gian gîi buån, gîi nhớ, gợi sự cô đơn.. Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. -> PhÐp liÖt kª,. §iÖp tõ gîi c¶nh tîng thiªn nhiªn xanh t¬i, rËm r¹p, ®Çy søc sèng..

(117) - VËy c¶m nhËn ®Çu tiªn cña nhà thơ về cảnh đèo Ngang lµ c¶m nhËn vÒ 1 khung c¶nh ngót ngµn, hoang s¬, v¾ng vÎ hay lµ c¶m nhËn vÒ 1 khung c¶nh s¬ x¸c tiªu ®iÒu? - Thiªn nhiªn lµ vËy, cßn sù sèng cña con ngêi n¬i ®©y th× sao – Ta cïng t×m hiÓu tiÕp: - Ngêi ta vÉn thêng nãi lµ trªn nói nhng ë ®©y t¸c gi¶ l¹i viÕt lµ díi nói, v× sao t¸c gi¶ l¹i viÕt nh vËy? - Bøc tranh §Ìo Ngang ë 2 c©u thùc cã thªm nÐt g× míi?. =>Khung c¶nh ngót ngµn, => Khung c¶nh ngót ngµn, hoang s¬, v¾ng vÎ. hoang s¬, v¾ng vÎ.. - HS đọc 2 câu thực.. =>§· xuÊt hiÖn h×nh ¶nh con ngêi vµ sù sèng cña con ngêi. =>Tõ l¸y- Lom khom gîi h×nh d¸ng vÊt v¶ cña ngêi - 2 từ: lom khom, lác đác là tiều phu. Lác đác gợi sự tõ ghÐp hay tõ l¸y? 2 tõ l¸y nµy cã søc gîi t¶ nh thÕ nµo? tha thít, Ýt ái cña nh÷ng qu¸n chî . =>§¶o ng÷, - Hai c©u nµy sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? Em chØ =>NhÊn m¹nh thªm c¸i ra các chi tiết đó. Ên tîng vÒ h×nh d¸ng vÊt - Đảo ngữ đợc sử dụng ở 2 v¶ cña ngêi tiÒu phu vµ sù c©u th¬ nµy cã t¸c dông g×? tha thít, hiu qu¹nh cña lÒu chî . Hs tr¶ lêi - Hai câu thực đã tả về sự sống của con ngời ở đèo ngang nh thÕ nµo? - GV: Bèn c©u th¬ ®Çu lµ bøc tranh phong c¶nh thiªn nhiªn ở Đèo Ngang : núi đèo bát ngát xanh tơi và đâu đó thấp tho¸ng sù sèng cña con ngêi nhng cßn tha thít hoang s¬. §©y lµ c¶nh hiÖn thùc kh¸ch quan hay lµ c¶nh t©m tr¹ng ? Lời giải đáp cho câu hỏi này n»m ë 2 c©u luËn. - §äc 2 c©u luËn: - Trong buæi chiÒu tµ hoang =>©m thanh cña tiÕng2 chim quèc vµ chim ®a . vắng đó nhà thơ đã nghe thÊy ©m thanh g×? - Nhà thơ đã mợn tiếng chim => Gián tiếp, ẩn dụ tợng trng - để bộc lộ chiều sâu để bày tỏ lòng mình, đây là t×nh c¶m hình thức biểu đạt trực tiếp hay gi¸n tiÕp? - VËy theo em tiÕng chim quèc vµ chim ®a ®a kªu trªn đèo vắng, lúc chiều tà gợi c¶m gi¸c vui t¬i, phÊn khái hay gîi nçi buån khæ? - Hai tõ: quèc2, gia2 ngoµi nghÜa chØ chim quèc vµ chim ®a ®a, cßn cã nghÜa: quèc - n-. * Hai c©u thùc: Lom khom díi nói, tiÒu vµi chó Lác đác bên sông, chợ mấy nhµ.. -> Tõ l¸y (gîi h×nh),. Đảo ngữ, đối => Sự sống của con ngời đã xuÊt hiÖn nhng cßn tha thít, v¾ng vÎ.. * Hai c©u luËn Nhí níc ®au lßng, con quèc quèc Th¬ng nhµ mái miÖng, c¸i gia gia.

(118) íc, gia - nhµ, ®©y lµ 2 tõ H¸n Việt đa nghĩa và đồng nghĩa. C¸ch dïng tõ ®a nghÜa vµ đồng nghĩa trong thơ văn chÝnh lµ phÐp tu tõ ch¬i ch÷. - Theo em ch¬i ch÷ cã t¸c dông g×? (Ch¬i ch÷ t¹o c¸ch hiÓu bÊt ngê vµ t¹o sù hÊp dÉn thó vÞ cho c©u th¬ ) - Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuật trên đã góp phần bộc lộ tr¹ng th¸i c¶m xóc g× cña nhµ th¬ ? - V× sao Bµ huyÖn Thanh Quan l¹i cã t©m tr¹ng buån nh vËy? - Gv: c¸c em ¹! Tõ c¶m nhËn nhµ th¬ trùc tiÕp béc lé nçi niÒm qua 2 c©u kÕt. B©y giê chóng ta ®i t×m hiÓu: C©u trªn t¶ c¶nh g× ? C¶nh trêi, non, níc gîi cho ta Ên tîng vÒ 1 kh«ng gian nh thÕ nµo? - C©u díi t¶ g×? T×nh riªng lµ g×?. -> TiÕng chim kªu-> yÕu tè nghÖ thuËt võa lµ h×nh ¶nh Èn dô tîng trng=>Ch¬i ch÷ t¹o c¸ch hiÓu bÊt ngê vµ t¹o sù hÊp dÉn thó vÞ cho c©u th¬ . =>Gîi nçi buån khæ, kh¾c => Gîi nçi buån khæ, kh¾c kho¶i, triÒn miªn kh«ng døt kho¶i, triÒn miªn kh«ng => Béc lé râ tr¹ng th¸i c¶m døt. xóc nhí níc vµ th¬ng nhµ da diÕt- Hoµi cæ, hoµi th¬ng cña bµ * Hai c©u kÕt: Dõng …….ta. -Hs đọc 2 câu kết. -> Gîi kh«ng gian bao la réng lín. =>T×nh riªng lµ chØ t×nh cảm sâu kín, đó không phải là tình yêu đôi lứa mà là tình yêu quê hơng, đất níc cña t¸c gi¶.. - T¹i sao t¸c gi¶ l¹i dïng tõ m¶nh? (M¶nh: nhá bÐ, yÕu ít, máng manh) - Ta víi ta lµ chØ ai víi ai? nã => §¹i tõ - chØ m×nh víi m×nh, chØ cã 1 m×nh ta thuéc tõ lo¹i g×? biÕt, 1 m×nh ta hay. - Câu trên tả cảnh rộng lớn, =>Hình ảnh đối lập làm bao la cßn c©u díi l¹i nãi vÒ næi râ t©m tr¹ng buån, lÎ con ngời nhỏ bé, yếu đuối, cô loi, cô đơn, không có ngời sÎ chia. đơn. Hai hình ảnh này nh thÕ nµo víi nhau? Nã cã t¸c dông g×? - Theo em, 2 câu kết đã diễn tả đợc tâm trạng gì của nhà th¬? - §©y lµ bµi th¬ t¶ c¶nh ngô t×nh.Em hiÓu g× vÒ t¸c gi¶ Bµ huyÖn Thanh Quan lµ ngêi nặng lòng với gia đình và đất nớc, yêu thiên nhiên, yêu đất níc. - §äc diÔn c¶m bµi th¬. - T×m hµm nghÜa cña côm tõ ta víi ta ? Híng dÉn luyÖn tËp. -> Gîi kh«ng gian bao la réng lín.. Ghi nhí. => Diễn tả sự cô đơn tuyệt đối của con ngời trớc thiên nhiªn hoang v¾ng, réng lín. III. Tæng kÕt. * Ghi nhí: sgk (104 )..

(119) 4: Cñng cè. - §äc diÔn c¶m bµi th¬. - Nét độc đáo của bài thơ? Hàm ý của cụm từ “Ta với ta”? 5: Híng dÉn . - Häc thuéc lßng bµi th¬. - N¾m ch¾c bµi häc. - NhËn xÐt vÒ c¸ch biÓu lé c¶m xóc cña Bµ HuyÖn Thanh Quan trong bµi th¬ - Soạn bài “ Bạn đến chơi nhà ” theo hệ thống câu hỏi sgk. ____________________________________ Ngµy d¹y TiÕt 30 Bạn đến chơi nhà. ( NguyÔn KhuyÕn ) I. Mục tiêu cần đạt. - Hiểu đợc tình bạn đậm đà thắm thiết của tác giả Nguyễn Khuyến qua một bµi th¬ N«m §êng LuËt thÊt ng«n b¸t có. - BiÕt ph©n tÝch mét bµi th¬ N«m §êng LuËt. - Giáo dục ý thức xây dựng tình bạn trong sáng, tốt đẹp. - Rèn kĩ năng đọc, cảm nhận và phân tích thơ thất ngôn bát cú. *Trọng tâm: Tình bạn đậm đà, chân thành của Nguyễn Khuyến. II. ChuÈn bÞ..

(120) GV: tham kh¶o tµi liÖu vÒ NguyÔn KhuyÕn HS: §äc tr¶ lêi c©u hái sgk III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng bµi th¬ “Qua §Ìo Ngang”. Nªu ND chÝnh cña bµi th¬? - Ph©n tÝch ND vµ NT mét c©u th¬ mµ em thÝch trong bµi th¬.( viÕt) 3. Bµi míiGiíi thiÖu bµi. Nguyễn Khuyến đợc coi là nhà thơ làng cảnh VN. Ông có nhiều bài thơ thật hay về làng cảnh quê hơng, trong đó nổi tiếng nhất là 3 bài thơ thu. Ko những thế ông còn là nhà thơ của tình bạn trong sáng, thủy chung, cao đẹp. Về tình bạn, ông để lại 2 bài thơ đặc sắc, mỗi bài là 1 vẻ. “Khóc D ơng Khuê” đau đớn, xót xa, nghẹn ngào thì đến “Bạn đến chơi nhà” là niềm vui mừng kh«n xiÕt, lµ nô cêi hiÒn, hãm hØnh. Hoạt động của gv. Hoạt động của hs. - Dựa vào chú thích*, em hãy Hs đọc chú thích, giới giíi thiÖu 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? thiÖu vÒ t/g. - T¹i sao ngêi ta l¹i gäi «ng lµ - Lµ ngêi th«ng minh, Tam Nguyªn Yªn §æ? học giỏi, thi đỗ đầu cả 3 k×: H¬ng, Héi, §×nh - Bài thơ đợc sáng tác trong Bài thơ đợc sáng tác khi hoµn c¶nh nµo? nhµ th¬ vÒ quª ë Èn. Gv hớng dẫn đọc: chậm rãi, Hs đọc diễn cảm bài thơ. hãm hØnh. Gi¶i thÝch tõ: níc c¶, kh«n, Hs tr¶ lêi rèn. - Hs nhËn diÖn thÓ th¬: sè c©u, sè ch÷, c¸ch gieo vÇn, ngắt nhịp, đối ... - Nêu phơng thức biểu đạt chÝnh cña bµi th¬? - 1c©u ®Çu -Nªu bè côc cña bµi th¬ -6 c©u tiÕp 1-c©u cuèi - Hs đọc câu mở đầu. - C¸ch më ®Çu bµi th¬ cña => câu thơ cho biết 2 ngNguyễn Khuyến có gì thú vị? ời ít gặp nhau (đã bấy l©u), NguyÔn KhuyÕn gäi b¹n lµ b¸c (c¸ch xng h« võa cã ý t«n - Câu thơ đã thể hiện đợc tâm tr¹ng g× cña nhµ th¬? C©u th¬ kh«ng chØ lµ 1 th«ng báo bạn đến chơi nhà mà còn lµ 1 tiÕng reo vui, ®Çy hå hëi, phấn khởi khi đã bao lâu mới đợc bạn đến thăm. Thời gian này Nguyễn Khuyến đã cáo quan vÒ ë Èn, chÝnh v× vËy «ng rÊt vui mõng khi cã b¹n tíi - Hs đọc câu 2. th¨m. - C©u 2 thÓ hiÖn mong muèn g× cña t¸c gi¶?. Ghi b¶ng I. §äc - t×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ -t¸c phÈm. - Tam Nguyªn Yªn §æ. - C¸o quan vÒ ë Èn, ko hîp t¸c víi Ph¸p. - Lµ nhµ th¬ cña lµng, c¶nh ViÖt Nam, cña t×nh b¹n. 2.§äc 3. Chó thÝch tõ ng÷. 4. ThÓ lo¹i Thất ngôn bát cú đờng luật 5. Phơng thức biểu đạt: biểu c¶m. 6. Bè côc:3 phÇn II. §äc-T×m hiÓu chi tiÕt. 1. C©u më ®Çu: Đã bấy lâu nay, bác đến nhà, -> C¸ch më ®Çu tù nhiªn nh lêi nãi thêng ngµy. => ThÓ hiÖn sù vui mõng khi có bạn đến thăm.. 2. S¸u c©u tiÕp theo: TrÎ thêi ®i v¾ng, chî thêi xa. -> Mong muốn tiếp bạn đàng hoàng, chu đáo..

(121) - T¹i sao võa gÆp b¹n, t¸c gi¶ đã nhắc ngay tới chợ ?. - Chî th× xa mµ ngêi ®i chî thì không có, vậy tác giả định tiÕp kh¸ch b»ng nh÷ng thø g× ? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng thø mµ t¸c gi¶ nªu ra?. - C¸ch nãi lÊp löng ë ®©y cã thÓ t¹o ra 2 c¸ch hiÓu: a. §ã lµ sù thËt cña hoµn c¶nh. b. §ã lµ c¸ch nãi vui vÒ c¸i sù kh«ng cã g×. Em hiÓu theo c¸ch nµo ? - NÕu hiÓu theo c¸ch 1 th× chñ nh©n lµ ngêi nh thÕ nµo? Tình cảm của ông đối với bạn ra sao? - NÕu hiÓu theo c¸ch 2 th× chñ nh©n lµ ngêi cã hoµn c¶nh sèng nh thÕ nµo? TÝnh c¸ch cña «ng ra sao? T×nh c¶m mµ «ng dµnh cho b¹n lµ t×nh c¶m nh thÕ nµo? - Em hiÓu ý cña c©u th¬ nh thÕ nµo ? Cã nh vËy th× míi hiÓu næi c¸i thanh đạm, nghèo túng của ông quan thanh liªm vÒ ë Èn - Ta víi ta lµ chØ ai víi ai? Nã cã ý nghÜa g×? - Theo em cã g× kh¸c nhau trong côm tõ “Ta víi ta” ë bµi này so với bài Qua đèo Ngang? - Câu 8 đã thể hiện đợc tình cảm gì của tác giả? - Bµi th¬ cho em hiÓu g× vÒ NguyÔn KhuyÕn vµ t×nh b¹n cña «ng?. - Bµi th¬ cã ý nghÜa g×? - Nªu néi dung nghÖ thuËt cña bµi th¬?. =>bëi chØ cã chî míi cã đầy đủ các thứ tiếp bạn nhng trÎ th× ®i v¾ng, chî l¹i xa, mµ m×nh th× giµ c¶ rồi không đi xa đợc. - Hs đọc câu 3, 4, 5, 6. Ao s©u níc c¶, kh«n chµi =>cá, gà, cải, cà, bầu, m- cá….đơng hoa. íp. -> Mäi thø s¶n vËt cña gia =>®©y lµ nh÷ng thø s¶n đình có đấy mà lại nh không. vËt cã trong ao, trong vên nhng lại cha dùng đợc- có đấy mà lại nh không . Hs th¶o luËn tr¶ lêi. => Chñ nh©n lµ ngêi thËt thµ, chÊt ph¸c. T×nh c¶m đối với bạn chân thật, kh«ng kh¸ch s¸o. => Hoµn c¶nh nghÌo khã. TÝnh c¸ch hãm hỉnh, yêu đời; yêu bạn b»ng t×nh c¶m d©n d·, chÊt ph¸c.. => Chñ nh©n lµ ngêi thËt thµ, chất phác. Tình cảm đối với b¹n ch©n thËt, kh«ng kh¸ch s¸o.. - Hs đọc câu 7.. §Çu trß tiÕp kh¸ch, trÇu kh«n cã, -> LÔ nghi tiÕp kh¸ch tèi thiÓ còng kh«ng cã.. - Hs đọc câu 8.. 3. C©u kÕt: Bác đến chơi đây, ta với ta ! -> ChØ quan hÖ g¾n bã, hoµ hîp, kh«ng t¸ch rêi.. => ChØ quan hÖ g¾n bã, hoµ hîp, kh«ng t¸ch rêi.. => NiÒm h©n hoan, tin tëng ë t×nh b¹n trong s¸ng, thiªng liªng.. => NiÒm h©n hoan, tin tëng ë t×nh b¹n trong s¸ng, thiªng liªng. =>NguyÔn KhuyÕn lµ ngêi hån nhiªn, d©n d·, trong sáng; đối với bạn th× ch©n thµnh, Êm ¸p, bÒn chÆt dùa trªn gi¸ trÞ III. Tæng kÕt. tinh thÇn. * Ghi nhí: (105) =>thÓ hiÖn quan niÖm vÒ t×nh b¹n, gi¸ trÞ lín trong cuéc sèng ngµy nay. => Ngợi ca tình bạn đẹp, g¾n bã, kh«ng kiÓu c¸ch mµ rÊt ch©n thËt, b×nh dÞ. NghÖ thuËt.Tõ ng÷ b×nh dị đời thờng. - Thủ pháp đối, lối nói phóng đại đầy hóm hỉnh,.

(122) thó vÞ, bÊt ngê. 4: Cñng cè: Theo em, cã g× gièng vµ kh¸c nhau trong côm tõ “ta víi ta” ë 2 bµi th¬...? ( Câu thơ ấm áp, chan hòa tình bạn, 2 từ - 2 đối tợng. Nỗi buồn cô đơn của khách ly hơng, 2 từ là một ngời) V× sao cã thÓ nãi ®©y lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ hay nhÊt vÒ t×nh b¹n? ( Ca ngợi tình bạn chân thành bất chấp h/c; Tạo đợc tình huống bất ngê, thó vÞ; Giäng th¬ hãm hØnh, hån nhiªn, c©u ch÷ dÔ hiÓu dï viÕt theo thÓ thÊt ng«n b¸t có) 5:Híng dÉn häc bµi. - Häc thuéc lßng bµi th¬. - Tham kh¶o: Th¬, ca dao ... vÒ t×nh b¹n cña t¸c gi¶ vµ cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c - Th¬ NguyÔn KhuyÕn vÒ lµng c¶nh VN. - NhËn xÐt ng«n ng÷ vµ giäng ®iÖu cña bµi th¬. - ChuÈn bÞ: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 (t¹i líp). ********************************************************* Ngµy d¹y TiÕt 31, 32 ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 t¹i líp I. Mục tiêu cần đạt Học sinh vận dụng kiến thức và kĩ năng về văn biểu cảm để hoàn thành 1 bài v¨nvÒ thiªn nhiªn, c©y cèi, thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu th¬ng thiªn nhiªn, c©y cèi, theo truyÒn thèng cña d©n téc. - TiÕp tôc rÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n biÓu c¶m. - Qua bài viết HS tự bộc lộ đợc cảm xúc, tình cảm, sự đánh giá của mình về đối tîng biÓu c¶m. *Träng t©m: ViÕt bµi v¨n biÓu c¶m. II. ChuÈn bÞ. GV: Đề, đáp án, biểu điểm. Hs: ¤n kÜ vÒ v¨n biÓu c¶m. III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Bµi míi: *§Ò bµi: C¶m nghÜ vÒ loµi c©y em yªu. *§¸p ¸n+ biÓu ®iÓm: 1. Mở bài (1,5 diểm): Giới thiệu loài cây em yêu, vì sao em thích loài cây đó. 2. Th©n bµi: (7®) . Nªu râ: -Hình dáng: thân , cành , lá… của loài cây đó gợi cho em cảm xúc gì.(2đ) -Tác dụng của cây đó đối với đời sống con ngời và cảm xúc của em về điều đó. (2,5®) - Sự gắn bó, thân thiết của cây đối với em và mọi ngời (2,5đ). 3. KÕt bµi(1,5®) - Suy nghĩ của em về loài cây đó. - Em phải làm gì để bảo vệ loài cây em yêu và các loại cây khác..

(123) 4. Cñng cè. Gv thu bµi, nhËn xÐt giê kiÓm tra. 5.Híng dÉn häc bµi: - ¤n tËp v¨n biÓu c¶m. - ChuÈn bÞ: Ch÷a lçi vÒ quan hÖ tõ - Lập dàn ý cho đề sau: :” Cây sấu Hà Nội” tran ************************************************************ Ngµy d¹y TiÕt 33 Ch÷a lçi vÒ quan hÖ tõ. I. Mục tiêu cần đạt. Häc sinh thÊy râ c¸c lçi thêng gÆp vÒ quan hÖ tõ (thiÕu, thõa, dïng kh«ng thÝch hîp, kh«ng cã t¸c dông). RÌn kÜ n¨ng ch÷a lçi quan hÖ tõ. Có ý thức sử dụng quan hệ từ đúng nghĩa, phù hợp với yêu cầu của giao tiếp *Träng t©m: Ch÷a c¸c lçi vÒ quan hÖ tõ thêng gÆp vµ c¸ch söa. II. ChuÈn bÞ. GV: T×m thªm vÝ dô minh ho¹ HS: §äc vµ xem tríc bµi III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò. - ThÕ nµo lµ quan hÖ tõ? Cã ph¶i trêng hîp nµo còng b¾t buéc dïng quan hÖ tõ ko? Cho vÝ dô? 3. Bµi míi. GV giíi thiÖu bµi. Hoạt động cuả gv Hoạt động của hs Ghi b¶ng. - Hai câu em vừa đọc đã rõ nghĩa cha? V× sao? - Hai c©u trªn thiÕu quan hÖ tõ ë chç nµo? Hãy chữa lại cho đúng? - Cho Hs đọc 2 câu vừa sửa. - So víi 2 c©u tríc, em thÊy 2 c©u nµy nh thÕ nµo? V× sao? - Gv: Trong trêng hîp nµy, chóng ta ph¶i dïng quan hÖ tõ, cã nh v©þ th× c©u v¨n míi râ rµng, m¹ch l¹c vµ dÔ hiÓu.. - Em h·y chØ ra c¸c quan hÖ tõ đợc dùng ở 2 câu này? - Các quan hệ từ và, để trong 2 VD trên, có diễn đạt đúng quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c bé phËn trong c©u kh«ng? V× sao? Nªn thay từ và, để ở đây bằng quan. I- C¸c lçi vÒ quan hÖ tõ: 1- ThiÕu quan hÖ tõ: - Hs đọc vd. Söa => Cha râ nghÜa, v× thiÕu -> §õng nªn nh×n h×nh quan hÖ tõ. thức mà đánh giá kẻ khác. -> C©u tôc ng÷ nµy chØ đúng với xã hội xa, còn víi ngµy nay th× kh«ng =>- Hs đọc 2 câu vừa sửa. => 2 câu sau rõ nghĩa hơn, vì đúng. 2 câu này đã có thêm quan hệ tõ . 2- Dïng quan hÖ tõ kh«ng thÝch hîp: Söa =>- Hs đọc ví dụ.. -> Nhà em ở xa trờng nhng bao giờ em cũng đến trờng đúng giờ. - Chim s©u rÊt cã Ých cho nông dân để nó diệt sâu ph¸ ho¹i mïa mµng. -> Chim s©u rÊt cã Ých cho n«ng d©n v×.

(124) hÖ tõ g×?. nã diÖt s©u ph¸ ho¹i mïa mµng.. =>(Kh«ng - V×: + Quan hÖ tõ vµ: chØ ý ngang bằng, tơng đồng. Còn quan hệ gi÷a 2 vÕ c©u ë ®©y l¹i lµ quan hÖ t¬ng ph¶n cho nªn dïng quan hÖ tõ vµ ë ®©y lµ kh«ng phï hîp. v× vËy ta ph¶i thay quan hệ từ nhng mới diễn đạt đúng ý nghĩa. + Quan hệ từ để: có ý nghĩa chỉ mục đích của sự việc. Còn quan hÖ gi÷a 2 vÕ c©u ë ®©y l¹i lµ quan hÖ nh©n - qu¶. Cho nên dùng quan hệ từ để ở đây lµ kh«ng phï hîp. Trong trêng hîp nµy ta ph¶i thay quan hÖ tõ v×, cã nh vËy th× míi diÔn đạt đợc đúng ý nghĩa của 3- Thõa quan hÖ tõ : c©u ) Söa. -> C«ng cha nh nói... ch¶y ra / cho ta thÊy... - Em hãy xác định CN-VN của 2 ->H×nh thøc / cã thÓ lµm c©u trªn? tăng... đồng thời hình - Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu tróc ng÷ ph¸p cña 2 c©u trªn? V× sao => 2 c©u trªn thiÕu CN v× c¸c thøc / cã thÓ lµm... 2 c©u trªn thiÕu CN? quan hệ từ qua, về đã biến CN thµnh TN. =>- Hs đọc ví dụ.. - Hãy chữa lại để cho câu văn đợc hoàn chỉnh? =>- Hs ®oc vÝ dô. - C¸c c©u in ®Ëm trªn sai ë ®©u? => sai ë chç: a- dïng quan hÖ V× sao? tõ kh«ng nh÷ng ë vÕ thø 2 kh«ng cã t¸c dông LK. V× quan hÖ tõ kh«ng nh÷ng ë vÕ thø nhÊt ph¶i ®i kÌm víi mµ còn ở vế thứ 2 để tạo thành cặp sóng đôi mới có tác dụng LK. b- thiÕu quan hÖ tõ nèi 2 vÕ c©u nªn 2 vÕ c©u cha cã sù LK. - Hãy chữa lại cho đúng ? - Qua viÖc söa lçi vÒ quan hÖ tõ, em thÊy cÇn ph¶i tr¸nh nh÷ng lçi nµo ?. 4- Dïng quan hÖ tõ mµ kh«ng cã t¸c dông LK: - Nam lµ häc sinh giái toµn diÖn. Kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n to¸n, kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n v¨n. ThÇy gi¸o rÊt khen Nam. Söa -> Kh«ng nh÷ng... mµ cßn... - Nã thÝch tù sù víi mÑ, kh«ng thÝch tù sù víi chÞ.> Nã thÝch... ,nhng kh«ng.... * Ghi nhí: sgk (107 ). II- LuyÖn tËp: 1- Bµi 1 (107 ): - Nã ch¨m chó nghe kÓ Híng dÉn luyÖn tËp chuyện đầu đến cuối. ->Nã... nghe kÓ chuyÖn tõ - Hs đọc 2 câu văn. - Hai câu văn trên đã rõ nghĩa => cha rõ – vì dùng thiếu đầu... - Con xin b¸o mét tin vui quan hÖ tõ . cha? V× sao? cha mÑ mõng. -> Con xin báo... để cha - Thªm quan hÖ tõ thÝch hîp (cã.

(125) thÓ thªm hoÆc bít 1 vµi tõ kh¸c) để hoàn chỉnh các câu trên? - Hs đọc 3 câu văn. Chú ý các quan hÖ tõ in ®Ëm. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc dïng c¸c quan hÖ tõ (in ®Ëm) trong c¸c c©u v¨n trªn? (dïng quan hÖ tõ kh«ng thÝch hîp vÒ nghÜa) - Thay c¸c quan hÖ tõ dïng sai trong c¸c c©u trªn b»ng nh÷ng quan hÖ tõ thÝch hîp?. mÑ mõng. Hs th¶o luËn. - Hs đọc 3 câu văn. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ 3 c©u v¨n trªn? (dïng thõa quan hÖ tõ) - Ch÷a l¹i c¸c c©u v¨n sao cho hoµn chØnh?. 2- Bµi 2 (107 ): - Ngµy nay, chóng ta còng cã quan niÖm víi (nh) cha ông ta ngày xa, lấy đạo đức... - Tuy (Dù) nớc sơn có đẹp đến mấy mà chất... - Không nên chỉ đánh giá con ngêi b»ng (vÒ) h×nh thøc bªn ngoµi mµ nªn đánh giá con ngời bằng (về) những hành động, cử chØ... 3- Bµi 3 (108 ): - B¶n th©n em cßn nhiÒu thiÕu sãt, em høa sÏ tÝch cùc söa ch÷a. - C©u tôc ng÷ “L¸ lµnh đùm lá rách” cho em hiểu đạo lí làm ngời... - Bài thơ này đã nói lên t×nh c¶m cña BH.... 4: Cñng cè. - ViÖc dïng qht, nh÷ng ®iÒu chó ý khi sö dông qht. 5: Híng dÉn: - Häc bµi. VËn dông sö dông qht phï hîp trong nãi, viÕt. - Hoµn thiÖn bµi tËp cßn l¹i. - So¹n bµi “ Xa ng¾m th¸c nói L ” cña Lý B¹ch.. Ngµy d¹y. TiÕt 34. Hớng dẫn đọc thêm:. Xa ng¾m th¸c nói l I. Mục tiêu cần đạt - Cảm nhận tình yêu thiên nhiên và bút pháp nghệ thuật độc đáo của tác giả Lí B¹ch trong bµi th¬. - Bíc ®Çu biÕt nhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ gi÷a t×nh vµ c¶nh trong th¬ cæ. - §äc –hiÓu v¨n b¶n th¬ §êng qua b¶n dÞch tiÕng ViÖt.

(126) - Bíc ®Çu cã ý thøc vµ biÕt sö dông phÇn dÞch nghÜa (kÓ c¶ phÇn dÞch nghÜa tõng ch÷) trong viÖc ph©n tÝch t¸c phÈm vµ phÇn nµo trong viÖc tÝch luü vèn tõ H¸n ViÖt. *Träng t©m: Néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ “ Xa ng¾m th¸c nói L”. II. ChuÈn bÞ. GV: Nghiªn cøu tµi liÖu, tranh ¶nh th¸c. HS: §äc tr¶ lêi c©u hái sgk III Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò - Đọc thuộc bài thơ “Bạn đến chơi nhà”. Theo em, c¸i hay cña bµi th¬ lµ ë ®iÓm nµo? 3. Bµi míi Gv giíi thiÖu bµi. Hoạt động của gv. ? Tãm t¾t nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ Lý B¹ch? - Gv giíi thiÖu vÒ LÝ B¹ch. - Gv giíi thiÖu vÒ xuÊt xø vµ hoàn cảnh ra đời của bài th¬. - Gv: Bµi th¬ dÞch s¸t, duy c©u 2 bá mÊt tõ “qu¶i” (treo). Gv hớng dẫn đọc + §äc nguyªn b¶n phiªn ©m: yªu cÇu chÝnh x¸c tõng ch÷, giäng phÊn chÊn, hïng tr¸ng, ngîi ca. NhÞp 4/3 - 2/2/3. NhÊn m¹nh c¸c tõ: väng, sinh, qu¶i, nghi, l¹c. + §äc b¶n dÞch nghÜa vµ b¶n dÞch th¬: chËm r·i, râ rµng, nhÞp 4/3. Gv yªu cÇu hs t×m hiÓu chó thÝch 1,2 - Hs xác định thể thơ, phơng thức biểu đạt. ? C¸ch biÓu c¶m ë ®©y lµ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp? ( gi¸n tiÕp qua miªu t¶ ). - Nhà thơ ở vị trí nào để miêu t¶ nói L vµ th¸c nói L? - VÞ trÝ Êy cã lîi thÕ g× trong viÖc miªu t¶?. - C©u th¬ thø nhÊt miªu t¶ c¸i g×? - Ngọn núi Hơng Lô đợc miªu t¶ nh thÕ nµo?. Hoạt động của hs - Hs đọc sgk, chú giải (111) “Tiªn th¬”, lµ nhµ th¬ næi tiếng đời Đờng, tính tình phãng kho¸ng, v¨n hay, vâ giái, thÝch rîu, ®i nhiÒu, lµm th¬ nhanh vµ rÊt hay vÒ chiÕn tranh, thiªn nhiªn, t/y, t×nh b¹n...-> Mét con ngêi tµi hoa vµ ®Çy c¸ tÝnh.. Ghi b¶ng I. §äc -T×m hiÓu chung I. T¸c gi¶ -T¸c phÈm: LÝ B¹ch (701 - 762). 2, §äc,. Hs đọc bài thơ Hs t×m hiÓu chó thÝch Hs tr¶ lêi Ph¬ng thøc : miªu t¶, biÓu c¶m. -vÞ trÝ: tõ xa =>nh×n ng¾m tõ xa -> kh«ng khắc hoạ đợc chi tiết tỉ mỉ nhng lại dễ phát hiện đợc vẻ đẹp toµn c¶nh. => N¾ng räi H¬ng L« khãi tÝa bay, =>C©u thø nhÊt ph¸c ra c¸i ph«ng nÒn cña bøc tranh toµn. II. §äc- T×m hiÓu chi tiÕt. 1. Néi dung C¶nh th¸c nói L.. -> Miªu t¶ kh¸i qu¸t h×nh.

(127) c¶nh th¸c nói L. =>Nhµ th¬ miªu t¶ th¸c níc vµo lóc mÆt trêi chiÕu räi ¸nh sáng. Thác nớc đổ mạnh, tung bät, to¶ h¬i níc nh s¬ng khãi ph¶n quang díi ¸nh n¾ng to¶ ra, h¾t ra 1 mµu tÝm rùc rì, k× ¶o. - Các chi tiết đó gợi tả 1 cảnh =>- ĐT chiếu (chiếu sáng, soi tîng nh thÕ nµo? s¸ng), sinh (lµm n¶y sinh, sinh - Trªn nÒn c¶nh nói rùc rì ra) - Gîi 1 c¶nh tîng hïng vÜ, hùng vĩ đó, 1 thác nớc hiện ra rực rỡ, lộng lẫy, huyền ảo nh kh¸c nµo 1 dßng s«ng treo tr- thÇn tho¹i. íc mÆt. Lời thơ nào đã tạo nên hình => Xa trông dòng thác trớc ¶nh nµy? s«ng nµy. - Tác giả đứng ở vị trí nào để =>Tả cảnh thác nớc từ trên miªu t¶ th¸c níc? đỉnh cao tuôn trào, đổ ầm ầm Cảnh thác từ trên đỉnh cao đ- xuống núi biến thành dải lụa îc miªu t¶ nh thÕ nµo? tr¾ng rñ xuèng yªn lÆng vµ bÊt Nghĩa của câu thơ này là gì? động đợc treo giữa khoảng v¸ch nói vµ dßng s«ng. - Ch÷ nµo trong lêi th¬ nµy => Níc bay th¼ng xuèng ba đợc viết với sự táo bạo của trí nghìn thớc. tëng tîng? C©u th¬ t¶ th¸c => Miªu t¶ tõ thÕ tÜnh chuyÓn nø¬c ë ph¬ng diÖn nµo? Nã sang thế động.Gợi tả sức sống gîi cho ta ®iÒu g×? m·nh liÖt cña th¸c níc. - Con sè ba ngh×n thíc cã =>chØ lµ con sè íc pháng hµm ph¶i lµ con sè chÝnh x¸c ý rất cao-làm tăng thêm độ không? Cách nói đó có tác nhanh, sức mạnh, thế đổ của dông g×? dßng th¸c. - “Níc bay th¼ng xuèng ba =>(c¶nh tîng m·nh liÖt k× ¶o ngh×n thíc” lµ 1 c¶nh tîng cña thiªn nhiªn) nh thÕ nµo? - C¶nh tîng m·nh liÖt k× ¶o kÝch thÝch trÝ tëng tîng cña nhà thơ, để ông viết tiếp lời th¬ hÕt søc Ên tîng. §ã lµ lêi th¬ nµo? =>- Tëng d¶i Ng©n Hµ tuét - Lêi th¬ gîi c¶nh tîng nh khái m©y. thÕ nµo? =>con thác treo đứng trớc mặt kh¸c nµo nh con s«ng Ng©n Hµ tõ trªn trêi r¬i xuèng. §©y còng lµ mét... ) =>- T©m hån vµ tÝnh c¸ch cña -§©y lµ bµi th¬ t¶ c¶nh ngô nhµ th¬ biÓu hiÖn 1 chÊt l·ng tình. Qua đặc điểm cảnh vật mạn trí tuệ, tính cách phóng đợc miêu tả, ta có thể thấy kho¸ng, trÝ tëng tîng phong nh÷ng nÐt g× trong t©m hån phó. vµ tÝnh c¸ch nhµ th¬? - ThÓ hiÖn t×nh yªu TN say -Nªu nh÷ng nÐt nghÖ thuËt đắm, nồng nàn. đặc sắc của văn bản? - §èi tîng t¸c gi¶ miªu t¶ lµ thắng cảnh của quê hơng đợc t¸c gi¶ tr©n träng, t«n vinh.. ¶nh ngän nói H¬ng L«.. - Gîi 1 c¶nh tîng hïng vÜ, rùc rì, léng lÉy, huyÒn ¶o nh thÇn tho¹i.. -> §©y lµ 1 c¶nh tîng m·nh liÖt k× ¶o cña TN.. - ThÓ hiÖn t×nh yªu TN say đắm, nồng nàn.. 2.NghÖ thuËt: -KÕt hîp tµi t×nh gi÷a c¸I thùc vµ ¶o. - Sö dông biÖn ph¸p so sánh, phóng đại - Liªn tëng, tëng tîng s¸ng t¹o - sö dông ng«n ng÷ giµu h×nh ¶nh * Ghi nhí: sgk (112 )..

(128) III. LuyÖn t©p: Thu Phè Ca Lô hoả chiếu thiên địa, Hång tinh lo¹n tö yªn. No·n lang minh nghuÖt d¹ Ca khúc động hàn xuyên. DÞch th¬ Lửa lò chiếu sáng cả đất trêi, Khãi tÝm rén tia hang lÊp l¸nh. Má chàng rực đỏ loá đêm tr¨ng, Khúc ca khua động dòng s«ng l¹nh.. GV cho hs đọc và tìm hiểu thÓ th¬ vµ cho häc sinh rÌn chÝnh t¶ . - Bài thơ này đợc làm theo thÓ th¬ nµo? - -Đặc điẻm của thể thơ đó? Dịch nghĩa: - Em đã gặp thể thơ này ở Lửa lò chiếu sáng cả đất trời, bµi nµo? Những đốm lửa hang nhảy lung tung trong lµn khãi tÝm. Má chàng ửng đỏ bong sáng dới đêm trăng, Khóc h¸t cña chµng lµm xao động cả dòng sông lạnh.. 4: Cñng cè. - §äc diÔn c¶m bµi th¬. 5: Híng dÉn. - Häc thuéc lßng bµi th¬ (b¶n dÞch). N¾m bµi häc. - Nhớ đợc 10 từ gốc Hán trong bài thơ. - NhËn xÐt vÒ h×nh ¶nh thiªn nhiªn trong bµi th¬. - Soạn bài: Từ đồng nghĩa. **************************************************************** Ngµy d¹y TiÕt 35 Từ đồng nghĩa I. Mục tiêu cần đạt. Học sinh hiểu thế nào là từ đồng nghĩa. Nắm đợc các loại từ đồng nghĩa. Rèn kĩ năng sử dụng từ đồng nghĩa khi nói và viết và phù hựp với văn cảnh. *Trọng tâm: Khái niệm, phân biệt 2 loại từ đồng nghĩa II. ChuÈn bÞ. GV: Nghiên cứu tài liệu, tìm ví dụ sử dụng từ đồng nghĩa HS: Tr¶ lêi c©u hái sgk III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò. - ThÕ nµo lµ quan hÖ tõ? Khi sö dông qht thêng m¾c nh÷ng lçi g×? VËn dông söa lçi qht trong c©u v¨n sau: 3. Bµi míi Gv giíi thiÖu bµi. Hoạt động của gv. - Hs th¶o luËn t×m c¸c tõ đồng nghĩa với từ “rọi”,. Hoạt động của hs - Hs đọc lại vb “ Xa ng¾m...”. Hs đọc + “ rọi ”: đồng nghĩa với. Ghi b¶ng I. Thế nào là từ đồng nghĩa. 1.Bµi tËp: sgk (113, 114). *NhËn xÐt: - Từ đồng nghĩa là những từ cã nghÜa gièng nhau hoÆc.

(129) “tr«ng”. ?Ngoµi ra tõ tr«ng cßn cã c¸c nghÜa sau: a. Coi sãc, gi÷ g×n cho yªn æn. b. Mong. ?Tìm thêm những từ đồng nghÜa víi mçi nghÜa cña tõ trªn.. ? Từ đồng nghĩa là gì? Em có nhËn xÐt g× vÒ tõ “tr«ng” trong mèi quan hÖ víi c¸c nhóm từ đồng nghĩa?. chiÕu, soi, ... + “ tr«ng ”: - Nhìn để nhận biết : đồng nghĩa với nhìn, ngó, nhßm, dßm, liÕc - Coi sãc, gi÷ g×n cho yªn ổn : đồng nghĩa với trông coi, ch¨m sãc, coi sãc, ... - Mong: đồng nghĩa với hy väng, tr«ng mong ... Hs đọc ghi nhớ. Hs tr¶ lêi. ? Hai tõ “qu¶, tr¸i” cã thÓ thay thế cho nhau đợc ko? Vì sao?. ?So s¸nh hai tõ “bá m¹ng” vµ “hi sinh”? ? Theo em, cã mÊy lo¹i tõ đồng nghĩa?. + Kh¸c nhau: - “ bá m¹ng ”: mang s¾c th¸i khinh bØ, coi thêng. - “ hi sinh ”: mang s¾c th¸i t«n kÝnh, trang träng. Hs tr¶ lêi Hs đọc ghi nhớ Tr¸i , qu¶ cã thÓ thay thÕ cho nhau vì đồng nghĩa hoµn toµn. -Bá m¹ng ,hi sinh kh«ng thay thÕ cho nhau v× s¾c th¸i biÓu c¶m kh¸c Hs tr¶ lêi. ? Tõ 2 vÝ dô (1), (2) phÇn II, em h·y rót ra c¸ch sö dông tõ đồng nghĩa? ? Theo em, t¹i sao ®o¹n trÝch “Sau phút chia li” lại ko đặt nhan đề là “Sau phút chia tay”?. ?Gọi hs đọc đề bài và cho các nhãm th¶o luËn - Hs nhËn xÐt, bè sung.. gÇn nghÜa víi nhau. -Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuộc nhiều nhóm từ đồng nghÜa kh¸c .. 2. Ghi nhí: sgk (114). II. Các loại từ đồng nghĩa. 1.Bµi tËp: sgk (114). * Bµi tËp 1. - Tõ “ qu¶ ” vµ “ tr¸i ”: gièng nhau hoµn toµn vÒ nghÜa. * Bµi tËp 2 + Gièng nhau: “ hi sinh ” vµ “ bá m¹ng ” đều chỉ sự không tồn tại, chÕt. ->đồng nghĩa không hoàn toµn 2. Ghi nhí.(sgk) III - Sử dụng từ đồng nghĩa. 1.Bµi tËp.(sgk) *NhËn xÐt: - Những từ đồng nghĩa hoàn toµn cã thÓ thay thÕ cho nhau. - Những từ đồng nghĩa ko hoµn toµn th× ko thÓ thay thÕ cho nhau. 2. Ghi nhí: (115). -Ko thÓ thay thÕ “chia li” b»ng “chia tay” v×: + Chia tay: cã t/c t¹m thêi. + Chia li: chia tay l©u dµi thËm chÝ lµ vÜnh biÖt -hs đọc IV. LuyÖn tËp. Hs thi t×m tõ. Tr×nh bµy Bài 1.Tìm từ Hán Việt đồng b¶ng, giÊy. nghÜa: Gan dạ: can đảm, can trờng. Nhµ th¬: thi sÜ, thi nh©n. Mæ xÎ: phÉu thuËt, gi¶i - hs sinh lµm vµ tr¶ lêi phÉu. Cña c¶i: tµi s¶n. Níc ngoµi: ngo¹i quèc. §ßi hái: nhu cÇu, yªu cÇu. Bài 2. Tìm từ gốc ấn Âu đồng nghÜa: - M¸y thu thanh: ra - ®i - «..

(130) /Yªu cÇu hs lµm bµi tËp 2 Hs th¶o luËn. - Thi tìm từ địa phơng. - Gv nhËn xÐt bµi lµm cña hs. Chốt đáp án.. - Sinh tè: vi - ta - min. - Xe h¬i: « t«. - D¬ng cÇm: pi - a- n«. Bài 3: Từ địa phơng và từ toàn d©n. VÝ dô: mu«i - v¸,bao diªm hép quÑt. Bài 4. Thay từ đồng nghĩa: (a) trao. (d) cêi (b) tiÔn. (e) tõ trÇn. (c) phµn nµn. Bµi 5. Ph©n biÖt nghÜa: Ví dụ:+ Xinh: Cái đẹp nghiêng về hình thức, đợc c¶m b»ng thÞ gi¸c.§Ñp: C¸i đẹp của xinh + sự thẩm định, ngỡng mộ. + Tu, nhÊp, nèc: Kh¸c nhau về cách thức hoạt động. + ¡n, x¬i, chÐn: ~ vÒ s¾c th¸i.. 4: Cñng cè. - Khái niệm, phân loại từ đồng nghĩa. - Cách dùng từ đồng nghĩa. 5: Híng dÉn. - Nắm đặc điểm của từ đồng nghĩa. - Lµm bµi tËp cßn l¹i (sgk). - Tìm trong một số văn bản đã học những cặp từ đồng nghĩa. - So¹n bµi: C¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m b»ng c¸ch tr¶ lêi c¸c c©u hái trong phÇn c¸c bµi tËp. ___________________________________________. Ngµy d¹y. TiÕt 36. c¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m I. Mục tiêu cần đạt. Học sinh tìm hiểu cách lập ý rất đa dạng của bài văn biểu cảm để có thể mở réng ph¹m vi, kÜ n¨ng lµm bµi biÓu c¶m. NhËn ra c¸ch viÕt cña mçi ®o¹n v¨n. Nắm đợc các dạng văn xuôi biểu cảm và các cách lập ý tơng ứng để từ đó có thÓ vËn dông viÕt v¨n biªñ c¶m. *Träng t©m: Nh÷ng c¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m thêng gÆp II. ChuÈn bÞ. GV: Nghiªn cøu tµi liÖu. HS: §äc kÜ c¸c bµi v¨n sgk t117->119 III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu đặc điểm của văn biểu cảm. 3.Bµi míÝ.

(131) Gv giíi thiÖu bµi. Hoạt động của gv. - Đoạn văn nói về vấn đề gì? - Cây tre đã gắn bó với đời sèng cña ngêi d©n VN bëi nh÷ng c«ng dông cña nã nh thÕ nµo? - §Ó thÓ hiÖn sù g¾n bã “cßn mãi” của tre, đoạn văn đã nhắc đến gì ở tơng lai? - Nh vậy ngời viết đã bày tỏ tình cảm đối với sự vật bằng c¸ch nµo?. Hoạt động của hs. Hs đọc đoạn văn của Thép Míi (117). =>- §o¹n v¨n nãi vÒ c©y tre VN trên bớc đờng đi tới tơng lai của đất nớc. =>- C«ng dông: nøa tre cßn m·i, chia bïi sÎ ngät, vui h¹nh phóc, hoµ b×nh.. Ghi b¶ng I. Nh÷ng c¸ch lËp ý thêng gÆp cña bµi v¨n biÓu c¶m. 1. Liªn hÖ hiÖn t¹i víi t¬ng lai. * §o¹n v¨n: C©y tre VN ThÐp Míi. - §o¹n v¨n nãi vÒ c©y tre VN trên bớc đờng đi tới tơng lai của đất nớc.. =>- T¬ng lai: Ngµy mai ... nhng ... tre xanh … =>Bày tỏ tình cảm đối với sự vËt b»ng c¸ch: liªn hÖ hiÖn t¹i víi t¬ng lai.. 2- Håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i: * §o¹n v¨n: Ngêi ham ch¬i - HPNT - §v nãi vÒ sù say mª con gà đất của nhân vật tôi.. - Hs đọc đoạn văn: Ngời ham ch¬i. - Đoạn văn nói về vấn đề gì? =>- Đv nói về sự say mê con gà đất của nhân vật tôi. - Nhân vật tôi đã say mê con - Hoá thân thành con gà trống gà đất nh thế nào? để dõng dạc cất lên điệu nhạc sím mai. - Việc hồi tởng quá khứ đã - Gîi lªn nh÷ng c¶m xóc: gîi lªn c¶m xóc g× cho t¸c những con gà đất lần lợt vỡ gi¶? dọc theo tuổi thơ mãi để lại trong t«i 1 nçi g× s©u th¼m, gièng nh 1 linh hån. - ë ®o¹n v¨n nµy nh©n vËt t«i =>Bµy tá c¶m xóc b»ng c¸ch đã bày tỏ cảm xúc đối với sự hồi tởng quá khứ và suy nghĩ vËt b»ng c¸ch nµo ? vÒ hiÖn t¹i. 3- Tëng tîng t×nh huèng, høa hÑn, mong íc: - Hs đọc đoạn văn. * §o¹n v¨n: trÝch trong - Đoạn văn đề cập đến vấn =>- §o¹n v¨n nãi vÒ t×nh c¶m Nh÷ng tÊm lßng cao c¶ - Ðt đề gì ? yªu mÕn c« gi¸o cña t¸c gi¶. môn đô đơ A mi xi. - Để bày tỏ tình cảm yêu mến => Đoạn văn đã tởng tợng và - Đoạn văn nói về tình cảm cô giáo, tác giả đã tởng tợng gợi lại những kỉ niệm về cô yªu mÕn c« gi¸o cña t¸c vµ gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm g× giáo: Tìm gặp cô giữa đám gi¶. vÒ c«? häc trß, nghe tiÕng c« gi¶ng bµi, thÊy c« mÖt nhäc, ®au đớn, yêu thơng, thất vọng, lo l¾ng, sung síng... - Đoạn văn đã thể hiện tình =>Tëng tîng t×nh huèng, høa cảm đối với cô giáo bằng hÑn vµ gîi l¹i kØ niÖm. c¸ch nµo? - Gv: Tëng tîng t×nh huèng, høa hÑn, mong íc còng lµ 1 cách bày tỏ tình cảm đối với 4- Quan s¸t, suy ngÉm: con ngêi vµ sù vËt. * §o¹n v¨n: TrÝch trong Cá - Hs đọc đoạn văn. d¹i cña T« Hoµi. - §o¹n v¨n miªu t¶ vµ biÓu =>- Miªu t¶ vµ biÓu c¶m vÒ u. - Miªu t¶ vµ biÓu c¶m vÒ u..

(132) cảm về đối tợng nào? - Đoạn văn đã miêu tả đặc ®iÓm g× cña u? T¸c gi¶ miªu t¶ bãng d¸ng vµ khu«n mÆt của u để làm gì? Vậy tác giả đã biểu cảm gì? - Để miêu tả và biểu cảm đợc nh vËy th× t¸c gi¶ ph¶i lµm g×? (Q.s¸t vµ suy ngÉm). - Gv: Vừa rồi chúng ta đã đi t×m hiÓu nh÷ng c¸ch lËp ý cho bµi v¨n biÓu c¶m. - §Ó t¹o lËp ý cho bµi v¨n biÓu c¶m vµ kh¬i nguån cho m¹ch c¶m xóc n¶y sinh, th× ngêi viÕt cÇn ph¶i lµm g×? Híng dÉn luyÖn tËp - Lập dàn ý cho đề: Cảm xúc vÒ vên nhµ. - Em h·y nªu c¸c bíc lµm 1 bµi v¨n biÓu c¶m? (4 bíc: Tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn ý, viết bài, đọc và sửa bài) - MB cÇn ph¶i lµm g×? - TB cÇn t¶ nh÷ng g×? - KB cÇn nªu c¶m xóc g×?. - Miªu t¶: Gîi t¶ bãng d¸ng và khuôn mặt của u đã già. - Biểu cảm: Tác giả đã biểu lộ lßng th¬ng c¶m vµ hèi hËn v× mình đã thờ ơ, vô tình với u. =>Q.s¸t vµ suy ngÉm).. Hs đọc ghi nhớ. * Ghi nhí: sgk (121 ). II- LuyÖn tËp: 1- Tìm hiểu đề và tìm ý. 2-LËp dµn bµi: a- MB: Giíi thiÖu vên vµ tình cảm đối với vờn nhà. b- TB: Miªu t¶ vên vµ lai lÞch cña vên. - Vên vµ cuéc sèng vui, buồn của gia đình. - Vờn và lao động của cha mÑ. - Vên qua bèn mïa. c- KB: C¶m xóc vÒ vên nhµ.. 4, Cñng cè: §äc ghi nhí sgk 5: Híng dÉn. - TriÓn khai dµn ý trªn thµnh bµi v¨n. - Tập lập dàn ý đề b,c (121). - T×m vÝ dô chøng tá c¸ch lËp ý ®a d¹ng trong c¸c bµi v¨n biÓu c¶m. - Soạn bài: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh. ______________________________________ Ngµy d¹y TiÕt 37 Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh. (Lý B¹ch) I. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh cảm nhận đề tài vọng ngyệt hoài hơng ( nhìn trăng nhớ quê) đợc thể hiÖn gi¶n dÞ, nhÑ nhµng mµ s©u l¾ng, thÊm thÝa trong bµi th¬ cæ thÓ cña lÝ B¹ch. - Thấy đợc tác dụng của nghệ thuật đối và vai trò của câu cuối trong một bài th¬ tø tuyÖt. - Rèn kĩ năng đọc và phân tích thơ ngũ ngôn tứ tuyệt. - Bíc ®Çu tËp so s¸nh b¶n dÞch th¬ vµ b¶n phiªn ©m ch÷ H¸n, ph©n tÝch t¸c phÈm. *Träng t©m: T×nh yªu quª h¬ng cña t¸c gi¶ mét c¸ch ch©n thµnh, s©u s¾c. II. ChuÈn bÞ. GV: Su tÇm nh÷ng bµi th¬ viÕt vÒ tr¨ng HS: §äc tr¶ lêi c©u hoi sgk III. Các hoạt động dạy - học..

(133) 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc bµi “ Xa ng¾m th¸c nói L”. Em c¶m nhËn đợc vẻ đẹp của thác núi L ntn? 3. Bµi míi Gv giíi thiÖu bµi: “Vọng nguyệt hoài hơng”- Trông trăng nhớ quê - Là 1 đề tài phổ biến trong thơ cổ TQ. Vầng trăng đã trở thành biểu tợng truyền thống quen thuộc. Xa quª tr¨ng cµng s¸ng, cµng trßn, cµng gîi nçi nhí quª. B¶n th©n h×nh ¶nh vầng trăng 1 mình trên bầu trời cao thăm thẳm trong đêm khuya thanh tĩnh đã đủ gợi lên nỗi sầu xa xứ. Trăng mùa thu, lại càng có sức gợi nỗi nhớ nhà, nhớ quê. Bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh đã chọn đề tài ấy nh ng vẫn mang lại cho ngời đọc cả nghìn năm nay biết bao rung cảm sâu xa. Hoạt động của gv ? Gọi hs đọc chú thích * sgk (Gv nhÊn m¹nh: LÝ B¹ch lµ nhµ th¬ næi tiÕng cña Tquèc đời Đờng, ông đợc mệnh danh lµ “tiªn th¬” - Cách đọc: giọng trầm buån, t×nh c¶m, nhÞp 2/3. - Gv kiÓm tra viÖc häc tõ H¸n ViÖt cña hs. ?Cho hs đọc chú thích từ ng÷ ? Xác định thể thơ, vần, nhÞp? So s¸nh víi bµi “Phß gi¸ vÒ kinh”? ?Nêu phơng thức biểu đạt chÝnh cña bµi th¬. ? Cã thÓ chia bè côc bµi th¬ thµnh 2 phÇn t¶ c¶nh, t¶ t×nh ko? V× sao? - Hs đọc 2 câu đầu ở bản phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬. - Hai c©u ®Çu t¶ c¶nh g×, ë ®©u? - Cảnh ánh trăng đợc miêu t¶ qua nh÷ng tõ ng÷ nµo? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶? - Những từ đó đã gợi tả ánh tr¨ng nh thÕ nµo? - Gv: Ch÷ “sµng” cho thÊy tr¨ng s¸ng ®Çu giêng, nghÜa lµ nhµ th¬ ®ang n»m trªn giêng thao thøc không ngủ đợc. Chữ “nghi”: ngỡ là, tởng là và chữ “sơng” đã xuất hiÖn 1 c¸ch tù nhiªn, hîp lÝ. V× tr¨ng qu¸ s¸ng trë thµnh mµu tr¾ng gièng nh s¬ng lµ ®iÒu cã thËt. Nãi về điều đó nhà thơ Tiêu Cơng đã viÕt: D¹ nguyÖt tù thu s¬ng (tr¨ng đêm giống nh sơng). ở Tiêu Cơng là so sánh, đối chiếu, còn với Lí Bạch thì đó lại là khoảnh khắc suy. Hoạt động của hs -hs đọc. Ghi b¶ng I. §äc - T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶ - T¸c phÈm. -hs nghe - Hs đọc vb.. -hs đọc chú thích - NhÞp 2/3, vÇn c©u 2,4 - biÓu c¶m - Hai câu đầu: Cảnh đêm tr¨ng thanh tÜnh. - Hai c©u cuèi: C¶m nghÜ cña t/g. -hs đọc 2 câu đầu =>t¶ c¶nh ¸nh tr¨ng, ë ®Çu giêng: sµng tiÒn, nguyÖt. => minh, quang, s¬ng => Sö dông 1 lo¹t c¸c tõ ng÷ gîi t¶ ¸nh tr¨ng rÊt s¸ng gièng nh s¬ng trªn mặt đất.. 2. §äc.. 3. Chó thÝch (sgk). 4. ThÓ th¬. Ngò ng«n tø tuyÖt 5. Phơng thức biểu đạt 6. Bè côc. 2 phÇn II.§äc- T×m hiÓu chi tiÕt. 1. Hai c©u ®Çu - §Çu giêng ¸nh tr¨ng räi, Ngỡ mặt đất phủ sơng.. -> Sö dông 1 lo¹t c¸c tõ ng÷ gîi t¶ ¸nh tr¨ng rÊt s¸ng giống nh sơng trên mặt đất.. => Gợi vẻ đẹp dịu êm, mơ.

(134) nghÜ cña con ngêi.. - Hai c©u th¬ ®Çu gîi cho ta thấy vẻ đẹp của trăng nh thế nµo?. => Gợi vẻ đẹp dịu êm, mơ mµng, yªn tÜnh.. mµng, yªn tÜnh.. - Gv: §ªm cµng vÒ khuya cµng trë nªn yªn tÜnh, kh«ng gian bèn bÒ v¾ng lÆng, nhµ th¬ chît tØnh giÊc thÊy m×nh n»m díi ¸nh tr¨ng. H×nh nh trăng đã đánh thức thi nhân dậy. Thật chủ động, trăng đến khơi gợi 1 nguån th¬ vµ tr¨ng lµ chÊt liÖu t¹o nªn nguån th¬ dµo d¹t.. - Hai c©u th¬ ®Çu chØ thuÇn tuý t¶ c¶nh hay võa t¶ c¶nh, võa t¶ t×nh?. - Gv: Hai c©u th¬ ®Çu võa t¶ c¶nh, võa t¶ t×nh, cßn 2 c©u cuèi th× sao? - Hs đọc 2 câu thơ cuối (Bản phiªn ©m vµ dÞch th¬). - Hai c©u cuèi t¶ c¶nh hay t¶ t×nh? - Cảnh và tình đợc tả thông qua nh÷ng tõ ng÷ nµo? - Cử đầu và đê đầu là chỉ hành động của ai? - Hai hành động này nh thế nào với nhau? (đối nhau) - §èi cã t¸c dông g×? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶? ViÖc sö dông 1 lo¹t §T nh vËy cã t¸c dông g×? - Gv: Hành động ngẩng đầu xuất hiện nh 1 động tác tất yếu để kiểm nghiệm sơng hay tr¨ng . Nh×n ¸nh tr¨ng 1 lÇn nữa, mà để nhớ về quê hơng, nghÜ vÒ quª xa. - V× sao t¸c gi¶ nh×n tr¨ng s¸ng l¹i gîi nçi nhí quª? - Nhan đề của bài thơ là TÜnh d¹ tø (C¶m nghÜ trong đêm thanh tĩnh), vậy cảm nghÜ mµ t¸c gi¶ muèn thÓ hiÖn trong bµi th¬ lµ c¶m nghÜ g× ? - Qua 2 bµi th¬ xa ng¾m th¸c nói L vµ C¶m nghÜ. => Tõ “nghi” chØ tr¹ng th¸i cña nh©n vËt tr÷ t×nh, Èn chøa t×nh c¶m cña thi nh©n, võa t¶ tr¹ng th¸i b©ng khu©ng, ngì ngµng, võa t¶ cö chØ cña ngêi ®ang n»m trªn giêng “cói ®Çu” xuèng nhìn mặt đất, nhìn vào mông lung, nhớ đất, nhớ ngêi. §ã chÝnh lµ t¶ t×nh. 2- Hai c©u th¬ cuèi: - Cö ………..h¬ng. - NgÈng ®Çu nh×n tr¨ng s¸ng, Cói ®Çu nhí cè h¬ng.. =>C¶nh: minh nguyÖt, t×nh: t cè h¬ng. -> Phép đối, =>Chỉ hành động của nhân vËt tr÷ t×nh. - Sö dông 1 lo¹t §T chØ ho¹t => đối nhau động, trạng thái, tính chất cña sù vËt - Gîi t¶ t©m tr¹ng =>Làm cho câu thơ cân đối, buồn, nhớ quê hơng. nhÞp nhµng. => Sö dông 1 lo¹t §T chØ hoạt động, trạng thái, tính chÊt cña sù vËt - Gîi t¶ t©m tr¹ng buån, nhí quª h¬ng. => T×nh yªu vµ nçi nhí quª da diÕt.. => Trong cái đêm thanh tÜnh Êy, tr¨ng rÊt s¸ng, rÊt đẹp nhng lòng ngời không thể vui với trăng đợc mà trái l¹i dï ngÈng ®Çu nh×n trăng, hay cúi đầu nhìn đất th× nçi nhí quª vÉn kh¾c III.Tæng kÕt: kho¶i trong lßng. Ghi nhí: sgk (124 )..

(135) trong đêm thanh tĩnh, em hiÓu thªm g× vÒ t©m hån vµ tµi n¨ng cña LÝ B¹ch? - Nªu néi dung nghÖ thuËt cña bµi th¬? Híng dÉn luyÖn tËp - Em hãy chỉ ra các động từ cã trong bµi th¬? Vµ chØ ra vai trß liªn kÕt ý th¬ cña nã? T×m CN cho c¸c §T Êy? Chóng bÞ lîc bá nh»m môc đích gì?. Hs đọc ghi nhớ. IV.LuyÖn tËp: - §éng tõ: Nghi, cö, väng, đê, t (ngỡ, ngẩng, nhìn, cúi, nhí) - CN lµ nh©n vËt tr÷ t×nh (nhµ th¬) bÞ tØnh lîc. §ã lµ ®iÒu t¹o nªn sù thèng nhÊt, liÒn m¹ch cña c¸c c©u th¬, bµi th¬.. 4 : Cñng cè. - Néi dung, nghÖ thuËt. - Qua 2 bài thơ của Lí Bạch, em cảm nhận đợc điều gì về tâm hồn và tài th¬ cña LÝ B¹ch? 5 : Híng dÉn. - Häc thuéc lßng bµi th¬ theo b¶n dÞch. - ViÕt mét bµi v¨n ng¾n, nªu c¶m nhËn cña m×nh vÒ bµi th¬. - Dựa vào phần dịch nghĩa, tập so sánh để thấy đợc sự khác nhau giữa bản dÞch th¬ vµ nguyªn t¸c. - So¹n bµi: Håi h¬ng ngÉu th theo hÖ thèng c©u hái. Ngµy d¹y TiÕt 38. NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª ( H¹ Tri Ch¬ng ). I. Mục tiêu cần đạt: - CÈm nhËn t×nh yªu quª h¬ng bÒn chÆt, s©u nÆng chîtnhãi lªn trong mét t×nh huống ngẫu nhiên, bất ngờ đợc ghi lại một cách hóm hỉnh trong bài thơ thất ng«n tø tuyÖt §êng LuËt. - Rèn kĩ năng đọc và phân tích thơ thất ngôn tứ tuyệt. - Bíc ®Çu tËp so s¸nh b¶n dÞch th¬ vµ b¶n phiªn ©m ch÷ H¸n, ph©n tÝch t¸c phÈm. *Trọng tâm: Tình cảm quê hơng sâu nặng và nghệ thuật đối trong bài thơ. II. ChuÈn bÞ. GV: HÖ thèng c©u hái -ph©n tÝch - lêi b×nh HS: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái sgk III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - Đọc thuộc bài “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” của Lí Bạch. - Qua bài thơ, em cảm nhận đợc những t/c sâu sắc nào của t/g? 3. Bµi míi Giíi thiÖu bµi: Xa quª, nhí quª, väng nguyÖt hoµi h¬ng, buån sÇu xa xø .... lµ nh÷ng đề tài quen thuộc trong thơ cổ trung đại Phơng Đông. Nhng mỗi nhà thơ trong.

(136) từng hoàn cảnh riêng lại có những cách thể hiện độc đáo, không trùng lặp. Còn gì vui mừng, xốn xang hơn, khi xa quê đã lâu, nay mới đợc trở về? Thế nhng có khi l¹i gÆp nh÷ng chuyÖn bÊt ngê, buån muèn r¬i níc m¾t. LÇn vÒ th¨m quª ®Çu tiªn còng lµ lÇn cuèi cïng cña l·o quan H¹ Tri Ch¬ng sau h¬n 50 n¨m xa c¸ch lµ trêng hîp nao lßng nh thÕ. Hoạt động của gv - Hs dùa vµo chó thÝch (*) trong sgk, giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ H¹ Tri Ch¬ng. - Gv: H¹ Tri Ch¬ng ko næi tiÕng nh LB, §P nhng næi tiÕng víi bµi “Håi h¬ng ngÉu th” viÕt n¨m 744, khi «ng 86 tuæi và đã xa quê hơn nửa thế kỉ. ? Bài thơ đợc viết trong hoàn c¶nh nµo. - Gv: Hạ Tri Trơng đỗ tiến sĩ n¨m 36 tuæi vµ lµm quan 50 n¨m díi triÒu vua §êng HuyÒn T«ng. §Õn n¨m 86 tuæi míi c¸o quan nghØ hu, trë về quê hơng. Vừa đặt chân tới lµng th× gÆp 1 sù viÖc bÊt ngê khiến ông xúc động. Thế là «ng ngÉu høng viÕt bµi th¬ nµy. - Cách đọc: giọng chậm, buån, c©u 3 h¬i ng¹c nhiªn; nhÞp 4/3, c©u 4 nhÞp 2/5. - Gv kiÓm tra viÖc häc, hiÓu tõ H¸n ViÖt cña hs. Cho hs đọc phần chú thích tõ ng÷ - Hs nhËn diÖn thÓ th¬ ë nguyªn t¸c vµ hai b¶n dÞch. - Gv nhÊn m¹nh: Hai b¶n dịch đều theo thể thơ lục bát d©n téc. Tuy kh¸c nhau vÒ c©u, nhÞp, vÇn, luËt, c¶ giäng ®iÖu nhng c¸c dÞch gi¶ đều cố chuyển đợc cái tâm tr¹ng, c¶m xóc vui, buån, ngì ngµng cña nhµ th¬ khi vÒ th¨m quª cò mµ trÎ con l¹i tëng «ng lµ ngêi kh¸ch l¹. ? Phơng thức biểu đạt?. Hoạt động của hs - Hs chó thÝch (*). Ghi b¶ng I. §äc- T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶-. T¸c phÈm H¹ Tri Ch¬ng (659 - 744).. Xuất xứ và hoàn cảnh ra đời. - Lµ mét trong hai bµi “ Håi h¬ng ngÉu th ” cña H¹ Tri Ch¬ng. - T×nh cê viÕt nh©n lÇn nhµ th¬ vÒ th¨m quª n¨m 744, khi ông 86 tuổi và đã xa quê hơn nöa thÕ kû.. - Hs đọc văn bản.. 2. §äc. -hs t×m hiÓu chó thÝch. 3. Chó thÝch tõ ng÷. -hs tr¶ lêi. 4. ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt. (B¶n dÞch: th¬ lôc b¸t). 5. Phơng thức biểu đạt: BiÓu c¶m + (tù sù) 6 . Bè côc. ?Em chia bè côc bµi th¬ ntn. - 2 phÇn. +2 c©u ®Çu: t/y quª h¬ng tõ cuộc đời của chính mình + 2 c©u cuèi: t/y quª h¬ng tõ bän trÎ trong lµng.. II. §äc-T×m hiÓu chi tiÕt..

(137) - Hs đọc 2 câu đầu. - Hai c©u th¬ ®Çu lµ t¶ hay kÓ? KÓ vµ t¶ vÒ ai, vÒ nh÷ng vấn đề gì? (Kể và tả về bản th©n) - Em hiÓu thÕ nµo lµ giäng quª?. - Hs đọc 2 câu đầu. - c©u 1 kÓ , c©u 2 t¶. => lµ chÊt quª, hån quª biÓu hiÖn trong giäng nãi cña con - Giọng quê không đổi điều ngêi. đó có ý nghĩa gì ? => vẫn giữ đợc bản sắc quê - BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo hơng, không thay đổi. đợc sử dụng ở đây? => §èi gi÷a c¸c vÕ trong c©u - Chỉ ra các hình ảnh đối lập gọi là tiểu đối đó? =>-VÕ: thiÕu tiÓu li gia/l·o đại hồi; hơng âm vô cải/mấn mao tåi. - Tõ lo¹i: danh tõ”thiÕu tiÓu/ -T¸c dông cña biÖn ph¸p lão đại;hơng âm/ mấn mao, nghệ thuật đó? động từ:li/ hồi;vô cải/tồi =>Võa lµm cho c©u v¨n c©n đối, nhịp nhàng, vừa khái quát đợc quãng đời xa quê và làm nổi bật sự thay đổi về vóc dáng và tuổi tác, đồng thời b- Em có nhận xét gì về các ớc đầu hé lộ tình cảm quê hhình ảnh, chi tiết đợc kể và ¬ng cña nhµ th¬. t¶ ë ®©y? T¸c dông cña nã? => Sö dông h×nh ¶nh chi tiÕt võa ch©n thùc, võa tîng trng - Xa quª l©u, ë con ngêi nhµ -> Lµm næi bËt t×nh c¶m g¾n thơ, cái gì thay đổi theo thời bó với quê hơng. gian, cái gì không đổi? => Mái tóc đã thay đổi theo - Sự đổi và không đổi đó có ý thời gian, còn giọng quê thì nghÜa g×? không thay đổi. - Gv: Câu 1 là tự sự để biểu => Khẳng định sự bền bỉ của cảm, còn câu 2 là miêu tả để tình cảm con ngời đối với quê biÓu c¶m. §©y lµ ph¬ng thøc h¬ng. béc lé t×nh c¶m 1 c¸ch gi¸n tiÕp. Ng«n tõ vµ h×nh ¶nh cø nhÑ nhµng cÊt lªn 1 c¸ch thÊm thÝa biÕt bao c¶m xóc, nghe nh đằng sau có tiếng thở dài. Nhµ th¬ nh×n thÊy quª h¬ng, cÊt tiÕng nãi theo giäng cña quª h¬ng, råi tù ng¾m m×nh, thấy mình thay đổi nhiều quá tríc quª h¬ng, lµng xãm. - Hs đọc 2 câu cuối. - Hai c©u nµy lµ kÓ hay t¶? KÓ viÖc g×? -> KÓ chuyÖn khi vÒ tíi lµng - Khi vừa về đến làng hình ¶nh ®Çu tiªn mµ t¸c gi¶ gÆp quª lµ ai? V× sao t¸c gi¶ l¹i kÓ vÒ => Bän trÎ lµ ngêi lµng, lµ sù sèng cña lµng, lµ h×nh ¶nh tbän trÎ con? ¬ng lai cña lµng, chóng ch©n - Víi t¸c gi¶, Ên tîng râ nhÊt thËt, hån nhiªn. cña bän trÎ lµ g×? - Tại sao với tác giả đó là ấn =>thấy lạ không chào mà lại hái. tîng râ nhÊt? -> H×nh ¶nh bän trÎ gîi nhí thêi niªn thiÕu vµ gîi b¶n s¾c. 1- Hai c©u th¬ ®Çu (KhaiThõa): - Thiếu tiểu li gia, lão đại håi, H¬ng ©m v« c¶i, mÊn mao tåi. - Khi ®i trÎ, lóc vÒ giµ, Giọng quê vẫn thế, tóc đà kh¸c bao. ->Sö dông tõ tr¸i nghÜa vµ hình ảnh đối lập.. -> Sö dông h×nh ¶nh chi tiÕt võa ch©n thùc, võa tîng trng -> Lµm næi bËt t×nh c¶m g¾n bã víi quª h¬ng. => Khẳng định sự bền bỉ của tình cảm con ngời đối với quª h¬ng.. 2- Hai c©u cuèi (ChuyÓn Hîp): - Nhi đồng tơng kiến, bất tơng thức, TiÕu vÊn: Kh¸ch tßng hµ xø lai? - TrÎ con nh×n l¹ kh«ng chµo Hái r»ng: Kh¸ch ë chèn nµo l¹i ch¬i? -> KÓ chuyÖn khi vÒ tíi lµng quª. -> H×nh ¶nh bän trÎ gîi nhí thêi niªn thiÕu vµ gîi b¶n s¾c.

(138) tốt đẹp của quê hơng. -> Gợi nçi buån v× xa quª qu¸ l©u, thµnh ra xa l¹ víi quª. - T¸c gi¶ kÓ chuyÖn khi míi về làng để nhằm mục đích g×? - Em hãy nêu những nét đặc s¾c vÒ ND vµ NT cña bµi th¬? - Hs đọc ghi nhớ. - §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi Gv: ChÝnh t×nh yªu quª h¬ng lu«n thêng trùc, s©u nÆng trong lßng nhµ th¬ nªn chØ cÇn mét nguyªn cí nhá đụng chạm vào thôi cũng lµm nã béc lé. Ko yªu quª, ko nÆng lßng víi quª, ko thÓ cã nh÷ng phót gi©y ch¹nh lßng v× nh÷ng ®iÒu tëng nh rÊt nhá Êy. ? So s¸nh néi dung biÓu c¶m, nghÖ thuËt biÓu c¶m, t×nh huèng biÓu c¶m cña bµi nµy víi bµi “C¶m nghÜ ....” cña LÝ B¹ch.. ? Em cảm nhận đợc điều thiªng liªng nµo trong cuéc đời mỗi con ngời. - Em hãy nêu những nét đặc s¾c vÒ ND vµ NT cña bµi th¬? - Hs đọc ghi nhớ. - §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi. tốt đẹp của quê hơng. -> Gợi nçi buån v× xa quª qu¸ l©u, thµnh ra xa l¹ víi quª. => BiÓu hiÖn t×nh c¶m quª h¬ng th¾m thiÕt, bÒn bØ.. => BiÓu hiÖn t×nh c¶m quª h¬ng th¾m thiÕt, bÒn bØ.. -Giống: đều thể hiện tình quê h¬ng th¾m thiÕt. -Kh¸c: -NghÖ thuËt biÓu c¶m: +Bµi tríc biÓu c¶m qua miªu t¶. +Bµi nµy biÓu c¶m qua tù sù - T×nh huèng biÓu c¶m: + Bài trớc qua đêm trăng. + B×a nµy qua t×nh huèng buồn cời khi vừa đặt chân về quª - Quª h¬ng lµ n¬i híng vÒ cña mçi con ngêi. Néi dung. - T×nh yªu quª h¬ng thÇm kÝn, s©u nÆng cña nhµ th¬. - Nh¾c nhë: Quª h¬ng, t×nh quª lµ ®iÒu thiªng liªng ko thÓ thiÕu trong c/® mçi con ngêi. NghÖ thuËt. - BiÓu c¶m gi¸n tiÕp qua miªu t¶, tù sù. - Tõ ng÷ b×nh dÞ nhng gîi c¶m. - Nghệ thuật đối điêu luyện, tµi t×nh.. 4.Cñng cè. Gv kh¸i qu¸t l¹i toµn bµi 5.Híng dÉn. - Thuéc th¬. Thuéc ghi nhí. III. Tæng kÕt: *Ghi nhí: sgk (128 ).. IV: LuyÖn tËp: - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n vÒ t×nh c¶m cña em víi quª h¬ng..

(139) - Ph©n tÝch t©m trang cña t¸c gi¶ trong bµi th¬. - ViÕt mét bµi v¨n ng¾n, nªu c¶m nhËn cña em khi häc xong bµi th¬. - So¹n bµi: Tõ tr¸i nghÜa.. Ngµy d¹y. TiÕt 39. Tõ tr¸i nghÜa. I. Mục tiêu cần đạt - Häc sinh n¾m v÷ng kh¸i niÖm cña tõ tr¸i nghÜa. - Cã ý thøc lùa chän tõ tr¸i nghÜa khi nãi vµ viÕt. - TÝch hîp kiÕn thøc ë hai v¨n b¶n “ TÜnh d¹ tø ” vµ “ Håi h¬ng ngÉu th ”. *Träng t©m: Kh¸i nÖm vµ c¸ch sö dông tõ tr¸i nghÜa. II. ChuÈn bÞ. GV: B¶ng phô, ®o¹n th¬ v¨n cã sö dông tõ tr¸i nghÜa HS: §äc sgk, «n l¹i kiÕn thøc vÒ tõ tr¸i nghÜa. III.Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò - Thế nào là từ đồng nghĩa? Có mấy loại từ đồng nghĩa? Cho ví dụ? 3.Bµi míi Gv g/thiÖu bµi. Cặp từ rách - lành không phải là từ đồng nghĩa mà là từ trái nghĩa. Vậy thế nào lµ tõ tr¸i nghÜa vµ sö dông tõ tr¸i nghÜa nh thÕ nµo? Chóng ta ®i t×m hiÓu bµi h«m nay. Hoạt động của gv. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng. I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? 1.Bµi tËp (sgk) - Gọi hs đọc 2 bản dịch Hs đọc lại 2 bản dịch thơ. a. Bµi tËp 1 th¬ -hs tr¶ lêi - Tõ tr¸i nghÜa trong bµi “TÜnh ? H·y t×m c¸c cÆp tõ tr¸i d¹ tø”: ngÈng >< cói. nghÜa trong hai v¨n b¶n ( hoạt động của đầu...) dÞch th¬ trªn? - C¸c cÆp tõ cã nghÜa tr¸i - Tõ tr¸i nghÜa trong bµi “Håi ? Dùa trªn tiªu chÝ nµo ngîc nhau dùa trªn 1 tiªu h¬ng ngÉu th”: mà em xác định đợc nh chí chung đợc gọi là từ trái ®i ><vÒ (sù di chuyÓn) vËy? NhËn xÐt vÒ ý nghÜa nghÜa trÎ >< giµ (tuæi t¸c) của các cặp từ đó? -t¬i>< hÐo * NhËn xÐt: NghÜa cña c¸c tõ ?H·y lÊy vÝ dô vÒ c¸c cÆp -xinh >< xÊu trong mçi cÆp tõ trªn tr¸i ngîc tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau nhau. - hs tr¶ lêi b. Bµi tËp 2 ? T×m tõ tr¸i nghÜa víi tõ giµ >< non “ giµ ” trong “ cau giµ ”, “ - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ rau giµ ”? thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa GV chèt : nh vËy tõ “ giµ” - hs nghe kh¸c nhau. lµ tõ nhiÒu nghÜa: +ChØ tuæi t¸c cao cña con.

(140) ngêi. + Chỉ độ quá lá của cây qu¶ ? Em h·y cho biÕt, tõ tr¸i nghÜa lµ g×? - Hs vËn dông nhanh: (Nhãm) ? T×m c¸c tõ tr¸i nghÜa víi tõ “ xÊu ”, “chÝn”?. 2 hs đọc. xấu >< xinh, xấu >< đẹp xÊu >< tèt. chÝn >< sèng, chÝn>< xanh hs quan s¸t l¹i 2 b¶n dÞch. ? Em h·y cho biÕt t¸c Tạo ra các cặp tiểu đối: dông cña c¸c cÆp tõ tr¸i + Tạo sự cân đối, nhịp nghĩa đã tìm đợc trong hai nhàng cho câu văn, thơ. v¨n b¶n trªn? + NhÊn m¹nh t×nh c¶m, c¶m xóc cña nhµ th¬ ? H·y nªu mét sè thµnh “ ba ch×m b¶y næi ”, “ ®Çu ng÷ cã sö dông tõ tr¸i xu«i ®u«i lät ”, “ lªn bæng nghÜa? xuèng trÇm ”, “ chã tha ®i mÌo tha l¹i ”... ? Các từ trái nghĩa đợc sử dông trong c¸c thµnh - 2 hs đọc ghi nhớ ng÷ trªn cã t¸c dông g×?. - Hs thi t×m nhanh. NhËn Hs thi t×m nhanh xÐt, bæ sung. ? Xác định cặp từ trái nghÜa trong bµi th¬ “B¸nh tr«i níc” cña XH? * Chó ý: Kh¶ n¨ng kÕt hîp cña c¸c tõ tr¸i nghÜa - hs lµm bµi gièng nhau. - Hs t×m c¸c thµnh ng÷ cã sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa. (Nhãm) - Hs th¶o luËn: ? “Mét”, “ba” trong c©u “Mét c©y ... cao” cã ph¶i lµ tõ tr¸i nghÜa ko? T¹i sao? - Gv chèt ý.. 2.Ghi nhí(sgk). II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa. 1.Bµi tËp. * NhËn xÐt. -Trong thể đối -> tạo sự nhịp nhàng, cân đối, nhấn mạnh một ý nghĩa nào đó.. Trong thµnh ng÷: -> tạo sự cân đối, sinh động, g©y Ên tîng m¹nh. *2. Ghi nhí: (128) III. LuyÖn tËp. Bµi 1, 2, 3: (Hs lµm nhanh) Bµi 4. Bµi th¬ “B¸nh tr«i níc”: - Tõ tr¸i nghÜa: næi - ch×m. * Lu ý: R¾n n¸t (tõ ghÐp). Bµi 5. Thi t×m thµnh ng÷ cã tõ tr¸i nghÜa. - Chân cứng đá mềm. - Cã ®i cã l¹i. - GÇn nhµ xa ngâ. - M¾t nh¾m m¾t më. - Ch¹y sÊp ch¹y ngöa. - V« thëng v« ph¹t. - Bªn träng bªn khinh.. 4: Cñng cè. - Tõ tr¸i nghÜa, t¸c dông cña tõ tr¸i nghÜa. 5: Híng dÉn. - Häc bµi. Bµi tËp 4. - Tìm các cặp từ trái nghĩa đợc sử dụng để tạo hiệu quả diễn đạt trong mét sè v¨n b¶n. - So¹n bµi: LuyÖn nãi v¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ngêi. - Mỗi em chọn 1 trong 4 đề , lập dàn bài tập nói ở nhà theo tinh thần 1 bài phát biÓu tríc líp..

(141) __________________________________________ Ngµy d¹y. TiÕt 40. LuyÖn nãi v¨n biÓu c¶m VÒ sù vËt, con ngêi.. I. Mục tiêu cần đạt Học sinh rèn kỹ năng nói theo chủ đề biểu cảm; Rèn kỹ năng phát triển dàn ý thành bài nói theo chủ đề biểu cảm *Träng t©m: Häc sinh tr×nh bµy tríc líp phÇn luyÖn nãi vÒ v¨n biÓu c¶m II. ChuÈn bÞ. GV: Dµn bµi mÉu, b¶ng phô. HS : Lặp dàn ý cho đề “ Cảm nghĩ về thầy, cô giáo, những “ngời lái đò” đa thế hÖ trÎ “cËp bÕn” t¬ng lai.” III. Các hoạt động dạy và học 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò (kiÓm tra phÇn chuÈn bÞ cña hs) 3. Bµi míi Giíi thiÖu bµi: Gv nªu yªu cÇu cña tiÕt häc. Hoạt động của gv - Hs đọc 4 đề bài (bảng phô). - Mçi em chän 1 trong 4 đề trên, lập dàn bài tập nói ë nhµ theo tinh thÇn 1 bµi ph¸t biÓu tríc líp.. Hoạt động của hs. - §Ò 1: C¶m nghÜ vÒ thÇy, c« giáo, những “ngời lái đò” đa thÕ hÖ trÎ “cËp bÕn” t¬ng lai. - §Ò 2: C¶m nghÜ vÒ t×nh b¹n. - §Ò 3: C¶m nghÜ vÒ s¸ch vë mình đọc và học hàng ngày. - §Ò 4: C¶m nghÜ vÒ mét mãn quà mà em đã đợc nhận thời th¬ Êu. - Bốn đề bài trên thuộc thể - Văn biểu cảm lo¹i nµo? - V¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ngời đòi hỏi phải chú ý đến những vấn đề gì?. - Khi viÕt v¨n biÓu c¶m cÇn vËn dông nh÷ng h×nh thøc biÓu c¶m nµo? Tæ chøc thùc hµnh luyÖn nãi - Hs chia tæ, nhãm, ph¸t biểu theo dàn bài đã chuẩn bị, sau đó cử đại diÖn lªn nãi tríc líp.. Ghi b¶ng I- ChuÈn bÞ: 1- §Ò bµi:. 2- Yªu cÇu: - V¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ngời đòi hỏi phải chú ý tới sự vËt vµ con ngêi 1 c¸ch ®Çy đủ. Phải có sự vật, con ngời lµm nÒn cho nh÷ng t×nh c¶m, c¶m xóc, suy nghÜ. Ngêi lµm ph¶i chó ý tíi yÕu tè tù sù vµ miªu t¶. CÇn vËn dụng yếu tố hồi tởng, tởng tợng, liên tởng để biểu cảm.. - TËp vËn dông h×nh thøc biÓu c¶m nh: so s¸nh, lêi trïng ®iÖp, h×nh thøc c¶m II- Thùc hµnh: th¸n. - Gîi ý: MÉu chung cña bµi nãi a- Më ®Çu: - KÝnh tha c« gi¸o vµ c¸c b¹n! Tất cả những ai đã từng cắp sách tới trờng đều có những kỉ.

(142) - Khi b¹n tr×nh bµy, c¸c em lắng nghe để bổ sung, söa ch÷a. Cuèi giê c« gi¸o yªu cÇu tÊt c¶ nh÷ng HS bÞ ®iÓm kÐm lµm l¹i bµi, h«m sau ph¶i nép c¶ bµi cò lÉn bµi míi cho c«. S¸ng h«m sau, em ung dung nép c¶ bµi cò lÉn bµi míi cho c«... - Gv: Muèn ngêi nghe hiÓu th× ngêi nãi ph¶i lËp ý vµ tr×nh bµy theo thø tù ý: ý 1, ý 2...Muốn truyền đợc c¶m xóc cho ngêi nghe th×: T×nh c¶m ph¶i ch©n thµnh, tõ ng÷ ph¶i chÝnh x¸c trong s¸ng, bµi nãi phải mạch lạc và đảm bảo tÝnh liªn kÕt chÆt chÏ -> GV đọc mở bài mẫu: KÝnh tha (tha) c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Ai còng cã tuæi th¬, tÊt c¶ nh÷ng ai c¾p sách đến trờng đều có nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c vÒ m¸i trêng, thÇy c«, b¹n bÌ. niÖm s©u s¾c vÒ m¸i trêng, vÒ thÇy c«, bÌ b¹n. Mét trong những kỉ niệm sâu sắc nhất để l¹i cho em nhiÒu suy nghÜ vµ t×nh c¶m lµ h×nh ¶nh vÒ c« giáo Mai ngời lái đò đa thế hệ trÎ cËp bÕn t¬ng lai. b- Néi dung cña c©u chuyÖn, kØ niÖm: - Mét lÇn c« Mai tr¶ bµi TLV, em bÞ ®iÓm kÐm. NhËn bµi, em vß nhµu råi bá vµo trong cÆp… Tối hôm đó, vừa làm bài em võa vuèt tê giÊy kiÓm tra cho ph¼ng, nhng vuèt m·i mµ tê giÊy vÉn cßn nh¨n nhóm. Em nghÜ ra s¸ng kiÕn lÊy bµn lµ lµ cho ph¼ng... c- Kết thúc: Em xin đợc ngõng lêi ë ®©y. C¶m ¬n thÇy cô và các bạn đã chú ý lắng nghe!. 4: Cñng cè. - Theo em, với đề trên văn viết khác văn nói ntn? ( Bá phÇn dÉn d¾t, kÕt thóc) 5: Híng dÉn. - Tiếp tục luyện làm dàn ý, tập nói, đọc tham khảo. - Viết thành bài văn hoàn chỉnh 1 đề bài. - So¹n bµi : Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸. _______________________________________________. Ngµy d¹y TiÕt 41 §äc thªm: Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ ( §ç Phñ ) I. Mục tiêu cần đạt: - Hs cảm nhận đợc giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm..

(143) - Thấy đợc đặc điểm bút pháp hiện thực của nhà thơ Đỗ Phủ đợc thể hiện trong bµi th¬. - §äc hiÓu v¨n b¶n th¬ níc ngoµi qua b¶n dÞch tiÕng ViÖt. *Trọng tâm: Nắm đợc nội dung và nghệ thuật. II. ChuÈn bÞ: GV: Nghiªn cøu tµi liÖu. Hs: §äc tr¶ lêi c©u hái sgk III. Các hoạt động dạy - học. . 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng bµi “NgÉu nhiªn viÕt ...”. - Nªu ng¾n gän néi dung tiªu biÓu trong bµi? 3. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: Hoạt động của gv. ? H·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ §ç Phñ. - Gv chèt giíi thiÖu ng¾n gän vÒ t¸c gi¶. Lµ nhµ th¬ nổi tiếng đời Đờng. Cuộc đời nghèo khổ, bệnh tật ¤ng cã tÊm lßng vÞ tha, nh©n ¸i, híng tíi nh÷ng con ngêi khèn khæ. - Ông là “Thi thánh”, để lại cho đời sau gần 1500 bµi th¬. ? Bài thơ đợc sáng tác trong hoµn c¶nh nµo? - Gv nhÊn vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬. - Gv yêu cầu đọc bộc lộ đợc cảm xúc buồn bã, bất lực, cay đắng của nhà thơ trong ba khæ th¬ ®Çu; giäng t¬i s¸ng, phÊn chÊn h¬n ë ba khæ th¬ cuèi.. Hoạt động của hs. - Hs dùa vµo chó thÝch (*) sgk (132) giíi thiÖu ng¾n gọn về cuộc đời và sự nghiÖp v¨n häc cña §ç Phñ.. Ghi b¶ng I. §äc-T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm . (712 -770). - hs nghe. - Bài thơ đợc sáng tác dựa trªn sù viÖc cã thËt trong cuéc sèng ®Çy khã kh¨n của gia đình Đỗ Phủ ở Thµnh §«( Tø Xuyªn) -hs đọc. 2. §äc. II. §äc-T×m hiÓu chung. 1. Néi dung: ? Em hình dung, ngôi nhà - Hs đọc lại khổ 1. - Gi¸ trÞ hiÖn thùc cña t¸c phÈm cña nhµ th¬ bÞ ph¸ trong “ Tranh bay sang ....vào m- đợc thể hiện qua việc: thêi tiÕt nµo ¬ng sa” + T¸i hiÖn l¹i t×nh c¶nhcña kÎ sÜ ? H×nh ¶nh c¨n nhµ bÞ giã nghèo trong đêm ma tháng thu phá đợc tác giả miêu - M¶nh tranh lîp nhµ bÞ t¸m,giã thu thæi bay m¸i tranh , t¶ ntn? gió đánh tốc đi, bay khắp lò trÎ con hµng xãm cíp tranh n¬i: tan t¸c, tiªu ®iÒu, kinh ch¹y, nhµ dét, nhµ th¬ kh«ng hoµng. ngủ đợc. -Nh÷ng tÊm tranh bÞ lò trÎ th«n nam nghÞch ngîm, x« vµo cíp giËt +Kh¸i qu¸t vÒ hiÖn thùc cuéc ? Em h×nh dung nh thÕ.

(144) nµo vÒ c¨n nhµ cña t¸c gi¶ -“ Nì nhÌ ....luü tre” vµ hoµn c¶nh cña t¸c gi¶ lóc nµy? ¤ng cã t©m tr¹ng g×. =>Ông trằn trọc suốt đêm trong mệt, đói, lo lắng, buån rÇu, th¬ng con, th¬ng m×nh vµ còng chØ ? Ngôi nhà ớc mơ của Đỗ đành cay đắng, ấm ức Phñ lµ ng«i nhµ ntn? Môc vµ .... bÊt lùc đích của mơ ớc đó là gì? =>¦íc m¬ cã mét ng«i nhµ ? V× sao nhµ th¬ l¹i íc m¬ réng, v÷ng ch¾c, che cho cho kÎ sÜ nghÌo? kÎ sÜ nghÌo trong thiªn h¹. ? ¦íc cho kÎ sÜ nghÌo - Kh«ng m¬ íc cho trong thiên hạ đợc sung s- mình.Họ có đức, có tài mà íng. Cßn nhµ th¬ íc g× ph¶i chÞu khæ cho mình? Điều đó thể hiÖn tÊm lßng nhµ th¬ ntn? - T¸c gi¶ cã tr¸i tim nh©n - Gv b×nh: Nhµ th¬ th¬ng hËu. ngêi h¬n c¶ th¬ng m×nh. Ph¶i lµ mét bËc th¸nh nh©n ( thi th¸nh ) míi cã đợc tấm lòng nh vậy trong hoµn c¶nh khèn khæ. ? Tại sao ớc vọng cao đẹp =>Thán từ “Than ôi” trực tiếp bộc lộ cảm xúc. Đó là nh vậy mà lại đợc tác giả íc väng cao c¶ nhng chua më ®Çu b»ng tõ “Than xãt, bÕ t¾c «i”? ? Em cảm nhận đợc nội dung, ý nghÜa nµo tõ bµi th¬? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ng«n ng÷, h×nh ¶nh th¬? - Hs đọc ghi nhớ (134).. Gv cho hs đọc thêm bài : Viªn l¹i ë Th¹ch Hµo cña §ç Phñ vµ tiÕp tôc cho hs rÌn chÝnh t¶.. - Hs đọc ghi nhớ (134).. Trong nhµ kh«ng cßn ai, Cã ch¸u ®ang bó th«i. MÑ ch¸u cha rêi ch¸u, Ra vµo quÇn t¶ t¬i. Tuy søc yÕu, giµ ®©y, Xin theo ngài đêm nay, §Õn hµ D¬ng cßn kÞp Thæi c¬m hÇu buæi mai. Đêm khuya lời đã tắt, Dêng nghe khãc Êm øc. Sáng ra chào lên đờng, ChØ cïng «ng l·o biÖt.. 4 Cñng cè.. sèng cña ngêi nghÌo khæ. - Giá trị nhân đạo của tác phẩm đợc thể hiện qua việc tác giả bµy tá: + Sù thÊm thÝa s©u s¾c nçi thèng khæ cña ngêi nghÌo. + M¬ íc vÒ ng«i nhµ réng v÷ng ch¾c mu«n ngµn gian cã thÓ ch n¾ng , che ma cho tÊt c¶ ngêi nghÌo. + NiÒm vui cña b¶n th©n tríc niÒm h©n hoan cña n÷ng ngêi nghÌo khæ cã nhµ.. 2.NghÖ thuËt: - ViÕt theo bót ph¸p hiÖn thùc, t¸i hiÖn l¹i nh÷ng chi tiÕt, c¸c sự việc nối tiếp, từ đó khắc hoạ bøc tranh vÒ c¶nh ngé nh÷ng ngêi ngÌo khæ. - sö dông kÕt hîp c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m. * Ghi nhí sgk tr134 III.LuyÖn tËp: Bµi th¬: ChiÒu ghÐ xãm Th¹ch Hµo, Quan bắt ngời nửa đêm ¤ng g×a vît têng trèn, Bµ giµ ra cöa nh×n. Viên lại quát đà dữ! Bà già van đà khổ! Van r»ng: “Cã ba trai, Thành Nghiệp đều đi thú! Một đứa gửi th nhắn, Hai đứa vừa chết trận. Đứa chết đành thôi rồi, §øa cßn ®©u ch¾c ch¾n!.

(145) - Điều cao cả nhất trong tình cảm nhân đạo của Đỗ Phủ ở đây là gì? (Vị tha) 5 Híng dÉn. - Häc thuéc lßng bµi th¬. N¾m ch¾c néi dung, nghÖ thuËt cña bµi. - Trình bày cảm nghĩ về tấm lòng của nhà thơ đối với những ngời nghèo khổ. - Bµi tËp 2 (134). - ChuÈn bÞ: KiÓm tra 1 tiÕt (V¨n) ________________________________ Ngµy d¹y TiÕt 42. KiÓm tra v¨n. I. Mục tiêu cần đạt: - Kiểm tra kĩ năng diễn đạt, nắm bắt kiến thức văn bản đã học. - RÌn kÜ n¨ng chÐp th¬, c¶m thô v¨n b¶n. *Trọng tâm: Các văn bản trữ tình dân gian và trung đại II. ChuÈn bÞ: - GV: Ra đề - đáp án - HS: Ôn phần văn bản trữ tình dân gian và trung đại. III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra. 3.Bµi míi: §Ò bµi I. Trắc nghiệm: (khoanh tròn vào chữ cái của câu trả lời mà em cho là đúng nhất, mỗi câu đúng 0,25 đ) 1. Khái niệm nào sau đây đúng với ca dao? A. Nh÷ng c©u h¸t d©n gian trong diÔn xíng. B. Nh÷ng s¸ng t¸c kÕt hîp gi÷a lêi vµ nh¹c. C. Nh÷ng bµi th¬, bµi h¸t tr÷ t×nh d©n gian cña nh©n d©n, do nh©n d©n s¸ng t¸c diễn tả đời sống nội tâm của nhân dân. D. Ca dao, d©n ca lµ dßng s÷a ngät vç vÒ chóng ta. 2. Tâm trạng của ngời con gái đợc thể hiện trong bài ca dao: “Chiều chiều ra đứng ngõ sau, trông về quê mẹ ruột đau chín chiều” là tâm trạng gì? A. Thơng ngời mẹ đã mất. B. Nçi ®au khæ cho hoµn c¶nh hiÖn t¹i. C. Nhớ thời con gái đã qua.D. Nhớ quê, nhớ mẹ, buồn cô đơn nơi đất khách. 3. Cách tả cảnh của bồn bài ca dao về tình yêu quê hơng đất nớc con ngời có đặc điểm gì? A. Gîi nhiÒu h¬n t¶. B. T¶ chi tiÕt nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn. C. Tả chi tiết những đặc điểm tiêu biểu. D. Chỉ liệt kê địa danh chứ không miêu t¶ 4. Bài “Sông núi nớc Nam” đợc làm theo thể thơ nào? A. ThÊt ng«n b¸t có. B. Ngò ng«n. C.ThÊt ng«n tø tuyÖt. D. Song thÊt lôc b¸t. 5. Bài thơ “Sông núi nớc Nam” ra đời trong hoàn cảnh nào? A. Lý Thêng KiÖt chèng qu©n Tèng trªn s«ng Nh NguyÖt. B. Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng. C. TrÇn Quang Kh¶i chèng giÆc Nguyªn ë bÕn Ch¬ng D¬ng. D. Quang Trung đại phá quân Thanh..

(146) 6. Tình cảm, thái độ của ngời viết đợc thể hiện trong bài thơ “Sông núi n ớc Nam” lµ g×? A. Tù hµo vÒ chñ quyÒn d©n téc.B. Tin tëng vµo t¬ng lai t¬i s¸ng cña d©n téc C. Khẳng định quyết tâm chiến đấu chống giặc ngoại xâm. D. Gồm hai ý A và B. 7. Néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch “Sau phót chia ly” lµ g×? A. DiÔn t¶ c¶nh hµo dïng cña chinh phu khi ra trËn. B. DiÔn t¶ c¶nh chia tay lu luyÕn gi÷a chinh phô vµ chinh phu. C. Diễn tả tình cảm thủy chung, son sắt của chinh phụ đối với chinh phu. D. DiÔn t¶ nçi sÇu chia ly cña ngêi chinh phô sau khi tiÔn chinh phu ra trËn. 8. Chủ để của bài thơ “Bánh trôi nớc” là gì? A. Xãt xa vÒ duyªn phËn cña m×nh. B. Tù hµo vÒ phÈm chÊt cña m×nh. C. Oán trách sự phũ phàng của đời đối với mình. D. Tự cảm thán về cuộc đời m×nh. II. Tù luËn : C©u1 :(4 ®) Viết đoạn văn ngắn nêu cảm xúc của em sau khi đọc bài ca dao: “C«ng Cha nh nói Th¸i S¬n. NghÜa MÑ nh níc trong nguån ch¶y ra. Mét lßng thê MÑ kÝnh Cha. Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con” C©u 2 (2 ®iÓm): ChÐp chÝnh x¸c bµi th¬ “Qua §Ìo Ngang” cña Bµ HuyÖn Thanh Quan. §¸p ¸n: Tr¾c nghiÖm: 1- C; 2-D; 3- A; 4- C; 5- A; 6- D; 7- D; 8- D Tù luËn : Câu1: - Khẳng định công lao to lớn của cha mẹ với con cáI và trách nhiệm của ngêi lµm con. - NghÖ thuËt so s¸nh hai h×nh ¶nh thiªn nhiªn vÜnh h»ng víi c«ng lao cña cha mÑ. - C¶m nghÜ kh¸i qu¸t cña m×nh. Câu 2: Chép đợc bài thiếu dấu chấm, dấu phẩy thì cho1,5 điểm. NÕu lµm hoµn chØnh th× cho hai ®iÓm nÕu kh«ng sai lçi chÝnh t¶ nµo, tr×nh bµy s¹ch sÏ, khoa häc. 4.Cñng cè: - NhËn xÐt giê kiÓm tra. Thu bµi. 5. Híng dÉn: - Ôn tập phần văn học dân gian, trung đại. - Chuẩn bị: Từ đồng âm( nắm khái niệm và cách sử dụng từ đồng âm). Ngµy d¹y TiÕt 43. Từ đồng âm..

(147) I. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh hiểu đợc khái niệm từ đồng âm. - Có ý thức lựa chọn từ đồng âm khi nói và viết. - Nhận diện từ đồng âm trong các văn bản, đặt câu với từ đồng âm. *Trọng tâm: Khái niệm và việc sử dụng từ đồng âm. II.ChuÈn bÞ. GV: HÖ thèng c©u hái, nghiªn cøu tµi liÖu. HS : §äc tríc sgk III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? Sö dông tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g×? Cho vÝ dô? 3. Bµi míi Giíi thiÖu bµi. Hoạt động của gv Cho hs quan sát và đọc 2 ví dô sgk. ? Hãy tìm các từ đồng nghĩa víi tõ “ lång” ë c©u 1 ? VËy tõ “ lång” ë c©u 1 cã nghÜa lµ g×? ? T¬ng tù ë c©u 2 tõ “ lång” đồng nghĩa với những từ nµo? ? Xác định nghĩa của từ “ lång” ë c©u 2. ? So s¸nh 2 tõ “ lång” vÒ mÆt ©m thanh vµ nghÜa. ? NghÜa cña c¸c tõ “ lång ” trên có liên quan gì đến nhau ko?. Hoạt động của hs -Hs đọc 2 ví dụ, giải thÝch nghÜa cña tõ “ lång ” trong 2 vÝ dô. - tÕ, vät, phi, nh¶y. Ghi b¶ng I. Thế nào là từ đồng âm? 1. Bµi tËp : sgk (135). - Lồng 1: hoạt động: nh¶y dùng lªn. - chuång , rä.. - Lång 2: sù vËt: chuång nhỏ để nhốt chim. - Gièng nhau vÒ mÆt ©m thanh. - Kh¸c nhau vÒ nghÜa , kh«ng cã sù liªn quan víi nhau vÒ mÆt nghÜa -> “lồng” 1 : động từ “ lång 2”: danh tõ. - Hs đọc và ghi nhớ phần ghi nhí trong sgk. -từ đồng âm:” đờng kính. ? Vậy em hiểu từ đồng âm là g×? Cho vÝ dô? ? Tìm từ đồng âm trong 2 c©u sau vµ gi¶i nghÜa c¸c tõ đồng âm đó. + đờng kính 1: dây cung - Mỗi hình tròn có mấy đờng lớn nhất đi qua tâm của kÝnh. h×nh trßn. +đờng kính 2: sản phẩm - Gía đờng kính đang hạ. đợc chế biến từ mía, củ c¶i, d¹ng tinh thÓ tr¾ng vÞ ngät. - Gv cho vÝ dô vµ lu ý cho hs phân biệt giữa từ đồng âm với. * NhËn xÐt: Hai tõ “lång” gièng nhau vÒ mÆt ©m thanh, nhng nghÜa kh¸c xa nhau, ko liên quan gì đến nhau.. 2. Ghi nhí: (135).

(148) tõ nhiÒu nghÜa: - Từ đồng âm: nghĩa ko liên quan đến nhau. - Tõ nhiÒu nghÜa: nghÜa cã liên quan đến nhau.. =>§Ó ph©n biÖt nghÜa của từ đồng âm ta phải dùa vµo ng÷ c¶nh (c©u v¨n cô thÓ).. ? Dùa vµo ®©u mµ em hiÓu đợc các nghĩa khác nhau cña tõ “ lång ”? ( Dùa vµo ng÷ c¶nh ). ? C©u “ §em c¸ vÒ kho ” cã thÓ hiÓu theo mÊy nghÜa? §ã C©u “§em c¸ vÒ kho” cã thÓ hiÓu theo 2 nghÜa: lµ nh÷ng nghÜa nµo? a, §em c¸ vÒ nÊu. (Ho¹t động). b, §em c¸ vÒ cÊt (vµo kho). (ChØ chç chøa hµng ho¸). ? Hãy thêm từ để câu trên - §em c¸ vÒ kho chuÈn bÞ thành câu đơn nghĩa? xuÊt khÈu. - §em c¸ vÒ nhµ kho víi khÕ. ? Muốn hiểu đúng nghĩa - Hoµn c¶nh giao tiÕp cña tõ “ kho ” ngoµi ng÷ c¶nh ra, em ph¶i dùa vµo ®©u? - Hs đọc ghi nhớ (136). ? Nh vậy, để hiểu đúng nghĩa của từ đồng âm, em ph¶i c¨n cø vµo ®©u? - Gv giới thiệu thêm: Từ đồng âm còn đợc sử dụng để tạo biÖn ph¸p ch¬i ch÷ khiÕn c©u v¨n trë nªn hÊp dÉn, thó vÞ t¹o sù bÊt ngê. Gv lÊy vÝ dô ? Gọi hs đọc bài thơ “ Bài ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸” tõ chç “ Th¸ng t¸m thu cao giã thét già” đến “ Quay về chèng gËy lßng Êm øc”. ? Cho biÕt nghÜa cña c¸c tõ: thu, cao, tranh, sang, nam, søc, nhÌ, tuèt, m«i.. ? T×m c¸c nghÜa kh¸c nhau cña danh tõ “cæ” vµ gi¶i thÝch mèi liªn hÖ gi÷a c¸c nghĩa đó.. II. Sử dụng từ đồng âm. 1.Bµi tËp. *NhËn xÐt: - Cần chú ý đến hoàn cảnh giao tiếp để hiểu đúng nghĩa của từ đồng âm. - Ngoài ra từ đồng âm còn đợc dùng để tạo phép chơi chữ. * Ghi nhí: (136). III: LuyÖn tËp. Bài 1. Các từ đồng âm. - thu: thu mua - cao: cao hæ - ba: ba mÑ - tranh: tranh giµnh Nam: nam nhi -søc: trang søc -nhÌ: khãc nhÌ -tuèt lóa -m«i: m«i giíi. - thu: mïa thu - cao: chiÒu cao-> cuèi thu -ba: chØ sè lîng - tranh: phªn lîp lµm tõ cá tranh - sang: ®i sang - nam: phÝa nam Bµi 2. NghÜa cña tõ. - søc : søc khoÎ a, Tõ “cæ” trong: kh¨n quµng - nhÌ: nh»m vµo cæ, cæ ¸o, cæ chai -> Tõ nhiÒu - tuèt: tÊt c¶ - m«i: bé phËn cña miÖng nghÜa. b, Từ đồng âm với “cổ”: đồ cæ, truyÖn cæ. Bµi 3. §Æt c©u cã sö dông tõ Hs tr¶ lêi đồng âm. VÝ dô: Chóng t«i qu©y quanh bàn để bàn công việc s¾p tíi. Bµi 4. Ch¬i ch÷ dùa trªn hiÖn tợng đồng âm của từ: con vạc-.

(149) c¸i v¹c. 4: Cñng cè. - Hiện tợng đồng âm? Cách sử dụng từ đồng âm? 5: Híng dÉn. - Học bài. Hoàn thiện bài tập. Cho ví dụ về đồng âm. - Tìm một bài ca dao hoặc thơ trong đó có sử dụng từ đồng âm để chơi chữ . - So¹n bµi: C¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. Ngµy d¹y TiÕt 44. c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. I. Mục tiêu cần đạt: Häc sinh hiÓu vai trß cña yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n b¶n biÓu c¶m Biết vận dụng những kiến thức đã học về văn biểu cảm vào đọc- hiểu và tạo lập v¨n b¶n biÓu c¶m. RÌn ph©n tÝch c¸c yÕu tè trªn trong v¨n b¶n biÓu c¶m vµ cã ý thøc vËn dông 2 yÕu tè trong lµm v¨n. *Träng t©m: C¸c yÕu tè tù sù , miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. II. ChuÈn bÞ. GV: §äc vµ nghiªn cøu tµi liÖu HS : §äc vµ tr¶ lêi c©u hái sgk. III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - Nªu nh÷ng c¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m? 3. Bµi míi Hoạt động của gv Hoạt động của hs Ghi b¶ng I- Tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m: 1- Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸: - Hs đọc Bài ca nhà tranh... - H·y chØ ra c¸c yÕu tè tù sù - §o¹n 1: 2 c©u ®Çu: Tù sù ; 3 vµ miªu t¶ trong bµi th¬, vµ c©u sau: Miªu t¶ -> Cã vai trß nêu ý nghĩa của chúng đối tạo nên bối cảnh chung. víi bµi th¬? - §o¹n 2:Tù sù kÕt hîp víi biÓu c¶m (kÓ l¹i chuyÖn trÎ - Gv: Bµi ca nhµ tranh...lµ con cíp tranh, c¶m thÊy uÊt øc.

(150) 1 bµi th¬ biÓu c¶m nhng tác giả đã dùng khá nhiều yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ nh c¶nh giã ph¸ m¸i nhµ, c¶nh trÎ con cíp tranh, c¶nh nhµ ma ít l¹nh trong đêm tối mịt. Những cảnh này đã trở thành cái nền hiện thực để từ đó bay lên íc m¬ cao thîng cña nhµ th¬. - Gi¶i thÝch: Thóng c©u (thuyÒn c©u h×nh trßn, ®an b»ng tre), s¾n thuyÒn (thø c©y cã nhùa vµ s¬, dïng sát vào thuyền nan để cho níc kh«ng thÊm vµo) - Em h·y chØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶, tù sù vµ biÓu c¶m cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n? - NÕu kh«ng cã yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù th× yÕu tè biÓu cảm có bộc lộ đợc hay kh«ng? - §o¹n v¨n trªn miªu t¶, tù sù trong niÒm håi tëng. H·y cho biết tình cảm đã chi phèi tù sù vµ miªu t¶ nh thÕ nµo? - Gv: §o¹n v¨n cña Duy Kh¸n còng lµ ®o¹n v¨n biểu cảm và tác giả đã dïng kh¸ nhiÒu yÕu tè tù sù vµ miªu t¶. §Ó nãi lªn đợc sự thông cảm sâu sắc và tình thơng yêu đối với ngời cha. Duy Khán đã tập trung t¶ vµ kÓ ngãn ch©n, bàn chân và cả cuộc đời cña ngêi cha ®i lµm ¨n vÊt vả bằng đôi chân ấy. Nhà văn đã miêu tả, tự sự trong niềm hồi tởng về cuộc đời vÊt v¶, lam lò cña ngêi cha. Tình cảm ấy đã chi phèi m¹nh khiÕn cho yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ ë ®©y đầy xúc động và gợi cảm. Nh vËy lµ: - Muèn biÓu c¶m th× ta ph¶i lµm g×? - Tù sù vµ miªu t¶ cã vai trß g× trong bµi v¨n biÓu c¶m? - Hs đọc ghi nhớ. Híng dÉn luyÖn tËp - KÓ l¹i néi dung bµi th¬. vì già yếu không làm gì đợc). - §o¹n 3: S¸u c©u trªn kÕt hîp kể, tả cảnh đêm dột lạnh không ngủ đợc; 2 câu cuối biÓu c¶m th©n phËn cam chÞu. - §o¹n 4: BiÓu c¶m nªu lªn t×nh c¶m cao thîng, vÞ tha. - Hs đọc đoạn văn của Duy 2- Đoạn văn của Duy Khán: Kh¸n.. => Miªu t¶: Bµn ch©n bè - Tù sù: Bè ng©m ch©n níc muèi, bè ®i sím vÒ khuya. - Biểu cảm: Thơng cuộc đời vÊt v¶, lam lò cña bè. - Miªu t¶: Bµn ch©n bè - Tù sù: Bè ng©m ch©n níc muèi, bè ®i sím vÒ khuya. - Biểu cảm: Thơng cuộc đời vÊt v¶, lam lò cña bè. -> Niềm hồi tởng đã chi phối viÖc miªu t¶ vµ tù sù. Miªu t¶ trong håi tëng, kh«ng ph¶i miªu t¶ trùc tiÕp, gãp phÇn khªu gîi c¶m xóc cho ngêi đọc.. => Miªu t¶ vµ tù sù gãp phÇn lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ biÓu c¶m cho ®o¹n v¨n. *Ghi nhí: sgk (138 ) Trận gió lặng yên thì đêm II- Luyện tập:.

(151) Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu bu«ng xuèng tèi nh mùc, mét Trêi ma, mét c¬n giã thu phá của Đỗ Phủ bằng bài đêm đen dày đặc nỗi buồn. thổi mạnh cuộn mất ba lớp v¨n xu«i biÓu c¶m? Nhà thơ nằm xuống đắp cái tranh trên mái nhà của Đỗ mÒn v¶i cò n¸t nªn l¹nh nh Phñ. cắt. Đã thế lũ con còn đạp nát Nh÷ng m¶nh tranh bay c¸i lãt. §Çu giêng th× nhµ giét, tung toÐ kh¾p n¬i, m¶nh th× ma nặng hạt đều đều không treo trên ngọn cây xa, mảnh døt. Nhµ th¬ kh«ng sao ngñ ®- th× bay lén vµo m¬ng sa. ợc vì ma lạnh và lâu nay lại Thấy vậy, trẻ con xô đến cớp cßn mÊt ngñ v× suy nghÜ sau giËt lÊy tranh mang vµo sau c¬n lo¹n li. luü tre. MÆc cho nhµ th¬ kªu Đến đây nhà thơ ớc muốn có gào rát cổ, ông đành quay về, lßng ®Çy Êm øc, nhng m¸i nhµ réng mu«n ngµn gian trong còng l¹i th«ng c¶m víi bän để cho kẻ sĩ khắp thiên hạ có trẻ, chúng quá nghèo nên chç n¬ng th©n, ch¼ng sî g× míi nh thÕ…. giã ma n÷a. 4. Cñng cè. - T¸c dông cña tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m? 5. Híng dÉn. - N¾m ch¾c thao t¸c, vËn dông vµo bµi viÕt l¹i thµnh bµi v¨n biÓu c¶m. - Hoµn thiÖn bµi tËp 2. - So¹n bµi: C¶nh khuya, R»m th¸ng giªng. ( Hoàn cảnh, nội dung 2 bài, đặc điểm thể loại, NT). Ngµy d¹y: TiÕt 45. C¶nh khuya - R»m th¸ng giªng ( Hå ChÝ Minh ). I. Mục tiêu cần đạt. Hiểu giá trị t tởng và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Cảnh khuya và bài thơ ch÷ h¸n R»m th¸ng giªng( Nguyªn tiªu) cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Rèn đọc, phân tích thơ Đờng luật. *Träng t©m: T×nh yªu thiªn nhiªn, lßng yªu níc, phong th¸i ung dung, l¹c quan cña B¸c. II. ChuÈn bÞ. GV: T liệu về cuộc đời, sự nghiệp thơ văn của Bác. HS: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái sgk. III. Các hoạt động dạy - học. 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: - Qua bài thơ “Bài ca ...”, em hiểu đợc điều gì về hoàn cảnh sống và t/c, íc m¬ cña nhµ th¬?.

(152) 3. Bµi míi Giíi thiÖu bµi. Sinh thêi B¸c Hå cha bao giê tù nhËn m×nh lµ 1 nhµ th¬, song sự nghiệp thơ văn của Ngời để lại, lại chứng tỏ Ngời là 1 nhà thơ lớn của dân tộc. Hai bài thơ ta học hôm nay sẽ giúp ta hiểu đợc tài năng và nét đẹp tâm hån cña Ngêi.. Hoạt động của giáo viên ? H·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ HCM.. ? Hai bài thơ đợc Bác viết trong thêi gian nµo? Gv Hå ChÝ Minh lµ anh hïng gi¶i phãng d©n téc, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi, nhµ th¬ lín cña ViÖt Nam. Th¬ ca chiÕm mét vÞ trÝ đáng kể trong sự nghiệp văn học cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Æ nh÷ng s¸ng t¸c theo thÓ lo¹i nµy, h×nh ¶nh B¸c hiÖn lªn víi t©m hồn nghệ sĩ- chiến sĩ cao đẹp. Đây là những bài thơ ra đời trong thêi kú ®©u cuéc kh¸ng chiªn chèng Ph¸p, t¹i chiÕn khu ViÖt b¾c( n¨m 1947, 1948).. - Gv hớng dẫn đọc: chậm rãi, sâu lắng, nhịp. nhịp3/4 4/3 - 2/5. Bản phiên âm đọc víi nhÞp: 4/3 - 2/2/3; b¶n dÞch th¬: 2/2/2 - 2/4/2. ? Gi¶i nghÜa tõ “cæ thô” Nguyên tiêu là đêm rằm th¸ng riªng ®Çu tiªn cña 1 n¨m míi. ? Hai bài thơ đợc viết theo thÓ th¬ nµo? NÐt kh¸c biÖt cña 2 bµi vÒ h×nh thøc? ? Chỉ ra phơng thức biểu đạt ë 2 bµi th¬.. -Hai c©u ®Çu miªu t¶ c¶nh thiªn nhiªn ë ®©u? Vµo thêi ®iÓm nµo. - Cảnh rừng Việt Bắc đợc miªu t¶ qua nh÷ng h×nh ¶nh nµo? - Khi miªu t¶ tiÕng suèi, t¸c giả đã sử dụng biện pháp nghÖ thuËt g×?. Hoạt động của HS - Hs đọc thầm phần t/g. Nªu vµi nÐt vÒ B¸c, c¸c t¸c phÈm th¬ v¨n cña Ngêi. - Hs kh¸c nhËn xÐt bæ sung. - Nh÷ng n¨m ®Çu kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, t¹i chiÕn khu ViÖt B¾c.. Ghi b¶ng I. §äc- t×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶-T¸c phÈm: Hå ChÝ Minh (1890 - 1969). 2. §äc. -Hs lần lợt đọc 2 bài thơ. 3. chó thÝch.. - HS gi¶i thÝch Hs nhËn diÖn thÓ th¬, so s¸nh. - miªu t¶ + biÓu c¶m - Hs đọc 2 câu đầu => C¶nh rõng ViÖt B¾c vào lúc đêm khuya. => suèi, tr¨ng, cæ thô, hoa. =>so s¸nh (h×nh ¶nh so sánh đặc sắc: tiếng suối. 4. ThÓ lo¹i. ThÊt ng«n tø tuyÖt. 5. Phơng thúc biểu đạt. II. §äc-T×m hiÓu chi tiÕt A. Bµi “C¶nh khuya”. 1.Hai c©u ®Çu. “ TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa.” => so s¸nh( tiÕng suèi víi tiÕng h¸t).

(153) - Sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuật đó có tác dụng gì?. ? C¸ch so s¸nh nµy cã g× kh¸c víi NguyÔn Tr·i trong bµi “ C«n S¬n Ca ”? Nguyễn Trãi đã viết “ Côn …..tai”, “TiÕng h¸t trong nh tiÕng ngäc tuyÒn” ThÕ L÷, TiÕng h¸t bªn s«ng. Nay b¸c vÝ tiÕng suèi víi tiÕng h¸t. C¸ch so s¸nh Êy lµm cho tiÕng suèi cña rõng ViÖt B¾c trë nªn gÇn gòi víi con ng h¬n vµ mang søc sèng trÎ trung h¬n) - ở câu 2, tác giả đã sử dụng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? -T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghệ thuật đó gợi cho ta một vẻ đẹp thiên nhiên nh thế nµo? Gv Đây là hình ảnh đẹp của một bøc tranh cã nhiªu tÇng, nhiÒu líp với đờng nétvà hình khối đa dạng. Cã d¸ng h×nh v¬n cao to¶ réng cña vßm cæ thô, ë trªn cao lÊp lo¸ng ¸nh tr¨ng,cã bãng l¸, bãng c©y cæ thô ®an xen vµo nhau in h×nh xuống mặt đất tạo ra trăm nghìn b«ng hoa kh¸c nhau.Bøc tranh chØ cã hai mµu s¸ng tèi, ®en tr¨ng mµ tạo nên vẻ đẹp lung linh, huyền ảo bëi ©m hëng cña hai tõ lång.. lµ ©m thanh cña TN víi tiÕng h¸t lµ ©m thanh cña con ngêi). => Lµm cho tiÕng suèi cña rõng ViÖt B¾c trë nªn gÇn gòi víi con ng h¬n vµ mang søc sèng trÎ trung h¬n.. - §iÖp tõ “lång”, cá c©y hoa l¸ ®an lång, hoµ quyÖn vµo nhau. - §iÖp tõ “lång”, cá c©y hoa l¸ ®an lång, hoµ quyÖn vµo nhau. =>Đây là hình ảnh đẹp cña mét bøc tranh cã nhiÒu tÇng, nhiÒu líp víi đờng nét và hình khối đa d¹ng…. => Bøc tranh thiªn nhiªn lung linh, huyÒn ¶o, thanh v¾ng nhng sống động.. - Qua hai c©u th¬ trªn t¸c gi¶ cho ta mét bøc tranh thiªn nhiªn nh thÕ nµo?. ChuyÓn ý:……….vËy ë hai c©u th¬ sau t¸c gi¶ cã dõng l¹i để miêu tả cảnh thiên nhiên hay t¸c gi¶ gîi t¶ ®iÒu g× dÓ hiÓu….hai c©u th¬ cuèi - Hai c©u th¬ nµy t¶ c¶nh g×? §ã lµ t©m tr¹ng g×, cña ai? Hai c©u th¬ cã sö dông biÖn pháp nghệ thuật gì để khắc ho¹ t©m tr¹ng cña B¸c? - Biện pháp điệp ngữ đó nhÊn m¹nh ®iÒu g×? - Bác cha ngủ là vì cảnh đẹp cña TN hay lµ v× lÝ do g× kh¸c? GV- B¸c tr»n träc, thao thøc kh«ng. => Bøc tranh thiªn nhiªn lung linh, huyÒn ¶o, thanh v¾ng nhng sèng động. 2.Hai c©u cuèi. “ C¶nh khuya nh vÏ ngêi cha ngñ Cha ngñ v× lo nçi níc nhµ” - Hs đọc 2 câu thơ cuối - B¸c tr»n träc, thao thøc không ngủ đợc - §iÖp ng÷ - §iÖp tõ cha ngñ - NhÊn m¹nh thªm t©m tr¹ng cña. - §iÖp tõ “ cha ngñ” cho thÊy:.

(154) ngủ đợc không những rung động B¸c trớc cảnh đẹp của núi rừng Việt - hs tr¶ lêi Bắc mà còn lo nghĩ đến vận mệnh của đất nớc.Điệp ngữ cha ngủ nh là mét b¶n lÒ më ra 2 phÝa t©m tr¹ng trong cïng mét con ngêi: niÒm say mª c¶nh thiªn nhiªn vµ nçi lo viÖc níc. Hai nÐt t©m tr¹ng Êy lu«n th«ng nhÊt trong conngêi b¸c, thÓ hiÖn gi÷a nhµ th¬ vµ ngêi chiÕn sÜ trong vÞ l·nh tô. - Bài thơ đã cho em hiểu gì vÒ B¸c? - Gv: §äc bµi th¬ chóng ta v« cïng c¶m mÕn vµ tr©n träng t×nh yªu TN , tÊm lßng yªu níc, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm lín lao của Ngời đối với việc dân, viÖc níc…. - So s¸nh b¶n dÞch th¬ víi b¶n phiªn ©m, c¸c em thÊy những yếu tố nào cha đợc dịch ? Những từ nào đợc Xu©n Thuû thªm vµo ? - NguyÖt chÝnh viªn cã nghÜa lµ g×? (Tr¨ng trßn nhÊt). - Hai c©u th¬ ®Çu t¶ c¶nh - Hs đọc 2 câu thơ đầu g×? - Cảnh đêm rằm tháng giêng đợc miêu tả qua hình ảnh nµo? - Để gợi tả cảnh đêm rằm th¸ng giªng t¸c gi¶ sö biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? - T¸c dông cña biÖn ph¸p nghệ thuật đó? - Hai c©u ®Çu gîi cho ta 1 c¶nh tîng nh thÕ nµo?. -Trªn nÒn kh«ng gian trµn ngËp søc xu©n, næi bËt lªn h×nh ¶nh nµo? - Gv: Yªn ba th©m xø: lµ n¬i tËn cïng cña khãi sãng võa kín đáo vừa yên tĩnh. - Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ chi tiết: đàm quân sự? (Bàn c«ng viÖc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, bµn viÖc hÖ träng cña d©n téc). ? Trong hai c©u th¬ cuèi t/g đã sử dụng thủ pháp nghệ thuËt g×? ? H×nh ¶nh Èn dô chuyÓn đổi cảm giác ( ngân ) ở đây. => Cảnh đêm rằm tháng giªng. =>tr¨ng r»m, s«ng níc, trêi, => tõ l¸y, ®iÖp tõ xu©n => Sö dông ®iÖp tõ - nhÊn mạnh vẻ đẹp và sức sống mïa xu©n ®ang trµn ngËp cả đất trời. => Kh«ng gian b¸t ng¸t, trµn ngËp ¸nh tr¨ng, trµn ®Çy søc xu©n.. => B¸c lµ ngêi yªu níc, yªu TN và có tinh thần trách nhiệm đối víi níc, víi d©n.. B. Bµi “R»m th¸ng giªng”. 1. Hai c©u ®Çu: “ Kim d¹ nguyªn tiªu nguyÖt chÝnh viªn Xu©n giang, xu©n thuû tiÕp xu©n thiªn” R»m xu©n lång léng tr¨ng soi, S«ng xu©n níc lÉn mµu trêi thªm xu©n;. =>®iÖp tõ –xu©n.. => Kh«ng gian b¸t ng¸t, trµn ngËp ¸nh tr¨ng, trµn ®Çy søc xu©n. 2.Hai c©u cuèi: Yên ba thâm xứ đàm quân sự, D¹ b¸n qui lai nguyÖt m·n thuyÒn. Gi÷a dßng bµn b¹c viÖc qu©n, Khuya vÒ b¸t ng¸t tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn... => §ã lµ h/a ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng ®ang lo l¾ng cho k/c: Bµn viÖc qu©n.. => ẩn dụ chuyển đổi cảm. =>ThÓ hiÖn phong th¸i ung dung.

(155) giúp em cảm nhận đợc điều g×?. gi¸c .. => Tr¨ng kh«ng chØ lan to¶ ¸nh s¸ng ®Çy thuyÒn mµ cßn ng©n nga xao xuyÕn t©m hån thi nh©n . => Bµn viÖc hÖ träng cña d©n téc => ThÓ hiÖn phong th¸i - Qua đó em hiểu thêm gì về ung dung và niềm lạc quan B¸c? tin tëng vµo ngµy th¾ng lîi. ? Em hãy nêu những nét đặc =>Yêu trăng, yêu thiên s¾c vÒ ND vµ NT cña 2 bµi nhiªn vµ còng lµ yªu níc thơ? Hs đọc ghi nhớ. đến thiết tha.. vµ niÒm l¹c quan tin tëng vµo ngµy th¾ng lîi.. - Hai câu kết đã cho ta thấy đợc công việc gì của Bác? - Trong viÖc häp bµn phong th¸i cña ngêi thÕ nµo ?. - Gv: Cã thÓ nãi, nÕu bµi C¶nh khuya thÓ hiÖn t×nh yªu TN, yªu nớc và tinh thần trách nhiệm đối víi sù nghiÖp cña níc th× bµi Nguyªn tiªu võa nèi tiÕp võa n©ng cao nh÷ng c¶m høng Êy của Bác Hồ, đồng thời thể hiện rõ hơn tinh thần chủ động, phong th¸i ung dung, l¹c quan, niÒm tin v÷ng ch¾c ë sù nghiÖp CM cña vÞ l·nh tô, ngêi chiÕn sÜ - ngêi nghÖ sÜ HCM. Bµi th¬ võa mang ©m ®iÖu cæ ®iÓn võa thÓ hiÖn tinh thần thời đại, khoẻ khoắn, trẻ trung.. - Tìm đọc và chép lại một số bµi th¬, c©u th¬ cña B¸c Hå viÕt vÒ tr¨ng hoÆc c¶nh TN?. III. Tæng kÕt. 1.NghÖ thuËt: -Sö dông thi liÖu th¬ §êng ,võa cổ điển vừa hiện đại. -Sö dông tõ ng÷ giÇu chÊt t¹o h×nh, c¸i thùc vµ c¸i ¶o ®an xen hµi hoµ. - BiÖn ph¸p so s¸nh ,®iÖp ng÷. 2. Néi dung: -Miªu t¶ c¶nh tr¨ng ë chiÕn khu ViÖt B¾c. -Tình yêu thiên nhiên đợc hoà quyÖn trong t×nh yªu níc thiÕt tha s©u nÆng cña B¸c . -Phong th¸i ung dung ,niÒm l¹c quan c¸ch m¹ng . IV. LuyÖn tËp: §i thuyÒn trªn s«ng §¸y. Dßng s«ng lÆng ng¾t nh tê Sao ®a thuyÒn ch¹y, th. chê tr¨ng theo Bèn bÒ phong c¶nh v¾ng teo ChØ nghe cãt kÐt tiÕng chÌo thuyÒn nan Lßng riªng riªng nh÷ng bµn hoµn Lo sao kh«i phôc giang san Tiªn Rång Thuyền về trời đã rạng đông Bao la nhuốm một màu hồng đẹp t¬i . (Hå ChÝ Minh ). 4. Cñng cè. - Văn bản sử dụng phơng thức biểu đạt nào? (Miêu tả, biêủ cảm) - Hai v¨n b¶n gièng, kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? + Giống: Hoàn cảnh, thể thơ, phơng thức biểu đạt, nội dung. + Kh¸c: Ch÷ viÕt, c¶nh kh¸c nhau. - Em còn biết bài thơ nào của Bác cũng mang vẻ đẹp nh trên? ( Tin th¾ng trËn, Ng¾m tr¨ng ) 5. Híng dÉn. - Häc thuéc th¬. N¾m v÷ng néi dung, nghÖ thËt cña hai bµi th¬. - Su tÇm nh÷ng bµi th¬ viÕt vÒ tr¨ng cña B¸c. - ChuÈn bÞ: KiÓm tra tiÕng ViÖt. ( Quan hệ từ, từ đồng nghĩa, trái nghĩa, đồng âm...).

(156) Ngµy d¹y TiÕt 46 KiÓm tra: tiÕng ViÖt I. Mục tiêu cần đạt. Giúp hs củng cố và hệ thống hóa lại kiến thức về đại từ, quan hệ từ, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm. Vận dụng kiến thức và kĩ năng thực hành, diễn đạt. §iÒu chØnh ph¬ng ph¸p d¹y häc. * Trọng tâm: Kiến thức về đại từ, quan hệ từ, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm. II. ChuÈn bÞ: GV: Ra đề - Đáp án HS: ¤n tËp phÇn tiÕng ViÖt Iii. Các hoạt động dạy - học: A- ổn định tổ chức: B.KiÓm tra bµi cò: kh«ng C. Bµi míi: §Ò bµi A. Tr¾c nghiÖm (4 ®iÓm) Khoanh tròn vào chữ cái đứng đầu câu trả lời em cho là đúng nhất 1. Tõ l¸y lµ g×? A. Tõ cã nhiÒu nghÜa. B. Tõ cã c¸c tiÕn gièng nhau vÒ phô ©m ®Çu. C. Tõ cã c¸c tiÕng gièng nhau vÒ ©m vÇn. D. Tõ cã sù hßa phèi ©m thanh dùa trªn mét tiÕng cã nghÜa. 2. Trong c¸c tõ sau, tõ nµo lµ tõ l¸y toµn bé. A. M¹nh mÏ. B. Êm ¸p. C. Mong manh. D. Th¨m th¼m. 3. Trong câu: “Tôi đi đứng oai vệ”, đại từ “Tôi” thuộc ngôi thứ mấy? A. Ng«i thø hai. C. Ng«i thø nhÊt sè nhiÒu. B. Ng«i thø ba sè Ýt. D. Ng«i thø nhÊt sè Ýt. 4. Trong c¸c dßng sau, dßng nµo cã sö dông quan hÖ tõ? A. Tay kÎ nÆn. B. Võa tr¾ng l¹i võa trßn. C.B¶y næi ba ch×m. D. Gi÷ tÊm lßng son. 5. Trong nh÷ng c©u sau, c©u nµo sö dông sai quan hÖ tõ? A. T«i víi nã cïng ch¬i C. Nó cũng ham đọc sách nh tôi. B. Trời ma to và tôi vẫn đến trờngD. Giá hôm nay trời không ma thì thật tốt. 6. Từ nào sau đây đồng nghĩa với từ “Thi nhân”? A. Nhµ v¨n. B. Nhµ th¬. C. Nhµ b¸o. D. NghÖ sÜ 7. CÆp tõ nµo sau ®©y kh«ng gÇn nghÜa víi cÆp tõ “Im lÆng - ån µo”? A. TÜnh mÞch - huyªn n¸o B. Đông đúc - huyên náo. C. V¾ng lÆng - ån µo. D. LÆng lÏ - Çm Ü. 8. CÆp tõ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cÆp tõ tr¸i nghÜa? A. TrÎ - giµ. B. S¸ng - tèi. C. Sang - hÌn. D. Ch¹y - nh¶y. II. Tù luËn (6®iÓm) 1. H·y g¹ch ch©n nh÷ng tõ H¸n ViÖt trong nh÷ng c©u sau (2 ®).

(157) A. Phụ nữ Việt Nam giỏi việc nớc, đảm việc nhà. B. Hoàng Đế đã băng hà. D. ChiÕn sÜ h¶i qu©n rÊt anh hïng. E. Hoa L là cố đô của nớc ta. 2. Viết đoạn văn ngắn tả cảnh thiên nhiên trong đó sử dụng quan hệ từ (4đ). §¸p ¸n: Tr¾c nghiÖm: 1.d;2.d;3d;4b;5d;6b;7b;8d Tự luận:1.Phụ nữ, Hoàng Đế, hải quân, cố đô mỗi từ đúng đợc 0,5 điểm. 2.Viết đợc đoạn văn lu loátvà không sai nhiều chính tả, câu… không có quan hệ từ đợc 2 điểm. NÕu viÕt ®o¹n v¨n cã quan hÖ tõ nhng sai nhiÒu lçi chÝnh t¶ còng trõ ®iÓm tuú theo bµi. D. Cñng cè: - NhËn xÐt giê kiÓm tra, thu bµi. E. Híng dÉn: - TiÕp tôc «n tËp, vËn dông kiÕn thøc. - ChuÈn bÞ: Bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ ngêi th©n.. Ngµy d¹y TiÕt 47 Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 2 I. Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh thấy đợc khả năng viết văn biểu cảm của mình, biết sửa lỗi trong bµi viÕt, rót kinh nghiÖm cho bµi tíi. Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m, rÌn kÜ n¨ng liªn kÕt v¨n b¶n. * Träng t©m: Cñng cè kiÕn thøc vµ ch÷a lçi. II.ChuÈn bÞ: Gv: ChÊm bµi-ph©n lo¹i ®iÓm. Hs: Xem lại đề bài tập làm văn số2 Iii. Các hoạt động dạy - học: A- ổn định tổ chức: B.KiÓm tra bµi cò: kh«ng C. Bµi míi: Hoạt động của giáo viên * Gv yêu cầu nhắc lại đề bài. ?§Ò bµi trªn thuéc thÓ lo¹i v¨n b¶n nµo ? Cho biÕt yªu cÇu vÒ néi dung của đề. ? §Ò bµi yªu cÇu nh thÕ nµo vÒ ph¬ng ph¸p.. Hoạt động của hs. Ghi b¶ng. Hs nhắc lại đề bài. I. §Ò bµi : C¶m nghÜ vÒ loµi c©y em yªu 1.Tìm hiểu đề. ThÓ lo¹i:tù sù C¶m xóc vÒ loµi c©y. Ph¬ng ph¸p: tù sù, miªu.

(158) t¶, biÓu c¶m. ? Bè côc cña bµi v¨n gåm mÊy phÇn? Nªu tªn nh÷ng phần đó - Hs nh¾c l¹i c¸c bíc t¹o lËp văn bản rồi thảo luận các bớc làm bài với đề trên. - Gv nhËn xÐt, bæ sung.. * Gv đánh giá u, khuyết điểm bµi viÕt cña hs. - Mét sè em cha t×m hiÓu kÜ đề, nên bài làm lạc đề. Bµi v¨n cha cã nh÷ng yÕu tè khiến ngời đọc cảm động. - Bè côc cha râ rµng vµ thiÕu chÆt chÏ. - Bµi v¨n cßn thiªn vÒ kÓ, cha biÕt kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. * Ph¸t hiÖn lçi, söa lçi: - Gv cho 3 hs đọc mở bài, th©n bµi, kÕt bµi. -GV cho häc sinh nhËn xÐt. - Hs ph¸t hiÖn lçi, nªu c¸ch söa. - Gv nhËn xÐt, rót kinh nghiÖm.. 3 phÇn. Hs tr¶ lêi. 2.Dµn ý a. Më bµi (1,5 diÓm): Giíi thiÖu loµi c©y em yªu, v× sao em thích loài cây đó. b. Th©n bµi: (7®) . Nªu râ: -H×nh d¸ng: th©n , cµnh , l¸… của loài cây đó gợi cho em c¶m xóc g×.(2®) -Tác dụng của cây đó đối với đời sống con ngời và cảm xúc của em về điều đó.(2,5đ) - Sù g¾n bã, th©n thiÕt cña c©y đối với em và mọi ngời (2,5đ). c. KÕt bµi(1,5®) - Suy nghÜ cña em vÒ loµi c©y đó. - Em phải làm gì để bảo vệ loµi c©y em yªu vµ c¸c lo¹i c©y kh¸c. II.NhËn xÐt- tr¶ bµi: 1.¦u ®iÓm 2.Nhîc ®iÓm. Hs nghe. III. Ch÷a lçi 1. Theo dµn bµi:. Hs đọc bài và chữa lỗi Ngay gi÷a s©n trêng, sõng s÷ng mét c©y phîng. T«i không biếtcây phơng đợc trång tõ lóc nµo. T«i chØ biÕt khi c¾p s¸ch tíi trêng cây phợng đã già , già lắm råi. Vµ khi ngåi trªn c©y phîng..

(159) * Häc tËp rót kinh nghiÖm. - Gv cho một số hs đọc một sè bµi viÕt kh¸. - Hs nhËn xÐt vÒ u ®iÓm cña bµi lµm. - Gv nhËn xÐt, bæ sung vµ nh¾c nhë cÇn häc tËp mét sè vấn đề. * Giải đáp thắc mắc. - Hs xem l¹i bµi lµm cña m×nh, nªu th¾c m¾c (nÕu cã). - Gv giải đáp những thắc m¾c cña hs.. Em đã quên hết những nỗi buån. Vµ vui t¬i trë l¹i. C©y phîng cho em bãng m¸t.§Ó xua ®i c¸i n¾ng hÌ oi ¶. Khi b¾t ®Çu vµo mïa thi. C©y phîng còng lµ ngêi. §· giúp đỡ em vợt qua.. 2.Lçi chÝnh t¶. - lçi buån - quyªn - xuÊt - ngÌo 3. Lỗi dùng từ , diễn đạt.. IV. KÕt qu¶: - §iÓm trung b×nh trë lªn: D. Cñng cè:NhËn xÐt giê tr¶ bµi E. Híng dÉn: - Söa c¸c lçi trong bµi viÕt. - Những bài cha đạt yêu cầu cần viết lại bài. - So¹n bµi “ T×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m ”.. Ngµy d¹y: TiÕt 48 Thµnh ng÷ I. Mục tiêu cần đạt. - hiÓu thÕ nµo lµ thµnh ng÷. - NhËn biÕt thµnh ng÷ trong v¨n b¶n; hiÓu nghÜa vµ t¸c dông cña thµnh ng÷ trong v¨n b¶n. - Cã ý thøc trau råi vèn thµnh ng÷. * Träng t©m: Kh¸i niÖm thµnh ng÷. II. ChuÈn bÞ: GV: So¹n bµi – hÖ thèng c©u hái. HS: Xem tríc c¸c bµi tËp. Iii. Các hoạt động dạy - học: A. ổn định tổ chức: B.KiÓm tra bµi cò: C. Bµi míi: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của hs Ghi b¶ng.

(160) T×m hiÓu thµnh ng÷ - Hs đọc câu ca dao - Chú ý côm tõ “lªn th¸c xuèng ghÒnh”. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o cña côm tõ “lªn th¸c, xuèng ghÒnh” trong c©u ca dao : - Cã thÓ thay 1 vµi tõ trong cụm từ này bằng n từ khác đợc không: Có thể thay bằng “Vợt thác qua ghềnh” đợc kh«ng? V× sao ? - Có thể thay đổi vị trí của các từ trong cụm từ đợc kh«ng: Cã thÓ thay b»ng “Xuống ghềnh, lên thác” đợc kh«ng ? V× sao ? -Tõ nhËn xÐt trªn, em rót ra đợc kết luận gì về đ.điểm cấu t¹o cña côm tõ lªn th¸c, xuèng ghÒnh ? - Gv gi¶i thÝch: Th¸c lµ chç dßng níc ch¶y vît qua 1 v¸ch đá cao nằm chắn ngang dòng s«ng, dßng suèi. GhÒnh lµ chç dßng s«ng, dßng suèi bÞ thu hẹp và nông có đá lởm chởm n»m ch¾n ngang dßng nc ch¶y xiÕt. -Côm tõ “lªn th¸c, xuèng ghÒnh” cã nghÜa lµ g× ? -T¹i sao l¹i nãi lªn th¸c, xuèng ghÒnh ? -Nhanh nh chíp cã nghÜa lµ g× ? T¹i sao l¹i nãi nhanh nh chíp ? - Chớp có tốc độ rất cao nh tốc độ của ánh sáng 300.000 km/s. - Gv: Côm tõ “lªn th¸c, xuèng ghÒnh”, “nhanh nh chíp” lµ thµnh ng÷. -VËy em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh ng÷ ? NghÜa cña thành ngữ đợc hiểu nh thế nµo ? -Xác định chức vụ ngữ pháp cña 2 thµnh ng÷: B¶y næi ba chìm, tắt lửa tối đèn ? -Em h·y ph©n tÝch c¸i hay cña viÖc dïng c¸c thµnh ng÷ trong 2 c©u trªn: S2 b¶y næi. - Hs đọc câu ca dao. I-ThÕ nµo lµ thµnh ng÷: 1.Bµi tËp: - CÊu t¹o cña côm tõ “Lªn th¸c xuèng ghÒnh”:. - Hs tr¶ lêi. =>Không thể thay đổi từ đợc - Vì nếu thay ý nghĩa cña thµnh ng÷ sÏ trë nªn láng lÎo. =>Không thay đổi v.trí đợc - V× ®©y lµ 1 côm tõ cã tÝnh cố định. ->§Æc ®iÓm lµ lo¹i côm tõ cã cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghÜa hoµn chØnh.. =>Nãi vÒ sù vÊt v¶ khi ®iÒu khiÓn thuyÒn bÌ ë n¬i nc chảy xiết có đá lởm chëm rÊt nguy hiÓm.. -Gi¶i nghÜa côm tõ “lªn th¸c, xuèng ghÒnh”:Tr¶i qua nhiÒu gian nan, nguy hiÓm. ->Nghi· bãng (hµm Èn, h×nh tîng, Èn dô). - Nhanh nh chíp: ChØ h® diÔn ra mau lÑ, rÊt nhanh. ->NghÜa so s¸nh.. 2.Ghi nhí 1: sgk (144 ).. -Hs đọc chú ý.. II-Sö dông thµnh ng÷: 1. Bµi tËp: B¶y næi ba ch×m víi níc non.->lµ VN Tắt lửa tối đèn->Phụ ngữ cña côm DT (khi ) *T¸c dông: Cã tÝnh h×nh tîng, biÓu c¶m..

(161) ba ch×m víi long ®ong, phiªu bạt; tắt lửa tối đèn với khó kh¨n, ho¹n n¹n ? -Thµnh ng÷ thêng gi÷ chøc vô g× trong c©u?- Sö dông thµnh ng÷ cã t¸c dông g× ? -T×m vµ gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c thµnh ng÷ trong n c©u trªn ?. -Hs đọc ví dụ. 2.Ghi nhí 2: sgk (144 ).. -Hs đọc ghi nhớ.. -Hs đọc các đoạn văn, ®o¹n th¬.. -Dùa vµo c¸c truyÖn truyÒn thuyết, ngụ ngôn đã học, hãy gi¶i nghÜa c¸c thµnh ng÷: Con Rång ch¸u Tiªn, Õch ngồi đáy giếng, thầy bói xem voi ?. III-LuyÖn tËp: 1-Bµi 1 (145 ): a-S¬n hµo h¶i vÞ, nem c«ng ch¶ phîng: Mãn ¨n ë trªn nói, díi biÓn, quÝ hiÕm sang träng. b-KhoÎ nh voi: rÊt khoÎ ->cách nói phóng đại- nói qu¸. -Tứ cố vô thân: sống đơn độc, kh«ng hä hµng th©n thÝch, kh«ng n¬i n¬ng tùa. c-Da måi tãc s¬ng: chØ ng giµ da cã nhiÒu nèt mµu n©u, ®en nh đồi mồi, tóc bạc nh sơng. 2-Bµi 2 (145 ): -Con Rång ch¸u Tiªn: chØ dßng dâi cao quÝ. -ếch ngồi đáy giếng: chỉ sự hiÓu biÕt h¹n hÑp, n«ng c¹n. -ThÇy bãi xem voi: chØ sù nhËn thøc phiÕn diÖn, chØ thÊy bé phËn mµ kh«ng thÊy toµn thÓ.. D. Cñng cè: §äc ghi nhí. E. Hớng dẫn: Su tầm thêm ít nhất mời thành ngữ cha đợc giới thiệu trong bài học và giải nghĩa của các thành ngữ đó.. Ngµy d¹y TiÕt 49 Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n bµi kiÓm tra tiÕng ViÖt I-Mục tiêu cần đạt: -Ôn tập củng cố các kiến thức về thơ văn trữ tình dân gian và trung đại. -Ôn tập củng cố kiến thức về đại từ, qh từ, từ HV, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm. -Rèn kĩ năng phát hiện lỗi và sửa lỗi về cách dùng từ, đặt câu. * Träng t©m: Ch÷a lçi ®iÓn h×nh. II-ChuÈn bÞ: GV:Bài kiểm tra của hs đã chấm chữa. HS: Ôn luyện thơ trung đại- dân gian, kiến thức về đại từ, qh từ, từ HV, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm. IIi-các hoạt động dạy-học:.

(162) A-ổn định tổ chức: B-KiÓm tra: Đọc thuộc lòng 1 văn bản thơ trung đại ? Nêu những nét đặc sắc về ND và NT của văn bản thơ đó? C-Bµi míi: Em hãy kể tên các văn bản trung đại đã học từ bài 5-> bài 10 và cho biết tác giả của các văn bản đó là ai ?. Bây giờ chúng ta sẽ cùng xem lai bài k.tra của chúng ta làm đã đúng cha ? Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của hs. Gv đọc đề bài 1 lần Hs tr¶ c©u hái theo sù híng dÉn cña c« gi¸o.. ¦u ®iÓm: Nh×n chung c¸c em đã xđ đợc yêu cầu của câu hỏi và đã trả lời đúng theo yªu cÇu. Mét sè bµi lµm tơng đối tốt, trình bày rõ rµng, s¹ch sÏ, kh«ng m¾c lçi c.t¶. -Nhợc điểm: Bên cạnh đó vÉn cßn cã em cha häc bµi, cha xđ đợc yêu cầu của đề bài, trả lời cha đúng với yêu cầu của đề bài. Vẫn còn có bµi tr×nh bµy cßn bÈn, g¹ch xo¸ nhiÒu, ch÷ viÕt cÈu th¶, sai nhiÒu lçi c.t¶, kh«ng thÓ đọc đợc.. Ghi b¶ng I. Bµi kiÓm tra v¨n: 1.§Ò bµi: 2.§¸p ¸n: §¸p ¸n: Tr¾c nghiÖm: 1- C; 2-D; 3- A; 4- C; 5- A; 6- D; 7- D; 8- D Tù luËn : Câu1: - Khẳng định công lao to lín cña cha mÑ víi con c¸i vµ tr¸ch nhiÖm cña ngêi lµm con. NghÖ thuËt so s¸nh hai h×nh ¶nh thiªn nhiªn vÜnh h»ng víi c«ng lao cña cha mÑ. C¶m nghÜ kh¸i qu¸t cña m×nh. Câu 2: Chép đợc bài thiếu dÊu chÊm, dÊu phÈy th× cho1,5 ®iÓm. NÕu lµm hoµn chØnh th× cho hai ®iÓm nÕu kh«ng sai lçi chÝnh t¶ nµo, tr×nh bµy s¹ch sÏ, khoa häc. 3.NhËn xÐt:. Hs l¾ng nghe. Hs tr¶ c©u hái theo sù híng dÉn cña c« gi¸o.. II-Bµi kiÓm tra tiÕng ViÖt: 1.§Ò bµi: 2. §¸p ¸n: Tr¾cnghiÖm: 1.d;2.d;3d;4b;5d;6b;7b;8d Tù luËn:1.Phô n÷, Hoµng Đế, hải quân, cố đô mỗi từ đúng đợc 0,5 điểm. 2.Viết đợc đoạn văn lu loátvà kh«ng sai nhiÒu chÝnh t¶, c©u… kh«ng cã quan hÖ tõ đợc 2 điểm. NÕu viÕt ®o¹n v¨n cã quan hÖ tõ nhng sai nhiÒu lçi chÝnh t¶ còng trõ ®iÓm tuú theo bµi..

(163) 3. NhËn xÐt: ¦u ®iÓm: PhÇn lín c¸c em đã trả lời đúng phần trắc nghiÖm vµ phÇn tù luËn viÕt đoạn văn, có 1 vài em làm tơng đối tốt. Nhîc ®iÓm: VÉn cßn 1 vµi em cha n¾m v÷ng kiÕn thøc nªn tr¶ lêi phÇn tr¾c nghiÖm cha chÝnh x¸c vµ phÇn tù luận thì cha viết đợc đv mà mới cẳi viết đợc câu văn.. III.Tr¶ bµi: Hs l¾ng nghe. D.Cñng cè: NhËn xÐt giê tr¶ bµi. E. Híng dÉn: - TiÕp tôc «n tËp kiÕn thøc. - Hoµn thiÖn söa bµi. §äc tham kh¶o, vËn dông kiÕn thøc. - So¹n bµi: C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ TPVH. Ngµy d¹y: TiÕt 50: C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc I-Mục tiêu cần đạt: -Hs nắm đợc cách trình bày cảm nghĩ về tác phẩm văn học. -Tập trình bày cảm nghĩ về một số tác phẩm đã học trong chơng trình. - Viết đợc những đoạn văn, bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học. * Träng t©m:C¸ch lµm d¹ng bµi biÓu c¶m vÒ t¸c ph¶m v¨n häc. II-ChuÈn bÞ: GV: So¹n bµi- hÖ thèng c©u hái HS: Xem hÖ thèng bµi tËp vµ tr¶ lêi c©u hái sgk. III-Các hoạt động day-học: A-ổn định tổ chức: B-KiÓm tra: C-Bµi míi: Các em đã đợc học và biết cách làm bài văn biểu cảm thông qua miêu tả, tự sự. H«m nay chóng ta sÏ häc c¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi b¶ng I-T×m hiÓu c¸ch lµm bµi -Hs đọc bài văn. v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm -Bµi v¨n viÕt vÒ bµi ca dao v¨n häc: nµo? 1-Bµi v¨n: C¶m nghÜ vÒ - Hãy đọc liền mạch bài ca bµi ca dao “§ªm qua ra dao đó ? đứng bờ ao”. -Tác giả phát biểu cảm nghĩ =>-Ngời viết tỏ ra xúc động =>Ngời viết tỏ ra xúc động cña m×nh b»ng c¸ch nµo ? tríc c¶nh vµ nh©n vËt trong tríc c¶nh vµ nh©n vËt Hãy chỉ ra các yếu tố đó trong bài ca dao: Đứng ở bờ ao trong bài ca dao: Đứng ở bµi v¨n ? trời, nhìn đất nhìn sao bờ ao nhìn trời, nhìn đất -Gv: Chó ý ®©y lµ bµi v¨n håi nh×n cã nhiÒu c¶m tëng riªng. nh×n sao vµ cã nhiÒu c¶m tëng. Nhµ v¨n håi tëng l¹i vµ giả đã phát biểu cảm tởng riêng. cảm xúc của mình khi đọc -Tác của mình về bài ca dao -Tác giả đã phát biểu cảm bµi ca dao vµ n Ên tîng do nghÜ nghÜ cña m×nh vÒ bµi ca bµi ca dao gîi lªn. C¶nh b»ng c¸ch: Tëng tîng, liªn dao b»ng c¸ch: Tëng tîng,.

(164) minh ho¹ nãi ë ®©y lµ minh ho¹ trong sgk thêi tríc. Tranh minh hoạ vẽ ng đàn ông mặc áo dài, đội khăn (nhng ta vÉn cã thÓ tëng tîng lêi trong bµi ca dao lµ lêi cña cô gái nhớ đến ng yêu... ). Bµi c¶m nghÜ cã 4 ®o¹n, mçi ®o¹n nãi vÒ 2 c©u lôc b¸t trong bµi. VËy: -Bíc 1, t¸c gi¶ c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ 2 c©u ®Çu?. -Bíc 2, t¸c gi¶ c¶m nhËn vÒ 2 c©u tiÕp theo nh thÕ nµo ? -Bíc 3, t¸c gi¶ c¶m nhËn vÒ ®iÒu g× ? -Bíc 4, lµ c¶m nhËn g× ?. tëng, suy ngÉm vÒ nh÷ng liªn tëng, suy ngÉm vÒ h×nh ¶nh chi tiÕt trong bµi nh÷ng h×nh ¶nh chi tiÕt ca dao. trong bµi ca dao.. +Bíc 1: C¶m nhËn cña t¸c gi¶ vÒ 2 c©u ®Çu: Mét ngêi đàn ông, thậm chí là ngời quen nhí quª. ->§©y lµ cách giả định, cụ thể hoá, đặt mình vào trong cảnh để thÓ nghiÖm, bµy tá c¶m xóc. NÕu tëng tîng lµ c« g¸i th× l¹i kh¸c. +Bíc 2: T2 c¶nh ngãng tr«ng vµ tiÕng kªu, tiÕng nÊc cña ng tr«ng ngãng. +Bíc 3: C¶m nghÜ vÒ s«ng Ng©n Hµ, con s«ng chia c¾t, con sông nhớ thơng đối với Ngu Lang, Chøc N÷. +Bíc 4 : C¶m nghÜ vÒ 2 c©u cuèi, vÒ s«ng Tµo Khª.. - Gv: §©y lµ bµi v¨n ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc. -VËy em hiÓu thÕ nµo lµ ph¸t biểu cảm nghĩ về tác phẩm Hs đọc ghi nhớ. v¨n häc ? -Bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc thêng cã bè côc mÊy phÇn, nhiÖm vô cña tõng phÇn lµ g× ? -Hs đọc bài thơ Cảnh khuya. -Để viết đợc cảm nghĩ về bài th¬ nµy th× c¶m nghÜ cña ngêi viÕt ph¶i b¾t nguån tõ ®©u , tõ c¸i g× ? GV híng dÉn : Dµn ý bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi th¬ NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª. a-MB: -Giíi thiÖu t¸c phÈm (Thể loại, đề tài, tác giả ) -Gi¬Ý thiÖu ng¾n gän hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬. -Nªu c¶m nhËn chung vÒ tp: Nỗi ngạc nhiên, buồn, cô đơn cña nhµ th¬ giµ sau bao nhiªu n¨m xa quª nay míi trë vÒ th¨m quª nhµ. b-TB: Nªu c¶m xóc, suy nghÜ. *Ghi nhí: sgk (147 ). II-LuyÖn tËp: 1-Bµi 1 (148 ): C¶m nghÜ vÒ bµi C¶nh khuya cña HCM. C¶m xóc cña ng viÕt b¾t nguån: -Tõ 1 s2 míi mÎ, hÊp dÉn (c©u 1 ). -Tõ nh÷ng h×nh ¶nh quÊn quýt sinh động (câu 2 ). -Tõ sù hµi hoµ gi÷a c¶nh vµ ngêi (c©u 3 ). -Tõ t©m hån cao c¶ cña B¸c Hå (c©u 4).

(165) do t¸c phÈm gîi ra. -Tëng tîng, suy ngÉm vÒ 2 c©u th¬ ®Çu. -T2, suy ngÉm vÒ 2 c©u th¬ cuèi. c-KB: Khẳng định lại tình yêu quª h¬ng da diÕt cña nhµ th¬. D.Cñng cè: §äc ghi nhí E. Híng dÉn: Dựa vào dàn ý đã lập, viết một đoạn văn phát biểu cẩm nghĩ về một bài văn theo dàn ý trên. Chuẩn bị giấy để làm bài tập làm văn số 3.. Ngµy d¹y: TiÕt 51, 52. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 3 t¹i líp I-Môc tiªu bµi häc: -TiÕp tôc rÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n biÓu c¶m cho häc sinh. -Hs viết đợc bài văn biểu cảm thể hiện tình cảm chân thật đối với con ngời và n¨ng lùc tù sù, miªu t¶ cïng c¸ch viÕt v¨n biÓu c¶m. * Träng t©m: ViÕt bµi v¨n biÓu c¶m. II-ChuÈn bÞ: Gv: Đề bài- đáp án Hs: ¤n luyÖn v¨n biÓu c¶m III.Các hoạt động dạy-học: A-ổn định tổ chức: B-KiÓm tra: C-Bµi míi: Em hãy nhắc lại các bớc làm văn biểu cảm ? (4 bớc: Tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn bài, viết bài, sửa bài ). Bây giờ chúng ta vận dụng 4 bớc đó vào viết bài TLV sè 3. I. §Ò bµi: C¶m nghÜ vÒ ngêi th©n («ng bµ, cha mÑ, anh chÞ em, b¹n bÌ, thÇy II. §¸p ¸n: 3. MB: 1,5 ®iÓm. -Gi¬Ý thiÖu ngêi th©n vµ nªu c¶m nghÜ chung kh¸i qu¸t vÒ ngêi th©n. 4. TB: 6 ®iÓm. -Miêu tả 1 vài đặc điểm có sức gợi cảm về ngời thân: ánh mắt, miệng cời... -KÓ 1 vµi kØ niÖm g¾n bã víi ngêi th©n. --Tình cảm của ngời viết đối với ngời thân qua nhiều cử chỉ, việc làm của ngời th©n 5. KB: 1,5 ®iÓm. -Tình cảm của em đối với ngời thân, lời hứa với ngời thân. D.Cñng cè: -Gv nhËn xÐt ý thøc lµm bµi cña hs. -Thu bµi lµm cña hs. E.Híng dÉn : -¤n lÝ thuyÕt v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc. -§äc bµi vµ so¹n bµi “TiÕng gµ tra”. Ngµy d¹y TiÕt 53. TiÕng gµ tra.

(166) (Xu©nQuúnh) I-Mục tiêu cần đạt: -Hs cảm nhận đợc vẻ đẹp vẻ đẹp trong sáng, đằm thắm của những kỉ niệm về tuổi thơ và tình cảm bà cháu đợc thể hiện trong bài. -Thấy đợc NT biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả qua nhiều chi tiết tự nhiªn, b×nh dÞ. - §äc hiÓu, ph©n tÝch v¨n b¶n th¬ tr÷ t×nh cã sö dông c¸c yÕu tè tù sù. - Ph©n tÝch c¸c yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n b¶n. * Träng t©m: §äc –t×m hiÓu chung. II-ChuÈn bÞ: GV: So¹n bµi- hÖ thèng c©u hái HS: Xem hÖ thèng c©u hái - tr¶ lêi c©u hái sgk. III-Các hoạt động day-học: A-ổn định tổ chức: B-KiÓm tra: §äc thuéc lßng bµi th¬ R»m th¸ng giªng vµ C¶nh khuya, Nªu n nét đặc sắc về ND và NT của 2 bài thơ đó ? C-Bài mới: Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ xuất sắc nhất của nền thơ hiện đại VN. Th¬ XQ thg híng vÒ n h×nh ¶nh, sù viÖc b×nh dÞ, gÇn gòi trong ®.s thg nhËt cña g.đình. Bài thơ Tiếng gà tra là một bài thơ nh thế. Hoạt động của gv. Hoạt động của hs. ? Gọi hs đọc chú thích * sgk -hs đọc (Gv nhÊn m¹nh: Xu©n Quúnh(1942-1988) lµ nhµ -hs nghe th¬ trëng thµnh trong thêi kú chèng MÜ. Th¬ t¸c gi¶ gi¶n dÞ, tinh tÕ mµ s©u s¾c, thêng viÕt vÒ nh÷ng t×nh c¶m gÇn gĩ, bình dị trong đời sống gia đình, biểu lộ những rung c¶m ch©n thµnh, nh÷ng kh¸t vọng cao đẹp. - Cách đọc: Giọng vui tơi, båi håi; ph©n biÖt lêi m¾ng yªu cña bµ víi lêi kÓ, t¶ tr÷ t×nh cña nhµ th¬-trong vai anh bộ đội đang nhớ nhà, nhí bµ, nhí quª; nhÞp3/2, 2/3. ? Bài thơ đợc viết theo thể th¬ nµo? ?Nêu phơng thức biểu đạt chÝnh cña bµi th¬. -C¶m høng cña t¸c gi¶ trong bài thơ đợc khơi gợi từ sự viÖc g× ? -M¹ch c¶m xóc trong bµi th¬ diÔn biÕn nh thÕ nµo. - Hs đọc vb.. Ghi b¶ng I. §äc - T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶ - T¸c phÈm T¸c gi¶: Xu©n Quúnh (19421988 ). -Lµ nhµ th¬ n÷ xuÊt s¾c trong nÒn th¬ H§ VN. -Thêng viÕt vÒ nhiÒu ®iÒu bình dị trong đời sống gia đình thể hiện 1 trái tim giàu lßng nh©n ¸i, kh¸t khao t×nh yªu vµ h¹nh phóc. Tác phẩm: Bài thơ đợc viết vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña cuéc k.c chèng MÜ cøu nc. 2. §äc.. 3. Chó thÝch (sgk). - miªu t¶, tù sù ,biÓu c¶m. 4. ThÓ th¬. 5 tiÕng 5. Phơng thức biểu đạt. => §îc khªu gîi tõ tiÕng gµ tra, đó là “tiếng gà ai nhảy æ, côc... côc t¸c côc ta”. => DiÔn biÕn tõ nghe tiÕng gµ tra mµ c¶m thÊy x«n xao trong lßng, vui lªn vµ quªn ®i n nçi khñng khiÕp cña chiÕn tranh.. 6. Bè côc: 3 phÇn. -Khæ 1: TiÕng gµ tra thøc d¹y t×nh c¶m lµng quª. -5 khæ tiÕp theo: Nh÷ng kØ niệm tuổi thơ đợc tiếng gà kh¬i dËy. -2 khæ cuèi: Nh÷ng suy nghÜ tõ tiÕng gµ tra. D.Cñng cè:§äc diÔn c¶m v¨n b¶n..

(167) E.Híng dÉn : -Häc thuéc 7 khæ th¬ ®Çu cña bµi th¬. -§äc bµi vµ so¹n bµi vµ nghiªn cøu tiÕp bµi th¬ “TiÕng gµ tra”.. Ngµy d¹y TiÕt 54. TiÕng gµ tra(tiÕp) (Xu©nQuúnh). I-Mục tiêu cần đạt: §· thèng nhÊt tiÕt 53 * Träng t©m: C¬ së cña lßng yªu níc, søc m¹nh cña ngêi chiÕn sÜ trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ: nh÷ng kû niÖm tuæi th¬ trong s¸ng, s©u nÆng nghÜa t×nh. II-ChuÈn bÞ: GV: So¹n bµi- hÖ thèng c©u hái HS: Xem hÖ thèng c©u hái - tr¶ lêi c©u hái sgk. III-Các hoạt động day-học: A-ổn định tổ chức: B-KiÓm tra: §äc thuéc lßng 7 khæ th¬ ®Çu cña bµi th¬ “ TiÕng gµ tra”? C-Bµi míi: Hoạt động của gv Hoạt động của hs Ghi b¶ng -Khæ th¬ ®Çu kÓ chuyÖn g× ?. I. §äc - T×m hiÓu chi tiÕt. 1-Khæ th¬ ®Çu:. => Kể chuyện anh bộ đội trªn ®g hµnh qu©n, khi dõng ch©n nghØ bªn 1 xãm nhá ven ®g, ng c.sÜ bçng nghe tiÕng gµ nh¶y æ vang -T¹i sao trong v« vµn ©m lªn: ... ) thanh cña lµng quª, t©m trÝ =>TiÕng gµ lµ ©m thanh cña cña t¸c gi¶ chØ bÞ ¸m ¶nh bëi lµng quª, gîi c¶m gi¸c gÇn tiÕng gµ tra ? gòi, th©n th¬ng, gióp con ngời vơi đi nỗi vất vả. Do đó tiÕng gµ tra dÔ t¹o thµnh nhiÒu KN khã quªn cña con -Đờng hành quân xa là đờng ngời. Nghe xao động nắng tra ra trËn, víi ngêi ra trËn => Nghe xao động nắng tra Nghe bàn chân đỡ mỏi tiÕng gµ tra gîi nhiÒu c¶m Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gäi vÒ tuæi th¬. gi¸c míi l¹ nµo ? Nghe gäi vÒ tuæi th¬. NT: Sö dông ®iÖp tõ - ở 3 câu thơ này tác giả đã “Nghe” sö dông nh÷ng biÖn ph¸p -> Gîi nhí h×nh ¶nh trong NT g× ? T¸c dông cña biÖn kû niÖm tuæi th¬ kh«ng thÓ pháp NT đó ? nµo quªn cña ngêi chiÕn sÜ. -Nh vËy con ngêi ë ®©y kh«ng chØ nghe tiÕng gµ b»ng thÝnh gi¸c, mµ cßn nghe b»ng c¶ c¶m xóc t©m hồn. Khi con ngời nghe đợc bằng tâm hồn thì ngơì đó ph¶i lµ ngêi cã t×nh c¶m nh thế nào đối với làng xóm, =>ThÓ hiÖn t×nh lµng quª =>ThÓ hiÖn t×nh lµng quª quª h¬ng? th¾m thiÕt, s©u nÆng. th¾m thiÕt, s©u nÆng. -Gv: Bài thơ ra đời trong.

(168) nh÷ng ngµy c¶ níc chèng MÜ s«i sôc vµ quyÕt liÖt. §o¹n më đầu này kể về 1 sự việc đời thg, th¬ méng, gãp phÇn lµm dÞu bít kh«ng khÝ nãng bøc cña chiÕn tranh, më ra 1 kh«nggian thanh b×nh s©u l¾ng, gióp cho nhiÒu ngêi lính, nhiều bạn đọc thuở ấy cũng nh chúng ta ngày nay đợc chút thời gian yên tĩnh trong cõi lòng để lắng sâu, suy c¶m. Năm khổ thơ em vừa đọc, kể g× ? -Nh÷ng h×nh ¶nh vµ KN g× trong tuổi thơ đã đợc gợi lại tõ tiÕng gµ tra?. -Hs đọc 5 khổ thơ tiếp. => KÓ vÒ nh÷ng KN tuæi th¬ đợc tiếng gà khơi dậy. => H×nh ¶nh nh÷ng con gµ m¸i víi nh÷ng qu¶ trøng hång; lêi bµ m¾ng ch¸u khi nhì gà đẻ và nỗi lo lắng thơ dại của đứa cháu nhỏ; hình ảnh bà chắt chiu nuôi gà để mua quÇn ¸o míi cho ch¸u vµ niÒm vui síng hp cña ng cháu khi đợc quần áo mới.. 2-N¨m khæ th¬ tiÕp theo:. æ r¬m hång nh÷ng trøng Nµy con gµ m¸i m¬ Khắp mình hoa đốm tr¾ng Nµy con gµ m¸i vµng =>Sö dông nhiÒu tõ ng÷ gîi L«ng ãng nh mµu n¾ng Em cã nhËn xÐt g× vÒ Nt h×nh ¶nh, mµu s¾c ->Sö dông nhiÒu tõ ng÷ gîi miªu t¶ cña t¸c gi¶ ë ®o¹n =>Gîi t¶ vÎ đẹp t¬i s¸ng, h×nh ¶nh, mµu s¾c – Gîi th¬ nµy ? ®Çm Êm, hiÒn hoµ, b×nh dÞ. t¶ vÎ đẹp t¬i s¸ng, ®Çm Êm, -Nh÷ng s¾c mµu cña gµ vµ hiÒn hoµ, b×nh dÞ. trứng đã gợi tả vẻ đẹp nào trong cuéc sèng lµng quª ? => Sö dông ®iÖp tõ “nµy” – BiÓu hiÖn t×nh c¶m nång => Sö dông ®iÖp tõ “nµy” -Điệp từ “này” đợc lặp lại hËu, gÇn gòi, th©n th¬ng, – BiÓu hiÖn t×nh c¶m gÇn trong ®o¹n th¬ cã søc biÓu g¾n bã cña con ngêi víi gia gòi, th©n th¬ng, g¾n bã cña hiện tình cảm gì của con ngđình, lµng quª. con ngời với gia đình, làng êi víi lµng quª ? => Cã tiÕng bµ vÉn m¾ng... quª. ->ThÓ hiÖn t×nh yªu bµ - Chi tiÕt bµ m¾ng ch¸u gîi -> Cã tiÕng bµ vÉn m¾ng... cho em nhiÒu c¶m nghÜ g× vÒ dµnh cho ch¸u. t×nh bµ ch¸u ? => Tay bµ khum soi trng -Gv đọc khổ 4. Dµnh tõng qu¶ ch¾t -H×nh ¶nh ngêi bµ ch¾t chiu chiu -> Tay bµ khum soi trng tõng qu¶ trøng, gîi cho em ->Bµ lµ ngêi chÞu khã ch¾t Dµnh tõng qu¶ ch¾t c¶m nghÜ g× vÒ ngêi bµ ? chiu tõng niÒm vui nho nhá chiu trong cuéc sèng cßn nhiÒu vÊt v¶, lo toan. -Hs đọc khổ 5. => Khi gió mùa đông tới -Nçi lo cña ngêi bµ trong Bà lo đàn gà toi... khæ th¬ nµy, gîi trong em ->Nçi lo v× cuéc sèng cßn -> Khi gió mùa đông tới nh÷ng c¶m nghÜ g× ? nhiÒu khã kh¨n – ThÓ hiÖn Bà lo đàn gà toi... t×nh yªu th¬ng thÇm lÆng cña ngêi bµ. -Trong KN tuæi th¬ cña ngêi =>Bµ lµ ngêi nghÌo khæ nhch¸u, h×nh ¶nh ngêi bµ hiÖn ng chÞu th¬ng, chÞu khã, hÕt -> Nh÷ng kØ niÖm vÒ ngêi -H×nh ¶nh con gµ m¸i vµ nh÷ng qu¶ trøng hång hiÖn lªn qua nh÷ng chi tiÕt nµo ?.

(169) lên với những đức tính cao quÝ nµo ? -Nh÷ng ch¾t chiu lo toan của ngời bà đợc bù lại bằng niÒm vui cña ch¸u, chi tiÕt niềm vui đợc quần áo mới gîi cho em c¶m nghÜ g× vÒ tuæi th¬ vµ t×nh bµ ch¸u ? -T×nh bµ ch¸u biÓu hiÖn trong lêi nãi, cö chØ, c¶m xóc hÕt søc b×nh thêng, nhng t¹i sao t×nh c¶m Êy l¹i thµnh KN kh«ng phai mê trong t©m hån ngêi ch¸u ? -Gv: Cµng vÒ cuèi KN tuæi thơ càng da diết cảm động. Qua n dßng th¬ ªm nhÑ, th¸nh thãt nh nh÷ng nèt nhạc trong veo, hình ảnh ngời bà hiện lên đẹp nh 1 bà tiªn vËy.. lßng hy sinh v× con ch¸u. => ¤i c¸i quÇn chÐo go... C¸i ¸o c¸nh tróc b©u ->Tuæi th¬ g¾n liÒn víi niÒm vui bÐ nhá, Êm ¸p t×nh bµ ch¸u.. bà đợc taí hiện qua nhiều sù viÖc. => Tuæi th¬ g¾n liÒn víi niÒm vui bÐ nhá, Êm ¸p t×nh bµ ch¸u.. => Bởi đó là tình cảm, gia đình, ruột thịt, là tình cảm quª h¬ng, céi nguån kh«ng thể thiếu đợc trong mỗi con ngêi.. -Hs đọc 2 khổ thơ cuối => Gîi suy t cña con ngêi vÒ 3-Hai khæ th¬ cuèi: -Hai khæ th¬ cuèi gîi cho em h¹nh phóc, vÒ cuéc cuéc ®iÒu g× ? chiến đấu hôm nay. => TiÕng gµ tra lµ h×nh ¶nh -V× sao con ngêi cã thÓ nghÜ cña cuéc sèng Êm no, b×nh r»ng: TiÕng gµ tra - Mang yªn. bao nhiªu h¹nh phóc ? =>M¬ thÊy nhiÒu ®iÒu tèt -Trong “GiÊc ngñ hång lµnh, h¹nh phóc. nh÷ng trøng”, ngêi ch¸u m¬ thÊy nh÷ng g× ? -Gv đọc khổ thơ cuối. - T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p Cháu chiến đấu hôm nay NT g×? V× lßng yªu Tæ quèc V×.... æ trøng h«ng tuæi th¬. -Từ vì đợc lặp lại liên tiếp ở -> §iÖp tõ – Gãp phÇn khổ cuối, điều đó có ý nghĩa biểu hiện ý chí chiến đấu g× ? m¹nh mÏ v× TQ, v× nh©n -Bµi th¬ cho em hiÓu g× vÒ d©n => T©m niÖm cña ngêi ngêi ch¸u ? chiến sĩ trẻ trên đờng ra - Gv: Tõ nh÷ng KN tuæi th¬ trËn vÒ nghÜa vô, tr¸ch nhiệm chiến đấu cao cả. thÊm ®Ém t×nh bµ ch¸u, c¶m høng th¬ më réng híng tíi tình yêu đất nớc nhắc nhở, giôc gi· nh÷ng ngêi chiÕn sÜ (trong đó có nhà thơ) hãy cầm ch¾c tay sóng, tiÕn lªn chèng kẻ thù x.lợc, bảo vệ g.đình, lµng xãm, q.hg vµ nÒn §L TD =>Nh÷ng kØ niÖm vÒ ngêi cña TQ. bµ trµn ngËp yªu th¬ng lµm - Bµi th¬ cã ý nghÜa g×? cho ngêi chiÕn sÜ thªm v÷ng bớc trên đờng ra trận. Hs đọc ghi nhớ - Nªu kh¸i qu¸t néi dung, III.Tæng kÕt: nghÖ thuËt cña bµi th¬? *Ghi nhí: sgk (151 ). -Em hãy chọn đọc thuộc *LuyÖn tËp: lßng 1 ®o¹n th¬ kho¶ng 10 dßng ?.

(170) D.Cñng cè. - Theo em, tại sao tác giả lại đặt tên bài thơ là “Tiếng gà tra”? E. Híng dÉn. - Häc thuéc bµi th¬. - Ph©n tÝch hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cña c¸c ®iÖp ng÷, ®iÖp tõ trong bµi. - ViÕt 1 ®o¹n v¨n ng¾n ghi l¹i kØ niÖm vÒ bµ. - ChuÈn bÞ bµi “§iÖp ng÷” tr¶ lêi hÖ thèng c©u hái trong bµi tËp.. Ngµy d¹y:. Tiết 55: ĐIỆP NGỮ I- Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Hiểu thế nào là điệp ngữ, các dạng điệp ngữ, giá trị của điệp ngữ trong viết và nói. - Sử dụng điệp ngữ trong hành văn. - ý thức rèn luyện kỹ năng sử dụng từ ngữ. Tích lũy các biện pháp tu từ. Trân trọng vẻ đẹp của Tiếng Việt. *Träng t©m: Kh¸i niÖm vµ gi¸ trÞ cña ®iÖp ng÷.. II- Chuẩn bị: - GV: Tư liệu: - Thơ văn minh họa. - HS: Xem và lựa chọn những bài thơ, văn đã học trong chương trình có sử dụng điệp ngữ.. IIICác hoạt động dạy - học A- Ổn định tổ chức. B- Kiểm tra bài cũ: ThÕ nµo lµ thµnh ng÷? Cho vÝ dô cã sö dông thµnh ng÷? GV: Nhận xét, đánh giá. C- Bài mới: Gv:Ở lớp 6 các em đã được tìm hiểu một số biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, so sánh, nhân hóa. Và tiết học ngày hôm nay cô và các em cùng tìm hiểu thêm một biện tu từ đó là điệp ngữ .Vậy để hiểu được điệp ngữ là gì chúng ta vào bài học ….. Cho HS tìm hiểu về điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ. Tìm từ ngữ đợc lặp đi lặp l¹i nhiÒu trong hai khæ th¬ trªn? Các từ đợc lặp lại có tác dông nh thÕ nµo trong viÖc biÓu thÞ néi dung ®o¹n th¬?. -hs đọc bài tập 1và 2 sgk trang152 -tõ(Nghe): nhÊn m¹nh c¶m gi¸c, c¶m xóc khi nghe tiÕng gµ. -tõ (v×): nhÊn m¹nh môc đích chiến đấu của anh chiÕn sÜ.. I.Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ. 1.Bµi tËp: *nhËn xÐt: -Các từ lặp lại “nghe, vì’’: nhấn mạnh , tạo giá trị biểu cảm -> Điệp ngữ: một từ, ngữ, câu.

(171) -tõ(Nghe): nhÊn m¹nh c¶m gi¸c, c¶m xóc khi nghe tiÕng gµ, ë ®©y anh chiÕn sÜ kh«ng chØ nghe b»ng thÝnh gi¸c, mµ chÝnh lµ nghe b»ng c¶m gi¸c, b»ng t©m tëng, b»ng sù nhí l¹i håi øc. -tõ (v×): nhÊn m¹nh môc đích chiến đấu của anh chiÕn sÜ v× tæ quèc v× nh©n dân trong đó bao gồm cả nh÷ng ngêi th©n yªuvíi bao kỷ niệm êm đềm của tuổi th¬. Vậy những từ (nghe, vì )đợc lÆp nhiÒu lÇn víi môc nhÊn m¹nh,lµm næi bËt ý ngêi ta gäi lµ ®iÖp ng÷. GV cho hs t×m hiÓu tiÕp hai bµi tËp tiếp theo: “Cảnh khuya………nhà” (Hå ChÝ Minh) Em h·y t×m ®iÖp ng÷ trong hai c©u th¬ vµ cho biÕt viÖc lặp từ ngữ đó có tác dụng g×? Cho ®o¹n th¬: “Hå ChÝ Minh mu«n n¨m Hå ChÝ Minh mu«n n¨m Hå ChÝ Minh mu«n n¨m Phót gi©y thiªng Anh gäi B¸c ba lÇn. Em nhận xét cấu tạo của các điệp ngữ? GV:Điệp ngữ có thể là một từ, ngữ, câu… VËy ®iÖp ng÷ lµ g×?sö dông ®iÖp ng÷ cã t¸c dông g×? Điệp ngữ đợc coi là một biện pháp tu từ: tức là đợc sử dụng để mang lại giá trị nhất định, là sự trùng lặp cã gi¸ trÞ t¨ng tiÕn vÒ néi dung biÓu hiÖn chø kh«ng ph¶i lµ sù trïng lÆp v« Ých.Nh÷ng trêng hîp lÆp l¹i lµm cho c©u v¨n rêm rµ kh«ng mang l¹i gÝ¸ trÞ g× gäi lµ lçi lËp tõ. C¸c em cÇn ph©n biÖt râ ®iÖp ng÷ với lỗi lặp từ, từ đồng âm các em đã học . Gv gọi hs cho ví dụ một câu thơ hoặc ca dao…có sử dụng điệp ngữ?. -hs tr¶ lêi. -tõ ng÷ “cha ngñ” nhÊn m¹nh t©m tr¹ng bån chån,lo l¾ng cña B¸c v× níc, v× d©n. - C©u “Hå ChÝ Minh mu«n năm” đợc lặp lại 3 lần.. -học sinh đọc ghi nhớ sgk.

(172) Gv chuyÓn ý M¸y chiÕu 3 ®o¹n th¬ trong phÇn I vµ II sgk Em ®iÖp ng÷ trong các ví dụ? Nhận xét khoảng cách giữa các từ làm điệp ngữ? Qua qu¸ tr×nh ph©n tÝch bµi tËp em thÊy cã mÊy d¹ng ®iÖp ng÷? §ã lµ nh÷ng d¹ng ®iÖp ng÷ nµo? Gv khái quát để rút ra ghi nhớ Gv khái quái: các dạng điệp ngữ rất đa dạng, nhưng có tác dụng giống nhau là đều biểu .Tuy nhiên điệp ngữ phải đặt trong văn cảnh mới có giá trị biểu. Gv cho học sinh tìm hiểu thêm 3 ví dụ và phát hiện dạng điệp ngữ. Yêu cầu thảo luận -Tìm điệp ngữ trong ví dụ? -tác dụng của việc sử dụng điệp ngữ? Thuộc dạng điệp ngữ nào? (thời gian thảo luận là 4 phút) Yêu cầu các nhóm trả lời và nhận xét. Cho hs đọc bài tập 3 và phát hiện ra lỗi và sửa lại đoạn văn. Gọi hs trình bày bài làm của mình.. -hs đọc 3 khổ thơ. -từ(nghe) đợc lặp cách qu·ng (đứng đầu mỗi câu thơ). -từ (rất lâu, khăn xanh, thơng em)đợc lặp nối tiếp nhau trong 1 c©u th¬. -hs tr¶ lêi. II- Các dạng điệp ngữ. 1. Bµi tËp: *Nhận xét: -các từ làm điệp ngữ: a. cách nhau ->cách quãng b. liền nhau->nối tiếp c. cuối câu trước và đầu câu sau.. - Điệp ngữ nối tiếp. - Điệp ngữ c¸ch quãng. - Điệp ngữ chuyển tiếp( ®iÖp ng÷ vßng). -hs đọc phần ghi nhớ. 2. Ghi nhí:. III. LuyÖn tËp: 1.Bµi tËp: 1+2 sgk. -hs th¶o luËn theo bèn nhãm cô đã chia 2.Bài tập 3. D. Củng cố:Gv khái quát nội dung kiến thức bài học Trước đó: GV có thể giải thích bài thơ:.

(173) - Nội dung - Giá trị biểu cảm của các điệp ngữ mà tác giả sử dụng. E. Hướng dẫn : -Học thuộc ghi nhớ sgk -Làm bài tập4: Viết đoạn văn sử dụng điệp ngữ hợp lý để làm nổi bật chủ đề. -Tìm những câu văn ,câu thơ, ca dao … có sử dụng điệp ngữ. Chuẩn bị bài : Luyện nói ph¸t biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học.. Ngµy d¹y: TiÕt 56 LuyÖn nãi: ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc I-Mục tiêu cần đạt: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ c¸ch lµm bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ tp v¨n häc. - LuyÖn tËp ph¸t biÓu miÖng tríc tËp thÓ, bµy tá c¶m xóc, suy nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc. - RÌn kü n¨ng t×m ý,lËp dµn ý bµi v¨n biÓu c¶m vÒ mét t¸c phÈm v¨n häc. BiÕt béc lé t×nh c¶m vÒ mét t¸c phÈm v¨n häc tríc tËp thÓ. Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng những tình cảm của bản thân về một tác phẩm văn häc b»ng ng«n ng÷. *Träng t©m: LuyÖn nãi vÒ t¸c phÈm v¨n häc. II-ChuÈn bÞ: GV: So¹n bµi- hÖ thèng c©u hái HS: Xem hÖ thèng c©u hái - tr¶ lêi c©u hái sgk. III-Các hoạt động day-học: A-ổn định tổ chức: B-KiÓm tra: - ThÕ nµo lµ PBCN vÒ TPVH? - Néi dung tõng phÇn cña bµi PBCN vÒ TPVH? C-Bµi míi: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi b¶ng Híng dÉn Hs chuÈn bÞ I-ChuÈn bÞ: §Ò bµi: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ -Em h·y nªu c¸c bíc lµm 1 - §Þnh híng vÒ bµi th¬ C¶nh khuya cña bµi v¨n nãi chung ? Chñ tÞch HCM. - T×m ý, lËp dµn ý. 1-Tìm hiểu đề và tìm ý: - ViÕt bµi - Gv: cã 2 c¸ch lËp ý: C¸ch 1: §äc bµi th¬, ta thÊy - Söa bµi B¸c Hå lµ 1 thi sÜ, 1 nghÖ sÜ cã t©m hån dµo d¹t tríc TN nên Bác đã vẽ ra 1 bức tranh rõng khuya cã tr¨ng sáng thật đẹp và nên thơ. Nhng B¸c cßn lµ 1 con ngêi yêu nớc vĩ đại nên bài thơ trÜu nÆng 1 tÊm lßng lo l¾ng cho d©n, cho níc. C¸ch 2: §äc bµi th¬, ta thÊy hiện lên 1 bức tranh TN đẹp vµ 1 tÊm lßng yªu níc, yªu dân. Từ đó thấy đợc vẻ đẹp cao quÝ cña con ngêi B¸c,.

(174) cña hån th¬ B¸c. -Dµn ý cña bµi Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ TP v¨n häc gåm mÊy phÇn ? -PhÇn MB cÇn nªu g× ? C¶m nghÜ chung cña bµi th¬ C¶nh khuya lµ g× ? -TB cÇn nªu g× ? CÇn ph¸t biÓu c¶m nghÜ ë nh÷ng khÝa c¹nh nµo cña bµi th¬ ? =>(§äc bµi th¬, em v« cïng c¶m mÕn, tr©n träng t×nh yªu TN vµ tÊm lßng yªu níc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm lín lao -KB cần phải làm gì ? Em có của Ngời đối với dân, với ntình cảm gì đối với tác giả ớc). bµi th¬ nµy ?. 2-LËp dµn bµi: a-MB: Nªu c¶m nghÜ chung kh¸i qu¸t vÒ bµi th¬ b-TB: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ ND vµ NT cña bµi th¬. -VÒ ©m thanh cña tiÕng suối: Tiếng suối đợc s2 với tiÕng h¸t xa-VÒ h×nh ¶nh ¸nh tr¨ng lång vµo c©y, hoa: §iÖp tõ lång-VÒ tÊm lßng lo l¾ng cña Bác đối với nớc nhà. c-KB: Tình cảm của em đối với bài thơ, đối với tác giả bµi th¬.. Tæ chøc luyÖn nãi cho hs II-Thùc hµnh nãi trªn líp: -Cho hs th¶o luËn trong tæ, nhãm -15 phót Yªu cÇu: tr×nh bµy râ rµng, -Các tổ, nhóm cử đại diện => Đọc bài thơ, em vô cùng lªn tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ c¶m mÕn, tr©n träng t×nh yªu m¹ch l¹c, giänh nãi tù TN vµ tÊm lßng yªu níc vµ nhiªn, cã c¶m xóc. cña m×nh. thÇn tr¸ch nhiÖm lín lao -Hs nhận xét, đánh giá - Gv tinh của Ngời đối với dân, với nớc. söa ch÷a, uèn n¾n. D-Cñng cè: Muèn bµi nãi cã hiÖu qu¶, ta cÇn ph¶i: §äc kÜ toµn bé t¸c phÈm; chuẩn bị kĩ dàn bài; khi nói phải luôn chú ý theo dõi, quan sát thái độ ngời nghe để kịp thời điều chỉnh cách nói. E- Híng dÉn: -ViÕt bµi nãi thµnh bµi v¨n hoµn chØnh dµi kho¶ng 1 trang giÊy. - Tù tËp nãi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc. -§äc tríc bµi: ¤n tËp v¨ biÓu c¶m.. Ngµy d¹y: TIẾT: 57. MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM. I. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh cảm nhận được phong vị đặc sắc , nét đẹp văn hóa của 1 thứ quà giản dị mà độc đáo. - Cã hiÓu biÕt bíc ®Çu vÒ thÓ v¨n tuú bót. - Cảm nhận đợc sự nhẹ nhàng, tinh tế mà sâu sắc trong lối văn của Thạch Lam. - Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. - Rèn đọc, cảm nhận và tìm hiểu, phân tích văn bản tùy bút. * Trọng tâm: Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá của Cốm. II. Chuẩn bị:.

(175) GV: Nghiên cứu tài liệu, chân dung Thạch Lam, tranh có liên quan đến bài, giáo án trình chiếu. HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. III. Các hoạt động dạy- học. A. Ổn định tổ chức: hát- sĩ số. B. Kiểm tra bài cũ: ? Đọc thuộc khổ thơ đầu bài “ Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh? C. Bài mới: * HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY. ?Qua phần đọc chú thích ở nhà, em hãy nêu những nét khái quát về tác giả và tác phẩm? ( Gv cung cấp cho hs những kiến thức bổ sung thêm về tác giả.) ? Gv hướng dẫn đọc: đọc to, rõ ràng, tình cảm tha thiết, trầm lắng. ? Gọi 3 học sinh đọc văn bản theo bố cục của bài? -> Gv nhận xét cách đọc của hs. Gv: Phần chú thích từ ngữ chúng ta sẽ kết hợp tìm hiểu trong quá trình tìm hiểu văn bản. Cô chỉ lưu ý với các em hai từ: hào nháng và chút chiu. Đây là những từ có nghĩa tương đương với từ hào nhoáng và chắt chiu. ? Văn bản thuộc thể loại văn học nào? ? Em hiểu gì về thể loại tuỳ bút? Gv nhấn mạnh: Tuỳ bút thiên về biểu cảm, chú trọng thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của tác giả. ? Là thể văn tuỳ bút, văn bản sẽ có phương thức biểu đạt chính là gì? ? Nêu bố cục của văn bản? GV: Trong văn bản, tác giả đã bày tỏ những cảm xúc của. HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ. GHI BẢNG. I. Đọc - tìm hiểu chung. 1. Tác giả- tác phẩm. -> Hs trả lời.. 2. Đọc.. -> Hs đọc. 3. Chú thích từ ngữ.. 4. Thể loại. Tuỳ bút. -> Tuỳ bút. -> Hs nêu. -> Biểu cảm. -> 3 phần: + Từ đầu-> “ thuyền rồng”: nguồn gốc của cốm.. 5. Phương thức biểu đạt chính. Biểu cảm. 6. Bố cục: 3 phần..

(176) mình với cốm. Vậy những + Tiếp -> “ nhũn nhặn”: giá cảm xúc đó là gì thì cô và các trị của cốm. em sẽ sang phần II. + Còn lại: thưởng thức cốm. ? Cảm nghĩ về nguồn gốc của cốm được trình bày trong mấy đoạn văn ngắn? Nêu nội dung từng đoạn? ? Những câu văn nào nói về cội nguồn của cốm?. -> 2 đoạn: + Từ đầu -> “ trong sạch của trời”: Cội nguồn của cốm. + Tiếp-> “ thuyền rồng”: Nơi cốm nổi tiếng.. II. Đọc- tìm hiểu chi tiết. 1. Nguồn gốc của cốm.. a. Cội nguồn của cốm. ? Cốm có nguồn gốc từ đâu? -> Hs đọc đoạn văn “ các - Cốm có nguồn gốc từ lúa bạn có ...của Trời” đồng quê. -> Hs trả lời. ? Chú ý các từ: trắng thơm, -> Động từ, tính từ. đông lại, trong sạch và cho biết các từ đó thuộc từ loại nào? ? Những từ đó có tác dụng gì -> Gợi hình, gợi cảm giúp trong việc miêu tả hạt thóc nếp khơi gợi tưởng tượng của đầu tiên? người đọc và thể hiện sự cảm nhận tinh tế của tác giả. ? Từ đó em có cảm nhận gì về -> Hs trả lời.  Cốm được kết tinh từ nguồn gốc của cốm? những gì trong sạch và tinh khiết nhất của trời. ? Tại sao khi nói về cội nguồn -> Lôi kéo cảm xúc của của cốm, tác giả lại đặt câu hỏi người đọc hoà vào với cảm ở giữa đoạn? xúc của nhà văn. Gv: các em chú ý đoạn 2 của b. Nơi cốm nổi tiếng. phần I và cho biết: - Làng Vòng là nơi nổi ? Tại sao cốm lại gắn với tên -> Hs trả lời. tiếng về nghề làm cốm. làng Vòng? - Cốm làng Vòng dẻo, thơm ? Tác giả giới thiệu kĩ thuật -> “ Những cách thức làm và ngon nhất. làm cốm như thế nào? truyền...thơm ấy.” ? Chi tiết ấy khẳng định điều -> Ca ngợi hạt cốm được gì? làm ra là kết quả từ công sức và sự khéo léo của con người. ? Ở đoạn này tác giả còn tập -> Các cô gái làng Vòng. trung miêu tả hình ảnh của ai? Gv giới thiệu tranh. ? Em có cảm nhận gì về hình -> Cốm gắn liền với sự ảnh “ Cô hàng cốm khéo léo của các cô gái xinh...thuyền rồng.” làng Vòng. -> Cốm đến với người.

(177) ? Chi tiết “ đến mùa cốm, các người Hà Nội 36 phố phường vẫn thường ngóng trông cô hàng cốm” có ý nghĩa gì? Gv chuyển ý: Chính từ vẻ đẹp tuyệt vời ở nguồn gốc nên cốm đã tạo ra cho mình những giá trị riêng mà không phải thức quà quê nào cũng có được. Vậy đó là những giá trị gì, cô cùng các em sẽ sang phần 2: giá trị của cốm. ? Những câu văn nào được nhà văn bình luận để khái quát giá trị của cốm? ? Ở câu văn đầu tiên tác giả nhắc tới giá trị nào của cốm ? ? Em hiểu thêm giá trị nào của cốm từ lời bình luận thứ hai: “ Ai đã...sêu tết.”? ? Nghệ thuật nào được sử dụng khi nói đến sự hoà hợp hồng cốm? ? Sự hoà hợp tương xứng ấy được phân tích trên những phương diện nào? Gv : nhấn mạnh lại những câu văn tác giả viết về sự hoà hợp này. ? Như vậy, giá trị của cốm được khẳng định trên những phương diện nào? ? Em hiểu gì về ý kiến của nhà văn: “ Thật đáng...nhũn nhặn.” Gv: Sự phê phán đó là chí lí và sâu sắc để chúng ta thức tỉnh, gìn giữ những giá trị văn hoá dân tộc, nhất là trong thời điểm tác giả viết tác phẩm, đất nước chúng ta lúc bấy giờ, dưới ách thống trị của thực dân Pháp, nhiều người đã đánh mất đi những nét đẹp văn. duyên dáng và lịch thiệp. -> Vẻ đẹp của người tôn lên vẻ đẹp của cốm. -> Cốm là nhu cầu thưởng thức của người Hà Nội. - Từ một thức quà quê cốm đã gia nhập vào văn hoá ẩm thực của người Hà Nội.. -> “ Cốm...An Nam.” “ Ai đã... sêu tết.” -> Hs trả lời.. 2. Giá trị của cốm. - Cốm là đặc sản của dân tộc và là quà tặng giản dị và thanh khiết của đồng quê. - Cốm là thức quà thiêng liêng góp phần cho nhân duyên tốt đẹp.. -> Hs trả lời.. -> So sánh. -> Màu sắc, hương vị.. -> Hs trả lời.. -> Phê phán thói học đòi thô kệch..  Cốm mang giá trị văn hoá dân tộc và giá trị tinh thần..

(178) hoá dân tộc. Gv: Chính vì cốm mang giá trị văn hoá và tinh thần sâu sắc như vậy nên thưởng thức cốm chúng ta cũng phải có cách thưởng thức riêng. ? Tác giả đã bàn về sự thưởng thức cốm như thế nào? ? Tại sao phải ăn cốm và mua cốm như vậy? GV: Chỉ có thưởng thức như vậy mới cảm nhận hết được mùi thơm, chất ngọt và màu xanh tươi non của cốm, mói cảm nhận hết những hương vị đồng quê kết tinh ở cốm. ? Đó có phải là một ứng xử văn hoá với cốm không? Vì sao? ? Từ đó em có suy nghĩ gì về văn hoá ẩm thực của dân tộc nói chung và văn hoá ẩm thực của người Hà Nội nói riêng?. 3. Bàn về thưởng thức cốm. - Ăn cốm: từng chút ít, -> Hs trả lời. thong thả và ngẫm nghĩ. - Mua cốm: nhẹ nhàng, -> Vì thưởng thức như vậy nâng đỡ, vuốt ve. thì ta mới được thưởng thức bằng tất cả các giác quan, mới hiểu được tất cả vẻ đẹp và ý nghĩa sâu xa của cốm, -> Hs trả lời.. -> Thưởng thức bằng sự trang nhã, lịch thiệp và bằng cả tâm hồn.. -> Thể hiện sự tinh tế, thanh tao và luôn luôn trân trọng những gì là quà tặng của thiên nhiên, là công sức từ bàn tay khéo léo của con người. -> Hs trả lời.. ? Tác giả đã bày tỏ thái độ, tình cảm của mình như thế nào về cốm? ? Qua đó em hiểu gì về nhà văn Thạch Lam?. ? Cảm nghĩ của nhà văn về một thức quà của lúa non cốm đã mang lại cho em những hiểu biết mới mẻ, sâu sắc nào về cốm?. ? Qua văn bản em nhận thấy nghệ thuật viết tuỳ bút của Thạch Lam có gì đặc sắc?.  Tác giả yêu quý, ca ngợi -> Là người sành cốm, sành và trân trọng vẻ đẹp của các món ăn của ẩm thực Hà cốm. Nội. Ông là người trân trọng những giá trị tinh thần sâu sắc của dân tộc. -> Cốm là một thứ quà đặc sắc vì nó kết tinh nhiều vẻ đẹp: vẻ đẹp của hương vị và màu sắc đồng quê, vẻ đẹp của người làm ra cốm, của tục lệ nhân duyên, của cách mua và thưởng thưc. - Cốm là thứ sản vật quý của dân tộc, cần được nâng niu và gìn giữ. III. Tổng kết. -> Một lối văn giàu ấn tượng cảm giác, nên có sức gợi cảm cao. - Sự kết hợp của nhiều phương thức biểu đạt trên nền biểu cảm..

(179) - Lời văn mang nhiều cảm nghĩ sâu sắc nhưng được * Ghi nhớ: SGK. diễn đạt êm ái, nhẹ nhàng gần như thơ. -> Hs đọc. IV. Luyện tập. ? Gọi hs đọc ghi nhớ? D. Củng cố: - Gv khái quát nội dung bài học. E. Hướng dẫn : - Học thuộc ghi nhớ. - Nắm chắc nội dung và nghệ thuật của bài. - Sưu tầm những câu thơ, ca dao nói về cốm. - Chuẩn bị bài sau: Chơi chữ: + Đọc và trả lời các câu hỏi ở phần I và II. + Xem trước phần bài tập.. Ngµy d¹y TiÕt 58 Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3 I. Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh thấy đợc khả năng viết văn biểu cảm của mình, biết sửa lỗi trong bµi viÕt, rót kinh nghiÖm cho bµi tíi. Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m, rÌn kÜ n¨ng liªn kÕt v¨n b¶n. * Träng t©m: Cñng cè kiÕn thøc vµ ch÷a lçi. II.ChuÈn bÞ: Gv: ChÊm bµi-ph©n lo¹i ®iÓm. Hs: Xem lại đề bài tập làm văn số3 Iii. Các hoạt động dạy - học: A- ổn định tổ chức: B.KiÓm tra bµi cò: kh«ng C. Bµi míi: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của hs Ghi b¶ng I. §Ò bµi : C¶m nghÜ vÒ ngêi th©n Hs nh¾c l¹i đề bµi * Gv yêu cầu nhắc lại đề 1.Tìm hiểu đề bµi. ?§Ò bµi trªn thuéc thÓ lo¹i v¨n b¶n nµo ThÓ lo¹i:biÓu c¶m ? Cho biÕt yªu cÇu vÒ néi C¶m xóc vÒ ngêi th©n dung của đề. ? §Ò bµi yªu cÇu nh thÕ nµo.

(180) vÒ ph¬ng ph¸p.. Ph¬ng ph¸p: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m.. ? Bè côc cña bµi v¨n gåm mÊy phÇn? Nªu tªn nh÷ng phần đó. 3 phÇn. - Hs nh¾c l¹i c¸c bíc t¹o lËp v¨n b¶n råi th¶o luËn các bớc làm bài với đề trên. - Gv nhËn xÐt, bæ sung.. Hs tr¶ lêi. * Gv đánh giá u, khuyết ®iÓm bµi viÕt cña hs. - Mét sè em cha t×m hiÓu kÜ đề, nên bài làm lạc đề. Bµi v¨n cha cã nh÷ng yÕu tè Hs nghe khiến ngời đọc cảm động. - Bè côc cha râ rµng vµ thiÕu chÆt chÏ. - Bµi v¨n cßn thiªn vÒ kÓ, cha biÕt kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. * Ph¸t hiÖn lçi, söa lçi: - Gv cho 3 hs đọc mở bài, th©n bµi, kÕt bµi. -GV cho häc sinh nhËn xÐt. - Hs phát hiện lỗi, nêu cách Hs đọc bài và chữa lỗi söa. - Gv nhËn xÐt, rót kinh nghiÖm.. -MÑ em n¨m nay kho¶ng 35 tuổi.Bây giờ gia đình đã. 2.Dµn ý a. Më bµi (1,5 diÓm): - Gi¬Ý thiÖu ngêi th©n vµ nªu c¶m nghÜ chung kh¸i qu¸t vÒ ngêi th©n. bTB: 6 ®iÓm. -Miêu tả 1 vài đặc điểm có sức gîi c¶m vÒ ngêi th©n: ¸nh m¾t, miÖng cêi... -KÓ 1 vµi kØ niÖm g¾n bã víi ngêi th©n. --Tình cảm của ngời viết đối với ngêi th©n qua nhiÒu cö chØ, viÖc lµm cña ngêi th©n c. KB: 1,5 ®iÓm. -Tình cảm của em đối với ngời th©n, lêi høa víi ngêi th©n. II.NhËn xÐt- tr¶ bµi: 1.¦u ®iÓm 2.Nhîc ®iÓm. III. Ch÷a lçi 1. Theo dµn bµi:. 2.Lçi chÝnh t¶. - lçi buån - lu«i - sinh da - quyªn - däng - ngÌo 3. Lỗi dùng từ , diễn đạt..

(181) * Häc tËp rót kinh nghiÖm. - Gv cho một số hs đọc một sè bµi viÕt kh¸. - Hs nhËn xÐt vÒ u ®iÓm cña bµi lµm. - Gv nhËn xÐt, bæ sung vµ nh¾c nhë cÇn häc tËp mét số vấn đề. * Giải đáp thắc mắc. - Hs xem l¹i bµi lµm cña m×nh, nªu th¾c m¾c (nÕu cã). - Gv giải đáp những thắc m¾c cña hs.. kh¸ gi¶. Nhng n¨m nay gia đình khốn khó. - N¨m nay mÑ 43 tuæi, mÑ có một đôi sâu và lắng động biÕt bao t×nh c¶m yªu th¬ng. §«i m¾t Êy ch×u mÕn th©n th¬ng. - MÑ thêng hay bu«n chuyÖn víi mäi ngêi xung quanh.. IV. KÕt qu¶: - §iÓm trung b×nh trë lªn: D. Cñng cè:NhËn xÐt giê tr¶ bµi E. Híng dÉn: - Söa c¸c lçi trong bµi viÕt. - Những bài cha đạt yêu cầu cần viết lại bài. - ChuÈn bÞ bµi ch¬i ch÷ tr¶ lêi c©u hái trong phÇn bµi tËp”.. Ngµy d¹y TiÕt 59 I. Mục tiêu cần đạt:. Ch¬i ch÷. - Hiểu đợc thế nào là phép chơi chữ và tác dụng của chơi chữ. - Nắm đợc các lối chơi chữ. - BiÕt c¸ch vËn dông phÐp ch¬i ch÷ vµo thùc tiÔn nãi vµ viÕt. - ChØ râ c¸ch nãi ch¬i ch÷ trong v¨n b¶n. *Träng t©m: Kh¸i niÖm vµ c¸c lèi ch¬i ch÷. II. Chuẩn bị:.

(182) GV: Nghiên cứu tài liệu, có liên quan đến bài HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. II. Các hoạt động dạy - học. A.ổn định tổ chức. B. Kiểm tra: Đọc 1 đọan văn, đoạn thơ có dùng điệp ngữ và cho biết thế nào là ®iÖp ng÷ ? T¸c dông cña ®iÖp ng÷ ? C.Giíi thiÖu bµi: ë d©n téc nµo, ng«n ng÷ nµo còng cã hiÖn tîng ch¬i ch÷. Tuy nhiên ở mỗi ngôn ngữ khác nhau, hiện tợng chơi chữ đợc biểu hiện 1 c¸ch kh¸c nhau. Bµi h«m nay sÏ gióp chóng ta hiÓu vÒ h.tîng nµy. Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. T×m hiÓu vÒ ch¬i ch÷. -Hs đọc ví dụ. -Trong bµi ca dao cã mÊy tõ lîi ? (3 tõ ). -Em h·y gi¶i thÝch nghÜa cña tõ lîi ë dßng th¬ thø 2 ? -Tõ lîi ë dßng th¬ thø 4 cã nghÜa lµ g×? -Hai tõ lîi nµy cã g× gièng vµ kh¸c nhau ? - Chúng là từ đồng âm hay là từ đồng nghĩa ? -Khi đọc đến câu 3 thì em hiểu lêi cña thÇy bãi nh thÕ nµo ? Vµ khi đọc đến câu 4, em có hiểu nh thÕ nµo ? V× sao? - Gv: ë ®©y bµ giµ hái chuyÖn lîi léc, thÇy bãi chiÒu theo ý bµ mµ tr¶ lêi b»ng c¸ch cè ý dïng tõ lîi nhng theo 1 nghÜa kh¸c, kh«ng liªn quan g× víi từ lợi trớc. Hai từ đồng âm này đã tạo nên chất hài hớc cho bµi ca dao. TiÕng cêi bËt ra sau khi hiểu đợc hàm ý của tác giả dân gian: Bà đã già råi, lÊy chång lµm g× n÷a. Chó ý tõ co mau. -Em hãy giải nghĩa câu đố trªn ?. =>-Lîi1: Ých lîi, lîi léc.. Ghi b¶ng I-ThÕ nµo lµ ch¬i ch÷: 1. Bµi tËp: sgk (163 ). -Lîi1: Ých lîi, lîi léc. -Lîi 2,3: phÇn thÞt bao quanh r¨ng. ->Gièng nhau vÒ ©m thanh, nhng nghÜa l¹i kh¸c xa nhau – Từ đồng âm.. -Lîi 2,3: phÇn thÞt bao quanh r¨ng. ->Gièng nhau vÒ ©m thanh, nhng nghÜa l¹i kh¸c xa nhau – Từ đồng âm.. - ë 2 vÝ dô trªn cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ ch¬i ch÷, vËy em hiÓu thÕ nµo lµ ch¬i ch÷ ? => Trªn trêi rít xuèng co C¸c lèi ch¬i ch÷ mau là gì ? (Câu đố ) -Tõ “ranh tíng” ë VD1 gÇn ©m - Co mau: mo cau ->nãi l¸i. víi tõ nµo ? hs đọc ghi nhớ -ë VD2, c¸c tiÕng trong 2 c©u th¬ cña Tó Mì cã phÇn nµo gièng nhau ? -Cá đối- cối đá, mèo cái- mái -Hs đọc ví dụ kÌo, ë VD3 cã mèi liªn hÖ g× (1) Ranh tíng: danh tíng-. 2.Ghi nhí 1: sgk (164 ). II-C¸c lèi ch¬i ch÷: 1.Bµi tËp: (1) Ranh tíng: danh tíng>gÇn ©m. (2) Gièng nhau ë phô ©m m->®iÖp ©m. (3) Cá đối-cối đá, mèo cáimái kèo->nói lái (4) SÇu riªng:.

(183) vÒ mÆt ©m thanh ? >gÇn ©m. -Lµ lo¹i c©y ¨n qu¶ ë Nam -Tõ “sÇu riªng” ë VD4 nªn (2) Gièng nhau ë phô ©m m- Bé. hiÓu lµ g× ? >®iÖp ©m. - ChØ tr¹ng th¸i t×nh c¶m buån, tr¸i víi vui chung. -Ngoài nghĩa đó ra còn nghĩa (3) Cá đối-cối đá, mèo cái- ->từ đồng âm, từ trái nµo kh¸c? m¸i kÌo->nãi l¸i nghÜa. -Ta thêng gÆp nh÷ng lèi ch¬i ch÷ nµo ? -Chơi chữ thờng đợc sử dụng ở ®©u ? Gv cho hs lÊy thªm vÝ dô - Em thêng gÆp lèi ch¬i ch÷ ë ®©u? - §äc bµi th¬ cña Lª QuÝ §«n và cho biết tác giả đã dùng những từ ngữ nào để chơi chữ ?. -Mçi c©u sau ®©y cã nh÷ng tiÕng nµo chØ c¸c sù vËt gÇn gòi nhau ? C¸ch nãi nµy cã ph¶i lµ ch¬i ch÷ kh«ng ?. -Su tÇm 1 sè c¸ch ch¬i ch÷ trong s¸ch b¸o ?. (4) SÇu riªng: -Lµ lo¹i c©y ¨n qu¶ ë Nam Bé, qu¶ cã gai tr«ng nh mÝt. 2.Ghi nhí 2: sgk (165 ). -ChØ tr¹ng th¸i t×nh c¶m buån, tr¸i víi vui chung. ->từ đồng âm, từ trái nghĩa. III-LuyÖn tËp: 1-Bµi 1 (165 ): Hs tr¶ lêi -Bài thơ dùng từ đồng nghÜa: R¾n (loµi r¾n) – Hs đọc ghi nhớ R¾n (cøng ®Çu, khã b¶o). -Liu ®iu (r¾n nc), r¾n (r¾n - Chơi chữ đợc ding nhiều thờng), hổ lửa (rắn có nọc trong cuộc sống, trong văn độc), mai gầm (cạp nong, thơ, đặc biệt là văn thơ trào rắn độc), ráo (rắn ráo, rất hung dữ và có nọc độc), phúng, câu đối, câu đố. l»n (r¾n th»n l»n) tr©u (r¾n hæ tr©u), hæ mang (r¾n Hs th¶o luËn độc). 2-Bµi 2 (165 ): C¸c tiÕng chØ c¸c sù vËt gÇn gòi nhau: -ThÞt, mì ; dß, nem, ch¶: Thuéc nhãm thøc ¨n liªn quan đến chất liệu thịt. ->ch¬i ch÷ dïng tõ gÇn nghĩa, từ đồng âm. -Nøa, tre, tróc, hãp: Thuéc nhãm tõ chØ c©y cèi, thuéc họ tre. -> từ đồng âm, từ gÇn nghÜa. =>T¹o sù liªn tëng ng÷ Hs tr¶ lêi nghÜa lÝ thó. 3-Bµi 3 (166 ):. Tr¨ng bao nhiªu tuæi tr¨ng giµ Nói bao nhiªu tuæi gäi lµ nói non D. Cñng cè: - Kh¸i niÖm, c¸c lèi ch¬i ch÷. - Chơi chữ thờng đợc dùng phổ biến trong văn thơ, đặc biệt là trong thơ trào phúng, câu đối, câu đố. E. Híng dÉn..

(184) - Häc bµi. Bµi tËp 3.Su tÇm nh÷ng c©u ca dao cã sö dông lèi ch¬I ch÷ vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ. - ChuÈn bÞ: Lµm th¬ lôc b¸t. ( §Æc ®iÓm th¬ lôc b¸t. TËp lµm 1 bµi kho¶ng 4-8 c©u).. Ngµy d¹y: TiÕt 59 Lµm th¬ lôc b¸t I. Mục tiêu cần đạt: - Gióp häc sinh nhËn diÖn, ph©n tÝch vÇn, luËt b»ng tr¾c, nhÞp th¬ lôc b¸t. - Tập viết đợc những câu, đoạn, bài thơ lục bát ngắn đúng luật, có cảm xúc. * Träng t©m: S¬ gi¶n vÒ vÇn, luËt b»ng tr¾c, nhÞp cña th¬ lôc b¸t. II. Chuẩn bị: GV: Nghiên cứu tài liệu, có liên quan đến bài HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. III.Các hoạt động dạy - học. A. ổn định tổ chức. B. Kiểm tra: Nêu những văn bản đã học có sử dụng thể thơ lục bát? C. Giới thiệu bài: Thơ lục bát là thể thơ rất thông dụng trong đời sống ngời VN. Song trong thực tế, có nhiều em vẫn cha nắm đợc thể thơ này. Điều đó ảnh hởng đến năng lực cảm thụ thơ lục bát, cũng nh s.tác thơ lục bát. Vì vậy tập làm thơ thơ lục bát là 1 y.c rất cần thiết đối với hs chúng ta. Bài hôm nay sÏ gióp chóng ta biÕt c¸ch lµm th¬ lôc b¸t. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi b¶ng T×m hiÓu th¬ lôcb¸t I-LuËt th¬ lôc b¸t: -Hs đọc bài ca dao (Bảng phụ). 1.Bµi ca dao: Anh ®i anh nhí quª nhµ. -CÆp c©u th¬ lôc b¸t mçi dßng CÆp c©u th¬ lôc b¸t: gåm 1 * NhËn xÐt: cã mÊy tiÕng ? V× sao l¹i gäi lµ c©u 6 vµ 1 c©u 8. V× thÕ gäi lµ + 1 c©u (cÆp) lôc b¸t: lôc b¸t. lôc b¸t ? C©u lôc: 6 tiÕng. -Kẻ sơ đồ và điền các kí hiệu: -Điền các kí hiệu B, T, V: Anh ®i anh nhí quª nhµ B, T, V øng víi mçi tiÕng cña C©u b¸t: 8 tiÕng. B B B T B BV bµi ca dao trªn vµo c¸c « ? Nhí canh rau muèng, nhí cµ + VÇn: Gv: C¸c tiÕng cã thanh huyÒn, dÇm t¸c gi¶. - TiÕng 6 c©u 6 vÇn víi ngang gäi lµ tiÕng b»ng (B ); T B B T T BV tiÕng 6 c©u 8. c¸c tiÕng cã thanh s¾c, hái, B BV ng·, nÆng lµ tiÕng tr¾c (T ); Nhí ai d·i n¾ng dÇm s¬ng - TiÕng 8 c©u 8 vÇn víi VÇn (V ). T B T T B BV Nhớ ai tát nớc bên đờng hôm tiếng 6 câu 6 dới. nao. + LuËt b»ng tr¾c. T B T T B BV B - C¸c tiÕng lÎ: tù do. B -T¬ng quan thanh ®iÖu tiÕng - C¸c tiÕng ch½n: theo luËt -NhËn xÐt t¬ng quan thanh ®iÖu thø 6 vµ 8 trong c©u 8: NÕu gi÷a tiÕng thø 6 vµ tiÕng thø 8 tiÕng 6 cã thanh huyÒn th× (Xem vÝ dô) trong c©u 8 ? tiÕng 8 cã thanh ngang vµ ng- - Trong c©u 8, c¸c tiÕng îc l¹i. thứ 6, thứ 8 đều cùng Sè c©u: kh«ng g.h¹n..

(185) -NhËn xÐt vÒ luËt th¬ lôc b¸t (sè c©u, sè tiÕng trong mçi c©u, số vần, v.trí vần, sự thay đổi các tiÕng B, T, bæng, trÇm vµ c¸ch ng¾t nhÞp trong c©u) ? -S2 luËt B-T trong bµi ca dao Con cò mà đi ăn đêm với luật th¬ lôc b¸t ? (§©y lµ trong hîp ngo¹i lÖ: tiÕng thø 2 lµ thanh T thì tiếng thứ 4 đổi thành thanh B. Chó ý: LuËt B-T: tiÕng thø 2 thêng cã thanh B vµ tiÕng thø 4 thêng lµ thanh T, c¸c tiÕng 1,2,5,7 kh«ng b¾t buéc theo luËt B-T. -Em hãy đọc 1 bài ca dao đợc s.t¸c theo thÓ th¬ lôc b¸t vµ nhËn xÐt thÓ th¬ lôc b¸t trong bài ca dao đó ? -Qua t×m hiÓu vÒ thÓ th¬ lôc b¸t, em rót ra kÕt luËn g× ? -Chia 2 nhãm, mçi nhãm lµm 1 c©u. -Lµm th¬ lôc b¸t theo m« h×nh ca dao. §iÒn nèi tiÕp cho thµnh bài và đúng luật ?. -Sè tiÕng trong mçi c©u: c©u thanh b»ng nhng ph¶i tr¸i ®Çu 6 tiÕng, c©u sau 8 tiÕng. -VÇn: tiÕng 6 c©u lôc vÇn víi dÊu. tiÕng 6 c©u b¸t vµ tiÕng 8 c©u b¸t l¹i vÇn víi tiÕng 6 c©u lôc sau vµ cø nh thÕ tiÕp tôc cho đến hết. + NhÞp th¬: C©u lôc: 2/2/2 – 3/3. C©u b¸t: 2/2/2/2-4/4-3/5.. - Em ¬i ®i häc trêng xa Cè häc cho giái nh lµ mÑ mong. - Anh ơi phấn đấu cho bền Mçi n¨m mçi líp míi nªn con ngêi. - Ngoµi vên rÝu rÝt tiÕng chim Trong nhµ to nhá tiÕng em đọc bài. ->Các từ đã điền vào, đảm bảo vÒ mÆt ý vµ mÆt vÇn. *C¸c c©u lôc b¸t nµy sai vÇn: -Vờn em cây quí đủ loài Cã cam, cã quýt, cã bßng, cã na.->xoµi -ThiÕu nhi lµ tuæi häc hµnh Chúng em phấn đấu tiến lên hµng ®Çu.->nhanh (trë thµnh ®oµn viªn). 2.Ghi nhí: sgk (156 ). II-LuyÖn tËp: 1-Bµi 1 (157 ):. 2-Bµi 2 (157 ):. D. Cñng cè. - Đặc điểm thơ lục bát. Cách đọc thơ lục bát. E. Híng dÉn. - Nắm đặc điểm thơ lục bát. Làm bài tập số3 - Làm 1 bài lục bát theo chủ đề học sinh hoặc thơ tự do. - Söa th¬ viÕt sai luËt th¬ lôc b¸t. - ChuÈn bÞ : ChuÈn mùc sö dông tõ..

(186) Ngµy d¹y TiÕt 61 ChuÈn mùc sö dông tõ I. Mục tiêu cần đạt: - Hiểu các yêu cầu của việc sử dụng từ đúng chuẩn mực. - Có ý thức dùng từ đúng chuẩn mực. - Nhận biết đợc các từ đợc sử dụng vi phạm các chuẩn mực sử dụng từ. * Trọng tâm: Các yêu cầu của việc sử dụng từ đúng chuẩn mực. II. Chuẩn bị: GV: Nghiên cứu tài liệu, có liên quan đến bài HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. III.Các hoạt động dạy - học. A. ổn định tổ chức. B. KiÓm tra: - Ch¬i ch÷ lµ g×? C¸c lèi ch¬i ch÷? Cho vÝ dô vµ ph©n tÝch? C. Giíi thiÖu bµi: Khi nói viết chúng ta cần sd từ đúng chuẩn mực. Bài học hôm nay sẽ giúp các em nắm đợc n y.c trong việc sd từ, đồng thời giúp các em có khả năng phát hiện lỗi dùng từ của m và của bạn, để có cách dùng từ cho chuẩn mực, tránh n sai sót. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi b¶ng I-Sử dụng từ đúng âm, Hớng dẫn sử dụng từ đúng đúng chính tả: -Hs đọc ví dụ, chú ý các từ in ®Ëm. *VÝ dô: sgk (166 ). -Nh÷ng tõ in ®Ëm: dïi, tËp tÑ, - dïi -> vïi khoảng khắc, dùng đã đúng chỗ =>Vì:Dùi là đồ dùng để tạo - tập tẹ -> bập bẹ cha, cã phï hîp víi nh÷ng tõ lç thñng, víi nghÜa Êy th× tõ -kho¶ng kh¾c->kho¶nh kh¾c. ng÷ xung quanh kh«ng ? V× sao dïi kh«ng thÓ kÕt hîp víi các từ trong câu văn đã cho. ? -Nh÷ng tõ nµy dïng sai ë chç Tõ tËp tÑ vµ tõ kho¶ng kh¾c nµo ? CÇn ph¶i söa l¹i nh thÕ còng nh vËy. nào cho đúng ? -ViÖc viÕt sai ©m, sai chÝnh t¶ => Lµ do ¶nh hëng cña viÖc ->Lµ nh÷ng tõ dïng sai ©m, nµy lµ do nguyªn nh©n nµo ? phát âm tiếng địa phơng sai chính tả. hoÆc kh«ng nhí h×nh thøc chữ viết của từ, hoặc liên tởng không đúng. đọc, ngời nghe sẽ - NÕu dïng sai chÝnh t¶ th× sÏ =>Ngêi kh«ng hiÓu đợc ý của ngời dẫn đến tình trạng gì ? viÕt. nãi, viÕt ph¶i dïng - Qua 3 vÝ dô trªn, em rót ra bµi =>Khi học gì về việc dùng từ khi nói, đúng âm, đúng chính tả. viÕt ? II-Sử dụng từ đúng nghĩa: *VÝ dô: sgk (166 ). Sử dụng từ đúng nghĩa -Hs đọc ví dụ, chú ý các từ in ®Ëm. =>V×: s¸ng sña cã 4 nghÜa: - C¸c tõ in ®Ëm: s¸ng sña, cao 1 cã n a.s TN chiÕu vµo, cả, biết đợc dùng ở trong các gây cảm giác thích thú;.

(187) ngữ cảnh trên đã đúng cha, có 2.có những nét lộ vẻ thông phï hîp kh«ng ? V× sao? minh; 3.cách diễn đạt rõ ràng, mạch lạc; 4.tốt đẹp, cã nhiÒu triÓn väng. ë c©u 1 cã lÏ ngêi viÕt dïng s¸ng sña víi nghÜa thø 4, tuy nhiªn dïng nh vËy lµ kh«ng phù hợp với ý định thông báo, tức là dùng cha đúng nghÜa. -Em h·y t×m nh÷ng tõ gÇn Hs tr¶ lêi nghĩa với từ sáng sủa để thay thế nó ? (tơi đẹp). - Cao cả là cao quí đến mức kh«ng cßn cã thÓ h¬n. Dïng tõ cao cả ở câu 2 đã phù hợp cha víi ®2 cña c©u tôc ng÷ cha ? Tõ nµo cã thÓ thay thÕ cho tõ nµy ? (quÝ b¸u, s©u s¾c). - Gv: L¬ng t©m lµ yÕu tè néi t©m gióp con ngêi cã thÓ tù đánh giá hành vi của mình về mặt đạo đức; biết là nhận rõ đợc ngời, sự vật hay 1 điều gì đó hoặc có khả năng làm đợc việc gì đó. -VËy cã thÓ nãi biÕt l¬ng t©m đợc không ? Có thể nói có lơng tâm hay vô lơng tâm đợc không ? -Nh÷ng tõ: s¸ng sña, cao c¶, biết ở trên đợc dùng đúng nghĩa hay sai nghÜa ? V× sao ? -Tõ 3 vd trªn, em rót ra bµi häc ->Dùng từ không đúng nghĩa g× cho viÖc dïng tõ ? là do không nắm đợc nghĩa cña tõ hoÆc kh«ng ph©n biÖt đợc các từ đồng nghĩa. =>Dïng tõ lµ ph¶i dïng đúng nghĩa. III-Sử dụng từ đúng t.chất ng÷ ph¸p cña tõ: *VÝ dô: sgk. -Hµo quang -> hµo nho¸ng. -Nh÷ng tõ in ®Ëm trong nh÷ng - Thªm tõ sù vµo ®Çu c©u; c©u trªn dïng sai nh thÕ nµo? hoÆc: ChÞ ¨n mÆc thËt gi¶n V× sao l¹i dïng sai nh vËy ? dÞ. Hãy tìm cách chữa lại cho đúng -Th¶m h¹i -> th¶m b¹i -Hs đọc ví dụ ? - Gi¶ t¹o phån vinh -> phån =>Dïng sai vÒ tÝnh chÊt NP vinh gi¶ t¹o của từ – Là do không nắm =>Việc dùng từ phải đúng -Khi nói, viết cần phải dùng từ đợc đ2 NP của từ . tÝnh chÊt NP. nh thÕ nµo ? IV-Sử dụng từ đúng sắc th¸i biÓu c¶m¶m, hîp phong c¸ch: *VÝ dô: sgk -Lãnh đạo -> cầm đầu -Chó hæ -> nã.

(188) -C¸c tõ in ®Ëm trong c¸c c©u trªn sai nh thÕ nµo? - H·y t×m c¸c tõ thÝch hîp thay cho các từ đó ? - Qua viÖc dïng tõ trªn, em rót ra bµi häc g× ? -Gv ®a ra t×nh huèng: Mét ngêi d©n NghÖ An ra HN th¨m bµ con, bị lạc đờng, muốn hỏi đờng, ngời đó hỏi: Cháu ơi, đờng ni là đg đi mô ? Cậu bé đợc hỏi tr¶ lêi: Ch¸u kh«ng hiÓu b¸c muèn hái g× ? -T¹i sao cËu bÐ l¹i kh«ng hiÓu c©u hái trªn ? - ë bµi tõ HV (bµi 6) chóng ta đã rút ra đợc bài học: Khi nói, viÕt kh«ng nªn l¹m dông tõ HV. V× sao ? -Qua t×nh huèng trªn, em rót ra bµi häc g× ? -Khi sö dông tõ chóng ta cÇn chó ý g× ?. =>Việc dùng từ phải đúng s¾c th¸i biÓu c¶m, hîp víi -Hs đọc ví dụ, chú ý các từ tình huống giao tiếp. in ®Ëm. V-Kh«ng l¹m dông tõ =>dïng sai s¾c th¸i biÓu ®.phg, tõ HV: c¶m, kh«ng hîp víi phong c¸ch.. => Không lạm dụng từ địa ph¬ng, tõ HV.. =>V× c©u hái cã dïng nhiÒu tõ ®i¹ ph¬ng. *Ghi nhí: sgk (167 ). =>v× l¹m dông tõ HV sÏ lµm cho lêi ¨n tiÕng nãi thiÕu tù nhiªn, thiÕu trong s¸ng, kh«ng phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp.. D. Cñng cè: Gv hÖ thèng l¹i kiÕn thøc toµn bµi. E.Híng dÉn: - Học thuộc ghi nhớ, đọc bài: luyện tập sử dụng từ. - Viết một đoạn văn ngắn trong đó có sử dụng chính xác 3 từ cụ thể. - ChuÈn bÞ: ¤n tËp v¨n biÓu c¶m- tr¶ lêi c¸c c©u hái sgk. Ngµy d¹y TiÕt 63 ¤n tËp v¨n b¶n biÓu c¶m I. Mục tiêu cần đạt: - Hệ thống hoá toàn bộ kiến thức, kỹ năng đã học ở phần đọc- hiểu các văn bản ch÷ t×nh trong häc kú I. - V¨n tù sù, miªu t¶ víi yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. - Cách lập ý và lập dàn bài cho một đề văn biểu cảmảm. - Cách diễn đạt trong bài văn biểu cảm. - Nhận biết, phân tích đặc điểm của văn bản biểu cảm. * Träng t©m: V¨n tù sù, miªu t¶ víi yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. II. Chuẩn bị: GV: Nghiên cứu tài liệu, có liên quan đến bài HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK..

(189) III.Các hoạt động dạy - học. A. ổn định tổ chức. B. Kiểm tra: Thế nào là văn biểu cảm ? (Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con ngời đối với tác giả và khêu gợi lòng đồng cảm nơi ngời đọc). C. Giới thiệu bài: Các em đã học 1 số văn bản biểu cảm và làm 2 bài TLV về văn biểu cảm. Nh vậy các em đã có 1 số hiểu biết nhất định về văn biểu cảm và đã đợc rèn luyện k.năng về cách làm kiểu văn này. Bài ôn tập hôm nay sẽ giúp các em củng cố, h.thống hoá lại 1 số v.đề q.trọng về văn biểu cảm. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi b¶ng I-Sù kh¸c nhau gi÷a v¨n miªu t¶ vµ v¨n biÓu c¶m¶m:. Cho biÕt c¸c v¨n b¶n biÓu cảm đó đã dùng yếu tố miêu tả để làm gì ?. - Gv: Bài Hoa hải đờng là văn miªu t¶, cßn bµi Hoa häc trß lµ v¨n biÓu c¶m. - Qua 2 bµi v¨n trªn, em h·y cho biÕt v¨n miªu t¶ vµ v¨n biÓu c¶m kh¸c nhau ë chç nµo ?. Hs đọc lại các đoạn văn, bài văn về Hoa hải đờng (bài 5), vÒ Hoa häc trß (bµi 6 ) =>Bài Hoa hải đờng, tác giả miªu t¶ chØ nh»m ®a ra lêi b×nh luËn vÒ lo¹i hoa thÊy ë khắp mọi nơi. Trong đó tác gi¶ dïng phÐp s2: “c¸nh hoa khum2 nh muèn phong l¹i c¸i nụ cời má lúm đồng tiền” và nhí l¹i 1 KN lÇn ®Çu tõ Nam ra Bắc đến thăm đền Hùng ngắm hoa hải đờng ở núi Ngò LÜnh. Bµi Hoa häc trß cũng đợc tác giả miêu tả cây hoa phîng v× ý nghÜa cña nã g¾n liÒn víi hs, víi trong líp. T¸c gi¶ mîn h×nh ¶nh hoa phợng nở, hoa phợng rơi để nói đến cái mùa hè thiếu v¾ng vµ chia ph«i qua c¶m xúc của mình.Tác giả đã dïng h×nh thøc lÆp l¹i vµ nhân hoá để đặc tả cái buồn trèng v¾ng n¬i s©n trong “Hoa phîng r¬i2... Hoa phîng móa. Hoa phîng khãc. Hoa phîng m¬, hoa phîng nhí.” -V¨n miªu t¶ nh»m t¸i hiÖn lại đối tợng (ngơì vật, cảnh) sao cho ngời ta cảm nhận đợc nó. Còn văn biểu cảm, miêu tả đối tợng nhằm mợn những đặc điểm, phẩm chất cña nã mµ nãi lªn suy nghÜ, c¶m xóc cña m×nh. Do ®2 nµy mµ v¨n biÓu c¶m thêng sö dông biÖn ph¸p tu tõ s2, Èn dô, nh©n ho¸.. -V¨n miªu t¶ nh»m t¸i hiÖn lại đối tợng (ngơì vật, cảnh) sao cho ngời ta cảm nhận đợc nó. Còn văn biểu cảm, miêu tả đối tợng nhằm mợn những đặc điểm, phẩm chất cña nã mµ nãi lªn suy nghÜ, c¶m xóc cña m×nh. 2-Sù kh¸c nhau gi÷a v¨n tù sù vµ v¨n biÓu c¶m -V¨n tù sù nh»m kÓ l¹i 1 c©u chuyÖn (1 sù viÖc) cã ®Çu, cã ®u«i, cã nguyªn nh©n, diÔn.

(190) Cho biÕt c¸c yÕu tè tù sù trong bài nhằm mục đích gì ?. biÕn, kÕt qu¶. Cßn v¨n biÓu cảm, tự sự chỉ làm nền để nói lên cảm xúc. Do đó tự sự trong v¨n biÓu c¶m thêng nhí l¹i nh÷ng sù viÖc trong quá khứ, những sự việc để lại Ên tîng s©u ®Ëm, chø kh«ng cÇn ®i s©u vµo nguyªn nh©n, kÕt qu¶. 3-Vai trß vµ nhiÖmvô cña tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biểu cảm: làm giá đỡ cho t¸c gi¶ béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc.. -H·y cho biÕt v¨n biÓu c¶m kh¸c v¨n tù sù ë ®iÓm nµo ?. -Hs đọc bài Kẹo mầm (bài 11) => Bµi KÑo mÇm cã ®o¹n tù sù nhí l¹i mÑ vµ chÞ gì tãc, rồi vo tóc dắt lên đòn tay nhà để tác giả lấy đổi kẹo mầm và đến nay mỗi khi có lời dao: “Ai tóc rối đổi kẹo mÇm” th× t¸c gi¶ l¹i kh¾c khoải nhớ đến mẹ đã mất và chị đã đi lấy chồng.. -Tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biểu cảm đóng vai trò gì ? Chóng thùc hiÖn nhiÖmvô biÓu c¶m nh thÕ nµo ? Nªu vd? (Vd bµi KÑo mÇm: T×nh c¶m =>Tù sù vµ miªu t¶ trong nhớ mẹ và chị từ tóc rối, kẹo văn biểu cảm đóng vai trò mÇm). làm giá đỡ cho tác giả bộc lộ t×nh c¶m, c¶m xóc. ThiÕu tù sù, miªu t¶ th× t×nh c¶m m¬ kh«ng cô thÓ, bëi v× t×nh -Em h·y nªu c¸c bíc lµm 1 hå, c¶m, c¶m xóc cña con ngêi bµi v¨n biÓu c¶m ? n¶y sinh -Tìm hiểu đề là tìm hiểu cụ thể. từ sự việc, cảnh vật nh÷ng g× ? (§.tîng biÓu c¶m: M.xu©n vµ t×nh c¶m cÇn biÓu hiện: cảm xúc của mình đối víi m×nh xu©n). -Em h·y nªu dµn ý cña bµi v¨n biÓu c¶m¶m ? (MB: G.thiÖu ®.t¸c gi¶ biÓu c¶m; TB: miªu t¶ 1 vµi ®2 tiªu biÓu của đ.tác giả để biểu cảmảm; KB: K.® l¹i c,xóc cña m vÒ đ.tác giả đó).. -Bµi v¨n biÓu c¶m thêng sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ. 4-T×m ý vµ lËp dµn bµi cho đề văn: Cảm nghĩ về mùa xu©n. a-Mb: 1 n¨m cã 4 mïa, theo em mùa xuân là mùa đẹp nhÊt. b-TB: *ý nghĩa của mùa xuân đối víi con ngêi: -Muµ xu©n mang l¹i søc sèng míi -Mùa xuân đánh dấu bớc đi của đất nớc, con ngời. *C¶m nghÜ cña em vÒ muµ xu©n: -Mùa đơm hoa kết trái -Mïa sinh s«i v¹n vËt. -Mùa thêm 1 tuổi đời. c-KB: K.định lại cảm nghĩ cña em vÒ muµ xu©n. 5-Bµi v¨n biÓu c¶m thêng sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ: -s2, Èn dô, nh©n ho¸, ®iÖp ng÷..

(191) nµo ? -Ngêi ta nãi ng«n ng÷ v¨n biÓu c¶m gÇn víi th¬, em cã đồng ý không ? Vì sao ?. -Ng«n ng÷ v¨n biÓu c¶m gÇn víi th¬.. =>s2, Èn dô, nh©n ho¸, ®iÖp ng÷. -Ng«n ng÷ v¨n biÓu c¶m gÇn với thơ. Vì nó có mục đích biÓu c¶m nh th¬.Trong c¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp, ngêi viÕt sö dông ng«i thø nhÊt (t«i, em, chóng em), trùc tiÕp béc lé c¶m xóc cña m×nh b»ng lêi than, lêi nh¾n, lêi h«... Trong c¸ch biÓu c¶m giao tiÕp, t×nh c¶m Èn trong c¸c h×nh ¶nh. D. Cñng cè, luyÖn tËp. E. Híng dÉn: - Hoµn thµnh dµn ý chi tiÕt, ®o¹n v¨n. - Lµm dµn ý biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc “B¸nh tr«i níc”. - ChuÈn bÞ: Mïa xu©n cña t«i.. Ngµy d¹y: TIẾT: 63.. Mïa xu©n cña t«i ( Vò B»ng). I. Mục tiêu cần đạt: - Cảm nhận đợc tình yêu quê hơng của một ngời miền Bắc sống ở miền Nam qua lối viết tuỳ bút tài hao, độc đáo. - C¶m xóc vÒ nh÷ng nÐt riªng cua c¶nh s¾c thiªn nhiªn, kh«ng khÝ mïa xu©n HN, vÒ miÒn B¾c qua nçi lßng “sÇu xø” t©m sù day døt cña t¸c gi¶. - Sù kÕt hîp tµi hoa gi÷a miªu t¶ vµ biÓu c¶m; lêi v¨n thÊm ®Ém c¶m xóc tr÷ t×nh, d¹t dµo chÊt th¬ - Rèn đọc, cảm nhận và tìm hiểu, phân tích văn bản tùy bút. * Trọng tâm: C¶m xóc vÒ nh÷ng nÐt riªng cua c¶nh s¾c thiªn nhiªn, kh«ng khÝ mïa xu©n HN, vÒ miÒn B¾c qua nçi lßng “sÇu xø ” t©m sù day døt cña t¸c gi¶. II. Chuẩn bị: GV: Nghiên cứu tài liệu, tµi liÖu có liên quan đến bài HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. III. Các hoạt động dạy- học..

(192) A. Ổn định tổ chức: hát- sĩ số. B. Kiểm tra bài cũ: - T¹i sao t¸c gi¶ khuyªn nh÷ng ngêi ¨n cèm ko nªn ¨n véi mµ ph¶i ¨n thËt thong thả và ngẫm nghĩ? Qua bài viết em hiểu về thái độ, tình cảm của tác giả ntn? C. Bài mới: * HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY. HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ. ?Qua phần đọc chú thích ở nhà, -> Hs trả lời. em hãy nêu những nét khái quát về tác giả và tác phẩm? ( Gv cung cấp cho hs những kiến thức bổ sung thêm về tác giả.). ? Gv hướng dẫn đọc: đọc to, rõ ràng, tình cảm tha thiết, trầm lắng. ? Gọi 3 học sinh đọc văn bản theo bố cục của bài? -> Gv nhận xét cách đọc của hs. Gv: Phần chú thích từ ngữ chúng ta sẽ kết hợp tìm hiểu trong quá trình tìm hiểu văn bản. ? Văn bản thuộc thể loại văn học nào? ? Em hiểu gì về thể loại tuỳ bút? Gv nhấn mạnh: Tuỳ bút thiên về biểu cảm, chú trọng thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của tác giả. ? Là thể văn tuỳ bút, văn bản sẽ có phương thức biểu đạt chính là gì? ? Nêu bố cục của văn bản? + T×nh c¶m cña con ngêi víi mïa xu©n nh lµ mét quy luËt tÊt yÕu vµ tù nhiªn. + C¶nh s¾c vµ kh«ng khÝ mïa. -> Hs đọc.. GHI BẢNG. I. Đọc - tìm hiểu chung. 1. Tác giả- tác phẩm. - Lµ nhµ v¨n, nhµ b¸o. - ViÕt nhiÒu vÒ thÓ lo¹i tuú bót, bót ký, truyÖn ng¾n. - ¤ng sèng ë Sµi Gßn sau n¨m 1954 nªn lu«n nhí thơng đất Bắc. - TrÝch “Th¬ng nhí mêi hai” - bµi “Th¸ng giªng m¬ vÒ tr¨ng non rÐt ngät”. 2. Đọc.. 3. Chú thích từ ngữ.. -> Tuỳ bút.. 4. Thể loại. Tuỳ bút.. -> Hs nêu. -> Biểu cảm.. -> 3 phần: Gåm 3 phÇn: + Tõ ®Çu ... “mª luyÕn mïa xu©n” + TiÕp ... “më héi liªn hoan”. 5. Phương thức biểu đạt chính. Biểu cảm. 6. Bố cục: 3 phần..

(193) xu©n B¾c ViÖt trong nh÷ng ngµy tÕt. + C¶nh s¾c mïa xu©n xø B¾c sau ngµy r»m th¸ng giªng.. + PhÇn cßn l¹i ).. ? T×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi mïa xuân đợc gợi tả qua chi tiết => Ai bảo đợc non đừng thơng nớc, bớm đừng thơng nµo. hoa, trăng đừng thơng gió; ai cấm đợc.... II. Đọc- tìm hiểu chi tiết. 1. T×nh c¶m cña con ngêi víi mïa xu©n. ? Đoạn văn bình luận trên đã bộc lộ đợc thái độ, tình cảm gì =>Thể hiện sự nâng niu, =>Thể hiện sự nâng niu, của tác giả đối với mùa xuân trân trọng, thơng nhớ, thuỷ trân trọng, thơng nhớ, thuỷ chung víi muµ xu©n. chung víi muµ xu©n. quª h¬ng ? - Gv: Yªu mÕn mïa xu©n, yªu mÕn th¸ng giªng, th¸ng ®Çu tiªn cña muµ xu©n, mïa ®Çu cña t×nh yªu, h¹nh phóc vµ tuổi trẻ, đất trời và lòng ngời. Nhng đó cha phải là lí do cơ b¶n khiÕn t¸c gi¶ “mª luyÕn muµ xu©n”. VËy lÝ do g× s©u kín hơn – Hs đọc đoạn 2. ? Theo em, t¹i sao t¸c gi¶ l¹i më ®Çu ®o¹n b»ng c©u “ Mïa xu©n cña t«i ”? ? Câu văn nào đã gợi tả cảnh sắc và kh2 mùa xuân đất Bắc, muµ xu©n HN ? ? Nh÷ng dÊu hiÖu ®iÓn h×nh nào đã tạo nên cảnh sắc muà xuân đất Bắc ? (ma riêu2, gió lµnh l¹nh) ? Những đấu hiệu điển hình nào tạo nên kh2 mùa xuân đất B¾c ? (TiÕng nh¹n, tiÕng chèng chÌo, c©u h¸t huª t×nh, c¶nh gia đình đoàn tụ….). 2. C¶nh s¾c vµ kh«ng khÝ mïa xu©n B¾c ViÖt trong nh÷ng ngµy tÕt. => §ã lµ mïa xu©n trong lßng, theo c¶m nhËn cña t¸c gi¶. Hs tr¶ lêi - Nh÷ng nÐt riªng cña thêi tiÕt, khÝ hËu : ma riªu riªu, giã lµnh l¹nh. =>Thêi tiÕt, khÝ hËu: ma riªu riªu, giã lµnh l¹nh.. =>- ¢m thanh: tiÕng nh¹n, tiÕng trèng chÌo, c©u h¸t huª t×nh. - Cảnh xuân trong gia đình: ?Những chi tiết đó gợi 1 bức tranh xuân đất Bắc nh thế nào ? trầm, đèn, nến, bàn thờ tổ tiªn, kh«ng khÝ ®oµn tô gia ? Đoạn văn tiếp theo, tác giả đã đình thật đầm ấm.. - Cảnh xuân trong gia đình: trầm, đèn, nến, bàn thờ tổ tiªn, kh«ng khÝ ®oµn tô gia.

(194) gọi mùa xuân đất Bắc là “Cái => Cảnh lung linh, huyền mïa xu©n thÇn th¸nh cña t«i”, ¶o, m¬ mµng nh trong điều đó có ý nghĩa gì ? méng vµ còng thËt Êm ¸p - Câu văn: “Nhựa sống... đứng tình ngời. cạnh.” đã diễn tả sức mạnh nào - Cái mùa xuân thần thánh cña t«i. cña mïa xu©n ? -Sức mạnh nào của m.x đợc =>Tác giả cảm nhận đợc diÔn t¶ trong c©u v¨n: “Nhang søc m¹nh thiªng liªng k× trầm...liên hoan” ? (M.x có sức diệu của mùa xuân đất Bắc. m¹nh kh¬i dËy vµ lu gi÷ c¸c n¨ng lùc t.thÇn cao quÝ cña con =>(Mïa xu©n cã søc kh¬i ng) gîi sinh lùc cho mu«n loµi) -Đv đã thể hiện đợc cảm xúc, t×nh c¶m g× cña t¸c gi¶ ?. đình thật đầm ấm. => C¶nh lung linh, huyÒn ¶o, m¬ mµng nh trong méng vµ còng thËt Êm ¸p t×nh ngêi. - C¸i mïa xu©n thÇn th¸nh cña t«i. =>Tác giả cảm nhận đợc søc m¹nh thiªng liªng k× diệu của mùa xuân đất Bắc.. ->H×nh ¶nh s2 míi mÎ – Diễn tả sinh động và hấp dÉn søc sèng cña mïa xu©n.. -Em cảm nhận đợc gì về m.x, từ hình ảnh minh hoạ đó ?. =>Thơng nhớ m.x đất Bắc.. =>Thơng nhớ mùa xuân đất B¾c.. -Hs q.s bøc tranh minh ho¹ trong sgk. =>Mùa xuân đã khơi năng - Ên tîng cña t/g vÒ mïa xu©n n¨ng lùc sèng cho mu«n loµi, kh¬i dËy nh÷ng n¨ng sau rằm tháng giêng đất Bắc lùc tinh thÇn cao quÝ cña ntn? con ngêi vµ kh¬i dËy t×nh yªu cuéc sèng, yªu quª h3-C¶m nhËn vÒ mïa xu©n ¬ng. sau r»m th¸ng giªng: - §µo h¬i phai, nhôy cßn + C¶nh s¾c: phong. - §µo h¬i phai, nhôy cßn - Cá nøc mïi h¬ng man phong. - Những hình ảnh, chi tiết đó có m¸c. - Cá nøc mïi h¬ng man g× kh¸c víi tríc r»m th¸ng - Trêi hÕt nåm, ma xu©n... m¸c. giªng? - B÷a c¬m gi¶n dÞ. - Trêi hÕt nåm, ma xu©n... ( §èi lËp ). - Các trò chơi đã mãn. + Kh«ng khÝ: - Nh÷ng chi tiÕt nµy cho thÊy Màn điều đã cất, lễ hóa - B÷a c¬m gi¶n dÞ. vµng sù tinh tÕ ntn trong c¸ch c¶m - Các trò chơi đã mãn. thụ đời sống? - Màn điều đã cất, lễ hóa - Gv: Nhà văn đã cảm nhận đvàng. îc nh÷ng c¸i h÷u h×nh vµ c¶ -> C¶m nhËn tinh tÕ vÒ sù nh÷ng c¸i v« h×nh”Nh÷ng lµn -> C¶m nhËn tinh tÕ vÒ sù thay đổi của thời tiết khí sóng hồng hồng rung động, thay đổi của thời tiết khí hậu và cuộc sống êm đềm m¸t nh qu¹t vµo lßng”... hậu và cuộc sống êm đềm.

(195) - C¶nh s¾c mïa xu©n sau r»m tháng giêng đã mang lại cho con ngêi c¶m xóc g×? - Theo em, t¹i sao t.g l¹i yªu nhÊt mïa xu©n vµo thêi ®iÓm đó? - Qua văn bản, em cảm nhận đợc những nội dung gì? - H·y kh¸i qu¸t l¹i nghÖ thuËt tuú bót cña Vò B»ng qua v¨n b¶n? - V¨n b¶n nµy cã ý nghÜa g×?. thêng nhËt trë l¹i sau tÕt (gîi nhí nh÷ng nÕp sèng, sinh ho¹t thêng ngµy).. thêng nhËt trë l¹i sau tÕt (gîi nhí nh÷ng nÕp sèng, sinh ho¹t thêng ngµy).. ->C¶m xóc con ngêi: vui vÎ, phÊn chÊn.. ->C¶m xóc con ngêi: vui vÎ, phÊn chÊn.. -> V¨n b¶n thÓ hiÖn sù g¾n bã m¸u thÞt gi÷a con ngêi víi quª h¬ng, xø së- mét biÓu hiÖn cô thÓ cña t×nh yêu đất nớc.. III. Tổng kết. * Ghi nhớ: SGK.. E. Cñng cè. - Tập đọc diễn cảm bài văn, bài thơ “Xuân về”. D. Híng dÉn: - Häc bµi, lµm bµi tËp 3. - Ghi l¹i nh÷ng c©u v¨n mµ b¶n th©n cho lµ hay nhÊt trong v¨n b¶n vµ ph©n tÝch. - Chuẩn bị: Sài Gòn tôi yêu- đọc để nắm đợc nội dung và nghệ thuật của bài.. Ngµy d¹y: TiÕt 64 Híng dÉn §äc thªm: Sµi Gßn t«i yªu (Minh H¬ng) I. Mục tiêu cần đạt. Học sinh thấy đợc vẻ đẹp của cảnh sắc, thiên nhiên, con ngời và tình cảm đậm đà, sâu sắc của tác giả với Sài Gòn. - Nắm đợc nghệ thuật biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả..

(196) - §äc – hiÓu v¨n b¶n tuú bót cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - * Träng t©m: Néi dung vµ nghÖ thuËt II. Chuẩn bị: GV: Nghiên cứu tài liệu, tµi liÖu có liên quan đến bài HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. III. Các hoạt động dạy- học. A. Ổn định tổ chức: hát- sĩ số. B. Kiểm tra bài cũ: C. Bài mới: “Ai ®i Nam Bé, TiÒn Giang, HËu Giang Ai v« thµnh phè Hå Chi Minh rùc rì tªn vµng!” Thành phố phơng Nam chan hoà nắng gió - nơi Bác Hồ ra đi tìm đờng cứu níc n¨m 1911 - trë thµnh niÒm tù hµo v« h¹n trong tr¸i tim mçi ngêi ViÖt Nam. Hôm nay, cô và các em cùng đến thăm Sài Gòn qua trang tuỳ bút chân thành và sôi động “Sài Gòn tôi yêu” của tác giả Minh Hơng. Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. - Gv giíi thiÖu v¾n t¾t vµi nÐt vÒ t¸c gi¶. - Giíi thiÖu vÒ Sµi Gßn: lÞch sö, tªn, sù kiÖn næi bËt.. Hs tr¶ lêi Sµi Gßn lµ thµnh phè cã lÞch sö h¬n 300 n¨m. Tõ sau th¸ng 4 năm 1975 SG đợc đổi tên thành Thµnh phè HCM. HiÖn nay, Thành phố HCM đã trở thành trung t©m kinh tÕ vµ cã sè d©n l¬n nhÊt cña c¶ níc.. Ghi b¶ng I-§äc- t×m hiÓu chung: 1-T¸c gi¶, t¸c phÈm M.H¬ng -Quê Quản Nam đã vào sinh sèng ë SG tríc 1945. -Th¬ng viÕt c¸c thÓ lo¹i: bót kÝ, tuú bót, phãng sù víi nh÷ng nhËn xÐt tinh tÕ, dÝ dám vµ s©u s¾c. T¸c phÈm: §©y lµ bµi tuú bót rót tõ bµi bót kÝ Nhí... SG, tËp I cña M.H¬ng. 2.§äc. - Cách đọc: giọng hồ hởi, vui tơi, chú ý từ địa phơng. - Hs đọc, nhận xét. - Gv kiÓm tra chó thÝch. §äc xong, em thÊy v¨n b¶n næi bËt lªn mÊy néi dung chÝnh? ( Hai néi dung chÝnh: + Vẻ đẹp của Sài Gòn. + T×nh c¶m yªu mÕn, g¾n bã của tác giả đối với Sài Gòn ).. II. §äc –t×m hiÓu chi tiÕt: 1. Néi dung:.

(197) ? Vẻ đẹp của Sài Gòn trong văn bản đợc tác giả khắc hoạ ë nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? ( KhÝ hËu, thiªn nhiªn, cuéc sèng, sinh ho¹t vµ phong c¸ch ngêi Sµi Gßn ). ? Sài Gòn đợc giới thiệu khái quát là một đô thị ntn? ? Điều đó đợc diễn tả bằng h×nh ¶nh nµo? (“Sµi Gßn cø trÎ hoµi nh c©y tơ đang độ nõn nà trên đà thay da đổi thịt”). ? Nêu những nét đặc trng của khÝ hËu Sµi Gßn?. + §Æc ®iÓm chung: - Một đô thị trẻ trung, nhộn nhịp và năng động.. + KhÝ hËu: - NhiÒu n¾ng, ma. - Không có mùa đông. - Thay đổi thất thờng. ? Em thấy thiên nhiên Sài Gòn -> Thiên nhiên đang bị con ngcó gì đáng nói? êi tµn ph¸ . ? ở đây, thái độ của tác giả ntn?( Phª ph¸n ). ? Ngêi Sµi Gßn hiÖn lªn qua + Con ngêi Sµi Gßn: ch©n nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? Con thµnh, béc trùc, tu©n thñ c¸c ngời Sài Gòn có đặc điểm gì? nghi lễ ứng xử nhng không ( C¸ch ¨n nãi, tÝnh c¸ch, trang mµu mÌ, kh«ng mÆc c¶m tù ti, phôc, d¸ng vÎ, c¸ch x· giao ... kiªn tr×, bÊt khuÊt , …. ). C¸c c« g¸i Sµi Gßn: - Gi¶n dÞ trong ¨n mÆc, kháe kho¾n. - §Ñp trong c¸ch chµo hái, øng xö, d¸ng ®i, nô cêi. - BÊt khuÊt, kiªn cêng trong bom đạn. -> Đó là vẻ đẹp truyền thống mang b¶n s¾c riªng. ? §iÖp ng÷ “T«i yªu” cã t¸c => §iÖp ng÷ “ t«i yªu ”. dông g×? Em hiÓu g× vÒ t×nh - NhÊn m¹nh Sµi Gßn cã nhiÒu cảm của tác giả qua câu: “ th- điều đáng yêu. ¬ng mÕn bao nhiªu còng - T×nh c¶m ch©n thµnh, nång. §Æc ®iÓm chung: - Một đô thị trẻ trung, nhộn nhịp và năng động. - Khí hậu nhiệt đới với nắng, ma, víi giã léng.. - Con ngêi Sµi Gßn: ch©n thµnh, béc trùc, tu©n thñ c¸c nghi lÔ øng xö nhng kh«ng mµu mÌ, kh«ng mÆc c¶m tù ti, kiªn tr×, bÊt khuÊt , …..

(198) kh«ng uæng c«ng hoµi cña ”? ? Qua nh÷ng dßng v¨n ®Çy tr¸ch mãc vµ nuèi tiÕc, em cảm nhận đợc thêm điều gì về t¸c gØa?. nµn, tha thiÕt. =>“ Th¬ng .... cña ”: - Yêu Sài Gòn đến độ hết lßng. - Mong muốn đóng góp sức m×nh cho Sµi Gßn. - Mong mọi ngời đến và yêu Sµi Gßn. -> T×nh c¶m tù nhiªn, ch©n thµnh, tha thiÕt.. V¨n b¶n cã ý nghÜa g×?( bµy tá t×nh yªu tha thiÕt cña t¸c gi¶ víi SG) Gv chän mét ®o¹n trong v¨n bản và đọc để học sinh rèn ch÷ vµ chÝnh t¶.. -Yêu Sài Gòn đến độ hết lßng. 2.NghÖ thuËt. - T¹o bè côc v¨n b¶n theo m¹ch c¶m xóc vÒ thµnh phè Sµi Gßn. - Sö dông ng«n ng÷ ®Ëm đà màu sắc Nam Bộ. - Lèi viÕt nhiÖt t×nh, cã chç hãm hØnh, trÎ trung. III.RÌn chÝnh t¶:. E.Cñng cè.Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi häc D. Híng dÉn. - Viết bài văn ngắn, nêu rõ những nét riêng độc đáo ở quê hơng em. - ChuÈn bÞ: LuyÖn tËp sö dông tõ- xem hÖ thèng bµi tËp sgk. Ngµy d¹y TiÕt 65 luyÖn tËp sö dông tõ I. Mục tiêu cần đạt. - Tự thấy đợc nhợc điểm của bản thân trong việc sử dụng từ. - Nhận biết và sửa chữa đợc những lỗi về sử dụng. - Có ý thức dùng từ đúng chuẩn mực. - Kiến thức về âm, chính tả, ngữ pháp, đặc điểm ý nghĩa của từ. - Mét sè lçi dïng tõ thêng gÆp vµ c¸ch ch÷a..

(199) - Vận dụng các kiến thức đã học về từ để lựa chọn, sử dụng từ đúng chuẩn mự* Träng t©m: LuyÖn tËp sö dông tõ II. Chuẩn bị: GV: Nghiên cứu tài liệu, tµi liÖu có liên quan đến bài HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. III. Các hoạt động dạy- học. A. Ổn định tổ chức: hát- sĩ số. B. Kiểm tra bài cũ: KÕt hîp bµi míi C. Bài mới: Ghi b¶ng Hoạt động của thầy Hoạt động của trò I-Thùc hµnh luyÖn tËp: 1-Bµi 1 (179 ): a-Sử dụng từ không đúng -§äc c¸c bµi TLV cña em tõ âm, đúng c.tả: đầu năm đến nay. Ghi lại những từ em đã dùng sai (về âm, về chính tả, về nghĩa, về tính chất -Da đình em có rất nhiều ng÷ ph¸p vµ vÒ s¾c th¸i biÓu ngêi: ¤ng bµ, cha mÑ, anh b-Dùng từ không đúng chị em .-> gia đình, cô dì. c¶m ) vµ nªu c¸ch söa ch÷a ? nghÜa: - Chóng ta cÇn c¨n cø vµo ®©u để tìm ra những từ dùng sai ? (C¨n cø vµo kiÕn thøc vÒ -Trêng cña em ngµy cµng chuẩn mực sử dụng từ để tìm trong sáng. c-Sử dụng từ không đúng các từ đã dùng sai). -> khang trang. tÝnh chÊt ng÷ ph¸p cña c©u: -Gv híng dÉn hs: TËp hîp c¸c -Nãi n¨ng cña b¹n thËt lµ tõ dïng sai theo tõng lo¹i. khã hiÓu. ->C¸ch nãi n¨ng cña b¹n thật là khó hiểu. (Bạn nói d-Sử dụng từ không đúng -Hs t×m vµ söa lçi. s¾c th¸i biÓu c¶m, kh«ng n¨ng thËt khã hiÓu.) hîp phong c¸ch: e-Kh«ng l¹m dông tõ ®ia -Bọn giặc đã hi sinh rất phơng, từ HV: nhiÒu.->bá m¹ng. -B¹n ni, b¹n ®i m« ? ->nµy, ®©u. -§äc bµi TLV cña b¹n cïng -B¸c n«ng d©n cïng phu lớp; nhận xét về các trờng hợp nhân đi thăm đồng. ->Bác 2-Bài 2 (179 ): dùng từ không đúng nghĩa, nông dân cùng vợ đi... không đúng tính chất ngữ pháp, không đúng sắc thái biểu cảm -Thảo luận với bạn về việc vµ kh«ng hîp víi t×nh huèng chØ ra lçi dïng tõ vµ viÖc söa giao tiÕp trong bµi lµm cña lçi. b¹n ? -C¸ch lµm nh bµi tËp 1. -ViÕt ®o¹n v¨n tõ 8->10 c©u 3-Bµi 3: (chủ đề tự chọn). -Hs đọc đv – Các bạn nhận xÐt vÒ c¸ch sö dông tõ vµ söa l¹i c¸c lçi sai sãt..

(200) D.Cñng cè: Gv kh¸i qu¸t néi dung bµi häc E. Híng dÉn: - Ôn lại tất cả các kiến thức đã học từ đầu năm đến nay, về phần tiếng Việt. -Xem l¹i c¸c bµi tËp ë phÇn luyÖn tËp cuèi mçi bµi. Ngµy d¹y: TiÕt 66. «n tËp t¸c phÈm tr÷ t×nh. I. Mục tiêu cần đạt. Hệ thống hoá những tác phẩm trữ tình dân gian, trung đại, hiện đại đã học trong học kỳ 1 lớp 7, từ đó hiểu rõ hơn, sâu hơn giá trị nội dung, nghệ thuật của chúng. - Kh¸I niÖm t¸c phÈm tr÷ t×nh, th¬ tr÷ t×nh. - Một số đặc điểm chủ yếu của thơ trữ tình. - Một thể thơ đã học. - Giá trị nội dung, nghệ thuật của một số tác phẩm trữ tình đã học. - RÌn c¸c kü n¨ng ghi nhí, hÖ thèng ho¸, tæng hîp, ph©n tÝch… Träng t©m: KiÕn thøc vÒ t¸c phÈm tr÷ t×nh. II. Chuẩn bị: GV: Nghiên cứu tài liệu, tµi liÖu có liên quan đến bài HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. III. Các hoạt động dạy- học. A. Ổn định tổ chức: hát- sĩ số. B. Kiểm tra bài cũ: KÕt hîp bµi míi C. Bài mới: Từ đầu năm đến giờ chúng ta đã đợc học một số TP trữ tình. Bài hôm nay chúng ta sẽ củng cố hệ thống hoá lại những k.thức đó. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi b¶ng - Hs liÖt kª t¸c gi¶, t¸c I. HÖ thèng kiÕn thøc. phÈm. Bµi 1: T¸c gi¶ , t¸c phÈm. ? Tại sao Lí Bạch, Đỗ Phủ đợc 1. Cảm nghĩ trong đêm thanh gäi lµ “Tiªn th¬”, “Th¸nh - Hai hs ®a bµi cho nhau tÜnh - LÝ B¹ch. th¬”? để kiểm tra, đánh dấu 2. Phß gi¸ vÒ kinh TrÇn Quang chç cha chÝnh x¸c vµ Kh¶i. ? Ng.Trãi, Ng. Khuyến viết 2 đọc trớc lớp. 3. TiÕng gµ tra Xu©n Quúnh. bµi th¬ trªn trong hoµn c¶nh - Hs nhËn xÐt, bæ sung, 4. C¶nh khuya Hå ChÝ Minh. nµo? söa lçi. 5. NgÉu nhiªn viÕt …H¹ Tri Ch¬ng.. 6. Bạn đến chơi nhà NguyÔn KhuyÕn. 7. Buổi chiều đứng ... TrÇn Nh©n T«ng. 8. Bµi ca nhµ tranh...§ç Phñ. Bµi 2: Néi dung t tëng. 1. Bµi ca nhµ tranh...: Tinh thÇn.

(201) nhân đạo và lòng vị tha cao cả. 2. Qua §Ìo Ngang: Nçi nhí th¬ng quá khứ đi đôi với nỗi buồn đơn lẻ thÇm lÆng... - Hs khớp tên tác phẩm 3. Ngẫu nhiên viết...: T/c quê h- Gv chốt đáp án, hs chữa bài. và nội dung t tởng, tình ơng chân thành pha chút xót xa ? ChØ râ nh÷ng t¸c phÈm thÊm c¶m biÓu hiÖn. lóc míi vÒ quª. đợm tình cảm với thiên nhiên - Hs kiểm tra chéo. 4. Sông núi nớc Nam: ý thức độc gắn liền với t/y quê hơng đất lËp tù chñ vµ quyÕt t©m tiªu diÖt níc?( Bµi 2,7,8) địch. ? Trong th¬ cæ bót ph¸p t¶ 5. TiÕng gµ tra: T/c quª h¬ng, g.® c¶nh, t¶ t×nh ko t¸ch rêi gäi lµ qua nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬. bót ph¸p g×? 6. C«n S¬n ca: Nh©n c¸ch thanh (T¶ c¶nh ngô t×nh.) cao và sự giao hòa tuyệt đối với quª h¬ng. 7. Cảm nghĩ trong đêm...: T/c qh sâu lắng trong khoảnh khắc đêm v¾ng. 8. C¶nh khuya: T/y thnh, lßng yªu níc s©u nÆng vµ phong th¸i ung dung, l¹c quan. Bµi 3. ThÓ lo¹i. ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em 1. Sau phót chia li - Song - Hs s¾p xÕp l¹i tªn t¸c vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt, thÊt lôc b¸t. phÈm cho khíp víi thÓ thÊt ng«n b¸t có, ...? 2. Qua §Ìo Ngang - ThÊt th¬. ng«n b¸t có. 3. C«n S¬n ca - Lôc b¸t (b¶n dÞch). 4. TiÕng gµ tra - Ngò ng«n. 5. C¶m nghÜ ... - Ngò ng«n tø tuyÖt. 6. S«ng nói níc Nam - ThÊt ng«n tø tuyÖt. Bµi 4: Tr¾c nghiÖm. - Hs th¶o luËn nhãm bµi - ý kiÕn ko chÝnh x¸c: a, e, i, k. tËp 4,5. Gi¶i thÝch, bæ sung. Bµi 5: §iÒn tõ. - Gv chốt đáp án. a, tËp thÓ vµ truyÒn miÖng. b, lôc b¸t..

(202) ? T¹i sao khi thëng thøc th¬ c, so s¸nh, Èn dô,nh©n hãa, ®iÖp, trữ tình ngời ta có thể đọc, (tiểu) đối, cờng điệu, nói giảm, ng©m, h¸t? c©u hái tu tõ, ch¬i ch÷, c¸c m« D. Cñng cè: GV kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. E. Híng dÉn: ViÕt ®o¹n v¨n c¶m nhËn vÒ mét bµi ca dao mµ em yªu thÝch. ¤n tËp tiÕp bµi : ¤n tËp t¸c phÈm tr÷ t×nh.. Ngµy d¹y: TiÕt 67. «n tËp t¸c phÈm tr÷ t×nh (TiÕp). I. Mục tiêu cần đạt. §· thèng nhÊt ë tiÕt 66 Träng t©m: KiÕn thøc vÒ t¸c phÈm tr÷ t×nh. II. Chuẩn bị: GV: Nghiên cứu tài liệu, tµi liÖu có liên quan đến bài HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. III. Các hoạt động dạy- học. A. Ổn định tổ chức: hát- sĩ số. B. Kiểm tra bài cũ: KÕt hîp bµi míi C. Bài mới: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi b¶ng II-LuyÖn tËp: LuyÖn tËp Bµi 1 ->Kể và tả để biểu cảm trực - ND tr÷ t×nh vµ h×nh thøc thể hiện của những câu thơ Hs đọc bài thơ tiÕp (c©u 1) ; Dïng lèi nãi Èn cña Ng.Tr·i lµ g×? dụ để biểu cảm g.tiếp và tô đậm thêm cho tình cảm đợc -Suèt ngµy «m nçi u t hiÖn ë c©u trªn (c©u 2) §ªm l¹nh quµng ch¨n ngñ biÓu =>§©y cha ph¶i lµ “tiÕng ch¼ng yªn. th¬ xÐ lßng” nhng đã thấm -Bui một tấc lòng u ái cũ đợm 1 nỗi lo buồn s©u l¾ng, §ªm ngµy cuån cuén níc cã tÝnh chÊt thêng trùc (Suèt triều đông. ngµy...§ªm...; §ªm ngµy...). Bµi 2 - CNT§TT: Lµ t×nh c¶m quª hơng đợc biểu hiện lúc xa -So s¸nh t×nh huèng thÓ hiÖn lµ biÓu c¶m trùc tiÕp vµ t×nh yªu quª h¬ng vµ c¸ch thÓ - CNT§TT: Lµ t×nh c¶m quªt×nh c¶m đó đợc thể hiện 1 hiện tình cảm đó qua 2 bài thơ quê hơng đợc biểu hiện cách nhẹ nhàng, s©u l¾ng. C¶m nghÜ trong ... vµ NgÉu lóc xa quª- lµ biÓu c¶m -NHVNBMVQ: Lµ c¶m nhiªn viÕt... ? trực tiếp và tình cảm đó đ- đợc biểu hiện lúc tình míi đặt îc thÓ hiÖn 1 c¸ch nhÑ ch©n vÒ quª- lµ biÓu c¶m nhµng, s©u l¾ng. và tình cảm đó đậm -NHVNBMVQ: Lµ t×nh g.tiÕp mµu s¾c hãm hØnh mµ ngËm cảm đợc biểu hiện lúc mới ngùi. đặt chân về quê- là biểu cảm g.tiếp và tình cảm đó.

(203) -So sánh bài thơ Đêm đỗ thuyÒn ë Phong KiÒu (phÇn đọc thêm, bài 9) với bài Rằm tháng giêng về 2 v.đề: cảnh đợc miêu tả và tình cảm đợc thể hiÖn ? -§iÓm kh¸c næi bËt ë chñ thÓ tr÷ t×nh: +Đêm đỗ thuyền...: là kẻ lữ kh¸ch thao thøc kh«ng ngñ, v× nçi buån xa xø. +R»m th¸ng giªng: lµ ng c.sÜ võa hoµn thµnh 1 c«ng viÖc trọng đại đối với sự nghiệp CM. - Gv:Dù cảnh vật,tình cảm đợc thể hiện trong 2 bài có nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau song ë c¶ 2 bµi, mèi quan hÖ gi÷a cảnh và tình đều rất hoà quyÖn. -§äc kÜ 3 bµi tuú bót trong bµi 15, 16. H·y lùa chän n c©u mµ em cho là đúng?. ®Ëm mµu s¾c hãm hØnh Bµi 3 mµ ngËm ngïi. - C¶nh vËt cã nhiÒu yÕu tè gièng nhau: §ªm khuya, tr¨ng, thuyÒn, dßng s«ng. -Nhng mµu s¾c kh¸c nhau: +Đêm đỗ thuyền...: Cảnh vật yªn tÜnh vµ ch×m trong u tèi. +R»m th¸ng giªng: C¶nh vËt sống động, tuy có nét huyền ¶o song c¬ b¶n lµ trong s¸ng.. Tuú bót kh«ng cã cèt truyÖn vµ cã thÓ kh«ng cã nh©n vËt. c-Tuú bót sd nhiÒu ph¬ng thøc (tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m¶m, th.minh, lËp luËn) nhng biÓu c¶m lµ ph¬ng thøc chñ yÕu. e-Tuú bót cã n yÕu tè gÇn víi tù sù nhng chñ yÕu thuéc lo¹i tr÷ t×nh. D. Cñng cè: GV kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. E. Híng dÉn: ViÕt ®o¹n v¨n c¶m nhËn vÒ mét bµi th¬ mµ em yªu thÝch. ¤n tËp tiÕp bµi : ¤n tËp t¸c phÈm tr÷ t×nh. Ngµy d¹y: TiÕt 68.

(204) «n tËp tiÕng viÖt, «n tËp tiÕng viÖt ( tiÕp) I. Mục tiêu cần đạt. Củng cố hệ thống hóa kiến thức tiếng Việt đã học ở học kỳ 1 về: từ láy, từ ghép, đại từ, quan hệ từ, yếu tố Hán Việt, thành ngữ, từ đồng nghĩa, trái nghĩa, đồng âm, điệp ngữ, chơi chữ ... LuyÖn tËp c¸c kü n¨ng tæng hîp vÒ nhËn diÖn tõ, gi¶i nghÜa tõ, sö dông tõ để nói, viết ... * Trọng tâm: Củng cố hệ thống hóa kiến thức tiếng Việt đã học ở học kỳ 1 II. Chuẩn bị: GV: Nghiên cứu tài liệu, tµi liÖu có liên quan đến bài HS: Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. III. Các hoạt động dạy- học. A. Ổn định tổ chức: hát- sĩ số. B. Kiểm tra bài cũ: KÕt hîp bµi míi C. Bài mới: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi b¶ng I-¤n tËp phÇn tiÕng ViÖt: 1-Vẽ sơ đồ và tìm vd điền -Vẽ lại sơ đồ ở trong sgk vào vở và tìm vd điền vào các ô Hs vẽ sơ đồ vµo « trèng: trèng -Gi¶i nghÜa c¸c yÕu tè H¸n ViÖt häc ?. -Thế nào là từ đồng nghĩa ? Cho vÝ dô? Từ đồng nghĩa có mấy loại ?. B¹ch (b¹ch cÇu): tr¾ng B¸n (bøc tîng b¸n th©n): mét nöa Cô (cô độc): một mình C (c trró): n¬i ë Cöu (cöu ch¬ng): chÝn Dạ (dạ hơng, dạ hội): đêm Đại (đại lộ, đại thắng): to, lín §iÒn (®iÒn chñ, c«ng ®iÒn): n«ng Hµ (s¬n hµ): s«ng HËu (hËu vÖ): sau Håi (håi h¬ng, thu håi): vÒ H÷u (h÷u Ých): cã Lùc (nh©n lùc): søc Méc (th¶o méc, méc nhÜ): c©y gç nguyÖt (nguyÖt thùc): tr¨ng hs cho vÝ dô VD: tr«ng – nh×n, ngã, coi, mang. - Có 2 loại từ đồng nghĩa: +Từ đồng nghĩa hoàn toàn: qu¶ – tr¸i. +Tõ §N kh«ng hoµn toµn:hi sinh, bá m¹ng. 3-Gi¶i nghÜa c¸c yÕu tè H¸n ViÖt: NhËt (nhËt kÝ): ngµy Quèc (quèc ca): níc Tam (tam gi¸c): ba T©m (yªn t©m): lßng, d¹ Th¶o (th¶o nguyªn): cá Thiªn (thiªn niªn kØ): trêi ThiÕt (thiÕt gi¸p): thÝt l¹i ThiÕu (thiÕu niªn, thiÕu thêi): cha đủ Th«n (th«n d·, th«n n÷): khu vùc s©n ë n«ng th«n Th (th viÖn): s¸ch Tiền (tiền đạo): trớc Tiểu (tiểu đội): nhỏ TiÕu (tiÕu l©m ): cêi Vấn (vấn đáp): hỏi II-¤n tËp phÇn tiÕng ViÖt (tiÕp theo): 1-Từ đồng nghĩa: là những tõ cã nghÜa gièng nhau hoÆc gÇn gièng nhau..

(205) -V× 1 sù vËt, hiÖn tîng cã T¹i sao l¹i cã hiÖn tîng tõ nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau, nªn 2-Tõ tr¸i nghÜa: lµ nh÷ng tõ đồng nghĩa ? có hiện tợng đồng nghĩa. cã nghÜa tr¸i ngîc nhau. VD: cêi – khãc 3-Từ đồng nghĩa, trái nghÜa: – to, nhá – to, nÆng -BÐ – to, nhá – to, nÆng – -Tìm 1 số từ đồng nghĩa và 1 =>Bé nhÑ, dµi – ng¾n, lín – nhÑ, dµi – ng¾n, lín – bÐ, sè tõ tr¸i nghÜa víi mçi tõ: bÐ – nhiÒu – Ýt. bÐ, nhiÒu – Ýt. (vÒ mÆt kÝch thíc, khèi lîng), -Th¾ng -Th¾ng – thua, th¾ng – b¹i. – thua, th¾ng – th¾ng, ch¨m chØ ? - Ch¨m chØ – lêi biÕng. b¹i. -Ch¨m chØ – lêi biÕng. 4-Từ đồng âm: là những từ gièng nhau vÒ ©m thanh nhng nghÜa kh¸c xa nhau, kh«ng -Thế nào là từ đồng âm ? liªn quan g× víi nhau. Phân biệt từ đồng âm với từ => là những từ giống nhau nhiÒu nghÜa ? ng÷: lµ lo¹i côm tõ vÒ ©m thanh nhng nghÜa 5-Thµnh -ThÕ nµo lµ thµnh ng÷ ? có cấu tạo cố định, biểu thị 1 kh¸c xa nhau, kh«ng liªn ý nghÜa hoµn chØnh, ng¾n Thµnh ng÷ cã thÓ gi÷ nh÷ng gän, hµm sóc, cã tÝnh h×nh tquan g× víi nhau. chøc vô g× trong c©u ? îng cao. Nghi· cña thµnh ng÷ cã thÓ b¾t nguån trùc tiÕp tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ t¹o nªn nã nhng thêng th«ng qua 1 sè phÐp => VD: ếch ngồi đáy giếng: chuyển nghĩa nh ẩn dụ, so chØ sù hiÓu biÕt h¹n hÑp, s¸nh... 6-T×m thµnh ng÷ thuÇn ViÖt n«ng c¹n. -Thành ngữ có thể làm CN, đồng nghĩa với thành ngữ VN trong c©u hay lµm phô trong côm danh tõ, côm H¸n ViÖt: -T×m thµnh ng÷ thuÇn ViÖt ng÷ động tõ,... đồng nghĩa với mỗi thành ngữ H¸n ViÖt sau ? -ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa ?. =>-B¸ch chiÕn b¸ch th¾ng: 7-Thay thÕ n tõ in ®Ëm tr¨m trËn tr¨m th¾ng. - B¸n tÝn b¸n nghi: nöa tin thµnh n thµnh ng÷ cã ý nöa ngê. - Kim chi ngọc diệp: cành nghĩa tơng đơng: vµng l¸ ngäc. - KhÈu phËt t©m xµ: miÖng nam m« bông bå dao g¨m. -H·y thay thÕ nh÷ng tõ in ®Ëm trong c¸c c©u sau ®©y b»ng nh÷ng thµnh ng÷ cã ý nghÜa t=>- §ång réng mªnh m«ng ơng đơng ? và vắng lặng: đồng không m«ng qu¹nh. - Phải cố gắng đến cùng: còn nc cßn t¸t. - Lµm cha lµm mÑ ph¶i chÞu trách nhiệm về hành động sai tr¸i cña con c¸i: con d¹i c¸i mang. 8-§iÖp ng÷: lµ phÐp tu tõ lÆp ®i lÆp l¹i 1 tõ, ng÷ hoÆc c¶ câu để làm nổi bật ý, gây c¶m xóc m¹nh. -§iÖp ng÷ cã nhiÒu d¹ng:.

(206) - NhiÒu tiÒn b¹c, trong nhµ +§iÖp ng÷ c¸ch qu·ng kh«ng thiÕu thø g×: giµu nøt +§iÖp ng÷ nèi tiÕp đố đổ vách. +§iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp (®iÖp ng÷ vßng) §iÖp ng÷ cã mÊy d¹ng ? 9-Chơi chữ: là lợi dụng đặc Hs tr¶ lêi s¾c vÒ ©m, vÒ nghÜa cña tõ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, híc,... lµm c©u v¨n hÊp =>-§iÖp ng÷ cã nhiÒu d¹ng: hµi dÉn vµ thó vÞ. +§iÖp ng÷ c¸ch qu·ng +§iÖp ng÷ nèi tiÕp -ThÕ nµo lµ ch¬i ch÷ ? +§iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp (®iÖp H·y t×m 1 sè vd vÒ c¸c lèi ng÷ vßng) ch¬i ch÷ ? Hs tr¶ lêi => VÝ dô: Hoa nµo kh«ng ph¶i l¼ng l¬ Mµ ngêi gäi bím ìm ê l¾m thay. (lµ hoa g× ?) Cã con mµ ch¼ng cã cha Có lỡi, không miệng, đố là vËt chi ? D. Cñng cè : GV kh¸i qu¸t néi dung bµi häc E. Híng dÉn: - Chọn một số văn bản đã học, xác định trong văn bản đó: từ láy, từ ghép, từ Hán Việt, đại từ, quan hệ từ. - Phân tích tác dụng của việc sử dụng từ đồng nghĩa, từ tráI nghĩa, từ đồng âm…. -ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷ ?. Ngµy d¹y: TiÕt 69. Chơng trình địa phơng (phần tiếng Việt) RÌn luyÖn chÝnh t¶. I. Mục tiêu cần đạt. - Giúp học sinh khắc phục đợc một số lỗi chính tả do ảnh hởng của cách phát âm địa phơng. - Cã ý thøc rÌn luyÖn ng«n ng÷ chuÈn mùc. - Phát hiện lỗi và sửa lỗi chính tả do ảnh hởng của cách phát âm thờng thấy ở địa ph¬ng. - Rèn kĩ năng viết đúng chính tả. * Träng t©m: Mét sè lçi chÝnh t¶ do ¶nh hëng cña c¸ch ph¸t ©m thêng thÊy ë địa phơng. II. ChuÈn bÞ - Gv: §å dïng: B¶ng phô. -Những điều cần lu ý: P2 khắc phục các lỗi chính tả là đọc nhiều cho quen mặt chữ và luyện viết nhiều để không quên cách viết đúng. - Hs: xem hÖ thèng bµi tËp lµm v¨n . III. Các hoạt động dạy và học: A-ổn định tổ chức:.

(207) B-KiÓm tra: CI-Bµi míi: Bµi h«m nay sÏ gióp chóng ta kh¾c phôc nh÷ng lçi c.t¶ do ¶nh hëng của cách phát âm địa phơng nh ở lớp 6. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi b¶ng -GV: ë bµi nµy chóng ta cÇn: I-Néi dung luyÖn tËp: -Viết đúng các tiếng có phụ âm ®Çu dÔ m¾c lçi, vd: tr/ch, s/x, r/d/gi, l/n. sè h×nh thøc luyÖn tËp: -Nghe – viÕt mét ®o¹n, bµi =>T«i yªu s«ng xanh, II-Mét 1-ViÕt ®o¹n, bµi chøa thơ hoặc văn xuôi có độ dài núi tím; tôi yêu đôi mày các âm,những dÊu thanh dÔ m¾c lçi: kho¶ng 100 ch÷. ai nh tr¨ng míi in ngÇn a-Nghe – viÕt hai ®o¹n v¨n vµ t«i còng x©y méng íc trong bµi Mïa xu©n cña t«i (Vò m¬, nhng yªu nhÊt mïa B»ng): xu©n kh«ng ph¶i lµ v× thÕ. Mïa xu©n cña t«i – mïa xu©n B¾c ViÖt, mïa xu©n cña Hµ Néi – lµ mïa xu©n cã ma riªu riªu, giã lµnh l¹nh, cã tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, cã tiÕng trèng chÌo väng l¹i tõ nh÷ng th«n xãm xa xa, cã c©u h¸t huê tình của cô gái đẹp b-Nhớ – viết bài thơ Cảnh nh th¬ méng... khuya (Hå ChÝ Minh): -Yêu cầu viết đúng các tiếng => Tiếng suối trong nh cã phô ©m ®Çu: s«ng, tiÕng h¸t xa, xanh,nói, tr¨ng, x©y, xu©n, Tr¨ng lång cæ thô bãng Néi, riªu, lµnh l¹nh, trèng lång hoa. chÌo, l¹i, xa. C¶nh khuya nh vÏ ngêi cha ngñ, Cha ngñ v× lo nçi níc 2-Lµm c¸c bµi tËp chÝnh t¶: a-§iÒn vµo chç trèng: nhµ. - §iÒn x hoÆc xö lÝ, sö dông, gi¶ sö, xÐt xö. -§iÒn 1 ch÷ c¸i, 1 dÊu thanh Hs tr¶ lêi - §iÒn dÊu hái hoÆc ng·: tiÓu sö, hoÆc 1 vÇn vµo chç trèng ? tiÔu trõ, tiÓu thuyÕt, tuÇn tiÔu. - Chän tiÕng thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng: chung søc, trung -§iÒn 1 tiÕng hoÆc 1 tõ chøa thành, chung thuỷ, trung đại. ©m, vÇn dÔ m¾c lçi vµo chç -§iÒn c¸c tiÕng m·nh hoÆc m¶nh trèng ? vµo chç thÝch hîp: máng m¶nh, dòng m·nh, m·nh liÖt, m¶nh tr¨ng. b-T×m tõ theo yªu cÇu: -Tªn c¸c loµi c¸ b¾t ®Çu b»ng -T×m tªn c¸c sù vËt, ho¹t ch/tr: c¸ chÐp, c¸ chuèi, c¸ chim, động, trạng thái, đặc điểm, c¸ chuån, c¸ chÇy; c¸ tr¾m, c¸ tÝnh chÊt ? tr«i, c¸ trª -Tìm các từ chỉ hoạt động, trạng th¸i chøa tiÕng cã thanh hái, thanh ng·: nghØ ng¬i, ¨n ngñ, häc hái, ngí ngÈn, lÈm cÈm, suy nghÜ, ngÉm nghÜ, ngì ngµng, nghÔng ng·ng. -T×m tõ hoÆc côm tõ dùa -Không thật vì đợc tạo ra 1 cách theo nghÜa vµ ®.®iÓm ng÷ ©m kh«ng tù nhiªn: gi¶ ng« gi¶.

(208) đã cho sẵn, vd tìm n từ chứa tiÕng b¾t ®Çu b»ng r, d hoÆc gi ?. ngäng. -Tàn ác vô nhân đạo: miệng nam mô bụng bồ dao găm, ném đá giÊu tay. -Dïng cö chØ ¸nh m¾t lµm giÊu hiÖu: c-§Æt c©u: c©u víi tõ: giµnh, dµnh. - §Æt c©u ph©n biÖt nh÷ng tõ -§Æt c©u víi tõ: giµnh, -- §Æt §Æt c©u víi c¸c tõ: t¾t, t¾c. chøa nh÷ng tiÕng dÔ lÉn ? dµnh. +Nã hay ®i ngang vÒ t¾t. +Nhân dân ts chiến đấu +Những v¨n cæ thêng hay gian khổ mới giành đợc dùng cụmbài tõ “S¬n hµ x· t¾c”. §L. +MÑ t«i dµnh dôm tiÒn để nuôi tôi ăn học. D. Cñng cè: Kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. E. Híng dÉn häc: §äc l¹i c¸c bµi lµm v¨n cña chÝnh m×nh, ph¸t hiÖn vµ söa lçi chính tả do ảnh hởng của cách phát âm địa phơng.. Tiết 70- 71: THi học kỳ theo đề của phòng Ngµy d¹y: TiÕt 72: TR¶ bµi kiÓm tra I I. Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh thấy đợc khả năng viết văn biểu cảm của mình, biết sửa lỗi trong bµi viÕt, rót kinh nghiÖm cho bµi tíi. Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m, rÌn kÜ n¨ng liªn kÕt v¨n b¶n. * Träng t©m: Cñng cè kiÕn thøc vµ ch÷a lçi. II.ChuÈn bÞ: Gv: ChÊm bµi-ph©n lo¹i ®iÓm. Hs: Xem lại đề bài tập làm văn số3 Iii. Các hoạt động dạy - học: A- ổn định tổ chức: B.KiÓm tra bµi cò: kh«ng C. Bµi míi: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của hs Ghi b¶ng I. §Ò bµi : PhÇn 1Tr¾c nghiÖm 3 ®iÓm .Khoanh vµo nh÷ng lùa Hs chép đề bài * Gv yêu cầu nhắc lại đề chọn đúng. bµi. C©u1.C¸c tõ “t¬i tèt” ‘nÊu níng’ lµ : A.Tõ ghÐp B.Tõ l¸y C. Từ đơn D. C¶ ABC Câu 2 : Định nghĩ nào đúng về đại từ : A. Đại từ dùng để trỏ ngời, sự.

(209) vËt B. Đại từ dùng để hỏi C. Đại từ dùng để ngời, sự vật, hoạt động, tính chất,....đợc nói đến trong một ngữ cảnh nhất định của lời nói dùng để hỏi D. Cả A B C đều sai Câu3 :Câu ca dao sau có mấy đại tõ : M×nh vÒ……m×nh cêi. A. Mét B. Hai C. Ba D. Bèn Câu4 : Cómấy loại từ đồng nghÜa ? A. Mét lo¹i B. Hai lo¹i C. Ba lo¹i C. Bèn lo¹i C©u 5: Tõ “ m¶nh vên” trong c©u “ PhÝa sau nhµ em cã mét m¶nh vên, m¶nh vên trång rÊt nhiÒu hoa” đợc xác định: A. Lµ ®iÖp ng÷ c¸ch qu·ng B. Lµ ®iÖp ng÷ nèi tiÕp C. Kh«ng ph¶i lµ ®iÖp ng÷ D. Lµ ®iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp C©u 6.Bµi th¬ “TiÕng gµ tra” cña Xuân Quỳnh đợc in lần đầu năm: A.1962 B.1972 C.1978 D.1968 PhÇn II: ViÕt bµi v¨n biÓu c¶m về ngời đã sinh thành, nuôi dỡng m×nh kh«n lín II. §¸p ¸n –biÓu ®iÓm *Tr¾c ngiÖm: 1A,2C, 3B, 4B, 5C, 6D *Tù luËn 1.Tìm hiểu đề ?§Ò bµi trªn thuéc thÓ lo¹i v¨n b¶n nµo ? Cho biÕt yªu cÇu vÒ néi dung của đề. ? §Ò bµi yªu cÇu nh thÕ nµo vÒ ph¬ng ph¸p.. ThÓ lo¹i:biÓu c¶m C¶m xóc vÒ ngêi th©n Ph¬ng ph¸p: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m..

(210) ? Bè côc cña bµi v¨n gåm mÊy phÇn? Nªu tªn nh÷ng phần đó - Hs nh¾c l¹i c¸c bíc t¹o lËp v¨n b¶n råi th¶o luËn các bớc làm bài với đề trên. - Gv nhËn xÐt, bæ sung.. 3 phÇn. Hs tr¶ lêi. * Gv đánh giá u, khuyết ®iÓm bµi viÕt cña hs. - Mét sè em cha t×m hiÓu kÜ Hs nghe đề, nên bài làm lạc đề. Bµi v¨n cha cã nh÷ng yÕu tè khiến ngời đọc cảm động. - Bè côc cha râ rµng vµ thiÕu chÆt chÏ. - Bµi v¨n cßn thiªn vÒ kÓ, cha biÕt kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. * Ph¸t hiÖn lçi, söa lçi: - Gv cho 3 hs đọc mở bài, th©n bµi, kÕt bµi. -GV cho häc sinh nhËn xÐt. Hs đọc bài và chữa lỗi - Hs ph¸t hiÖn lçi, nªu c¸ch söa. - Gv nhËn xÐt, rót kinh nghiÖm.. GV lÊy mét sè ®o¹n trong bµi hs. Hs l¾ng nghe * Häc tËp rót kinh nghiÖm. - Gv cho một số hs đọc một sè bµi viÕt kh¸. - Hs nhËn xÐt vÒ u ®iÓm cña. 2.Dµn ý a. Më bµi (1 diÓm): - Gi¬Ý thiÖu ngêi th©n vµ nªu c¶m nghÜ chung kh¸i qu¸t vÒ ngêi th©n. bTB: 6 ®iÓm. -Miêu tả 1 vài đặc điểm có sức gîi c¶m vÒ ngêi th©n: ¸nh m¾t, miÖng cêi... -KÓ 1 vµi kØ niÖm g¾n bã víi ngêi th©n. --Tình cảm của ngời viết đối với ngêi th©n qua nhiÒu cö chØ, viÖc lµm cña ngêi th©n c. KB: 1,5 ®iÓm. -Tình cảm của em đối với ngời th©n, lêi høa víi ngêi th©n. II.NhËn xÐt- tr¶ bµi: 1.¦u ®iÓm 2.Nhîc ®iÓm. III. Ch÷a lçi 1. Theo dµn bµi:. 2.Lçi chÝnh t¶. - lçi buån - lu«i - sinh da - quyªn - däng - ngÌo 3. Lỗi dùng từ , diễn đạt..

(211) bµi lµm. - Gv nhËn xÐt, bæ sung vµ nh¾c nhë cÇn häc tËp mét số vấn đề. * Giải đáp thắc mắc. - Hs xem l¹i bµi lµm cña m×nh, nªu th¾c m¾c (nÕu cã). - Gv giải đáp những thắc m¾c cña hs.. IV. KÕt qu¶: - §iÓm trung b×nh trë lªn: D. Cñng cè:NhËn xÐt giê tr¶ bµi E. Híng dÉn: - Söa c¸c lçi trong bµi viÕt. - Những bài cha đạt yêu cầu cần viết lại bài. - Soạn bài: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất..

(212) - Học sinh nhắc lại đề, lần lợt trả lời từng câu hỏi phần (I). - Giáo viên gọi một vài đại diện hs nhắc lại bố cục của đề bài TLV. (Tập trung vào đề 1: Cảm nghĩ về ngời thân. (Số hs làm nhiều hơn) - Líp, gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung. * Hoạt động 3: Tìm hiểu những bài mắc lỗi -> sửa lỗi. - Giáo viên cho học sinh đọc một số đoạn, bài kém. Lu ý cách trình bày trả lời phÇn v¨n. - Học sinh phát hiện lỗi: Bài văn đã đúng thể loại, có bố cục rõ ràng cha? Tự sù vµ miªu t¶ trong bµi cã gióp cho viÖc biÓu c¶m hay lÊn ¸t c¶m xóc? Tõ ng÷ dïng chÝnh x¸c cha ... - Hs th¶o luËn, nªu gi¶i ph¸p söa ch÷a. - Gi¸o viªn nhËn xÐt, rót kinh nghiÖm. * Hoạt động 4: Tìm hiểu học tập, phát huy những bài khá. - Giáo viên cho một số học sinh có bài khá đọc bài của mình. - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt vÒ u ®iÓm cña bµi lµm. - Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung vµ nh¾c nhë häc sinh häc tËp nh÷ng u ®iÓm cña bµi viÕt. * Hoạt động 5: Giải đáp thắc mắc của học sinh. - Häc sinh xem l¹i bµi cña m×nh, nªu th¾c m¾c (nÕu cã). - Giáo viên giải đáp những thắc mắc của học sinh. - Gi¸o viªn lÊy ®iÓm. * Cñng cè:.

(213) - Hs nhËn xÐt chung vÒ u, khuyÕt ®iÓm trong bµi viÕt. - Nh÷ng ®iÒu cÇn rót kinh nghiÖm. - Gv chèt l¹i nh÷ng ®iÒu hs cÇn lu ý khi lµm bµi tæng hîp, lµm bµi v¨n biÓu c¶m. * Híng dÉn. - Soát lại bài, sửa lỗi; viết đoạn, bài cha đạt yêu cầu. - Soạn bài: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất..

(214)

giao an ngu van 7

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về