Sang kien kinh nghiem

<span class='text_page_counter'>(1)</span>SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” Phòng giáo dục và đào tạo huyện an lão Trêng thcs quang trung. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm §Ò tµi: TÝch. cực hoá hoạt động của học sinh th«ng qua bµi : “ Tæng ba gãc cña mét tam gi¸c ”. Ngêi thùc hiÖn: Vò. Thanh H¶i §¬n vÞ: Trêng THCS Quang Trung – An L·o. Th¸ng 01 n¨m 2008. phÇn mét I. lý do chọn đề tài Trong viÖc n©ng cao chÊt lîng d¹y häc ë trêng THCS, viÖc c¶i tiÕn ph¬ng ph¸p dạy học có ý nghĩa rất quan trọng trong giai đoạn mới của cách mạng Việt Nam, bớc sang thiên niên kỷ mới. Sự phát triển nh vũ bão của khoa học công nghệ đã làm tiền đề cho sự ra đời của nền kinh tế tri thức xã hội thông tin và nền kinh tế hội Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” nhập, xu thế toàn cầu hoá, quốc tế hoá đã đặt ra hàng đầu cho ngời thầy giáo yêu cÇu cao vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc. Nghị quyết Trung ơng II ghi rõ “ Đổi mới mạnh mẽ phơng pháp giáo dục - đào tạo khắc phục lối truyền đạt một chiều, rèn luyện thành nếp t duy sáng tạo của ngời häc...” Học sinh học toán một môn khoa học trừu tợng , đòi hỏi ngời giáo viên phải có nghệ thuật giảng dạy để giúp học sinh có hứng thú học toán, phát huy cao độ t duy hoạt động tích cực, độc lập sáng tạo, năng lực tự học của học sinh. Đây là vấn đề rất quan träng trong qu¸ tr×nh d¹y häc, ngêi gi¸o viªn ph¶i d¹y nh thÕ nµo gióp cho c¸i th«ng minh cña häc sinh ph¸t triÓn chø kh«ng chØ gióp cho häc sinh nhí. Trớc tình trạng số đông học sinh còn rất lời cha chú trọng, tích cực hoạt động sáng tạo. Chúng ta đã biết chỉ có hoạt động mới có nhận thức, mới có hiểu biết, có tri thøc, nã nh nguyªn lý t duy khoa häc. Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y nÕu mét tiÕt häc mµ học sinh hoạt động chủ động, tích cực sáng tạo thì học sinh dễ dàng tìm đến kiến thức mới và nắm kiến thức vững vàng hơn, việc vận dụng những kiến thức đó vào thùc tÕ linh ho¹t h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n. ChÝnh v× vËy mçi tiÕt häc gi¸o viªn ph¶i tæ chức tốt cho học sinh hoạt động, hoạt động một cách tích cực sáng tạo. Việc đổi mới phơng pháp dạy học “Học sinh là chủ thể, giáo viên là ngời tổ chức, định hớng, dẫn dắt học sinh, để đạt đợc mục đích , yêu cầu của mỗi tiết học”, nội dung kiến thức đem truyền thụ cho học sinh phải đợc chọn theo tinh thần tinh giảm, vững chắc, không phức tạp hoá các vấn đề đơn giản và ngợc lại, phải tìm cách đơn giản hoá các vấn đề phức tạp về cả nội dung kiến thức toán học và phơng pháp gi¶ng d¹y trong giai ®o¹n hiÖn nay. II. Mục đích yêu cầu của đề tài Th«ng qua kinh nghiÖm, ngêi gi¸o viªn tù trang bÞ cho m×nh mét ph¬ng ph¸p dạy học “Tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh”, ngời dạy coi ngời học là trung tâm, phát huy đựơc trí tuệ thông minh của mình. Trong chúng ta mỗi ngời đều có một sở trờng gì đó, có thể đang “ngủ yên”. Ngời ta cha biết trong con ngời những sở trờng gì những tiềm năng gì,nếu không có cơ hội thì không xuất hiện đợc. Chính phơng pháp này đã khêu gợi kích thích, đòi hỏi con ngời suy nghĩ, tìm tòi và phát huy t duy đến mức độ cao nhất, moi móc trong con ngời mình cái gì đó để có thể đạt đợc vấn đề đặt ra. Thông qua bài dạy minh hoạ ngời giáo viên có thể nhận thấy sự vận động khéo léo nh thế nào phơng pháp dạy học và kết quả thu đợc sau một giờ lên lớp theo phơng ph¸p míi. III. Ph¹m vi nghiªn cøu Đối tợng tôi đang dạy là học sinh THCS, để kinh nghiệm sát với thực tế giảng dạy và đợc kiểm định thuận lợi hơn và môn tôi đang phụ trách là môn toán. Do vậy phạm vi nghiên cứu của đề tài này là phơng pháp dạy môn toán bậc THCS. Trong quá trình giảng dạy tôi thờng sát với đối tợng học sinh của mình từ đó đa ra giải pháp để đề tài mang tính khả thi. IV. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu Bằng kiến thức học đợc ở trờng S phạm, thông qua hội nghị đổi mới phơng pháp gi¶ng d¹y, víi kinh nghiÖm gi¶ng d¹y mét sè n¨m, tõ ph¬ng ph¸p d¹y häc cæ ®iÓn đến phơng pháp mới, tôi luôn so sánh mặt tích cực và mặt hạn chế của từng phơng pháp để tìm ra một số giải pháp hữu hiệu trong quá trình truyền thụ kiến thức cho học sinh. Thờng xuyên hội nghị đổi mới phơng pháp thông qua những tiết dạy chuyên đề có chất lợng cao, tôi luôn học hỏi đồng nghiệp, thờng xuyên dự giờ thăm líp, gÇn gòi häc sinh,n¾m b¾t nh÷ng nguyÖn väng cña häc sinh trong qu¸ tr×nh häc. Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” tập. Thờng xuyên kiểm tra chất lợng học tập của học sinh để thấy đợc mặt tích cực trong qu¸ tr×nh thÓ hiÖn kinh nghiÖm cña m×nh.. phÇn hai 1. Cơ sở lý thuyết có liên quan đến đề tài : Phơng pháp dạy học “Tích cực hoạt động học tập của học sinh”. Theo tôi muốn thực hiện đợc phơng pháp này, ngời giáo viên phải nắm chắc tất cả các phơng pháp d¹y häc, ph¶i biÕt kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¬ng ph¸p cò vµ ph¬ng ph¸p míi. §Æc biệt là cơ sở lý thuyết của từng phơng pháp dạy học nêu vấn đề, sự kết hợp hài hoà giữa phơng pháp cũ và phơng pháp tích cực hoá, đó là những cơ sở lý thuyết ban đầu để giúp ngời giáo viên tìm ra một kinh nghiệm cho một giờ lên lớp có hiệu quả cao “Tích cực hoá hoạt động của học sinh” 2. Các ý kiến xung quanh vấn đề cần giải quyết: Nhiều giáo viên cho rằng truyền đạt kiến thức cho học sinh theo phơng pháp “Tích cực hoạt động của học sinh” nh vậy học sinh khó hiểu hơn, giờ giảng kém s«i næi, vµ nh vËy cã gi¸o viªn cho r»ng nÕu häc sinh theo híng gi¸o viªn truyÒn đạt kiến thức cho học sinh nghe giảng thuộc lòng từng câu, từng chữ, nh vậy học sinh dÔ hiÓu h¬n kh«ng mÊt thêi gian, bµi gi¶ng tr«i nhanh vµ nh vËy cã thêi gian luyÖn cho häc sinh: + Học sinh trả lời câu hỏi và làm bài tập giáo viên đối thoại và phát vấn, giáo viên áp đặt những kiến thức có sẵn,học sinh học thuộc lòng cách học cách giải quyết vấn đề. + Giáo viên độc quyền đánh giá cho quyết định của mình, học sinh tự đánh gi¸ ®iÒu chØnh thÇy gi¸o cho ®iÓm. TÊt c¶ c¸c ph¬ng ph¸p trªn cho chóng ta tëng nh häc sinh dÔ hiÓu h¬n,chÝnh xác hơn,đỡ mất nhiều thời gian hơn, đằng sau cái điều tởng nh lợi đó chúng ta thấy ngay mặt không tích cực của nó, cái dễ hiểu đó sẽ nhanh chóng bị quên và khi thiÕt lËp l¹i rÊt khã kh¨n; t duy cña häc sinh kÐm ph¸t triÓn. 3. Néi dung Phơng pháp dạy học “Tích cực hoạt động học tập của học sinh” thầy là ngời điều khiển, là trọng tài, nhằm hình thành cho học sinh t duy tích cực độc lập sáng tạo, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề trên cơ sở những kiến thức toán học đợc tích luỹ có hệ thống. Kiến thức mới (khái niệm mới, tính chất mới) không phải do giáo viên truyền đạt cho học sinh mà do học sinh phát hiện ra, thông báo việc giải quyết một hệ thống câu hỏi, bài tập đợc lựa chọn nhằm gợi ý, dẫn dắt từ cái đã biết sang cái cha biết. Trong các hoạt động mở đầu của học sinh thêng cã c¶ c¸c thao t¸c vËt chÊt cÇn thiÕt cho viÖc häc to¸n nh ®o ®o¹n th¼ng, ®o gãc,íc lîng, vÏ h×nh, c¾t h×nh, ghÐp h×nh, gÊp h×nh, lËp b¶ng, lËp biÓu đồ,sơ đồ,vẽ đồ thị. Để phát huy đợc tính tích cực hoạt động của học tập thì trong mçi tiÕt häc gi¸o viªn cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c bíc sau: (1) Tæ chøc giao viÖc cho häc sinh; - Chän viÖc thÝch hîp giao cho häc sinh - Kỹ thuật giao việc: giao cho ai? Đối tợng đợc giao việc là đối tợng nào? - C¸ch giao viÖc: Giao b»ng hÖ thèng c©u hái kh¸i qu¸t, giao b»ng hÖ thống bài tập, giao đề bài chia cho từng tổ nhóm. (2) Tổ chức hớng dẫn học sinh thực hiện các công việc đợc giao. (3) Nhận xét, đánh giá kết quả từng công việc. Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” A. Tæ chøc giao cho häc sinh M¤viÖc H×NH: a) Chän viÖc thÝch hợp để cho(nghÜ) häc sinh * ThÇy - giao viÖcgiao – trß C«ng viÖc* nµy đòi hái ë tr×nh độ chuyªn môn của giáo viên. Việc cần chọn để Trß tr×nh bµy c«ng viÖc. giao cho häc (sinh ph¶i c¨n cø đặc ®iÓm cña tõng cø tiÕp vµo tôc việc xác định Nếu đúng thì chuyển sang việc khácloại – bµi, nÕu c¨n sai th× số lợng đơn vịtrình kiÕnbµy thøc c¬ b¶n cña mçi bµi häc. Dùa vµo c¸c đơn vÞ kiÕn thøc c¬ gi¶i quyÕt) b¶n cña bµi häc mµ cïng định thầy lîng nhËn viÖc xÐt cầnđánh giao gi¸ cho học sinh đợc nghĩ, đợc làm việc * Cuèi trên lớp. Khi đã chọn đợc việc thì sắp xếp sao cho phù hợp với đối tợng đợc giao, phù hợp với thời gian mà trò nghĩ ra cách giải quyết công việc đó. VÝ dô: Khi dạy bài “ Tổng ba góc của tam giác”, tôi đã chọn những việc (thực chất là những câu hỏi lớn) để giao cho học sinh: 1. Vẽ 5 tam giác bất kỳ có kích thớc khác nhau, dùng thớc đo độ, đo số đo mỗi góc của tam giác, sau đó tính tổng số đo ba góc tam giác. 2. Dïng lËp luËn chøng tá A + B + C = 1800 3. Cho ABC, A = 900. TÝnh B + C 4. VÏ gãc kÒ bï víi gãc C cña tam gi¸c ABC 5. NhËn xÐt g× vÒ sè ®o ABC vµ tæng sè ®o cña A + C 6. B»ng trùc gi¸c nhËn xÐt sè ®o gãc x0y vµ x’0’y’ trong c¸c h×nh vÏ (hai gãc cã c¹nh t¬ng øng vu«ng gãc cïng nhän; cïng tï; 1gãc nhän; 1gãc tï) -> rót ra kÕt luËn. 7. Gi¶i c¸c bµi tËp cñng cè vÒ tÝnh gãc  T¹i sao ta l¹i chän 7 viÖc trªn mµ kh«ng chän c¸c viÖc kh¸c v×: + Việc 1: Giúp học sinh bằng con đờng mò mẫm, tính toán, trực quan đến nhận định chân lý (việc này đợc giao ở nhà) + ViÖc 2: Gióp cho häc sinh ph¸t triÓn t duy, b»ng lËp luËn logic chøng minh nhận định ở việc 1. + ViÖc 3,4,5,6 gióp cho häc sinh h×nh thµnh c¸c hÖ qu¶, tÝnh chÊt. + Việc 7: nhằm củng cố cho các em toàn bộ phần lý thuyết đã học. b) Kü thuËt giao viÖc: Khi đã chọn đợc những việc cần giao thì giáo viên cần phải biết: giao vào thời ®iÓm nµo? Giao khi híng dÉn häc sinh häc bµi cò? Giao trong c«ng ®o¹n nµo cña mét giê häc. VÝ dô: Víi bµi d¹y “Tæng ba gãc trong tam gi¸c” + ViÖc 1: Giao cho häc sinh ë nhµ tù lµm. + Việc 2: Giao cho học sinh sau khi đã trình bày việc 1 xong rút ra nhận xét A + B + C = 1800. + Việc 3 giao cho học sinh sau khi hình thành xong định lý tổng 3 góc của 1 tam gi¸c, vµ phÇn bµi to¸n. + Việc 4,5 giao cho học sinh sau khi đã hình thành xong phần định lí về tam gi¸c vu«ng. + Việc 6 giao cho học sinh sau khi đã hình thành xong định lý về góc ngoài cña tam gi¸c + ViÖc 7: giao cho häc sinh trong qu¸ tr×nh cñng cè. Đối tợng đợc giao là đối tợng nào? (Giỏi, kha, trung bình, yếu, kém). Có những việc ta nên giao đích danh. Ví dụ vấn đề khó có thể giao cho em A, em B học giỏi của lớp. Vấn đề dễ hơn giao cho em C, D học khá, vấn đề dễ nữa có thể giao cho em E, G học trung bình,...việc đó dành cho bao nhiêu ngời? Nếu vấn đề phải bình luận, tranh cãi có thể có nhiều ý kiến khác nhau thì cho nhiều em trình bày vấn đề. Nếu vấn đề có kết luận dễ dàng thì chỉ nên để 1,2 em trình bày.. Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” c) C¸c h×nh thøc giao viÖc - Cã rÊt nhiÒu c¸c h×nh thøc giao viÖc cho häc sinh - Cã thÓ cïng mét lóc giao viÖc cho nhiÒu nhãm cïng suy nghÜ c¸ch gi¶i quyÕt - Cã thÓ nªu mét c©u hái lín, råi gäi mçi em tr×nh bµy ý nhá. VÝ dô: Khi d¹y bµi “Tæng ba gãc trong mét tam gi¸c” Hái b»ng c¸ch lËp luËn h·y chøng tá A + B + C = 1800 Víi c©u hái nµy, cã thÓ gäi mçi em tr×nh bµy mét ý nhá. * C¸ch dùng h×nh -> gãc bÑt: xAy * Chøng minh xAy = xAB + BAC + CAy * Chøng minh A + B + C = 1800 - Gọi nhiều em trình bày để tất cả mọi học sinh đều đựơc làm. Học sinh kh¸ cã thÓ gióp häc sinh yÕu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng viÖc. - Có thể giao việc bằng phiếu trắc nghiệm hoặc bài tập để các em đợc suy nghĩ đợc làm. VÝ dô: Khi d¹y bµi “Tæng ba gãc trong mét tam gi¸c” th× cã thÓ giao viÖc bằng các bài tập để học sinh cùng làm việc nh ở việc 3,4,5,7. Trong việc 7, ngoµi ra ta cßn giao viÖc cho häc sinh th«ng qua c¸c phiÕu tr¾c nghiÖm để các em tự kiểm tra kiến thức. Cụ thể: Đánh dấu (x) vào các mệnh đề đúng trong các mệnh đề sau; 1. Tæng sè ®o cña ba gãc trong tam gi¸c lín h¬n 1800 2. Tæng sè ®o cña ba gãc trong tam gi¸c nhá h¬n 1800 3. Tæng sè ®o cña ba gãc trong tam gi¸c b»ng 1800 4. Mçi gãc ngoµi cña tam gi¸c lín h¬n 1 gãc trong kh«ng kÒ víi nã 5. Trong mét tam gi¸c gãc lín nhÊt kh«ng nhá h¬n 600 6. Trong mét tam gi¸c gãc nhá nhÊt kh«ng lín h¬n 600 B) Tổ chức hớng dẫn học sinh thực hiện từng công việc đợc giao Các công việc đợc dự kiến giao cho học sinh nghĩ để làm trên lớp thành công hay kh«ng lµ phô thuéc vµo nghÖ thuËt tæ chøc, híng dÉn cña thÇy. Ngay khi thiÕt kế giáo án, giáo viên cũng phải đặt ra nhiều tình huống có thể xảy ra trên lớp. Việc khi đã giao cho học sinh, nếu học sinh nhận việc mà không giải quyết đợc thì thầy sÏ gîi më, híng dÉn trß thùc hiÖn (thÇy ph¶i chuÈn bÞ c¶ c©u hái chÝnh lÉn mét sè c©u hái phô ngay trong gi¸o ¸n, khi cÇn thiÕt sÏ sö dông) VÝ dô: Trong c«ng viÖc 2: giao cho häc sinh b»ng lËp luËn chøng tá r»ng A + B + C = 180 0 . Nếu học sinh cha giải quyết đợc dùng các câu hỏi phụ để gợi më. ? 1800 là số đo góc nào mà các em đã học. (HS: 1800 lµ sè ®o gãc bÑt) GV: Ta cần chứng minh A + B + C bằng một góc bẹt nào đó. (HS: Cha cã) GV: Ta hãy dựng thêm hình để có góc bẹt. (HS: dựng đợc xAy = 1800) GV: h·y chøng minh gãc xAy = A + B + C Trong quá trình hớng dẫn học sinh làm việc thì phải tuyệt đối tôn trọng ý kiến của häc sinh v× mçi bµi to¸n, bµi chøng minh cã nhiÒu c¸ch ®i, cã nh÷ng c¸ch ®i dµi, cã những cách đi ngắn, đơn giản nhng nếu những con đờng mà học sinh tìm ra có dài thì giáo viên cũng phải tôn trọng và động viên kịp thời. Con đờng mà học sinh tự tìm ra dù có dài, phức tạp vẫn còn hơn là con đờng ngắn, đơn giản mà thầy áp đặt cho.. Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” Ví dụ: Khi dạy định lý 1 bài “Tổng ba góc trong tam giác”, con đờng đi theo nh SGK tr×nh bµy dµi, khã hiÓu. Trªn tinh thÇn gi¶m t¶i,tinh gi¶m nh÷ng kiÕn thøc phức tạp thì học sinh có thể nghĩ đến cách chứng minh tạo ra góc bẹt tại đỉnh A (hoÆc B, C) b»ng c¸ch dùng c¸c tia Ax, Ay (nh trªn) Trong qu¸ tr×nh tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm viÖc kh«ng chØ b»ng c¸ch ®a ra hÖ thèng c¸c c©u hái mµ cßn ®a ra b»ng c¸c bµi tËp Cô thÓ: Sau khi hình thành định lý “ Tổng ba góc trong một tam giác” cho học sinh làm bµi tËp. Cã tån t¹i tam gi¸c nµo cã sè ®o ba gãc nh sau kh«ng? a) 600, 400, 700 b) 700, 300, 800 c) 900, 500, 400 0 0 0 0 0 0 d) 120 , 130 , 20 e) 90 , 120 , 40 Tõ bµi tËp cô thÓ trªn häc sinh kh¸i qu¸t nªn néi dung bµi to¸n ë môc 2 SGK hoÆc khi hình thành hệ quả của định lý 1 bài “ Tổng ba góc của tam giác” cho học sinh lµm bµi tËp. BT: Cho ABC, A = 900. Tính B + C. Từ đó học sinh khái quát nên nội dung hệ quả. Tơng tự với việc hình thành định lý góc ngoài tam giác. C)Nhận xét, đánh giá kết quả công việc. DiÔn biÕn 90 phót häc trªn líp lµ diÔn biÕn cña nhiÒu c«ng viÖc nèi tiÕp nhau đợc sắp xếp thì học sinh khác nhận xét, đánh giá, thầy công bố kết quả. Càng nhiều ý kiến nhận xét, đánh giá càng tốt. Nếu có nhiều ý kiến trái ngợc nhàu sẽ tạo nên những tình huống s phạm, hấp dẫn để thầy đa học sinh vào guồng t duy tiếp tục đợc nghĩ để làm tốt hơn, để đi đến chân lý cuối cùng. VÝ dô: Khi d¹y bµi “Tæng ba gãc cña mét tam gi¸c” t«i giao bµi tËp cho häc sinh. 1. XÐt ABC. a) BiÕt gãc A = 600, gãc B = 700. TÝnh C b) A = B = C , tÝnh mçi gãc cña tam gi¸c. Với bài tập trên giáo viên có thể kiểm tra đợc kết quả công việc 1 và 2 ở trên. VÝ dô: Khi häc sinh gi¶i bµi tËp : §iÒn vµo chç trèng ABC B + C =900 -> A =? Nh»m kiÓm tra kÕt qu¶ cña häc sinh trong viÖc thùc hiÖn viÖc thø 3 ë trªn. Với những ý kiến của học sinh phải có sự nhận xét đánh gía, uốn nắn, bổ sung cña b¹n, cña thÇy. §èi víi ý kiÕn tèt, gi¸o viªn ph¶i ghi nhËn, biÓu d¬ng. Víi nh÷ng suy nghÜ trªn ®a ra ®©y b¶n thiÕt kÕ gi¸o ¸n mét tiÕt h×nh häc 7, bµi “Tæng ba gãc trong tam gi¸c” nh sau:. TiÕt 17 + 18: Tæng 3 gãc cña mét tam gi¸c Để một tiết lên lớp đạt chất lợng cao thì điều trớc tiên ngời giáo viên phải xác định rõ mục đích – yêu cầu của tiết học. Cụ thể bài “Tổng ba góc trong tam giác”tôi xác định yêu cầu yêu cầu: I. Môc tiªu bµi häc. + Qua bài học, học sinh nắm đợc nội dung định lý tổng 3 góc của một tam giác, hiểu đợc phần chứng minh định lý. Từ đó suy ra các tính chất của các góc trong tam gi¸c vu«ng, gãc ngoµi tam gi¸c. + Học sinh nắm đựơc nội dung các định lí trong bài học và vận dụng để tính c¸c gãc vµ chøng minh hai gãc b»ng nhau. II. Chuẩn bị đồ dùng dạy học và t liệu cần thiết. Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” §Ó bµi gi¶ng thªm phÇn hÊp dÉn vµ gióp häc sinh kh«ng gß bã trong c«ng viÖc tiÕp nhËn kiÕn thøc th× viÖc chuÈn bÞ vµ giao viÖc ë nhµ cho häc sinh vµ chuÈn bÞ của giáo viên đóng vai trò quan trọng. Với bài trên ta cần chuẩn bị nh sau: Häc sinh + VÒ nhµ mçi em vÏ 5 tam gi¸c bÊt kú cã kÝch thíc kh¸c nhau, dùng thớc đo độ, đo độ lớn các góc trong tam giác và tính tổng các góc đó. + Mçi em mét tam gi¸c b»ng b×a cøng vµ mét chiÕc kÐo. + Ôn tập lại các kiến thức: góc kề bù, tính chất cộng góc, tiên đề ¥clit. Gi¸o viªn: + M« h×nh h×nh 43 SGK/ 106 III. TiÕn tr×nh bµi d¹y:. A. ổn định tổ chức: B. Các hoạt động dạy và học. * Hoạt động 1. Kiểm tra bài cũ (10’) Việc kiểm tra bài cũ phải làm sao thông qua đó là ngời giáo viên có thể kiểm tra đợc việc học hành cũ của học sinh và việc tiếp thu kiến thức của học sinh ở phần trớc và đặc biệt kiểm tra bài cũ có thể giúp ta phần nào trong quá trình trình bày nội dung bµi míi. Cô thÓ bµi häc nµy ta kiÓm tra bµi cò nh sau: Häc sinh 1: Cho ABC + Dùng tia Ax sao cho xAB = B vµ ë vÞ trÝ so le trong + Dùng tia Ay sao cho yAC = C vµ ë vÞ trÝ so le trong Häc sinh dùng: H×nh x. A. y. B C Học sinh 2: Đọc kết quả tính đợc ở nhà tổng A + B + C = ? ( Gi¸o viªn thu kÕt qu¶ cña mét sè em kh¸c) ABC A+B+C. I ?. II ?. III ?. IV ?. V ?. IV. Tr×nh bµy bµi d¹y:. 1. Các đơn vị kiến thức: + §Þnh lý tæng ba gãc cña tam gi¸c. + Kh¸i niÖm tam gi¸c vu«ng, gãc ngoµi tam gi¸c vµ tÝnh chÊt. 2. §¬n vÞ kiÕn thøc träng t©m: Định lý tổng ba góc của tam giác. Học sinh nắm chắc nội dung định lý trên, từ đó học sinh suy ra đợc tính chất của tam giác, vận dụng để chứng minh định lý trên, từ đó học sinh suy ra đựơc tính chất của các góc trong tam giác vuông, tính chất góc ngoài tam giác vận dụng để chứng minh định lý góc có cạnh tơng ứng vuông gãc. 3. Ph¬ng ph¸p Theo tâm lý học, con đờng nhận thức của t duy là đi từ trực quan sinh động đến t duy trừu tợng và đến thực tiễn của t duy là đi từ trực quan sinh động đến thực tiễn. Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” Khi d¹y bµi “Tæng ba gãc trong tam gi¸c” gi¸o viªn nªn dÉn d¾t häc sinh theo con đờng nhận thức của t duy. Cụ thể: Khi hình thành định lý “Tổng ba góc của một tam giác” thì tính trực quan thể hiÖn ë chç: Häc sinh tù m×nh vÏ c¸c tam gi¸c cã kÝch thíc kh¸c nhau, mß mÉm, ®o đạc và cắt dán theo mô hình, tính toán dẫn đến tổng 3 góc của tam giác bằng 180 0. Sau đó học sinh bằng phơng pháp suy luận chứng minh kết quả trên (t duy học sinh phát triển) học sinh vận dụng định lý trên vào các trờng hợp cụ thể (tính thực tiễn): áp dụng vào tam giác vuông, góc ngoài của tam giác, chứng minh định lý, 2 góc có cạnh tơng ứng vuông góc. Với con đờng trên học sinh tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên hơn, đơn giản hơn, cụ thể bài giảng. Hoạt động của thầy. Hoạt động cña trß. Nội dung cần đạt. * Hoạt động 2. Tổng ba góc của mét tam gi¸c.(23’) Tõ kiÓm tra bµi cò ta cã kÕt qu¶ ®o đạc tính toán tổng 3 góc của tam gi¸c b»ng 1800 hoÆc cã thÓ lín h¬n nhá h¬n. GV: Vậy số đúng của nó là bao nhiêu, kết quả trên có thay đổi kh«ng khi kÝch thíc cña tam gi¸c thay đổi. Bµi häc h«m nay gióp c¸c em tr¶ lêi câu hỏi đó.(GV giới thiệu bài học). - Ta thÊy cã nhiÒu kÕt qu¶ cho b»ng 1800. Vậy kết quả đó đúng không, víi tam gi¸c ABC bÊt kú. - GV: Híng dÉn HS c¾t d¸n theo HS: C¾t d¸n mô hình để khẳng địnhk kết quả 1 theo HD của lÇn n÷a. GV - GV:B»ng lËp luËn em h·y chøng minh tæng 3 gãc cña mét tam gi¸c b»ng 1800. - GV vÏ h×nh ghi gt, kl. A gt. ∆ABC 0 klB A + B + C = 180 C. - GV: Xác định rõ giả thiết, kl để häc sinh cïng chøng minh (HS cha nghĩ ra đợc cách chứng minh, GV gîi ý ? §Ó chøng minh A + B + C =180 0 ta làm thế nào? (Câu hỏi định hớng) VËy 1800 lµ sè ®o cña gãc nµo mµ em đã học? GV: VËy CM tæng 3 gãc trªn b»ng 1800 ta nªn ®a 3 gãc cña tam gi¸c. HS: Suy nghÜ vµ tr×nh bµy C/m nh cét Chøng minh: Dùng tia Ax sao cho xAB = B bªn vµ ë vÞ trÝ so le trong  Ax// BC (1).. Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” bằng 3 góc nào đó mà chúng kề nhau t¹o thµnh gãc bÑt b»ng c¸ch t¹o thêm đờng phụ.. Dùng tia Ay sao cho yAC = C vµ ë vÞ trÝ so le trong  Ay// BC (2). Tõ (1), (2)  Ax, Ay lµ hai tia đối nhau ( theo tiên đề Ơclit) hay gãc xAy = 1800. Ta cã xAB + BAC + CAy = xAy nªn xAB + BAC + CAy = 1800 hay B + A + C = 1800. GV: Ta cã thÓ dùa vµo phÇn kiÓm tra bài cũ để tạo hình phụ và chứng minh vậy bằng đo đạc và lập luận ta đã chứng minh đợc tổng 3 góc của tam gi¸c b»ng 1800, bµi to¸n trªn chính là nội dung của định lý Gọi học sinh đọc định lý? HS: đọc địmh 1/ Tổng ba góc của một tam VÒ nhµ xem phÇn chøng minh trong lÝ gi¸c SGK. * §Þnh lÝ ( SGK - 106 ) GV: VËy tæng 3 gãc cña tam gi¸c b»ng 1800 chø kh«ng nhá h¬n hay lín h¬n. Nh÷ng b¹n ®o kÕt qu¶ cha b»ng 1800 lµ do qu¸ tr×nh thao t¸c sai lÖch GV: Gọi học sinh đọc định lý HS vận dụng định lý giải bài toán: Bµi to¸n: Cã tån t¹i tam gi¸c nµo cã 3 gãc nh sau kh«ng: a) 600, 300, 500 b) 800, 500, 500 c) 900, 300, 900 d) 900, 1200, 200 ? VËy trong mét tam gi¸c cã thÓ cã hai gãc vu«ng; 2 gãc tï; hoÆc 1 gãc vu«ng,mét gãc tï kh«ng? * Ho¹t §éng 3: ¸p dông vµo tam gi¸c vu«ng.(10’) GV: Giíi thiÖu bµi to¸n trong SGK GV: §a bµi to¸n?3 Bµi to¸n: Cho ∆ABC cã A = 900,tÝnh B + C VËy em cã nhËn xÐt g× vÒ tæng 2 gãc nhän trong tam gi¸c vu«ng. GV: hai gãc B vµ C lµ 2 gãc phô nhau ? Em hiÓu thÕ nµo lµ hai gãc phô nhau (2 gãc cã tæng b»ng 900) GV: Trong tam gi¸c vu«ng 2 gãc nhän phô nhau.. HS lµm bµi tËp. HS: kh«ng cã tam gi¸c nµo 2/ ¸p dông vµo tam gi¸c vu«ng. HS: 2 gãc phô * §Þnh nghÜa ( SGK- 107) nhau cã tæng * §Þnh lÝ (SGK- 107) b»ng 900 B HS: đọc nội dung định lí trong SGK. * Hoạt động 4: Góc ngoài của tam gi¸c.(15’) Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. A gt kl. C ∆ABC, A = 900 B + C = 900. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” HS lµm bµi tËp cho tam gi¸c ABC h·y vÏ gãc kÒ bï víi gãc C. GV: ACD gäi lµ gãc ngoµi cña ∆ABC tại đỉnh C ? Em hiÓu thÕ nµo lµ gãc ngoµi tam gi¸c. VËy gãc ngoµi vµ gãc trong cã quan hệ gì với nhau? (Câu hỏi định hớng) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sè ®o cña ACD vµ tæng A + B GV: ACD gäi lµ gãc ngoµi cña ∆ABC. Gãc A’, gãc B gäi lµ gãc trong kh«ng kÒ víi nã. ?Từ đẳng thức trên em hãy phát biểu thµnh lêi. GV đó là nội dung của định lý. GV: Vì tam giác có 3 đỉnh nên ta có thể xác định góc ngoài của tam giác tại các đỉnh A, B tơng tự. ? Em lên bảng xác định góc ngoài của tam giác tại các đỉnh A, B. Góc ngoài của đỉnh A,B cũng có nh÷ng tÝnh chÊt t¬ng tù vÒ nhµ c¸c em h·y tù chøng minh. * Hoạt động 5: Thế nào là tam giác nhän, tam gi¸c tï?(5’) GV: Treo h×nh 54 SGK/ 108 giíi thiÖu kh¸i niÖm tam gi¸c nhän, tam gi¸c tï vµ yªu cÇu HS gäi tªn c¸c tam gi¸c trong h×nh 54. * Hoạt động 6: Củng cố(25’) GV: Theo em vÒ nhµ cÇn häc nh thế nào để nắm vững nội dung của bµi häc h«m nay? -Häc vµ n¾m ch¾c dÞnh lý tæng 3 gãc trong mét tam gi¸c -Học và nắm đợc khái tam giác vu«ng, niÖm gãc ngoµi tam gi¸c vµ tÝnh chÊt. -Häc sinh: Lµm bµi tËp GV: Treo tranh vÏ:H×nh 47, 48, 49, 50, 51 SGK/ 108 vµ yªu cÇu HS tÝnh sè ®o c¸c gãc X vµ Y G. A 90 X 0 50 0 H×nh 47. C. 30 0. X. M. H. HS nêu định nghÜa trong SGK. B HS: A + B = ACD. X. C. gt kl. D. ∆ABC, ACD lµ gãc ngoµi cña tam gi¸c ACD = B + C. HS ph¸t biÓu HS đọc định lí gãc ngoµi cña tam gi¸c. HS lªn x¸c định góc ngoài tại đỉnh A vµ B. HS c¶ líp lµm bµi - ∆ABC vu«ng t¹i A - ∆EDF tï - ∆HIK nhän. HS lµm bµi tËp 1 SGK ( đứng t¹i chç tr×nh bµy) - H×nh 47: x= 1800 - (900 + 450) = 350 - H×nh 48: 40 0. H×nh 48. Vò Thanh H¶i – Trêng THCSy Quang Trung – An L·o X D 50. 3/ Gãc ngoµi cña tam gi¸c. a) Kh¸i niÖm b) §Þnh lÝ(SGK-107) A. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> E. A. H×nh 49. 40 0. H×nh 50. K. 40 0. X SKKN: TÝch cùc ho¸ ho¹t cña Yhäc sinh th«ng qua bµi “ Tæng ba gãc cña mét tam gi¸c” 70 động C. B. B. 0. H×nh 51. x= 1800 - (300 + 400) = 1100 - H×nh 49: x= (1800 - 500):2 = 650 - H×nh 50: x= 1800 - 400 =1400 y= 600 + 400 =1000 - H×nh 51: x= 400 + 700 =1100 y= 1800 - (400 + 700) = 700. I. GV: tiÕp tôc cho HS lµm bµi tËp 1)§iÒn vµo chç trèng: a) tam gi¸c ABC: A = 800 suy ra B + C = ... b) Tam gi¸c ABC: B + C = 900 suy ra A = .... HS c¶ líp lµm bµi. 2)Cho tam gi¸c ABC, cã A = 750 gãc B = 600 tÝnh gãc ACD? A. HS cã thÓ lµm theo hai c¸ch: C1: TÝnh gãc ACB từ đó B C D tính đợc góc ACD ( T/c 2 gãc kÒ bï) C2: HS ¸p dông trùc tiÕp T/c gãc ngoµi cña tam gi¸c tại đỉnh C, GV: Phát phiếu học tập cho HS tính ngay đợc víi néi dung sau: §¸nh dÊu (x) gãc ACD vào các mệnh đề đúng trong các HS lµm vµo c©u sau: 1) Tæng sè ®o 3 gãc cña tam phiÕu häc tËp gi¸c lín h¬n 1800 2) Tæng sè ®o 3 gãc cña tam gi¸c lín h¬n 1800 3) Tæng sè ®o 3 gãc cña tam gi¸c lín h¬n 1800 4) Mçi gãc ngoµi cña tam gi¸c lín h¬n mét gãc trong kh«ng kÒ víi nã. 5) Trong mét tam gi¸c gãc lín nhÊt kh«ng nhá h¬n 600. 6) Trong mét tam gi¸c gãc nhá nhÊt kh«ng lín h¬n 600. Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. áp dụng định lý tổng 3 góc cña mét tam gi¸c ta cã: a)B + C = 1800 – 800 = 1000 c) A = 900 §¸p sè: ACD = 1350. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác” * Hoạt động 7: Hớng dẫn học ở nhà. (2’) - PhÇn lý thuyÕt häc theo vë ghi vµ SGK. - Xem kĩ các bài tập đã làm trên lớp. - Bµi tËp 2,3,5 (SGK) *Những kinh nghiệm rút ra sau khi thực hiện chuyên đề trên: 1. Muốn tổ chức giao việc cho học sinh trong một tiết học đạt kết quả tốt thì ph¶i biÕt chän viÖc. 2. Dựa vào từng loại bài mà định ra hớng tìm việc trên cơ sở các đơn vị kiến thøc c¬ b¶n cã ë trong bµi 3. Không nên tham việc, mỗi tiết học cần chọn những việc dựa trên những đơn vÞ kiÕn thøc träng t©m. 4. Thiết kế giáo án phải rõ việc mà mỗi việc nên dự kiến nhiều tình huống để có hớng giải quyết tốt các công việc định giao cho học sinh.. PhÇn ba. KÕt luËn. Víi bµi d¹y tæng ba gãc cña mét tam gi¸c, t«i tiÕn hµnh d¹y ë líp 7B vµ 7C theo phơng pháp tích cực hoá hoạt động của học sinh thì giờ dạy đã gây đợc sự hứng thú đối với học sinh kết quả trắc nghiệm cao 100% đạt trung bình trở lên trong đó có 82% khá giỏi. Trong thực tế dạy học tôi đã thờng xuyên dạy học toán theo phơng pháp tích cực hoá hoạt động của học sinh và đã gặt hái đợc kết quả cao trong bộ môn mình phô tr¸ch, rÌn luyÖn cho häc sinh ph¬ng ph¸p häc to¸n. Sù høng thó vµ sù cÇn thiÕt ph¶i häc to¸n, c¸c em thùc sù say mª nghiªn cøu to¸n häc. NhiÒu em häc tập tiến bộ và đạt kết quả cao trong học tập. Trên đây là một kinh nghiệm về đổi mới phơng pháp dạy học minh hoạ qua bµi d¹y “ Tæng ba gãc cña mét tam gi¸c”. Song kh«ng tr¸nh khái mnh÷ng thiÕu sót rất mong đợc sự đóng góp nhiệt tình của đồng nghiệp. An L·o, ngµy 20 th¸ng 01 n¨m 2008 Ngêi viÕt. Vò Thanh H¶i x¸c nhËn cña tæ chuyªn m«n. X¸c nhËn cña nhµ trêng. Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> SKKN: Tích cực hoá hoạt động của học sinh thông qua bài “ Tổng ba góc của một tam giác”. Xác nhận của phòng giáo dục và đào tạo. Vò Thanh H¶i – Trêng THCS Quang Trung – An L·o. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>