Luận văn thạc sỹ - Quản lý điều hành công ty cổ phần của giám đốc theo quy định Việt Nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (547.5 KB, 101 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SỸ
CHUYÊN NGÀNH: LUẬT KINH TẾ
QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH CÔNG TY CỔ PHẦN CỦA
GIÁM ĐỐC THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM
NGƠ XN HỊA
HÀ NỘI - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SỸ
QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH CÔNG TY CỔ PHẦN CỦA
GIÁM ĐỐC THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM
NGƠ XN HỊA
CHUN NGÀNH: LUẬT KINH TẾ
MÃ SỐ: 8380107
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN NHƯ PHÁT
HÀ NỘI – 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tơi là Ngơ Xn Hịa, hiện đang là học viên lớp 16M LKT Luật Kinh
Tế - Viện Đại học Mở Hà Nội; tôi xin cam đoan bản luận văn thạc sĩ: ''Quản
lý điều hành công ty cổ phần của giám đốc theo quy định Việt Nam'' được
thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Nguyễn Như Phát là cơng trình
nghiên cứu riêng của tơi. Các dữ liệu trong luận văn là trung thực, chính xác,
các tài liệu trích dẫn và số liệu sử dụng trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng.
Các kết quả nghiên cứu chưa từng được cơng bố dưới bất kì hình thức nào
khác.
Hà Nội, ngày 18 tháng 11 năm
2018
Tác giả
Ngơ Xn Hịa
LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian học tập và nghiên cứu, được phép của Bộ Giáo dục Đào
tạo, và dưới sự hướng dẫn tận tình của các thầy giáo, cơ giáo luận văn tốt nghiệp
cao học được hoàn thành tại Viện Đại Học Mở Hà Nội. Có được bản luận văn tốt
nghiệp này tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành và sâu sắc tới đến Khoa Sau
Đại Học - Ngành Luật Kinh tế - Viện Đại học Mở Hà Nội, đặc biệt là PGS.TS
Nguyễn Như Phát đã trực tiếp hướng dẫn, dìu dắt, giúp đỡ tơi với những chỉ
dẫn khoa học q giá trong suốt q trình triển khai, nghiên cứu và hoàn thành đề
tài ''Quản lý điều hành công ty cổ phần của giám đốc theo quy định Việt
Nam”.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các Giảng viên đã trực tiếp giảng dạy truyền
đạt những kiến thức khoa học chuyên ngành Ngành Luật Kinh tế trong suốt
quá trình học tập. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn bạn bè và gia đình đã chia
sẻ, động viên, giúp đỡ tơi trong suốt q trình thực hiện và hồn thành bản
luận văn này.
Mặc dù đã hết sức cố gắng, nhưng do hạn chế về thời gian và kinh nghiệm
chuyên môn nên luận văn khơng thể tránh khỏi những thiếu sót và khiếm
khuyết. Tơi rất mong nhận được sự đóng góp, phê bình của q Thầy Cơ, các
nhà khoa học, đọc giả và các bạn đồng nghiệp để tiếp thu bổ sung và hoàn
thiện đề tài hơn nữa.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả
Ngơ Xn Hịa
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU
PHẦN MỞ ĐẦU...........................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG
QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH CÔNG TY CỔ PHẦN CỦA GIÁM ĐỐC...............7
1.1. Khái niệm về quản lý điều hành công ty cổ phần....................................7
1.1.1. Khái niệm về quản lý điều hành công ty cổ phần.................................7
1.1.2. Đặc trưng của việc quản lý CTCP.............................................................8
1.1.3. Các thiết chế quản lý CTCP.......................................................................9
1.2. Khái niệm, đặc điểm hoạt động và vai trị Giám đốc trong cơng ty.......14
1.2.1. Khái niệm Giám đốc/Tổng giám đốc trong công ty.................................14
1.2.2. Đặc điểm hoạt động của Giám đốc trong cơng ty..........................................................17
1.2.3. Vai trị Giám đốc trong công ty........................................................................................18
1.3. Khái quát pháp luật về hoạt động quản lý điều hành công ty cổ phần
của Giám đốc.....................................................................................................28
1.3.1. Sự cần thiết phải quy định bằng pháp luật về hoạt động quản lý điều
hành công ty cổ phần của Giám đốc.............................................................28
1.3.2. Lịch sử hình thành và phát triển của pháp luật Việt Nam về hoạt động
quản lý điều hành công ty cổ phần của Giám đốc.........................................30
Thứ nhất, về tiêu chuẩn lựa chọn Giám đốc.................................................31
Thứ ba, về quyền và nghĩa vụ cơ bản của Giám đốc trong công ty..............32
1.3.3 Kinh nghiệm điều chỉnh hoạt động quản lý điều hành công ty của
Giám đốc theo pháp luật một số quốc gia trên thếgiới..................................34
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1...................................................................................40
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH
CỦA GIÁM ĐỐC CÔNG TY CỔ PHẦN Ở VIỆT NAM........................41
2.1. Thực trạng và những quy định chung về hoạt động quản lý điều hành
công ty của Giám đốc........................................................................................41
2.1.1. Thực trạng điều chỉnh pháp luật vềGĐ/TGĐ......................................41
2.1.2. Những quy định chung.......................................................................44
2.1.3. Quy định về nghĩa vụ của Giám đốc trong hoạt động quản lý điều hành
công ty cổ phần............................................................................................47
2.2. Những qui định riêng về điều hành của Giám đốc trong Công ty cổ phần.54
2.2.1. Về nghĩa vụ công khai các lợi ích liên quan...........................................54
2.2.2. Một số quy định khác...............................................................................56
2.3. Nhận xét tình hình thực thi pháp luật về hoạt động quản lý điều hành của
Giám đốc công ty ở ViệtNam.......................................................................58
2.3.1. Những kết quả đạt được trong việc thực thi pháp luật về hoạt động
quản lý điều hành của Giám đốc công ty ở ViệtNam....................................58
2.3.2. Những hạn chế trong việc thực thi pháp luật về hoạt động quản lý điều
hành của Giám đốc công ty ở ViệtNam........................................................60
2.3.3 Nguyên nhân của tình trạng trên..........................................................65
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2...................................................................................67
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU
QUẢ THỰC THI PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH CÔNG TY CỦA
GIÁM ĐỐC Ở VIỆT NAM.................................................................................68
3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật Việt Nam về hoạt động quản lý điều
hành của Giám đốc...........................................................................................68
3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam về hoạt động quản lý điều
hành của Giám đốc...........................................................................................71
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3...................................................................................75
KẾT LUẬN........................................................................................................77
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
1. Công ty cổ phần
: CTCP
2. Công ty Trách nhiệm hữu hạn
: CTTNHH
3. Doanh nghiệp tư nhân
: DNTN
4. Doanh nghiệp nhà nước
: DNNN
5. Luật doanh nghiệp Việt Nam năm 2005
: LDN2005
6. Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung Ương
: CIEM
7. Đảng Cộng sảnViệt Nam
: ĐCSVN
8. Đại hội đồng cổ đông
: ĐHĐCĐ
9. Hội đồng quản trị
: HĐQT
10. Giám đốc/Tổng giám đốc
: GĐ/TGĐ
11. Ban Kiểm soát
: BKS
12. Kiểm soát viên
: KSV
13. Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh
: GCNĐKKD
14. Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩaViệt Nam
: CHXHCNVN
15. Tổ chức Thương mại thế giới
: WTO
16. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế
: OECD
17. Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc
: UNDP
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SỸ
CHUYÊN NGÀNH: LUẬT KINH TẾ
QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH CÔNG TY CỔ PHẦN CỦA
GIÁM ĐỐC THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM
NGƠ XN HỊA
HÀ NỘI - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SỸ
QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH CÔNG TY CỔ PHẦN CỦA
GIÁM ĐỐC THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM
NGƠ XN HỊA
CHUN NGÀNH: LUẬT KINH TẾ
MÃ SỐ: 8380107
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN NHƯ PHÁT
HÀ NỘI - 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tơi là Ngơ Xn Hịa, hiện đang là học viên lớp 16M LKT Luật Kinh Tế Viện Đại học Mở Hà Nội; tôi xin cam đoan bản luận văn thạc sĩ: ''Quản lý điều
hành công ty cổ phần của giám đốc theo quy định Việt Nam'' được thực hiện dưới
sự hướng dẫn của PGS.TS Nguyễn Như Phát là cơng trình nghiên cứu riêng của
tơi. Các dữ liệu trong luận văn là trung thực, chính xác, các tài liệu trích dẫn và số
liệu sử dụng trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng. Các kết quả nghiên cứu chưa
từng được cơng bố dưới bất kì hình thức nào khác.
Hà Nội, ngày 18 tháng 11 năm 2018
Tác giả
Ngơ Xn Hịa
LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian học tập và nghiên cứu, được phép của Bộ Giáo dục Đào tạo, và
dưới sự hướng dẫn tận tình của các thầy giáo, cơ giáo luận văn tốt nghiệp cao học được
hoàn thành tại Viện Đại Học Mở Hà Nội. Có được bản luận văn tốt nghiệp này tơi xin
bày tỏ lịng biết ơn chân thành và sâu sắc tới đến Khoa Sau Đại Học - Ngành Luật Kinh
tế - Viện Đại học Mở Hà Nội, đặc biệt là PGS.TS Nguyễn Như Phát đã trực tiếp
hướng dẫn, dìu dắt, giúp đỡ tơi với những chỉ dẫn khoa học q giá trong suốt q trình
triển khai, nghiên cứu và hoàn thành đề tài ''Quản lý điều hành công ty cổ phần của
giám đốc theo quy định Việt Nam”.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các Giảng viên đã trực tiếp giảng dạy truyền đạt
những kiến thức khoa học chuyên ngành Ngành Luật Kinh tế trong suốt q trình
học tập. Tơi cũng xin chân thành cảm ơn bạn bè và gia đình đã chia sẻ, động viên,
giúp đỡ tơi trong suốt q trình thực hiện và hồn thành bản luận văn này.
Mặc dù đã hết sức cố gắng, nhưng do hạn chế về thời gian và kinh nghiệm
chuyên môn nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót và khiếm khuyết.
Tơi rất mong nhận được sự đóng góp, phê bình của q Thầy Cơ, các nhà khoa học,
đọc giả và các bạn đồng nghiệp để tiếp thu bổ sung và hoàn thiện đề tài hơn nữa.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả
Ngơ Xn Hịa
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG QUẢN
LÝ ĐIỀU HÀNH CÔNG TY CỔ PHẦN CỦA GIÁM ĐỐC.......................................7
1.1. Khái niệm về quản lý điều hành công ty cổ phần...........................................7
1.1.1. Khái niệm về quản lý điều hành công ty cổ phần......................................7
1.1.2. Đặc trưng của việc quản lý CTCP.............................................................8
1.1.3. Trọng tâm của quản lý CTCP....................................................................9
1.2. Khái niệm, đặc điểm hoạt động và vai trò Giám đốc trong công ty............14
1.2.1. Khái niệm Giám đốc/Tổng giám đốc trong công ty................................14
1.2.2. Đặc điểm hoạt động của Giám đốc trong cơng ty...................................17
1.2.3. Vai trị Giám đốc trong cơng ty...............................................................18
1.3. Khái quát pháp luật về hoạt động quản lý điều hành công ty cổ phần của
Giám đốc ..............................................................................................................28
1.3.1. Sự cần thiết phải quy định bằng pháp luật về hoạt động quản lý điều hành
công ty cổ phần của Giámđốc...........................................................................28
1.3.2. Lịch sử hình thành và phát triển của pháp luật Việt Nam về hoạt động
quản lý điều hành công ty cổ phần của Giám đốc.............................................30
1.3.3. Kinh nghiệm điều chỉnh hoạt động quản lý điều hành công ty của Giám
đốc theo pháp luật một số quốc gia trên thếgiới................................................34
1.4. Mơ hình quản lý CTCP theo quy định của một số nước trên thế giới.............40
1.4.1. Mơ hình quản lý CTCP của NhậtBản......................................................40
1.4.2. Mơ hình quản lý CTCP của Đức.............................................................41
1.4.3. Mơ hình quản lý CTCP ở Mỹ..................................................................43
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1........................................................................................46
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH CỦA
GIÁM ĐỐC CÔNG TY CỔ PHẦN Ở VIỆT NAM.............................................47
2.1. Thực trạng và những quy định chung về hoạt động quản lý điều hành công
ty của Giám đốc.....................................................................................................47
2.1.1. Thực trạng điều chỉnh pháp luật vềGĐ/TGĐ..........................................47
2.1.2. Những quy định chung............................................................................50
2.1.3. Quy định về nghĩa vụ của Giám đốc trong hoạt động quản lý điều hành
côngtycổ phần...................................................................................................53
2.2. Những qui định riêng về điều hành của Giám đốc trong Công ty cổ phần....60
2.2.1. Về nghĩa vụ cơng khai các lợi ích liên quan:..........................................60
2.2.2. Một số quy địnhkhác...............................................................................62
2.3. Nhận xét tình hình thực thi pháp luật về hoạt động quản lý điều hành của
Giám đốc công ty ở ViệtNam................................................................................64
2.3.1. Những kết quả đạt được trong việc thực thi pháp luật về hoạt động quản
lý điều hành của Giám đốc công ty ở ViệtNam.................................................64
2.3.2. Những hạn chế trong việc thực thi pháp luật về hoạt động quản lý điều
hành của Giám đốc công ty ở ViệtNam.............................................................66
2.3.3 Nguyên nhân của tình trạng trên..............................................................71
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2........................................................................................73
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU
QUẢ THỰC THI PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH CÔNG TY CỦA GIÁM
ĐỐC Ở VIỆT NAM.................................................................................................74
3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật Việt Nam về hoạt động quản lý điều hành
của Giám đốc.........................................................................................................74
3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam về hoạt động quản lý điều hành
của Giám đốc.........................................................................................................77
3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật Việt Nam trong hoạt động
quản lý điều hành của Giám đốc..........................................................................81
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3........................................................................................82
KẾT LUẬN............................................................................................................83
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................84
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
18. Công ty cổ phần
: CTCP
19. Công ty Trách nhiệm hữu hạn
: CTTNHH
20. Doanh nghiệp tư nhân
: DNTN
21. Doanh nghiệp nhà nước
: DNNN
22. Luật doanh nghiệp Việt Nam năm 2005
: LDN2005
23. Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung Ương
: CIEM
24. Đảng Cộng sảnViệt Nam
: ĐCSVN
25. Đại hội đồng cổ đông
: ĐHĐCĐ
26. Hội đồng quản trị
: HĐQT
27. Giám đốc/Tổng giám đốc
: GĐ/TGĐ
28. Ban Kiểm soát
: BKS
29. Kiểm soát viên
: KSV
30. Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh
: GCNĐKKD
31. Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩaViệt Nam
: CHXHCNVN
32. Tổ chức Thương mại thế giới
: WTO
33. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế
: OECD
34. Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc
: UNDP
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đềtài
Cơng ty cổ phần (CTCP) là một loại hình doanh nghiệp có vai trò quan trọng
trong việc xây dựng và phát triển nền kinh tế ở các nước trên thế giới nói chung và
ở Việt Nam nói riêng đặc biệt là khi nước ta đang trong quá trình hội nhập quốc tế
ngày càng sâu rộng. Tuy nhiên, việc quản lý CTCP ở Việt Nam còn là một vấn đề
khá mới mẻ so với lịch sử phát triển hàng trăm năm của hoạt động này ở các nước
Châu Âu. Là nước đang phát triển với lợi thế lớn trong việc học tập kinh nghiệm
của các nước đi trước, nhưng việc quản lý CTCP ở Việt Nam vẫn cịn gặp khó khăn,
bất cập, chưa thể bứt ra khỏi những ảnh hưởng sâu sắc của nền kinh tế kế hoạch hóa
tập trung trước đây.
Giám đốc (Tổng Giám đốc), sau đây được gọi tắt là Giám đốc, có vai trị và vị trí
quan trọng trong mơ hình quản trị của công ty Cổ Phần. Giám đốc là người dẫn dắt,
điều hành công ty cổ phần trong mọi hoạt động kinh doanh hàng ngày. Vì vậy, kết quả
sản xuất kinh doanh của cơng ty có diễn ra theo đúng mục tiêu, chính sách do chủ sở
hữu cơng ty đặt ra hay không phụ thuộc rất nhiều vào sự dẫn dắt và điều hành của
Giám đốc. Điều này được hiểu rằng Giám đốc là một trong những người quyết định sự
thành bại của một công ty. Sự thành bại của mỗi một công ty tạo nên sự thành bại của
hệ thống các cơng ty, từ đó góp phần quyết định đến sự thành bại của cả nền kinhtế.
Nhận thức được điều đó, ngay trong luật cơng ty năm 1990 (LCT 1990), các
nhà làm luật đã ghi nhận vai trò, nhiệm vụ của Giám đốc. Tuy nhiên, trải qua nhiều
lần sửa đổi, ban hành mới, từ luật doanh nghiệp 1999 (LDN 1999), đến luật doanh
nghiệp 2005 (LDN 2005) và gần đây là luật doanh nghiệp 2014 (LDN 2014), các
qui định của luật vẫn chủ yếu mang tính chất ghi nhận địa vị pháp lý của Giám đốc
trong cơ cấu tổ chức quản lý điều hành của công ty mà chưa có hướng dẫn cụ thể
về cách thức áp dụng các quy định này trên thựctế.
Chính vì chưa có cơ chế, hướng dẫn trong việc giám sát, đơn đốc Giám đốc
nói riêng, những người quản lý doanh nghiệp nói chung trong việc thực hiện hoạt
động quản lý điều hành công ty nên hoạt động này của Giám đốc thường không
được kiểm sốt chặt chẽ, các hành vi mang tính chất tư lợi thường không được phát
hiện sớm và ngăn chặn kịp thời mà chỉ bị đưa ra xét xử khi đã gây ra những tổn thất
to lớn cho nền kinh tế, như các vụ đại án tham nhũng gần đây của Vinashin và
Vinalines chẳng hạn. Điều này không những gây nên thiệt hại trực tiếp, nghiêm
trọng cho nền kinh tế mà còn ảnh hưởng lớn đến tâm lý của nhà đầu tư nói riêng
cũng như các doanh nghiệp đang hoạt động trên thị trường nói chung.
Với mong muốn đi sâu tìm hiểu các quy định liên quan đến hoạt động quản lý
và điều hành của Giám đốc trong công ty cổ phần từ đó đề ra một số giải pháp khắc
phục nhằm đảm bảo hiệu quả hoạt động quản lý điều hành doanh nghiệp, góp phần
ổn định, phát triển nền kinh tế xã hội; tác giả luận văn đã chọn đề tài “Điều hành
hoạt động công ty cổ phần của Giám đốc theo pháp luật Việt Nam” làm đề tài
luận văn tốt nghiệp cao học của mình.
2.Tình hình nghiên cứu đề tài
Việc nghiên cứu về hoạt động quản lý điều hành công ty cổ phần của Giám
đốc không phải là vấn đề mới mẻ vì đây là một trong những chức danh quản lý
trong cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp, được nghiên cứu rất nhiều trong các đề tài
về quản lý nội bộ doanh nghiệp. Tuy nhiên, do cũng chỉ là một chức danh quản lý
doanh nghiệp nên thường được nghiên cứu chung với các chức danh quản lý khác,
và thường bị bỏ qua trong những doanh nghiệp mà người chủ sở hữu công ty đồng
thời làm Giám đốc. Vậy nên, các đề tài, bài viết đi sâu nghiên cứu hoạt động quản
lý điều hành công ty của Giám đốc theo pháp luật không nhiều. Với những phạm vi,
mức độ khác nhau đã có một số cơng trình nghiên cứu, bài viết đề cập tới hoạt động
quản lý điều hành cơng ty của Giám đốc, điển hìnhnhư:
- Bài viết “Trách nhiệm “người quản lý” theo luật công ty Việt Nam” của tác
giả Lê Đức Nghĩa, đăng trên Tạp chí Nghiên cứu lập pháp số 4/2014. Bài viết chủ
yếu tập trung chủ yếu vào nghĩa vụ của người quản lý nói chung, có so sánh, phân
tích với nghĩa vụ quản lý doanh nghiệp của pháp luật HoaKỳ.
- Bài viết “Một số nghĩa vụ của người quản lý công ty trong công ty cổ phần
theo Luật Doanh nghiệp 2005” của tác giả Nguyễn Thị Vân Anh, Tạp chí nghề
Luật, Học viện tư pháp, số 2. Đúng như tên bài viết, tác giả chủ yếu tập trung vào
nghĩa vụ chung của người quản lý, tức là có bao gồm cả Giám đốc, nhưng trong một
loại hình doanh nghiệp cụ thể là công ty cổ phần, theo luật doanh nghiệp2005.
- Luận văn “Những vấn đề về công ty Trách nhiệm hữu hạn và nghĩa vụ của
Giám đốc/tổng Giám đốc trong công ty Trách nhiệm hữu hạn” của tác giả Nguyễn
Tuấn Hải, bảo vệ thành công tại Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2015. Trong luận
văn này, tác giả có đề cập trực tiếp đến nghĩa vụ của Giám đốc nhưng chỉ giới hạn
trong một loại hình doanh nghiệp cụ thể là công ty trách nhiệm hữuhạn.
- Luận văn “Nghĩa vụ của người quản lý công ty theo pháp luật Việt Nam” của
tác giả Nguyễn Hoàng Duy, bảo vệ thành công tại Đại học Quốc gia Hà Nội, năm
2015. Luận văn này đã đưa ra được cái nhìn tương đối tồn diện và sâu sắc thơng
qua việc so sánh các quy định tương ứng của Việt Nam với các quy định trong luật
công ty Anh, Úc. Tuy nhiên, luận văn cũng chỉ đề cập đến nghĩa vụ của người quản
lý công ty mà không nghiên cứu trực tiếp các quy định về hoạt động quản lý điều
hành của Giám đốc.
- Khóa luật tốt nghiệp “Quyền và nghĩa vụ của Giám đốc/ tổng Giám đốc
công ty theo pháp luật hiện hành” của tác giả Cao Thùy Linh, bảo vệ thành cơng tại
Đại học Luật Hà Nội, năm 2016. Khố luận đã đề cập khá trực tiếp về quyền và
nghĩa vụ của Giám đốc nhưng còn khá chung chung, chưa tập trung vào hoạt động
quản lý điều hành của Giámđốc.
Như vậy, về cơ bản những bài viết, cơng trình nghiên cứu trên tuy đã đề cập
đến vấn đề quyền và nghĩa vụ của Giám đốc nhưng lại chưa chuyên sâu, chưa cụ thể
và tồn diện. Đặc biệt, chưa có một đề tài hay cơng trình nào nghiên cứu riêng về
“Hoạt động quản lý điều hành công ty của Giám đốc theo pháp luật Việt Nam”.
Chính vì vậy, đây được coi là cơng trình khoa học đầu tiên nghiên cứu về hoạt động
quản lý điều hành công ty của Giám đốc theo pháp luật Việt Nam - thực trạng và
giải pháp hoàn thiện pháp luật.
3. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu của luận văn
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu các quy định pháp luật về hoạt động quản lý
điều hành công ty cổ phần của Giám đốc theo LDN 2014, so sánh với các quy định
trong LDN 2005 có liên hệ với thực tiễn thơng qua việc phân tích các tình huống,
vụ án trong thực tế.
3.2. Phạm vi nghiêncứu
Trên cơ sở các văn bản pháp luật về doanh nghiệp, kết hợp với việc nghiên
cứu các cơng trình đã được cơng bố, các bài viết trên tạp chí chuyên ngành, tác giả
nhận thấy các quy định liên quan đến hoạt động quản lý điều hành công ty của
Giám đốc được quy định chủ yếu trong luật Doanh nghiệp 2014 và các Nghị
định hướng dẫn. Trong phạm vi nghiên cứu của luận văn, tác giả tập trung nghiên
cứu quyền và nghĩa vụ của Giám đốc được quy định trong Luật doanh nghiệp 2014,
ý nghĩa của các quy định này trong hoạt động quản lý điều hành công ty của Giám
đốc, đồng thời đánh giá hiệu quả thực thi cũng như đề xuất các biện pháp khắc phục
những hạn chế còn tồn tại. Các số liệu liên quan sử dụng trong luận văn được tổng
hợp trên cả nước giai đoạn 2010 – 6/2016, đặc biệt chú trọng đến thực tiễn hoạt
động của doanh nghiệp trên các địa bàn trọng điểm như Hà Nội, Hồ Chí Minh….
4.
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn
Luận văn đặt ra mục tiêu nghiên cứu rõ các quy định về hoạt động quản lý điều hành
cơng ty cổ phần của Giám đốc; phân tích những quy định pháp luật hiện hành so với các
quy định của LDN 2005 về hoạt động quản lý điều hành công ty cổ phần của Giám đốc,
cũng như đánh giá các tác động và dự báo những bất cập trong q trình thực hiện, trên cơ
sở đó đề xuất các kiến nghị, phương hướng thực hiện, thi hành hiệu quả những quy định
mới về hoạt động quản lý điều hành công ty của Giám đốc theo LDN2014.
Để đạt được mục tiêu trên, khi nghiên cứu đề tài này, luận văn tập trung làm rõ
các nội dung sau:
- Chỉ ra cơ sở lý luận về hoạt động quản lý điều hành công tycổ phần của
Giám đốc, khái niệm Giám đốc và đặc điểm hoạt động của Giámđốc.
- Thực trạng về chất lượng Giám đốc, hiệu quả thực hiện hoạt động quản lý
điều hành công tycổ phần của Giám đốc, cơ chế giám sát tình hình thực hiện hoạt
động này, chỉ rõ những mặt làm được và chưa làm được, nguyênnhân.
- Chỉ ra, đánh giá những quy định mới về hoạt động quản lý điều hành công ty
cổ phần của Giám đốc theo LDN 2014, phân tích hiệu quả, hạn chế và tác động của
những quy địnhđó.
- Đề xuất những kiến nghị hoàn thiện pháp luật về hoạt động quản lý điều
hành công ty cổ phần của Giám đốc nhằm nâng cao hiệu quả thực thi các quy định
này trong thực tiễn.
5.Các câu hỏi nghiên cứu của luận văn
Luận văn tập trung giải quyết ba câu hỏi sau:
- Các quy định của pháp luật hiện hành về hoạt động quản lý điều hành của
Giám đốc công ty cổ phần là như thế nào?
- Quá trình thực hiện các quy định về hoạt động quản lý điều hành công tycổ
phần của Giám đốc trên thực tiễn thu được kết quả gì? Những hạn chế nào cịn tồn tại?
- Giải pháp để khắc phục những hạn chế còn tồn lại liên quan đến các quy đinh
của pháp luật về hoạt động quản lý điều hành công ty cổ phần của Giám đốc là gì?
6.Các phương pháp nghiên cứu áp dụng để thực hiện luận văn
Trong quá trình nghiên cứu, Luận văn đã sử dụng phối hợp nhiều phương pháp
khác nhau, trong đó chủ yếu tập trung ở các phương pháp nghiên cứu như:
Phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Trong
đó, các quy định của pháp luật hiện hành được xem xét trong mối quan hệ với các
hiện tượng, quá trình khác của sự phát triển kinh tế, xã hội chung của đất nước, trên
cơ sở đó, xem xét đánh giá mức độ phù hợp của các quy định với thực tiễn phát
triển chung của kinh tế Việt Nam và kinh tế thế giới. Đây là phương pháp cơ bản
được áp dụng xuyên suốt luận văn.
Phương pháp phân tích và tổng hợp được sử dụng để phân tích các vấn đề liên
quan đến hoạt động quản lý điều hành công ty cổ phần của Giám đốc như: nội dung
các quy định của pháp luật, mức độ phù hợp của các quy định đó trên thực tế, dự báo
tính khả thi của các quy định này. Phương pháp này được sử dụng chủ yếu trong
chương 1 và chương 2 khi tập trung giải thích cách hiểu về nội dung cơ bản của đề tài
cũng như các quy định của luật, đánh giá mức độ hài hồ giữa luật cơng ty cổ phần
của Việt Nam và luật công ty cổ phần các nước trên thế giới về vấn đề này.
Phương pháp thống kê và phân tích số liệu được sử dụng để đánh giá hiệu quả
thực thi các quy định về hoạt động quản lý điều hành công ty cổ phần của Giám
đốc, chủ yếu được sử dụng trong chương 2 và chương 3 khi đánh giá các tình
huống, số liệu thực tiễn trong việc thực thi các quy định của luật trong thực tế.
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn
Thứ nhất, luận văn phân tích một cách sâu sắc các vấn đề chung về các quy
định pháp luật về quyền và nghĩa vụ của Giám đốc trong quản lý cơng ty cổ phần;
từ đó chỉ ra hiệu quả áp dụng các quy định đó trong việc đánh giá hoạt động quản lý
điều hành công ty cổ phần của Giám đốc.
Thứ hai, luận văn đã sử dụng các số liệu và tình huống thu thập được trên thực
tế, tập trung phân tích, đánh giá, từ đó đưa ra cái nhìn tương đối đầy đủ và toàn diện
thực trạng thực thi các quy định liên quan đến hoạt động quản lý điều hành công ty
cổ phần của Giám đốc hiện nay.
Thứ ba, luận văn đã đưa ra những nhận xét, đánh giá trên cơ sở phân tích
những kết quả đạt được cũng như những hạn chế trong quá trình thực thi các quy
định của LDN 2014 trong thực tiễn.
Thứ tư, luận văn đã đưa ra những giải pháp khắc phục hạn chế và hoàn thiện
hơn nữa các quy định về Giám đốc công ty cổ phần nhằm đảm bảo hiệu quả hoạt
động quản lý điều hành công ty cổ phần của chủ thể này. Theo đó, giải pháp quy
định rõ chế tài đối với Giám đốc công ty cổ phần khi thực hiện không đúng, không
đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình đối với cơng ty.
8.
Bố cục các chương của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh lục tài liệu tham khảo, luận văn có kết
cấu gồm 03 chương như sau:
Chương 1: Cơ Sở lý luận của pháp luật về hoạt động quản lý điều hành công ty
cổ phần của Giám đốc
Chương 2: Thực trạng pháp luật về quản lý điều hành công ty cổ phần của
Giám đốc ở Việt Nam
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp
luật về quản lý điều hành công ty cổ phầncủa Giám đốc ở Việt Nam
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁP LUẬT VỀ
HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH CÔNG TY CỔ
PHẦN CỦA GIÁM ĐỐC
1.1. Khái niệm về quản lý điều hành công ty cổ phần
1.1.1. Khái niệm về quản lý điều hành công ty cổ phần
Khi nói đến quản lý cơng ty cổ phần (CTCP) là nói đến các trung tâm hay cơ
cấu quyền lực ở đó. Theo quan niệm của luật học, quản lý CTCP là phương thức tổ
chức các cơ quan quyền lực trong công ty và mối quan hệ quyền lực giữa các cơ
quan đó. Chính vì có liên quan đến việc bố trí và tổ chức quyền lực, nên quản lý
CTCP còn được gọi là “Cơ cấu quản lý CTCP” (Corporate Governance Structure) 1.
Nhìn chung, trong các CTCP thơng thường thiết lập ba cơ quan có quyền lực chủ
yếu là Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị và Ban kiểm sốt.
Theo nghĩa hẹp, quản lý CTCP có nghĩa là cách thức tổ chức và phân chia
quyền lực giữa ba cơ quan nêu trên và mối quan hệ giữa chúng. Luật Công ty Anh
Quốc (năm 1985) xác định quản lý công ty là một thiết chế pháp lý về mối quan hệ
giữa cổ đông, thành viên HĐQT và kiểm sốt viên. Theo đó, các thành viên HĐQT là
người quản lý điều hành và lãnh đạo công ty thực hiện mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận;
các cổ đơng bảo đảm các thành viên HĐQT làm việc đúng hướng và đúng luật pháp;
và các kiểm soát viên thực hiện quyền và nhiệm vụ giám sát hoạt động quản lý kinh
doanh của HĐQT để bảo đảm cơng ty khơng có sai phạm về tài chính và bảo đảm
HĐQT được đề xuất báo cáo tài chính một cách chân thực và cơng bằng.
Tại Việt Nam, khái niệm quản lý CTCP cũng tương tự như ở các nước khác.
Theo Tiến sỹ Phạm Ngọc Côn: “Cơ cấu quản lý doanh nghiệp là sự thiết lập, vận
hành của các cơ quan quyền lực trong doanh nghiệp và mối quan hệ giữa các cơ
quan quyền lực đó. Một cơ cấu quản lý doanh nghiệp có hiệu quả được thể hiện ở
sự hợp tác lâu dài giữa những người có quan hệ lợi ích trên cơ sở cân đối trách
nhiệm, quyền hạn và lợi ích”2. Ở đây, “doanh nghiệp” có thể được hiểu làCTCP.
Trên cơ sở tham khảo các khái niệm nêu trên và nghiên cứu các quy định của
LDNVN 2005 về cơ cấu tổ chức quản lý CTCP, Quản lý CTCP được trình bày trong
phạm vi khóa luận được định nghĩa là cách thức tổ chức các cơ quan quyền lực của
công ty bao gồm ĐHĐCĐ, HĐQT, GĐ/TGĐ, BKS và mối quan hệ quyền lực giữa
các cơ quan đó.
1.1.2. Đặc trưng của việc quản lý CTCP
Sự khác biệt mang tính bản chất giữa CTCP và các doanh nghiệp cổ điển
chính là việc quyền sở hữu tách biệt với quyền quản lý điều hành, hay nói cách khác
tức là chủ sở hữu cơng ty xa rời với việc quản lý điều hành. Chính vì thế, vấn đề
làm sao tạo ra sự tự do không quá lớn, sự giám sát không quá yếu để khuyến khích
những người quản lý điều hành (thường là thành viên ban giám đốc, HĐQT) hành
động một cách năng động, sáng tạo, linh hoạt vì lợi ích của chủ sở hữu cơng ty đã
trở thành một bài tốn khó từ hàng trăm năm nay đối với vấn đề quản lý CTCP. Đi
theo vấn đề trên chính là sự phân chia quyền lực giữa các cơ quan quản lý trong
công ty để tạo ra một cơ chế vừa bảo đảm cổ đông được thực hiện quyền sở hữu
công ty vừa bảo đảm cho nhóm người quản lý điều hành có quyền thiết thực để
quản lý kinh doanh có hiệu quả. Trong cơ cấu tổ chức quản lý CTCP, toàn thể các
cổ đơng hợp thành một cơ quan để hình thành ý chí và thể hiện lợi ích của tồn thể
các cổ đơng, đó là ĐHĐCĐ - cơ quan quyết định cao nhất. Cơ quan này xây dựng
và thông qua một quy chế quản lý chung được gọi là Điều lệ. Theo Điều lệ công ty,
ĐHĐCĐ bầu ra và ủy quyền một số người để hình thành cơ quan chấp hành là
HĐQT để thực hiện ý chí của cơ quan quyết định. Bên cạnh cơ quan chấp hành,
ĐHĐCĐ lại bầu ra và ủy quyền cho một nhóm người để hình thành cơ quan giám
sát là BKS để thường xuyên kiểm soát hoạt động quản lý điều hành của cơ quan
chấp hành. Cơ cấu quản lý như vậy đã thể hiện sự tách biệt giữa quyền sở hữu với
quyền quản lý kinh doanh và sự cân bằng giữa các cơ quan quyền lực trong nội bộ
cơng ty.
Như vậy, có thể nói rằng, cơ sở của chế độ quản lý CTCP chính là cơ chế phân
quyền và mối quan hệ quyền lực giữa các cơ quan quyền lực trong công ty trên cơ
sở tách biệt quyền sở hữu với quyền quản lý kinh doanh của côngty.
1.1.3. Trọng tâm của quản lý CTCP
Khi công việc quản lý kinh doanh ngày càng phức tạp và chuyên nghiệp thì
quyền chi phối cơng ty của nhóm người quản trị ngày càng lớn, trong khi đó đơng
đảo các nhà đầu tư (các cổ đông), do đã chuyển giao tài sản và quyền sở hữu tài sản
cho công ty, đã từ chủ sở hữu tài sản trở thành người chỉ thu nhận khoản tiền lợi tức
theo định kỳ. Nhưng về mặt pháp lý, cổ đông vẫn là chủ sở hữu của cơng ty. Cổ
đơng có quyền u cầu có một cơ chế hữu hiệu để bảo vệ các quyền lợi của mình
cũng như để cơng ty được đứng vững và phát triển mạnh mẽ. Cho nên, vấn đề làm
sao để xây dựng một cơ chế hợp lý để các cổ đông có thể kiểm sốt và khống chế
hoạt động của HĐQT và đội ngũ giám đốc đã trở thành một vấn đề được quan tâm
rộng rãi. Đó chính là trọng tâm của việc quản lý CTCP.
1.1.3.1. Nguồn luật điều chỉnh việc quản lý CTCP ở ViệtNam
+/ Các văn bản luật và dưới luật do nước CHXHCN Việt Nam ban hành
- Luật Doanh Nghiệp Việt Nam năm 2005: là nguồn luật chủ yếu điều chỉnh
việc thành lập, tổ chức, quản lý và hoạt động của CTCP. LDNVN 2005 có 172 điều
khoản, trong đó có 54 điều khoản quy định riêng vềCTCP.
- Các văn bản luật chuyên ngành: Chẳng hạn như Luật Các tổ chức tín dụng,
Luật Dầu khí, Luật Hàng khơng dân dụng Việt Nam, Luật Chứng khoán, Luật Kinh
doanh bảo hiểm, v.v. Ngoài ra, các Luật sửa đổi, bổ sung các luật trên và các luật
chuyên ngành khác được Quốc hội thơng qua sau khi Nghị định 139/2007/NĐ-CP
có hiệu lực thi hành cũng là nguồn luật điều chỉnh việc quản lý CTCP. Các luật
chuyên ngành này được áp dụng khi có sự khác nhau giữa các quy định của LDN
2005 với các luật này về việc quản lýCTCP;
- Nghị định 139/2007/NĐ-CP của Chính phủ ngày 05/09/2007 về việc hướng
dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Doanhnghiệp;
- Quyết định 12/2007/QĐ-BTC của Bộ Tài chính ngày 13/03/2007 về việc
ban hành Quy chế quản trị công ty áp dụng cho các cơng ty niêm yết trên Sở Giao
dịch Chứng khốn/Trung tâm Giao dịch Chứngkhốn;
- Quyết định 15/2007/QĐ-BTC của Bộ Tài chính ngày 19/03/2007 về việc ban
hành Điều lệ mẫu áp dụng cho các công ty niêm yết trên sở giao dịch chứngkhoán.
- Nghị Quyết 71/2006/QH11 của Quốc Hội ngày 29 tháng 11 năm 2006 về việc
phê chuẩn Nghị định thư gia nhập hiệp định thành lập WTO của nước CHXHCNVN.
- Các văn bản dưới luật khác của các luật chuyên ngành đã kể ởtrên;
- Các văn bản dưới luật sửa đổi, bổ sung, thay thế các văn bản dưới luật kể trên
được Quốc hội thông qua sau khi Nghị định 139/2007/NĐ-CP có hiệu lực thi hành.
+/ Các Điều ước quốctế
Trường hợp Điều ước quốc tế mà nước CHXHCNVN là thành viên có quy
định khác với quy định của LDN 2005 về vấn đề quản lý CTCP thì áp dụng theo
quy định của Điều ước quốc tế đó.
Trong trường hợp này, nếu các cam kết song phương có nội dung khác với
cam kết đa phương thì áp dụng theo nội dung cam kết thuận lợi hơn đối với doanh
nghiệp và nhà đầu tư. (Khoản 2 điều 3 Nghị định139/2007/NĐ-CP).
1.1.3.2. Khái quát chung về quản lý CTCP theo quy định của LDNVN 2005
Điều 95 LDN 2005 quy định: CTCP có ĐHĐCĐ, HĐQT, GĐ/TGĐ; đối với
CTCP có trên 11 thành viên (n >11) là cá nhân hoặc có cổ đơng là tổ chức sở hữu
trên 50% tổng số cổ phần của công ty phải có BKS.
Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức quản lý và vị trí giám đốc trong cơng ty cổ phần của
Việt Nam
Như vậy, theo LDNVN 2005, trong CTCP có bốn cơ quan quyền lực là:
ĐHĐCĐ, HĐQT, GĐ/TGĐ và BKS. BKS chỉ bị buộc phải lập nếu CTCP có trên 11
cổ đơng là cá nhân, hoặc có một tổ chức nắm trên 50% tổng số cổ phần của công ty.
+/ Đại hội đồng cổ đông
Thành phần ĐHĐCĐ:
ĐHĐCĐ gồm tất cả cổ đơng có quyền biểu quyết, là cơ quan quyết định cao
nhất của CTCP (khoản 1 điều 96). Cổ đơng là tổ chức có quyền cử một hoặc một số
người đại diện theo ủy quyền tham gia vào ĐHĐCĐ để thực hiện các quyền cổ
đơng của mình theo quy định của pháp luật (khoản 3 điều 96).
Cổ đông có quyền biểu quyết là cổ đơng sở hữu cổ phần phổ thông (được gọi
là cổ đông phổ thông) và cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi biểu quyết. Cổ đơng khơng
có quyền biểu quyết là cổ đơng sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức, cổ phần ưu đãi hoàn
lại và cổ phần ưu đãi khác do Điều lệ công ty quy định.
Quyền và nhiệm vụ củaĐHĐCĐ:
Khoản 2 điều 96 LDN 2005 quy định quyền và nhiệm vụ của ĐHĐCĐ gồm:
Quyết định số phận của công ty: Bao gồm (i) Quyết định thông qua định
hướng phát triển của công ty; (ii) Quyết định sửa đổi, bổ sung Điều lệ; (iii) Quyết
định tổ chức lại, giải thể cơngty.
Quyết định tài chính của cơng ty: Bao gồm (i) Quyết định loại cổ phần và
tổng số cổ phần của từng loại được quyền chào bán, quyết định mức cổ tức hàng
năm của từng loại cổ phần, trừ trường hợp Điều lệ có quy định khác;
(ii) Quyết định đầu tư hoặc bán số tài sản có giá trị bằng hoặc lớn hơn 50%
tổng giá trị tài sản được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất của cơng ty, nếu Điều
lệ không quy định một tỷ lệ khác; (iii) Thơng qua báo cáo tài chính hang năm;
(iv)Quyết định mua lại trên 10% tổng số cổ phần đã bán của mỗi loại.
Quyết định người lãnh đạo công ty: (i) Bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm thành
viên HĐQT, thành viên BKS, xem xét và xử lý các vi phạm của HĐQT, BKS gây
thiệt hại cho công chúng và cổ đông công ty; (ii) Xem xét và xử lý các vi phạm của
HĐQT, BKS gây thiệt hại cho công ty và cổ đông của công ty.
Cuộc họpĐHĐCĐ:
ĐHĐCĐ phải tổ chức họp thường niên hoặc bất thường, ít nhất mỗi năm họp
một lần. Các cuộc họp bất thường có thể được triệu tập bởi HĐQT trong các trường
