Du lịch nông trại hình thành và phát triển

LỜI NÓI ĐẦU
Việt Nam đang trong quá trình phát triển kinh tế từ một nước nghèo
nàn, lạc hậu để đuổi kịp những quốc gia phát triển trên thế giới. Trong quá
trình lâu dài đó, ngành du lịch rất được quan tâm vì đó là ngành phát triển
tận dụng được nguồn lực cũng như thế mạnh sẵn có của Việt Nam.
Qua một thời gian phát triển khoảng hai thập niên ngành du lịch
nước ta đã phát triển theo chiều ngang với khá nhiều loại hình khác nhau,
phục vụ nhiều loại đối tượng khách. Trong đó có những loại hình du lịch
xuất hiện và phát triển rất sớm như du lịch biển nhưng cũng có những loại
hình mới xuất hiện không lâu như loại hình du lịch hội nghị, hội thảo…
Chính vì lẽ đó, tôi viết bài này nhằm cung cấp cho bạn đọc một loại
hình du lịch mới đang manh nha xuất hiện ở Việt Nam, loại hình du lịch nông
trại, cùng những luận chứng cho thấy nó thích hợp phát triển ở nước ta.
Bài viết của tôi căn bản có những phần sau:
- Khái niệm về loại hình du lịch nông trại.
- Tình hình phát triển của loại hình này trên thế giới và tại Việt Nam.
- Những đặc trưng đặc điểm của loại hình này.
- Khả năng phát triển du lịch nông trại ở Việt Nam.
Trong quá trình viết, do có sự giới hạn về thời gian và nguồn thông tin
nên bài viết có thể xuất hiện những thiếu sót. Tôi mong nhận được những
góp ý của mọi người. Tôi xin chân thành cảm ơn.
Người thực hiện
Bùi Duy Thái
1
Như trên đã đề cập, loại hình du lịch nông trại mới manh nha xuất
hiện ở Việt Nam. Vậy nó là gì? Nó đã phát triển như thế nào? Tôi sẽ giải
đáp câu hỏi đó trong phần đầu của bài viết dưới đây:
1. Du lịch nông trại- Hình thành và phát triển.
Trong những câu chuyện kể chúng ta đã từng nghe thấy những cụm
từ như “Vui thú điền viên” hay “Thoái ẩn”… Những cụm từ đó có ý nghĩa
như thế nào? Phải chăng nó đề cập đến loại hình du lịch nông trại? Theo

tôi, đó vẫn chưa phải là loại hình du lịch nông trại nhưng nó đã chứng tỏ
ngay từ thời cha ông chúng ta đã muốn đi tìm những cảm giác tĩnh lặng,
những thú vui đến từ ruộng đồng, làng xã. Phải đến khi những người Hoa
Kì muốn thoát khỏi những ngày làm việc căng thẳng có xu hướng đi về
vùng nông thôn vào cuối tuần, và tại những nơi đó những chủ trang trại
tham gia vào quá trình cung cấp dịch vụ lưu trú, ăn uống thì du lịch nông
trại mới chính thức xuất hiện trên thế giới.
Hiện nay loại hình du lịch nông trại, trang trại đang có xu hướng phát
triển ngày càng mạnh, cùng với quá trình phát triển của nền kinh tế.
Những người làm việc chăm chỉ cả tuần giờ đang có xu hướng tận hưởng
những ngày nghỉ cuối tuần ít ỏi của mình, trong không khí thanh bình,
cùng với gia đình hay những người bạn thân thiết. Điều này đã tạo điều
kiện thuận lợi cho những chủ trang trại có đầu óc kinh doanh nhạy bén bắt
tay vào việc cải tạo chính nông trang của mình để đón khách, thu lợi
nhuận. Số tiền kiếm được từ hoạt động này không những đóng góp tăng
thêm nguồn thu ngoài việc bán nông sản, mà còn dần trở thành một nguồn
thu chủ yếu của những ông chủ, bà chủ trang trại.
Một bài viết của trang có đoạn như sau:
“Mệt mỏi với cuộc sống đô thị với nhiều ồn ào và xô bồ, ngày nay
những người dân Mỹ lại thích trải qua những ngày nghỉ cuối tuần ở nông
thôn. Chính điều này đã làm cho nông dân Mỹ không chỉ giỏi về sản xuất
nông nghiệp mà còn kinh doanh du lịch có hời ngay trên trang trại của
mình.
Họ biến những trang trại và nhà cửa của mình thành khu vui chơi
giải trí hấp dẫn cho du khách. Điển hình là ông Paul Siegel- chủ trang trại
Cottonwood ở Crest Hill, Illinois. Ông đã biến diện tích trồng bí ngô và
cỏ của trang trại mình thành một công viên với đầy đủ chuồng ngựa, vườn
thú cảnh và ruộng ngô thành mê cung rộng 4 ha thành nơi phục vụ những
2
món ăn nhẹ như đùi gà tây hun khói với ngô luộc và bánh ngọt. Với cách

đầu tư này, Siegel đã thu được lợi nhuận gấp 3 lần so với sử dụng diện
tích này để trồng ngô, lúa mỳ và đậu nành. Ông còn cho biết trang trại của
ông thu hút hơn 30000 du khách vào mỗi Lễ hội Bí ngô hàng năm.”
Cũng trong một bài báo khác trên trang có
đưa tin:
“Tại hầu hết các quốc gia trên thế giới, tình trạng đô thị hóa ngày càng
lan rộng, nhiều trẻ em ngày nay chưa bao giờ dược nghe tiếng gà gáy hay
được nhìn thấy vườn rau, ruộng lúa. Các em không biết là những món ăn
được mẹ dọn cho hàng ngày từ đâu mà ra. Trước đây thì trẻ em Mỹ không
mấy quan tâm đến vấn đề này nhưng có lẽ mọi chuyện đang thay đổi khi
ngành du lịch đến những nông trại ngày càng được mở rộng ở Hoa Kỳ. Lá
Thư Mỹ Quốc hôm nay mời quí thính giả cùng với TTV Tamara Keith của
đài Tiếng nói Hoa Kỳ làm một chuyến đi đến nông trại có tên là Pizza Farm,
tại Central Valley, California.
Nông trại mà Lá Thư Mỹ quốc mời quí thính giả cùng các trẻ em đi
thăm hôm nay là một thửa đất hình tròn được chia ra làm 8 mảnh, nhìn từ
trên cao nó giống hệt như chiếc bánh Pizza được cắt làm 8 miếng vậy.
Tên tôi là Darren, tôi sẽ là hướng dẫn viên cho quí vị trong chuyến đi
thăm nông trại trong 1 giờ rưỡi. Vì thế trước hết tôi muốn giới thiệu với quí
vị đôi điều.
Ông chủ trại Darren Schmall, đội một chiếc mũ đã cu kỹ để che bớt
gương mặt rám nắng với hàm râu quai nón của ông. Trước kia thì ông
chuyên trồng nho. Nhưng cách nay mấy năm, ông nảy ra sáng kiến mở nông
trại pizza này và giã từ ngành trồng nho. Giờ đây thì ông dồn tất cả mọi hoạt
động vào việc quản trị cái nông trại có tính cách giáo dục này.
Này các cô các cậu, có bao giờ các cháu nghĩ là có nhà vườn nào trồng
pizza hay không ?
Ơ, làm gì có.
Tức là không có cây gì là cây pizza phải không ?
Không.

Ấy thế nhưng mà chú sẽ cho các cháu thấy nhà vườn quả thực có trồng
pizza đấy.
Vào ngày hôm đó, ông Schmall hướng dẫn một đám học trò nhỏ trong
vùng đi thăm nông trại của ông. Các em nhỏ rất hăng hái đi khắp cái nông
trại có tên là Pizza, hết khoảnh vườn này đến khoảnh vườn khác, chăm chú
3
nghe trong lúc ông chủ trại kể chuyện về mỗi thứ chất liệu dùng để làm ra
chiếc bánh pizza, bắt đầu bằng lúa mì.
Có bao giờ các cháu thấy cái hạt này trên bánh pizza không ? Không.
À, chúng ta không rắc thứ hạt này lên trên bánh pizza, nhưng chúng ta
dùng loại hạt nhỏ tí này đây, mọc lên từ cái cây này này, mang về xay ra
thành bột. Và rồi bột sẽ được đem nhào để nặn thành vỏ bánh.
Thế xong bột bánh pizza rồi thì còn làm gì nữa?
Bỏ fô ma lên.
Trước khi bỏ fô ma kia, cái gì ở giữa vỏ bánh với fô ma?
Nước sốt.
À ra thế, nào các cháu lại đây xem mấy cái cây cho nước xốt.
Mấy cái cây cho nước xốt “ở đây thực ra là những cây cà chua giống
Roma được trồng trong một khoảnh vườn xén theo hình một miếng bánh
pizza. Sau đó thì các em nhỏ được dẫn tới nơi cho fô ma.
Kia kìa, fô ma ở đó mà ra đó, ê chị bò sữa cho fô ma
Nào, các cháu có thể đến sát ngay cái hàng rào của chuồng bò này đây.
Đây là những con bỏ sữa, cho sữa để từ đó làm ra fô ma. Những
khoảnh vườn khác thì trồng ớt, trồng olive v..v.. là những thứ được dùng để
bỏ vào chiếc bánh pizza. Ông Darren Schmall cho biết ông dựng lên nông
trại này để giảng dạy cho trẻ em về ngành trồng tỉa và để cho những người
dân phố thị biết đôi chút về sinh hoạt đồng áng.
Có hàng trăm ngàn người ngay tại Fresno này chưa bao giờ đặt chân
đến 1 nông trại. Khi mà xã hội của chúng ta ngày càng đô thị hóa và bớt
thiên về canh nông thì càng ngày càng ít người tiếp cận với các nông trại.

Trong số những người này có em Tyrelle McKinzey:
Mấy con bò, con heo này ngộ quá, em chưa bao giờ thấy được nhiều gia
súc như vậy.
Và bà Gracie Spear, có cậu con trai 5 tuổi sẽ vào học lớp một trong
niên học tới:
Chuyến di thăm nông trại này thật hay, thật vui. Trẻ con cần phải được
thấy tận mắt xem thức ăn ở đâu mà có để khi ai hỏi thức ăn ở đâu mà ra,
chúng khỏi trả lời rằng “ồ, ở siêu thị ấy mà”
Nông trại Pizza là một phần trong khu vực nông nghiệp đang lên ở
California, được biết dưới tên gọi là ngành du lịch canh nông. Nó bao gồm
các chuyến đi thăm nông trại, nếm rượu, các vườn cây ăn trái để cho du
khách đến trả tiền rồi tự hái quả, những thửa ruộng trồng bí ngô để cho
khách đến hái vào dịp lễ Halloween và cho du khách biết đến nhiều sinh
hoạt khác ở các nông trại.
4
Ông Desmond Jolly, giám đốc trung tâm có tên là Nông Trại Nhỏ thuộc
đại học California ở Davis Ông điều khiển một cơ sở dữ liệu trên mạng
internet có hơn 800 địa điểm du lịch ở các vùng nông trại tại Hoa Kỳ. Ông
Jolly cho biết trong lúc các nông trại nhỏ do gia đình làm chủ đang vất vả để
sống còn khi phải cạnh tranh với những nông trại rộng lớn, qui mô, thì
ngành du lịch này có thể giúp họ tồn tại:
Với ngành du lịch thăm các nông trại, nhà vườn có thể tận dụng tất cả
nguồn lực của một diện tích nhỏ, vận dụng trí tưởng tượng và sáng tạo , sự
duyên dáng trong cá tính, những hiểu biết về lịch sử, văn hóa, tất cả những
thứ này đem kết hợp lại, tạo ra một chương trình thăm viếng hấp dẫn cho
khách và có thể thu hút được nhiều người đến thăm nông trại của họ, để
mang về thêm lợi tức cho nông trại.
Và đấy là mô thức hữu ích cho nhà tiểu nông Darren Schmall. Mới đây
ông còn thành lập một hệ thống nông trại Pizza để giúp cho những ai muốn
khai thác ngành du lịch theo kiểu này xây dựng những nông trại Pizza rập

khuôn như vậy. Hiện nay đã có hàng chục nông trại Pizza mọc lên trên toàn
nước Mỹ.”
Như vậy, qua những mẩu chuyện, những bài viết ở trên chúng ta có
thể nói: Du lịch nông trại là một loại hình du lịch nghỉ dưỡng được thực
hiện tại những nông trại sản xuất nông nghiệp nhằm thoả mãn những nhu
cầu của khách du lịch về ăn uống, nghỉ ngơi, vui chơi giải trí… để thu lợi
nhuận cho chủ trang trại.
Theo định nghĩa trên, hiện nay ở Việt Nam cũng đã xuất hiện loại
hình du lịch này như du lịch ở Chiềng Yên, Sơn La, hay du lịch miệt vườn
ở huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh. Du lịch nông trại nói chung có những đặc
trưng cơ bản như sau:
- Tài nguyên du lịch chính là cảnh quan, không gian ở nông trại,
trang trại. Đối với những người bận bịu với công việc của một tuần
căng thẳng thì việc nghỉ ngơi vài ngày ở những vùng có không khí
trong lành, yên ả là một điều tuyệt vời. Một nông trại là một ý
tưởng hay cho điều đó. Không những thế có những chủ trang trại lợi
dụng những cánh đồng, những đầm hồ để biến thành những loại
hình vui chơi giải trí khác như là mê cung trên cánh đồng hay là
những hồ câu cá, hồ cho đi thuyền dạo… Những loại hình đó cung
cấp thêm những dịch vụ nhằm thu hút khác đến với trang trại, và
cũng góp phần tận dụng không gian cảnh quan nơi đó.
- Không những cung cấp không gian nghỉ dưỡng, trang trại còn cung
cấp thực phẩm cho quá trình phục vụ khách hàng. Đó là những
5
nông sản của trang trại đó hay là của những trang trại lân cận. Điều
này làm cho giá cả thực phẩm có thể rẻ hơn so với vận chuyển từ
ngoài vào, mặt khác tạo tính chủ động về thực phẩm cho quá trình
phục vụ khách ăn uống.
- Nhân lực phục vụ chính ở đây là những người trong nông trại, tất
nhiên tốt nhất là qua một khoá đào tạo nào đó. Những người này

khi không phục vụ khách du lịch, họ tham gia vào sản xuất tại nông
trại. Điều này giúp sử dụng hiệu quả những khoảng thời gian, khắc
phục tốt tính thời vụ giữa một bên là hoạt động sản xuất nông
nghiệp với một bên là hoạt động kinh doanh du lịch.
- Đối tượng khách chủ yếu của loại hình này là những nhân viên,
viên chức. Họ là những người làm việc vất vả cả tuần trong khi luôn
muốn có những ngày cuối tuần bên gia đình. Đi nghỉ ở nông trại
chính là câu trả lời tốt cho họ. Khi tham gia nghỉ dưỡng tại một
trang trại nào đó, những người này luôn có xu hướng tham gia vào
những hoạt động giải trí như câu cá, tham gia vào những bữa tiệc
ngoài trời… Sau kì nghỉ họ cảm thấy được thư giãn đồng thời thấy
tăng thêm tính gắn bó trong gia đình.
- Thời gian khách đến, như đã nói ở trên, thường vào cuối tuần làm
việc.
Tất cả những đặc trưng đã nêu ở trên có thể được minh hoạ trong sơ đồ
sau:
Khách
Trang Trại
Nghỉ dưỡng cuối tuần
Không gian nghỉ ngơi
Ăn uống
Vui chơi giải trí, tìm hiểu…
Phòng ở, nông trại…
Nông sản
Hồ câu cá, cuỡi ngựa…
Công việc
Gia đình
Không gian
Nhân lực
Sơ đồ: Những mối quan hệ giữa nông trại và khách.

6