Luận văn Thạc sĩ Quản lý Giáo dục: Phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (920.9 KB, 109 trang )
BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
PHẠM THANH GIANG
̀
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG
TRUNG,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI 2013
BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
PHẠM THANH GIANG
̀
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG
TRUNG,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Chun ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS NGUYỄN GIANG NAM
HÀ NỘI 2013
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Viết đầy đủ
Viết tắt
Cán bộ quản lý
CBQL
Cán bộ, viên chức
CB, VC
Đội ngũ giáo viên
ĐNGV
Giáo dục Đào tạo
GD – ĐT
Giáo viên
GV
Học sinh
HS
Nhân viên nghiệp vụ
NVNV
Nghiệp vụ sư phạm
NVSP
Thành phố Hồ Chí Minh
TPHCM
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
Trang
4
VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG
TRUNG, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
1.1 Các khái niệm cơ bản
1.2 Đặc điểm, tiêu chí đánh giá phát triển đội ngũ giáo
12
12
viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành
phố Hồ chí Minh
Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
19
VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG
TRUNG, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1 Thực trạng về đội ngũ giáo viên Trường Trung
32
cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh
2.2 Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung
32
cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh
Chương 3 U CẦU, BIỆN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
40
VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ QUANG
TRUNG, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY
3.1 u cầu phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung
49
cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh
3.2 Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên Trường
49
Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí
Minh
3.3 Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
52
68
74
76
79
3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết Trung ương 2 khố VIII đã chỉ rõ: “Giáo viên là nhân tố
quyết định chất lượng của giáo dục và được xã hội tơn vinh. Giáo viên
phải có đủ đức, tài” [26, tr.4041]. Lực lượng giáo viên vừa là nguồn nhân
lực, vừa có vị trí đặc biệt trong sự nghiệp “nâng cao dân trí, đào tạo nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài” cho đất nước.
Giáo viên là lực lượng trực tiếp quyết định chất lượng giáo dục đào
tạo trong các nhà trường. Hoạt động chủ đạo của GV là dạy học giáo dục
nhằm phát triển nhân cách cho HS theo mục tiêu giáo dục đã được xác định.
Phát triển ĐNGV đủ về số lượng, chất lượng tốt, hợp lý về cơ cấu là một
vấn đề có tính quyết định đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục đào
tạo trong các nhà trường hiện nay.
Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ chí Minh thuộc
Sở Lao động thương binh và xã hội thành phố Hồ Chí Minh có nhiệm vụ
đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ kỹ thuật có trình độ trung
cấp nghề, kỹ thuật viên, đội ngũ cơng nhân lành nghề các chun ngành
cơng nghiệp, thương mại, dịch vụ, kinh tế, kỹ thuật... đáp ứng nhu cầu
nhân lực, lực lượng lao động cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh, hành
chính sự nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận.
Trong những năm qua, đội ngũ cán bộ, nhân viên, lực lượng lao động do
nhà trường đào tạo đã phát huy tốt kết quả chun mơn được đào tạo đóng
góp ngày càng nhiều và có hiệu quả cho sự phát triển kinh tế xã hội của
Thành phố. Tuy nhiên, trước u cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực, thì
cả số lượng và chất lượng đào tạo của Nhà trường có nhiều mặt chưa đáp
ứng được u cầu địi hỏi của sự phát triển kinh tế xã hội Thành phố.
4
Trình độ tay nghề của người được đào tạo cịn thấp so với trình độ cơng
nghệ sản xuất ngày càng hiện đại; năng lực thực hành cịn nhiều hạn chế
so với u cầu năng xuất lao động của các cơ sở sản xuất kinh doanh; khả
năng phát triển và thích ứng của người lao động với sự đổi mới thường
xun của sản xuất kinh doanh chưa cao. Điều đó đặt ra cho nhà trường
cần phải tăng cường đổi mới tồn diện q trình giáo dục đào tạo; trong
đó phát triển đội ngũ GV đủ về số lượng và tốt về chất lượng, hợp lý về
cơ cấu trở thành nhiệm vụ hàng đầu của Nhà trường trong giai đoạn
hiện nay.
Đội ngũ GV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ
Chí Minh hiện nay được đào tạo từ nhiều nguồn khác nhau, trong thời gian
qua đã phát huy tốt vai trị, chức trách, góp phần quyết định cho sự phát
triển của nhà trường. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau nên
ĐNGV của Nhà trường có nhiều mặt chưa đồng bộ, thống nhất cả về số
lượng, chất lượng và cơ cấu, đặc biệt là chất lượng của ĐNGV. Một bộ
phận GV có trình độ giảng dạy lý thuyết tốt, nhưng phần thực hành chưa
tương xứng; bộ phận khác có thể đảm nhiệm được nhiệm vụ giảng dạy
cả lý thuyết và thực hành nhưng phần lý thuyết chưa bám sát chun ngành
đào tạo của nhà trường và năng lực sư phạm cịn hạn chế. Đội ngũ GV thực
hành là thợ bậc cao được tuyển chọn và giao nhiệm vụ giảng dạy thực hành thì
kiến thức lý thuyết, kỹ năng sư phạm chưa tương xứng. Tất cả những bất cập
đó đang ảnh hưởng khơng tốt đến chất lượng đào tạo của Nhà trường.
Nhận thức được thực trạng về ĐNGV của Nhà trường, trong những
năm qua, Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh đã
có sự quan tâm đến phát triển ĐNGV và đã thu được những kết quả nhất
5
định. Tuy nhiên, bên cạnh đó mơi trường cạnh tranh đã đem đến rất nhiều
thách thức, địi hỏi nhà trường phải có một chiến lược đúng đắn trong phát
triển nguồn nhân lực nói chung, phát triển ĐNGV nói riêng, nhằm đáp ứng
với u cầu nhiệm vụ giáo dục – đào tạo của Nhà trường trong tình hình
hiện nay.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tơi chọn đề tài: “Phát triển
ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh”
làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan
Vấn đề phát triển ĐNGV trong những năm gần đây được đặc biệt
quan tâm của tồn xã hội và thu hút sự quan tâm nghiên cứu của các nhà
khoa học. Cho đến nay đã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu của nhiều tác
giả về ĐNGV và phát triển ĐNGV. Tiêu biểu có các cơng trình của các tác
giả như:
Tác giả Trần Khánh Đức với cơng trình nghiên cứu về đề tài:“Chính
sách quốc gia về phát triển đội ngũ giảng viên đại học Việt Nam” đã đi sâu
nghiên cứu làm rõ: mạng lưới giáo dục đại học, so sánh chính sách quốc gia
trước và sau đổi mới, mơ hình tổng thể của người giảng viên đại học, các
chính sách nhà nước Việt Nam đối với nhà giáo, chiến lược phát triển đội
ngũ giảng viên đại học Việt Nam.
Đề tài cấp Bộ “Các giải pháp bồi dưỡng để nâng cao chất lượng
ĐNGV tiểu học Đồng bằng Sơng Cửu Long”, do Nguyễn Thị Quy làm chủ
nhiệm, đã tiến hành khảo sát thực trạng ĐNGV tiểu học và thực trạng dạy
học tiểu học ở Đồng bằng Sơng Cửu Long, trên cơ sở đó đề xuất các giải
pháp bồi dưỡng nâng cao chất lượng ĐNGV tiểu học Đồng bằng Sông
Cửu Long.
6
Tác giả Bùi Minh Hiền với đề tài: “Xây dựng ĐNGV và CBQL giáo
dục” đã đề cập đến những vấn đề cơ bản trong xây dựng ĐNGV. Theo tác
giả, xây dựng ĐNGV phải coi trọng ba vấn đề chủ yếu: đủ về số lượng,
đạt chuẩn về chất lượng và đồng bộ về cơ cấu. Trong đó, chuẩn về chất
lượng giáo viên cần đạt chuẩn ở ba khía cạnh: chuẩn về trình độ chun
mơn sư phạm (học vấn), chuẩn về trình độ nghiệp vụ sư phạm, chuẩn về
đạo đức tư cách người giáo viên.
Các tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thị Đức trong tài liệu: “Lý luận dạy
học” đã nhấn mạnh: Đối với người cán bộ giảng dạy đại học, nâng cao trình
độ chun mơn, nghệ thuật sư phạm và phẩm chất đạo đức là điều kiện chủ
yếu để tạo nên uy tín của người thầy. Tuy chưa đề cập sâu sắc những u
cầu cụ thể về năng lực chun mơn, nghệ thuật sư phạm nhưng những khái
qt của tác giả đã định hướng cho việc xác định tiêu chuẩn ĐNGV.
Tác giả Trần Kiểm, khi bàn về phát triển ĐNGV trong thời kỳ đẩy
mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước đã nhấn mạnh: Muốn phát
triển ĐNGV phải xác định được trình độ hiện có của đội ngũ người thầy giáo
trong tương lai; u cầu đặt ra cho sự phát triển ĐNGV trong thời kỳ mới trở
thành những thách thức khơng nhỏ. Việc vượt qua những thách thức đó, đến
lượt nó trở thành nhân tố quyết định chất lượng giáo dục theo u cầu xã hội.
Việc đầu tư phát triển ĐNGV là trách nhiệm của Nhà nước và tồn xã hội,
trong đó Nhà nước giữ vai trị chủ đạo.
Cơng trình khoa học: “Nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên khoa học
xã hội nhân văn trong qn đội hiện nay” (2005), do tác giả Đặng Đức Thắng
chủ nhiệm đã khẳng định vị trí, vai trị đội ngũ nhà giáo, đồng thời xây dựng
một hệ thống tiêu chí đánh giá cũng như đưa ra các giải pháp nhằm xây dựng
7
và phát triển ĐNGV khoa học xã hội nhân văn đáp ứng u cầu chuẩn hố ở
các nhà trường qn đội hiện nay.
Tác giả Trần Đình Tuấn nghiên cứu biện pháp “Chuẩn hố chất lượng
đội ngũ nhà giáo qn đội” từ việc xác định cấu trúc nhân cách của nhà giáo
qn đội bao gồm các phẩm chất nhân cách của người chỉ huy và các phẩm
chất nhân cách của nhà sư phạm để khi phối hợp hoạt động qn sự và hoạt
động sư phạm sẽ tạo ra loại hình hoạt động mới là hoạt động sư phạm qn
sự, làm nảy sinh những nét tính cách mới, những phẩm chất mới... Trên cơ sở
đó tác giả xác định một số biện pháp chuẩn hố chất lượng đội ngũ nhà giáo
qn đội cho phù hợp với tình hình mới và xu thế đổi mới giáo dục.
Cùng với các cơng trình nghiên cứu trên, cịn có các luận văn thuộc
chun ngành Quản lý giáo dục đã đề cập đến ĐNGV và phát triển ĐNGV
trong các nhà trường. Cụ thể có các luận văn của các thác giả như: Luận văn
thạc sỹ của tác giả Nguyễn Thị Thanh, Đại học Sư phạm Hà Nội, “Các giải
pháp tổ chức nhằm ổn định đội ngũ cán bộ dạy ở trường Đại học Sư phạm”
(1999); Luận văn thạc sỹ của tác giả Trần Cơng Chánh, có đề tài: “Các giải
pháp quản lý cơng tác phát triển ĐNGV trường Cao đẳng sư phạm Bạc Liêu”
(2001); Luận văn thạc sỹ của tác giả Nguyễn Sơn Thành, Đại học Sư phạm
Hà Nội, với đề tài: “Một số giải pháp quản lý nhằm phát triển đội ngũ giảng
viên trường Đại học Hải Phịng đến năm 2010” (2004); Luận văn thạc sỹ của
tác giả Nguyễn Đình Dũng, Đại học sư phạm Hà Nội, về đề tài :“Một số
biện pháp xây dựng ĐNGV trường Cao đẳng Thống kê” (2005); Đề tài luận
văn thạc sĩ của Nguyễn Thị Hồng Sinh đã đề cập đến: “Các giải pháp phát
triển đội ngũ giảng viên nhằm đáp ứng u cầu nâng cấp trường Cao đẳng
văn hố nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh” (2006); Luận văn thạc sỹ của
tác giả Đặng Văn Doanh, Đại học Thái Ngun, về đề tài: “Biện pháp phát
8
triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng kinh tế kỹ thuật thuộc Đại học
Thái Ngun” (2008); Luận văn thạc sỹ của tác giả Lê Đình Huấn, Đại học
sư phạm Thành Phố Hồ Chí Minh, với đề tài: “Thực trạng cơng tác quản lý
phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Bình Phước” (2010); ....
Từ sự khái qt những nghiên cứu của các tác giả trên đây, có thể rút ra
một số nhận nhận xét sau đây:
Những tư tưởng, những nghiên cứu đều cho rằng phát triển ĐNGV giữ
vai trị quan trọng, là giải pháp then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục và
đào tạo, phát huy tốt nhất vai trị của đội ngũ giảng viên trong sự nghiệp giáo
dục đào tạo, nhằm thực hiện đổi mới căn bản và tồn diện trong tình hình
mới.
Muốn phát triển ĐNGV phải bảo đảm phát triển về chất lượng,
số lượng, đồng bộ về cơ cấu. Đặc biệt, chú trọng phát triển về chất
lượ ng, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương
tâm nghề nghiệp và trình độ chun mơn của nhà giáo, đáp ứng u cầu
ngày càng cao của sự nghi ệp giáo dục và đào tạo, nhất là trong thời kỳ
đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nướ c.
Các cơng trình nghiên cứu đều đi sâu vào những vấn đề cụ thể riêng,
căn cứ vào tình hình, đặc điểm, nhiệm vụ của từng địa phương, nhà trường
mà các tác giả đề xuất hệ thống biện pháp với mong đóng góp nhất định trong
việc phát triển ĐNGV ở từng nhà trường, địa phương.
Đối với vấn đề phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang
Trung, thành phố Hồ Chí Minh Các chưa có cơng trình nào đi sâu nghiên
cứu một cách cụ thể. Vì vậy, tác giả thấy sự cần thiết phải nghiên cứu cơ
sở lý luận, thực tiễn phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang
Trung, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV trong tình hình
9
mới đáp ứng u cầu nâng cao chất lượng dạy nghề của Nhà trường hiện
nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn phát triển
ĐNGV; từ đó đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV Trường Trung cấp
nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận phát triển ĐNGV của Trường Trung cấp
nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh.
Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển ĐNGV tại Trường Trung
cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh.
Đề xuất những biện pháp phát triển ĐNGV đáp ứng mục tiêu, u
cầu đào tạo của Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí
Minh trong tình hình mới.
4. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Quản lý ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ
chí Minh.
* Đơi t
́ ượng nghiên cứu
Biên phap
̣
́ phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung,
thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
* Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp phát triển ĐNGV ở Trường
Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh.
Phạm vi điều tra khảo sát thuộc Trường Trung cấp nghề Quang
Trung, thành phố Hồ Chí Minh.
10
Các số liệu sử dụng từ 2008 2013.
5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố
Hồ Chí Minh phụ thuộc vào nhiều yếu tố; trong đó phụ thuộc rất lớn đến
việc phát triển ĐNGV. Nếu trong quản lý, các chủ thể thực hiện tốt các
biện pháp phát triển ĐNGV như: kế hoạch hố phát triển ĐNGV; làm tốt
cơng tác tuyển dụng giáo viên; thường xun thực hiện tốt cơng tác bồi
dưỡng giáo viên; tạo mơi trường sư phạm thuận lợi cho phát triển ĐNGV
thì chất lượng ĐNGV sẽ được nâng cao; đáp ứng mục tiêu, u cầu đào tạo
của Nhà trường trong tình hình mới.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương phap ln
́
̣
Đề tài được nghiên cứu dựa trên quan điêm cua Chu nghia Mac
̉
̉
̉
̃
́
Lênin, tư tưởng Hơ Chi Minh và c
̀ ́
ơ sở lý luận theo đường lối, quan điểm
của Đang Cơng san Viêt Nam v
̉
̣
̉
̣
ề giáo dục đào tạo; Nghị quyết, Chỉ thị,
Hướng dẫn của các cấp về giáo dục và đào tạo và quản lý giáo dục đào
tạo. Đồng thời trong q trình nghiên cứu, tác giả sử dụng các quan điểm
tiếp cận: Hệ thống Cấu trúc; Lịch sử Lơgíc và quan điểm thực tiễn để
xem xét, phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn của phát triển ĐNGV
viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh.
* Phương pháp nghiên cứu
Nhom ph
́
ương phap nghiên c
́
ứu ly thut
́
́
Thực hiện việc thu thập, nghiên cứu tài liệu; phân tích, tổng hợp, hệ
thống hố, khái qt hố các tài liệu về giáo dục và đào tạo, đặc biệt là
những tài liệu có liên quan đến phát triển ĐNGV; nghiên cứu Nghị quyết
của Đảng uỷ, Ban Giám hiệu nhà trường về phát triển ĐNGV.
11
Phương pháp nghiên cứu từ các sản phẩm, cơng cụ quản lý: Chương
trình, quy trình phát triển, bồi dưỡng, tuyển chọn ĐNGV.
Nhom ph
́
ương phap nghiên c
́
ứu thực tiên
̃
Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý
của đội ngũ CBQL giáo dục trong công tác phát triển ĐNGV của nhà
trường; hoạt động dạy học, giáo dục, hoạt động học tập nâng cao trình độ,
rèn luyện của ĐNGV dạy nghề để rút ra những kết luận về nội dung
nghiên cứu.
Phương pháp điều tra: Điều tra xã hội học bằng phiếu đối giáo viên,
cán bộ lãnh đạo quản lý và học của Nhà trường.
Phương pháp toạ đàm, trao đổi: Toạ đàm, trao đổi với các cán bộ
giáo viên các khoa, CBQL và học sinh về thực trạng ĐNGV, thực trạng về
phát triển ĐNGV của Nhà trường.
Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu báo cáo tổng kết năm
học, kết quả phát triển ĐNGV của các khoa giáo viên nhằm đúc rút thành
những kinh nghiệm về phát triển ĐNGV của nhà trường.
Phương pháp chun gia: Xin ý kiến của các nhà khoa học giáo dục
về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan tới việc nghiên cứu của
đề tài.
Ngồi ra, tác giả cịn sử dụng phương pháp thống kê tốn học để
phân tích, xử lý các kết quả nghiên cứu.
7. Ý nghĩa cua lu
̉
ận văn
Đề tài làm rõ những vấn đề về lý luận, thực tiễn về phát triển
ĐNGV và các biện pháp phát triển ĐNGV nhằm đáp ứng với yêu cầu dạy
nghề của Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh
hiện nay.
12
Đề tài hồn thành sẽ là tài liệu tham khảo cho đội ngũ CBQL giáo
dục, giáo viên làm cơng tác dạy nghề ở các trường nghề nói chung và
Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh nói riêng.
8. Kết cấu của đề tài
Đề tài gồm: Phần mở đầu, 3 chương (7 tiết), kết luận, kiến nghị,
danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.
13
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG
TRUNG CẤP NGHỀ QUANG TRUNG, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Đội ngũ giáo viên
Trong đời sống xã hội thuật ngữ “đội ngũ” dùng để chỉ những người
có cùng nghề nghiệp, được tổ chức tập hợp thành một lực lượng để hoạt
động. Chẳng hạn như: Đội ngũ trí thức, ĐNGV, đội ngũ cơng nhân viên
chức, đội ngũ những người lao động,...
Đối với tổ chức chính trị, kinh tế, xã hội đội ngũ bao gồm những cá nhân
được đạt ở một vị trí nhất định nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ hoạt động
của tổ chức ấy như: Đội ngũ đảng viên, đội ngũ cơng chức nhà nước, đội ngũ
đồn viên thanh niên... Trong mỗi tổ chức, cá nhân được đặt ở một vị trí nhất
định nhằm thực hiện một hoặc một số chức năng, nhiệm vụ nào đó của tổ
chức. Hoạt động của họ là một trong những yếu tố tạo nên hoạt động và kết
quả hoạt động của tổ chức. Mỗi người thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của
mình là điều kiện để người khác trong tổ chức thực hiện tốt chức năng nhiệm
vụ của họ. Như vậy, muốn một tổ chức nào đó hoạt động có hiệu quả phải có
một đội ngũ đồng bộ.
Theo từ điển Tiếng Việt Viện ngơn ngữ học: “Đội ngũ là tập hợp
gồm một số đơng người cùng chức năng hoặc nghề nghiệp, thành một lực
lượng” [25, tr.339]. Như vậy, ở một nghĩa chung nhất chúng ta có thể hiểu:
Đội ngũ là tập hợp một số đơng người, hợp thành một lực lượng để thực
hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề nghiệp hoặc khác nghề,
nhưng có chung mục đích xác định; họ làm việc theo kế hoạch và gắn bó
với nhau về lợi ích vật chất và tinh thần cụ thể. Hay nói cách khác, đội ngũ
14
là một nhóm người, một tổ chức, tập hợp thành một lực lượng để thực hiện
những mục đích nhất định.
Khái niệm đội ngũ được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực hoạt
động khác nhau. Trong giáo dục, khái niệm đội ngũ được sử dụng rộng rãi
như: ĐNGV, đội ngũ CBQL, đội ngũ sinh viên, đội ngũ học viên…
Giáo viên là người lao động trí óc chun nghiệp, thực hiện nhiệm
vụ giảng dạy trong các nhà trường phổ thơng, giáo dục chun nghiệp. Tại
mục 1, điều 70, chương IV, trong Luật Giáo dục 2005, đã chỉ rõ: “Nhà giáo
là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, các cơ sở
giáo dục khác”; “Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục
phổ thơng, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên” [19, tr.23].
Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục đào tạo trong
nhà trường. Chất lượng giáo dục đào tạo nói chung và ở từng học sinh nói
riêng là kết quả tổng hợp của rất nhiều yếu tố: nguồn lực đào tạo; chương
trình, nội dung, phương pháp đào tạo; mơi trường học tập, trình độ quản lý,
phẩm chất và năng lực ĐNGV. Tuy nhiên, giáo viên ln là người làm việc
trực tiếp với học sinh, là người điều khiển q trình dạy học, là yếu tố chủ
đạo trong q trình giáo dục; do vậy giáo viên có vai trị quyết định chất
lượng giáo dục.
ĐNGV là tập hợp những người đảm nhận cơng tác giáo dục và dạy
học trong các nhà trường phổ thơng, giáo dục chun nghiệp các cơ sở giáo
dục có đầy đủ tiêu chuẩn đạo đức, chun mơn và nghiệp vụ quy định.
Trước hết, ĐNGV là tập hợp những người thực hiện các hoạt động
dạy học và giáo dục trong các nhà trường phổ thơng và giáo dục chun
nghiệp. Đó là tập hợp những người trực tiếp tham gia vào thực hiện nhiệm
vụ hình thành và phát triển các phẩm chất nhân cách cho học sinh ở các nhà
trường phổ thơng và cơ sở giáo dục chun nghiệp. Để tạo thành đội ngũ,
trước hết phải có một số lượng giáo viên nhất định. Việc xác định số lượng
15
giáo viên cần thiết không phải theo ý muốn chủ quan mà phải xuất phát từ
nhiệm vụ giáo dục, đào tạo và quy định của cấp trên và việc tổ chức lao
động sư phạm của mỗi nhà trường.
ĐNGV là tập hợp những người có đầy đủ tiêu chuẩn đạo đức,
chun mơn và nghiệp vụ theo quy định như: phẩm chất đạo đức, tư tưởng
tốt; đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chun mơn, nghiệp vụ; đủ sức
khoẻ theo u cầu nghề nghiệp; lý lịch bản thân rõ ràng.
Từ những phân tích trên đây có thể hiểu khái niệm ĐNGV ở Trường
Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh như sau:
ĐNGV ở Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí
Minh là tập hợp những người thực hiện hoạt động dạy học giáo dục của
Nhà trường, có đầy đủ tiêu chuẩn đạo đức, chun mơn và nghiệp vụ theo
quy định của Nhà nước.
ĐNGV Trường Trung cấp ngh ề Quang Trung, Thành phố Hồ Chí
Minh là tập hợp những nhà giáo giảng dạy trong Nhà trườ ng, thực hiện
nhiệm vụ dạy học, giáo dục học sinh và nghiên cứu khoa học của
Nhà trường.
Chất lượng ĐNGV của Nhà trường được thể hiện là chất lượng của
từng người. Đó là phẩm chất nhân cách, trình độ, năng lực của nhà sư phạm.
Tuy nhiên, chất lượng của ĐNGV khơng chỉ là sự cộng lại đơn thuần của
các phẩm chất cá nhân của mỗi giáo viên mà là tổng hồ của các phẩm chất
của cả đội ngũ. Thể hiện ở những đặc trưng của một tập thể sư phạm; đó
là bầu khơng khí chính trị, tinh thần, chun mơn tốt; ở việc xây dựng tập
thể đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức trong nhà trường.
Chất lượng ĐNGV của Trường Trung cấp Quang Trung, thành phố Hồ Chí
Minh cịn được thể hiện có một cơ cấu hợp lý, bao gồm: cơ cấu về tuổi đời
16
và tuổi nghề; cơ cấu về trình độ; cơ cấu về học hàm, học vị; cơ cấu về chức
danh.
Giữa các yếu tố cấu thành ĐNGV của Trường Trung cấp nghề Quang
Trung có mối quan hệ biện chứng thống nhất với nhau tạo nên sức mạnh tổng
hợp của cả đội ngũ. Vì vậy, việc phát triển ĐNGV phải quan tâm xây dựng các
yếu tố đó, khơng coi nhẹ yếu tố nào, trong đó đặc biệt coi trọng chất lượng
đội ngũ.
1.1.2. Phát triển đội ngũ giáo viên
Theo Từ điển tiếng Việt: “Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến
đổi từ từ đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao, đơn giản đến phức
tạp” [25, tr.769]. Theo quan niệm này thì phát triển là khái niệm dùng để
chỉ tất cả sự vật hiện tượng, con người và xã hội hoặc tự thân biến đổi,
hoặc do tác động bên ngồi làm cho biến đổi tăng tiến về cả khối lượng
lẫn chất lượng. Từ cách tiếp cận trên có thể hiểu phát triển ĐNGV Trường
Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh như sau:
Phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố
Hồ Chí Minh là một hoạt động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản
lý tác động vào ĐNGV; nhằm nâng cao chất lượng ĐNGV, đảm bảo đạt
được các tiêu chuẩn về chất lượng, số lượng và cơ cấu, đáp ứng các u
cầu nhiệm vụ giáo dục đào tạo của Nhà trường.
Phát triển ĐNGV ở Trường Trung cấp nghề Quang Trung là một hoạt
động mang tính mục đích, tính kế hoạch của các chủ thể quản lý. Mục đích
của phát triển ĐNGV là tác động vào ĐNGV, làm cho đội ngũ có đủ về số
lượng, tốt về chất lượng, hợp lý về cơ cấu, đáp ứng tốt u cầu giáo dục
đào tạo của Nhà trường trong giai đoạn hiện nay và đáp ứng chuẩn giáo viên
trường trung cấp nghề do Nhà nước quy định.
17
Chủ thể phát triển ĐNGV của nhà trường bao gồm: Đảng uỷ, Ban
Giám hiệu Nhà trường; cấp uỷ, chỉ huy các khoa giáo viên (là chủ thể trực
tiếp nhất); cơ quan chức năng tham mưu, giúp việc cho Đảng uỷ, Ban Giám
hiệu Nhà trường và chính ĐNGV của Nhà trường. ĐNGV của Nhà trường
vừa là khách thể,vừa là chủ thể phát triển chính đội ngũ giáo viên.
Ngồi ra, phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành
phố Hồ Chí Minh cịn có các chủ thể gián tiếp như: Sở giáo dục – đào tạo
Thành phố, các cơ quan chức năng về giáo dục – đào tạo của Sở Lao động
thương binh và xã hội thành phố Hồ Chí Minh và cấp uỷ, chính quyền Thành
phố.
Các hoạt động của chủ thể trực tiếp và gián tiếp phát triển ĐNGV của
Nhà trường đều hướng tới thực hiện mục tiêu phát triển về số lượng, chất
lượng và cơ cấu ĐNGV, đáp ứng mục tiêu, u cầu đào tạo của Nhà trường.
Hay nói cách khác, nội dung phát triển ĐNGV của Trường Trung cấp nghề
Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh bao gồm phát triển cả về số lượng
ĐNGV, phát triển cả về chất lượng đội ngũ và phát triển cả về cơ cấu
ĐNGV của Nhà trường.
Số lượng của ĐNGV là biểu thị về mặt định lượng của đội ngũ, nó
phản ánh qui mơ lớn, nhỏ, nhiều, ít của đội ngũ. Trong đội ngũ nói chung,
ĐNGV thì số lượng của đội ngũ trên một khía cạnh nào đó có thể được
xem là chất lượng. Một ĐNGV có chất lượng tốt khi có đủ về số lượng
đáp ứng với u cầu nhiệm vụ giáo dục đào tạo của nhà trường. Tuỳ theo
mỗi giai đoạn phát triển của tình hình, nhiệm vụ giáo dục đào tạo của nhà
trường mà ĐNGV cần có số lượng bao nhiêu, với cơ cấu cân đối, hợp lý và
trên cơ sở phẩm chất, năng lực của từng giáo viên ngang tầm với địi hỏi
của tình hình nhiệm vụ. Một ĐNGV mạnh, nhất thiết đó phải là đội ngũ
18
được biên chế, kiện tồn thường xun, hợp lý đảm bảo về số lượng đáp
ứng u cầu giáo dục đào tạo. Khơng có số lượng thích hợp khơng thể
tạo dựng thành đội ngũ. Sự thiếu hụt về số lượng gây ra sự q tải trong
q trình thực hiện nhiệm vụ giáo dục đào tạo, đồng thời làm cho mỗi
người khơng có điều kiện cần thiết để học tập, tích luỹ kiến thức nâng cao
trình độ. Một khi số lượng giáo viên đáp ứng thích hợp sẽ tạo nên tính
đồng bộ và khả năng hồn thành nhiệm vụ của cả đội ngũ. Như vậy phát
triển ĐNGV của Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí
Minh, trước hết phát triển về số lượng. Nhà trường phải tính tốn cụ thể số
lượng giáo viên để có thể đáp ứng u cầu nhiệm vụ giáo dục đào tạo
của Nhà trường trong từng giai đoạn cụ thể.
Phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố
Hồ Chí Minh phải quan tâm phát triển về chất lượng. Đây được xem là nội
dung chủ yếu trong phát triển ĐNGV của Nhà trường. Nhà trường phải căn
cứ vào chuẩn giáo viên trường trung cấp nghề, căn cứ vào đặc điểm cụ thể
của nhà trường, xác định các tiêu chí về chuẩn chất lượng giáo viên và phát
triển giáo viên của Nhà trường theo các chuẩn đó.
Cùng với phát triển về số lượng, chất lượng, phát triển ĐNGV ở
Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ Chí Minh Phát cần
phải triển về cơ cấu của đội ngũ. Cơ cấu ĐNGV nói lên các thành viên của
đội ngũ được bố trí sắp xếp theo một ngun tắc, một qui luật nhất định và
sự tác động lẫn nhau giữa các thành viên đó. Một cơ cấu giáo viên hợp lý
trong Nhà trường sẽ tạo thành một sức mạnh tổng hợp hài hồ, phù hợp
với u cầu nhiệm vụ giáo dục đào tạo của Nhà trường. Do vậy, phát
triển cơ cấu ĐNGV là một nội dung cơ bản phát triển ĐNGV của Nhà
trường.
19
Phát triển ĐNGV của Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành
phố Hồ Chí Minh hiện nay đang là mục tiêu mà các chủ thể quản lý của Nhà
trường cần đạt tới và để thực hiện được mục tiêu đó cần phải thực hiện
bằng nhiều cách thức, biện pháp khác nhau.
Biện pháp phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung,
thành phố Hồ Chí Minh là tổng hợp các cách thức, biện pháp của các chủ thể
quản lý tác động vào ĐNGV, đảm bảo cho ĐNGV đạt chuẩn về số lượng,
chất lượng và cơ cấu đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giáo dục đào tạo của Nhà
trường.
Phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố
Hồ Chí Minh nhằm hướng tới việc nâng cao chất lượng ĐNGV của Nhà
trường; nhằm tạo ra một ĐNGV đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục
đào tạo của Nhà trường và đáp ứng với chuẩn giáo viên trung cấp nghề do
Nhà nước quy định. Phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang
Trung, thành phố Hồ Chí Minh được thực hiện trên nhiều nội dung khác
nhau, tương ứng với từng nội dung có các cách thức, biện pháp tác động
khác nhau. Nội dung tác động của các chủ thể đến ĐNGV nhằm phát triển
đội ngũ rất phong phú, đa dạng, tương ứng với nó là các cách thức, biện pháp
tác động khác nhau. Phát triển về số lượng tương ứng với nó là các biện
pháp tác động nhằm phát triển số lượng giáo viên; về cơ cấu, cần phải có
biện pháp tác động phù hợp để tạo ra cơ cấu hợp lý, cân đối về ĐNGV; về
chất lượng của các thành viên trong đội ngũ cần có các cách thức tác động
phù hợp để đạt mục tiêu nâng cao phẩm chất, năng lực của từng giáo viên.
Phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố
Hồ Chí Minh cần có sự tham gia của nhiều tập thể, tổ chức và cá nhân
khác nhau. Hay nói cách khác, chủ thể quản lý giáo viên có sự tham gia của
20
nhiều tổ chức, nhiều lực lượng. Các chủ thể quản lý có mục tiêu quản lý,
có nội dung quản lý ở các góc độ khác nhau; tương ứng với từng mục tiêu,
nội dung, chủ thể quản lý có các cách thức, biện pháp tác động khác nhau.
Do vậy, biện pháp phát triển ĐNGV của Nhà trường rất đa dạng, phong
phú, ở nhiều góc độ, nhiều cấp độ khác nhau. Mỗi cách thức, biện pháp
gắn với từng chủ thể, tương ứng với từng nội dung và hướng tới mục tiêu
quản lý nhất định.
Với vai trị là chủ thể của phát triển ĐNGV Trường Trung cấp nghề
Quang Trung, Đảng uỷ, Ban Giám hiệu nhà trường; cấp uỷ, chỉ huy các
khoa giáo viên là chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, tổ chức thực hiện
thơng qua các chủ trương, biện pháp nhằm phát triển đội ngũ. Để tiến hành
phát triển đạt được mục tiêu đề ra, các chủ thể tiến hành đồng bộ các cách
thức, biện pháp tác động vào ĐNGV để tạo ra sự biến đổi về chất lượng,
số lượng và cơ cấu. Trên cơ sở các chủ trương biện pháp lãnh đạo về cơng
tác phát triển ĐNGV, Đảng uỷ Ban giám hiệu Nhà trường, cấp uỷ, các khoa
giáo viên và cơ quan chức năng tiến hành kế hoạch hố việc phát triển đội
ngũ, phân cơng, phân cấp quản lý việc thực hiện kế hoạch, huy động mọi
lực lượng tạo sức mạnh tổng hợp để cơng tác chuẩn hố đạt hiệu quả cao
nhất; khuyến khích phát triển, tạo mơi trường thuận lợi hơn cho mỗi giáo
viên tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện phấn đấu vươn lên đạt chuẩn, xây
dựng và phát triển đội ngũ đạt chuẩn về chất lượng, số lượng và cơ cấu.
Biện pháp phát triển giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang Trung,
thành phố Hồ Chí Minh rất đa dạng, phong phú, gắn chặt với đối tượng,
nội dung quản lý và hướng vào thực hiện những mục tiêu cụ thể. Tuy
nhiên, các biện pháp phát triển giáo viên của Nhà trường khơng phải là
phép cộng lại giản đơn của các cách thức mà các chủ thể quản lý sử dụng;
21
mà là sự hồ quyện hữu cơ giữa nhiều cách thức, cùng hướng tới phát triển
ĐNGV của Nhà trường. Từng biện pháp có chủ thể khác nhau, có nội dung
tác động khác nhau, có mục tiêu cụ thể khác nhau, song có mối quan hệ
chặt chẽ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau và hướng vào mục tiêu chung
là nhằm xây dựng, phát triển ĐNGV, đáp ứng tốt mục tiêu giáo dục đào
tạo của Nhà trường và đáp ứng với chuẩn giáo viên trung cấp nghề theo
quy định.
1.2. Đặc điểm, tiêu chí đánh giá phát triển đội ngũ giáo viên
Trường Trung cấp nghề Quang Trung, thành phố Hồ chí Minh
1.2.1. Đặc điểm đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề Quang
Trung, thành phố Hồ chí Minh
* Đặc điểm lao động sư phạm của giáo viên Trường Trung cấp nghề
Quang Trung, thành phố Hồ chí Minh
Mục đích của lao động sư phạm Trường Trung cấp nghề Quang
Trung, thành phố Hồ Chí Minh là đào tạo học sinh của Nhà trưởng thành
lực lượng lao động kỹ thuật, đáp ứng nhu cầu nhân lực của thị trường lao
động và từng thời kỳ phát triển kinh tế xã hội của đất nước và của Thành
phố. Từ mục đích đó, lao động sư phạm của ĐNGV Nhà trường có các đặc
điểm khác biệt so với lao động sư phạm ĐNGV ở các nhà trường khác:
Lao động của GV là lao động sư phạm trong mơi trường giáo dục
nghề nghiệp, quan trọng nhất của lao động sư phạm này là trong suốt q
trình lao động ln địi hỏi có mối quan hệ với các đơn vị sản xuất, kinh
doanh, tiếp xúc với các máy móc, thiết bị, kỹ thuật và cơng nghệ; mơi
trường giáo dục nghề nghiệp ở nhà trường và ở cả trong thực tế sản xuất ,
HS đã và đang ở độ tuổi trưởng thành.
