Luận văn thạc sĩ phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy học địa lí 12 trung học phổ thông ở tỉnh thái nguyên​

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VI THỊ KHUYÊN

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 - TRUNG HỌC PHỔ THƠNG

Ở

TỈNH THÁI NGUN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VI THỊ KHUYÊN

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 - TRUNG HỌC PHỔ
THƠNG Ở TỈNH THÁI NGUN
Ngành: Lí luận và phương pháp dạy học bộ mơn Địa lí
Mã số: 8.14.01.11

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. VŨ VÂN ANH

THÁI NGUYÊN - 2020


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự
hướng dẫn của TS. Vũ Vân Anh. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn này là
trung thực và chưa từng được ai cơng bố trong bất kì cơng trình nào khác.

Thái Ngun, tháng 8 năm 2020
Tác giả luận văn

Vi Thị Khuyên

i


LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tác giả luận văn xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc
đến TS. Vũ Vân Anh, người đã tận tình chỉ bảo và hướng dẫn tác giả trong suốt
quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn này.
Tác giả luận văn xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trong khoa Địa lí,
Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên; phòng Đào tạo, thư viện Nhà
trường đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp tác giả hoàn thành luận văn này.

Tác giả xin chuyển lời cảm ơn đến Ban giám hiệu, các thầy, cô giáo các
trường THPT trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên: Trường THPT Gang Thép, trường
THPT Dương Tự Minh và trường THPT Phú Lương đã tạo mọi điều kiện thuận
lợi cho tác giả thực nghiệm sư phạm và hoàn thành luận văn.
Cuối cùng, tác giả xin bày tỏ lịng biết ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp

đã chia sẻ những khó khăn, cổ vũ, động viên và tạo những điều kiện thuận lợi
nhất cho tác giả hoàn thành luận văn.
Thái Nguyên, tháng 8 năm
2020
Tác giả luận văn

Vi Thị Khuyên

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................... ii
MỤC LỤC..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT....................................................................vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH...................................................................vii
MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1
1. Lí do chọn đề tài..............................................................................................1
2. Lịch sử nghiên cứu..........................................................................................2
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu...................................................................5
4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu................................................6
5. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu..........................................................6
6. Đóng góp của đề tài.........................................................................................9
7. Cấu trúc đề tài................................................................................................. 9
NỘI DUNG.......................................................................................................10
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG
LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12..........10
1.1. Cơ sở lí luận.............................................................................................. 10
1.1.1. Các khái niệm cơ bản.............................................................................. 10

1.1.2. Phân loại năng lực................................................................................... 18
1.1.3. Các thành tố năng lực tự học trong dạy học Địa lí ở các trường THPT . 19
1.1.4. Các yếu tố tác động đến phát triển năng lực tự học Địa lí của học sinh . 24

1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy
học Địa lí 12 -THPT..................................................................................28
1.2.1. Mục tiêu, nội dung và cấu trúc chương trình Địa lí lớp 12 - Trung học
phổ thơng...................................................................................................28
1.2.2. Đặc điểm tâm sinh lí và nhận thức của học sinh lớp 12 về năng lực tự
học của HS THPT......................................................................................31
1.2.3. Thực trạng dạy học theo định hướng phát triển năng lực tự học trong
dạy học Địa lí 12 - THPT.......................................................................... 33
Tiểu kết chương 1..............................................................................................34
iii


Chương 2. TỔ CHỨC DẠY HỌC NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ
HỌC 35CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 - TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG TỈNH THÁI NGUYÊN............................................35
2.1. Nguyên tắc của việc phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy học
Địa lí 12 - THPT tỉnh Thái Nguyên...........................................................35
2.2. Các biện pháp phát triển năng lực tự học cho HS trong dạy học Địa lí ở
trường THPT............................................................................................. 36
2.2.1. Một số yêu cầu khi tiến hành các biện pháp phát triển năng lực tự học
cho HS trong dạy học Địa lí ở trường THPT............................................ 36
2.2.2. Các biện pháp phát triển NLTH cho HS trong dạy học ĐL ở trường THPT .. 37

2.3. Hệ thống tiêu chí đánh giá năng lực tự học cho học sinh trong dạy học
Địa lí 12 - THPT tỉnh Thái Nguyên...........................................................54
2.3.1. Các nguyên tắc xây dựng bộ tiêu chí đánh giá NLTH............................ 54

2.3.2. Quy trình xây dựng bộ tiêu chí đánh giá NLTH mơn ĐL cho HS...........54
2.3.3. Một số tiêu chí đánh giá NLTH mơn ĐL cho HS trong bài cụ thể..........55
2.4. Thiết kế một số kế hoạch dạy học về phát triển năng lực tự học cho học
sinh qua dạy học Địa lí 12 - Trung học phổ thơng....................................57
2.4.1. Những nội dung có thể tổ chức dạy học phát triển năng lực tự học cho học

sinh trong chương trình Địa lí lớp12 - Trung học phổ thông....................57
2.4.2. Một số kế hoạch dạy học phát triển năng lực tự học cho học sinh trong
dạy học Địa lí 12 - THPT.......................................................................... 62
Tiểu kết chương 2..............................................................................................63
Chương 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM.........................................................64
3.1. Mục đích, nguyên tắc thực nghiệm...........................................................64
3.1.1. Mục đích thực nghiệm.............................................................................64
3.1.2. Nguyên tắc tiến hành thực nghiệm..........................................................64
3.2. Nội dung thực nghiệm...............................................................................65
3.2.1. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm..........................................................65
3.2.2. Nội dung thực nghiệm.............................................................................65

iv


3.3. Tổ chức thực nghiệm.................................................................................65
3.3.1. Thời gian thực nghiệm............................................................................ 65
3.3.2. Chọn trường, lớp, giáo viên thực nghiệm............................................... 65
3.3.3. Phương pháp thực nghiệm.......................................................................66
3.3.4. Đánh giá kết quả học tập Địa lí của học sinh lớp thực nghiệm...............68
3.4. Kết quả thực nghiệm................................................................................. 69
3.4.1. Bài thực nghiệm số 1...............................................................................69
3.4.2. Bài thực nghiệm số 2...............................................................................71
3.5. Đánh giá kết quả thực nghiệm...................................................................72

3.5.1. Đánh giá về mặt định lượng.................................................................... 72
3.5.2. Đánh giá về mặt định tính....................................................................... 73
3.5.3. Kết quả khảo sát năng lực tự học sau khi TNSP..................................... 73
3.5.4. Thăm dò ý kiến của GV về các biện pháp sư phạm đã đề xuất thông qua
giáo án thực nghiệm sư phạm....................................................................74
Tiểu kết chương 3..............................................................................................76
KẾT LUẬN...................................................................................................... 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................79
PHỤ LỤC

v


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

vi


DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH
Bảng:

Bảng 2.1. Các mức độ đánh giá hoàn thành nhiệm vụ học tập chủa học sinh 49
Bảng 2.2. Quy trình luyện tập KN TH của HS và những tác động của GV.....50
Bảng 2.3. Đặc điểm các miền tự nhiên Việt Nam............................................ 51
Bảng 2.4. Tiêu chí đánh giá năng lực tự học cho HS trong dạy học mơn Địa
lí 12 - THPT qua bài học 55
Bảng 2.5. Một số nội dung có thể tổ chức dạy học phát triển năng lực tự
học cho học sinh trong dạy học Địa lí 12 - Trung học phổ thơng 58
Bảng 3.1. Danh sách trường, lớp tham gia thực nghiệm sư phạm..................66
Bảng 3.2. Danh sách giáo viên dạy thực nghiệm............................................ 66

Bảng 3.3. Điều tra khảo sát năng lực tự học sinh...........................................68
Bảng 3.4. Kết quả của HS nhóm TN, ĐC trước khi TNSP.............................. 69
Bảng 3.5. Kết quả kiểm tra bài thực nghiệm số 1............................................70
Bảng 3.6. Tỉ lệ xếp loại kết quả kiểm tra bài thực nghiệm số 1.......................70
Bảng 3.7. Kết quả kiểm tra bài thực nghiệm số 2............................................71
Bảng 3.8. Tỉ lệ xếp loại kết quả kiểm tra bài thực nghiệm số 2.......................71
Bảng 3.9. Kết quả của HS nhóm TN, ĐC trước khi TNSP và sau khi TNSP . 74
Bảng 3.10. Điều tra GV về nội dung bài học TNSP..........................................75
Bảng 3.11. Điều tra HS về các tiết học trong quá trình TNSP.......................... 75
Hình:

Hình 1.1. Sơ đồ biểu hiện của người có năng lực tự học................................13
Hình 3.1. Biểu đồ tỉ lệ xếp loại kết quả kiểm tra bài thực nghiệm số 1 của
lớp thực nghiệm và lớp đối chứng

70

Hình 3.2. Biểu đồ tỉ lệ xếp loại kết quả kiểm tra bài thực nghiệm số 2 của
lớp thực nghiệm và lớp đối chứng

vii

72


MỞ ĐẦU
1.

Lí do chọn đề tài
Nghị quyết hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, tồn

diện Giáo dục và đào tạo đã xác định: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp
dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và
vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt
một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích
tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát
triển năng lực”; “Phải đổi mới phương pháp giáo dục, đào tạo, khắc phục lối
truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo cho người học, đảm
bảo điều kiện và thời gian TH, tự nghiên cứu” [21].
Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011- 2020 ban hành kèm theo
Quyết định 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ:
“Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện
theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự
học của người học” [2].
Yêu cầu của đổi mới PPDH là phải sử dụng các PPDH phát huy tính tích
cực, tự giác, chủ động sáng tạo, bồi dưỡng phương pháp TH của HS. Việc TH,
tự đào tạo ngày càng có vai trị quan trọng đối với giáo dục nói chung và nhu
cầu nắm vững tri thức của mỗi cá nhân nói riêng. Việc tìm ra các biện pháp hữu
hiệu tổ chức có hiệu quả hoạt động TH để trang bị cho người học NLTH là nhu
cầu bức thiết và mang ý nghĩa chiến lược đối với lợi ích trước mắt và lâu dài
của ngành Giáo dục nói riêng và quốc gia nói chung.
Địa lí là mơn học phản ánh chân thực nhất về các sự vật, hiện tượng tự
nhiên và kinh tế - xã hội đã và đang xảy ra. Chính vì thế, có những kiến thức,
thơng tin Địa lí HS có thể tự nắm bắt thơng qua khả năng quan sát, thu thập
thông tin từ mọi người hoặc trên mạng thông tin. Đặc biệt là đối với chương
trình Địa lí lớp 12 chủ yếu cung cấp cho các em kiến thức về Địa lí
1


tự nhiên và Địa lí dân cư, Địa lí các ngành kinh tế của Việt Nam, đặc biệt là nội

dung liên quan tới sử dụng atlat Địa lí Việt Nam để trả lời các câu hỏi. Đòi hỏi
HS phải phát triển năng lực tự học của mình rất nhiều, kết hợp với sự hướng
dẫn của Giáo viên. Qua đó, HS tự rèn cho mình các kĩ năng cần thiết như quan
sát, đọc átlat…
Hiện nay, trong dạy học mơn Địa lí, khả năng tự học của HS chưa tích
cực. Đa phần, HS chủ yếu học trên lớp nghe Giáo viên giảng bài, ghi chép.
Việc tự học ở nhà hay trên lớp dưới sự hướng dẫn của GV rất ít, chỉ tập trung ở
một số em có học lực khá tốt. Mặt khác, nhiều giáo viên còn nặng về việc
truyền tải kiến thức cho HS, chưa chú trọng đến việc hình thành và phát triển
các năng lực, đặc biệt là năng lực tự học cho HS. Chính vì vậy, Giáo viên cần
phải xây dựng, thiết kế, tổ chức các bài giảng nhằm nâng cao phát triển năng
lực tự học của HS.
Xuất phát từ những lí do trên, học viên chọn đề tài: “Phát triển năng lực tự
học cho học sinh trong dạy học Địa lí 12 - trung học phổ thơng tỉnh Thái Nguyên”

làm đề tài luận văn thạc sĩ ngành Lí luận và phương pháp dạy học Địa lí với
mong muốn đề xuất một số biện pháp phát triển năng lực tự học cho học sinh,
góp phần đáp ứng đổi mới giáo dục phổ thông trong bối cảnh hiện nay.
2. Lịch sử nghiên cứu
2.1. Trên thế giới
N.A.Rubakin (1862-1946) trong tác phẩm “TH như thế nào”, NXB
Thanh niên năm 1990, đã trình bày đặc biệt là phương pháp sử dụng tài liệu và
ông đã nhấn mạnh “việc giáo dục động cơ đúng đắn là điều kiện cơ bản để bạn
tích cực, chủ động trong TH”; “Hãy mạnh dạn tự mình đặt ra câu hỏi rồi tự
mình lấy câu trả lời,đó là phương pháp TH”. Trong cơng trình của mình ơng đã
nhấn mạnh nhiệm vụ của người thầy phải xây dựng được các bài tập, hình
thành cho HS nhu cầu giải quyết các bài tập, đây chính là một trong các biện
pháp hình thành và phát triển NLTH cho HS [20].

2

Các nước Tây Âu và Mĩ đã quan tâm tìm phương pháp giáo dục mới, dựa
trên cơ sở cách tiếp cận “lấy người học làm trung tâm”, với mong muốn giải
phóng năng lực sáng tạo ở người học. Đã có nhiều quan điểm, tư tưởng lớn đề
cập đến những khía cạnh khác nhau của TH. Những tư tưởng này đều có điểm
chung đó là đề cao vai trị của TH trong quá trình nâng cao nhận thức. Mặc dù
những tư tưởng này đã có từ lâu tuy nhiên đến nay vẫn còn nguyên giá trị và
được phát triển trong giáo dục hiện đại.
Tác giả Dimitrios Thamasoulas, trong cuốn “TH là như thế nào và làm
thế nào bồi dưỡng việc TH” [4] cho rằng: Khái niệm TH là sự độc lập và tự chủ
của người học. Nó là một vấn đề quan trọng nhất trong việc giảng dạy. Người
học học tập một cách độc lập và có trách nhiệm đối với việc học của mình. Tuy
nhiên, bên cạnh đó tác giả cũng khơng phủ nhận vai trị hướng dẫn của GV đối
với việc TH của HS. Bên cạnh đó, tác giả phân tích khá kĩ về việc mỗi cá nhân
đều khác nhau về thói quen học tập, sở thích, nhu cầu và động lực. Từ đó ơng
đưa ra trong nghiên cứu của mình quan niệm về TH, điều kiện để TH, chiến
lược học tập hiệu quả cũng như những biện pháp khuyến khích HS TH và tự
kiểm tra đánh giá việc học của bản thân.
Nhìn chung, các cơng trình đề cập đến vai trò của TH trong học tập, các
biện pháp giúp GV hướng dẫn cho HS TH một cách hiệu quả ở trên lớp và ở
nhà. Đây sẽ là những định hướng quan trọng giúp tác giả luận văn lựa chọn và
áp dụng trong nghiên cứu năng lực tự học mơn Địa lí.
2.2. Việt Nam
Hiện nay vấn đề đổi mới về phương pháp dạy học đang được quan tâm
rất nhiều. Tuy nhiên, mỗi tác giả lại nghiên cứu ở các khía cạnh khác nhau, tuy
nhiên có rất ít tác giả có cơng trình nghiên cứu về định hướng phát triển năng
lực tự học trong dạy học Địa Lí lớp 12.
Trong cuốn “Giáo dục học”, tập 1 NXB Giáo dục (1987), tác giả Hà Thế
Ngữ và Đặng Vũ Hoạt đã đề cập đến việc hướng dẫn dùng sách ở trên lớp, ở

3


nhà và những yêu cầu cơ bản về phương pháp sử dụng SGK. Đây là một trong
những phương pháp rất quan trọng trong việc rèn luyện cho HS NLTH [22].
Nguyễn Cảnh Tồn, một trong những tác giả có cơng nghiên cứu rất
nhiều về TH và làm thế nào để TH có hiệu quả, ơng cùng một số tác giả xuất
bản khá nhiều đầu sách viết về vấn đề này tiêu biểu như: “Quá trình dạy TH”,
NXB Giáo dục 1996; “Học và dạy cách học”, NXB Đại học Sư phạm 2002;
“Tự học như thế nào cho tốt”, NXB Thành phố Hồ Chí Minh năm 2009; “Học
để đuổi kịp và vượt”, NXB Lao động năm 2010. Qua các cơng trình của mình,
ơng cho rằng: TH là tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các năng lực trí tuệ
như: quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp và có khi cả cơ bắp cùng các phẩm
chất của mình, cả động cơ, tình cảm, cả nhân sinh quan, thế giới quan để chiếm
lĩnh một lĩnh vực nào đó của nhân loại, biến nó thành sở hữu của mình. Những
tác phẩm trên như lời tâm sự, đúc rút kinh nghiệm về TH đồng thời cũng là
những cẩm nang quý giá về nghiên cứu phương pháp TH [26], [27].
Trong cuốn “Phương pháp dạy học truyền thống và đổi mới” NXB Giáo
dục (2008), Thái Duy Tuyên đã đề cập nhiều đến vấn đề TH. Tác giả đã dành
hẳn chương VIII để nói về việc bồi dưỡng NLTH [28].
Bên cạnh đó, trong lĩnh vực nghiên cứu về định hướng phát triển năng
lực tự học cho HS. Hiện nay có rất ít tác giả nghiên cứu về phát triển năng lực
tự học trong dạy học Địa lí lớp 12. Có một số tác giả nghiên cứu về tổ chức dạy
học tích hợp như: Đặng Tiến Dũng (2015) với đề tài: Tổ chức Dạy học tích hợp
trong mơn Địa lí lớp 12 -THPT theo định hướng phát triển năng lực, Luận văn
thạc sỹ [9], hay Tác giả Đặng Thị Linh [17] với đề tài: Kiểm tra đánh giá trong
dạy học Địa lí lớp 12 theo định hướng phát triển năng lực.
Ngồi ra cịn rất nhiều cơng trình nghiên cứu về phát triển năng lực giải
quyết vấn đề ở các bộ môn khoa học khác như trong dạy học Lịch sử, Hóa

học,... Các nghiên cứu này đã đưa ra các khái niệm, cấu trúc, biểu hiện và cách
bồi dưỡng, phát hiện năng lực giải quyết vấn đề đặc thù ở từng bộ môn.

4


Như vậy, các cơng trình nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nước
tập trung nhiều hơn về các biện pháp, phương pháp dạy học nói chung. Các tác
giả đều khẳng định về vai trò ý nghĩa của việc tự học nói chung việc phát triển
năng lực tự cho HS nói riêng trong việc nâng cao chát lượng học tập, rèn luyện
khả năng tư duy, độc lập sáng tạo của người học. Tuy nhiên, chưa có một cơng
trình nghiên cứu nào chuyên biệt về phát triển năng lực tự học cho HS thơng
qua q trình dạy học bộ mơn Địa Lí. Mặc dù vậy, các cơng trình nghiên cứu
của các tác giả là những tài liệu bổ ích giúp cho tác giả luận văn có những định
hướng khoa học quan trọng, trang bị những kiến thức cơ bản về phương pháp
dạy học nói chung cho tác giả trong những nghiên cứu của luận văn.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lí luận và thực tiễn về phương pháp
dạy học và phát triển năng lực tự học, đề tài tập trung xác định mục tiêu nghiên
cứu về các tiêu chí đánh giá năng lực tự học của HS ở trường THPT và đề xuất
các biện pháp sư phạm phát triển năng lực tự học cho HS trong dạy học Địa lí
12 - THPT tỉnh Thái Ngun nhằm góp phần phát triển năng lực tự học cho HS
và đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy học bộ môn, đáp ứng
được yêu cầu đổi mới của chương trình giáo dục phổ thơng hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
-

Làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát triển năng lực tự

học cho học sinh trong dạy học Địa lí 12 - THPT tỉnh Thái Nguyên.
-

Nghiên cứu về các biện pháp và hệ thống tiêu chí đánh giá phát triển

năng lực tự học cho học sinh trong dạy học Địa lí 12 - THPT tỉnh Thái Nguyên.
-

Đề xuất các bước tiến hành tổ chức dạy học theo phát triển năng lực tự

học cho học sinh trong dạy học Địa lí 12 - THPT tỉnh Thái Nguyên.
- Triển khai thực nghiệm sư phạm tại một số trường THPT trên địa bàn
Thái Nguyên.

5


4.

Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp, hệ thống tiêu chí đánh giá phát triển năng lực tự học cho
học sinh trong dạy học Địa Lí lớp 12 - THPT Thái Nguyên.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Nội dung: Nghiên cứu các biện pháp và cách thức tổ chức dạy học nhằm
phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy học Địa lí 12 - THPT tỉnh
Thái Nguyên.
Thời gian: Số liệu nghiên cứu, thời gian thực nghiệm từ tháng 10/2019
đến tháng 5/2020.

Địa bàn khảo sát: 3 trường THPT trên địa bàn thành phố Thái Nguyên
với đối tượng thực nghiệm là học sinh lớp 12.
5.

Quan điểm và phương pháp nghiên cứu

5.1. Quan điểm
5.1.1.

Quan điểm hệ thống

Các yếu tố của quá trình dạy học như nội dung, phương pháp, phương
tiện dạy học, giáo viên, học sinh và mơi trường giáo dục có mối quan hệ mật
thiết với nhau, nếu một yếu tố thay đổi thì quá trình dạy học cũng sẽ thay đổi
theo. Đề tài vận dụng quan điểm hệ thống để xác định mục tiêu, quy trình và
biện pháp tổ chức dạy học nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh lớp 12
trong của q trình dạy học.
5.1.2.

Quan điểm cơng nghệ dạy học

Với tác động của cách mạng khoa học công nghệ, nhất là cuộc cách
mạng 4.0 đã tác động rõ rệt tới quá trình dạy học. Ở đây, quan niệm công nghệ
được hiểu là phương tiện để giáo sử dụng hiệu quả trong quá trình dạy học,
đồng thời quá trình dạy học giống như một cơng nghệ hồn chỉnh: thầy thiết kế
- trị thi cơng nhiệm vụ.
Đề tài vận dụng quan điểm này để xây dựng quy trình, cách thức tổ chức
các hoạt động dạy học nhằm phát huy năng lực tự học cho học sinh.
6

5.1.3. Quan điểm dạy học tích cực
Dạy học tích cực nhằm kích thích tính chủ động, sáng tạo của học. Quan
điểm này là cơ sở định hướng giáo viên khai thác các phương tiên, phương
pháp, kĩ thuật dạy học để học sinh chủ động, tích cực để từ đó HS hình thành kĩ
năng, kĩ xảo và năng lực nhất định.
Đề tài vận dụng quan điểm này để xác định rõ vai trị, vị trí của giáo viên
và học sinh trong q trình dạy học, từ đó sử dụng phương pháp dạy học phù
hợp để tổ chức các hoạt động dạy học phát huy tính chủ động, sáng tạo của các
em, tạo hứng thú, đem lại khơng khí giờ học vui tươi, bổ ích, qua đó nâng cao
hiệu quả dạy học.
5.1.4. Quan điểm dạy học phát triển năng lực
Với mục tiêu phát triển toàn diện phẩm chất, nhân cách, năng lực vận
dụng kiến thức vào thực tiễn đời sống hàng ngày, quan điểm dạy học phát triển
năng lực trên cơ sở phát huy tính chủ động, tích cực của học sinh sẽ. Đề tài vận
dụng quan điểm này đề Giáo viên và học sinh có thể tiếp cận với hướng dạy
học phát triển năng lực. Qua đó, HS hình thành và phát triển các năng lực đặc
biệt là năng lực tự học của mình.
5.1.5. Quan điểm thực tiễn
Vì lẽ, thực tiễn là nguồn gốc, vừa là mục tiêu vừa là động lực, vừa là tiêu
chuẩn đánh giá sản phẩm của quá trình nhận thức, em cho rằng việc dạy học
theo định hướng phát triển năng lực tự học cho HS là rất cần thiết. Vì rèn cho
HS tính tự giác, chủ động, sáng tạo trong việc học tập.Trên cơ sở nghiên cứu cơ
sở lí luận, cơ sở thực tiễn và tiến hành thực nghiệp sư phạm với mong muốn là
góp phần phát triển năng lực tự học cho HS.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này, tác giả sử dụng và phối hợp các phương pháp
nghiên cứu sau đây:

7

5.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Để có cơ sở lý luận, làm nền tảng cho việc nghiên cứu đề tài bản thân đã
hệ thống, thu thập, phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các tài liệu khoa học, các
văn bản Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Chính phủ và các văn bản có liên quan
đến đề tài để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
5.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
a. Phương pháp điều tra: Đề tài sử dụng phương pháp này trong việc điều
tra về thực trạng giảng dạy theo hướng phát triển năng lực tự học của Giáo viên
trên địa bàn tỉnh và thực trạng tự học của HS
b. Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động dạy học của giáo viên ở
các mơn học nói chung và mơn Địa lí nói riêng tại các trường THPT trên địa
bàn tỉnh Thái Nguyên. Từ đó, đưa ra được phương pháp dạy học phù hợp, tích
cực để nâng cao năng lực tự học của HS.
c. Phương pháp phỏng vấn: Trao đổi, trò chuyện với giáo viên và HS của
các trường THPT trên Tỉnh Thái Nguyên để tìm hiểu về thực trạng, đưa ra các
biện pháp, kế hoạch giảng dạy nhằm nâng cao năng lực tự học của HS.
d. Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Qua thực hiện để thấy rõ được
hiệu quả của dạy học phát triển năng lực tự học cho học sinh ở các trường
THPT trên tỉnh Thái Nguyên.
e. Phương pháp chuyên gia: Hỏi ý kiến chuyên gia, các đồng nghiệp, các
nhà quản lý để xác định tính khả thi và tính hiệu quả của các biện pháp đề xuất.
5.2.3. Phương pháp phân tích, tổng hợp
Trong q trình nghiên cứu các văn bản, các tài liệu lí luận và thực tiễn
có liên quan đến vấn đề nghiên cứu, bằng cách phân chia tài liệu từng phần,
từng mặt theo không gian và thời gian để hiểu một cách đầy đủ và tồn diện.
Qua đó, có thể nhìn nhận được các quan điểm, chọn lọc thơng tin, phân tích và
tổng hợp các nội dung cần thể hiện.

8


5.2.4. Các phương pháp bổ trợ
Sử dụng các công thức tốn thống kê để phân tích định lượng và định
tính các kết quả nghiên cứu để tạo ra kết quả nghiên cứu có tính chính xác, đảm
bảo độ tin cậy. Từ những kết quả thu được, có thể thống kê, phân tích, chứng
minh tính hiệu quả và khả thi khi sử dụng các biện pháp tổ chức dạy học nhằm
phát triển năng lực tự học cho học sinh qua dạy học Địa lí 12 ở các trường
THPT trên tỉnh Thái Nguyên.
6.
-

Đóng góp của đề tài
Đề tài góp phần kế thừa và làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn đổi mới

giáo dục và phương pháp giảng dạy, trong đó có dạy học theo phát triển năng
lực tự học cho học sinh.
-

Đề xuất một số biện pháp, cách thức tổ chức phát triển năng lực tự học

cho học sinh trong dạy học Địa lí 12 - THPT tỉnh Thái Nguyên.
-

Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao được năng lực tự học cho HS,

nâng cao chất lượng giáo dục bộ môn.
- Xây dựng kế hoạch dạy học nhằm phát triển năng lực tự học cho học
sinh trong dạy học Địa lí 12 - THPT tỉnh Thái Nguyên.

7. Cấu trúc đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn cấu
trúc gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển năng lực tự học cho
học sinh trong dạy học Địa lí 12.
Chương 2: Tổ chức dạy học nhằm phát triển năng lực tự học cho học
sinh trong dạy học Địa lí 12 - THPT tỉnh Thái Nguyên.
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm.

9


NỘI DUNG
Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12
1.1. Cơ sở lí luận
1.1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1.1. Tự học và tự học Địa lí của học sinh
Nhiều cơng trình nghiên cứu, các tác giả đều nói rằng: Học cốt lõi là tự
học. Quá trình tự học của HS có tính chất rèn cho HS tính tích cực chủ động và
có tính quyết định chất lượng giáo dục, sự phát triển con người. Nay, có rất
nhiều tác giả đưa ra định nghĩa khác nhau về tự học:
Theo tác giả Nguyễn Cảnh Toàn: “Tự học là động não, suy nghĩa, sử
dụng năng lực trí tuệ (quan sát, so sánh, phân tích…) và có khi cả cơ bắp (khi
sử dụng công cụ) cùng các phẩm chất của chính bản thân người học (tính
trung thực, khánh quan, có chí tiến thủ, kiên trì, nhẫn nại, lịng say mê khoa
học) cả động cơ, tình cảm, cá nhân sinh quan, thế giới quan để chiếm lĩnh một
lĩnh vực hiểu biết nào đó của nhân loại, biến lĩnh vực đó thành sở hữu của
mình” [277].
Theo Thái Duy Tuyên: “Tự học là hoạt động độc lập chiếm lĩnh kiến

thức, kỹ năng, kỹ xảo,… và kinh nghiệm lịch sử - xã hội lồi người nói chung
cả chính bản thân người học” [28Error! Reference source not found.].
Theo Tác giả Lưu Xuân Mới cho rằng: “Tự học là hình thức hoạt động
nhận thức của cá nhân nhằm nắm vững hệ thống tri thức và kỹ năng do chính
học sinh tiến hành trên lớp, ở ngồi lớp theo hoặc khơng theo chương trình và
sách giáo khoa đã quy định. Tự học là một hình thức tổ chức dạy học cơ bản
có tính độc lập cao và mang đậm nét sắc thái cá nhân như có quan hệ chặt chẽ
với quá trình dạy học” [19].
Đặng Vũ Hoạt cho rằng, TH là một hình thức hoạt động nhận thức của cá
nhân nhằm nắm vững hệ thống tri thức và kỹ năng do chính bản thân người học
tiến hành ở trên lớp hoặc ở ngồi lớp, hoặc khơng theo chương trình và sách
10


giáo khoa đã được quy định. TH có quan hệ chặt chẽ tới q trình dạy học,
nhưng có tính độc lập cao và mang đậm nét, sắc thái cá nhân.
Tác giả Nguyễn Hiến Lê nhận định rằng: “TH là không ai bắt buộc mà
tự mình tìm tịi, học hỏi để hiểu biết thêm” [155].
Qua các định nghĩa trên, các tác giả đều đưa ra được khái niệm khái quát
và cơ bản nhất về TH. Tuy nhiên, mỗi khái niệm lại đi vào những khía cạnh
khác nhau như: hình thức, tác dụng, phương pháp học... Nhưng trong đó, các
tác giả đều khẳng định được hình thức TH là mỗi cá nhân tự mình chủ động,
tích cực trong việc tìm tịi, lĩnh hội các kiến thức và rèn luyện kỹ năng cơ bản
cho bản thân mình. Do vậy, việc TH của mỗi cá nhân sẽ mang sắc thái khác
nhau tùy thuộc vào việc lựa chọn hình thức, phương pháp học tập.
Bởi lẽ, hoạt động TH diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau như: TH
mà khơng có sự hướng dẫn của GV, TH dưới sự hướng dẫn của GV, TH trong
cuộc sống hàng ngày…
Đối với tự học trong môn học, khả năng hứng thú của HS trong việc tự
học của từng môn học là khác nhau. Tuy nhiên, đặc thù riêng đối với mơn Địa

lí là mơn học mà đối tượng nghiên cứu là thể tổng hợp tự nhiên và thể tổng hợp
kinh tế - xã hội đã và đang diễn ra xung quanh đời sống con người. Các hiện
tượng tự nhiên và hiện tượng kinh tế - xã hội đang hiện hữu theo khơng gian và
thời gian. Có nhiều hiện tượng rất gần gũi và bản thân hiện tượng đó sẽ thu hút
khả năng tìm tịi, hiểu biết của HS về thế giới xung quanh. Chính sự thu hút và
nhu cầu hiểu biết của bản thân là nhân tố đầu tiên để khuyến khích khả năng tự
học của học sinh. Để làm tốt được việc đó, cần trang bị cho học sinh một số
năng lực cần thiết như năng lực quan sát, năng lực khái quát, năng lực sáng tạo
và độc lập trong quá trình nghiên cứu những hiện tượng.
TH Địa lí là việc HS ln chủ động, tích cực trong việc tìm tịi, khám
phá, tiếp thu những kiến thức mới về các hiện tượng tự nhiên và hiện tượng
kinh tế - xã hội. Từ đó, đánh thức trí tị mị của HS trong mơn học Địa lí, tạo sự
hứng thú trong học tập. Mục đích cuối cùng nhằm rèn luyện và phát huy năng
lực tự học cho HS.
11


1.1.1.2. Năng lực và năng lực tự học
+ Năng lực
Năng lực là một phạm trù đã từng được bàn đến trong mọi lĩnh vực của
cuộc sống. Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về năng lực.
Theo từ điển tiếng Việt “Năng lực là khả năng, điều kiện chủ quan hoặc
tự nhiên sẵn có để thực hiện hành động nào đó. Năng lực là phẩm chất tâm lý
và sinh lý tạo cho con người khả năng hoàn thành một loại hoạt động nào đó
với chất lượng cao”..
Theo Cosmovici: “Năng lực là tổ hợp đặc điểm của cá nhân, giải thích sự
khác biệt giữa người này với người khác ở khả năng đạt được những kiến thức và
hành vi nhất định”. Còn theo A.N.Leonchiev cho rằng: “năng lực là đặc điểm cá
nhân quy định việc thực hiện thành công một hoạt động nhất định” dẫn theo
[24]).

Trên cơ sở các định nghĩa, khái niệm của nhiều tác giả, có thể hiểu năng
lực như sau: “Năng lực là khả năng thực hiện thành công hoạt động trong một
bối cảnh nhất định nhờ sự huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và các
thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm vui, ý chí… năng lực của cá nhân
được đánh giá qua phương thức và khả năng hoạt động của cá nhân đó khi
giải quyết các vấn đề của cuộc sống”.
Như vậy, năng lực của học sinh là một cấu trúc động, có tính mở, đa
thành tố, đa tầng bậc, hàm chứa trong nó khơng chỉ là kiến thức, kỹ năng mà cả
niềm tin, giá trị, trách nhiệm xã hội… thể hiện ở tính sẵn sàng hành động của
các em trong mơi trường học tập phổ thông và những điều kiện thực tế đang
thay đổi của xã hội.
+ Năng lực tự học
Theo Nguyễn Cảnh Toàn quan niệm như sau: “Năng lực tự học được
hiểu là một thuộc tính kỹ năng rất phức tạp. Nó bao gồm kỹ năng và kỹ xảo cần
gắn bó với động cơ và thói quen tương ứng, làm cho người học có thể đáp ứng
được những yêu cầu mà công việc đặt ra” [25].
12


Năng lực tự học là sự bao hàm cả cách học, kỹ năng học và nội dung
học: “Năng lực tự học là sự tích hợp tổng thể cách học và kỹ năng tác động
đến nội dung trong hàng loạt tình huống - vấn đề khác nhau”.
Những biểu hiện của năng lực tự học
Năng lực tự học là một khái niệm trìu tượng và bị chi phối bởi nhiều yếu
tố. Trong nghiên cứu khoa học, để xác định được sự thay đổi các yếu tố của
năng lực tự học sau một quá trình học tập, các nhà nghiên cứu đã tập trung mô
phỏng, xác định những dấu hiệu của năng lực tự học được bộc lộ ra ngoài. Điều
này đã được thể hiện trong một số nghiên cứu
Tác giả Taylor khi nghiên cứu về vấn đề tự học của học sinh trong trường

phổ thông đã xác định năng lực tự học có những biểu hiện sau (dẫn theo [207]):
Người có năng lực tự học

Thái độ

Tính cách

Kĩ năng

1. Chịu trách nhiệm
với việc học tập của
bản thân.
2. Dám đối mặt với
những thách thức.
3. Mong muốn được
thay đổi.
4. Mong muốn được
học

1. Có động cơ học
tập
2. Chủ động thể
hiện kết quả học tập.
3. Độc lập.
4. Tính kỷ luật.
5. Tự tin.
6. HĐ có mục đích.
7. Thích học
8. Tị mị ở mức độ
cao.

9. Kiên nhẫn

1.Có kĩ năng thực
hiện các hoạt
động học tập.
2. Có kĩ năng quản
lí thời gian học tập.

3. Lập kế hoạch

Hình 1.1. Sơ đồ biểu hiện của người có năng lực tự học
Như vậy “Năng lực tự học là khả năng xác định được nhiệm vụ học tập
một cách tự giác, chủ động; tự đặt được mục tiêu học tập để đòi hỏi sự nỗ lực
phấn đấu thực hiện; thực hiện các phương pháp học tập hiệu quả; điều chỉnh

13


những sai sót, hạn chế của bản thân khi thực hiện các nhiệm vụ học tập thông
qua tự đánh giá hoặc lời góp ý của giáo viên, bạn bè; chủ động tìm kiếm sự hỗ
trợ khi gặp khó khăn trong học tập”.
*

Nội dung của năng lực tự học Địa lí

Mơn Địa lí là bộ mơn tìm hiểu về các hiện tượng tự nhiên và hiện tượng
kinh tế - xã hội. Các hiện tượng đó ln biến đổi khơng ngừng theo khơng gian
và thời gian, do vậy địi hỏi HS phải ln tự tìm tịi và khám phá bổ sung, tiếp
thu những kiến thức mới để bắt kịp với thời đại mới. Hơn nữa, đặc thù mơn Địa
lí khơng chỉ tiếp thu những kiến thức mới, còn HS phải tự rèn luyện cho mình

những kỹ năng cần thiết khi làm việc với các dạng bài tập liên quan tới biểu đồ,
bảng số liệu, lược đồ, atlat Địa lí.., vì vậy để học tốt mơn học này cần phải có
hoạt động TH.
Theo Tác giả, NLTH Địa Lí là khả năng thực hiện thành cơng hoạt động
TH Địa lí nhờ sự huy động tổng hợp các kiến thức về phương pháp TH, vận
dụng thành thạo các KN TH và hình thành động cơ, thái độ TH đúng đắn.
*

Kiến thức về phương pháp TH bộ mơn Địa Lí

Kiến thức về phương pháp TH là những hiểu biết nói chung về các hoạt
động TH của bộ mơn Địa Lí. Hiểu biết về phương pháp TH bộ mơn Địa Lí là
yếu tố cần thiết, đầu tiên, có tác dụng định hướng, hướng dẫn q trình TH Địa
Lí của HS. Đặc trưng của kiến thức Địa Lí là nghiên cứu về hiện tượng tự
nhiên và hiện tượng kinh tế xã hội. Tất cả hiện tượng đó đều mang tính biến đổi
theo khơng gian và thời gian… GV cần căn cứ vào những đặc trưng này để
phát triển cho HS phương pháp TH bộ mơn.
* Nhóm KN TH Địa lí
Kĩ năng: là khả năng thực hiện đúng hành động, hoạt động phù hợp với
những mục tiêu và điều kiện cụ thể tiến hành hành động. Muốn có kĩ năng,
trước hết phải có kiến thức làm cơ sở cho việc hiểu biết về nội dung công việc
mà kĩ năng hướng vào và tri thức về bản thân kĩ năng như quy trình luyện tập
từng thao tác riêng lẻ cho đến khi thực hiện một hành động đúng với mục đích
yêu cầu đã đề ra.

14


Mức độ phát triển cao của KN là kĩ xảo. Kĩ xảo là khả năng thực hiện
hành động, hoạt động một cách thành thạo, linh hoạt, sang tạo phù hợp với

những mục tiêu trong các điều kiện khác nhau. Để đạt tới kĩ xảo cần phải trải
qua các giai đoạn tập luyện trên cơ sở đã có các kĩ năng sao cho mỗi hành động
người ta hồn tồn khơng bận tâm đến các thao tác nữa mà mọi suy nghĩ tập
trung vào việc tìm ra các biện pháp, phương pháp tốt nhất phù hợp với những
hồn cảnh, điều kiện ln biến động để đạt được mục đích.
Để HS phổ thơng có NLTH Địa Lí cần rèn luyện và phát triển cho các
em các KN TH ở trên lớp và ở nhà. Bởi vì NLTH có quan hệ mật thiết với KN
TH. Nếu NLTH là thuộc tính tâm lí, là điểm hội tụ của nhiều yếu tố, trong đó
có KN thì KN TH là những hành động riêng lẻ của hoạt đơng TH do HS thực
hiện trong học tập ĐL. Đó là: KN tự làm việc với các tài liệu học tập; KN nghe
giảng kết hợp với tự ghi chép; KN phát hiện, giải quyết và trình bày vấn đề vấn
đề; KN tư duy (phân tích, so sánh, tổng hợp, khái qt hóa, trừu tượng hóa…);
KN tự ơn tập củng cố kiến thức; KN tự kiểm tra đánh giá [8].
*

Thái độ đối với hoạt động TH bộ mơn Địa Lí

NLTH Địa Lí cịn bao gồm yếu tố nhu cầu học tập, thái độ, đạo đức,
phẩm chất như niềm say mê, ý chí, lịng quyết tâm, tính kiên trì, tinh thần vượt
khó, ý thức trách nhiệm… trong học tập. Thông qua rèn luyện các KN TH GV
sẽ trang bị cho HS kiến thức, kỹ năng về phương pháp học tập bộ môn. Bởi vì
KN địi hỏi con người phải có tri thức về hành động và các kinh nghiệm cần
thiết. Mặt khác muốn rèn luyện được KN TH Địa Lí, HS cần phải có ý chí
quyết tâm, tính kiên trì, tinh thần vượt khó trong học tập, việc TH đạt kết quả
cao hay thấp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó sự nỗ lực của người học
đóng vai trị quyết định. Nếu GV có kiến thức Địa Lí vững chắc, phương pháp
giảng dạy rất hay, nhưng HS không chịu đầu tư thời gian TH, khơng có sự nỗ
lực lao động của cá nhân, khơng có kế hoạch và phương pháp học tập hợp lý,
khơng tự giác tích cực học tập thì kết quả học ĐL sẽ không cao.
15

Như vậy mối quan hệ giữa NL với kiến thức, KN và thái độ được thể
hiện như sau: NL được thể hiện thông qua việc thực hiện nhiệm vụ nên HS cần
chuyển hóa những kiến thức, KN, thái độ có được vào giải quyết những tình
huống nhằm chiến lĩnh tri thức. Như vậy, có thể nói kiến thức là cơ sở để hình
thành NL. KN theo nghĩa hẹp là những thao tác, những cách thức thực hành,
vận dụng kiến thức, kinh nghiệm đã có để thực hiện hoạt động học. Tuy nhiên
nếu chỉ có kiến thức về phương pháp TH, KN TH thơi thì chưa đủ để tạo nên
NLTH mà cần cùng với thái độ, giá trị, trách nhiệm của bản thân để thực hiện
thành công các nhiệm vụ học tập.
1.1.1.3. Định hướng phát triển năng lực tự học
Một nguyên tắc trong giáo dục là ln phải nhìn nhận HS theo quan
điểm phát triển. Hay nói cách khác việc rèn luyện cho HS có khả năng TH và
ngày càng nâng cao năng lực này trong học tập mơn Địa Lí là có thể thực hiện
được, khơng HS nào khơng thể rèn luyện để có năng lực đó. Tuy nhiên, việc
phát triển NLTH của mỗi HS là khác nhau do sự tác động của cả yếu tố chủ
quan và các yếu tố khách quan.
Theo những định nghĩa khái niệm tìm hiểu ở trên, có thể rút ra kết luận
rằng: phát triển là sự lớn mạnh, trưởng thành hơn của cái mới so với cái cũ đã
được hình thành hay xuất hiện từ trước. Hay nói cách khác, phát triển là sự thay
đổi của cái mới tiến bộ hơn cái cũ.
Vậy phát triển NLTH Địa Lí tức là:
- Hiểu rõ kiến thức về TH, về phương pháp tự học tập bộ mơn.
-

Hồn thiện hệ KN TH: thể hiện trong nhận thức, trong thực tế khi HS

tiến hành TH (HS biết cách tìm kiếm tài liệu, tổ chức và sử dụng nguồn tài liệu
hợp lí phục vụ cho q trình TH…).

-

Hệ thái độ: Người học có động cơ tự học, có sự hứng thú, say mê, chủ

động trong quá trình học tập nhằm biến kiến thức của nhân loại thành sở hữu
của mình một cách hiệu quả nhất.
16