CHINH TRI

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (135.46 KB, 11 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

TRUNG ĐỒN BB9
TIỂU ĐỒN BB5

BÀI GIẢNG CHÍNH TRỊ

Bài 4: Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của
nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2></div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Ngày ……… tháng ……… năm 2012
PHÊ DUYỆT

Của Chủ nhiệm chính trị
1. Phê duyệt bài giảng:

Bài 4: Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân

Của đồng chí: Đại úy Nguyễn Hữu Duyên.
2. Nội dung phê duyệt:

a. Bố cục, nội dung:

………
………
………
………

b. Liên hệ thực tiễn, định hướng tư tưởng, hướng dẫn hành động:

………
………

3. Kết luận:

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Phần một: Ý ĐỊNH BÀI GIẢNG
I. MỤC ĐÍCH U CẦU:

1. Mục đích:

Nhằm giới thiệu các đ/c Đảng viên mới nắm những nội dung cơ bản về nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bản chất và các nhiệm vụ xây dựng hoàn thiện
Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Làm cơ sở để chúng ta hiểu rõ thêm về
nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

2. Yêu cầu:

Học tập nghiêm túc ghi chép những nội dung cơ bản của bài học, thấy rõ 
trách nhiệm của từng Đảng viên mới đối với xây dựng Nhà nước pháp quyền
XHCN . Đồng thời, làm cơ sở để kiểm tra viết thu hoạch nâng cao trình độ nhận
thức đạt kết quả cao nhất

II. NỘI DUNG:

Phần I. Quan điểm của Đảng về nhà Nước pháp quyền

Phần II. Bản chất và các nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện Nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Trọng tâm Phần II;

Trọng điểm mục 2 Phần I; Muïc 1, mục 2 phần II
III. THỜI GIAN:

Tồn bài: 7 giờ

Thời gian lên lớp: 4 giờ
Thời gian ôn luyện: 3 giờ
IV. ĐỐI TƯỢNG:

Đảng viên mới.
V. PHƯƠNG PHÁP:

1. Tổ chức: Lấy đội hình đại đội để lên lớp.
2. Phương pháp:

- Đối với người dạy: Sử dụng phương pháp diễn giải phân tích, lấy ví dụ
để minh họa làm rõ từng vấn đề, những nội dung chính đọc chậm cho chiến sỹ ghi.
 - Đối với người học: Chú ý gắn nghe ghi chép những nội dung chính giáo
viên đọc chậm, ngồi ra có thể tốc ký ghi chép những nội dung giáo viên phân tích
làm cơ sở để ôn luyện và viết thu hoạch đánh giá kết quả sau này.

VI. TÀI LIỆU:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Phần hai: NỘI DUNG

I. QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VỀ NHAØ NƯỚC PHÁP QUYỀN:

1. Khái niệm “Nhà nước pháp quyền” và “Nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa”:

Tư tưởng về nhà nước pháp quyền có từ rất sớm ở Hy Lạp. Đến thế kỷ
XVIII, các nhà dân chủ tư sản tiếp tục hoàn thiện, nâng cao lên thành một học
thuyết về nhà nước pháp quyền. Đây là một học thuyết tiến bộ, nhân đạo, đã trở
thành giá trị của nền văn minh nhân loại.

Trong lịch sử đã tồn tại và trải qua nhiều hình thức nhà nước pháp quyền
dựa trên ngun tắc chung, nhưng khơng hồn tồn giống nhau, xuất phát từ những
điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội nhất định. Vì vậy, có thể khẳng định khơng có
một kiểu mẫu nhà nước pháp quyền nào là kiểu mẫu tối ưu hoặc duy nhất trên thế
giới, bắt các dân tộc khác phải đi theo. Tuy nhiện, dựa trên các hình thái nhà nước
pháp quyền tồn tại trong lịch sử nhà nước và pháp luật thế giới, có thể nêu hai đặc
trưng cơ bản của nhà nước pháp quyền:

Nhà nước pháp quyền là nhà nước dựa trên chế độ pháp trị, tức là sự thượng
tôn pháp luật; pháp luật được đề cao; mọi tổ chức, cá nhân, mọi công dân đều phải
tuân thủ pháp luật, hoạt động theo hiến pháp và pháp luật.

Nhà nước pháp quyền là nhà nước dựa trên chế độ tam quyền phân lập; có sự
độc lập tương đối trong việc thực hiện ba quyền: Lập pháp, hành pháp và tư pháp.
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa khác nhà nước pháp quyền tư sản ở
hai điểm cơ bản:

- Quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân; nhà nước ra đời hoạt động để phục
vụ nhân dân, do nhân dân lập ra, vì lợi ích của nhân dân, trong đó nhân dân được
hiểu theo nghĩa là tất cả mọi người sống trong nhà nước và không bị tước quyền
công dân.

Nhà nước pháp quyền tư sản cũng tuyên bố là nhà nước của nhân dân, do
dân và vì dân, nhưng thực chất quyền lực nhà nước nằm trong tay giai cấp tư sản.

- Tam quyền phân lập là lập pháp, hành pháp và tư pháp trong thực hiện
không đối lập nhau mà là sự phân cơng, phối hợp và kiểm sốt lẫn nhau.

2. Quan điểm của Đảng về nhà nước pháp quyền:

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

hiện quyền làm chủ của nhân dân, là nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì
dân. Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân cơng và phối hợp giữa các cơ
quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Nhà
nước quản lý xã hội bằng pháp luật. Mọi cơ quan, tổ chức, cán bộ, cơng chức, mọi
cơng dân có nghĩa vụ chấp hành hiến pháp và pháp luật”. Cương lĩnh xây dựng đất
nước trong thời kỳ quá độ lên xã hội chủ nghĩa (bổ sung, phát triển năm 2011)
thông qua đại hội XI khẳng định: “Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc
về nhân dân…”.

Thực tiễn nhận thức và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, có
thể rút ra những đặc trưng cơ bản của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở
nước ta như sau:

Một là, đó là nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; tất cả
quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.

Hai là, quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân cơng rành mạch và
phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập
pháp, hành pháp và tư pháp.

Ba là, nhà nước được tổ chức và hoạt động trên cơ sở hiến pháp, pháp luật
và bảo đảm cho Hiến pháp và các đạo luật giữ vị trí trong việc điều chỉnh các quan
hệ thuộc tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Bốn là, nhà nước tôn trọng và bảo đảm quyền con người, quyền công dân;
nâng cao trách nhiệm pháp lý giữa nhà nước và công dân; thực hành dân chủ, đồng
thời tăng cường kỷ cương, kỷ luật.

Năm là, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Đảng cộng sản
Việt Nam lãnh đạo, đồng thời bảo đảm sự giám sát của nhân dân, sự phản biện xã
hội của mặt trận tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận.

II. BẢN CHẤT VAØ CÁC NHIỆM VỤ XÂY DỰNG, HOAØN THIỆN NHAØ
NƯỚC PHÁP QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM:

1. Về bản chất nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

Điều 2 Hiến pháp năm 1992 xác định: “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân
dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là
liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức”.

Bản chất nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân được thể hiện
bằng những đặc trưng sau:

Một là, nhân dân là chủ thể tối cao của quyền lực Nhà nước

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

nên nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa (nay là nhà nước cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam). Nhà nước ta là nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân
dân mà nịng cốt là liên minh cơng – nơng – trí thức dưới sự lãnh đạo của đảng
cộng sản Việt Nam. Đảng cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công
nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt
Nam, là người lãnh đạo để thực hiện quyền lực của nhân dân. Đó chính là tính

chất của giai cấp nhà nước ta.

Nhân dân với tư cách là chủ thể tối cao của quyền lực nhà nước, thực hiện
quyền lực nhà nước với nhiều hình thức khác nhau. Hình thức cơ bản nhất là nhân
dân thông qua bầu cử lập ra các đại diện quyền lực của mình. Điều 6 Hiến pháp
1992 quy định: “Nhân dân sử dụng quyền lực nhà nước thông qua quốc hội và hội
đồng nhân dân là những cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân,
do nhân dân bầu ra và chịu trách nhiệm trước nhân dân”. Đồng thời, nhân dân có
quyền giám sát, yêu cầu các đại biểu và cơ quan do nhân dân lập ra trả lời những
vấn đề của nhân dân đặt ra trong việc thực thi chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm
quyền lợi của nhân dân.

Hai là, nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước của tất cả
các dân tộc trên lãnh thổ Việt Nam, là biểu hiện tập trung của khối đại đồn kết
tồn dân tộc.

Tính dân tộc của nhà nước Việt Nam vừa là bản chất, vừa là truyền thống,
vừa là nguồn gốc sức mạnh của nhà nước ta. Ngày nay, tính dân tộc ấy được tăng
cường và nâng cao nhờ khả năng kết hợp giữa tính giai cấp, tính nhân dân, tính
dân tộc và tính thời đại. Điều 5 hiến pháp năm 1992 khẳng định:

“Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước thống nhất của
các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước Việt Nam.

Nhà nước thực hiện chính sách bình đẳng, đồn kết, tương trợ giữa các dân
tộc, nghiêm cấm mọi hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc.

Các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, giữ gìn bản sắc dân tộc và
phát huy những phong tục, tập quán, truyền thống và văn hóa tốt đẹp của mình…”

Các dân tộc có quyền lựa chọn những đại biểu ưu tú của dân tộc mình tham
gia vào cơ quan nhà nước các cấp.

Ba là, nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức và hoạt
động trên cơ sở nguyên tắc bình đẳng trong mối quan hệ giữa nhà nước và công
dân.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

công dân là nghĩa vụ, trách nhiệm của nhà nước và nghĩa vụ của công dân là
quyền của nhà nước.

Bốn là, tính chất dân chủ rộng rãi của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam.

Dân chủ hóa đời sống xã hội và hoạt động của nhà nước là địi hỏi có tính
ngun tắc, nảy sinh từ bản chất dân chất của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam.

Thực chất của dân chủ xã hội chủ nghĩa là thu hút những người lao động
tham gia một cách bình đẳng và ngày càng rộng rãi vào quản lý công việc của nhà
nước và của xã hội. Vì vậy, quá trình xây dựng nhà nước phải là q trình dân chủ
hóa tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước, đồng thời phải cụ thể hóa tư tưởng
dân chủ thành các quyền của cơng dân, quyền dân sự, chính trị cũng như quyền
kinh tế, xã hội và văn hóa. Phát huy được quyền dân chủ của nhân dân ngày càng
rộng rãi là nguồn sức mạnh vô hạn của nhà nước.

Những đặc điểm mang tính bản chất nêu trên của Nhà nước Cộng hịa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam được thể hiện cụ thể trong các chức năng, nhiệm vụ của
nhà nước và được pháp luật chế định một cách chặt chẽ.

2. Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa

của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân trong giai đoạn hiện nay:

Đại hội X chỉ rõ: Xây dựng cơ chế vận hành của nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa bảo đảm nguyên tắc tất cả quyền lực nhà nước đều thuộc về nhân
dân; quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân cơng và phối hợp giữa các cơ
quan nhà nước trong thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Cương lĩnh
(bổ sung, phát triển năm 2011) thông qua tại đại hội XI u cầu: “Khơng ngừng
hồn thiện tổ chức nhà nước”.

Để thực hiện yêu cầu trên, trong những năm tới cần làm tốt các nhiệm vụ
sau:

Một là, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng tính cụ thể, khả thi của các quy
định trong quy định pháp luật xây dựng và hồn thiện cơ chế kiểm tra, giám sát tính
hợp hiến và hợp pháp trong các hoạt động và quyết định của các cơ quan công
quyền.

Hai là, đổi mới tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động của quốc hội:

- Tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của quốc hội. Hoàn thiện cơ chế
bầu cử để nâng cao chất lượng đại biểu quốc hội; tăng hợp lý số lượng đại biểu
quốc hội chuyên trách, phát huy tốt vai trị của đại biểu và đồn đại biểu quốc hội.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

- Đổi mới hơn nữa quy trình xây dựng luật, giảm mạnh việc ban hành pháp
lệnh.

- Thực hiện tốt hơn nhiệm vụ quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước
và chức năng giám sát tối cao của quốc hội.

Ba là, đổi mới tổ chức và hoạt động của chính phủ:

Đẩy mạnh cải cách hành chính, đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ
theo hướng xây dựng hệ thống cơ quan hành pháp thống nhất, thơng suốt, hiện đại.
Cơ cấu lại bộ máy chính phủ theo hướng giảm mạnh các đầu mối phù hợp với yêu
cầu đổi mới chức năng, nhiệm vụ. Cơ cấu lại các cơ quan trong hệ thống hành
chính nhà nước các cấp theo hướng giảm mạnh cấp phó, bỏ cấp trung gian; chuyển
các bộ phận phục vụ sang hình thức hợp đồng dịch vụ; phân cấp mạnh cho cấp
dưới gắn với thực hiện có hiệu quả thanh tra, kiểm tra của cấp trên. Tăng cường
quyền chủ động, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về hoạt động, về tổ chức, dân sự và
tài chính của các đơn vị dịch vụ cơng cộng

Bốn là, xây dựng và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống các cơ quan 
tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, quyền con 
người.

- Xây dựng cơ chế phán quyết về những vi phạm hiến pháp trong hoạt động
lập pháp, hành pháp và tư pháp.

- Đẩy mạnh thực hiện chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020. Cải cách
tư pháp khẩn trương, đồng bộ; lấy cải cách hoạt động xét xử làm trọng tâm; thực
hiện cơ chế công tố gắn với hoạt động điều tra.

Năm là, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của hội đồng nhân dân và
ủy ban nhân dân các cấp:

Nâng cao chất lượng hoạt động của hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân,
bảo đảm quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong
phạm vi được phân cấp.

- Phát huy vai trò giám sát của hội đồng nhân dân.

- Tổ chức hợp lý chính quyền địa phương, phân định lại thẩm quyền đối với
chính quyền ở nơng thơn, đơ thị, hải đảo.

Sáu là, đổi mới tổ chức, bộ máy hành chính và hoạt động của cơ quan hành
chính, cán bộ, cơng chức:

-Thực hiện các giải pháp nhằm chấn chỉnh bộ máy hành chính vàquy chế
hoạt động của cơ quan hành chính, cán bộ, cơng chức.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

ngũ cán bộ, công chức và đào tạo, bồi dưỡng theo yêu cầu nâng cao chất lượng cả
về năng lực và phẩm chất đạo đức.

- Có cơ chế đưa ra khỏi bộ máy nhà nước là những người không xứng đáng,
kém phẩm chất và năng lực. Tăng cường kiểm tra, giám sát các hoạt động của bộ
máy nhà nước, hành vi của công chức. Trừng trị nghiêm khắc theo pháp luật
những hành vi phạm pháp, phạm tội bất cứ ở cương vị, chức vụ nào.

- Thực hiện chế độ trách nhiệm trong đề cử, bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo theo
hướng cấp trưởng giới thiệu cấp phó, cấp sử dụng trực tiếp giới thiệu để cấp có
thẩm quyền xem xét, quyết định.

- Tích cực phịng ngừa và kiên quyến chống tham nhũng, lãng phí. Đây là
địi hỏi bức xúc của xã hội, là quyết tâm chính trị của Đảng ta nhằm xây dựng bộ
máy lãnh đạo, quản lý trong sạch, vững mạnh, khắc phục một trong những nguy cơ
lớn đe dọa sự sống còn của chế độ ta.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Xây dựng hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân
dân, vì nhân dân. Tất của quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là
liên minh giữa giai cấp cộng nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức. Nhà

nước là cơng cụ chủ yếu để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân, là Nhà nước
pháp quyền của dân, do dân, vì dân. Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân
cơng và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập
pháp, hành pháp, tư pháp. Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật. Mọi tổ chức,
cá nhân có nghĩa vụ chấp hành Hiến pháp và pháp luật.

* CÂU HỎI THẢO LUẬN

Câu 1. Trình bày những quan điểm của Đảng ta về nhà nước pháp quyền?
Câu 2. Làm rõ bản chất của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam?

</div>

CHINH TRI

<b>BÀI GIẢNG CHÍNH TRỊ</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về