On tap hoc ki 2Ngu van 6co bai viet mauGia suKhuyen HocAn Giang

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Phần văn bản:. I. tt 1. tác. Tác. phẩm giả Bài học đường đời. Tô. đầu Hoài. tiên (Trích Dế Mèn. Thể loại. Nghệ thuật. Ý nghĩa. - Kể chuyện kết hợp với miêu Truyện tả. - Xây dựng hình tượng nhân ( Đoạn vật Dế Mèn gần gũi với trẻ thơ. trích ) - Sử dụng hiệu quả các phép tu từ. - Lựa chọn lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.. Tính kiêu căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác khiến ta phải ân hận suốt đời.. -Miêu tả từ bao quát đến cụ. Sông nước Cà Mau là. phiêu 2. lưu kí ) Sông nước Cà Đoàn. Truyện. thể.. một đoạn trích độc. Mau. ngắn. - Lựa chọn từ ngữ gợi hình,. đáo và hấp dẫn thể. chính xác kết hợp với việc sử. hiện sự am hiểu, tấm. ''Đất. dụng các phép tu từ.. lòng gắn bó của nhà. rừng. - Sử dụng ngôn ngữ địa. văn Đoàn Giỏi với. Phương. phương.. thiên nhiên và con. Nam ). - Kết hợp miêu tả và thuyết. người vùng đất Cà. Bức. Tạ. Truyện. minh. - Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất. Mau. Tình cảm trong sáng. tranh. Duy. ngắn. tạo nên sự chân thật cho câu. nhân hậu bao giờ. chuyện.. cũng lớn hơn, cao đẹp. gái tôi. - Miêu tả chân thực diễn biến. hơn lòng ghen ghét,. Vượt. tâm lí của nhân vật. -Phối hợp miêu tả cảnh thiên. đố kị. - Vượt thác là một bài. Đoạn nhiên và miêu tả ngoại hình ,. ca về thiên nhiên, đất. (. 3. Trích. của. 4. Giỏi. em Anh. Truyện. thác. Võ. (. ( Trích ''. Quản. trích ). hành động của con người.. nước quê hương, về.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Quê nội g. Sử dụng phép nhân hóa so sánh. người lao động ; từ đó. "). phong phú và có hiệu quả.. đã kín đáo nói lên tình. Lựa chọn các chi tiết miêu tả. yêu đất nước, dân tộc. đặc sắc, chọn lọc.. của nhà văn.. Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm và gợi nhiều liên 5. Buổi học An-. Tuyện. tưởng. - Kể chuyện bằng ngôi thứ. cuối. Phôn. ngắn. nhất.. trị văn hóa cao quy. cùng. g-xơ. Pháp. - Xây dựng tình huống truyện. của dân tộc, yêu tiếng. Đô-. độc đáo.. nói là yêu văn hóa của. Đê. - Miêu tả tâm lí nhân vật qua. dân tộc. Tình yêu. tâm trạng suy nghĩ, ngoại hình.. tiếng nói dân tộc là. - Ngôn ngữ tự nhiên, sử dụng. một biểu hiện cụ thể. câu văn biểu cảm, từ cảm thán. của lòng yêu nước.. và các hình ảnh so sánh.. Sức mạnh của tiếng. -Tiếng nói là một giá. nói dân tộc là sức mạnh của văn hóa, không một thế lực nào có thể thủ tiêu. Tự do của một dân tộc gắn liền với việc giữ gìn và phát triển tiếng nói dân tộc mình. - Văn bản cho thấy tác giả là một người yêu nước, yêu độc lập, tự do, am hiểu sâu sắc về.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 6. Cô Tô (. Nguy. Đoạn ễn. trích ). Tuân. Kí (. - Khắc họa hình ảnh tinh tế, Tùy chính xác, độc đáo.. bút ). tiếng mẹ đẻ. - Bài văn cho thấy vẻ đẹp độc đáo của thiên. - Sử dụng các phép so sánh mới. nhiên trên biển đảo. lạ và từ ngữ giàu tính sáng tạo.. Cô Tô, vẻ đẹp của người lao động trên vùng đảo này. Qua đó thấy được tình cảm yêu quy của tác giả đối với mảnh đất quê. 7. Cây. tre Thép. Việt. Kí. Mới. Nam. 8. Kết hợp giữa chính luận và trữ. hương. - Văn bản cho thấy vẻ. tình.. đẹp và sự gắn bó của. Xây dựng hình ảnh phong phú. cây tre với đời sống. chọn lọc vừa cụ thể vừa mang. dân tộc ta. Qua đó cho. tính biểu tượng.. thấy tác giả là người. Lựa chọn lời văn giàu nhịp. có hiểu biết về cây tre,. điệu và có tính biểu cảm cao.. có tình cảm sâu nặng. Sử dụng thành công các phép. có niềm tin và tự hào. so sánh, nhân hóa, điệp ngữ.. chính đáng về cây tre. Lòng yêu I-li-a. Tùy bút. Kết hợp giữa chính luận và trữ. Việt Nam. Lòng yêu nước bắt. nước. Chính. tình.. nguồn từ lòng yêu. luận. Kết hợp sự miêu tả tinh tế chọn. những gì gần gũi thân. (. Êren. Trích Bua. trong. ( Nga. lọc những hình ảnh tiêu biểu. thuộc nhất nơi nhà,. báo''. ). của từng miền với biểu hiện. xóm, phố, quê hương.. Thử lửa. cảm xúc tha thiết, sôi nổi và. Lòng yêu nước trở. ''. suy nghĩ sâu sắc.. nên mãnh liệt trong. Cách lập luận của tác giả khi lí. thử thách của cuộc.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> giải ngọn nguồn của lòng yêu. chiến tranh. nước lô-gic và chặt chẽ.. vệ quốc. Đó là bài học thấm thía mà nhà văn I-li-a. 9. Lao xao. kí Nghệ thuật miêu tả tự nhiên. Ê. -ren. -bua. truyền tới. Bài văn đã cung cấp. Duy. Hồi. Khán. tự. sinh động và hấp dẫn.. những thông tin bổ. truyện. Sử dụng nhiều yếu tố dân gian. ích và lí thú về đặc. như đồng dao, thành ngữ.. điểm một số loài chim. Lời văn giàu hình ảnh.. ở làng quê nước ta,. Việc sử dụng các phép tu từ. đồng ht[ì cho thấy. giúp hình dung cụ thể hơn về. mối quan tâm của con. đối tượng đượcmiêu tả.. người với mloaif vật trong thiên nhiên.. 1. Đêm nay. Minh. 0. Bác. Huệ. Thơ ngu Lựa chọn sử dụng thể thơ năm ngôn. Bài thơ thể hiện tấm. chữ kết hợp tự sự miêu tả và. lòng Yêu thương bao. không. biểu cảm.. la của Bác Hồ với bộ. ngu. Lựa chọn, sử dụng lời thơ giản. đội và nhân dân; tình. dị có nhiều hình ảnh thể hiện. cảm kính yêu cảm. tình cảm tự nhiên, chân thành.. phục của bộ đội của. Sử dụng từ láy tạo giá trị gợi. nhân dân ta đối với. hình và biểu cảm khắc họa hình. Bác.. ảnh cao đẹp về Bác Hồ kính 1. Lượm. Tô. yêu. Thơ bôn Sử dụng thể thơ bốn chữ giàu. Bài thơ khắc họa hình.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 1. Hữu. chữ. chất dân gian phù hợp với lối. ảnh chú bé hồn nhiên. kể chuyện. dũng cảm hi sinh vì. Sử dụng nhiều từ láy có giá trị. nhiệm vụ kháng. gợi hình và giàu âm điệu.. chiến. Đó là một hình. Kết hợp nhiều phương thức. tượng cao đẹp trong. biểu đạt: miêu tả, kể chuyện,. thơ Tố Hữu. Đồng. biểu cảm.. thời bài thơ đã thể. Kết cấu đầu cuối tương ứng. hiện chân thaatjtinhf cảm mến thương và cmar phục của tác giả giành cho chú bé Lượm nói riêng và những em bé yêu. 1 2. Mưa. Sử dụng thể thơ tự do với. nước nói chung. Bài thơ co thấy sự. Đăng. những câu ngắn, nhịp nhanh. phong phú của thiên. Khoa. Sử dụng các phép nhân hóa tác. nhiên và tư thế vững. giả đã tạo dựng được hình ảnh. chãi của con người.. sống động về cơn mưa.. Từ đó thể hienj tình. Khắc họa hình ảnh người cha. cảm vui tươi và thân. đi cày về mang y nghĩa biểu. thiện của tác giả đối. trưng cho tư thế lớn lao, sức. với thiên nhiên và. mạnh và vẻ đẹp của cn người. làng quê yêu quy của. trước thiên nhiên.. mình.. Trần. Thơ. Quan sát và miêu tả thiên nhiên một cách hồn nhiên tinh tế và độc đáo. * Đặc điểm của truyện - kí..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tên. tác Thể loại. Cốt truyện. Nhân vật. Nhân. vật. kể. phẩm Bài. học Truyện. Có - Kể theo trình. - Nhân vật chính: Dế. chuyện - Dế Mèn. đường. đời đồng thoại. tự thời gian. Mèn. ( Ngôi thứ nhất ). đầu tiên Sông. - Nhân vật phụ: Dế nước Truyện. Cà Mau. Choắt, chị Cốc Đoạn trích không - Ông Hai, thằng An,. - Thằng An. có cốt truyện vì thằng Cò... ( Ngôi thứ nhất ). đây là đoạn văn tả. ( Xưng chúng tôi ). cảnh Có trình tự thời - Bố, mẹ, chú Tiến. - Người anh trai. của em gái ngắn. gian. ( Ngôi thứ nhất ). tôi Buổi. Phương... Có trình tự thời - Chú bé Ph răng, cụ. Chú bé Ph-răng. gian. gì Hô de, thầy giáo. ( Ngôi thứ nhất ). Truyện. Không có vì đây. Ha-Men Dượng Hương Thủ. Chú bé Cục và Cù. dài. là đoạn trích tả. cùng các bạn chèo. Lao. Bức. tranh Truyện. học Truyện. cuối cùng Vượt thác. Cô Tô. ngắn. nước Lao xao. ( Ngôi kể thứ nhất. vượt thác. ) cốt Anh hùng Châu Hòa. Xưng: chúng tôi Tác giả. truyện. Mãn, vợ con, tác giả,. ( Ngôi thứ nhất ). Không có. người dân - Cây tre, những. Ngôi thứ ba. kí Không. người dân - Các dân tộc Liên. Ngôi thứ ba. chính luận Hồi kí tự Không. Xô cũ Các loài hoa, ong,. truyện. bướm, chim.... bút. Nam Lòng. cảnh ngược sông. Kí - tùy Không. Cây tre Việt. Lê, anh trai, Kiều. Bút kí. yêu Bút. có.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> II.Phần tiếng Việt: 1.Phó từ: *Khái niệm : Phó từ là những từ chuyên đikèm động từ, tính từ để bổ sung y nghĩa cho động từ, tính từ. *Ví dụ: Vậy là mùa xuân mong ước đã đến. *Có 2 loai phó từ lớn: +Phó từ đúng trước động từ, tính từ: chỉ quan hệ thời gian, mức độ, sự tiép diễn tương tự, sự phủ định, sự cầu khiến. +Phó từ đứng sau động từ, tính từ: Chỉ mức độ, chỉ khả năng, chỉ kết quả và hướng. 2.So sánh : *So sánh là đối chiếu sự vật này với sự vật khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diẽn đạt. : Ví dụ:. Những ngôi sao thức ngoài kia.. Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con. Đêm nay con ngủ giấc tròn. Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. *Mô hinh cấu tạo chung : Gồm 4 phần sau:Vế A, Vế B, phương diện so sánh, từ so sánh. *Có 2 kiểu so sánh: +So sánh ngang bằng : Vế A là vế B. +So sánh không ngang bằng:Vế A chẳng bằng vế B. *Tác dụng của so sánh : Vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tạư vật, sự việc được sinh động hấp dẫn.,vừa có tác dụng biểu hiện tu tưởng tình cảm sâu sắc. 3.Nhân hoá: Nhân hoá là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật bằng những từ ngữ vốn dùng để gọi hoặc tả người,làm cho thế giới loà vật,cây cối, đồ vật trở nên gần gũi với con người, biểu lộ được những suy nghĩ ,tình cảm của con người. *Ví dụ: Trâu ơi, ta bảo trâu này..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> *Có 3 kiểu nhân hoá: +Dùng từ ngữ vốn gọi người để gọi vật. +Dùng từ chỉ hoạt động tính chất của người để chỉ những hoạt dộng tính chất của vật. +Trò chuyện,xưng hô với vật như đối với người. 4.ẩn dụ : Ân dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng nhằm làm tăng sức gợi hình gợi ảm cho sự diễn đạt. *Ví dụ:. Người Cha mái tóc bạc.. Có 4 kiểu ẩn dụ : + ẩn dụ hình thức, +ẩn dụ cách thức, +ẩn dụ phẩm chất, +ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. 5.Hoán dụ: Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng bằng tên của sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. *Ví dụ: Aó chàm đưa buổi phân li. Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay. Có 4 kiểu hoán dụ thường gặp: +Lấy cái bộ phận để chỉ cái toàn thể. +Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng. +Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật. +Lấy cái cụ thể để chỉ cái trừu tượng. 6. Các thành phần chính của câu: Câu có 2 thành phần chính: chủ ngữ và vị ngữ. * Vị ngữ: _ Trả lời cho các câu hỏi: Làm gì? làm sao?như thế nào? là gì? _ Vị ngữ thường là các động từ, cụm động từ; tính từ, cụm tính từ.; danh từ hoặc cụm danh từ..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> *Chủ ngữ: -Trả lời cho các câu hỏi: Ai? Con gì? Cái gì? -Chủ ngữ thường là danh từ, đại từ, hoặc cụm danh từ. 7. Câu trần thuật đơn: -Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành dùng để giới thiệu, tả hoặc kể vềmột sự vật, sự việc hay để nêu một y kiến. -Ví dụ: Trời / đã sáng dần lên. CN. VN. 8 Câu trần thuật đơn có từ là: -Vị ngữ thường do từ là kết hợp danh từ( cụm danh từ ) tạo thành. -Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là: + Câu định nghĩa: Ví dụ: So sánh là đối chiếu sự vật này với sự vật khác có nét tương đồng … + Câu giới thiệu: Ví dụ: Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. + Câu miêu tả: Ví dụ: Hôm nay trời trong xanh và thoáng mát. +Câu đánh gía: Ví dụ : Nó làm vậy là không tốt. 9. Câu trần thuật đơn không có từ là: -Vị ngữ thường do động từ, cụm động từ, tính từ, cụm tính từ tạo thành( Vị ngữ không có từ là đi kèm ) -Có 2 kiểu câu trần thuật đơn khôngcó từ là: + Câu miêu tả: Chủ ngữ đứng trước vị ngữ. Ví dụ: Bóng tre/ trùm lên âu yếm bản, làng, xóm , thôn. CN. VN. + Câu tồn tại: Chủ ngữ đứng sau vị ngữ. Ví dụ: Thấp thoáng / nón lá xinh xinh. VN. CN. 10. Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ: *Câu thiếu chủ ngữ *Câu thiếu vị ngũ..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> *Câu thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ. *Câu sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa các thành phần câu. III.Phần Tập Làm Văn:Văn miêu tả. *Văn tả cảnh : Bố cục của bài văn tả cảnh : +Mở bài: Giới thiệu cảnh được tả. +Thân bài: Tập trung miêu tả cảnh vật, chi tiết theo một thứ tự. +Kết bài: Thường phát biểu cảm tưởng về cảnh vật đó. *Văn tả người: Bố cục bài văn tả người: - Mở bài: giới thiệu người được tả. - Thân bài: miêu tả chi tiết đối tượng được tả: + Ngoại hình: hình dáng, khuôn mặt, máI tóc, nước da… + Cử chỉ, hành động, lời nói. + Tính cách, sở thích… - Kết bài: Thường nên nhận xét hoặc nêu cảm nghĩ của ngưòi viết về người được tả. *Bài tham khảo: - Xem bài tham khảo trong SGK/47,59,60. - Tập làm các đề1,2,3,4/49. - Tập làm các đề 1,2,3,5/94.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP VĂN 6 – HKII I. VĂN BẢN : 1. Bài học đường đời đầu tiên – Tô Hoài - Kể theo ngôi thứ nhất ( Dế Mèn kể ) - Bài học đầu tiên của Dế Mèn là không nên kiêu căng, xốc nổi a) Nghệ thuật : - Phương thức biểu đạt : kể chuyện + miêu tả - Xây dựng hình tượng nhân vật Dế Mèn gần gũi với trẻ thơ. - Sử dụng hiệu quả các phép tu từ : so sánh, nhân hóa, … - Lời văn : giàu hình ảnh, cảm xúc b) Ý nghĩa văn bản : Văn bản miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết kiêu căng, xốc nổi nên đã gây ra cái chết của Dế Choắt.Dế Mèn ân hận và rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình : tính kiêu căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác, khiến ta phải ân hận suốt đời. 2. Sông nước Cà Mau – Đoàn Giỏi a) Nghệ thuật : - Phương thức biểu đạt : miêu tả + thuyết minh - Miêu tả từ bao quát đến cụ thể - Sử dụng hiệu quả các phép tu từ - Từ ngữ : gợi hình, chính xác b) Ý nghĩa văn bản : Văn bản miêu tả thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã; cuộc sống con người ở chợ Năm Căn tấp nập, trù phú, độc đáo. Văn bản là một đoạn trích độc đáo và hấp dẫn thể hiện sự am hiểu, tấm lòng gắn bó của nhà văn với thiên nhiên và con người vùng đất Cà Mau. 3. Bức tranh cua em gái tôi – Tạ Duy Anh - Nhân vật chính : người anh + Kiều Phương - Nhân vật trung tâm : người anh - Kể theo ngôi thứ nhất ( người anh kể ) - Cô em gái trong truyện có tài năng hội họa - Trong truyện người anh đã đố kị với tài năng của cô em gái nhưng nhờ tình cảm, tấm lòng nhân hậu của người em nên người anh đã nhận ra tính xấu đó. a) Nghệ thuật : - Phương thức biểu đạt : kể chuyện + miêu tả - Kể chuyện theo ngôi thứ nhất tự nhiên, chân thật - Miêu tả chân thật, tinh tế diễn biến tâm lí của nhân vật b) Ý nghĩa văn bản :.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Văn bản kể về người anh và cô em gái có tài hội họa. Văn bản cho thấy : tình cảm trong sáng, hồn nhiên và lòng nhân hậu của cô em gái đã giúp cho người anh nhận ra phần hạn chế ở mình. Vì vậy, tình cảm trong sáng, nhân hậu bao giờ cũng lớn hơn lòng ghen ghét, đố kị. 4. Vượt thác – Võ Quảng - Nhân vật chính : Dượng Hương Thư - Phương thức biểu đạt : miêu tả a) Nghệ thuật : - Miêu tả : cảnh thiên nhiên + con người - Sử dụng hiệu quả các phép tu từ : so sánh, nhân hóa - Các chi tiết miêu tả : đặc sắc, tiêu biểu - Ngôn ngữ : giàu hình ảnh, biểu cảm, gợi nhiều liên tưởng b) Ý nghĩa văn bản : Văn bản miêu tả cảnh thiên nhiên trên sông Thu Bồn theo hành trình vượt thác vừa êm đềm vừa uy nghiêm. Nổi bật trên nền cảnh thiên nhiên rộng lớn, hùng vĩ ấy là hình ảnh dượng Hương Thư mạnh mẽ, hùng dũng khi đang vượt thác. “Vượt thác” là bài ca về thiên nhiên, đất nước quê hương, về lao động; từ đó đã nói lên tình yêu đất nước, dân tộc của nhà văn. 5. Buổi học cuôi cùng – An-phông-xơ Đô-đê - Nhân vật chính : Phrăng + Thầy Ha-men - Kể theo ngôi thứ nhất ( Phrăng kể ) - Đây là buổi học tiếng Pháp cuối cùng - Thầy Ha-men là người yêu nghề, yêu tiếng nói dân tộc, yêu nước. a) Nghệ thuật : - Kể chuyện theo ngôi thứ nhất - Xây dựng tình huống truyện độc đáo - Miêu tả tâm lí nhân vật qua tâm trạng, suy nghĩ, ngoại hình - Ngôn ngữ : tự nhiên - Sử dụng câu văn biểu cảm, từ cảm thán, các hình ảnh so sánh b) Ý nghĩa văn bản : Văn bản kể về một buổi học tiếng Pháp cuối cùng ở một lớp học vùng An-dat bị quân Phổ chiếm đóng. Truyện xây dựng thành công nhân vật thầy Ha-men và cậu bé Phrăng.Qua đó, truyện cho thấy : Tiếng nói là một giá trị văn hóa cao quy của dân tộc, yêu tiếng nói là yêu văn hóa dân tộc. Tình yêu tiếng nói dân tộc là một biểu hiện cụ thể của lòng yêu nước. Sức mạnh của tiếng nói dân tộc là sức mạnh của văn hóa, không một thế lực nào có thể thủ tiêu. Tự do của một dân tộc gắn liền với việc giữ gìn và phát triển tiếng nói dân tộc mình. Tác giả thật sự là một người yêu nước, yêu độc lập, tự do, am hiểu sâu sắc về tiếng mẹ đẻ. 6. Đêm nay Bác không ngu – Minh Huệ - Nhân vật trung tâm : Bác Hồ - Bác Hồ được miêu tả qua cái nhìn của anh chiến sĩ. a) Nghệ thuật : - Thể thơ : thơ năm chữ - Phương thức biểu đạt : tự sự + miêu tả + biểu cảm.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Lời thơ : giản dị, có nhiều hình ảnh thể hiện tình cảm tự nhiên, chân thành - Sử dụng từ láy tạo giá trị gợi hình và biểu cảm, khắc họa hình ảnh cao đẹp của Bác Hồ b) Ý nghĩa văn bản : Qua câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch, văn bản thể hiện tấm lòng yêu thương bao la của Bác Hồ với bộ đội và nhân dân; tình cảm kính yêu, cảm phục của bộ đội, nhân dân ta với Bác. 7. Lượm – Tô Hữu a) Nghệ thuật : - Thể thơ : thơ bốn chữ - Phương thức biểu đạt : tự sự + miêu tả + biểu cảm - Sử dụng nhiều từ láy : gợi hình, giàu âm điệu - Cách ngắt dòng các câu thơ ( khi tác giả hay tin Lượm hy sinh) : thể hiện sự đau xót, nghẹn ngào - Kết cấu đầu cuối tương ứng khắc sâu hình ảnh nhân vật, làm nổi bật chủ đề tác phẩm : Lượm sống mãi trong lòng chúng ta. b) Ý nghĩa văn bản : Bài thơ khắc họa hình ảnh một chú bé hồn nhiên, dũng cảm hy sinh vì nhiệm vụ kháng chiến. Đó là một hình tượng cao đẹp trong thơ Tố Hữu. Đồng thời bài thơ đã thể hiện chân thật tình cảm mến thương và cảm phục của tác giả dành cho Lượm nói riêng và những em bé yêu nước nói chung. 8. Hướng dẫn đọc thêm : MƯA – Trần Đăng Khoa a) Nghệ thuật : - Thể thơ : thơ tự do, câu ngắn, nhịp nhanh - Sử dụng phép nhân hóa - tạo dựng được hình ảnh sống động về cơn mưa - Khắc họa hình ảnh người cha đi cày về mang y nghĩa biểu trưng cho tư thế lớn lao, sức mạnh và vẻ đẹp của con người trước thiên nhiên - Miêu tả thiên nhiên : hồn nhiên, tinh tế, độc đáo b) Ý nghĩa văn bản : Bài thơ cho thấy sự phong phú của thiên nhiên và tư thế vững chãi của con người. Từ đó thể hiện tình cảm vui tươi, thân thiện của tác giả với thiên nhiên và làng quê của mình. 9. Cô Tô – Nguyễn Tuân a) Nghệ thuật : - Khắc họa hình ảnh : tinh tế, chính xác, độc đáo - Sử dụng các phép so sánh mới lạ - Từ ngữ : giàu tính sáng tạo b) Ý nghĩa văn bản : Bài văn cho thấy vẻ đẹp độc đáo của thiên nhiên trên biển đảo Cô Tô, vẻ đẹp của người lao động trên vùng đảo này. Qua đó, ta thấy tình cảm yêu quy của tác giả đối với mảnh đất quê hương. 10. Cây tre Việt Nam – Thép Mới a) Nghệ thuật : - Kết hợp giữa chính luận và trữ tình.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - Xây dựng hình ảnh : phong phú, chọn lọc, vừa cụ thể vừa mang tính biểu tượng - Sử dụng hiệu quả các phép tu từ : so sánh, nhân hóa, điệp ngữ - Lời văn : giàu nhạc điệu, có tính biểu cảm cao b) Ý nghĩa văn bản : Văn bản cho thấy vẻ đẹp và sự gắn bó của cây tre với đời sống dân tộc ta. Qua đó, ta thấy tác giả là người có hiểu biết về cây tre, có tình cảm sâu nặng, có niềm tin và tự hào chính đáng về cây tre Việt Nam. 11. Hướng dẫn đọc thêm : LÒNG YÊU NƯỚC – I. Ê-ren-bua a) Nghệ thuật : - Kết hợp giữa chính luận và trữ tình - Phương thức biểu đạt : miêu tả + biểu cảm - Miêu tả : tinh tế, lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu - Biểu hiện cảm xúc tha thiết, sôi nổi và suy nghĩ sâu sắc - Lập luận : lô-gíc và chặt chẽ b) Ý nghĩa văn bản : Lòng yêu nước bắt nguồn từ lòng yêu những gì gần gũi, thân thuộc nhất nơi nhà, xóm, phố, quê hương. Lòng yêu nước trở nên mãnh liệt trong thử thách của cuộc chiến tranh vệ quốc. Đó là bài học thấm thía mà nhà văn I-li-a Ê-ren-bua truyền tới. 12. Lao xao – Duy Khán a) Nghệ thuật : - Miêu tả : tự nhiên, sinh động, hấp dẫn - Sử dụng nhiều yếu tố dân gian : đồng dao, thành ngữ - Sử dụng hiệu quả các phép tu từ : so sánh, nhân hóa, … - Lời văn : giàu hình ảnh b) Ý nghĩa văn bản : Văn bản đã cung cấp những thông tin bổ ích và lí thú về đặc điểm một số loài chim ở làng quê nước ta, đồng thời cho thấy mối quan tâm của con người với loài vật trong thiên nhiên. Bài văn đã tác động đến người đọc tình cảm yêu quy các loài vật quanh ta, bồi đắp thêm tình yêu làng quê đất nước, 13. Cầu Long Biên – Chứng nhân lịch sử ( Thúy Lan ) a) Nghệ thuật : - Phương thức biểu đạt : thuyết minh, miêu tả, tự sự, biểu cảm - Nêu số liệu cụ thể - Sử dụng phép tu từ : so sánh, nhân hóa, … b) Ý nghĩa văn bản : Văn bản đã cho thấy y nghĩa lịch sử trọng đại của cầu Long Biên : chứng nhân đau thương và anh dũng của dân tộc ta trong chiến tranh và sức mạnh vươn lên của đất nước ta trong sự nghiệp đổi mới. Bài văn là chứng nhân cho tình yêu sâu nặng của tác giả đối với cầu Long Biên cũng như đối với thủ đô Hà Nội. 14. Bức thư cua thu lĩnh da đỏ – Xi-át-tơn a) Nghệ thuật :.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - Phép so sánh, nhân hóa, điệp ngữ và thủ pháp đối lập đã được sử dụng phong phú, đa dạng tạo nên sức hấp dẫn, thuyết phục của bức thư. - Ngôn ngữ : biểu lộ tình cảm chân thành, tha thiết với mãnh đất quê hương – nguồn sống của con người. - Khắc họa cuộc sống thiên nhiên đồng hành với cuộc sống của người da đỏ b) Ý nghĩa văn bản : Nhận thức về vấn đề quan trọng, có y nghĩa thiết thực và lâu dài : Để chăm lo và bảo vệ mạng sống của mình, con người phải biết bảo vệ thiên nhiên và môi trường sống xung quanh. 15. Động Phong Nha – Trần Hoàng a) Nghệ thuật : - Sử dụng ngôn ngữ miêu tả gợi hình, biểu cảm - Sử dụng các số liệu cụ thể, khoa học - Miêu tả sinh động, từ xa đến gần theo trình tự không gian, thời gian hành trình du lịch Phong Nha b) Ý nghĩa văn bản : Cần phải bảo vệ danh lam thắng cảnh cũng như thiên nhiên, môi trường để phát triển kinh tế du lịch và bảo vệ cuộc sống của con người. II. TIẾNG VIỆT : 1. Phó từ : a. Khái niệm phó từ : - Phó từ là những từ chuyên đi kèm với động từ, tính từ, để bổ sung y nghĩa cho động từ, tính từ b. Các loại phó từ: Có 2 loại lớn : - Phó từ đứng trước động từ, tính từ : Thường bổ sung y nghĩa về quan hệ thời gian, mức độ, sự tiếp diễn tương tự, sự phủ định, sự cầu khiến - Phó từ đứng sau động từ, tính từ : Bổ sung y nghĩa về mức độ, khả năng, kết quả và hướng 2. So sánh : a. Khái niệm so sánh : So sánh là đối chiếu sự vật này với sự vật khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. VD: Môi đỏ như son. 2. Cấu tạo của phép so sánh : Mô hình phép so sánh : gồm 4 phần Vế A (Sự vật được so sánh). Phương diện so sánh. Từ so sánh. Môi. đỏ. như. VD: Da trắng như tuyết. (1) (2) (3) (4) c. Các kiểu so sánh : Căn cứ vào các từ so sánh ta có hai kiểu so sánh : - So sánh ngang bằng. Vế B (Sự vật dùng để so sánh.) son.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> ( Từ so sánh : như, giống, tựa, y hệt, y như, như là, …) - So sánh không ngang bằng ( Từ so sánh : hơn, thua, chẳng bằng, khác hẳn, chưa bằng, …) d. Tác dụng: - Giúp sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động. - Giúp thể hiện sâu sắc tư tưởng tình cảm của tác giả. 3. Nhân hóa : a. Khái niệm nhân hóa : Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật… bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người; làm cho con vật, cây cối… trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người. b. Các kiểu nhân hóa: Có 3 kiểu : a/ Dùng những từ vốn gọi người  để gọi vật VD: Bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay cùng đến nhà Lão Miệng. b/ Dùng những từ chỉ hoạt động, tính chất của người  để chỉ hoạt động, tính chất của vật VD: Con mèo nhớ thương con chuột. c/ Trò chuyện, xưng hô với vật như với người VD: Trâu ơi. Ta bảo trâu này. 4. Ẩn dụ : a. Khái niệm ẩn dụ : - Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. b. Các kiểu ẩn dụ: Có 4 kiểu ẩn dụ thường gặp. - Ẩn dụ hình thức - Ẩn dụ cách thức - Ẩn dụ phẩm chất - Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác 5. Hoán dụ : a. Khái niệm hoán dụ : - Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. b. Các kiểu hoán dụ. Có 4 kiểu : - Lấy bộ phận để gọi toàn thể - Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng - Lấy dấu hiệu sự vật để gọi sự vật - Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng c. So sánh ẩn dụ và hoán dụ : * Giống nhau : - Đều gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác - Nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> * Khác nhau : Ẩn dụ - Dựa vào nét tương đồng về : + Hình thức + Cách thức + Phẩm chất + Chuyển đổi cảm giác. Hoán dụ - Dựa vào quan hệ gần gũi : + Bộ phận với toàn thể + Cụ thể với trừu tượng + Dấu hiệu của sự vật với sự vật + Vật chứa đựng với vật bị chứa đựng. 6. Các thành phần chính của câu : a. Phân biệt TPC với TPP của câu. - Thành phần chính : là thành phần bắt buộc phải có mặt trong câu để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một y trọn vẹn. ( CN + VN ) - Thành phần phụ : là thành phần không bắt buộc phải có mặt trong câu ( trạng ngữ, … ) b. Vị ngữ: - Là thành phần chính của câu - Có khả năng kết hợp với các phó từ chỉ quan hệ thời gian ở phía trước. - Trả lời cho các câu hỏi : Làm gì? Là gì? Làm sao? Như thế nào? - Cấu tạo : động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ, danh từ hoặc cụm danh từ. - Trong câu có thể có một hoặc nhiều vị ngữ. c. Chủ ngữ: - Là thành phần chính của câu - Nêu tên của sự vật, hiện tượng, … được nói đến ở vị ngữ. - Trả lời cho các câu hỏi : Ai? Cái gì? Con gì? - Cấu tạo : danh từ hoặc cụm danh từ, động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ. - Trong câu có thể có một hoặc nhiều chủ ngữ. 7. Câu trần thuật đơn : * Câu trần thuật đơn : - Cấu tạo : Là loại câu do một cụm C – V tạo thành ( Câu đơn ) ( Lưu y: câu có 1 CN và nhiều VN hoặc câu có nhiều CN và 1 VN đều được xem là câu đơn ) - Chức năng : Dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến. 8. Câu trần thuật đơn có từ là : a. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là” : - Vị ngữ thường do từ “là” kết hợp với danh từ (CDT) tạo thành. Ngoài ra, có thể kết hợp với động từ ( cụm động từ ), tính từ ( cụm tính từ ). - Khi biểu thị y phủ định nó kết hợp với các cụm từ “không phải, chưa phải”. b. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là : Một số kiểu đáng chú y : - Câu định nghĩa - Câu miêu tả - Câu đánh giá - Câu giới thiệu 9. Câu trần thuật đơn không có từ là : a. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ “là” :.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> - Vị ngữ thường do động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành. - Khi biểu thị y phủ định, vị ngữ kết hợp với các từ không, chưa. b. Các kiểu câu trần thuật đơn không có từ “là”: - Câu miêu tả : CN - VN VD: Con chim / đang bay. - Câu tồn tại : VN - CN VD: Trong nhà, có / khách. 10. Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ : a. Câu thiếu chủ ngữ: Nguyên nhân sai: Lầm trạng ngữ với chủ ngữ. Sửa: - Thêm chủ ngữ - Biến trạng ngữ  chủ ngữ b. Câu thiếu vị ngữ: - Nguyên nhân: Lầm định ngữ là vị ngữ. - Sửa: + Thêm vị ngữ: + Biến định ngữ  chủ ngữ - Nguyên nhân: Lầm phần phụ chú là vị ngữ. - Sửa: + Thêm vị ngữ + Thay dấu phẩy bằng từ là c. Câu thiếu cả chủ ngữ. + Nguyên nhân: chưa phân biệt được trạng ngữ và chủ ngữ, vị ngữ.  Cách chữa lỗi. Bổ sung nòng cốt chủ vị. d. Câu sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa các thành phần câu - Nguyên nhân: sắp xếp các thành phần câu không hợp ly. - Cách chữa lỗi. Viết lại cho đúng với trật tự ngữ pháp, ngữ nghĩa. III. TẬP LÀM VĂN : 1. Văn tả cảnh : - Mở bài : Giới thiệu cảnh định tả - Thân bài : + Tả khái quát + Tả chi tiết : tả theo trình tự thời gian, không gian Lưu y: Vận dụng so sánh, liên tưởng, tưởng tượng, nhân hóa, … và dùng tất cả các giác quan để cảm nhận, miêu tả. - Kết bài : Cảm nghĩ về cảnh được tả 2. Văn tả người :.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> * Tả chân dung : - Mở bài : Giới thiệu người định tả - Thân bài : + Tả ngoại hình : Tuổi? Khuôn mặt? Nụ cười? Giọng nói? Làn da? Mái tóc? Bàn tay? Vóc dáng? …. + Tả tính tình : Hiền; sở thích? Thương người, thương yêu động vật, thiên nhiên? Nghiêm khắc? Chăm chỉ? Biết quan tâm giúp đỡ mọi người? Lưu y: Tả tính tình qua cử chỉ, lời nói, hành động, việc làm… Vận dụng so sánh, liên tưởng, tưởng tượng, … - Kết bài : Cảm nghĩ về người được tả + mong ước của em. * Tả người đang hoạt động, làm việc : - Mở bài : Giới thiệu người với công việc của họ đang làm mà em sẽ tả ( Ai? Em thấy lúc nào? Họ đang làm gì? Ở đâu? ) - Thân bài : + Tả ngoại hình : Tuổi? Khuôn mặt? Nụ cười? Giọng nói? Làn da? Mái tóc? Bàn tay? Vóc dáng? …. Lưu y: Cần lựa chọn những chi tiết phù hợp với công việc họ đang làm. Ở trên chỉ là những gợi y chung chứ không phải riêng từng hành động + Tả trình tự việc làm của người đó : Làm gì trước? Làm gì sau? Kết quả việc làm của họ? ( Vận dụng so sánh, liên tưởng, tưởng tượng, … để bài văn hay hơn ) - Kết bài : Cảm nghĩ về người được tả 3.Cần chú ý khi t¶ ngêi: * Tả ngời là gợi tả về các nét ngoại hình, t thế, tính cách, hành động, lời nói.... của nhân vật đợc miêu tả. * Phân biệt đối tợng miêu tả theo yêu cầu: - T¶ ch©n dung nh©n vËt (cÇn t¶ nhiÒu vÒ ngo¹i h×nh, tÝnh nÕt...) - Tả ngời trong t thế làm việc (tả ngời trong hành động: chú ý các chi tiết thể hiện cử chỉ, tr¹ng th¸i c¶m xóc) * C¸ch miªu t¶: - Mở bài: Giới thiệu ngời đợc tả (chú ý đến mối quan hệ của ngời viết với nhân vật đợc tả, tên, giới tính và ấn tợng chung về ngời đó) - Th©n bµi: + Miªu t¶ kh¸i qu¸t h×nh d¸ng, tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp.. + tả chi tiết: ngoại hình, cử chỉ, hành động, lời nói... (chú ý tả ngời trong công việc cần quan sát tinh tế vào các động tác của từng bộ: khuôn mặt thay đổi, trạng thái cảm xúc, ánh mắt...). VÝ dô: Dợng Hơng Th nh một pho tợng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt,.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> quai hµm b¹nh ra, cÆp m¾t n¶y löa gh× trªn ngän sµo gièng nh mét hiÖp sÜ cña Trêng S¬n oai linh hïng vÜ. (Vâ Qu¶ng) + Thông qua tả để khơi gợi tính cách nhân vật: qua tả các chi tiết ngời đọc có thể cảm nhận đợc tính cách của đối tợng và thái độ của ngời miêu tả đối với đối tợng đó. - Kết bài: Nhận xét hoặck nêu cảm nghĩ của ngời viết về ngời đợc miêu tả. . Miªu t¶ s¸ng t¹o §èi tîng miªu t¶ thêng xuÊt hiÖn trong h×nh dung tëng tîng cã b¾t nguån tõ mét c¬ së thùc tÕ nào đó. * Tả ngời trong tởng tởng: nhân vật thờng là những ngời có đặc điểm khác biệt với ngời thờng nh c¸c nh©n vËt «ng Tiªn, «ng Bôt trong cæ tÝch hay mét ngêi anh hïng trong truyÒn thuyÕt....CÇn dựa vào đặc điểm có tính bản chất để tởng tợng những nét ngoại hình cho phù hợp, tạo sự hấp dẫn Lu ý: Dù miêu tả theo cách nào và đối tợng nào cũng cần chú ý vận dụng ví von so sánh để bài văn miêu tả cói nét độc đáo mang tính cá nhân rõ. 4 một số đề và dàn bài §Ò 1. Miªu t¶ c« gi¸o ®ang say sa gi¶ng bµi trªn líp. - Më bµi: Giíi thiÖu khung c¶nh líp häc, tªn c« gi¸o hoÆc tªn m«n häc. - Th©n bµi: Miªu t¶ nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ cö chØ, h×nh d¸ng, ®iÖu bé, biÓu hiÖn s ph¹m cña c« gi¸o... g¾n víi diÔn biÕn cña bµi häc hoÆc giê häc. - Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về cô giáo qua giờ học đó. *§Ò bµi: H·y t¶ mét ngêi b¹n th©n cña em. *Bµi viÕt Em và An không ở cùng khu tập thể, thế nhng ngay từ khi đi học lớp một chúng em đã rất th©n nhau. Chóng em ngåi cïng bµn, mÆc nh÷ng bé quÇn ¸o gièng nhau vµ mçi buæi ®i häc vÒ chúng em lại cùng nhau đi chung một con đờng, bạn An thờng chia tay em trớc bởi nhà bạn gần trờng hơn nhà em. Song có một điều đã giúp chúng em thân nhau hơn là bởi chúng em rất ham học. Sau giờ học ở trờng, chúng em lại đến nhà nhau để ôn bài và cùng nhau giải những bài toán khã. B¹n An cña em rÊt xinh, tr¸i ngîc víi níc da b¸nh mËt cña em th× b¹n l¹i cã níc da tr¾ng mÞn, lúc nào cũng phơn phớt hồng nh đợc đánh một lớp phấn mỏng. Nhất là vào những ngày hè da của bạn lại càng nh đẹp hơn. Bạn còn có khuôn mặt tròn bầu bĩnh trông rất đáng yêu, chiếc mũi nhỏ nhắn thẳng tắp trông thật thanh tú, cặp môi đỏ tơi nh vừa đợc thoa son. Nụ cời của bạn cũng rất tơi, mỗi khi bạn cời lại khoe chiếc răng khểnh rất duyên. Chơi với nhau đã khá lâu, ấy vậy mà lúc nào nhìn thấy bạn em cũng thấy bạn thật xinh thật đáng yêu. Bạn An của em còn có một giọng hát rÊt hay, b¹n lµ c©y v¨n nghÖ cña trêng, mçi khi trêng cã v¨n nghÖ b¹n An l¹i tham gia. Trong buæi.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> ca nhạc giọng hát của An luôn đợc các bạn trong trờng yêu thích và thờng tặng cho bạn những trµng ph¸o tay to nhÊt. H¬n thÕ, An cßn lµ mét ngêi rÊt t×nh c¶m, em nhí cã lÇn bÞ èm em ph¶i nghØ häc mÊy ngµy, An đến mang vở về chép bài hộ em sau đó bạn còn đến giảng lại bài cho em hiểu. Và có lần em bị đau chân không tự mình đi học đợc, An cũng đến giúp em đi. Về vấn đề học hành thì em và An mỗi đứa lại có một sở trờng riêng. An thì đam mê các môn tự nhiên, còn em thì thích học Văn. Và một câu chuyện đã xảy ra nh thế này. Hôm đó có tiết bài tËp To¸n, Êy vËy mµ tèi h«m tríc do m¶i mª xem phim ho¹t h×nh em kh«ng kÞp lµm hÕt bµi tËp, đến lớp em rất lo lắng, lỡ đâu cô giáo lại gọi lên kiểm tra vở thì em sẽ bị điểm kém. Thế là em đành đánh liều mợn vở của An với ý định chép bài. Em cứ tởng An sẽ vui vẻ cho em mợn vì chúng em là bạn thân của nhau cơ mà. Nhng thật bất ngờ An đã không đồng ý và bạn nói: - M×nh kh«ng muèn b¹n trë thµnh ngêi kh«ng trung thùc. Lúc đó đang lo lắng về chuyện bị cô phạt nên em rất tự ái, sau buổi học đó em không đợi bạn về cùng. Ngay buổi chiều hôm đó An xuống nhà em chơi. Bạn vui vẻ gọi em ra và sau khi nghe bạn phân tích em hiểu bạn đã đúng. Việc mợn vở bạn để chép bài là sai. Em thầm cảm ơn vì An đã giúp em hiểu hơn về lòng chân thực. Chúng em lại chơi thân với nhau nh xa. Ngay chiều hôm đó em và Lan rủ nhau đi ăn chè món chÌ mµ em víi b¹n rÊt thÝch. Hè vừa rồi em đợc bố mẹ cho về quê chơi, em đã xin phép bố mẹ An cho bạn về cùng. En và An vô cùng sung sớng khi đợc bố mẹ An đồng ý. Thế là chúng em lại có những ngày hè ở bên nhau vµ thêi gian dêng nh cµng gióp em vµ Lan hiÓu nhau ¬n, yªu quý nhau h¬n. *§Ò bµi: Dùa vµo v¨n b¶n Bøc tranh cña em em g¸i t«i, h·y miªu t¶ l¹i h×nh ¶nh ngêi em g¸i theo trÝ tëng tîng cña em. *Bµi viÕt Kiều phơng là tên mẹ đặt cho cô em gái nhỏ của tôi. Những cả nhà tôi lại gọi nó bằng một cái tªn dÔ mÕn lµ MÌo. Ch¶ lµ nã m¶i mª vÏ tranh l¾m l¾m nªn mÆt mòi lóc nµo còng lem luèc tr«ng ngé nghÜnh nh mét chó mÌo con. T«i yªu em KiÒu Ph¬ng l¾m! Nh÷ng nghÜ l¹i mµ thÊy thËt buån vì có lần tôi đã c xử không tốt với Phơng Mèo mê hội hoạ lắm! Trớc đây, khi cha trở thành “hoạ sĩ”, nó cứ say xa suốt cả ngày với đống nguyên liệu có sẵn trong nhà để chế ra những lọ bột màu làm thuốc vẽ. Hàng ngày khi cha “tác nghiệp:, khuôn mặt mặt nó trông trắng trẻo, bầu bĩnh, với một đôi mắt đen lay láy thật dễ thơng, Mẹ tôi nói, mèo đẹp nhất ở cái mũi dọc dừa. Nên lúc nào vui nó lại chỉ vào cái mũi ra vẻ vui mừng lắm. Mới mời tuổi mà tôi đã rất bất ngờ vì tóc nó đẹp, đen lánh nh mun. Mái tóc lúc nào cũng đợc bé bện họn gàng thành hai bím đuôi sam treo trên đôi vai gầy mỏng. Mét h«m ®i häc vÒ t«i lao ngay ra vên æi Nhngkh×a! MÌo ®ang lµm g× vËy? T«i tiÕn l¹i råi nÊp ë mét gãc c©y. å th× ra con bÐ l¹i ch¬i trß chÕ nh÷ng lä bét mÇu. Tr«ng nã cã vÎ thÝch thó l¾m, hai bÝm tã ®u«i sam sung rung rugn cø ®a qua ®a l¹i liªn håi..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> Thế rồi bímật của Mèo con cũng bị lộ vào ngày chú Tiến Lê - bạn của bố đến chơi. Nhng thực ra phải kể đến bé Quỳnh, con gái của chú hoạ sĩ, em mới là ngời phát hiện ra những bức vẽ của Mèo con chú Lê ngạc nhiên vô cùng trớc "bộ su tập" của Kiều Phơng và rồi chú khẳng định: "Con bÐ sÏ lµ mét nh©n tµi". Từ hôm đó, cả gia đình đề chú trọng tới Mỡo con làm tôi có cảm giác nh một ngời thừa. Hàng ngày cứ nhìn thấy nó mặc bộ váy mới nào là tôi lại tìm những lời tốt đẹp mà khen ngợi nhng mấy hôm vừa rồi dù trông nó lung linh lắm, tôi cũng chẳng thèm quở đến. Tôi bắt đầu thấy ganh tị với đôi bàn tay có những ngón búp măng thon dài của Kiều Phơng. và nói tóm lại tôi thấy chán mọi ngêi. Nhng mọi chuyện đã thay đổi từ hôm cả nhà tôi cùng mèo đi nhận giải vì Mỡo đạt giải nhất trong cuéc thi héi ho¹ mï. T«i s÷ng sê tríc bøc tranh cßn Mìo cø hÝch hÝch c¸i mòi däc dõa vµo má tôi mà tự hào lắm. Lúc ấy tôi chợt nhìn qua đôi mắt của Kiều Phờng. Hình nh tôi vừa nhận ra trong ¸nh m¾t Êy mét niÒm th¬ng yªu s©u s¾c l¾m. Mèo con ơi! Tha lỗi cho anh nhé! Anh đã trách lầm em. Từ nay anh hứa sẽ là một ngời anh tốt. Và rồi trên con đờng học tập, anh em mình sẽ lại tiếp tục thi đua. *§Ò bµi: MÑ lµ ngêi gÇn gòi vµ th©n thiÕt víi em. H·y t¶ vµ kÓ l¹i mét vµi kû niÖm vÒ mÑ. Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn theo con Hai câu thơ đúng là một chân lý chẳng bao giờ thay đổi cả. Ngời con trong mắt mẹ luôn nhỏ bé thân thơng và non nớt trớc cuộc đời. Còn con, ngay từ ngày cất tiếng nói đầu tiên, con đã líu lô gäi "mÑ" gäi "bµ". Kû niÖm vÒ mÑ sÏ cßn m·i trong em vµ trong mçi chóng ta ch¼ng bao giê phai nh¹t. Mẹ em xinh lắm. Một ngời phụ nữ đã bớc qua tuổi ba mơi lăm mà dỏng ngời thon thả. Mẹ em hiểu về nghệ thuật nên những bụ̣ đồ mẹ mặc luôn toát lên một vẻ đẹp riêng ấy đầy cá tính. Mẹ đẹp mµ ch¼ng bao giê lÉn víi ai. Da mẹ trắng và rất mịn màng. Dù đã lớn nhng cái thói quen đợc vuốt lên má mẹ những lúc mẹ ngồi bên vẫn tạo ra sự thích thú vô cùng. Mặt mẹ đẹp và phúc hậu. Đôi gò má dù đã bắt đầu có dấu hiệu nhô cao, nhng chiếc mũi dọc dừa và đôi mắt đen vẫn khiến mẹ cuốn hút lắm. Mẹ chẳng bao giê cêi to c¶ nhng mçi lÇn em gÆp ®iÒu g× buån phiÒn trªn líp, vÒ nhµ chØ nh×n thÊy nô cêi mỉm của hàm răng trắng đều nh chia của mẹ là mọi bực bội tan đi hết cả. Dù việc nhà bộn rộn mẹ vẫn lo lắng cho bố con em rất chu đáo. Nhất là những bừa cơm mẹ nÊu, ch¼ng bao giê em vµ bè thÊy cã ®iÒu g× ph¶i phµn nµn. MÑ bËn thÕ mµ kh«ng hiÓu sao vÉn rÊt năng động trong công việc của cơ quan. Năm nào mẹ cũng mang về giấy khen và phần thởng. Mẹ thËt tµi t×nh. Còn kỷ niệm về mẹ ? Nó nh một cái kho đầy ắp không biết tự bao giờ. Hôm ấy mẹ đèo em đến cổng nhng em vừa sợ vừa nũng nịu nhất định không chịu vào trờng. Nhng rồi em nhanh chãng bÞ thuyÕt phôc b»ng nh÷ng lêi nãi ngät ngµo, b»ng nô cêi vµ ¸nh m¾t cña mÑ. Em cÇm tay c« bíc vµo buæi häc ®Çu tiªn..

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Lại nhớ một lần khác em đá bóng làm vỡ một cái lọ hoa. Tuy cái lọ không đắn giá nhng đó là kỷ niệm về một ngời bạn cũ của mẹ đã mất cách đó vài năm. Mẹ không hề mắng nhng chỉ nhìn sự tiÕc nuèi xãt th¬ng vµ t©m tr¹ng cña mÑ lóc Êy mµ em thÊy thÊm thÝa vµ ©n hËn v« cïng. Năm tháng trôi đi, em đã lớn song cha hề dời xa mẹ. Quê hơng vẫn ngày một mở rộng hơn bên mẹ mỗi ngày. Mẹ ơi! Con sẽ chuẩn bị vững vàng để khi xa mẹ con sẽ bay cao, bay xa bằng chính đôi chính mơ ớc mà mẹ đã chắp cho tuổi thơ con. *Bài tham khảo: - Xem bài tham khảo trong SGK/47,59,60. - Tập làm các đề1,2,3,4/49. - Tập làm các đề 1,2,3,5/94. . T¶ ngêi * Tả ngời là gợi tả về các nét ngoại hình, t thế, tính cách, hành động, lời nói.... của nhân vật đợc miêu tả. * Phân biệt đối tợng miêu tả theo yêu cầu: - T¶ ch©n dung nh©n vËt (cÇn t¶ nhiÒu vÒ ngo¹i h×nh, tÝnh nÕt...) - Tả ngời trong t thế làm việc (tả ngời trong hành động: chú ý các chi tiết thể hiện cử chỉ, tr¹ng th¸i c¶m xóc) * C¸ch miªu t¶: - Mở bài: Giới thiệu ngời đợc tả (chú ý đến mối quan hệ của ngời viết với nhân vật đợc tả, tên, giới tính và ấn tợng chung về ngời đó) - Th©n bµi: + Miªu t¶ kh¸i qu¸t h×nh d¸ng, tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp.. + tả chi tiết: ngoại hình, cử chỉ, hành động, lời nói... (chú ý tả ngời trong công việc cần quan sát tinh tế vào các động tác của từng bộ: khuôn mặt thay đổi, trạng thái cảm xúc, ánh mắt...). VÝ dô: Dợng Hơng Th nh một pho tợng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hµm b¹nh ra, cÆp m¾t n¶y löa gh× trªn ngän sµo gièng nh mét hiÖp sÜ cña Trêng S¬n oai linh hïng vÜ..

<span class='text_page_counter'>(24)</span> (Vâ Qu¶ng) + Thông qua tả để khơi gợi tính cách nhân vật: qua tả các chi tiết ngời đọc có thể cảm nhận đợc tính cách của đối tợng và thái độ của ngời miêu tả đối với đối tợng đó. - Kết bài: Nhận xét hoặck nêu cảm nghĩ của ngời viết về ngời đợc miêu tả. . Miªu t¶ s¸ng t¹o §èi tîng miªu t¶ thêng xuÊt hiÖn trong h×nh dung tëng tîng cã b¾t nguån tõ mét c¬ së thùc tÕ nào đó. * Tả ngời trong tởng tởng: nhân vật thờng là những ngời có đặc điểm khác biệt với ngời thờng nh c¸c nh©n vËt «ng Tiªn, «ng Bôt trong cæ tÝch hay mét ngêi anh hïng trong truyÒn thuyÕt....CÇn dựa vào đặc điểm có tính bản chất để tởng tợng những nét ngoại hình cho phù hợp, tạo sự hấp dẫn Lu ý: Dù miêu tả theo cách nào và đối tợng nào cũng cần chú ý vận dụng ví von so sánh để bài văn miêu tả cói nét độc đáo mang tính cá nhân rõ. 3. CÇn chó ý chi tiÕt khi miªu t¶. VÝ dô: a) Về cảnh mùa đông, có thể nên những đặc điểm - BÇu trêi ©m u, nhiÒu m©y. - Giã l¹nh, cã thÓ cã ma phïn. - C©y cèi rông l¸ chê cµnh. - Chim trãc bay ®i tr¸nh rÐt. - Trong nhà, ngời ta đốt lửa sởi. b) Về khuôn mặt mẹ có thể chú ý tới các đặc điểm - H×nh d¸ng khu«n mÆt (trßn, tr¸i xoan...). - VÇng tr¸n. - Tóc ôm khuôn mặt hai đợc búi lên? - §«i m¾t, miÖng. - Níc da, vÎ hiÒn hËu, t¬i t¾n... c) T¶ mét em bÐ chõng 4 - 5 tuæi: - M¾t ®en trßn ng©y th¬; - Môi đỏ nh son; - Ch©n tay mòm mÜm; - MiÖng cêi toe toÐt; - Níc da tr¾ng mÞn; - Nãi cha sâi... d) T¶ mét cô giµ:.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> -Tãc tr¾ng da måi; - CÆp m¾t tinh anh; - D¸ng vÎ chËm ch¹p hoÆ nhanh nhÑn; - Giäng nãi trÇm Êm... - Cô giáo đang say sa giảng bài trên lớp: giọng nói trong trẻo, cử chỉ âu yếm ân cần, đôi mắt lÊp l¸nh khÝch lÖ... 4. CÇn chó ý thø tù khi miªu t¶. VÝ dô: IV. một số đề và dàn bài §Ò 1. Miªu t¶ c« gi¸o ®ang say sa gi¶ng bµi trªn líp. - Më bµi: Giíi thiÖu khung c¶nh líp häc, tªn c« gi¸o hoÆc tªn m«n häc. - Th©n bµi: Miªu t¶ nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ cö chØ, h×nh d¸ng, ®iÖu bé, biÓu hiÖn s ph¹m cña c« gi¸o... g¾n víi diÔn biÕn cña bµi häc hoÆc giê häc. - Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về cô giáo qua giờ học đó. *§Ò bµi: H·y t¶ mét ngêi b¹n th©n cña em. *Bµi viÕt Em và An không ở cùng khu tập thể, thế nhng ngay từ khi đi học lớp một chúng em đã rất th©n nhau. Chóng em ngåi cïng bµn, mÆc nh÷ng bé quÇn ¸o gièng nhau vµ mçi buæi ®i häc vÒ chúng em lại cùng nhau đi chung một con đờng, bạn An thờng chia tay em trớc bởi nhà bạn gần trờng hơn nhà em. Song có một điều đã giúp chúng em thân nhau hơn là bởi chúng em rất ham học. Sau giờ học ở trờng, chúng em lại đến nhà nhau để ôn bài và cùng nhau giải những bài toán khã. B¹n An cña em rÊt xinh, tr¸i ngîc víi níc da b¸nh mËt cña em th× b¹n l¹i cã níc da tr¾ng mÞn, lúc nào cũng phơn phớt hồng nh đợc đánh một lớp phấn mỏng. Nhất là vào những ngày hè da của bạn lại càng nh đẹp hơn. Bạn còn có khuôn mặt tròn bầu bĩnh trông rất đáng yêu, chiếc mũi nhỏ nhắn thẳng tắp trông thật thanh tú, cặp môi đỏ tơi nh vừa đợc thoa son. Nụ cời của bạn cũng rất tơi, mỗi khi bạn cời lại khoe chiếc răng khểnh rất duyên. Chơi với nhau đã khá lâu, ấy vậy mà lúc nào nhìn thấy bạn em cũng thấy bạn thật xinh thật đáng yêu. Bạn An của em còn có một giọng hát rÊt hay, b¹n lµ c©y v¨n nghÖ cña trêng, mçi khi trêng cã v¨n nghÖ b¹n An l¹i tham gia. Trong buæi ca nhạc giọng hát của An luôn đợc các bạn trong trờng yêu thích và thờng tặng cho bạn những trµng ph¸o tay to nhÊt. H¬n thÕ, An cßn lµ mét ngêi rÊt t×nh c¶m, em nhí cã lÇn bÞ èm em ph¶i nghØ häc mÊy ngµy, An đến mang vở về chép bài hộ em sau đó bạn còn đến giảng lại bài cho em hiểu. Và có lần em bị đau chân không tự mình đi học đợc, An cũng đến giúp em đi. Về vấn đề học hành thì em và An mỗi đứa lại có một sở trờng riêng. An thì đam mê các môn.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> tự nhiên, còn em thì thích học Văn. Và một câu chuyện đã xảy ra nh thế này. Hôm đó có tiết bài tËp To¸n, Êy vËy mµ tèi h«m tríc do m¶i mª xem phim ho¹t h×nh em kh«ng kÞp lµm hÕt bµi tËp, đến lớp em rất lo lắng, lỡ đâu cô giáo lại gọi lên kiểm tra vở thì em sẽ bị điểm kém. Thế là em đành đánh liều mợn vở của An với ý định chép bài. Em cứ tởng An sẽ vui vẻ cho em mợn vì chúng em là bạn thân của nhau cơ mà. Nhng thật bất ngờ An đã không đồng ý và bạn nói: - M×nh kh«ng muèn b¹n trë thµnh ngêi kh«ng trung thùc. Lúc đó đang lo lắng về chuyện bị cô phạt nên em rất tự ái, sau buổi học đó em không đợi bạn về cùng. Ngay buổi chiều hôm đó An xuống nhà em chơi. Bạn vui vẻ gọi em ra và sau khi nghe bạn phân tích em hiểu bạn đã đúng. Việc mợn vở bạn để chép bài là sai. Em thầm cảm ơn vì An đã giúp em hiểu hơn về lòng chân thực. Chúng em lại chơi thân với nhau nh xa. Ngay chiều hôm đó em và Lan rủ nhau đi ăn chè món chÌ mµ em víi b¹n rÊt thÝch. Hè vừa rồi em đợc bố mẹ cho về quê chơi, em đã xin phép bố mẹ An cho bạn về cùng. En và An vô cùng sung sớng khi đợc bố mẹ An đồng ý. Thế là chúng em lại có những ngày hè ở bên nhau vµ thêi gian dêng nh cµng gióp em vµ Lan hiÓu nhau ¬n, yªu quý nhau h¬n. *§Ò bµi: Dùa vµo v¨n b¶n Bøc tranh cña em em g¸i t«i, h·y miªu t¶ l¹i h×nh ¶nh ngêi em g¸i theo trÝ tëng tîng cña em. *Bµi viÕt Kiều phơng là tên mẹ đặt cho cô em gái nhỏ của tôi. Những cả nhà tôi lại gọi nó bằng một cái tªn dÔ mÕn lµ MÌo. Ch¶ lµ nã m¶i mª vÏ tranh l¾m l¾m nªn mÆt mòi lóc nµo còng lem luèc tr«ng ngé nghÜnh nh mét chó mÌo con. T«i yªu em KiÒu Ph¬ng l¾m! Nh÷ng nghÜ l¹i mµ thÊy thËt buån vì có lần tôi đã c xử không tốt với Phơng Mèo mê hội hoạ lắm! Trớc đây, khi cha trở thành “hoạ sĩ”, nó cứ say xa suốt cả ngày với đống nguyên liệu có sẵn trong nhà để chế ra những lọ bột màu làm thuốc vẽ. Hàng ngày khi cha “tác nghiệp:, khuôn mặt mặt nó trông trắng trẻo, bầu bĩnh, với một đôi mắt đen lay láy thật dễ thơng, Mẹ tôi nói, mèo đẹp nhất ở cái mũi dọc dừa. Nên lúc nào vui nó lại chỉ vào cái mũi ra vẻ vui mừng lắm. Mới mời tuổi mà tôi đã rất bất ngờ vì tóc nó đẹp, đen lánh nh mun. Mái tóc lúc nào cũng đợc bé bện họn gàng thành hai bím đuôi sam treo trên đôi vai gầy mỏng. Mét h«m ®i häc vÒ t«i lao ngay ra vên æi Nhngkh×a! MÌo ®ang lµm g× vËy? T«i tiÕn l¹i råi nÊp ë mét gãc c©y. å th× ra con bÐ l¹i ch¬i trß chÕ nh÷ng lä bét mÇu. Tr«ng nã cã vÎ thÝch thó l¾m, hai bÝm tã ®u«i sam sung rung rugn cø ®a qua ®a l¹i liªn håi. Thế rồi bímật của Mèo con cũng bị lộ vào ngày chú Tiến Lê - bạn của bố đến chơi. Nhng thực ra phải kể đến bé Quỳnh, con gái của chú hoạ sĩ, em mới là ngời phát hiện ra những bức vẽ của Mèo con chú Lê ngạc nhiên vô cùng trớc "bộ su tập" của Kiều Phơng và rồi chú khẳng định: "Con bÐ sÏ lµ mét nh©n tµi". Từ hôm đó, cả gia đình đề chú trọng tới Mỡo con làm tôi có cảm giác nh một ngời thừa. Hàng ngày cứ nhìn thấy nó mặc bộ váy mới nào là tôi lại tìm những lời tốt đẹp mà khen ngợi nhng mấy hôm vừa rồi dù trông nó lung linh lắm, tôi cũng chẳng thèm quở đến. Tôi bắt đầu thấy ganh tị với.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> đôi bàn tay có những ngón búp măng thon dài của Kiều Phơng. và nói tóm lại tôi thấy chán mọi ngêi. Nhng mọi chuyện đã thay đổi từ hôm cả nhà tôi cùng mèo đi nhận giải vì Mỡo đạt giải nhất trong cuéc thi héi ho¹ mï. T«i s÷ng sê tríc bøc tranh cßn Mìo cø hÝch hÝch c¸i mòi däc dõa vµo má tôi mà tự hào lắm. Lúc ấy tôi chợt nhìn qua đôi mắt của Kiều Phờng. Hình nh tôi vừa nhận ra trong ¸nh m¾t Êy mét niÒm th¬ng yªu s©u s¾c l¾m. Mèo con ơi! Tha lỗi cho anh nhé! Anh đã trách lầm em. Từ nay anh hứa sẽ là một ngời anh tốt. Và rồi trên con đờng học tập, anh em mình sẽ lại tiếp tục thi đua. *§Ò bµi: MÑ lµ ngêi gÇn gòi vµ th©n thiÕt víi em. H·y t¶ vµ kÓ l¹i mét vµi kû niÖm vÒ mÑ. Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn theo con Hai câu thơ đúng là một chân lý chẳng bao giờ thay đổi cả. Ngời con trong mắt mẹ luôn nhỏ bé thân thơng và non nớt trớc cuộc đời. Còn con, ngay từ ngày cất tiếng nói đầu tiên, con đã líu lô gäi "mÑ" gäi "bµ". Kû niÖm vÒ mÑ sÏ cßn m·i trong em vµ trong mçi chóng ta ch¼ng bao giê phai nh¹t. Mẹ em xinh lắm. Một ngời phụ nữ đã bớc qua tuổi ba mơi lăm mà dỏng ngời thon thả. Mẹ em hiểu về nghệ thuật nên những bụ̣ đồ mẹ mặc luôn toát lên một vẻ đẹp riêng ấy đầy cá tính. Mẹ đẹp mµ ch¼ng bao giê lÉn víi ai. Da mẹ trắng và rất mịn màng. Dù đã lớn nhng cái thói quen đợc vuốt lên má mẹ những lúc mẹ ngồi bên vẫn tạo ra sự thích thú vô cùng. Mặt mẹ đẹp và phúc hậu. Đôi gò má dù đã bắt đầu có dấu hiệu nhô cao, nhng chiếc mũi dọc dừa và đôi mắt đen vẫn khiến mẹ cuốn hút lắm. Mẹ chẳng bao giê cêi to c¶ nhng mçi lÇn em gÆp ®iÒu g× buån phiÒn trªn líp, vÒ nhµ chØ nh×n thÊy nô cêi mỉm của hàm răng trắng đều nh chia của mẹ là mọi bực bội tan đi hết cả. Dù việc nhà bộn rộn mẹ vẫn lo lắng cho bố con em rất chu đáo. Nhất là những bừa cơm mẹ nÊu, ch¼ng bao giê em vµ bè thÊy cã ®iÒu g× ph¶i phµn nµn. MÑ bËn thÕ mµ kh«ng hiÓu sao vÉn rÊt năng động trong công việc của cơ quan. Năm nào mẹ cũng mang về giấy khen và phần thởng. Mẹ thËt tµi t×nh. Còn kỷ niệm về mẹ ? Nó nh một cái kho đầy ắp không biết tự bao giờ. Hôm ấy mẹ đèo em đến cổng nhng em vừa sợ vừa nũng nịu nhất định không chịu vào trờng. Nhng rồi em nhanh chãng bÞ thuyÕt phôc b»ng nh÷ng lêi nãi ngät ngµo, b»ng nô cêi vµ ¸nh m¾t cña mÑ. Em cÇm tay c« bíc vµo buæi häc ®Çu tiªn. Lại nhớ một lần khác em đá bóng làm vỡ một cái lọ hoa. Tuy cái lọ không đắn giá nhng đó là kỷ niệm về một ngời bạn cũ của mẹ đã mất cách đó vài năm. Mẹ không hề mắng nhng chỉ nhìn sự tiÕc nuèi xãt th¬ng vµ t©m tr¹ng cña mÑ lóc Êy mµ em thÊy thÊm thÝa vµ ©n hËn v« cïng. Năm tháng trôi đi, em đã lớn song cha hề dời xa mẹ. Quê hơng vẫn ngày một mở rộng hơn bên mẹ mỗi ngày. Mẹ ơi! Con sẽ chuẩn bị vững vàng để khi xa mẹ con sẽ bay cao, bay xa bằng chính đôi chính mơ ớc mà mẹ đã chắp cho tuổi thơ con..

<span class='text_page_counter'>(28)</span>