tong ket tu vung tt

<span class='text_page_counter'>(1)</span>

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Tổng kết về từ vựng Trau dåi vèn tõ. Từ đơn Từ phức Thành ngữ. Nghĩa của từ Từ nhiều nghĩa. ThuËt ng÷ BiÖt ng÷ XH. Từ vựng Từ đồng âm Từ đồng nghĩa Tõ tr¸I nghÜa. Tõ mîn Tõ H¸n ViÖt. Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng. Trêng tõ vùng. Cấp độ khái qu¸t cña nghÜa tõ ng÷.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Bµi 11 – TiÕt 53. Tæng kÕt vÒ tõ vùng Tõ tîng thanh, tõ tîng h×nh vµ Mét sè phÐp tu tõ tõ vùng.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> I. Từ tượng thanh – Tõ tượng hình 1. ¤n l¹i kh¸i niÖm      . Ào ào. Linh tinh Ngật ngưỡng Lanh lảnh. Lui tới Lảo đảo.      . Lắc lư Choe chóe. Tuần tự Gập ghềnh Lắt nhắt Ư ử..     . Rũ rượi Vụn vặt Hừ hừ. Choang choang. Lướt thướt. Từ tượng thanh. Từ tượng hình. Mô phỏng các âm thanh của tự nhiên, của con người.... Gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật…. Từ tợng hình, từ tợng thanh gợi đợc hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Từ tượng thanh – Tõ tượng hình. 2. Tìm những tên loài vật là từ tượng thanh.     . Mèo Bò Quạ Tu hú Tắc kè....   . Cuốc Chèo bẻo Bắt cô trói cột....

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Từ tượng thanh – tượng hình 3. Xác định từ tượng hình và giá trị sử dụng của chúng trong đoạn trích sau: Đám mây lốm đốm, xám như đuôi con sóc nối nhau bay quấn sát ngọn cây, lê thê đi mãi, bây giờ cứ loáng thoáng nhạt dần, thỉnh thoảng đứt quãng, đã lồ lộ đằng xa một bức trắng toát.    . Lốm đốm Lê thê Loáng thoáng Lồ lộ....  Miêu tả đám mây một cách cụ thể, sinh động.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> II – Mét sè phÐp tu tõ tõ vùng. 1. ¤n l¹i c¸c kh¸i niÖm.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> a. Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng 1. So sánh. khác có nét tương đồng với nó, nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.. 2. Èn dô. b. Đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có. 3. Nh©n ho¸. c. Dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác. 4. Ho¸n dô. d. Lợi dụng tính đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo. nét tương đồng, để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm.. đau buồn, ghê sợ, nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch sự.. sắc thái dí dỏm, hài hước... làm câu văn hấp dẫn và thú vị.. e. Lặp lại từ ngữ hoặc cả câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc. 5. Nãi qu¸ 6. Nãi gi¶m nãi tr¸nh. 7. §iÖp ng÷. 8. Ch¬i ch÷. g. Gọi tên sự vật, hiện tượng bằng tên của một sự vật, hiện. tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó, nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.. h. Phóng đại mức độ, qui mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.. i.. Gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật... bằng những từ ngữ vốn được dùng cho con người; làm cho thế giới loài vật, đồ vật... trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 1. So sánh. b. Đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng, để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm.. a. Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng 2. Èn dô. 3. Nh©n ho¸. 4. Ho¸n dô. 5. Nãi qu¸ 6. Nãi gi¶m nãi tr¸nh. 7. §iÖp ng÷ 8. Ch¬i ch÷. khác có nét tương đồng với nó, nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.. i.. Gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật... bằng những từ ngữ vốn được dùng cho con người; làm cho thế giới loài vật, đồ vật... trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.. g. Gọi tên sự vật, hiện tượng bằng tên của một sự vật, hiện. tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó, nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.. h. Phóng đại mức độ, qui mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.. c. Dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác đau buồn, ghê sợ, nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch sự.. e. Lặp lại từ ngữ hoặc cả câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc d. Lợi dụng tính đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước... làm câu văn hấp dẫn và thú vị..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng 2. Vận dụng kiến thức đã học về một số phép tu từ từ vựng để phân tích nét nghệ thuật độc đáo của những câu thơ sau (trích từ truyÖn KiÒu cña NguyÔn Du) a, Thµ r»ng liÒu mét th©n con Hoa dï r· c¸nh l¸ cßn xanh c©y. b, Trong nh tiÕng h¹c bay qua, §ôc nh tiÕng suèi míi sa nöa vêi. TiÕng khoan nh giã tho¶ng ngoµi, Tiếng mau sầm sập nh trời đổ ma. c. Lµn thu thuû nÐt xu©n s¬n, Hoa ghen thua th¾m liÔu hên kÐm xanh. Mét hai nghiªng níc nghiªng thµnh, Sắc đành đòi một tài đành họa hai. d. Gác kinh viện sách đôI nơi, Trong gang tÊc l¹i gÊp mêi quan san. e. Cã tµi mµ cËy chi tµi, Ch÷ tµi liÒn víi ch÷ tai mét vÇn..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng Bài tập 2/a. Thà rằng liều một thân con Hoa dù rã cánh lá còn xanh cây.  Thúy Kiều. Ẩn dụ tu từ.  Gia đình Thúy Kiều. Phép ẩn dụ tu từ đợc sử dụng làm cho cách diễn đạt thêm tế nhị và cảm động khi nói về việc Thuý Kiều. bán mình để cứu gia đình..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng 2. Vận dụng kiến thức đã học về một số phép tu từ từ vựng để phân tích nét nghệ thuật độc đáo của những câu thơ sau (trích từ truyÖn KiÒu cña NguyÔn Du) a, Thµ r»ng liÒu mét th©n con Hoa dï r· c¸nh l¸ cßn xanh c©y. b, Trong nh tiÕng h¹c bay qua, §ôc nh tiÕng suèi míi sa nöa vêi. TiÕng khoan nh giã tho¶ng ngoµi, Tiếng mau sầm sập nh trời đổ ma. c. Lµn thu thuû nÐt xu©n s¬n, Hoa ghen thua th¾m liÔu hên kÐm xanh. Mét hai nghiªng níc nghiªng thµnh, Sắc đành đòi một tài đành họa hai. d. Gác kinh viện sách đôI nơi, Trong gang tÊc l¹i gÊp mêi quan san. e. Cã tµi mµ cËy chi tµi, Ch÷ tµi liÒn víi ch÷ tai mét vÇn..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng Bài tập 2/b. Trong như tiếng hạc bay qua, Đục như tiếng suối mới sa nửa vời. Tiếng khoan như gió thoảng ngoài, Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa..  Tiếng đàn của Thúy Kiều. So sánh. So sánh tiếng đàn của Thuý Kiều với những âm thanh của tự nhiên gợi cho người ta sự liên tưởng, đồng thời góp phần ngợi ca tiếng đàn làm say đắm lòng người của Kiều..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng Bài tập 2/c. sơn, Làn thu thủy nét xuân sơn Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh. Một hai nghiêng nước nghiêng thành, Sắc đành đòi một tài đành họa hai. Nói quá Nh©n ho¸ vµ Èn dô tu tõ. Nhờ phép nói quá, Nguyễn Du đã thể hiện đầy ấn tượng một nhân vật tài sắc vẹn toàn (Thuý KiÒu).. Bên cạnh đó, phép ẩn dụ tu từ và phép nhân hoá cũng đợc sử dụng rất thành công để bày tỏ sự trân trọng, ngợi ca của tác giả dµnh cho Thuý KiÒu..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> C¸c phÐp tõt tõ vùng Bài tập 2/d. Gác kinh viện sách đôi nơi, Trong gang tấc lại gấp mười quan san.. Bằng lối nói quá, Nguyễn Du cực tả sự xa cách. Nói quá. giữa thân phận, cảnh ngộ của Thuý Kiều và Thúc Sinh.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng Bài tập 2/e. Có tài mà cậy chi tài tài, Chữ tài liền với chữ tai một vần..  Tài năng và tai họa nhiều lúc đi liền với nhau. Chơi chữ. §iÖp ng÷. Lợi dụng nét đặc sắc về ngữ âm để tạo ra một cách diễn đạt độc đáo.. Phép điệp ngữ đợc sử dụng nhằm gây sự chú ý tới ngời đọc..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 3. Vận dụng kiến thức đã học về một số phép tu từ từ vựng để phân tích nét nghệ thuật độc đáo trong những câu (đoạn) thơ sau : a. Cßn trêi cßn níc cßn non, Cßn c« b¸n rîu anh cßn say sa. (Ca dao). b. Gơm mài đá, đá núi cũng mòn, Voi uèng n¬c, níc s«ng ph¶i c¹n. (Nguyễn TrãI, “Bình Ngô đại cáo”). c. TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa. C¶nh khuya nh vÏ ngêi cha ngñ, Cha ngñ v× lo nçi níc nhµ. (Hå ChÝ Minh “C¶nh khuya”). d. Ngêi ng¾m tr¨ng soi ngoµi cöa sæ, Tr¨ng nhßm khe cöa ng¾m nhµ th¬. (Hå ChÝ Minh, “Ng¾m tr¨ng”). e, Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi MÆt trêi cña mÑ, em n»m trªn lng. (NguyÔn Khoa §iÒm, “Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ”).

<span class='text_page_counter'>(18)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng Bài tập 3/a Còn trời còn nước còn non, Còn cô bán rượu anh còn say saysưa. sưa. Điệp ng÷. Chơi chữ. - §iệp tõ “còn” vừa tạo nhịp điệu câu thơ vừa cho thÊy c¸ch nãi cã duyªn cña chµng trai. Ba tõ “cßn” ë c©u th¬ trªn để dẫn dắt nội dung hai từ “còn” dới. -Bằng việc dùng từ đa nghĩa “say sưa”. Chµng trai “say sa”v× rîu hay c« b¸n rîu ? §©y lµ c¸ch bµy tá t×nh c¶m võa tình tứ kín đáo,vừa dí dỏm hài hớc mà kh«ng kÐm phÇn m¹nh mÏ cña d©n gian..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> 3. Vận dụng kiến thức đã học về một số phép tu từ từ vựng để phân tích nét nghệ thuật độc đáo trong những câu (đoạn) thơ sau : a. Cßn trêi cßn níc cßn non, Cßn c« b¸n rîu anh cßn say sa. (Ca dao). b. Gơm mài đá, đá núi cũng mòn, Voi uèng n¬c, níc s«ng ph¶i c¹n. (Nguyễn TrãI, “Bình Ngô đại cáo”). c. TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa. C¶nh khuya nh vÏ ngêi cha ngñ, Cha ngñ v× lo nçi níc nhµ. (Hå ChÝ Minh “C¶nh khuya”). d. Ngêi ng¾m tr¨ng soi ngoµi cöa sæ, Tr¨ng nhßm khe cöa ng¾m nhµ th¬. (Hå ChÝ Minh, “Ng¾m tr¨ng”). e, Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi MÆt trêi cña mÑ, em n»m trªn lng. (NguyÔn Khoa §iÒm, “Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ”).

<span class='text_page_counter'>(20)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng Bài tập 3/b. Gươm mài đỏ, đá nỳi cũng mũn. Voi uống nước, nước sông phải cạn.. Nói quá. Tác giả dùng phép nói quá để nói vÒ sù lín m¹nh cña nghÜa qu©n Lam S¬n.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng Bài tập 3/c. Tiếng suối trong như tiếng hát xa, Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ, Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.. So sánh.  Hình ảnh so sánh thật đẹp: Tiếng suối giữa rõng mµ nghe nh tiÕng h¸t xa väng l¹i, nã lµm Êm lªn kh«ng gian rõng khuya vµ thÓ hiÖn niÒm l¹c quan cña con ngêi sèng gi÷a thiªn nhiªn.  ¸nh tr¨ng rõng s¸ng lång léng khiÕn c¶nh vật hiện rõ đờng nét. Cảnh đêm khuya nh bức tranh đẹp lộng lẫy làm say đắm lòng ngời..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng Bài tập 3/d. Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ..  Trăng – người bạn tri âm, tri kỷ. Nhân hóa. Nhà thơ đã nhân hoá ánh trăng, biÕn tr¨ng thµnh ngêi b¹n tri kØ “Tr¨ng nhßm khe cöa ng¾m nhµ th¬.”. Nhê phÐp nh©n ho¸ mµ thiªn nhiªn trong bµi th¬ trë nªn sèng động hơn, có hồn hơn và gắn bó với con ngêi h¬n..

<span class='text_page_counter'>(23)</span> C¸c phÐp tu tõ tõ vùng Bài tập 3/e. Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng..  MÆt trêi – Em bÐ trªn lng mÑ (em Cu Tai). Ẩn dụ. PhÐp Èn dô tu tõ “MÆt trêi”ë c©u th¬ thứ hai thể hiện sự gắn bó của đứa con với ngời mẹ, đó là nguồn sống, nguồn nu«i dìng niÒm tin cña mÑ vµo ngµy mai..

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Tæng kÕt tõ vùng Tõ vùng. Từ đơn Tõ phøc. Më réng. Nguån gèc. NghÜa. CÊu t¹o NghÜa cña tõ. Tõ gèc ViÖt. Tõ tîng thanh. Tõ nhiÒu nghÜa. Tõ mîn. Tõ tîng h×nh. PhÐp tu tõ So s¸nh. đồng nghĩa. H¸n ViÖt. Èn dô Nh©n ho¸. Tr¸i nghÜa. Nguån gèc kh¸c. Ho¸n dô. Tõ ghÐp. §ång ©m. Tõ l¸y. Trêng tõ vùng. Nãi qu¸ Nãi gi¶m nãi tr¸nh §iÖp ng÷. Cấp độ KQ cña nghÜa tõ ng÷. Ch¬I ch÷.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> Bµi tËp më réng H·y viÕt ®o¹n v¨n ng¾n ph©n tÝch c¸i hay cña biện pháp tu từ đợc sử dụng trong khổ thơ sau : “MÆt trêi xuèng biÓn nh hßn löa. Sóng đã cài then, đêm sập cửa. Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi, C©u h¸t c¨ng buåm cïng giã kh¬i.” (“Đoàn thuyền đánh cá” – Huy Cận).

<span class='text_page_counter'>(26)</span> DÆn dß  N¾m. v÷ng kh¸i niÖm vÒ tõ tîng thanh, tõ tîng h×nh vµ mét sè phÐp tu tõ tõ vùng.  TËp viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông tõ tîng h×nh vµ tõ tîng thanh.  TËp viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông c¸c phÐp tu tõ trong các văn bản đã học, phân tích giá trị sử dông cña nã.  ChuÈn bÞ tiÕt 54 : TËp lµm th¬ t¸m ch÷..

<span class='text_page_counter'>(27)</span>

<span class='text_page_counter'>(28)</span>