SKKN giải pháp nâng cao hiệu qủa sử dụng dụng cụ thí nghiệm vật lý THCS

1 MỞ ĐẦU
1.1 Lý do chọn đề tài
Cùng với sự phát triển của đất nước, Sự nghiệp giáo dục cũng không
ngừng đổi mới. Các cơ sở giáo dục ngày càng chú trọng hơn đến chất lượng giáo
dục toàn diện bên cạnh sự đầu tư thích đáng cho lực lượng mũi nhọn, như đổi
mới phương pháp giảng dạy, thay đổi chương trình học cho phù hợp với thực tế.
Trong đó bộ môn vật lý không nằm trong ngoại lệ.
Môn vật lý ở trường THCS được giảng dạy chủ yếu bằng phương pháp
thực nghiệm, thiết bị là phương tiện dạy học quan trọng quyết định đến hiệu quả
giảng dạy, nó góp phần đắc lực cho người giáo viên khi truyền thụ kiến thức cho
học sinh và có ảnh hưởng quan trọng đến tư duy sáng tạo của học sinh khi tìm
hiểu và chiếm lĩnh khoa học.
Các bài dạy có thí nghiệm trong chương trình rất nhiều, có gần như hầu
hết trong các bài học. Chương trình đề cập đến các hiện tượng các quá trình và
các khái niệm vật lí về Cơ học, Nhiệt học, Điện học, Quang học chủ yếu ở mức
độ định tính và ở mức độ định lượng.
Đối với việc giảng dạy môn vật lý thì việc vận sử dụng thiết bị dạy học là
một việc làm không thể thiếu được trong quá trình dạy học bởi vì đặc thù của
môn vật lý là một môn khoa học thực nghiệm, các tri thức khoa học được rút ra
từ việc quan sát các hiện tượng, thu thập thông tin và làm thí nghiệm để khẳng
định sự đúng đắn của tri thức khoa học. Muốn vậy thì các giáo viên phải khai
thác triệt để kỹ năng sử dụng có hiệu quả các thiết bị dạy học hiện có. Đồng
thời việc tiến hành trực tiếp các thí nghiệm Vật lí tạo điều kiện rèn luyện cho
học sinh các kĩ năng thực hành, các thái độ ứng xử thực tiển rất cần thiết cho
việc học vật lí ở các lớp bậc trung học phổ thông. Do đó trong quá trình dạy học
phải cho học sinh trực tiếp tiếp xúc với các đồ dùng thí nghiệm. Nếu thí nghiệm
tiến hành bị sự cố thì giáo viên giảng dạy là người đầu tiên phải tích cực sửa
chữa các đồ dùng thí nghiệm đó. Với mục đích cuối cùng là đảm bảo cho học
sinh tiếp cận kiến thức khoa học.
Do yêu cầu của việc đổi mới phương pháp dạy học và thực trạng vấn đề
xuống cấp của các thiết bị đồ dùng dạy học cũng như kỹ năng sử dụng đồ dùng

dạy học trong từng tiết học đặc biệt là ở bộ môn vật lý khối trung học cơ sở, với
vai trị tở trưởng tở KHTN tôi rất trăn trở từ nhiều năm về chất lượng và đó là lý
do tôi chọn đề tài “ Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng dụng cụ thí
nghiệm vật lý tại trường THCS ’’ để nghiên cứu.
1.2 Mục đích nghiên cứu đề tài
Đề tài này tơi đã nhiều năm, qua mỗi năm công tác tôi lại đúc rút thêm
kinh nghiệm bổ sung cho đề tài hoàn thiện hơn. Đề tài nghiên cứu về việc nâng
cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong trường trung học cơ sở nói chung
tuy vậy với đơn vị tôi công tác vẫn có hạn chế trong việc nghiên cứu đó là nhà
trường tuy có phòng chức năng riêng song đã xuống cấp do vậy rất mất thời
gian cho việc sắp đặt, bảo quản và thực hành thí nghiệm, ảnh hưởng tới kết qua
đối chứng và thực nghiệm
.
1


Vật lý học là cơ sở của nhiều ngành khoa học kỹ thuật quan trọng. Vật lý
gắn bó chặt chẽ và có tác động qua lại trực tiếp với sự tiến bộ của khoa học và
kỹ thuật vì vậy những hiểu biết và nhận thức vật lý có giá trị to lớn trong đời
sống và sản xuất.
Chương trình Vật lý THCS nói riêng và phương pháp dạy học nói chung
đã khẳng định quá trình dạy học là quá trình giáo viên tổ chức cho học sinh hoạt
động để chiếm lĩnh kiến thức và kỹ năng
Việc vận dụng các phương pháp tích cực trong dạy học nói chung và trong
dạy học Vật Lý nói riêng là một nhân tố quan trọng để nâng cao chất lượng Giáo
dục và Đào tạo, hiện nay các phương pháp dạy học cổ truyền " thầy đọc trị chép
thút trình …. khơng cịn phù hợp nữa. Phương pháp dạy học trong giai đoạn
hiện nay đòi hỏi phải phát huy được tính tích cực chủ động của học sinh.
Vì vậy chúng ta đặt ra vấn đề làm sao để các tiết học có thí nghiệm học
sinh được nghiên cứu, quan sát một thí nghiệm cụ thể, chính xác khoa học. Học

sinh bước đầu làm quen với bộ môn Vật lí luôn hứng thú với các tiết học trên
lớp thì phải trang bị phương tiện, dụng cụ dạy học đầy đủ, độ chính xác cao.
Việc sử dụng thiết bị dạy học để nâng cao chất lượng, hiệu quả của giờ lên
lớp.
Tìm ra hướng đi đúng để khắc phục tình trạng xuống cấp của thiết bị thí
nghiệm, đó là việc sửa chữa một số đồ dùng, thiết bị đơn giản phục vụ cho dạy
học vật lý.
Qua mỗi năm nhìn lại những dụng cụ thí nghiệm đã qua sử dụng có phần
hư hỏng mỗi một giáo viên ai cũng có sự lo lắng cho những năm học tiếp theo,
làm thế nào để có những thí nghiệm đầy đủ cho tất cả học sinh và cho tất cả các
bài học.
Xuất phát từ những lý do trên cùng với quá trình tích luỹ các kinh nghiệm
giảng dạy các năm qua và tham khảo Sách giáo khoa Vật lí bậc THCS. Sách
giáo viên Vật lí bậc THCS. Sách bài tập Vật lí bậc THCS. Hồ sơ, sở sách, danh
mục thiết bị trong phịng thiết bị. Tôi mạnh dạn đưa ra một số giải pháp nâng
cao hiệu quả sử dụng dụng cụ thí nghiệm vật lý tại trường THCS.
1.3 Đối tượng nghiên cứu
Giáo viên trực tiếp dạy vật lý tại trường.
Các thiết bị thí nghiệm tại trường.
Sổ danh mục thí nghiệm vật lý.
Thực tại giờ dạy trên lớp.
1.4 Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
Phương pháp liệt kê.
Phương pháp thực hành kiểm tra.

2


2 NỘI DUNG

2.1 Cơ sở lý luận
Căn cứ vào luật giáo dục của bộ giáo dụcvà đào tạo về việc đánh giá xếp
loại học sinh trung học cơ sở và nhiệm vụ năm học 2020 – 2021 đối với việc đổi
mới phương pháp dạy học và việc không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo
trong nhà trường trong đó có bộ môn vật lý .
Căn cứ nội dung chương trình dạy học THCS khẳng định dạy học là quá
trình giáo viên tổ chức cho học sinh hoạt động để chiếm lĩnh kiến thức và kỹ
năng, học sinh được độc lập suy nghĩ chủ đợng tìm tịi khám phá kiến thức mới
Môn vật lý ở trường THCS được giảng dạy chủ yếu bằng phương pháp
thực nghiệm, thiết bị là phương tiện dạy học quan trọng quyết định đến hiệu quả
giảng dạy, nó góp phần đắc lực cho người giáo viên khi truyền thụ kiến thức cho
học sinh và có ảnh hưởng quan trọng đến tư duy sáng tạo của học sinh khi tìm
hiểu và chiếm lĩnh khoa học.
Các bài dạy có thí nghiệm trong chương trình rất nhiều, có gần như hầu
hết trong các bài học. Chương trình đề cập đến các hiện tượng các quá trình và
các khái niệm vật lí về Cơ học Nhiệt học, điện học, quang học chủ yếu ở mức độ
định tính và ở mức độ định lượng.
Đối với việc giảng dạy môn vật lý thì việc vận sử dụng thiết bị dạy học là
một việc làm không thể thiếu được trong quá trình dạy học bởi vì đặc thù của
môn vật lý là một môn khoa học thực nghiệm, các tri thức khoa học được rút ra
từ việc quan sát các hiện tượng, thu thập thông tin và làm thí nghiệm để khẳng
định sự đúng đắn của tri thức khoa học. Muốn vậy thì các giáo viên phải khai
thác triệt để kỹ năng sử dụng có hiệu quả các thiết bị dạy học hiện có. Đồng
thời việc tiến hành trực tiếp các thí nghiệm Vật lí tạo điều kiện rèn luyện cho
học sinh các kĩ năng thực hành, các thái độ ứng xử thực tiển rất cần thiết cho
việc học vật lí ở các lớp bậc trung học phổ thông. Do đó trong quá trình dạy học
phải cho học sinh trực tiếp tiếp xúc với các đồ dùng thí nghiệm. Nếu thí nghiệm
tiến hành bị sự cố thì giáo viên giảng dạy là người đầu tiên phải tích cực sửa
chữa các đồ dùng thí nghiệm đó. Với mục đích cuối cùng là đảm bảo cho học
sinh tiếp cận kiến thức khoa học.

2.2 Thực trạng
Thuận lợi : Trong các năm học gần đây sau khi tháp nhập về phòng giáo
dục thành phố, do đặc điểm là trường vùng xa nên đã được các cấp chính quyền
cùng UBND xã đầu tư xây thêm phòng chức năng, phòng thực hành thí hóa
nghiệm. Tuy vậy các trang thiết bị còn ít và xuống cấp.
Khó khăn: Hiện nay trường THCS Quảng Cát nói riêng và các nhà trường
thuộc địa bàn ven thành phố nói chung cán bộ phụ trách thí nghiệm chưa có
hoặc có chỉ là hợp đồng hoặc kiêm nhiệm, bán chuyên trách nên chưa giúp cho
giáo viên chuẩn bị tốt và thực hiện tốt các bài thí nghiệm thực hành do đó việc
sử dụng thiết bị của giáo viên còn gặp nhiều khó khăn. Thiết bị dạy học đã có ở
phịng thí nghiệm được Bợ giáo dục và Đào tạo trang bị tương đối đầy đủ. Tuy
nhiên do yếu tố chủ quan, khách quan các đồ dùng, dụng cụ thí nghiệm này đã
mất mát, hư hỏng, xuống cấp đáng kể.
3


Giáo viên phải thường xuyên khắc phục khó khăn trước mắt để sử dụng
tốt các thiết bị dạy học nhằm mục đích giảng dạy sao cho đạt hiệu quả cao nhất
đáp ứng được yêu cầu đổi mới hiện nay.
Qua nghiên cứu chương trình và trong quá trình dạy học, bản thân nhận
thấy rằng người thầy không chỉ dừng lại ở việc giảng dạy, sử dụng đồ dùng dạy
học hiện có mà cịn biết sửa chữa mợt số đồ dùng dạy học đơn giản phục vụ cho
các thí nghiệm. Việc sửa chữa đồ dùng dạy học là một công việc cần thiết đặt ra
cho tất cả các giáo viên.
Trong quá trình dạy học, bản thân tự nhận thấy rằng: sử dụng thiết bị dạy
học là công việc quan trọng của người giáo viên và qua thời gian các đồ dùng thí
nghiệm thường xuống cấp, hư hỏng, không đáp ứng được yêu cầu của thí
nghiệm thì cần phải khắc phục sửa chữa.
Qua kinh nghiệm giảng dạy của bản thân tôi thấy việc sử dụng thiết bị dạy
học trong mơn Vật lý địi hỏi giáo viên phải ngoài việc chuẩn bị bài thật chu đáo

cẩn thận, phải chuẩn bị đầy đủ các thiết bị dạy học cần thiết, phải làm trước các
thí nghiệm sao cho đạt kết quả mong muốn. Chính vì yêu cầu đó làm cho giáo
viên nâng cao ý thức tự giác tinh thần trách nhiệm để đạt hiệu quả cao cho các
giờ dạy.
Học sinh tuy đã quen hơn trong việc sử dụng thiết bị song nội dung thí
nghiệm khó mất nhiều thời gian làm thí nghiệm. Hơn nữa số lượng thiết bị còn ít
nên còn những học sinh chưa được trực tiếp làm thí nghiệm.
Ngoài ra trong các giờ dạy có sử dụng thiết bị dạy học giúp học sinh phải
tự nghiên cứu làm thí nghiệm để rút ra kiến thức, giáo viên không phải giải thích
nhiều vì kết quả rút ra là do chính học sinh tìm được bên cạnh đó giáo viên cũng
thấy rất thoải mái tự tin vì đã gây được lòng tin đối với học sinh qua các thí
nghiệm vật lý và cuốn hút các em học vật lý.
+ Qua các giờ học môn vật lý tôi nhận thấy rằng việc sử dụng các thiết bị
dạy học đã làm cho không khí lớp học sôi nổi hào hứng, vui vẻ thoải mái hơn,
gây được hứng thú học tập đối với học sinh , giúp học sinh yêu thích môn vật lý.
Các thí nghiệm được trang bị theo danh mục đã đáp ứng phần nào những
yêu cầu cơ bản về thí nghiệm cho từng bài học trong chương trình.
+ Nhìn chung chất lượng các thiết bị trang cấp bước đầu sử dung khá tốt,
trong dạy học đảm bảo tính thành công của thí nghiệm khá cao. Tuy nhiên trong
quá trình dạy học vẫn gặp phải khó khăn vướng mắc, đó là một số thiết bị qua
thời gian sử dụng đã có sự xuống cấp nên ảnh hưởng đến kết quả thí nghiệm rất
lớn.
Đề bài: Em hãy cho biết điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố
nào? Mô tả thí nghiệm kiểm tra
Kết quả khảo sát đầu năm lớp 9
Điểm kết quả thực nghiệm
Nội dung
Dưới
3

Trước khi thực nghiệm 5

% 3 – 4,5

11 16

%

41

4

5 – 6,5

%

7 – 8,5

%

15

36

5

18

9-10

1

%

2


Kết quả khảo sát cho thấy khả năng học tập của học sinh chưa cao tỉ lệ
học sinh dưới trung bình cịn phở biến, các em ngại học. Từ thực trạng đó tôi đã
danh nhiều thời gian tìm hiểu nguyên nhân để khắc phục.
2.3 Các giải pháp và tổ chức thực hiện
Tài liệu tham khảo phục vụ đề tài gồm sách giáo khoa vật lý khối
6,7,8,9 .Sách giáo viên vật lý khối 6,7,8,9 . Các tài liệu chuyên đề vật lý trung
học cơ sở
- Giải pháp , biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng dụng đồ dùng dạy học
môn vật lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học.
+ Để giúp cho giáo viên sử dụng có hiệu quả các thiết bị dạy học thì Ban
giám hiệu cần có sự quan tâm, chỉ đạo sát sao việc sử dụng thiết bị dạy học của
giáo viên. Thường xuyên dự giờ thăm lớp, góp ý cùng tổ chuyên môn về những
chuyên đề sử dụng thiết bị dạy học sao cho có hiệu quả cao nhất, luôn động viên
khích lệ tạo điều kiện tốt nhất để giáo viên khắc phục khó khăn khi điều kiện cơ
sở vật chất của nhà trường còn thiếu, các thiết bị đơi khi cịn chưa chính xác.
+ Các tổ chuyên môn thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề
đưa ra bàn bạc trao đổi những vấn đề trong đổi mới phương pháp dạy học. Từ đó
rút ra những kinh nghiệm, những bài học bổ ích trong việc sử dụng đồ dùng thiết
bị dạy học sao cho có hiệu quả cao nhất nhằm không ngừng đổi mới để nâng cao
chất lượng dạy học.
+ Mỗi một giáo viên cần phải phải nắm vững mục tiêu dạy học, kế hoạch
dạy học, nhiệm vụ hiện nay là đổi mới phương pháp dạy học, sử dụng triệt để có
hiệu quả các phương tiện dạy học nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy. Thực sự yêu

nghề, hết lòng vì học sinh thân yêu.
Người thầy luôn đổi mới phương pháp, sử dụng có hiệu quả các thiết bị
day học nhằm phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo, tích cực của học sinh.
Đa dạng hoá hình thức dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá trong dạy học.
Thiết bị dạy học được sử dụng vào lúc cần thiết của bài học, lúc học sinh
muốn được quan sát trong trạng thái tâm lý phù hợp nhất. Thiết bị dạy học được
sử dụng có hiệu quả cao nếu được sử dụng đúng lúc, đúng nội dung và phương
pháp.
Khi tiến hành thí nghiệm cần tìm vị trí lắp đặt thiết bị dạy học trên lớp
hợp lý nhất, để học sinh ngồi ở mọi vị trí trong lớp có thể quan sát được, vị trí
đặt thiết bị dạy học phải đảm bảo yêu cầu vững chắc, cân bằng và đủ về ánh
sáng.
Thiết bị dạy học được sử dụng có sự kết hợp chặt chẽ với các phương
pháp dạy học khác nhau nhằm kích thích hứng thú học tập của học sinh, giúp
học sinh tiếp nhận kiến thức một cách chủ động sáng tạo. Hiệu quả sử dụng thiết
bị dạy học cịn phụ tḥc vào sự ham muốn thích thú của học sinh, giáo viên
phải tạo ra sự ham muốn đó bằng các việc làm cụ thể như đặt ra tình huống có
vấn đề trong quá tình sử dụng thiết bị dạy học.
2.3.1 Giải pháp hạn chế hư hỏng và sửa chữa một số thiết bị dạy học
đơn giản

5


Ban giám hiệu phải có kế hoạch tu sửa một số đồ dùng đơn giản dễ sửa
chữa trong năm học. Chỉ đạo giáo viên sử dụng đồ dùng dạy học một cách khoa
học, tự giác tu sửa những thiết bị đơn giản để sử dụng.
Nhân viên thiết bị có kế hoạch sắp xếp, bảo quản, tu sửa đồ dùng theo
định kỳ, phải nắm được các nguyên tắc cơ bản của một số thiết bị đơn giản. Sắp
xếp thiết bị phải khoa học theo từng môn, từng lớp...

Công tác bảo quản thiết bị là một trong những yếu tố quyết định đến độ
bền của các đồ dùng thí nghiệm, cho nên việc bảo quản đồ dùng là rất cần thiết.
Trước hết đó là việc sắp xếp đồ dùng ở phòng thiết bị cũng như phịng bợ mơn
phải khoa học hợp lí đúng từng danh mục. Phải lau chùi sạch sẽ và lau khô thiết
bị sau khi thực hành xong. Các thiết bị về điện như nguồn pin, đèn pin,...phải để
ở vị trí khô ráo và để xa các loại đồ dùng về chất lỏng, dung môi. Các loại kim
nam châm không được để gần với các nam châm có từ tính mạnh. Phải tiến hành
kiểm tra công tác bảo quản thường xuyên và lau chùi thiết bị đúng định kì.
Đối với dụng cụ thí nghiệm vật lí, trong quá trình giảng dạy người giáo
viên phải xác định được những loại đồ dùng nào dễ hỏng, dễ khắc phục và loại
đồ dùng nào việc hỏng hóc ít xảy ra.
2.3.2 Một số ví dụ đồ dùng thiết bị đơn giản hay bị hỏng và cách sửa
chữa
+ Một số hộp quan sát ánh sáng ánh sáng tán xạ ở các vật màu không hoạt
động được.
+ Các máy phát điện (một chiều, một chiều) nhiều cái bộ phận chổi quét
và ổ góp điện tiếp xúc kém nên phát điện chập chờn.
+ Một số cuộn dây tạo nam châm điện bị đứt hoặc tiếp xúc điện kém.
+ Các thanh ray và thanh nằm ngang trong thí nghiệm lực điên từ làm
bằng đồng nên một số cái một số cái bị ô xi hoá nên tiếp xúc về điện kém.
+Hệ thống dây nối và các chốt cắm đơn thường bị tách rời ra khỏi nhau.
+Các giá lắp pin bị ô xi hoá theo thời gian nên tiếp xúc dẫn điện kém.
+Các biến trở qua thời gian con chạy không tiếp xúc với cuộn dây nên
chập chờn khi sử dụng.
+Các kim nam châm và các thanh nam châm có cái chỉ các cực không
đúng so với màu sơn.
+ Các dây điện trở bị đứt bị bung dây ra ngoài hoặc không tiếp xúc, dẫn
điện kém.
+ Các màng cao su ở thí nghiệm áp suất chất lỏng thường bị rách hoặc bị
lỏng không gắn vào được các ống thuỷ tinh...

+ Một số thí dụng cụ thí nghiệm về tính dẫn nhiệt của các chất thường bị
hỏng ở đầu văn các ốc vít nhỏ nên không lắp được vào giá chung.
2.3.3 Sửa chữa các hư hỏng của đồ dùng dạy học vật lý
Khắc phục hư hỏng ở lò xo lá khá đơn giản, bằng cách thay ốc vít mới và
cưa ngắn đoạn cán nhựa sau đó dùng keo 502 dán cố định lị xo với cán.
Mợt số thí dụng cụ thí nghiệm về tính dẫn nhiệt của các chất thường bị
hỏng ở đầu vặn các ốc vít nhỏ nên không lắp được vào giá chung, ta phải dùng
dũa, dũa lại phần êcu sau đó dùng kìm văn vào giá đỡ.
6


Các màng cao su ở thí nghiệm áp suất chất lỏng thường bị rách hoặc bị
lỏng không gắn vào được các ống thuỷ tinh, ta thường dùng các sợi dây cao su
nhỏ để gắn chặt màng cao su vào ống thuỷ tinh hoặc thay mới màng cao su.
Với các giá lắp pin bị hỏng hoặc tiếp xúc điện kém, ta thường xuyên dùng
giấy ráp đánh bóng phần tiếp xúc ở cực âm và cực dương của giá lắp, dùng
miếng bìa nhỏ chêm giữa hai cặp pin để pin nằm cố định trong giá. Trường hợp
các chốt tiếp điện bị hỏng thì phải hàn dây vào các chốt sau đó dùng kìm xiết ốc
vít lại cho chặt.
Đối với các dây điện trở bị đứt biện pháp duy nhất là phải hàn nối lại với
chốt tiếp điện sau đó dùng keo dán cố định trên giá hình trụ. Khi hàn vì loại dây
constantan nên khó dính với thiếc do đó người hàn phải nối với mợt đoạn dây
đồng. Hàn xong, dùng Ơm kế kiểm tra lại một lần nữa.
Với hệ thống dây nối và các chốt cắm đơn thường bị tách rời ra khỏi
nhau, cách tốt nhất xử lí mang tính lâu dài là trước khi vặn vào chốt cắm phải
cho thiếc hàn vào các đầu nối của dây. Cách làm: Dùng mỏ hàn tẩm nhựa thông
vào các mối nối sau đó cho thiếc vào vừa đủ sau đó vặn dây cố định vào chốt
cắm.
Đối với các biến trở con chạy thường hay chập chờn khi khi lắp vào mạch
điện ta nên dùng Ôm kế kiểm tra lại các mối nối nếu bị hở thì cần dùng kìm xiết

chặt lại sau đó dùng cờlê mở trục gắn con chạy tháo con chạy ra dùng giấy nhám
đánh sạch lớp bị ô xi hoá ở phần tiếp xúc với cuộn dây sau đó lắp lại và dùng
Ơm kế kiểm tra mợt lần nữa.
Các thanh ray và thanh nằm ngang trong thí nghiệm lực điên từ làm bằng
đồng nên một số cái một số cái bị ô xi hoá nên tiếp xúc về điện kém, cách tốt
nhất ta ta dùng giấy nhám mịn đánh nhẹ lên phần thiếp xúc giữa hai thanh đồng
làm ray và thanh đồng lăn nằm ngang, sau đó dùng ôm kế kiểm tra lại sự tiếp
xúc.
Các máy phát điện bộ phận chổi quét và và ổ góp điện tiếp xúc kém,
nguyên nhân chủ yếu là do phần ổ góp bị ô xi hoá ta nên dùng giấy nhám đánh
bóng lại phần ổ góp và dùng kìm nắn lại các chổi quét sao cho tiếp xúc tốt.
2.4 Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục, đối với bản thân,
đồng nghiệp và nhà trường
Qua quá trình thực hiện việc tu sửa và các dụng cụ thí nghiệm thì nhà
trường đã phần nào giải quyết được việc cấp thiết là thiếu thí nghiệm thực hành
cho các giờ lên lớp. Học sinh các giờ có yêu cầu thực hành các em cũng đã được
thực hành đầy đủ vì vậy tăng thêm niềm đam mê học tập của các em các em cảm
nhận các kiến thức, nội dung bài hiệu quả hơn, các em tập trung vào giờ học tốt
hơn.
Với việc bắt tay trực tiếp vào sửa chữa đồ dùng dạy học đơn giản bản thân
đã thu được một số kết quả ban đầu khá khả quan.
Đó là: Bước đầu đảm bảo các tiết học đều có dụng cụ thí ngiệm, khắc
phục được các hư hỏng cơ bản của đồ dùng dạy học do Bộ Giáo dục trang bị và
giải quyết được việc thiếu một số thiết bị dạy học trong các bài học.
Những đồ dùng tự sửa chữa đã phần nào giải quyết được việc thiếu đồ
dùng dạy học ở một số tiết học.
7


Các dụng cụ được sửa chữa khi đưa vào giảng dạy đảm bảo tính thành

công cao. Tiết kiệm được tiền của nhà nước và nhân dân.
Thực hiện tốt giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng dụng cụ thí
nghiệm vật lý thì chất lượng dạy học được nâng cao. Giáo viên cũng thấy rất
thoải mái tự tin vì đã gây được lòng tin đối với học sinh qua các thí nghiệm vật
lý và cuốn hút các em học vật lý.
- So sánh với kết quả ban đầu
- Đối với các tiết học vật lý việc thiếu đồ dùng thí nghiệm trong tiết học
đã giảm đi đáng kể .Theo yêu cầu trong giáo án của giáo viên thì 90% các tiết
học đã có đủ thí nghiệm . Việc dạy thuyết trình hầu như khơng cịn . Điều này
đã tạo điều kiện cho các em yêu thích môn học hơn và tiếp thu kiến thức chủ
động hơn.
- Các thí nghiệm vì đã được bảo dưỡng chỉnh sửa lại do đó các tình huống
sư phạm diễn ra trên lớp như mất an toàn điện do các thiết bị chập, cháy, các
thiết bị khi thực hành không hoạt động hoặc hoạt động nhưng cho chỉ số sai gần
như đã chấm dứt do đó tạo niềm tin vào thí nghiệm cho học sinh hơn.
- Từ việc các em được thực hành thí nghiệm, thả sức khám phá tìm hiểu vì
vậy nhiều năm trường đã có sản phẩm dự thi KHKT do phịng giáo dục tở
chức và đã có giải (năm 2015 đạt giải ba cấp thành phố, năm 2016 đạt giải KK,
năm 2017 đạt giải KK).
Khảo sát qua 42 học sinh lớp 9 kết quả đạt như sau
Đề bài: Em hãy cho biết điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố
nào? Mô tả thí nghiệm kiểm tra
Nội dung
Điểm kết quả thực nghiệm
Dưới
3
Sau khi thực nghiệm 0

% 3 – 4,5 %
0

10

5 – 6,5

23

15

%
36

7 – 8,5
14

%
34

Một số hình ảnh thực tế các tiết dạy ở trường

8

9-10
3

%
7


- Giờ học ‘Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn’ của học sinh

lớp 9 trường THCS Quảng Cát

9


- Giờ học ‘Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn ’ của học sinh lớp
9 trường THCS Quảng Cát

10


- Giờ học ‘Đo thể tích chất rắn không thấm nước’ của học sinh trường THCS
Quảng Cát

3 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
3.1 Kết luận
Trong quá trình giảng dạy môn vật lí người giáo viên luôn luôn phải sử
dụng các đồ dùng thiết bị thí nghiệm.
Các tiết học có sử dụng đồ dùng dạy học bao giờ cũng đảm bảo mức độ
thành công cao tạo không khí học tập sôi nổi và gây hứng thú học tập cho học
sinh.
Tăng cường sử dụng đồ dùng dạy học và thường xuyên nghiên cứu thí
nghiệm vật lí từ đó tìm ra những nhược điểm của thiết bị để tiến hành khắc phục
sửa chữa.
Chuẩn bị đầy đủ các yêu cầu khi tiến hành thí nghiệm cũng như khi sửa
chữa đồ dùng dạy học.
Giáo viên luôn có ý thức vươn lên trong giảng dạy, nhiệt tình với công
việc sửa chữa một số đồ dùng dạy học đơn giản.
Luôn đúc rút kinh nghiệm sau mỗi lần làm thí nghiệm để có hướng khắc
phục bổ sung.

Việc sử dụng thiết bị được tiến hành thường xuyên liên tục có hiệu quả sẽ
tạo ra hứng thú học tập, phát huy tính tích cực sáng tạo rèn kỹ năng thực hành
của học sinh.

11


Xây dựng đội ngũ cán sự lớp thật tốt để kết hợp với giáo viên trong quá
trình tổ chức dạy học (phân nhóm, phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong
nhóm).
Rèn kỹ năng sử dụng thiết bị dạy học và hướng dẫn học sinh sử dụng thiết
bị dạy học đúng quy trình, mục đích, khoa học, chính xác.
Sau mỗi thí nghiệm thiết bị phải được lâu chùi cẩn thận để đúng vị tí tránh
va đập và gây đổ vỡ.
3.2 Đề xuất
3.2.1 Với giáo viên trực tiếp giảng dạy
Soạn chuẩn bị bài tốt trước khi lên lớp
Tăng cường sử dụng các thiết bị thí nghiệm có sẵn trong nhà trường
Nói không với việc dạy chay , không sử dụng thí nghiệm
Kiểm tra sửa chữa làm thí nghiệm trước buổi dạy
3.2.2 Với các cấp quản lý
Cấp tổ chuyên môn, cấp trường
Nhà trường thường xuyên theo dõi đánh giá việc sử dụng và bảo quản
thiết bị dạy học của trường, tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn, các buổi tập
huấn về sử dụng và bảo quản thiết bị dạy học cho cán bộ, giáo viên trong nhà
trường để trao đổi rút kinh nghiệm lẫn nhau. Có kế hoạch bổ sung trang thiết bị
phục vụ giảng dạy, quản lý tốt thiết bị được cấp, hàng năm tổ chức thi làm, sửa
chữa đồ dùng dạy học để giáo viên phát huy được tính sáng tạo trong dạy học.
Với những nội dung trên bản thân tôi mong muốn làm phong phú thêm
các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học và sửa chữa một số đồ

dùng dạy học đơn giản. Trên đây là những suy nghĩ, những việc đã làm đang
làm, đang thực hiện trong quá trình công tác giảng dạy tại trường THCS Quảng
Cát. Những kết quả gặt hái được chỉ là bước đầu, trong tương lai tới các dụng cụ
dạy học sẽ tiếp tục xuống cấp cần sửa chữa, vì vậy tôi xin được trình bày để
đồng nghiệp tham khảo và mong những góp ý chân thành để bản thân hoàn thiện
hơn góp phần nhỏ vào phong trào chung trong sự nghiệp giáo dục hiện nay.
Cuối cùng bản thân tôi chân thành cảm ơn bạn đọc đã bỏ chút thời gian
quý báu để đến với đề tài và xin được tiếp thu ý kiến góp ý của quý thầy, cô
giáo.
XÁC NHẬN CỦA
Quảng Cát ngày 25 tháng 03 năm 2021
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội
dung của người khác
Người thực hiện

Cao Xuân Thanh

12


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 - Sách giáo khoa vật lý 6,7,8,9
2 - Các mạch điện lý thú.
3 - Sách khoa học và tuổi trẻ.
4 - Sách công nghệ kỹ thuật công nghiệp lớp 8 (máy biến thế).
5 - Tạp chí khoa học.
6 – Danh mục thiết bị dạy học.

13


PHỤ LỤC
1
1.
1
1.
2
1.
3
1.
4
2
2.
1
2.
2
2.
3
2.
4
3
3.
1
3.
2

MỞ ĐẦU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lý do chọn đề tài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Trang
1
1

Mục đích nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

Đối tượng nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

Phương pháp nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

2

NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM . . . . . . . . . . .
Cơ sở lý luận . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.

3
3

Thực trạng vấn đề . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

Các giải pháp thực hiện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

4

Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục, với bản thân,
đồng nghiệp và nhà trường . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kết luận . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
..

7
10
11

Kiến nghị . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

. .

TÀI LIỆU THAM KHẢO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

13

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG

ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Cao Xuân Thanh
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường THCS Quảng Cát
Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
Năm học
giá xếp loại
TT
Tên đề tài SKKN
xếp loại đánh giá xếp
(Phòng, Sở,
(A, B,
loại
Tỉnh...)
hoặc C)
1. Phương pháp làm thí nghiệm Phòng GD
B
2002 - 2003
dạy bài sự nở vì nhiệt của
Huyện
chất khí
Quảng
Xương
2. Phương pháp làm thí nghiệm Phòng GD
B
2003 - 2004
dạy bài từ trường của nam
Huyện

14


châm vĩnh cửu
3.

“ Hướng dẫn học sinh sử
dụng những hằng đẳng thức
đáng nhớ vào giải toán đại số
lớp 8”

4.

Làm và sử dụng thiết bị dạy
học mơn vật lý

Quảng
Xương
Phịng
GD&ĐT
Hụn
Quảng
Xương
Phịng GD
Thành phố
Thanh Hóa

15

B

2014 - 2015

B

2015 - 2016