SKKN một số giải pháp giáo dục ý thức đạo đức, lối sống văn hóa, tôn trọng pháp luật nhằm nâng cao kĩ năng sống cho học sinh trường THCS ngọc liên

MỤC LỤC
Trang
1. PHẦN MỞ ĐẦU...............................................................................................1
1.1. Lý do chọn đề tài:........................................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu:..................................................................................2
1.3. Đối tượng nghiên cứu:................................................................................2
1.4. Phương pháp nghiên cứu:............................................................................2
1.5. Điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm:........................................................2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.....................................................4
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:...................................................4
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:.............6
2.2.1. Thực trạng của việc giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho học sinh
ở trường Trung học cơ sở trong giai đoạn hiện nay:......................................6
2.2.2. Thực trạng công tác giáo dục pháp luật cho học sinh THCS hiện nay:........8
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:..........................................9
2.3.1. Giải pháp chung:..................................................................................9
2.3.2. Giải pháp riêng:..................................................................................13
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường:.....................................................................17
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ...............................................................................19
3.1. Kết luận:....................................................................................................19
3.2. Kiến nghị:..................................................................................................19
3.2.1. Đối với phụ huynh:..............................................................................19
3.2.2 Đối với nhà trường:.............................................................................20
3.2.3. Đối với Phòng giáo dục:.....................................................................20


1


1. PHẦN MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài:
Có thể nói đạo đức, lối sống văn hóa, tác phong chuẩn mực tôn trọng pháp
luật là vẻ đẹp đầu tiên của người học sinh trong nhà trường và ngoài xã hội. Thế
nhưng ngày nay nhiều học sinh có dấu hiệu suy thối về đạo đức, lối sống bng
thả, khơng tơn trọng pháp luật. Họ có hành vi thiếu nghiêm túc, có tính chất nổi
loạn khi vào lớp học. Hiện tượng bạo lực học đường và số tội phạm ở lứa tuổi
học sinh ngày một tăng cao. Đây là hiện tượng đáng báo động về đạo đức và ý
thức tôn trọng pháp luật của học sinh hiện nay.
Vấn đề đạo đức, và pháp luật là một trong những vấn đề đã được rất nhiều
nhà khoa học trong nước và trên thế giới nghin cứu, rất nhiều đề tài khoa học,
sáng kiến kinh nghiệm rất hay của các thầy cô bàn luận và đưa ra giải pháp khác
nhau. Đặc biệt là trên mặt báo ngày nào cũng có những tin giật gân về sự xuống
cấp đạo đức của học sinh như: Đánh thầy; giết bạn trong quán game vì tranh cãi
tên nhân vật; bị đâm chết vì “ xưng anh” trên Facebook....và rất nhiều những vụ
án nghiêm trọng vi phạm pháp luật ở tuổi vị thành niên. Vậy, trách nhiệm thuộc
về ai? Gia đình hay Xã hơi? Hay là chính chúng ta những nhà giáo dục? Trong
thực tiễn công tác, trực tiếp chủ nhiệm và giảng dạy môn GDCD trong trường
THCS tôi vẫn luôn tâm niệm rằng “con người cốt ở cái đức”, “có đức ắt sẽ
thành cơng”.
Mơn học Giáo dục cơng dân (GDCD) trong chương trình giáo dục phổ
thơng đóng vai trị rất lớn trong việc giáo dục đạo đức, giáo dục học sinh về ý
thức và hành vi, giáo dục lối sống văn hóa, góp phần trang bị cho học sinh kỹ
năng sống, rèn luyện ý thức sống của người công dân, góp phần hình thành và
phát triển ở các em những phẩm chất và năng lực cần thiết của công dân trong
một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Mà giới trẻ đóng một vai trị quan
trọng trong cơng cuộc xây dựng và phát triển đất nước ở mỗi quốc gia vì đó là
một lực lượng đảm bảo cho sự phát triển bền vững. Trong một lần nói chuyện
với học sinh (HS), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định rằng "Có tài mà khơng
có đức là người vơ dụng, có đức mà khơng có tài thì làm việc gì cũng khó".
Thế nhưng, một thực tế đang báo động là lối sống đạo đức của một bộ

phận HS đang đi xuống do nhiều nguyên nhân, trong đó có cả nguyên nhân chủ
quan lẫn khách quan. Nhưng nếu chúng ta cứ mãi tìm giải pháp để ngăn chặn
những tác động mang tính khách quan, lại khơng nghiêm khắc với chính mình,
với chính học sinh của mình thì vấn đề khơng thể nào giải quyết được. Đây là
việc làm vừa mang tính cấp bách, vừa có tính lâu dài và cũng khơng hề đơn giản
trước những làn sóng văn hóa của thời kỳ hội nhập và phát triển kinh tế thị
trường. Đặc biệt là khi chúng ta đang quyết tâm triển khai thực hiện có hiệu quả
việc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát
triển phẩm chất, năng lực của người học, chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ
yếu trang bị kiến thức sang phát triển con người tồn diện thì hơn bao giờ hết,
bộ mơn GDCD giữ một vị trí vơ cùng quan trọng.
Xuất phát từ sự trăn trở với “nghề”, để góp phần vào cơng tác giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh THCS trong giai đoạn hiện nay, và qua công tác
2


giảng dạy 19 năm ở trường THCS, tôi nhận thấy việc nắm rõ thực trạng và đề ra
biện pháp giáo dục là một nhiệm vụ hết sức quan trọng. Đó là lý do tại sao tôi
chọn đề tài: "Một số giải pháp giáo dục ý thức đạo đức, lối sống văn hóa, tơn
trọng pháp luật nhằm nâng cao kĩ năng sống cho học sinh trường THCS
Ngọc Liên" để các bạn đồng nghiệp cùng tham khảo.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Bước đầu tìm hiểu thực trạng của việc giáo dục đạo đức, giáo dục lối sống
văn hóa và thực trạng giáo dục pháp luật cho học sinh trường THCS trong giai
đoạn hiện nay. Trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp kịp thời, có hiệu quả trong
học tập và rèn luyện để uốn nắn các em trở thành người công dân tốt.
Rút ra được bài học kinh nghiệm cho bản thân trong q trình cơng tác.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu thái độ học tập, ý thức đạo đức, lối sống văn hóa và ý thức thực
hiện những quy định của trường lớp, của Đội TNTP và những quy định pháp luật của

học sinh Trường THCS Ngọc Liên, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Để đạt được mục đích nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm này tơi đã sử
dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp điều tra: Trao đổi với các giáo viên chủ nhiệm và giáo
viên bộ môn về ý thức học tập, đạo đức của học sinh, cũng như thông qua học
bạ, sổ điểm, sổ liên lạc ....
- Phương pháp quan sát: Quan sát các em trong giờ học, giờ ra chơi để
biết thái độ đạo đức của các em, cách ứng xử của các em với bạn bè, thầy cô.
- Phương pháp đàm thoại: Trực tiếp trò chuyện với học sinh, đặt ra các
câu hỏi có liên quan để tìm hiểu nhận thức của các em về đạo đức, lối sống,
pháp luật để cho các em trả lời với suy nghĩ của mình.Trị chuyện với giáo viên
chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, phụ huynh học sinh nhằm tìm hiểu từng đối tượng
học sinh để nắm bắt được tính cách, hành vi đạo đức của các em.
- Phương pháp trắc nghiệm: Dùng phiếu có ghi các câu hỏi và đáp án trả
lời, trong đó có nhiều cách trả lời nhưng chỉ có một cách đúng nhất.
- Phương pháp thực nghiệm: Theo dõi, đánh giá xem học sinh có tiếp thu
được bài trong các tiết học hay không.Tác động đến đối tượng học sinh bằng
việc khống chế thời gian, không gian trong kiểm tra 15 phút hoặc kiểm tra 1 tiết.
- Phương pháp thống kê toán học:Sử lí và liệt kê các số liệu theo từng
năm học.
1.5. Điểm mới của SKKN:
Đây là một Sáng kiến kinh nghiệm mang tính nhân văn sâu sắc được hình
thành từ việc tiếp thu những điều đã học được từ những đợt học tập
bồi dưỡng chính trị, chuyên đề và vận dụng một cách khoa học vào công tác
chuyên môn một cách thực tiễn. Qua các cuộc thi Tìm hiểu về “Bác Hồ với
những bài học đạo đức, lối sống”; “ Bác Hồ với thiếu nhi – thiếu nhi với Bác
Hồ” dành cho học sinh bằng những việc làm cụ thể:
3

- Học sinh toàn trường đọc 05 điều Bác Hồ dạy khi bắt đầu sinh hoạt 15
phút theo hiệu lệnh trống.
- Học sinh sưu tầm tranh ảnh, tài liệu, những mẫu chuyện kể về Bác Hồ với
thiếu nhi đọc trong các buổi hoạt động hay sinh hoạt 15 phút đầu giờ để giáo dục
tư tưởng đạo đức cho các em.
- Học sinh tự rút ra bài học kinh nghiệm và viết đề cương, đưa ra chỉ tiêu
về học tập, lao động thực hành tiết kiệm chống lãng phí theo gương Bác một
cách cụ thể giúp các em hoàn thiện đạo đức, lối sống của mình.
* Sáng tạo:
Chuyên đề kể chuyện đạo đức được vận dụng sáng tạo của bản thân qua việc
tìm hiểu và bồi dưỡng học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Được thực
hiện trong các tiết Hoạt động ngoài giờ lên lớp, chào cờ theo nghi thức Đội thứ hai
đầu tuần. Học sinh sẽ kể những câu chuyện về Bác, với những bài học đạo đức quý
báu và các em phải hứa với Bác trước cờ tổ quốc sẽ học tập thật tốt, sẽ trau dồi đạo
đức nhân cách, lối sống và thực hiện tốt 05 điều Bác Hồ dạy.
Để khuyến khích các em hàng quý, hàng kì và cuối năm học Đội thiếu
niên thường tuyên dương và trao thưởng cho các cá nhân, tập thể có thành tích
xuất sắc.
Từ những hoạt động cụ thể đó việc giáo dục đạo đức và tơn trọng pháp
luật của các em học sinh trường THCS Ngọc liên được nâng lên rõ rệt.

4


2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:
Từ xưa, ông cha ta đã đúc kết một cách sâu sắc kinh nghiệm về giáo
dục “Tiên học lễ, hậu học văn “, “Lễ” ở đây chính là nền tảng của sự lĩnh hội và
phát triển tốt các tri thức và kỹ năng.

Ngày nay, phương châm “Dạy người, dạy chữ, dạy nghề“ cũng thể hiện rõ
tầm quan trọng của hoạt động giáo dục đạo đức.
Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa
XI) về đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa và hội nhập quốc tế nêu rõ mục tiêu tổng quát của giáo dục và đào tạo
là giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm
năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng
bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. Nếu lưu ý một chút thì thấy rằng mục tiêu
của giáo dục và đào tạo theo tinh thần đổi mới nhấn mạnh đến năng lực cá nhân;
các hoạt động giáo dục và đào tạo phải làm sao tạo điều kiện để mỗi cá nhân
phát huy tốt nhất khả năng sáng tạo của mình.
Nhiệm vụ của giáo dục ngày nay, ngồi giáo dục đạo đức gắn chặt với
giáo dục tư tưởng - chính trị, giáo dục truyền thống và giáo dục bản sắc văn
hóa dân tộc, giáo dục pháp luật nhà nước XHCN, các giáo viên cịn có
nhiệm vụ định hướng cho học sinh những phương thức ứng xử đúng trước
những tình huống có thể xảy ra trong cuộc sống ... giúp cho các em có khả
năng tự kiểm sốt được hành vi của bản thân một cách tự giác, có khả năng
chống lại những biểu hiện lệch lạc về lối sống. Giáo dục lí thuyết ln gắn
liền với kĩ năng thực hành, từ đó mới có thể tạo nên những con người phát
triển tồn diện. Trong đó con người mới xã hội chủ nghĩa là những con người
có đạo đức và tri thức, là những con người vừa “hồng” vừa “chuyên”.
Nghị quyết Trung ương 2 (Khóa XII) cũng đã khẳng định: “ Giáo dục học
sinh trong giai đoạn hiện nay phải giáo dục tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể
dục và mỹ dục” trong đó đạo đức là cái gốc để con người phát triển toàn diện.
Về mặt đạo đức, kĩ năng sống các em được giáo dục tốt sẽ biết đối xử có văn
hố với mọi người, biết tơn trọng nơi cơng cộng, các di sản văn hố của dân tộc.
Giáo dục đạo đức tốt làm giảm các vụ vi phạm pháp luật trong xã hội. Thực hiện
lời dạy của Bác và để góp phần nâng cao chất lượng đạo đức cho học sinh thì
nhà trường ngồi việc giảng dạy học tập bộ mơn văn hóa, học tập kiến thức còn

phải tu dưỡng và rèn luyện đạo đức, kỹ năng sống, kỹ năng hòa nhập với cộng
đồng, kỹ năng ứng xử cho học sinh trong mọi tình huống.
Nghị quyết số 58-NQ/TW ngày 05/8/2020 về xây dựng và phát triển tỉnh
Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, là sự kiện có ý nghĩa lịch sử,
mở ra cho tỉnh Thanh Hóa chúng ta những thời cơ, vận hội mới, mà tôi cho rằng,
là rất nổi trội và khác biệt, để chúng ta tiếp tục vươn lên mạnh mẽ, đột phá trở
thành cực tăng trưởng mới, cùng với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh trở
thành tứ giác phát triển ở phía Bắc của Tổ quốc. Nên việc giáo dục đạo đức, kỹ
5


năng sống. giáo dục pháp luật cho các em là hết sức cần thiết. Bởi sau này các
em chính là hiền tài, nguyên khí của quốc gia chèo lái con thuyền nước ta hội
nhập và tiến kịp với các nước phát triển trên thế giới.
Có một nghịch lý đáng lo ngại, xã hội ngày càng hiện đại càng phát triển
thì con người dường như ít chú trọng đến đạo đức, ít quan tâm đến nhau; trong
giao tiếp, giải quyết các mối quan hệ thì tỏ ra vơ “lễ”. Khơng biết kính trên
nhường dưới, ln đặt lợi ích cá nhân, lợi ích vật chất lên hàng đầu. Nguyên
nhân sâu xa là cũng do giáo dục lệch lạc. Vì vậy, đề cao quan niệm giáo dục
đúng đắn của người xưa là cách thiết thực để hạn chế những tác động tiêu cực từ
nền kinh tế thị trường. Nền giáo dục sẽ đi về đâu khi đào tạo ra những học sinh
khơng có tài cũng khơng có đức. Đó là lí do để giáo dục cần đẩy mạnh nội dung
giáo dục đạo đức và pháp luật cho học sinh.
Ngày nay với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường đã làm
cuộc sống con người con người thay đổi, đời sống vật chất và tinh thần được
nâng lên, con người sống đầy đủ hơn, đàng hồng hơn. Bên cạnh đó mặt trái của
nền kinh tế thị trường đã chi phối làm ảnh hưởng không nhỏ đến đạo đức nhân
cách con người, trong đó có những học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường. Học
sinh thông minh hơn, hiểu biết nhiều hơn nhưng sống thực dụng, thiếu ước mơ
và hoài bão, mờ nhạt về lý tưởng.

Nằm ở phía Tây tỉnh Thanh Hóa, Ngọc Lặc là một huyện cửa ngõ, trung
tâm kinh tế, văn hóa, xã hội. Diện tích tự nhiên là 497,2 km² dân số là 136.210
người (2018). Xã Ngọc Liên có 10 thơn, tổng diện tích tự nhiên là 1.460.92ha
trong đó: Diện tích đất sản xuất nơng nghiệp là: 1073ha, với 1527 hộ, 6371
người. Có 2 dân tộc chủ yếu sinh sống là dân tộc mường và dân tộc Kinh. Bình
quân diện tích đất tự nhiên 2293m2/người. Ranh giới Phía bắc giáp xã Quang
Trung, xã Đồng Thịnh, phía đơng giáp xã Lộc Thịnh, Phía nam giáp xã Ngọc
Sơn, xã Ngọc Trung, Phía tây giáp xã Ngọc Khê. Cách trung tâm huyện lỵ gần
7 km. Ngọc Liên là một trong 6 xã, thị trấn nằm trong quy hoạch chung Đô thị
Ngọc lặc. Đơ thị trung tâm vùng miền núi phía tây Thanh Hóa. Ngọc Liên là
một trong những xã đang tiến hành xây dựng xã nơng thơn kiểu mẫu, là xã có
thơn đầu tiên được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu của huyện
Ngọc Lặc. Xã tiếp giáp với nhiều địa bàn phức tạp, các tệ nạn xã hội xảy ra
nhiều như nghiện ma tuý, cờ bạc, do đó dễ có điều kiện nảy sinh các loại tội
phạm. Một số phụ huynh thường xuyên đi làm ăn xa, ít quan tâm dạy dỗ con cái,
phó mặc cho ơng bà, nhà trường. Các tụ điểm Internet, Karaoke, quán bi a mọc
lên, hoạt động thường xun, thiếu sự kiểm sốt của chính quyền địa phương.
Một bộ phận học sinh chưa có ý thức trách nhiệm về hành vi của mình dẫn đến
vi phạm nội quy của nhà trường.
Xuất phát từ thực tế khách quan và nguyên nhân chủ quan vấn đề giáo dục
đạo đức nhân cách của học sinh đã có lúc, có nơi trở thành vấn đề nóng của xã
hội nói chung, của trường THCS Ngọc Liên nói riêng. Trong điều kiện có thể tơi
đã đúc rút thành những kinh nghiệm cho bản thân và mong muốn chia sẻ với
đồng nghiệp để tháo gỡ khó khăn trong q trình cơng tác, đặc biệt là giúp học
6


sinh trường THCS Ngọc Liên nói riêng và học sinh trên địa bàn huyện Ngọc Lặc
nói chung ý thức được những hành vi, việc làm của mình.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:

2.2.1. Thực trạng của việc giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho học
sinh ở trường Trung học cơ sở trong giai đoạn hiện nay:
Có thể nói, hiện nay trong trường học giáo dục đạo đức chưa được coi
trọng. Do lượng kiến thức quá nhiều nên người giáo viên chỉ chú ý việc dạy chữ,
lo hoàn thành những chỉ tiêu chất lượng trên giao. Trường học đã quá coi trọng
việc dạy văn hóa sao cho học sinh học thật giỏi mà quên đi điều quan trọng là
dạy cho học sinh “ Học làm người”. Chương trình học quá tải, áp lực của gia
đình học kín lịch trong ngày, học nhiều nghỉ ngơi ít nên học sinh cảm thấy mệt
mỏi, chán trường, chán lớp. Tinh thần căng thẳng, không được vui chơi giải trí,
áp lực học tập quá lớn, nên dẫn đến xung đột trong các mối quan hệ.
Dù các trường đã có nhiều nỗ lực và cố gắng trong đổi mới phương pháp
giảng dạy nhưng vẫn cịn “bó khung” trong khn khổ của lớp học, giờ dạy nặng
tính lý thuyết, thiếu những tư liệu, trích đoạn “người thật việc thật”, những tình
huống “thật”, thơng tin thì q cũ… cho nên sức thuyết phục, độ cảm xúc của bài
dạy chưa cao. Hơn nữa thời lượng dành cho mơn GDCD chỉ có 1 tiết/ tuần mà
lượng kiến thức thì khá nhiều, khơng chỉ riêng nội dung chính thức mà nhiều nội
dung giáo dục khác nhau cũng "bị giao" cho môn GDCD để “tích hợp” nên việc
dạy học mang nặng tính khái quát, giáo viên khơng có nhiều thời gian giảng dạy
cặn kẽ cho học sinh những nội dung, vấn đề nào đó mà học sinh có nhu cầu tìm
hiểu sâu hơn.
Tiến sĩ Huỳnh Công Minh, nguyên Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP.
Hồ Chí Minh cũng đã nhận định: các trường quốc tế làm tốt việc dạy HS làm
người hơn vì khơng bị áp lực nhiều bởi u cầu thi cử, sĩ số trong lớp ít, thiết bị
phục vụ dạy học phong phú đa dạng, quan tâm nhiều đến các hoạt động thực
hành trải nghiệm của HS (Phan Ngọc Quang, 2017).
Có những việc tưởng rằng nhỏ nhưng lại có tác động đáng kể đến quá
trình hình thành nhân cách của HS, tuy nhiên nhà trường lại khơng lưu tâm đến.
Ví dụ như việc làm vệ sinh trường lớp. Hầu như các trường đều thu phí để thuê
bảo vệ hoặc thuê nhân viên vệ sinh thay cho HS. Điều này vô tình làm giảm ý
thức bảo vệ mơi trường của các em. Ở Nhật, HS phải tự làm vệ sinh phòng học

và nhà vệ sinh vì người Nhật cho rằng việc đó có ý nghĩa giúp HS trở thành
cơng dân gương mẫu khi lớn lên (Thùy Linh, 2018).
Mặt khác, nói đến vai trò của nhà trường trong việc dạy HS làm người,
trước tiên phải đề cập đến vai trò của người thầy. Tác giả Dương Văn Duyên
(2011) cho rằng người học ln lấy người thầy làm mẫu. Thế nhưng hình ảnh
mẫu mực của người thầy trong xã hội chúng ta trong thời gian qua đang bị xem
nhẹ. Hiện tượng giáo viên vi phạm đạo đức như chạy trường, chạy điểm, nhận
phong bì, … là có xảy ra, dù đó khơng phải là hiện tượng phổ biến nhưng đã gây
mất niềm tin của xã hội về một hình tượng cao quý trong tâm thức của nhiều thế
hệ (Nguyễn Văn Tỵ 2017). Mặt khác, Chỉ thị số 1737/CT-BGDĐT ngày 07-57


2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã chỉ ra rằng bên cạnh đa số giáo viên
có phẩm chất đạo đức tốt thì vẫn cịn tình trạng giáo viên vi phạm đạo đức nhà
giáo, gây bức xúc cho xã hội (Bộ GDĐT, 2018).
Về phía học sinh: Ngồi thời gian học ở trường, thời gian còn lại các em
lao vào các trị chơi vơ bổ, bạo lực, số cịn lại thì khơng quan tâm đến mọi việc
xảy ra xung quanh, lạnh lùng vô cảm chỉ biết sống cho riêng mình. Một bộ phận
học sinh xưng hơ với người lớn trống khơng, thiếu lễ phép, thái độ ngỗ ngược,
nói tục, phát ngơn thiếu văn hóa. Thật đáng buồn là một bộ phận học sinh gặp
người lạ không chào, gặp thầy cô trong sân trường, lên xuống cầu thang cũng
không chào hoặc chào miễn cưỡng với thầy cơ dạy lớp mình mà thơi. Tệ hại hơn
có học sinh cịn vơ lễ với thầy cô, xúc phạm danh dự người khác. Một bộ phận
học sinh khi nhìn nhận sự việc là lảng tránh, thờ ơ, lười lao động, chưa nhận ra
sự sai trái của mình. Tinh thần thái độ học tập chưa tốt, một số học sinh thiếu
chuyên cần trong học tập. Một số học sinh có biểu hiện gian lận trong thi cử,
thiếu trung thực với bạn bè. Một bộ phận ăn mặc lố lăng, quần ngắn, khoét rách
ở đầu gối, đầu tóc khơng phù hợp với tuổi học trị.
Về phía gia đình: Có gia đình xung đột bạo hành, cha mẹ ly hơn, bng lỏng
việc quản lý con cái, phó mặc cho xã hội, cho nhà trường“ trăm sự nhờ thầy” … Một

số phụ huynh chưa quan tâm đến việc giáo dục đạo đức nhân cách cho các em. Có gia
đình q nng chiều con cái, ln đáp ứng mọi u cầu khi các em địi hỏi mà khơng
cần biết địi hỏi đó có thật sự cần thiết và phù hợp hay khơng. Nhiều gia đình sử dụng
quyền uy một cách cực đoan, sử dụng vũ lực trong việc dạy dỗ con cái. Một số hoàn
cảnh quá éo le, cha mẹ bươn chải trong cuộc sống mưu sinh dẫn đến bỏ quên con cái...
Về phía xã hội: Sự phát triển của công nghệ thông tin, đặc biệt sự ra đời của
dịng điện thoại thơng minh kết nối GPRS, Wifi cùng các trang mạng xã hội phát
triển mạnh như Facebook, các trò chơi điện tử ... đã thu hút thời gian của các em
ngồi thời gian trên lớp. Nền văn hóa ngoại lai đã ảnh hưởng rất lớn đến hành vi của
các em. Có thể nói ở lứa tuổi này các em bắt chước làm người lớn nhưng chưa có
kinh nghiệm sống, kỹ năng sống, suy nghĩ và hành động chưa đúng đắn, chưa phân
biệt được tốt xấu đúng sai rõ ràng, chưa tự chủ nên dễ bị lôi kéo.
Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục chưa đồng bộ.
Những hạn chế, tác động của mặt trái cơ chế thị trường, của thời kỳ “mở cửa,
hội nhập”, những “tư tưởng văn hố xấu, ngoại lai”…có cơ hội xâm nhập. Đâu
đó, cịn có những hiện tượng suy thối về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, thích
chạy theo lối sống thực dụng “sống nhanh, sống gấp”, thậm chí những hành
động phạm pháp của người lớn đã tác động xấu trực tiếp đến học sinh. Các tệ
nạn xã hội có nơi, có lúc, đã xâm nhập vào trong học đường mặc dù là con số ít
nhưng cũng chứng tỏ nó đã làm bại hoại đạo đức, tha hố nhân cách, gây nỗi
đau, đáng lo ngại cho các bậc làm cha, làm mẹ.
Trên thực tế sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội cịn thiếu
chặt chẽ, thiếu thường xuyên. Cha mẹ gặp gỡ thầy cô chỉ vào những dịp họp phụ
huynh còn giáo viên gặp gỡ phụ huynh cũng ít dần và hình như thiếu sự thân
thiện. Sự liên hệ phụ huynh và giáo viên chủ yếu trao đổi qua điện thoại, qua
vnedu, smax... điều này ảnh hưởng rất lớn tới việc giáo dục đạo đức học sinh.
8


Về phía Nhà trường và giáo viên: Đơi khi nhà trường và giáo viên nhận

xét đánh giá kết quả học tập và rèn luyện thiếu khách quan và chưa công bằng.
Uy tín người thầy bị sa sút, các giá trị truyền thống “ Tơn sư trọng đạo” bị nhìn
nhận một cách méo mó, vật chất hóa. Một số giáo viên chủ nhiệm cịn non về
nghiệp vụ. Do bộn bề cơng việc lo toan cuộc sống, bán hàng Online, Livestream
quảng cáo, ship hàng.... nên sự quan tâm đến trò còn hạn chế, khoảng cách thầy
trò ngày càng cách xa. Mặt khác, ở một số nhà trường sự luân phiên trong công
tác chủ nhiệm cũng ít nhiều gây khó khăn trong cách quản lí lớp, thầy cơ chưa
hiểu được tâm tư tình cảm của học sinh vì vậy uốn nắn học sinh chưa kịp thời,
các em gặp vướng mắc trong cuộc sống chưa được chia sẻ.
Bài giảng của giáo viên chưa hấp dẫn để nhiều học sinh nói chuyện riêng
trong giờ học. Một số học sinh vi phạm những điều cấm như nói tục, chửi thề,
hỗn láo với thầy cơ, ý thức giữ gìn vệ sinh chưa tốt. Kết quả là học sinh ý thức rèn
luyện và tu dưỡng đạo đức chưa cao vẫn cịn học sinh hạnh kiểm trung bình.
Mỗi thầy cô phải là một tấm gương sáng cho cho học sinh học tập và noi
theo. Một người thầy giỏi sẽ tạo ra nhiều thế hệ học sinh giỏi. Một người thầy
mẫu mực sẽ tạo ra nhiều thế hệ con người mẫu mực. Bởi thế Wiliam A. Warrd
đã nói rằng: " Người thầy trung bình chỉ biết nói, người thầy giỏi biết giải thích,
người thầy xuất chúng biết minh họa, người thây vĩ đại biết truyền cảm hứng".
2.2.2. Thực trạng công tác giáo dục pháp luật cho học sinh THCS hiện nay:
Trong nhiều năm qua, công tác giáo dục pháp luật cho học sinh THCS đã
được ngành giáo dục rất coi trọng; các hình thức giáo dục, truyên truyền, phổ
biến được thực hiện đa dạng, phong phú bằng nhiều hình thức như đưa vào
chương trình dạy học chính khóa, ngoại khóa, giáo dục lồng ghép, tổ chức tọa
đàm, sân khấu hóa… đem lại những hiệu quả nhất định góp phần nâng cao nhận
thức của đa số học sinh.
Từ phía các cấp quản lí: Nội dung giáo dục pháp luật đang có sự “quá
tải” khi có rất nhiều ngành luật được tuyên truyền, tích hợp trong giảng dạy ở
nhà trường thơng qua các hình thức như: tích hợp, lồng ghép, chun đề,... mà
thiếu đi sự lựa chọn nội dung trong việc giáo dục pháp luật cho học sinh. Điều
này dẫn tới sự lúng túng trong xây dựng chương trình, quá nhiều nội dung tích

hợp đưa vào mơn Giáo dục cơng dân như tích hợp giáo dục pháp luật, tích hợp
giáo dục Quốc phịng – An ninh, giáo dục mơi trường, phịng chống HIV/AIDS,
tích hợp kĩ năng sống, tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh ....
Cơng tác quản lý, chỉ đạo, phối hợp giáo dục pháp luật ở các trường
THCS cịn có những hạn chế. Ban Giám hiệu ở các nhà trường chưa nhận thấy
hết vị trí, vai trị quan trọng của hoạt động giáo dục pháp luật cho học sinh, vẫn
coi việc dạy học môn GDCD như bao môn học khác: chỉ hồn thành tiết dạy
theo thời khóa biểu, kiểm tra cho điểm đạt u cầu là xong. Mơn GDCD, trong
đó nội dung giáo dục pháp luật chiếm tới 1/2 thời lượng chương trình, mà giáo
dục pháp luật là hoạt động giáo dục có ý thức, mục đích, kế hoạch nhằm bồi
dưỡng cho công dân tương lai những phẩm chất về tri thức, tư tưởng, đạo đức,
hành vi, lối sống cũng như những kỹ năng sống cần thiết cho cuộc sống sau này;
9


là một quá trình giáo dục tiếp nối từ giảng đường đến đời sống, từ học lý thuyết
đến kiểm soát hành vi.
Từ phía giáo viên: Phương pháp, hình thức giáo dục pháp luật cho học
sinh còn nhiều hạn chế, bất cập nên chưa tạo được những đột phá trong thay đổi
nhận thức học sinh – mặc dù đã có những đổi mới bước đầu như: đa dạng hóa
các hình thức tuyên truyền, giáo dục, đổi mới kiểm tra đánh giá mơn GDCD
theo hình thức vừa bằng cách cho điểm, vừa bằng cách đánh giá biểu hiện hành
vi thông qua xếp loại hạnh kiểm.
Sự nặng nề trong Quy chế Đánh giá, xếp loại học sinh THCS quy định
giáo viên môn GDCD phối kết hợp với giáo viên chủ nhiệm lớp đánh giá xếp
loại hạnh kiểm ghi vào học bạ của học sinh. Đây là điểm mới so với trước đây,
tuy nhiên, có thực tế một giáo viên dạy mơn GDCD nếu không kiêm nhiệm các
công tác khác sẽ phải dạy 19 tiết/1 tuần (tương ứng với 19 lớp) - tức là trong
một tuần, giáo viên phải tiếp cận với đông đảo học sinh như vậy mà giáo viên
chỉ có 45 phút tiếp cận thì làm sao họ có thể nắm bắt được diễn biến tâm lý, biểu

hiện hành vi của học sinh để đánh giá, xếp loại ghi vào học bạ.
Ngoài nhiệm vụ giảng dạy giáo viên còn phải kiêm nhiệm thêm rất nhiều
các công việc khác như: GVCN, Tổ trưởng, Tổng phụ trách, Y tế học đường,
công tác trực ban ... điều đó cũng làm giáo viên khơng cịn thời gian chun tâm
vào việc giảng dạy, khơng có thời gian để nghiên cứu sâu về chuyên môn.
Hơn nữa, trong phương pháp giảng dạy một số giáo viên chưa phân biệt
được giữa “dạy học pháp luật” và “Giáo dục pháp luật”. Đa số giáo viên hiện
nay vẫn còn nặng về tuyên truyền, trình bày giải thích cặn kẽ, giúp học sinh tiếp
thu, nắm vững về pháp luật. Cách làm này chỉ đạt được mục tiêu nâng cao hiểu
biết pháp luật nhưng lại chưa giáo dục được ý thức, thái độ, hành vi, kỹ năng
cho học sinh dẫn đến thực trạng vi phạm pháp luật ở các em có chiều hướng gia
tăng ngay khi chúng ta đang đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật.
Từ phía phụ huynh:
Gia đình chưa thật quan tâm đến việc giáo dục đạo đức cho con em, việc
giao tiếp, ứng xử trong gia đình chưa được quan tâm đúng mức, tình cảm của cá
nhân, trách nhiệm của các thành viên trong gia đình chưa được coi trọng, còn
cưng chiều qúa mức, mâu thuẫn trong quan điểm dạy con, lối sống với sự tính
tốn làm ăn đã làm mai một đi những phẩm chất và truyền thống tốt đẹp.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
2.3.1. Giải pháp chung:
Trước hết xã hội cần phải xác định giá trị đạo đức cho con người trong
thời đại mới. Những chuẩn ấy phải rõ ràng, chuẩn mực và tiến bộ, phù hợp với
thời đại. Nền giáo dục phải tích cực thay đổi và bắt kịp với thời đại cơng nghệ.
Chương trình giáo dục khơng nặng về lí thuyết hàn lâm. Lấy thực hành để giáo
dục kỹ năng cho học sinh, tạo nhiều hứng thú cho các em. Khi học sinh thích
học, u mến mơn học, u mến thầy cô, thấy việc học dễ dàng hơn sẽ ứng sử
tốt hơn.
10

Trong những năm gần đây Ban giám hiệu nhà trường và cán bộ giáo viên, nhân
viên trường THCS Ngọc Liên, đã rất quan tâm đến nâng cao chất lượng đạo đức và
giáo dục ý thức, sống và học tập theo pháp luật cho học sinh. Bản thân tôi coi mỗi học
sinh như là con em của mình nên ln tâm niệm rằng “phải dạy người trước khi dạy
chữ” và đem hết nhiệt huyết truyền đạt bồi dưỡng cho các em về các kĩ năng cụ thể,
bản thân tôi đã áp dụng một số giải pháp sau:
- Thứ nhất: Thường xuyên chăm lo giáo dục đạo đức, lối sống trong sạch,
lành mạnh cho học sinh.
Đây là giải pháp cơ bản nhằm xây dựng, hình thành nhân cách con người
mới xã hội chủ nghĩa cho thanh niên, vì đạo đức là “gốc của người cách mạng”,
giáo dục để cho học sinh nhận thức đúng các giá trị chân, thiện, mỹ, những giá
trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Nhà trường, gia đình, các tổ chức, đồn thể,
đặc biệt Đồn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải thường xuyên quan tâm
bồi dưỡng cho học sinh những tình cảm cao đẹp về tình yêu quê hương, đất
nước: “mình vì mọi người, mọi người vì mình”, “thương người như thể thương
thân”, “quên mình vì nghĩa lớn”… Từ đó hình thành cho các em lối sống trong
sạch, lành mạnh, những hành vi đạo đức trong sáng phù hợp với các giá trị
truyền thống tốt đẹp của dân tộc và thời đại. Để việc giáo dục đạo đức và bồi
dưỡng pháp luật có hiệu quả, cần tổ chức tốt các phong trào, hoạt động tập thể
mà tiêu biểu là phong trào: “Rung chng vàng”, “Trị chơi dân gian”, “ Thi gói
bánh chưng ngày tết”, “ Hành trình về nguồn” ...
- Thứ hai: Phải kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của
các tổ chức, các lực lượng cùng chăm lo giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống cho
học sinh, hình thành phẩm chất cao đẹp của con người mới XHCN. Trước hết gia
đình là nơi lưu giữ các giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc, là mơi trường
đầu tiên hình thành đạo đức cho học sinh. Gia đình là nơi mà tình yêu quê hương, đất
nước, yêu thương con người được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Do đó trong
gia đình, ơng bà, cha mẹ phải thật sự mẫu mực, làm gương về đạo đức, yêu thương,
chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ. Hiện nay do sức ép về lao động, việc làm khiến cho

khơng ít các bậc làm cha, làm mẹ mải miết mưu sinh hoặc chỉ lo làm giàu mà thiếu
quan tâm việc giáo dục đạo đức cho con cái, hoặc khoán trắng cho nhà trường và xã
hội. Nhiều khi con cái vi phạm đạo đức hoặc vi phạm pháp luật mà cha mẹ không hề
hay biết, hoặc khơng biết cách ngăn chặn, phịng ngừa. Để giáo dục đạo đức cho
thanh niên, mỗi gia đình cần giữ gìn đạo đức, nề nếp gia phong, phát huy các giá trị
đạo đức truyền thống, làm cho các giá trị đó ngày càng toả sáng, góp phần bồi dưỡng
tư tưởng tình cảm cao đẹp cho thế hệ con cháu. Nhà trường khơng chỉ dạy chữ, dạy
nghề mà cịn là nơi dạy người. Giáo dục lý tưởng, đạo lý làm người là nội dung giáo
dục hàng đầu trong nhà trường hiện nay và phải đặc biệt coi trọng. Học sinh ngày
nay đang sống trong thời kỳ bùng nổ thông tin, đã và đang chịu ảnh hưởng cả mặt
tích cực và mặt tiêu cực từ mơi trường kinh tế đó.
Giáo dục là một hoạt động mang tính xã hội cao. Muốn thực hiện được
mục tiêu giáo dục đạo đức, lối sống và pháp luật cho học sinh, cần phải coi trọng
cả giáo dục nhà trường, giáo dục gia đình và giáo dục xã hội. Chỉ riêng nhà
11


trường, chỉ riêng ngành giáo dục thì khơng thể làm tốt cơng tác giáo dục tồn
diện được.
Xin trích dẫn câu nói của Bác Hồ để thấy tầm quan trọng trong công tác
phối hợp 3 môi trường giáo dục. Bác Hồ nói: “Phải nhất thiết liên hệ mật thiết
với gia đình học sinh. Bởi vì giáo dục trong nhà trường, chỉ là một phần, cịn
cần có giáo dục ngồi xã hội và trong gia đình để giúp cho việc giáo dục trong
nhà trường được tốt hơn. Giáo dục trong nhà trường dù tốt mấy nhưng thiếu
giáo dục trong gia đình và ngồi xã hội thì kết quả cũng khơng hồn tồn”.
Để thực hiện có hiệu quả cơng tác phối hợp giữa ba mơi trường, nhà
trường, gia đình và xã hội trong giáo dục toàn diện học sinh, cần phải thống nhất
quan điểm, triển khai đồng bộ các giải pháp sau:
- Thống nhất nhận thức về tầm quan trọng của công tác phối hợp ba mơi
trường, nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục toàn diện học sinh.

- Coi sự phối hợp là việc thực hiện thường xuyên, liên tục ở mọi thời điểm
và quá trình giáo dục là quá trình lâu dài, khơng ngừng phát triển.
- Xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của từng môi trường giáo dục; mỗi
môi trường giáo dục phải ý thức luôn sẵn sàng phối hợp, chủ động phối hợp mà
khơng có thái độ trông chờ hay ỷ lại vào môi trường giáo dục khác. Trong đó:
Gia đình có trách nhiệm phối hợp với nhà trường và xã hội trong việc giáo
dục cho con em mình, tránh tư tưởng ỷ lại, khốn trắng giáo dục học sinh cho
nhà trường; gia đình có trách nhiệm ni dưỡng, giáo dục và chăm sóc, tạo điều
kiện cho con em được học tập, rèn luyện, tham gia các hoạt động của trường và
xã hội. Các cấp chính quyền, đồn thể phải ln quan tâm tun truyền về chủ
trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nâng cao nhận
thức, ý thức trách nhiệm của người dân trong việc chấp hành pháp luật, thực
hiện lối sống văn hóa, kiên quyết ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, vi
phạm chuẩn mực đạo đức, bạo lực diễn ra ngoài xã hội.
- Xây dựng cơ chế phối hợp nhà trường, gia đình và xã hội, qua đó huy
động sự tham gia có hiệu quả của các lực lượng phối hợp cho giáo dục học sinh
(ví dụ xây dựng quy chế phối hợp; tăng cường và đa dạng kênh liên lạc như báo
cáo, gặp gỡ, đối thoại, sổ liên lạc..).
- Thứ ba: Phải phát huy vai trò tự học tập, tự du dưỡng, rèn luyện đạo
đức, lối sống tuân thủ những quy định pháp luật của học sinh.
Ở độ tuổi này các em tiếp thu rất nhanh với cái mới, cái tiến bộ cho nên
trước hết phải hình thành cho học sinh nhu cầu, động cơ phấn đấu, rèn luyện
đúng đắn, làm cho mỗi người có ý thức làm chủ, ham học hỏi, cầu tiến bộ, vươn
lên tự khẳng định mình. Cần tạo mọi điều kiện thuận lợi để học sinh phấn đấu,
rèn luyện; đồng thời phải thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đánh giá kết quả,
định hướng phấn đấu cho các em. Để các em phải xác định rõ trách nhiệm trước
Tổ quốc và nhân dân, sống có lý tưởng, có hồi bão, khát khao vươn tới cái mới,
cái tiến bộ.
Cần hình thành ở các em những phẩm chất và năng lực theo tinh thần đổi
mới căn bản, toàn diện về giáo dục và đào tạo được đề xuất ở 6 phẩm chất:Yêu

gia đình, quê hương đất nước;Nhân ái khoan dung;Trung thực, tự trọng, chí
12


cơng, vơ tư;Tự lập, tự tin, tự chủ;Có trách nhiệm với bản thân, cộng đồng, đất
nước, nhân loại; Nghĩa vụ công dân và 9 năng lực cụ thể là: Tự học; Giải quyết
vấn đề; Sáng tạo; Tự quản lý; Giao tiếp; Hợp tác; Sử dụng công nghệ thông tin;
Sử dụng ngơn ngữ; Tính tốn.
Các phẩm chất và năng lực được đề xuất như trên nhằm tạo ra thế hệ trẻ
năng động, sáng tạo đáp ứng yêu cầu thực tiễn cuộc sống trong điều kiện nền
kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế.
Trong các năng lực cần hình thành cho học sinh có bao hàm các kĩ năng
sống bởi vì năng lực thì bao gồm kiến thức, kĩ năng và kinh nghiệm. Có thể tiếp
cận giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua 4 trụ cột về mục tiêu của giáo dục
theo UNESCO đó là phải đáp ứng được mục tiêu: Học để biết; Học để làm việc;
Học để chung sống; Học để khẳng định bản thân.
- Thứ tư: Cần cải tiến chương trình giáo dục đạo đức, giáo dục pháp
luật cho học sinh THCS.
Tình trạng học sinh xuống cấp về đạo đức và vi phạm pháp luật ngày
càng tăng, trong khi chương trình giáo dục lại chưa thể hiện được vai trị của
các mơn học này. Ở cấp tiểu học, mỗi tuần học sinh học một tiết đạo đức. Lên
cấp THCS, với 75 bài học từ lớp 6 đến lớp 9 (chưa kể các tiết Trãi nghiệm sáng
tạo), thời lượng cho môn giáo dục công dân cũng chỉ 26 tiết/năm, trong số đó tiết
đạo đức chỉ có 12 – 15 tiết. Học sinh lớp 6 học về Quyền được pháp luật bảo hộ
về tính mạng, thân thể, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm; quyền bất khả xâm
phạm về chỗ ở. Học sinh lớp 7 học về bộ máy nhà nước cấp cơ sở, học sinh lớp 8
học về Quyền sở hữu tài sản, quyền khiếu nại, tố cáo học sinh lớp 9 học về Quyền
tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế, quyền và nghĩa vụ lao động của công
dân, vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí ... với nhiều từ khó hiểu, trừu
tượng, khơng phù hợp và chưa cần thiết với lứa tuổi 12 – 15. Các kiến thức về

pháp luật sơ sài, qua loa, nội dung sách giáo khoa nghèo nàn, cũ kỉ… chính điều
này làm học sinh thiếu hứng thú và hiện quả giáo dục không cao.
Về chương trình giáo dục đạo đức chưa xác định rõ những phẩm chất cơ
bản của nhân cách con người Việt Nam như thế nào. Các bài học nặng về lý
thuyết, thiếu kỹ năng sống, thiếu thực tế, chưa tạo được dấu ấn trong lòng học
sinh, các em dễ quên lãng sau khi học, hình thành nhân cách khơng rõ nét, học
sinh dễ bị tác động của hồn cảnh xã hội.
Chương trình giáo dục pháp luật chính khóa đã góp phần quan trọng trong
việc trang bị cho HS những kiến thức pháp luật cơ bản, giúp từng bước hình
thành ý thức pháp luật, niềm tin vào pháp luật cho giới trẻ. Tuy vậy, chương
trình giáo dục pháp luật cũng bộc lộ những vấn đề cần xem xét, chương trình
nặng lý thuyết và cịn mang tính chung chung khơng cụ thể cho từng đối tượng
và thiếu tính ứng dụng trong thực tiễn.
Ví dụ như khi dạy bài: Thực hiện Trật tự an toàn giao thơng (Bài 14
-GDCD 6), ngồi việc cung cấp kiến thức cơ bản có liên quan, Hs chưa có điều
kiệm để quan sát trực quan về một số nội dung như: Vạch kẻ đường, phân làn
đường, hệ thống biển báo còn hạn chế, luật sửa đổi bổ sung … Những tiết thực
13


hành ngoại khóa các vấn đề địa phương chủ yếu mang hình thức tìm hiểu về lí
thuyết, cần phải được thay bằng quan sát trực tiếp.
- Thứ năm: Cần đưa âm nhạc và câu chuyện kể vào trong các tiết dạy.
Để tạo sự thu hút và lắng đọng cho học sinh, việc đưa âm nhạc và những câu
chuyện kể về đạo đức, pháp luật ngoài SGK là hết sức cần thiết, tránh cho học sinh
nhàm chán, tạo được hứng thú cho các em, từ các câu chuyện sẽ để lại cho các em
những bài học bổ ích, hình thành nên những kĩ năng sống cơ bản ở các em. Đặc
biệt là hầu hết chuyên môn các trường đều xếp GDCD dạy tiết 5. Nên việc mệt mõi
ở các em không thể tránh khỏi. Nếu chúng ta không biết cách lồng ghép âm nhạc,
chuyện kể vào trong giờ học, đặc biệt là những mẫu chuyện về đạo đức Bác Hồ thì

hiệu quả giáo dục sẽ không cao.
2.3.2. Giải pháp riêng:
Thứ nhất: Cần tổ chức cho học sinh được học tập, thảo luận về nội quy,
quy định của nhà trường ngay từ đầu năm học.
Tiếp tục cho học sinh học tập về quyền và nhiệm vụ của người học sinh
theo quy định của Điều lệ trường trung học cơ sở. Giao cho GVCN các lớp
thông qua các giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt 15 phút đầu giờ ngay từ đầu năm học
để tiếp tục phổ biến về nội quy, quy định của nhà trường, của Đoàn – Đội- Hội.
Đặc biệt quan tâm chú ý các quy định như:
+ Nghiêm cấm học sinh gây gổ đánh nhau, kéo bè kết nhóm với thanh
thiếu niên ngoài nhà trường.
+ Nghiêm cấm việc tàng trữ, sử dụng vũ khí vật liệu nổ và các loại hung
khí có khả năng gây sát thương cao.
+ Nghiêm cấm việc tự ý tổ chức đi chơi, tham quan, tắm ao hồ, sơng suối,
tham gia các trị chơi nguy hiểm, kích động bạo lực.
+ Nghiêm cấm tham gia đánh bài bạc, cá độ và các tệ nạn xã hội.
+ Thực hiện tốt việc tham gia giao thông khi đến trường.
- Thứ hai: Cần tăng cường giáo dục pháp luật và đạo đức trong trường học.
Nhận thấy vai trò quan trọng của việc giáo dục đạo đức và pháp luật,
Trường THCS Ngọc Liên đã tiến hành một số một số biện pháp sau:
- Giáo dục học sinh thực hiện tốt theo “05 điều Bác Hồ dạy”, ngay đầu các
buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ. Thực hiện tốt nội quy học sinh khi vào trường.
- Giáo dục học sinh biết yêu thương, đồn kết, biết vâng lời và kính
trọng thầy, cơ giáo, đoàn kết trong học tập.
- Giáo dục học sinh truyền thống cách mạng, lòng yêu quê hương đất
nước, lòng tự hào, biết ơn Đảng và Bác Hồ kính yêu, biết ơn các anh hùng liệt
sỹ. Với các hình thức như thăm hỏi tặng quà các gia đình liệt sỹ, các gia đình có
cơng với cách mạng, dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ đã hi sinh,
dâng hương khu di tích lịch sử Bắc Sơn, nghe kể chuyện truyền thống anh bộ
đội cụ Hồ theo đạo lí “uống nước nhớ nguồn” [Hình 1a].

- Thực hiện tốt cơng tác đền ơn đáp nghĩa như quét dọn khu nghĩa trang
liệt sĩ, thăm hỏi các gia đình thương binh liệt sĩ, gia đình có cơng với cách mạng.
- Xây dựng mơi trường học lành mạnh “khơng có tệ nạn xã hội”. Giáo dục
giới tính và các kỹ năng sống, kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh.
14


- Tổ chức tốt các hoạt động tập thể, hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục
thể thao để học sinh tham gia với tinh thần “Vui mà học, học mà vui” trong các
ngày lễ như 20/11, 26/3, 15/5, "Thi gói bánh chưng ngày tết" [Hình 1b]...
- Tăng cường cơng tác phối hợp giữa các bộ phận, các tổ chức trong
nhà trường: Ban giám hiệu – giáo viên chủ nhiệm – Đoàn Đội – Hội cha mẹ
học sinh trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh, nhất là học sinh cá biệt.
Thực tiễn đã chỉ ra rằng, giáo dục đạo đức không thể thay thế giáo dục pháp
luật, cũng như giáo dục pháp luật không thể thay thế giáo dục đạo đức, vì mỗi loại
hình giáo dục có mục đích, nội dung, hình thức và phương pháp riêng. Bên cạnh đó
tùy từng lứa tuổi mà chúng ta có những nội dung giáo dục đạo đức và pháp luật
phù hợp để mỗi loại hình phát huy được vai trị của mình trong việc giáo dục nhân
cách, hình thành nên những kĩ năng sống của con người Việt Nam.
- Thứ ba: Đối với cơng tác quản lí.
Từ đầu những năm học Chi bộ Đảng đã chỉ đạo, Ban giám hiệu nhà
trường, Liên đội trường THCS Ngọc Liên đã quán triệt các Chỉ thị 05-CT/TW
về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh,
Nghị quyết của các cấp, ngành đặc biệt là đối với công tác giáo dục đạo đức lối
sống, phòng chống bạo lực học đường đến học sinh và thể cán bộ giáo viên. Ban
giám hiệu xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức, pháp luật, phòng chống bạo lực
học đường trong nhà trường, giao cho Liên đội nhà trường và giáo viên chủ
nhiệm, giáo viên bộ môn quán triệt và phổ biến rộng rãi đến từng học sinh.
Thông qua các giờ học môn Giáo dục công dân, giờ sinh hoạt dưới cờ thứ 2,
sinh hoạt 15 phút và các hoạt động ngoài giờ lên lớp, ngoại khóa theo chủ đề ...

Xây dựng kế hoạch thực hiện quyết định số 1501/QĐ-TTg ngày 28 tháng
8 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tăng cường giáo dục lý
tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai
đoạn 2015 - 2020”.
Để thường xuyên giữ gìn trật tự, an ninh trong và ngoài trường tổ chức
Đội trong nhà trường đã thành lập đội xung kích về an ninh trật tự, an tồn giao
thơng, đội cờ đỏ, hoạt động thường xuyên có hiệu quả cả trước, trong và sau
buổi học, các thành viên đội xung kích ln phát hiện, ngăn chặn các vụ việc lộn
xộn trong và ngoài cổng trường và kịp thời báo cáo cho bảo vệ, các thầy cơ giáo
ngăn chặn và xử lí kịp thời. Nhà trường xây dựng tủ sách pháp luật tại thư viện
của nhà trường để cán bộ giáo viên và học sinh có tài liệu để thường xuyên nâng
cao nhận thức pháp luật, thực hiện tốt chính sách pháp luật của Đảng và Nhà
nước, góp phần giáo dục học sinh thực hiện tốt đạo đức lối sống.
Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên phối hợp với Ban đại diện cha
mẹ học sinh, phụ huynh học sinh và tổ chức Đội nhằm giáo dục đạo đức lối sống
cho học sinh. Vào đầu năm học, kết thúc học kỳ I, cuối năm học nhà trường tổ
chức cuộc họp với Ban đại diện cha mẹ học sinh, họp phụ huynh học sinh các
lớp để thống nhất các biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh. Tổ chức Đoàn Đội ngay từ đầu năm học đã đưa ra các tiêu chí thi đua cho học sinh thực hiện
hàng tuần, trong đó chú trọng đến việc giáo dục nề nếp, đạo đức lối sống và
phòng chống bạo lực học đường cho học sinh.
15


Ban giám hiệu cùng các tổ chức, hướng dẫn học sinh tham gia các phong
trào do ngành Giáo dục và các ban, ngành liên quan phát động như: "Nét đẹp
học đường", "Rung chng vàng", vẽ tranh: "An tồn thực phẩm", "an tồn giao
thơng", thi “Tìm hiểu 90 năm truyền thống vẻ vang của Đảng bộ tỉnh Thanh
Hóa”, thi " Tìm hiểu lịch sử Đảng bộ tỉnh và truyền thống cách mạng của nhân
dân Thanh Hóa 2020", thi " An tồn giao thông cho nụ cười ngày mai", thi "Bác
Hồ với thiếu nhi - Thiếu nhi với Bác Hồ".... dành cho đội viên, thiếu niên, nhi

đồng Việt Nam trong và ngoài nước. Đã thu hút được rất nhiều các em tham gia.
Bên cạnh đó, cịn thường xun tăng cường tun truyền giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh trong toàn trường qua các giờ học ngoại khóa và
tun truyền thơng qua việc treo khẩu hiệu tuyên truyền pháp luật trong khuôn
viên nhà trường.
Ban lao động thường xuyên tổ chức cho học sinh lao động vệ sinh lớp
học, chăm sóc bồn hoa cây cảnh, khn viên nhà trường. [Hình 2a,2b,2c]
Nhà trường thực hiện tốt việc giáo dục quy tắc ứng xử cho học sinh, CBGV
thông qua các buổi sinh hoạt tập thể, sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt lớp và
hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp, thơng qua hệ thống loa phát thanh...
Nhà trường thường tổ chức họp cán bộ giáo viên và đội ngũ giáo viên chủ
nhiệm theo kế hoạch. Nhà trường tổ chức ký cam kết thực hiện tốt luật giao thơng
đường bộ, đón tết an tồn, phịng chống bạo lực học đường, trường học khơng ma
túy … đến toàn thể can bộ giáo viên, phụ huynh, học sinh trong nhà trường.
- Thứ tư: Thường xuyên duy trì tốt hoạt động của đội xung kich, đội cờ đỏ.
Cụ thể:
+ Việc chấp hành về nề nếp, trang phục, đầu tóc, giày dép….
+ Phát hiện và ngăn ngừa học sinh mang hung khí, điện thoại đến trường.
+ Kiểm tra chuẩn bị đồ dùng học tập, bài vở của học sinh trước khi vào học.
+ Kiểm tra việc giao tiếp hàng ngày của các em, tránh hiện tượng nói tục, chửi bậy.
+ Kiểm tra thời gian ra vào lớp của các em, tránh hiện tượng bỏ giờ, trốn tiết.
- Thứ năm: Phải phối hợp chặt chẽ với Ban đại diện và cha mẹ học sinh.
Nhà trường phổ biến và triển khai đến toàn thể các bậc phụ huynh toàn
trường về nội quy, quy định của nhà trường có liên quan đến học sinh.
Lập hồ sơ theo dõi đối với những học sinh thường xuyên vi phạm nội quy.
Thông tin kịp thời tới gia đình học sinh để phối kết hợp trong việc giáo dục những
học sinh vi phạm kỉ luật.
Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình học
tập của các em qua sổ liên lạc điện tử, VnEdu, nhóm zalo lớp chủ nhiệm...để kịp
thời uốn nắn các học sinh có biểu hiện vi phạm nội quy, quy chế của nhà trường.

- Thứ sáu: Phối hợp với chính quyền địa phương.
Phối hợp với địa phương, cung cấp danh sách những học sinh vi phạm
cho cơ quan chức năng để phối hợp giáo dục và có sự răn đe khi cần thiết.
Bàn giao học sinh về sinh hoạt hè tại địa phương.
- Thứ bảy: Tổ chức kí cam kết giữ nhà trường - phụ huynh học sinh - học sinh.
Tổ chức ký cam kết giữa giáo viên chủ nhiệm, cha mẹ học sinh và học sinh
về việc “Nói khơng với hành vi bạo lực học đường” kèm theo các quy định xử lý
16


cụ thể, trên cơ sở đó các lớp theo dõi làm cơ sở bình xét thi đua, xếp hạnh kiểm
hàng tháng, học kỳ và năm học. Ban giám hiệu kiên quyết xử lý các trường hợp vi
phạm nội quy nhà trường. Nhà trường phối kết hợp với công an xã tổ chức tuyên
truyền, phổ biến kiến thức về pháp luật tới toàn thể cán bộ giáo viên và học sinh,
tiếp tục giáo dục đạo đức cho các em học sinh.
- Thứ tám: Giáo dục đạo đức thông qua rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
Rèn luyện kĩ năng giao tiếp, kĩ năng ứng phó với căng thẳng để hạn chế
những câu nói gây mất lịng bạn bè, sử dụng ngôn ngữ giao tiếp lịch sự.
Rèn luyện kĩ năng ứng xử để các em có những hành động thấu tình đạt lý,
đạt tới giá trị nhân văn cao nhất. Rèn luyện kĩ năng kiềm chế cảm xúc để các em
biết kìm nén, biết sống bao dung độ lượng với mọi người.
Thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ - thể dục thể thao để tạo
sân chơi lành mạnh, tạo dựng môi trường học tập gần gũi, thân thiện. Thơng qua đó để
giáo dục lịng nhân ái, trang bị các kỹ năng sống cần thiết, kỹ năng ứng xử và giải quyết
các tình huống trong học tập, sinh hoạt hàng ngày [ Hình 3a, 3b].
- Thứ chín: Phải phát huy hết vai trò của giáo viên chủ nhiệm, vai trị
các tổ chức đồn thể trong nhà trường.
Giáo viên chủ nhiệm phải nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của từng học
sinh để có thể chia sẻ những khó khăn với học sinh, để an ủi và động viên các
em vượt khó vươn lên. Đặc biệt chú ý những học sinh có điều kiện và hồn cảnh

khó khăn. Giáo viên cần đặt mình vào vị thế của các em để lắng nghe tích cực
các vấn đề của các em, khích lệ những suy nghĩ và thái độ hành vi tích cực đối
với những vấn đề các em đang phải đương đầu.
Tổ chức Đồn – Đội: Duy trì tốt các hoạt động như thể dục giữa giờ, múa
hát sân trường, theo dõi những học sinh cá biệt trong việc thực hiện các nề nếp
để kịp thời giáo dục. Tạo những sân chơi bổ ích để lơi kéo các em tham gia tạo
sự đoàn kết trong học sinh.
- Thứ mười: Thực hiện tốt các phong trào thi đua, các cuộc vận động.
Thực hiện có hiệu qủa cuộc vận động: “Học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh” ,“ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”
và cuộc vận động: “ Mỗi Thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học, sáng
tạo”.... trong nhà trường, với những việc làm thiết thực, hiệu quả, phù hợp, gắn
với việc đổi mới phương thức giáo dục, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức
lối sống của học sinh, thực hiện nghiêm túc nội quy trường lớp, quy định của
pháp luật.
Tạo môi trường giáo dục lành mạnh, công bằng, văn minh, các thầy, cô
giáo phải luôn là tấm gương sáng để học sinh tin tưởng, học tập và noi theo.
Trong năm học nhà trường đã tổ chức nhiều cuộc thi nhằm thu hút các em
đến trường và rèn luyện kĩ năng sống.
Với những giải pháp trên đây trong một số năm học gần đây, chất lượng
giáo dục hai mặt của trường THCS Ngọc Liên đã có bước phát triển đáng kể.
Trường lớp khang trang, đảm bảo trường xanh - sạch - đẹp hàng ngày. [Hình
4a,4b,4c].
17


2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường:
Qua thực tế giảng dạy gần 20 năm công tác cho tôi thấy việc nâng cao
chất lượng dạy học là một trong những vấn đề quan trọng trong công tác giảng

dạy ở nhà trường hiện nay. Xác định được nhiệm vụ trên bản thân tôi cố gắng,
nỗ lực, phấn đấu, học hỏi, tìm tịi, sáng tạo, qua việc ứng dụng đổi mới phương
pháp, tạo được khơng khí học tập sinh động thoải mái, nhẹ nhàng. Học sinh
thích học mơn GDCD, nhất là tham các trò chơi, biết tự đặt ra tình huống sắm
vai, tự học ở nhà, tự giải quyết tình huống, tìm hiểu và siu tầm các mẫu chuyện
về đạo đức, pháp luật trên mạng Intener, đài, báo…
Học sinh có biểu hiện khá tốt, gặp thầy cơ chào hỏi, khơng cịn hiện tượng
vơ lễ với thấy cơ, tình trạng học sinh gây gổ đánh nhau, nói tục, chửi thề giảm
hẳn. Học sinh có ý thức tơn trọng kỉ luật, giữ gìn vệ sinh cá nhân, trường lớp, ăn
quà bánh biết bỏ vào thùng rác. Biết làm nhiều việc tốt như nhặt được của rơi trả
lại cho người đánh mất, biết đồn kết tương trợ giúp đỡ lẫn nhau. Nhìn chung so
với trước, học sinh đã biết vận dụng những điều đã học vào thực tế cuộc sống rõ
nét hơn…
Từ việc áp dụng nhiều biện pháp giáo dục cho tất cả các em bản thân nhận
thấy đã có những hiệu quả nhất định. Cụ thể là: Học tập văn hóa, rèn luyện đạo
đức: Các lớp hoàn thành các chỉ tiêu mà lớp đã đăng ký về giờ học tốt, ngày học
tốt. Kết quả học sinh giỏi tăng lên rõ rệt, chất lượng giáo dục hai mặt ngày càng
cao so với các năm học trước đó. Số học sinh đạt hạnh kiểm loại tốt tăng lên,
khơng cịn học sinh xếp hạnh kiểm loại yếu, tỉ lệ học sinh hạnh kieemt trung
bình, khá rất ít.
BẢNG THỐNG KÊ TỈ LỆ XẾP LOẠI HẠNH KIỂM

* Năm học 2017 – 2018:
TT
1
2
3
4

Lớp

6
7
8
9
Tổng

Tổng số
học sinh
69
62
73
62
266

Tốt
SL
44
50
55
58
207

%
68,13
80,68
76,72
93,55
77,83

SL
16
10
17
4
47

Hạnh kiểm
Khá
T.Bình
%
SL
%
23,18
9
8,69
16,12
2
3,22
23,28
1
1,36
6,45
0
0
17,66
12
4,51

Yếu

SL
0
0
0
0
0

%
0
0
0
0
0

* Năm học 2018 – 2019:
TT
1
2
3
4

Lớp

6
7
8
9
Tổng

18

Tổng số
học sinh
87
70
64
72
293

Tốt
SL
55
50
57
68
226

%
63,23
71,44
88,71
94,45
77,15

SL
23
15
7
4
53

Hạnh kiểm
Khá
T.Bình
%
SL
%
26,43
9
10,34
21,42
5
7,14
12,28
0
0
5,55
0
0
18,08
14
4,77

Yếu
SL
0
0
0
0
0

%
0
0
0
0
0


* Năm học 2019 – 2020:
TT
1
2
3
4

Lớp

6
7
8
9
Tổng

Tổng số
học sinh
88
83
70
61

302

Tốt
SL
78
71
58
56
263

%
88,63
85,54
82,85
91,80
87,08

SL
8
12
12
5
37

Hạnh kiểm
Khá
T.Bình
%
SL
%

9,10
2
2,27
14,46
0
0
17,15
0
0
8,20
0
0
12,25
2
0,67

Yếu
SL
0
0
0
0
0

%
0
0
0
0
0

BẢNG THỐNG KÊ TỈ LỆ XẾP LOẠI HẠNH KIỂM HỌC KÌ I
NĂM HỌC 2020 – 2021
STT Lớp Sĩ số
1
2
3
4
5
6
7
8
9

6A1
6A2
6A3
7A1
7A2
8A1
8A2
9A1
9A2
Tổng

38
38
35
42
42

42
42
36
36
351

Tốt
SL
32
31
34
38
40
38
37
34
33
317

%
84,21
81,57
97,14
90,48
95,23
90,48
80,10
90,44
91,66
90,31

Hạnh kiểm
T. Bình
%
SL
%
13,15
1
2,64
13,15
2
5,28
2,86
0
0
7,14
1
2,38
4,77
0
0
9,52
0
0
19,90
0
0
9,56
0
0

8,34
0
0
8,54
4
1,15

Khá
SL
5
5
1
3
2
4
5
2
3
30

Yếu
SL
0
0
0
0
0
0
0
0

0
0

%
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

Như vậy, qua bảng kết quả xếp loại hạnh kiểm học sinh năm học 2017
-2018; 2018 – 2019; 2019 - 2020 và học kì I năm học 2020 – 2021. Khi áp dụng
những giải pháp này đạo đức, ý thức của học sinh tiến bộ rất rõ rệt. Tỉ lệ học
sinh có hạnh kiểm trung bình giảm theo từng cấp học. Đến lớp 9 khơng cịn
hạnh kiểm trung bình và hạnh kiểm khá cũng cịn rất ít. Điều đó chứng tỏ kết
quả của quá trình giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa và ý thức pháp luật trong
nhà trường đạt được kết quả tốt, nên đạo đức học sinh ngày càng tốt hơn. Các
em đã góp phần lớn vào việc xây dựng mơi trường xanh, sạch, đẹp. Từ đó ít vi
phạm các nội quy trường, nội quy lớp học.. Có tinh thần tương thân tương ái, lá
lành đùm lá rách bằng những việc làm cụ thể. Biết hiếu thảo đối với ông bà, cha
mẹ, quan tâm giúp đỡ anh chị em trong gia đình, tơn trọng, giúp đỡ, đồn kết
thương u. Có lịng tự trọng, khiêm tốn học hỏi, biết giữ lời hứa, trung thực,
thật thà, giúp các em phân biệt được cái đúng – cái sai, cái tốt – cái xấu, cái
thiện – cái ác.
Giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh là một cơng việc khó, địi hỏi

phải có sự chung tay góp sức của nhiều lực lượng trong nhà trường và xã hội.
Đây là công việc mang tính q trình, cần nhiều thời gian và tâm huyết của các
thầy cơ giáo và các nhà quản lí giáo dục. Tuy nhiên, với uy tín và tâm huyết cao
của Ban giám hiệu, tập thể giáo viên nhà trường, đặc biệt là đội ngũ GVCN tôi
tin rằng, công tác “rèn đức”, “luyện tài” ở trường ngày một thành công.

19


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Môn học GDCD ở Trường THCS là một mơn học có chức năng cực kỳ
quan trọng, là mơn học trực tiếp hình thành các phẩm chất và các kỹ năng theo
các chuẩn mực đạo đức, pháp luật. Hình thành niềm tin có cơ sở khoa học về lý
tưởng cao đẹp của con người. Đặc biệt là trong năm học này, khi đại dịch Covid
19 đang hoành hành, chúng ta phải chống dịch như chống giặc, mỗi thầy cô phải
là người lái thuyền vượt biển đưa các em vươn tới cái chân - thiện – mĩ để đánh
đắm con tàu mang tên COVID 19 ở khắp mọi nơi. Dạy GDCD chính là dạy
“người”, ta phải giúp cho các em định hướng đúng đắn về các giá trị đạo đức,
những quy định của pháp luật, các tư tưởng chính trị trong các hoạt động xã hội,
trong cuộc sống hiện tại và sau này.
Năm học 2020 – 2021 có rất nhiều những biến cố sãy ra, nhưng cũng
đánh dấu những thành tựu trong phát triển kinh tế, y học...đặc biệt là trong giai
đoạn hiện nay chúng ta đang chuẩn bị thay sách giáo khoa THCS dạy học theo
chủ đề và định hướng phát triển năng lực học sinh thì việc dạy đạo đức, kỹ năng
sống và kiến thức pháp luật cho học sinh là vô cùng cần thiết. Sự kiện trọng đại
không thể thiếu được là Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ XIII thành cơng rực rỡ,
và tiến tới Bầu cử đại biểu quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021
- 2026. Chúng ta phải đổi mới phương pháp giáo dục với nhận thức đầy đủ về
nhiệm vụ năm học, bản thân là giáo viên trường THCS tôi vẫn không ngừng cố

gắng học hỏi rèn luyện bản thân, tu dưỡng đạo đức, nâng cao trình độ chun
mơn đồng thời chú trọng cơng tác rèn kỹ năng sống cho học sinh để đảm bảo
cho việc hoàn thành xuất sắc kế hoạch năm học mà cấp trên đã giao cho.
Qua thời gian giảng dạy tại trường THCS Ngọc Liên. Tôi nhận thấy rằng
việc giáo dục nâng cao ý thức đạo đức, lối sống và tôn trọng pháp luật cho các
em là rất quan trọng, không làm nặng nề nội dung môn học mà sẽ giúp cho việc
học của các em nhẹ nhàng, thoải mái, thiết thực và hiệu quả. Qua mỗi tiết học,
học sinh đều được trang bị rất nhiều kiến thức, kĩ năng cần thiết giúp các em có
khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống, xây dựng được
mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè, gia đình và mọi người xung quanh.
Trong quá trình thực hiện và áp dụng sáng kiến kinh nghiệm, tôi đã rút ra
được những kinh nghiệm quý giá là luôn luôn phải nắm bắt sự kiện một cách
nhanh nhất, chủ động sáng tạo trong công việc, luôn luôn đổi mới phương pháp,
đối mới tư duy, để phù hợp với từng tiết dạy, phù hợp với từng đối tượng học
sinh. Phải tăng sự thu hút, lơi kéo học sinh về phía mình, từ đó các em sẽ yêu
quý môn học. Phải luôn luôn lắng nghe, luôn luôn thấu hiếu và sẵn sàng giúp đỡ
các em tháo gỡ những vướng mắc trong cuộc sống. Học sinh tốt hay xấu phần
lớn là do người thầy.
3.2. Kiến nghị:
3.2.1. Đối với phụ huynh:
- Cần quan tâm hơn tới việc học tập của con em mình bằng việc đầu tư
thời gian, trang thiết bị để các em có điều kiện học tập tốt nhất.
20


- Phụ huynh cần hướng cho con em mình học tập tất cả các môn chứ
không chú trọng và đề cao môn nào.
3.2.2 Đối với nhà trường:
- Cần đầu tư hơn nữa về trang thiết bị dạy học, máy tính, máy chiếu, ti vi,
mạng wifi…. để giáo viên tiện thực hiện các giờ dạy trên lớp.

- Phát huy mạnh xã hội hóa giáo dục, cần sự phối kết hợp tham gia của
các lực lượng: như hội phụ nữ, đoàn thanh niên, chữ thập đỏ…trong việc giáo
dục các em ham chơi, học sinh cá biệt.
- Làm tốt công tác biểu dương khen thưởng cho GV làm tốt công tác giáo
dục học sinh cá biệt.
- Cần tổ chức cho các em tham gia vào hoạt động tập thể, tham quan các khu
di tích lịch sử, cơng tác tư thiện để giúp các em mạnh dạn, có cơ hội bộc lộ những
phẩm chất đạo đức từ đó giúp giáo viên có biện pháp giáo dục phù hợp hơn.
3.2.3. Đối với Phòng giáo dục:
- Thường xuyên tổ chức các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học,
trao đổi kinh nghiệm cho toàn thể giáo viên theo từng đợt, năm; tổ chức các giờ
dạy mẫu để giáo viên nắm bắt và cập nhật được các phương pháp dạy học tích
cực theo định hướng phát triển năng lực học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy
- học mơn GDCD.
- Mơn học Giáo dục cơng dân cịn học q ít, Phịng giáo dục và đào tạo
cần tham mưu cho cấp trên tăng số tiết, tăng nội dung, thông tin, ngữ liệu phải
làm mới hàng năm. Cụ thể, về kiến thức, phù hợp với trình độ nhận biết của học
sinh THCS đặc biệt là kiến thức pháp luật, quyền và nghĩa vụ của cơng dân đối
với gia đình, xã hội, quản lý đất nước. Cần thay đổi những tình huống đã cũ
khơng cịn phù hợp, bằng những tình huống có tính thời sự cần thiết cho việc
giáo dục hiện nay.
- Những Sáng kiến kinh nghiệm đạt giải A cấp tỉnh, cần phổ biến nhân
rộng. Từ sáng kiến đó các trường áp dụng để nâng cao hiệu quả giáo dục ở địa
phương mình.
Trên đây là một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ý thức
đạo đức, lối sống văn hóa, tơn trọng pháp ḷt nhằm nâng cao kĩ năng sống cho
học sinh trường THCS Ngọc Liên. Tôi rất mong nhận được sự động viên, cổ vũ
cùng những lời góp ý chân thành từ các đồng nghiệp, từ các cấp quản lí để sáng
kiến của tơi ngày một hồn thiện hơn và nếu có thể sẽ được áp dụng rộng rãi,
mang lại hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục huyện nhà nói chung

và chất lượng trường THCS Ngọc Liên nói riêng. Rất mong nhận được sự đóng
góp của các đồng chí, đồng nghiệp!
Ngọc Lặc, ngày 19 tháng 4 năm 2021
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

21

Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
khơng sao chép nội dung của người khác
NGƯỜI VIẾT


Trần Văn Trường

22


TƯ LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Giáo dục năm 2013.
2. Báo cáo tổng kết năm học 2017 – 2018; 2018 – 2019; 2019 – 2020 và
báo cáo sơ kết học kì I năm học 2020 - 2021 của Trường THCS Ngọc Liên.
3. Báo cáo tổng kết của Liên Đội Trường THCS Ngọc Liên năm học
2017 – 2018; 2018 – 2019; 2019 – 2020.
4. Bài viết: Sự cần thiết phải giáo dục pháp luật cho học sinh – Tg: Lê Thị
Kim Phượng.
5. Giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai đoạn hiện nay – Tg: Hoàng
Minh Cương.
6. Sách giáo khoa GDCD 6,7,8,9 và chuẩn kiến thức kỹ năng.
7. Báo Giáo dục và xã hội: Đạo đức học sinh – Thự trạng nguyên nhân và

giải pháp (20/02/2019).
8. Nghiên cứu pháp luật: Giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức và kỹ năng
sống cho trẻ em ở nước ta hiện nay. Tg: Lê Thị Phương Nga, ThS. Khoa Luật,
Đại học Quốc gia Hà Nội.
9. SKKN: Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh trường THCS. Tg:
Ngô Thị Thanh Nga – Trường THCS Lý Tự Trọng.
10. SKKN: Giải pháp nâng cao giáo dục đạo đức cho học sinh trong nhà
trường phổ thông qua chuyên đề kể chuyện đạo đức chủ đề “Dưới cờ Tổ quốc Em hứa làm theo lời Bác”. Tg: Đặng Thị Hoàng – Trường PT HaerMann
Gmeiner.

23


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Trần Văn Trường
Chức vụ và đơn vị công tác: Trường THCS Ngọc Liên - Ngọc Lặc - Thanh Hóa.
TT

1.
2.

24

Tên đề tài SKKN

Phương pháp phụ đạo học
sinh yếu kém môn Ngữ văn

trường THCS.
Một số giải pháp giáo dục ý
thức đạo đức, lối sống văn
hóa, tơn trọng pháp luật
nhằm nâng cao kĩ năng sống
cho học sinh trường THCS
Ngọc Liên.

Cấp đánh
giá xếp loại
(Phòng, Sở,
Tỉnh...)

Kết quả
đánh giá
xếp loại (A,
B, hoặc C)

Năm học
đánh giá xếp
loại

Phòng
GD&ĐT

C

2018 – 2019

B

2019 - 2020

Phòng
GD&ĐT