Tài liệu Chương 12: TÀI CHÍNH, TÍN DỤNG, NGÂN HÀNG VÀ LƯU THÔNG TIỀN TỆ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM ppt

TÀI CHÍNH, TÍN DỤNG, NGÂN HÀNG VÀ LƯU
TÀI CHÍNH, TÍN DỤNG, NGÂN HÀNG VÀ LƯU
THÔNG TIỀN TỆ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN
THÔNG TIỀN TỆ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Chương 12 gồm hai phần
Chương 12 gồm hai phần
►
1) Tài chính trong thời kỳ quá độ lên CNXH
1) Tài chính trong thời kỳ quá độ lên CNXH
ở Việt Nam
ở Việt Nam
►
2) Tín dụng, ngân hàng và lưu thông tiền tệ
2) Tín dụng, ngân hàng và lưu thông tiền tệ
trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam
trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam
1.TÀI CHÍNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1.TÀI CHÍNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1.1. Bản chất, chức năng và vai trò của tài chính
1.1. Bản chất, chức năng và vai trò của tài chính


1.1.1.Bản chất của tài chính:
1.1.1.Bản chất của tài chính:
-
-
Tài chính là hệ thống các quan hệ kinh
Tài chính là hệ thống các quan hệ kinh

tế nhất định biểu hiện dưới hình thức tiền
tế nhất định biểu hiện dưới hình thức tiền
tệ ,phát sinh trong quá trình phân phối
tệ ,phát sinh trong quá trình phân phối
để hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ,
để hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ,
nhằm phát triển SX,nâng cao mức sống
nhằm phát triển SX,nâng cao mức sống
của nhân dân
của nhân dân
-
-
Về bản chất của tài chính
Về bản chất của tài chính
:
:
*
*
T/c không phải là bản thân tiền tệ mà là quan hệ
T/c không phải là bản thân tiền tệ mà là quan hệ
kinh tế biểu hiện dưới hình thức tiền tệ
kinh tế biểu hiện dưới hình thức tiền tệ
*
*
T/C không phải là toàn bộ các quan hệ kinh
T/C không phải là toàn bộ các quan hệ kinh
tế ,mà chỉ bao gồm các quan hệ kinh tế phát
tế ,mà chỉ bao gồm các quan hệ kinh tế phát
sinh trong qua trinh phân phối hay là quan hệ
sinh trong qua trinh phân phối hay là quan hệ

phân phối
phân phối
*
*
T/C cũng không gồm toàn bộ các quan hệ phân
T/C cũng không gồm toàn bộ các quan hệ phân
phối mà chỉ gồm những quan hệ phân phối
phối mà chỉ gồm những quan hệ phân phối
trong việc hình thành và sử dụng các quỹ tiền
trong việc hình thành và sử dụng các quỹ tiền
tệ
tệ
-T/C phân phối tổng sản phẩm XH,và thu
-T/C phân phối tổng sản phẩm XH,và thu
nhập quốc dân, giá trị của cải XH và tài sản
nhập quốc dân, giá trị của cải XH và tài sản
quốc dân
quốc dân
- tài chính vừa là mục đích vừa là phương
- tài chính vừa là mục đích vừa là phương
tiện của các hành vi kinh tế
tiện của các hành vi kinh tế
-
-
Bản chất của tài chính biểu hiện ở 4 nhóm quan
Bản chất của tài chính biểu hiện ở 4 nhóm quan
hệ
hệ
:
:

*
*
Nhóm các quan hệ tài chính giữa các doanh nghiệp,
Nhóm các quan hệ tài chính giữa các doanh nghiệp,
dân cư, các tổ chức xã hội với Nhà nước
dân cư, các tổ chức xã hội với Nhà nước
*
*
Nhóm các quan hệ tài chính giữa các doanh nghiệp,
Nhóm các quan hệ tài chính giữa các doanh nghiệp,
tổ chức - xã hội, dân cư với hệ thống ngân hàng
tổ chức - xã hội, dân cư với hệ thống ngân hàng
*
*
Nhóm các quan hệ tài chính giữa các doanh nghiệp,
Nhóm các quan hệ tài chính giữa các doanh nghiệp,
tổ chức - xã hội, dân cư với nhau
tổ chức - xã hội, dân cư với nhau
*
*
Nhóm các quan hệ tài chính trong nội bộ mỗi chủ
Nhóm các quan hệ tài chính trong nội bộ mỗi chủ
thể (doanh nghiệp, tổ chức xã hội, dân cư…)
thể (doanh nghiệp, tổ chức xã hội, dân cư…)
1.1.2. Chức năng của tài chính
1.1.2. Chức năng của tài chính
Tài chính có 2 chức năng:
Tài chính có 2 chức năng:

-Chức năng phân phối:
-Chức năng phân phối:


+ phân phối lần đầu diễn ra trong lĩnh vực
+ phân phối lần đầu diễn ra trong lĩnh vực
sản xuất vật chất, giữa các doanh nghiệp với
sản xuất vật chất, giữa các doanh nghiệp với
người lao động và nhà nước
người lao động và nhà nước


+phân phối lại :diễn ra trong lĩnh vực SX
+phân phối lại :diễn ra trong lĩnh vực SX
vật chất và trong lĩnh vực phi SX vật chất
vật chất và trong lĩnh vực phi SX vật chất
- Chức năng giám đốc
- Chức năng giám đốc
:cơ sở của chức năng
:cơ sở của chức năng
giám đốc là sự thống nhất giữa sự vận động
giám đốc là sự thống nhất giữa sự vận động
của quỹ tiền tệ với quá trình hoạt động KT
của quỹ tiền tệ với quá trình hoạt động KT
Chức năng
tài chính
chức năng phân phối
-Phân phối lần đầu:
Sau khi các doanh nghiệp tiêu thụ
đựoc SP: doanh thu được phân phối:

+quỹ bù đắp TLSX
+ trả công cho người lao động
+ nộp thuế
+rả lợi tức cổ phần
+lợi nhuận của doanh nghiệp
-phân phối lại:
thông qua:
+ ngân sách nhà nước
+công ty tài chính
+ngân hàng
+công ty bảo hiểm
Nhằm:
+duy trì bộ máy nhà nước
+phát triển văn hóa thể thao
giáo dục , y tế……
Chức năng giám sát
-thông qua sự vận động
của tiềnGiám đốc tình
hình hoạt động sx
Ví dụ:chức năng giám sát
Ví dụ:chức năng giám sát
Xây dựng môt công trình
trù liệu một lượng tiền
nhất định
Chia thành các phần việc,
các loại hình công việc
chia số vốn đó thành các
phầnNhỏ hơn để thực hiện
các phân Việc
Thực hiện theo kế hoạch

và thời gian
Cung cấp theo phương thức
và tiến độ
1.1.3. Vai trò của tài chính trong thời kỳ
1.1.3. Vai trò của tài chính trong thời kỳ
quá độ
quá độ
*
*
Điều tiết kinh tế:
Điều tiết kinh tế:
Trên cơ sở kiểm tra, giám sát bằng đồng
Trên cơ sở kiểm tra, giám sát bằng đồng
tiền, Nhà nước nắm được thực tế hoạt động
tiền, Nhà nước nắm được thực tế hoạt động
của nền kinh tế, từ đó phát hiện ra những
của nền kinh tế, từ đó phát hiện ra những
vấn đề cần can thiệp,điều tiết.
vấn đề cần can thiệp,điều tiết.


Bằng các chính sách phân phối, Nhà nước
Bằng các chính sách phân phối, Nhà nước
điều tiết nền kinh tế theo kế hoạch đã định.
điều tiết nền kinh tế theo kế hoạch đã định.
*
*


Xác lập và tăng cường các quan hệ kinh tế -

Xác lập và tăng cường các quan hệ kinh tế -
xã hội.
xã hội.
*
*
Tập trung và tích luỹ, cung ứng vốn cho các
Tập trung và tích luỹ, cung ứng vốn cho các
nhu cầu xây dựng và bảo vệ đất nước.
nhu cầu xây dựng và bảo vệ đất nước.
*
*
Tăng cường tính hiệu quả cho sản xuất và
Tăng cường tính hiệu quả cho sản xuất và
kinh doanh
kinh doanh
*
*
Hình thành quan hệ tích luỹ, tiêu dùng hợp
Hình thành quan hệ tích luỹ, tiêu dùng hợp
lý
lý
*
*
Củng cố Nhà nước, liên minh công - nông,
Củng cố Nhà nước, liên minh công - nông,
tăng cường an ninh quốc phòng.
tăng cường an ninh quốc phòng.
1.2. Hệ thống tài chính
1.2. Hệ thống tài chính

Ngân sách nhà nước
tài chính hộ gia đình,
Các tổ chức xã hội
Tài chính
Doanh nghiệp
Tài chính các tổ chức
tín dụng,bảo hiểm,
Công ty tài chính
Thị trường
tài chính
Gồm:
Gồm:
1.2.1.
1.2.1.
Ngân sách Nhà nước :
Ngân sách Nhà nước :


-
-
Các khoản thu huy động vào ngân sách Nhà
Các khoản thu huy động vào ngân sách Nhà
nước gồm:
nước gồm:


*
*
Các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí

Các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí


*
*
Các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà
Các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà
nước
nước


*
*
Các khoản đóng góp của các tổ chức cá
Các khoản đóng góp của các tổ chức cá
nhân
nhân


*
*
Các khoản viện trợ
Các khoản viện trợ


*
*
Các khoản do Nhà nước vay để bù đắp bội
Các khoản do Nhà nước vay để bù đắp bội
chi được đưa vào cân đối ngân sách Nhà nước

chi được đưa vào cân đối ngân sách Nhà nước


*
*
Các khoản thu khác theo quy định của pháp
Các khoản thu khác theo quy định của pháp
luật
luật
-
Các khoản chi ngân sách Nhà nước
Các khoản chi ngân sách Nhà nước
::
::


*
*
Các khoản chi phí phát triển kinh tế - xã hội
Các khoản chi phí phát triển kinh tế - xã hội


*
*
Các khoản chi đảm bảo quốc phòng, an ninh,
Các khoản chi đảm bảo quốc phòng, an ninh,
bảo đảm hoạt động của bộ máy Nhà nước.
bảo đảm hoạt động của bộ máy Nhà nước.

*
*
Các khoản chi trả nợ của Nhà nước
Các khoản chi trả nợ của Nhà nước


*
*
Các khoản chi dự trũ Nhà nước (từ 3% đến
Các khoản chi dự trũ Nhà nước (từ 3% đến
5% tổng số dư)
5% tổng số dư)


*
*
Các khoản chi viện trợ và các khoản chi phí
Các khoản chi viện trợ và các khoản chi phí
khác theo quy định của pháp luật.
khác theo quy định của pháp luật.
1.2.2. Quỹ bảo hiểm
1.2.2. Quỹ bảo hiểm


-Bảo hiểm là hình thức tài chính nảy sinh trong việc
-Bảo hiểm là hình thức tài chính nảy sinh trong việc
giải quyết những rủi ro có thể xẩy ra trong sản xuất
giải quyết những rủi ro có thể xẩy ra trong sản xuất
và đời sống xã hội.
và đời sống xã hội.

*
*
Bảo hiểm tài sản
Bảo hiểm tài sản


*
*
Bảo hiểm sinh mạng
Bảo hiểm sinh mạng
-bảo hiểm thực hiện thông qua 2 nguyên tắc:
-bảo hiểm thực hiện thông qua 2 nguyên tắc:


*
*
bảo hiểm bắt buộc
bảo hiểm bắt buộc


*
*
bảo hiểm tự nguyện
bảo hiểm tự nguyện
1.2.3 Tài chính doanh nghiệp:
1.2.3 Tài chính doanh nghiệp:
- Sáng lập ban đầu:
- Sáng lập ban đầu:

*
*
Qua thị trường tài chính
Qua thị trường tài chính


*
*
Vay, (phát hành trái phiếu, vay ngân hàng)
Vay, (phát hành trái phiếu, vay ngân hàng)


*
*
Lập các quỹ bù đắp , các quỹ từ lợi nhuận
Lập các quỹ bù đắp , các quỹ từ lợi nhuận
-chi :
-chi :


*
*
phát triển sản xuất
phát triển sản xuất


*
*

kinh doanh hàng hóa dịch vụ
kinh doanh hàng hóa dịch vụ
1.2.4 Tài chính các tổ chức tín dụng :
1.2.4 Tài chính các tổ chức tín dụng :
-
-
Tạo lập
Tạo lập
các nguồn tài chính nhàn rỗi theo
các nguồn tài chính nhàn rỗi theo
nguyên tắc hoàn trả có lợi tức.
nguyên tắc hoàn trả có lợi tức.
-
-
Sử dụng
Sử dụng
cho nhu cầu sản xuất kinh doanh và
cho nhu cầu sản xuất kinh doanh và
đời sống.
đời sống.
1.2.5. Tài chính hộ gia đình và các tổ chức xã hội :
1.2.5. Tài chính hộ gia đình và các tổ chức xã hội :
-
Tài chính hộ gia đình:
Tài chính hộ gia đình:


*
*
Hình thành từ thu nhập, tiền lương, kế

Hình thành từ thu nhập, tiền lương, kế
thừa, quà tặng.
thừa, quà tặng.


*
*
Dành cho tiêu dùng, mua cổ phần.
Dành cho tiêu dùng, mua cổ phần.
-
-
Đối với các tổ chức xã hội :
Đối với các tổ chức xã hội :


*
*
Hoạt động bằng tài trợ của ngân sách,hội
Hoạt động bằng tài trợ của ngân sách,hội
phí....
phí....


*
*
Phục vụ mục tiêu của tổ chức.
Phục vụ mục tiêu của tổ chức.