BÀI GIẢNG ĐIỀU HÒA HÔ HẤP

ĐIỀU HỊA HƠ HẤP
PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan
Bộ mơn Sinh Lý


ĐIỀU HỊA HƠ HẤP
NGOẠI MƠI
NỘI MƠI

TRUNG TÂM
ĐiỀU KHIỂN

TT HƠ HẤP

CƠ QUAN
THỰC HiỆN

CƠ HƠ HẤP

KẾT QUẢ

LỒNG NGỰC, PHỔI,
KHÍ MÁU
CÁC RECEPTORS

BỘ PHẬN CẢM NHẬN

. CƠ HỌC
. HÓA HỌC

ĐIỀU HỊA HƠ HẤP
1.
•
•
•
•

TRUNG TÂM HƠ HẤP
Trung tâm hít vào
Trung tâm thở ra
Trung tâm kích thích hơ hấp
Trung tâm gây ngưng thở

PONS

MEDULLA

SPIRAL
CORD


CƠ HƠ HẤP
-HÍT VÀO:

+BÌNH THƯỜNG
+GẮNG SỨC
- THỞ RA

+BÌNH THƯỜNG
+GẮNG SỨC

– PHỐI HỢP TỐT
– SUDDEN INFANT DEATH SYNDROME


2. ĐIỀU HỊA TRUNG TÂM HƠ HẤP
2.1. CÁC YẾU TỐ HĨA HỌC
2.1.1. CÁC VÙNG CẢM ỨNG
-Vùng cảm ứng hóa học ở cuống não



• THỂ CẢNH  IX
• THỂ ĐẠI ĐỘNG MẠCH  X
• LƯU LƯỢNG MÁU CAO: 2000 ml/100gr
MƠ/PHÚT NÃO 54 – THẬN : 420
• CHỈ ĐÁP ỨNG VỚI:
– PO2 HỊA TAN
– HẠ HUYẾT ÁP
– NGỘ ĐỘC MÔ


•STASIS

O2 – SENSITIVE K CHANNEL – L TYPE CA2+ CHANNEL

•HYPOXIA
•CYANIDE
•NICOTINE

GLOMUS CELL (I)  DOPAMINE  D2 RECEPTOR

OF NERVE ENDINGS  IX,X  IMPULSES  TTHH

•LOBELINE
•K+

TYPE II


HƠ HẤP # CHUYỂN HĨA

O2
CO2

PaCO2:
YẾU TỐ CHÍNH
• BAN NGÀY – VẬN ĐỘNG: PaCO2 ± 3
mmHg
• KHI TĂNG CẤP TÍNH TỪ 40 63 mmHg
TKPN TĂNG 10 LẦN
• GIẢM TÁC DỤNG SAU 1-2 NGÀY DO HCO3ĐƯỢC BƠM VÀO CSF


HƠ HẤP # CHUYỂN HĨA

O2

CO2
• ĐÁP ỨNG CỦA TTHH/CO2 GIẢM DO:
+ NGỦ
+ GIÀ

+ CÁC YẾU TỐ DI TRUYỀN CHỦNG TỘC
+ THUỐC ỨC CHẾ TTHH
+TĂNG CÔNG HÔ HẤP
 DÃN PHẾ QUẢN: TĂNG HIỆU QUẢ


KÍCH THÍCH CO2 TÙY NỒNG ĐỘ TRONG KHÍ

1-2%

:

KHƠNG ẢNH HƯỞNG

5%

:

TĂNG TKPN

9%

:

TĂNG TKPN TỐI ĐA

20-30% :

HÔN MÊ ĐỘ 3

30-40% :

HÔN MÊ ĐỘ 4

40-50% :

CHẾT


PaCO2 TĂNG
• KÍCH THÍCH CHEMO R TRUNG TÂM
• KÍCH THÍCH CHEMO R NGOẠI BIÊN QUA
↑PaCO2 , ↓pH
• NẾU PO2 CŨNG GIẢM, ĐÁP ỨNG CÀNG
MẠNH


pH
pH CỊN 7,1
7,6

:
:

TKPN TĂNG 4 LẦN
TKPN GIẢM 20%

KÍCH THÍCH :
CHEMO R NGOẠI BIÊN
CHEMO R TRUNG TÂM NẾU ↑ ↓ NHIỀU

 ĐIỀU CHỈNH THĂNG BẰNG KIỀM TOAN
ẢNH HƯỞNG NGÀY CÀNG MẠNH
LUTEAL PHASE
THAI KỲ

↑ PROGESTERONE  ↑ THƠNG KHÍ


PaO2
•

PaO2 < 60 mmHg

•

LÀM TĂNG THƠNG KHÍ PHẾ NANG LÊN 1,6 LẦN

•

KHƠNG QUAN TRỌNG LÚC BÌNH THƯỜNG (TRỪ KHI VÙNG
NÚI CAO)

•

QUAN TRỌNG KHI:
+ BỆNH PHỔI NẶNG, MÃN MẤT KÍCH THÍCH PaCO2, pH
+ TRUNG TÂM HƠ HẤP BỊ ỨC CHẾ

•

PaO2 KHƠNG KÍCH THÍCH CHEMO R TRUNG TÂM

•

CHỈ KÍCH THÍCH THỂ CẢNH, THỂ ĐẠI ĐỘNG MẠCH


DENERVATION CORTICOID
CHEMORECEPTOR
 MẤT PHẢN ỨNG VỚI GIẢM PaO2 CHỈ CÒN TÁC
DỤNG ỨC CHẾ TRỰC TIẾP TTHH
– MẤT PHẢN ỨNG VỚI pH: 7,3 - 7,5 CHỈ PHẢN
ỨNG NGOÀI GIỚI HẠN TRÊN
– GIẢM PHẢN ỨNG VỚI PaCO2 < 30 - 35%


2.1.2. ẢNH HƯỞNG CÁC YẾU TỐ HÓA HỌC
- CO2

↑ 1.000%

TKP

- pH

↑ 400%

TKP

- O2

↑ 166%

TKP

SỰ TƯƠNG TÁC CỦA 3 YẾU TỐ

Composite diagram showing the
interrelated effects of PCO2,
PO2, and pH on alveolar
ventilation.


2.2. CÁC YẾU TỐ KHƠNG HĨA HỌC
- LUỒNG THẦN KINH TỪ CÁC TRUNG TÂM CAO HƠN

- LUỒNG THẦN KINH TỪ CÁC CẢM THỤ QUAN NGOẠI BIÊN
- LUỒNG THẦN KINH TỪ CÁC CẢM THỤ QUAN CỦA PHỔI
- TỪ TRUNG TÂM VẬN MẠCH
- TỪ CÁC ÁP CẢM THỤ QUAN ÁP SUẤT
- CÁC PHẢN XẠ NỘI TẠNG
- NÓNG






CÁC CẢM THỤ QUAN TỪ
HỆ HÔ HẤP

1.

2.

CẢM THỤ QUAN CĂNG DÃN – PX HERINGS BREUER
•

TRONG CƠ TRƠN ĐƯỜNG DẪN KHÍ

•

THEO X

•

ỨC CHẾ HÍT VÀO, TĂNG KHI THỞ RA

CẢM THỤ QUAN KÍCH THÍCH:
•

GIỮA CÁC TẾ BÀO BIỂU MƠ ĐƯỜNG DẪN KHÍ

•

DO KHĨI, KHÍ ĐỘC, BỤI, KHÍ LẠNH

•

GÂY CO ĐƯỜNG DẪN KHÍ, THỞ NHANH

CÁC CẢM THỤ QUAN
TỪ HỆ HÔ HẤP
3. CẢM THỤ QUAN J:
– THÀNH PHẾ NANG, CO THẮT THANH QUẢN
– HOÁ CHẤT TRONG TUẦN HỒN PHỔI,

CĂNG PHỒNG MAO MẠCH PHỔI, PHÙ MƠ
KẼ
– THEO X
– GÂY THỞ NHANH, CẠN  NGƯNG THỞ
– SUY TIM, BỆNH PHỔI MÔ KẼ


CÁC CẢM THỤ QUAN
TỪ HỆ HÔ HẤP

5. HỆ GAMMA:
– THOI CƠ
– LIÊN SƯỜN, HỒNH
– KHĨ THỞ KHI ↑ CƠNG HƠ HẤP