Tài liệu Môn xây dựng Đảng pdf

Môn xây dựng Đảng.
I. Vấn đề 1: những nguyên tắc xây dựng đảng kiểu mới của LêNin.
Những nguyên tắc cơ bản của Đảng chân chính:
1. Chủ nghĩa Mác-Lênin là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành
động của Đảng cộng sản.
Đảng cộng sản là đội tiên phong chính trị có tổ chức và là đội ngũ có tổ chức
chặt chẽ nhất, cách mạng nhất và giác ngộ nhất của giai cấp công nhân.
2. Khi có chính quyền, Đảng là hạt nhân lãnh đạo hệ thống chính trị của
chủ nghĩa xã hội và là một bộ phận của hệ thống đó.
3. Tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong xây dựng tổ chức, sinh
hoạt và hoạt động của đảng.
4. Đảng là một khối thống nhất về chính trị, tư tưởng và tổ chức; tự phê
bình và phê bình là quy luật phát triển của Đảng.
5. Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, kiên quyết đấu tranh để ngăn
ngừa và khắc phục bệnh quan liêu, xa rời nhân dân.
6. Đảng phải tích cực kết nạp những đại biểu ưu tú của giai cấp công
nhân và nhân dân lao động vào đảng, kịp thời đưa những người không
đủ tiêu chuẩn và nững phần tử cơ hội ra khỏi đảng.
7. Tính quốc tế của đảng cộng sản.
Xác định 8 nguyên tắc đó được Đảng coi là nguyên tắc cơ bản.
• Nguyên tắc tập trung dân chủ: Lênin củng cố và vận dụng nguyên tắc
tập trung dân chủ trong xây dựng và hoạt động của Đảng kiểu mới của
giai cấp công nhân.
Ngay từ khi thành lập Đảng Công nhân dân chủ- xã hội Nga, bọn cơ
hội và Mensêvích đã chống lại chế độ tập trung dân chủ. Lênin và những
người cộng sản chân chính đã đấu tranh bảo vệ những vấn đề có tính nguyên
tắc của tổ chức đảng. Những người như Máctốp, Acxenroots đã coi thường
và hạ thấp ý nghĩa của vấn đề tổ chức đảng, vấn đề tập trung thống nhất của
phong trào công nhân. Họ chủ trương đảng viên của Đảng không cần tham
gia sinh hoạt trongh 1 tổ chức, không cần chấp hành nghị quyết và kỷ luật
của Đảng. Lênin đã đấu tranh kiên quyết chống chủ ngiã cơ hội trên những

vấn đề về tổ chức của Đảng. Người cho rằng đội tiên phong của giai cấp
công nhân lãnh đạo toàn xã hội không chỉ bằng cương lĩnh, bằng tư tưởng,
đường lối mà còn bằng tổ chức. Tổ chức đảng có được xây dựng và củng cố
vững mạnh thì mới đảm bảo cho cương lĩnh, đường lối của Đảng được thực
hiện. Nói cách khác, sức mạnh tư tưởng của Đange chỉ được thực hiện bằng
tổ chức và thông qua tổ chức. Lênnin nhấn mạnh: “ Sức mạnh của giai cấp
công nhân là ở tổ chức. Không có tổ chức quần chúng thì giai cấp công nhân
không có cái gì hết. Được tổ chức giai cấp vô sản sẽ là tất cả.” Lần đầu tiên,
thuật ngữ tạp trung dân chủ được nêu tại Hội nghị của các Đảng Bônsêvích
ở Tammépho năm 1905. Hội nghị đã nêu ra nghị quyết thừa nhận hoàn toàn
nguyên tắc tập tỷung dân chủ; thực hiện nguyên tắc bầu cử rộng rãi các
trung tâm lãnh đạo. Các cơ quan này có đủ mọi quyền hạn trong việc lãnh
đạo tư tưởng và thực tiễn. Các cơ quan đó có thể bị bãi miễn và phải báo cáo
hoạt động của mình một cách công khai và chặt chẽ. Sau đó nguyên tắc tập
trung dân chủ được chính thức ghi thành Điều lệvà được thông qua tại Đại
hội IV của Đảng Công nhân dân chủ- xã hội Nga năm 1906, trong đó ghi rõ:
Tất cả các tổ chức ĐẢng đều được xây dựng trên nguyên tắc tập trung dân
chủ là nguyên tắc chỉ đậo kết cấu tổ chức của Đảng tỳu nay về sau. Trong
những năm đầu ngay sau khi Đảng Bônsêvich mới được thành lập nguyên
tắc tập trung dân chủ được xác định là nguyên tắc hàng đầu phải thực hiện
triệt để. Lênin coi nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc duy nhất cần
phải toát ra trong toàn bộ điều lệ. Trong điều kiện Sa hoàng không cho phép
hoạt động công khia; trong nội bộ Đảng đầy rẫy những hiện tượng phân tán,
ngập ngừng, do dự, lề lối thủ công nghiệp, tản mạn, không muốn phục tùng
sự lãnh đạo thống nhất của Uỷ ban TW do Đaih hội bầu ra. Trong điều kiện
như thế, nguyên tắc tập trung đảm bảo chắc chắn ngăn ngừa sự phục hồi lề
lối kỷ luật, lỏng lẻo về tổ chức. Ngay sau khi cuộc nội chiến kết thúc, Đảng
Bônsêvich Nga đã chủ trương không ngừng phát triển dân chủ trong Đảng.
Đại hội X của Đảng (1921) là mốc đánh dấu quá trình dân chủ trong Đảng.
Tư tưởng trên đây Lênnin đặt nền móng cho việc xây dựng đảng ở Nga và

sau đó đã được các đảng trong Quốc tế cộng sản thgừa nhận: Điều kiện tham
gia Quốc tế cộng sản của các đangả là phải được xây dựng theo nguyên tắc
tập trung dân chủ.
• Bản chất của nguyên tắc tập trung dân chủ.
Nguyên tắc là những điều cơ bản do tổ chức định ra, dựa trên những quan
điểm, tư tưởng nhất định, đòi hỏi hoạt động của cá nhân và tổ chức nhất thiết
phải tuân theo trong 1 loạt việc làm. Như vậy, nguyên tắc là do con người
đặt ra để quy định những hoạt động của mình, nhằm đạt mục tiêu nhất định.
Đảng chính trị tổ chức và hoạt động dựa trên hàng loạt nguyên tắc, trong đó
tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản. Nguyên tắc tập trung daan chủ trong
ĐẢng cộng sản được quy định bởi bản chất của giai cấp công nhân của
Đảng, dựa trên những đòi hỏi khách quan của phong trào vô sản. Trong cuộc
đấu tranh giai cấp, giai cấp vô sản phải đương đầu vơi các giai cấp bóc lột có
lựcc lượng vật chất hùng mạnh, ó tổ chức chặt chẽ. Giai cấp vâ sản không
thể giành thắng lợi trong cuộc đấu tranh đó nếu không tập trung thống nhất
về ý chí và hành động thnhf một khối, dưới sự lãnh đạo của ĐCS- đội tiên
phong chiến đấu của giai cấp mình. ĐCS phải được xây dựng từ bộ phận
tiên tiến nhất, hăng hái đấu tranh nhất của giai cấp, những người cộng sản
chỉ có thể phát huy sức mạnh của mình khi được tổ chức thành 1 khối tập
trung thống nhất. Bản chất giai cấp công nhân là giai cấp đại diện cho lực
lượng sản xuất tiên tiến nhất, có tinh thần cách mạng nhất, đồng thời là con
đẻ của nền đại công nghiệp nên họ còn là người có ý thức kỉ luật cao nhất,
dân chủ rộng rãi nhất, họ có khả năng tổ chức toàn thể giai cấp thành sức
mạnh trong cuộc đấu tranh để lật đổ chế độ bóc lột. Tập trung dân chủ là thể
hiện sự thống nhất giữa hai mătj của quá trình tập trung và dân chủ. Đây là
2 quá trình vừa đối lập vừa thống nhất biện chứng lẫn nhau.
- Tập trung trong đảng có nghĩa là: Đảng cộng sản phải có một cương
lĩnh cách mạng, trong đó mục tiêu và con đường cách mạng phải được mọi
đảng viên và tổ chức Đảng quán triệt. Trong Đảng phải có 1 điều lệ thống
nhất, thể hiện những tiêu chuẩn sinh hoạt mà mọi tổ chức và đảng viên phải

tuân theo. Đảng phải có 1 cơ quan cao nhất lãnh đạo các tổ chức và công tác
của đảng viên trong toàn đảng. Các nghị quyết của đại hội và ban chấp hành
TW với tính cách là biểu hiện ý thức và yư chí cảu toàn đảng, bắt buộc mọi
tổ chức và đảng viên phải thi hành. Tập trung đòi hỏi phải có kỉ luật thống
nhất, mọi đảng viên và tổ chức đangả phải tuân thủ những tiêu chuẩn sinh
hoạt Đảng, có ý thức phục tùng nghi quyết của đảng. Tập trung không phải
chỉ là uy quyền của tư tưởng mà còn là uy quyền của tổ chức, do các cơ
quan và người lánh đạo các cơ quan đó thể hiện. Đó là việc thừa nhận sức
mạnh về sự lãnh đạo thống nhất của Đảng. Do đó, tập trung là điều kiện cần
thiết cho sự tồn tại, hoạt động và phát triển của ĐCS.
- Dân chủ trong Đảng có nghĩa là: Tất cả mọi đảng viên đều bình
đẳng, tự do thảo luận công việc của đảng. Cơ quan lãnh đạo các cấp của
Đảng do bầu cử lập ra. Cơ quan lãnh đạo phải báo cáo công việc của mình
và chịu trách nhiệm về hoạt động của mình. Thực hiện chế độ tập thể lãnh
đạo, chế độ tự phê bình và phê bình. Mọi đảng viên có quyền thảo luận và
bảo lưu ý kiến của mình trong Đảng, đảm bảo mọi ý kiến của Đảng viên
phải được Đảng ghi nhận và xem xét. Đảng là tổ chức tự nguyện, độc lập,
sức mạnh của đảng là do tính tích cực, tự giác của toàn thể đảng viên. Chỉ
khi nào đảng viên tự giác thảo luận và giải quyết tất cả các công việc của
đảng, kể cả thành l; ập các cơ quan lãnh đạo thì sức mạnh của đảng mới
được thể hiện, tính tích cực của đảng viên mới được nâng cao. Có thực hiện
dân chủ trong đảng mới có điều kiện để rèn luyện ghióa dục đangả viên, mới
phát huy tốt phẩm chất trí tuệ, nghị lực của họ vào việc đề ra đường lối cách
mạng và thực hiện đường lối đó. Lênin xác định dân chủ trong nội bộ đảng
là tất cả mọi công việc của đảng đều được toàn thể đảng viên bình quyền
tiến hành trực tiếp hoặc thông qua các đại biểu của mình quyết định; đồng
thời tất cả các cơ quan của đảng đều được bầu ra, đều có trách nhiệm phải
báo cáo hoặc bãi miễn. Như vậy, thực chất dân chủ trong đảng là phát huy
dân chủ của mọi đảng viên, là sự tham gia tích cực của toàn thể đảng viên
vào công việc của đảng, vào việc vạch ra đường lối, chính sách vào việc lập

ra các cơ quan lãnh đạo của đảng 1 cách trực tiếp hay gián tiếp. Nguyên tắc
tập trung dân chủ là sự kết hợp biệnc hứng giữa 2 mặt tập trung và dân chủ.
Dân chủ là điều kịên, là tiền đề của tập trung, còn tập trung là cơ sở, là cái
đảm bảo cho dân chủ được thực hiện. Chỉ trong điều kiện dân chủ trong
đảng được phát huy cao nhất thì mới tạo ra sức mạnh toàn đảng. Ngược lại,
chỉ trong điều kiện có tính tổ chức cao, tính kỷ luật chặt chẽ thừa nhận sự
lãnh đạo thống nhaats của đảng viên m, ới có thể thực hiện nghĩa vụ và
quyền lợi của mình. Tuyệt đối hoá 1 trong 2 mặt đều dẫn đến sai lầm sự
chuyên quyền độc đoán, chủ nghĩa quan liêu, bóp nghẹt tính tích cực, sáng
tạo, hoặc ngược lại dẫn đến chủ nghĩa vô chính phủ, phân tán cục bộ, vô tổ
chức, vô kỷ luật.
* Nội dung cơ bản của nguyên tắc tập trung dân chủ:
Đảng ta tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Nội dung cơ bản
cvủa nguyên tắc được ghi trong điều 9 điều lệ đảng thông qua tại đại hội X
là:
1. Cơ quan lãnh đạo các cấp của đảng do bầu cư r lập ra, thực hiện tập
thể lãnh đạo cá nhân phụ trách.
2. Cơ quan lãnh đạo cao nhất của đảng là Đại hôik đại biểu toàn quốc, cơ
quan lãnh đạo mỗi cấp là đại hội đnảg viên hoặc đại hội đại biểu. Giữa
hai nhiệm kì đại hội, cơ quan lãnh đạo của đảng là BCH TW, ở mỗi
cấp là BCH đảng bộ, chi bộ ( gọi tắt là cấp uỷ).
3. CẤp uỷ các cấp báo cáo và chịu trách nhiệm về hoạt động của mình
trước đại hội cùng cấp, trước cấp uỷ cấp trên và cấp dưới, định kỳ báo
cáo tình hình hạot động của mình đến các tổ chức đảng trực thuộc,
thực hiện tự phê bình và phê bình.
4. Tổ chức đảng và đảng viên phải chấp hành nghị quyết của Đảng.
Thiểu số phải phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, cá nhân
phục tùng tổ chức, các tổ chức trong toàn đảng phục tùng Đại hội đại
biểu toàn quốc và BCH TW.
5. Nghị quyết của các cơ quan lãnh đạo của đảng chỉ có giá trị thi hành

khi có hơn 1 nửa số thành viên trong cơ quan đó tán thành. Trước khi
biểu quyết, mỗi thành viên được quyền bảo lưu và báo cáo lên cấp uỷ
cấp trên cho đến Đại hôin đại biểu toàn quốc, song phỉa chấp hành
nghiêm cvhỉnh nghị quyết của đảng. Cấp uỷ có thẩm quyền nghiên
cứu xem xét ý kiến đó, không phân biệt đối xử với đảng viên co ý
kiến thuộc về thiểu số.
6. Tổ chức đảng quyết định các vấn đề thuộc phạm vi quyền hạn của
mình, song không được trái với nguyên tắc đường lối, chính sách của
Đảng, pháp luật cuả nhà nước và nghị quyết của cấp trên.
- Khía quát lại nguyên tắc tập trung dân chủ được ghi trong điều lệ của
đảng là những quy định có tính nguyên tắc về: Chế độ bầu cử là cơ
quan lãnh đạo phải được bầu ra. Chế độ lãnh đạo là tập thể lãnh đậo,
cá nhân phụ trách, cấp dưới phục tùng cấp trên, toàn đảng phục tùng
BCH TW. Chế độ báo cáo là các cơ quan lãnh đạo phải báo cáo và
chịu trách nhiệm về hoật của mình với tổ chức đảng câps trên và cấp
dưới, cùng cấp… chế độ tập trung là nhgững quy định cơ quan lãnh
đạo cao nhất của mỗi cấp là đại hội đại biểu hay đại hội toàn thể, cơ
quan lãnh đạo giữa 2 kỳ đại hội là BCH… Chế độ dân chủ là trong
thảo luận, trong quyết nghị các vấn đề, thực hiện chế độ tự phê bình
và phê bình….
Những nội dung của nguyên tắc tập trung dân chủ trong đảng là sự
vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
kinh nghiệm của các đảng anh em. Nguyên tắc đó đã được kiểm
nghiệm trong thực tiễn.
• Thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong đảng.
* Thực trạng quán triệt nguyên tắc tập trung dân chủ của Đảng ta:
. Những ưu điểm:
Từ ngày thành lập, Đảng ta luôn coi trọng tập trung dân chủ là
nguyên tắc cơ bản tổ chức xây dựng Đảng. Nhờ thực hiện tốt nguyên
tắc trung dan chủ mà trong mỗi thời kỳ cách mạng, Đảng ta luôn tăng

cường sức mạnh giữ vuiững vai trò lãnh đạo và giành những thắng lợi
to lớn. Đại hội X của đảng đã khẳng định: Chế độ tập trung dân chủ
trong đảng được giữ vững, thể hiện ở việc giữ vững cương lĩnh, điều
lệ, đường lối, kỷ luật kỷ cương của đảng…Những vấn đề lớn thuộc về
đường lối , nghị quyết của đảng đều được thảo luận dân chủ rộng rãi
trong mọi cán bộ, đảng viên và trong xã hội. Sinh hoạt của các cấp uỷ
và các tổ chức được tiến hành dân chủ cởi mở hơn; tăng cường các
hình thức trao đổi giữa cácn bộ lãnh đạo với đảng viên và nhân dân.
Thực hiện dân chủ trong công tác tổ chức , cán bộ. Những thiếu sót
khuyết điểm: Văn kiện Đại hội IX và X nêu ra 1 sôư những thiếu sót
khuyết điểm như chưa thực hiện đầy đủ những nguyên tắc tập trung
dân chủ, vừa thiếu tập trung, vừa thiếu dân chủ; một số cấn đề cơ bản
thuộc về đường lối, chủ trương, chính sách lớn của đảng thiếu thống
nhất nên việc triển khai trong thực tiễn còn hcậm. Một số cấp uỷ nhân
danh tập thể ra nghị quyết sai nguyên tắc, trái với nghị quyết của cấp
trên và pháp luật của Nhà nứoc, 1 số cán bộ chủ chốt các cấp uỷ lạm