Phẫu thuật cắt amiđan và các
hạch vùng hầu họng
Giới thiệu
Bạn hoặc con của bạn có thể bị đề nghị cắt amiđan và các hạch vùng hầu họng.
Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin cần thiết về cuộc phẫu thuật này, việc chuẩn
bị ra sao, cũng như cung cấp các thông tin về lợi ích, biến chứng, nguy cơ của cuộc
phẫu thuật này.
Bạn cũng nên hỏi bác sĩ của bạn những câu hỏi mà bạn cho là cần thiết để hiểu
hơn về những gì sẽ diễn ra trong quá trình phẫu thuật.
Amiđan và các hạch hầu họng (còn gọi là hạch VA) là nhóm mô dạng lympho
(có nhiệm vụ sản xuất ra các tế bào lympho - các tế bào bạch cầu có khả năng tiêu diệt
các tác nhân xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh) nằm ở miệng và phía sau mũi.
Nhiễm trùng hay phì đại amiđan có thể gây đau họng mãn tính hay đau tái đi tái
lại, hơi thở hôi, răng bị lệch nhau (giữa hàm trên và hàm dưới), ápxe, hoặc tắc nghẽn
đường thở trên gây khó nuốt, ngáy, ngưng thở khi ngủ. Riêng với các hạch VA, viêm
nhiễm cũng gây phì đại, có thể làm bệnh nhân khó thở, viêm tai, v.v. Cắt amiđan và cắt
các hạch này là phẫu thuật cắt bỏ hay nạo sạch các mô dạng lympho này.
Những nguy cơ và biến chứng của phẫu thuật cắt amiđan và hạch vùng
hầu họng là gì ?
Phẫu thuật luôn được cố gắng thực hiện thật an toàn, làm sao đạt được kết quả
tốt nhất cho bạn hoặc con của bạn. Tuy nhiên, có những cuộc phẫu thuật diễn ra không
suôn sẻ, có thể có những biến chứng hay những tổn thương khác không ngờ được.
Vì mỗi người đáp ứng với phẫu thuật, phản ứng với thuốc mê, việc lành vết
thương sau mỗ rất khác nhau, nên không thể đảm bảo chắc chắc kết quả của phẫu thuật
sẽ như thế nào. Hơn nữa nó còn phụ thụôc vào các điều kiện chăm sóc sau mỗ.
Trong y văn đã ghi nhận các biến chứng dưới đây. Danh sách các biến chứng
này không bao gồm tất cả các biến chứng có thể xảy ra. Ðưa ra các biến chứng này
không phải để hù dọa bạn, mà chỉ nhằm cung cấp thông tin cho bạn, giúp bạn hiểu hơn
về cuộc mỗ, đồng thời cảnh giác hơn. Tất cả những biến chứng đã xảy ra có thể đồng
thời hay không đồng thời tùy theo sự kiểm soát của bác sĩ phẫu thuật, theo các tiêu
chuẩn chăm sóc sức khỏe cộng đồng, tuy nhiên hầu hết các biến chứng này rất hiếm
xảy ra.
Nhưng bất kì một bệnh nhân nào trước khi tham gia cuộc mỗ cũng cần được
cân nhắc giữa những yếu tố nguy cơ, những biến chứng có thể có và các lợi ích của
cuộc mỗ mang lại.
Thất bại trong việc làm giảm đau họng, hay không cải thiện được viêm tai, viêm
xoang, chảy nước mũi, với các trường hợp này có thể cần được mỗ lại.
Chảy máu. Trong nhiều trường hợp phải cần truyền máu hoặc các sản phẩm từ
máu. Bạn có quyền chuẩn bị máu của chính bạn hay máu từ một người cho do bạn
chọn trước khi phẫu thuật để dùng trong trường hợp khẩn cấp cần truyền máu. Bạn
hoàn toàn có thể tham khảo những điều này với bác sĩ điều trị.
Nhiễm trùng, mất nước, đau kéo dài, vết mỗ không lành, đều cần phải nhập
viện để truyền dịch, để chăm sóc vết mỗ.
Thay đổi giọng nói, nôn hay trớ qua đường mũi. Tuy nhiên các biến chứng này
rất hiếm gặp.
Không cải thiện được tình trạng thở trước đó, vẫn còn ngáy, còn ngưng thở khi
ngủ, còn phải thở bằng miệng.
Tiền phẫu là gì ?
Hầu hết các bệnh nhân không cần nhập viện, mà có thể điều trị ngoại trú. Bởi vì
dù trong bệnh viện có nhiều phương tiện chăm sóc tốt, nhưng việc điều trị nội trú
trước mỗ là không cần thiết, gây tốn kém cho bệnh nhân và bệnh nhân thường không
thoải mái khi ở trong bệnh viện. Thông thường các bác sĩ gây mê hồi sức sẽ gọi điện
cho bạn để hỏi bệnh sử vào trước ngày mỗ 1 ngày hoặc nếu không kịp thì có thể vào
buổi sáng đi mỗ. Nếu cần thực hiện các xét nghiệm gì, thì bạn sẽ được làm trước đó
vài ngày. Cũng cần có một nhân viên y tế đưa bạn về sau cuộc mỗ, và chăm sóc cho
bạn trong ngày hậu phẫu đầu tiên.
Không được dùng aspirin hay bất kì loại thuốc nào có chứa aspirin trong vòng
10 ngày trước mỗ. Các thuốc kháng viêm non-steroid (NSAIDs) (như ibuprofen,
Avid.) cũng không dùng trong vòng 1 tuần lễ trước mỗ. Có nhiều loại thuốc giảm đau
thông thường có chứa trong thành phần aspirin hay các dẫn xuất từ ibuprofen, do đó
rất cần cẩn trọng khi dùng các thuốc này.
Nếu cần bạn nên tham khảo với bác sĩ. Acetaminophen (Tynelol, Panadol,
Efferalgan, Doliprane) có thể dùng để giảm đau. Thường thì bác sĩ sẽ kê cho bạn vài
loại thuốc dùng trước mỗ, và bạn cần dùng thuốc đầy đủ để sẳn sàng cho cuộc mỗ diễn
ra.
Nếu người sắp mỗ là con của bạn, bạn nên trung thực nói cho trẻ biết những gì
về cuộc mỗ sắp tới. Cần phải cho trẻ hiểu rằng những gì trẻ sắp trải qua là cần thiết
cho sức khỏe của trẻ, rất an toàn và bạn luôn ở bên trẻ.
Thái độ đảm bảo và bình tĩnh của bạn rất cần để cho trẻ bớt lo lắng. Cho trẻ biết
rằng nếu trẻ đau thì chỉ trong thời gian rất ngắn và sẽ có nhiều loại thuốc giúp cho trẻ
giảm đau. Bạn cũng nên đến bệnh viện mà bạn sẽ được phẫu thuật vài ngày trước để
quen với không khí nơi đây.
Nên ăn trước khi mỗ 6 giờ, có thể là uống nước, ăn kẹo, hay nhai kẹo cao su.
Có thức ăn trong dạ dày sẽ giúp giảm các biến chứng của gây mê.
Nếu bạn bị sốt trong những ngày sắp mỗ, nên gọi cho bác sĩ. Nếu bệnh vào
ngay hôm mỗ, bạn cũng cứ đến bệnh viện, bác sĩ điều trị sẽ quyết định xem bạn có trải
qua cuộc phẫu thuật được hay không. Nhưng nếu trẻ đang bị thủy đậu, thì không nên
đưa trẻ đến bệnh viện.
Chuẩn bị gì trong ngày phẫu thuật ?
Ðể chuẩn bị đầy đủ cho cuộc mỗ, bạn cần biết chính xác thời điểm phẫu thuật.
Hãy mang theo đầy đủ giấy tờ cho cuộc mỗ, kể cả các chỉ định tiền phẫu của bác sĩ.
Nên mặc quần áo rộng rãi (có thể mặc pijamas), không nên mang đồ trang sức hoặc
những thứ đắt tiền khác. Có thể mang cho trẻ một món đồ chơi ưa thích nào đó, một
con thú nhồi bông hay một cái chăn mỏng.
Không được dùng bất kì loại thuốc nào trước khi phẫu thuật trừ khi đó là do bác
sĩ điều trị hay bác sĩ gây mê chỉ định. Thường thì khi chuẩn bị mỗ bạn sẽ được đặt một
đường truyền tĩnh mạch, và được dùng thuốc giúp thư giãn.
Quá trình phẫu thuật diễn ra như thế nào ?
Tại phòng mỗ, bác sĩ gây mê hồi sức kết hợp gây mê toàn thân cho bạn bằng
khí dung và thuốc truyền tĩnh mạch. Trong hầu hết các trường hợp, thuốc mê truyền
tĩnh mạch có thể dùng trước khi vào phòng mỗ hoặc sau khi trẻ được thở khí dung có
thuốc mê.
Trong khi cuộc mỗ diễn ra, bạn luôn được theo dõi độ bảo hoà oxy trong máu
và nhịp tim bằng monitor. Ekíp phẫu thuật có kỹ năng cao, có thể phản ứng nhanh và
chính xác trong những trường hợp khẩn cấp. Ngoài bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ gây mê
hồi sức, còn có những kỹ thuật viên về dụng cụ và các y tá chuyên nghiệp trong phòng
mỗ.
Sau khi thuốc mê có tác dụng, bác sĩ mới cắt amiđan hoặc hạch cần cắt đem ra
ngoài. Sẽ không có một vết cắt nào ngoài da. Sau đó đáy vết cắt được đốt điện. Toàn
bộ quá trình trên diễn ra không đầy 60 phút. Sau đó bác sĩ sẽ thông báo cho gia đình,
bạn bè của bạn rằng cuộc mỗ diễn ra an toàn trong khi đó bạn được chuyển đến phòng
hậu phẫu hồi sức.
Hậu phẫu diễn ra như thế nào ?
Sau cuộc mỗ, bạn hoặc con bạn được đưa đến phòng hậu phẫu, tại đây bạn hoặc
con bạn được các y tá theo dõi và chăm sóc. Khi con bạn tỉnh, bắt đầu đòi bố mẹ, thì
bạn có thể đến gặp trẻ tại phòng hồi sức. Nếu bạn tỉnh sớm sau gây mê, bạn còn có thể
về ngay trong ngày sau khi mỗ. Thường thì sau mỗ vài giờ, bạn mới tỉnh, và bạn cần
một người thân đưa bạn về, và chăm sóc bạn trong đêm đầu tiên ở nhà.
Về nhà, bạn nên nằm nghỉ ngay và nên nằm đầu cao bằng cách kê 2-3 cái gối.
Bằng cách kê đầu cao hơn tim sẽ giúp bạn giảm được phù nề và sưng. Chườm đá dưới
gáy cũng có tác dụng tương tự làm giảm sưng. Bạn cần giúp đỡ để đi nhà vệ sinh.
Không nên gặp gỡ nhiều bạn bè vì họ có thể mang mầm nhiễm trùng cho bạn hoặc làm