(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi học tốt môn làm quen với văn học

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Bác Hồ kính u của chúng ta khi cịn sống Bác r ất quan tâm đ ến m ọi
người, nhất là các cháu thiếu niên nhi đồng. Bác chú tr ọng t ừ b ữa ăn, gi ấc
ngủ và sự tiến bộ của các cháu.
Bác hồ nói:

“Trẻ thơ như búp trên cành
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành ngoan”

Đúng như vậy, trẻ ở tuổi mầm non thật đáng yêu, tâm hồn trẻ th ơ ngây,
hồn nhiên, trong sáng như tờ giấy trắng. Mọi hoạt động học tập và vui
chơi trong q trình trăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non đều đem l ại
cho trẻ những điều kỳ lạ, thần tiên.
Thông qua hoạt động dạy và học dưới hình thức nh ư tạo hình, ho ạt đ ộng
với đồ vật, môi trường xung quanh… sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, óc sáng
tạo, nhân cách con người “Làm quen văn học” là một hoạt động không th ể
thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, vì thông qua các hoạt động
làm quen với các tác phẩm văn học là loại hình nghệ thuật, đ ặc s ắc, ngh ệ
thuật nghành từ không thể thiếu được trong đời sống con người. Đặc biệt
nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống tran hịa trong
khơng khí lời ru “ầu ơ” đầy u thương tận tình của mẹ, bà… và đó cũng là
cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ.
Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc tr ẻ bi ết
viết, đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là ph ương tiện dẫn dắt trẻ. Nói
những tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt c ủa tr ẻ,
ca dao, chuyện kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ h ọc
tập là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên,
yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, bi ết
được việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, gét cái ác đ ộc, phê phán

những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngỗn… và cịn là ph ương
tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc bi ệt ở tr ẻ nhà
trẻ thì vốn từ và ngơn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói m ạch
lạc, nói diễn cảm, nói đầy đủ, nói đúng câu, đúng từ và đúng ng ữ pháp.
Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ nh ững tình
cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng
như: Lịng u thiên nhiên đất nước con người Việt Nam. Yêu từ những th ứ
gần gũi quen thuộc với trẻ như cây cối, hoa quả các lồi hoa, lịng kính
trọng u thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ
như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. Thông qua hoạt động này giúp tr ẻ


biết yêu thương và sáng tạo thêm những tình tiết của tác ph ẩm m ột cách
hồn nhiên phù hợp với nội dung của tác phẩm. Thông qua s ự hi ểu bi ết, trí
tưởng tượng của trẻ. Đồng thời trẻ đọc thuộc thơ, k ể lại chuy ện
được. Việc đưa văn học đến với trẻ mầm non là một việc làm rất quan
trọng và cần thiết, vì vậy mà đưa văn học đến với trẻ em nhất là bậc h ọc
mầm non ta phải nghiên cứu lựa chọn những tác phẩm hay phù h ợp v ới
tâm sinh lý của trẻ. Cô giáo biết sử dụng phương pháp, biện pháp khoa
học, biết tìm tịi khám phá sáng tạo những phương pháp biện pháp tích
cực để đưa thế giới ơng bụt, bà tiên đi vào lòng trẻ một cách nh ẹ nhàng
sinh động.
Hơn nữa trẻ em trong trường 100% trẻ là con em vùng nơng thơn, vì v ậy
việc giúp trẻ học tập, làm quen với văn học gặp nhiều khó khăn, cịn nói
tiếng địa phương nhiều. Chính vì vậy để đạt được mục đích của mơn h ọc:
Làm quen với văn học bản thân tôi đã nghiên cứu suy nghĩ, tìm ra m ột s ố
biện pháp để giảng dạy để giúp trẻ học tốt môn: Làm quen văn h ọc. Để
giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, giúp trẻ diễn đạt lưu lốt ý của mình.
2. Tên sáng kiến
Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi học tốt môn làm quen với văn học

3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
- Họ và tên: Phạm Thị Hồng Linh
- Địa chỉ: Trường Mầm non Hoàng Đan-Hoàng Đan-Tam Dương-Vĩnh Phúc
- SĐT: 035977577
- Email:
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
- Phạm Thị Hồng Linh
- Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi học tốt môn làm quen v ới văn h ọc
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
- Lĩnh vực: Phát triển ngôn ngữ
- Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi học tốt môn làm quen v ới văn h ọc
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu
- Ngày 16 tháng 2 năm 2018
7. Mô tả bản chất của sáng kiến
7.1. Về nội dung sáng kiến


7.1.1. Cơ sở lý luận
Dẫn dắt trẻ vào thế giới văn học là nhiệm vụ quan trọng của trường mầm
non nhất là các lớp mẫu giáo: Đó là sự mở cửa cho nh ững bước đi ch ập
chững đầu tiên vào thế giới các giá trị phong phú ch ứa đựng trong tác
phẩm văn học đóng góp trong việc hình thành và phát tri ển tình cảm đ ạo
đức cho trẻ. Tuy nhiên không phải dân tộc nào cũng đề cao đ ạo đ ức nh ư
yếu tố thứ nhất của phẩm chất con người nh ư dân tộc Vi ệt Nam. D ường
như quan điểm của con người Việt Nam đạo đức như là cái gốc của sự tốt
sấu trên đời. Quan điểm được phản ánh trong truyện cổ tích, vừa ch ắt lọc
kinh nghiệm ứng sử trong thực tế vừa là đạo đức lý tưởng mà con ng ười
lao động mong muốn xây dựng. Vì thế nó vừa gần gũi, v ừa quen thu ộc, nh ư
cái không thể thiếu của trẻ mầm non.
Khả năng khám phá thế giới xung quanh của trẻ còn hạn chế. T ư duy của

trẻ là tư duy tổng quát hành động nên trẻ khơng hiểu qua nh ững lời cơ nói,
làm như thế này có nghĩa là tốt, như thế kia là x ấu, hay còn ph ải làm nh ư
thế nào?...Nhưng qua những tác phẩm văn học th ường có n ội dung ng ắn
gọn, rõ ràng, dễ nhớ dễ thuộc, nhân vật gần gũi, chính là con người trong
các mối quan hệ xã hội. Điều quấn hút các em chính là các nhân v ật đ ược
nhân cách hóa, các yếu tố thần kỳ, những đồ vật quen thuộc gần gũi đ ược
thổi những yếu tố ly kỳ, hoang đường bỗng trở nên hấp dẫn đối v ới trí
tượng của trẻ thơ mà giáo dục tình cảm cho trẻ là m ột trong năm nhi ệm
vụ lớn của công tác giáo dục cho trẻ mẫu giáo.
Hát ru là nhạc, là thơ, là những hình tượng nghệ thuật đ ầu tiên đ ọng l ại
trong tâm hồn trẻ. Giai điệu ru thuộc về những nét nhạc đầu tiên trong l ịc
sử âm nhạc, vốn phát triển trên dòng âm thanh của ngôn ng ữ ti ếng m ẹ đ ẻ.
Trong hát ru, ta gặp thái độ nâng niu trân trọng con người r ất t ế nh ị, sâu
kín, hiền dịu, những lời hát ru đó mãi trong lịng tâm trí tr ẻ, giúp tr ẻ hi ểu
dần về tình yêu của mẹ dành cho trẻ, qua đó trẻ cảm nh ận đ ược v ẻ đ ẹp, ý
nghĩa đạo đức trong đó.
Rõ ràng, nếu như chỉ giáo dục trẻ bằng lời nói khơng thì ch ưa đ ủ, đ ể giáo
dục trẻ hiệu quả, ta phải gắn những lời nói đó vào hồn cảnh, tình hu ống
cụ thể. Nhưng tình huống và hoàn cảnh nào để trẻ tiếp thu m ột cách d ễ
dàng. Và tác phẩm văn học là một cách giáo dục trẻ h ữu hi ệu. Thông qua
các nhân vật gần gũi, tình tiết bay bổng, nội dung truyện d ễ nh ớ, quen
thuộc với cuộc sống của trẻ, để từ đó giáo dục trẻ dễ dàng, khơng áp l ực,
gị bó với trẻ và mang lại hiệu quả giáo dục cao.
Việc nghiên cứu thực trạng của báo cáo kết quả nghiên c ứu, ứng d ụng
sáng kiến nhằm mục đích:


- Xác định rõ thực trạng của trẻ khi tham gia các tiết phát tri ển ngôn
ngữ của trẻ 4-5 tuổi lớp 4 tuổi A3 nói riêng và khối 4-5 tuổi nói chung
trong trường mầm non Hồng Đan.

- Phân tích kết quả nghiên cứu thực trạng để tìm hiểu nguyên nhân c ủa
thực trạng, làm cơ sở cần thiết để áp dụng thực nghiệm đề tài nghiên cứu.
Với đề tài " Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi học tốt môn làm
quen với văn học” khi tiến hành nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến tôi tiến
hành như sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và th ực tiễn hiệu quả của vi ệc d ạy h ọc ti ết
phát triển ngôn ngữ của trẻ 4-5 tuổi nhằm giúp trẻ phát triển một cách
tồn diện, trẻ tích cực, chủ động và sáng tạo hơn trong các hoạt đ ộng làm
quen với văn học.
- Nghiên c ứu th ực tr ạng: Tr ẻ lớp 4-5 tuổi A3 ở trường mầm non Hoàng
Đan .
+ Việc điều tra thực trạng là một vấn đề rất quan trọng và c ần thi ết
cho việc nghiên cứu. Điều tra thực trạng sẽ giúp bản thân tôi th ấy đ ư ợc
những ưu điểm và những tồn tại của những vần đề liên quan đến đ ề tài
nghiên cứu. Từ đó giúp tơi định hướng được những vấn đề cần làm để có
biện pháp cụ thể, phù hợp với thực tế và để th ực hiện có hiệu quả. Chính
vì vậy để thực thi đề tài này tôi đã tiến hành đi ều tra th ực tr ạng v ề quả
trình học làm quen với tác phẩm văn học của trẻ.
+ Đầu năm học 2018- 2019, tôi được nhà tr ường phân công dạy l ớp
mẫu giáo 4 tuổi A3 theo chương trình đổi mới hiện hành, tr ước khi đ ưa ra
các biện pháp nghiên cứu và đưa vào áp dụng ở nhóm lớp tơi đã tìm hiểu
thực trạng và nhận thấy những điều kiện thuận lợi và khó khăn như sau:
* Về cơ sở thực tiễn về thuận lợi và khó khăn của trường, lớp và
giáo viên trong trường mầm non
a) Thuận lợi
- Được học tập chuyên đề do phòng tổ chức. Các cấp lãnh đ ạo và nhà
trường quan tân về cơ sở hạ tầng khang trang sạch đẹp. Nhà trường ln
đầu tư trang thiết bị, như màn hình ti vi, máy chiếu, tivi đ ầu đĩa đ ể d ạy các
hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin. Đồ dùng đồ ch ơi các lo ại tranh,
ảnh, tranh truyện. Đây là yếu tố giúp cho tơi có đi ều kiện t ốt đ ể t ổ ch ức,

hướng dẫn cho trẻ đọc thơ, kể chuyện
- Cô tổ trưởng chuyên môn thường xuyên trao đổi truyền th ụ cho tôi
những kinh nghiệm trong công tác, giúp tôi vững vàng hơn trong giảng d ạy.


- Là một giáo viên tâm huyến với nghề, có trách nhiện trong cơng vi ệc, có
trình độ đại học nắm vững chuyên môn. Được chị em đồng nghiệp đ ộng
viên giúp đỡ trong cuộc sống cũng như trong giảng dạy.
b) Khó khăn
- Xã Hồng Đan là một xã đồng bằng, đa số trẻ là con em là vùng nông thơn
vì vậy, trẻ cịn nói ngọng, nói lắp nhiều, phát âm ch ưa chuẩn, m ột số tr ẻ
hiếu động chưa chú ý. Một số trẻ còn nhút nhát chưa tự tin mạnh dạn nên
việc thực hiện hoạt động chưa thu hút tối đa trong việc làm quen v ới tác
phẩm văn học
- Phụ huynh ở trường tơi nghề chính là làm nơng và đi cơng ty nên khơng
có thời gian quan tâm đến con em mình và khơng hiểu hết tầm quan tr ọng
của độ tuổi mẫu giáo. Còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này. Thường xuyên
cho con đi học muộn, gây ảnh hưởng đến hoạt động
- Đồ dùng phục vụ cho hoạt động kể chuyện còn thiếu, ch ưa phong phú
c) Nhận thức của trẻ
* Trường mầm non Hồng Đan
- Với tình hình đó tơi nghĩ cần phải phát tri ển ngôn ng ữ cho tr ẻ mà cách
tốt nhất để phát triển ngôn ngữ cho trẻ là dạy trẻ h ọc tốt môn làm quen
với văn học. Kết quả điều tra tháng 02/2018 cho thấy như sau:
Biểu 1: Khảo sát Lớp 4 tuổi A3 - Trường mầm non Hoàng Đan; Sĩ s ố
31trẻ
Mức độ

TT

Nội dung khảo sát

Tổn
g số

Đạt

Chưa đạt

yêu cầu

yêu cầu

Số
lượn
g

%

Số
lượn
g

%

1

Trẻ đọc kể diển cảm

31

14

46%

17

54
%

2

Xúc cảm thẩm mỹ của trẻ đối
với đọc thơ kể chuyện

31

14

45%

17

55
%

3

Phát triển ngôn ngữ diển đạt
tốt

31

16

51%

15

49
%


4

Trẻ hứng thú với hoat động

31

14

45%

17

55
%

Lớp 4 tuổi A5 - Trường mầm non Hoàng Đan; Sĩ số 27trẻ
Mức độ

TT

Nội dung khảo sát

Tổn
g số

Đạt

Chưa đạt

yêu cầu

yêu cầu

Số
lượn
g

%

Số
lượn
g

%

1

Trẻ đọc kể diển cảm

27

13

48%

14

51
%

2

Xúc cảm thẩm mỹ của trẻ đối
với đọc thơ kể chuyện

27

11

40%

16

59
%

3

Phát triển ngôn ngữ diển đạt
tốt

27

18

66%

9

4

Trẻ hứng thú với hoat động

27

20

74%

7

33
%
25
%

Lớp 4 tuổi A4 - Trường mầm non Hoàng Đan; Sĩ số 24 trẻ

Mức độ

TT

Nội dung khảo sát

Tổn
g số

Đạt

Chưa đạt

yêu cầu

yêu cầu

Số
lượn
g

%

Số
lượn
g

%

1

Trẻ đọc kể diển cảm

24

11

45%

13

54
%

2

Xúc cảm thẩm mỹ của trẻ đối
với đọc thơ kể chuyện

24

10

41%

14

58
%

3

Phát triển ngôn ngữ diển đạt

24

11

45%

13

54


tốt
4

Trẻ hứng thú với hoat động

%
24

10

41%

14

58

%

7.2 Về khả năng áp dụng của sáng kiến
Tìm hiểu khả năng cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ trong độ tuổi m ẫu
giáo. Từ đó đề ra một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm
quen với tác phẩm văn học một cách tốt nhất.
7.2.2 Với các biện pháp
a, Biện pháp 1: Sưu tầm lựa chọn các tác phẩm văn học phù
hợp với trẻ theo từng chủ đề
Trước hết để cho nội dung lôgic và phù hợp với chủ đề, tôi xây d ựng k ế
hoạch làm quen với văn học theo từng chủ đề, ứng với t ừng tu ần, qua đó
cho trẻ làm quen với các câu chuyện cổ tích phù h ợp theo ch ủ đề đó, l ồng
ghép vào các hoạt động chiều, bên cạnh đó tuyên truy ền đến ph ụ huynh
cho trẻ nghe thêm các bài thơ, câu truyện ở nhà, từ đó giáo d ục trẻ m ột
cách phù hợp, nhẹ nhàng, trẻ khơng bị áp đặt hay gị bó, t ừ đó mang l ại
hiệu quả.
Ví dụ
* Chủ đề trường mầm non: Bé tới trường, Thỏ trắng đi học.
* Chủ đề bản thân + Tết trung thu: Câu chuyện về tay trái và tay ph ải, Chú
Cuội, Đôi mắt của em, Gấu con bị đau răng, Thỏ bông bị ốm
* Chủ đề gia đình: Ba cơ gái, Tấm Cám, Vì con, Gấu con chia q, Thăm nhà
bà, Bàn tay có nụ hơn, Nghe lời cô giáo.
* Chủ đề ngành nghề: Ước mơ của tý, Bác sĩ chim, Chiếc ấm sành nở hoa,
Nhớ ơn
* Chủ đề động vật: Cóc kiện trời; chú dê đen, Đàn Gà con, Nàng tiên ốc,
Rong và cá, Chú bị tìm bạn, Đàn gà con, Khơng nên phá tổ chim, Có m ột
bầy hươu.
* Tết và mùa xuân: Sự tích mùa xuân, Tết đang vào nhà
* Chủ đề thực vật: Cây tre trăm đốt, Cây khế, Quả bầu tiên, Hoa cúc vàng,
Hạt đỗ sót, Chú đỗ con

* Chủ đề giao thông: Qua đường, Xe lu và xe ca


* Chủ đề hiện tượng tự nhiên: Đám mây đen xấu xí, Giọt n ước tí xíu, Bóng
mây.
* Chủ đề quê hương: Sự tích hồ Gươm, Ảnh Bác
b, Biện pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, địa điểm trước khi tổ chức
cho trẻ tham gia hoạt động
Đồ dùng dạy học là một trong những phương tiện dạy h ọc đạt kết qu ả
cao nhất. Đồ dùng dạy học hấp dẫn sẽ giúp trẻ nhớ rất lâu nh ững kiến
thức mà cô cung cấp nhất là khi trẻ được trực tiếp quan sát, tr ực ti ếp ho ạt
động, qua đó trẻ cảm nhận được tình cảm, tích cách của các nhân vật
trong truyện một cách sâu sắc. Vì vậy trước khi tổ ch ức cho tr ẻ làm quen
với truyện tôi chuẩn bị đồ dùng thật chu đáo. Tranh ảnh hấp dẫn, rối nh ạc
nền khi kể phù hợp, sa bàn phù hợp khi k ể, có th ể cho trẻ xem đĩa.
Ví dụ:
+ Khi kể truyện “Ba cơ gái” ở chủ đề gia đình, kể xong cho trẻ đóng kịch và
chuẩn bị đồ dùng cho trẻ đóng kịch.
+ Hay câu truyện “Chú dê đen”, cô chuẩn bị rối, tranh ảnh khi kể, khi trẻ
tham gia cho trẻ đội mũ các nhân vật để hóa tranh thành nhân v ật, qua đó
trẻ hiểu tính cách, nội dung truyện một cách sâu sắc h ơn.
c, Biện pháp 3: Sử dụng phương pháp giảng dạy
Sử dụng phối hợp và hợp lý, hiệu quả các phương pháp giáo d ục sẽ phát
huy tính chủ động tích cực của trẻ vì thế cho nên khi cho trẻ làm quen v ới
tác phẩm văn học tôi dùng kết hợp nhiều phương pháp để tất cả trẻ đ ược
hoạt động một cách tích cực và cụ thể là:
+ Phương pháp đọc và kể tác phẩm có nghệ thuật: Trẻ mẫu giáo ch ưa đọc,
chưa viết được, đến lớp với tâm hồn đón đợi hướng về cô giáo. Cô giáo là
cầu nối trẻ với tác phẩm, vì thế, cách trình bày diễn cảm và xúc đ ộng tác
phẩm văn học có tầm quan trọng đặc biệt. Nhờ có cách trình bày tác ph ẩm

một cách nghệ thuật, cô giáo giúp các em dễ dàng hiểu đ ược n ội dung, dễ
đi vào tưởng tượng nghệ thuật, giúp các em nhìn thấy được nh ững hình
tượng, các khung cảnh, các tình tiết và biết đánh giá chúng m ột cách đúng
đắn.
+ Phương pháp tích hợp: Việc cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn h ọc,
giáo viên không chỉ cho trẻ làm quen thông qua gi ờ học phát tri ển ngôn
ngữ, mà lồng ghép vào các hoạt động khác, các môn học khác: Ho ạt đ ộng
ngồi trời; hoạt động góc; mơn học khám phá khoa học…
- Lựa chon nhóm phương pháp đan xen với nhau, hỗ trợ cho nhau m ột cách
phù hợp, thì hoạt động sẽ đạt kết quả cao. Cho nên khi cho tr ẻ làm quen


với bài thơ hoặc câu chuyện , tôi cho rằng phải nh ất thi ết ph ải l ồng ghép
đan xen vào các hoạt động giáo dục khác một cách khéo léo, sáng t ạo phù
hợp với nội dung hoạt động, điều đó sẽ giúp cho trẻ tham gia ho ạt đ ộng
một cách hứng thú, đồng thời cho trẻ học các tác phẩm sâu sắc h ơn, và
ngược lại nếu cơ giáo lồng ghép, tích hợp được nhiều q sẽ làm n ội dung
bài thơ, câu chuyện bị phai nhạt, sẽ tạo sự căng thẳng, Qúa tải đối v ới trẻ.
Bởi vậy tôi đã nghiên cứu học hỏi nhiều đồng nghiệp có kinh nghi ệm ghi
chép những thành cơng và thất bại của khá nhiều giáo viên, t ừ đó tơi l ựa
chon một số quan điểm tích hợp và lồng ghép vào hoạt động tổ ch ức cho
trẻ làm quen với bài thơ, câu chuyện một cách khéo léo, nh ưng ph ải đ ảm
bảo nguyên tắc phù hợp với nội dung tác phẩm v ới ch ủ đ ề v ừa ph ải k ết
hợp động và tĩnh đan xen nhau trong quá trình hướng dẫn trẻ tham gia
hoạt động chung và tích hợp mọi thời điểm khác trong ngày c ủa trẻ.
Ví dụ: Khi dạy truỵên “quả dưa hấu” ở chủ đề thế giới thực vật. Cơ giáo có
thể tích hợp bộ mơn mơi trường xung quanh, biết về quả dưa hấu gần gũi
và là loại quả ngon, bổ dưỡng…
+ Phương pháp trao đổi gợi mở - trò chuyện với trẻ về tác phẩm văn h ọc:
Trao đổi với trẻ bằng hệ thống câu hỏi gợi mở sẽ làm sâu sắc h ơn việc

cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ. Giá trị giáo dục của nh ững cuộc trao
đổi được xác định, còn là nâng cao h ứng thú c ủa tr ẻ đ ối v ới vi ệc ti ếp xúc
tác phẩm, làm thức dậy những suy nghĩ của trẻ. Kết hợp với việc đ ọc diễn
cảm tác phẩm văn học với việc trao đổi với trẻ về tác ph ẩm, nh ững hình
tượng nghệ thuật tuyệt vời sẽ đọng lại trong tâm trí, trái tim, làm phong
phú tâm hồn và đời sống tinh thần ở trẻ.
Ví dụ: Khi kể cho trẻ nghe truyện “Tích Chu”, cơ giáo có thể đặt câu hỏi:
Cháu có u Tích Chu khơng? Tạo sao? Trong câu h ỏi này có hai cách đánh
giá hành động nhân vật, hai cách trả lời khác nhau: yêu và không yêu. Cô
giáo cần thảo luận với trẻ để đi đến nhất trí. Để tạo ra tranh luận cơ giáo
có thể hỏi: Tại sao cháu lại khơng u Tích Chu? Cịn cháu? Tại sao cháu l ại
yêu nhân vật này? Để đi đến thống nhất là nhân vật Tích Chu nh ư thế nào?
Qua đó giúp trẻ hiểu sâu sắc tác phẩm. Trong khi đặt ra câu h ỏi cô cho tr ẻ
quan sát tranh ảnh về câu chuyện


+ Phương pháp cá thể hóa: Mỗi trẻ em tuy ở cùng độ tuổi song có s ự phát
triển khác nhau cả về thể chất và trí tuệ, nên cơ ph ải d ựa vào đ ặc đi ểm
này để có những biện pháp riêng biệt, tránh lối giáo dục đồng loạt, đ ể
phát huy khả năng của từng trẻ.
Giờ đón trẻ, giờ trả trẻ là lúc cơ áp dụng biện pháp cá th ể hiệu quả nh ất.
Ví dụ: cơ trị chuyện cởi mở, tự nhiên gần gũi trẻ để trẻ tự bộc lộ bản
thân: cô hỏi trẻ: Nhà con có em bé khơng? Con th ường làm gì v ới em bé
nếu em đòi đồ chơi của con? Từ đó cơ có thể kể chuyện có nội dung về gia
đình cho trẻ nghe.
+ Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan: Đồ dùng dạy học là m ột trong
những phương tiện dạy học đạt kết quả cao nhất. Đồ dùng d ạy h ọc h ấp
dẫn sẽ giúp trẻ nhớ rất lâu những kiến thức mà cô cung c ấp nh ất là khi
trẻ được trực tiếp quan sát, trực tiếp hoạt động, qua đó trẻ cảm nhận
được tình cảm, tích cách của các nhân vật trong truy ện m ột cách sâu s ắc.

Vì vậy trước khi tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi chuẩn
bị đồ dùng thật chu đáo. Tranh ảnh hấp dẫn, rối nhạc nền khi k ể phù h ợp,
sa bàn phù hợp khi kể, có thể cho trẻ xem đĩa.
Ví dụ khi kể truyện “Ba cơ gái”ở chủ đề gia đình, kể xong cho trẻ đóng kịch
và chuẩn bị đồ dùng cho trẻ đóng kịch.
+ Phương pháp đổi mới cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học: V ận d ụng
phương pháp dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học thiết cần s ự sáng
tạo, linh hoạt, trong quá trinh vận dụng các nhóm ph ương pháp, đ ầu tiên


tôi phải thực hành khả năng của trẻ trong lớp mình hiểu biết về tác phẩm
đó đến mức độ nào? Tác phẩm đó trẻ đã thuộc hay ch ưa làm quen? Ho ặc
được làm quen ở mức độ nào. Từ đó giáo viên giáo viên lựa chọn nhóm
phương pháp dạy trẻ cho phù hợp
Ví dụ: Dạy trẻ bài thơ “Ong và bướm” Tơi thấy trẻ đã thuộc, thì dùng
phương pháp theo hình thức dưới dạng trị chơi, giúp trẻ thoả mái h ơn khi
tham gia hoạt động. Tôi chú ý hát triển cho trẻ kỹ năng th ể hiện tác ph ẩm,
đọc thơ biểu cảm, đọc kết hợp với nét mặt, cử chỉ điệu bộ

Hình ảnh trẻ được học tại lớp
- Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen v ới tác ph ẩm văn h ọc t ại
trường mầm non Hồng Đan dùng trong ứng dụng cơng nghệ thơng tin.
Cho trẻ xen các hình ảnh video, mơ hình quay phim, đ ể thu hút s ự chú ý
của trẻ và hướng trẻ suy nghĩ để trả lời câu hỏi của cơ
- Hình ảnh trẻ thể hiện cảm xúc của nhân vật thỏ “Truyện: Cáo, th ỏ, gà
trống”
- Trong quá trình cho trẻ làm quen với các bài th ơ câu chuy ện cô giáo ph ải
hết sức sáng tạo, không dập khuôn dạy trẻ đọc thơ, k ể chuy ện theo tu ần
tự từng bước, mà phải chú ý vào khả năng tiếp cận của trẻ
- Với phẩm trẻ hồn tồn chưa biết thì tơi ph ải đi sâu vào đ ọc (k ể), trích

dẫn làm rõ ý giúp trẻ hiểu được nội dung tác ph ẩm sâu s ắc h ơn, đ ầy đ ủ


hơn, phần đàm thoại ở đây giáo viên đưa ra những câu hỏi ch ủ yếu mang
tính chất gợi mở,với mức độ vừa phải
- Trong quá trình tổ chức cho trẻ làm quen với tác ph ẩm văn h ọc, tơi ln
hướng trẻ hoạt động một cách tích cực, khơng nhất thi ết ph ải th ực hi ện
tuần tự dập khuôn, mà tôi luôn chú ý tuỳ vào mức độ nhận thức của trẻ đề
ra hệ thống câu hỏi một cách phù hợp khơng q khó hay q d ễ, h ướng
trọng tâm vào hoạt động vào hoạt động phù h ợp. Có th ể tr ọng tâm là k ể,
đọc, trích dẫn làm rõ ý hay trọng tâm đàm thoại, cũng có th ể tr ọng tâm là
tập cho trẻ kể lại chuyện, hoặc phát triển dần lên cho trẻ tham gia đóng
kịch các câu chuyện hay bài thơ
d, Biện pháp 4: Tổ chức giáo dục đạo đức cho trẻ thông qua tác ph ẩm
văn học ở mọi lúc mọi nơi.
Theo lịch sinh hoạt chương trình cho trẻ làm quen v ới văn h ọc m ỗi tu ần
chỉ một giờ hoạt động chung (20-25 phút).
Chính vì vậy để đạt được mục đích đề ra tơi đã tổ ch ức cho trẻ làm quen
với tác phẩm văn học mọi lúc mọi nơi mọi th ời điểm khác nhau trong
ngày:
+ Giờ đón trẻ
+ Giờ hoạt động ngồi trời
+ Giờ HĐ góc
+ Giờ HĐ chung
+ Giờ trả trẻ
Trẻ mẫu giáo rất giàu tình cảm, trong mọi hành động đều ch ịu s ự chi ph ối
của tình cảm. Một hành vi tốt của trẻ thường do cảm xúc khi đ ược khích
lệ khen ngợi hoặc do tình u lịng mong muốn giúp đỡ người mà tr ẻ yêu
mến thúc đẩy. Những hành vi đạo đức của trẻ chỉ thực hiện được định kỳ
khi trẻ phân biệt được điều tốt, điều xấu, những hành vi ứng x ử nào c ần

làm và làm như thế nào? Những hành vi nào không nên làm và khơng đ ược
làm, đồng thời trẻ có những hành vi động cơ đúng đắn.
Chính vì vậy việc giáo dục các chuẩn mực, quy tắc và động c ơ hành vi coi
là cốt lõi của công tác giáo dục đạo đức và được thực hiện liên tục, th ường
xuyên, cần luôn luôn làm giàu vốn kinh nghiệm đạo đức cho trẻ.
- Giờ học phát triển ngôn ngữ: Giáo viên lựa ch ọn các tác ph ẩm văn h ọc
phù hợp với chủ đề, với lứa tuổi để dạy trẻ. Giờ học này là hoạt đ ộng c ốt
yếu để giúp trẻ hiểu chọn vẹn có hệ thống nội dung mà cô đ ưa ra.


- Giờ hoạt động góc: Góc là khu vực riêng biệt trong nhóm n ơi trẻ có th ể
làm việc một mình hoặc theo nhóm nhỏ theo hứng thú và nhu cầu riêng đ ể
trẻ xem xét và khám phá. Cơ giáo có thể làm việc riêng v ới từng nhóm nh ỏ
mà khơng sợ ảnh hưởng đến sự hoạt động tích cực của trẻ, ở đây trẻ đ ược
thoải mái về không gian và thời gian.
- Sinh hoạt chiều: Đây là thời gian lý tưởng để cô giáo tổ ch ức cho tr ẻ làm
quen chọn vẹn với một tác phẩm văn học đúng các b ước và các ph ương
pháp dạy học.
e, Biện pháp 5: Phối hợp với phụ huynh
Sinh thời Bác Hồ thường nhắc nhở các nhà giáo ph ải mật thiết liên
hệ với gia đình học trị: Gia đình, nhà trường, xã hội là 3 yếu tố khơng thể
thiếu và tách rời nhau. Bởi vì giáo dục nhà trường chỉ là một phần, cịn cần
có sự giáo dục của ngồi xã hội và trong gia đình để giúp cho việc giáo dục
trong nhà trường được tốt hơn. Trường mầm non là n ơi cha mẹ tr ẻ tin
tưởng và gửi gắm tất cả vào cô giáo, trẻ có chăm ngoan khỏe mạnh cha mẹ
mới tin tưởng và yên tâm với công việc.
Để việc giáo dục đạt hiệu quả tốt nhất tôi dã phối hợp ch ặt chẽ v ới ph ụ
huynh, từ đầu năm giáo viên đã thơng báo ch ương trình h ọc c ủa c ả m ột
năm cho phụ huynh nắm được
Tuyên truyền với phụ huynh về lợi ích của các tác ph ẩm văn học trong quá

trình giáo dục trẻ. Đến đầu chủ đề, tôi cho phụ huynh muợn phô tô nh ững
câu truyện để phụ huynh kể cho con em mình nghe.
Giáo dục đạo đức cho trẻ không thể tách rời khỏi gia đình vì giáo dục tình
yêu là nội dung cơ bản của giáo dục lòng nhân ái cho trẻ.
Giáo viên ln trị chuyện tun truyền với phụ huynh về các nội dung
giáo dục đạo đức, hành vi đạo đức phù hợp với trẻ để phụ huynh ph ối h ợp
rèn trẻ và dạy trẻ tại gia đình.
Tuyên truyền cho phụ huynh hãy quan tâm đến trẻ nh ư quan sát, th ắc
mắc, cho trẻ được thoải mái sáng tạo, xây dựng môi trường cho trẻ ho ạt
động một cách tốt nhất không những thế phải tạo điều ki ện tham kh ảo
các tài liệu, tập sách về giáo dục con trẻ, tham gia các cu ộc h ội th ảo đ ể
hiểu con em mình hơn.
8. Những thơng tin cần được bảo mật
- Khơng có
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến


* Nhân lực: Được sự đồng thuận, nhất trí, ủng hộ của chị em đồng nghiệp,
phụ huynh học sinh của lớp và sự tập trung, hứng thú c ủa tr ẻ, ph ụ huynh
học sinh.
- Giáo viên có trình độ trên chuẩn, hiểu biết về ch ương trình giáo d ục
mầm non, hiểu được sự cần thiết về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, giúp
trẻ phát triển một cách tồn diện về nhân cách, được phụ huynh tín
nhiệm, học sinh quý mến.
- Trẻ tại nhóm lớp được học đúng độ tuổi theo quy định, ngoan ngoãn, l ễ
phép với ông bà, bố mẹ, cô giáo.
- Phụ huynh quan tâm hơn về cơng tác chăm sóc – giáo dục trẻ của cơ giáo
đối với con em mình, nhiệt tình tham gia các buổi họp ph ụ huynh h ọc sinh
trong năm học và ủng hộ các phong trào do nhà trường phát động.
* Vật lực: Cơ sở vật chất, trang thiết bị tại nhóm lớp được trang bị đầy đủ

phù hợp với trẻ lứa tuổi mầm non, có đủ đồ dùng h ọc tập, t ối thi ểu theo
quy định.
* Thời gian thực hiện: Từ 02/2018 đến tháng 02/2019
* Địa điểm: Lớp 4-5 tuổi A3, Trường mầm non Hoàng Đan và l ớp 4-5 tuổi
A4, 4-5 Tuổi A5 Trường Mầm non Hồng Đan
10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến c ủa tổ chức, cá
nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp d ụng th ử theo
các nội dung sau
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
Qua quá trình áp dụng sáng kiến " Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi học
tốt môn làm quen với văn học”. Qua một thời gian áp dụng những biện
pháp trên, cùng với sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, s ự góp ý c ủa
các bạn đồng nghiệp trong trường qua các buổi dự gi ờ. Lớp học c ủa tôi đã
thu hoạch được những kết quả như sau:
* Đối với giáo viên
Quan điểm giáo dục trẻ theo hướng đổi mới giáo viên là người hướng dẫn,
tạo cơ hội cho trẻ hoạt động vui chơi tìm tịi khám phá. Trẻ hoạt động
không bị áp đặt để phát huy năng lực bản thân, được trao đổi, đ ược nh ận
xét nên trẻ trở nên năng động hơn.
Sau khi thực hiện chuyên đề LQVH bản thân tôi không ngừng ph ấn
đấu học tập, học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp. Qua các ti ết h ọc tr ẻ r ất


hứng thú tham gia vào các hoạt động học tập, ngôn ngữ c ủa tr ẻ tr ở nên
mạch lạc hơn so với trước đây.
* Đối với trẻ:
+ Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên tôi nhận thấy tr ẻ
tơi đang dạy có khả năng giao tiếp mạnh dạn hơn, s ử dụng ngôn ngôn ng ữ

mạch lạc hơn tự tin khi tham gia giao tiếp.
+ Biết thể hiện tình cảm giao lưu giữa bạn bè, giữa trẻ và cơ, thích
học các bài thơ, câu chuyện và hiểu được ý nghĩa của câu chuy ện, bài th ơ
qua đó trẻ biết yêu thương gần gũi với tất cả mọi người.
10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được
do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
- Sáng kiến được đánh giá đảm bảo tính khoa học, tính sáng t ạo, có hi ệu
quả và ứng dụng thực tiễn dễ dàng.
Lớp 4 tuổi A3- Trường mầm non Hoàng Đan; Sĩ số 31 trẻ
Mức độ

Nội dung khảo sát

Tổng
số

Đạt

Chưa đạt

yêu cầu

yêu cầu

Số
lượng

%

Số

lượn
g

%

Trẻ đọc kể diển cảm

31

27

87%

4

13%

Xúc cảm thẩm mỹ của trẻ đối với
đọc thơ kể chuyện

31

25

80%

6

20%

Phát triển ngôn ngữ diển đạt tốt

31

29

93%

2

0,7%

Trẻ hứng thú với hoat động

27

28

90%

3

10%

Lớp 4 tuổi A5 - Trường mầm non Hoàng Đan; Sĩ số 27 trẻ
Nội dung khảo sát

Tổng
số

Mức độ
Đạt

Chưa đạt


yêu cầu
Số
lượng

yêu cầu

%

Số
lượn
g

%

Trẻ đọc kể diển cảm

27

20

74%

7

25%

Xúc cảm thẩm mỹ của trẻ đối với
đọc thơ kể chuyện

27

21

77%

6

22%

Phát triển ngôn ngữ diển đạt tốt

27

25

92%

2

0,8%

Trẻ hứng thú với hoat động

27

25

92%

2

0,8%

Lớp 4 tuổi A4 - Trường mầm non Hoàng Đan; Sĩ số 24 trẻ
Mức độ

TT

Nội dung khảo sát

Tổn
g số

Đạt

Chưa đạt

yêu cầu

yêu cầu

Số
lượn
g

%

Số
lượn
g

%

1

Trẻ đọc kể diển cảm

24

20

83%

4

17
%

2

Xúc cảm thẩm mỹ của trẻ đối
với đọc thơ kể chuyện

24

19

79%

5

21
%

3

Phát triển ngôn ngữ diển đạt
tốt

24

22

91%

2

9%

4

Trẻ hứng thú với hoat động

24

23

95%

1

5%

- Nhìn vào bảng điều tra ta thấy áp dụng những sáng kiến tr ẻ đã d ần t ốt
hơn, trẻ biết giao tiếp thuần thục, biết đưa ra các câu h ỏi thích h ợp, bi ết
sử dụng các ngơn từ chính xác, mạch lạc, vốn từ được phát triển m ạnh mẽ
phong phú thể hiện rõ là trẻ đã nói được câu ch ọn v ẹn có nhi ều t ừ. Qua đó
đã giúp trẻ phát triển tồn diện cho trẻ như tình cảm đ ạo đ ức, lịng nhân
ái tính thẩm mỹ đặc biệt trí tưởng tượng và thẩm mỹ, đ ặc bi ệt trí t ưởng
tượng và nhận thức của trẻ về thế giới thiên nhiên và xã hội không ngừng


được phát triển và mở rộng. Trẻ biết yêu cái đẹp và sáng tạo ra cái đ ẹp
trong cuộc sống hằng ngày
- Bản thân tơi đã tích luỹ được kinh nghiệm quý báu trong quá trình tìm
hiểu và phát huy ý tưởng.
10.3. Kết quả từ phía các bậc cha mẹ
- Phụ huynh có hiểu biết về tầm quan trọng của việc kết h ợp v ới cơ giáo.
Trong q trình giáo dục con em mình giúp chúng ta phát tri ển đ ồng đ ều
về mọi mặt hay khơng, đó là nhờ vào khả năng tuyên truyền của các cô
giáo trực tiếp đứng lớp
- Cha mẹ luôn coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục
trẻ ở nhà trường, lớp.
- Các bậc cha mẹ đã có thói quen liên kết phối h ợp chặt chẽ v ới cô giáo

trong việc dạy trẻ biết lễ phép, biết nhường nhịn các bạn khi ch ơi và
nhường nhịn các em nhỏ, biết nghe lời người lớn…, trao đổi v ới giáo viên
bằng nhiều hình thức thơng qua bảng thông tin dành cho cha m ẹ, b ảng
đánh giá trẻ ở lớp; cha mẹ phối hơp với cô giáo ch ặt chẽ đ ể giáo d ục con
hơn.
- Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tốt hơn, họ không áp đ ặt d ạy tr ẻ theo
một khuôn nhất định, mà thay vào đó là giáo dục bằng các câu chuy ện tr ẻ
rất dễ nhớ, biết noi theo những gương nhân vật tốt trong các tác ph ẩm và
phê bình nhân vật xấu.
- Cha mẹ cảm thấy mãn nguyện với thành công của trẻ, tin t ưởng vào kết
quả giáo dục của nhà trường, lớp, không chê bai ch ỉ trích cơ giáo, ng ược l ại
cha mẹ thơng cảm, chia sẻ những khó khăn của cơ giáo.
9.4. Về phía giáo viên và nhà trường và các cấp
- Cơ giáo thường xun trị chuyện với trẻ, trả lời nh ững câu h ỏi v ụn v ặt
của trẻ, không la mắng, và luôn giải quyết hợp lý, cơng bằng v ới m ọi tình
huống xảy ra giữa các trẻ trong lớp.
- Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều
hơn.
- Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp ph ụ huynh h ọc sinh, bi ết t ự
chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thường xuyên với cha mẹ trẻ.
- Kết quả qua các lần tổ chức, phát động các phong trào, nhà tr ường đã
nhận được tham gia đông đảo trên 70% và ủng hộ nhiệt tình c ủa cha m ẹ
trẻ em. Hi ệu quả lớn nhất là nhà trường đã huy động được s ự tham gia
của cha mẹ trẻ em, c ủa các tổ chức, các l ực lượng xã h ội trong vi ệc giáo


dục văn hóa, truyền thống cho trẻ, đồng thời đây là những cơ h ội vàng đ ể
dạy trẻ cách cư xử, chào hỏi, quan tâm đến mọi người.
- Qua q trình thực hiện theo các kinh nghiệm đó tơi thấy đã đạt đ ược
hiệu quả rõ rệt. Đặc biệt, với những hình thức cơ đưa ra, trẻ vận dụng và

tiếp thu rất nhanh. Từ đó, tạo cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin h ơn. Trẻ phát
triển được các kỹ năng phán đoán, suy luận, biết đưa ra quyết định của
mình. Bên cạnh đó, ở các lĩnh vực khác trẻ cũng có nh ững ti ến b ộ rõ
rệt. Trên đây là: “Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen v ới tác
phẩm văn học tại trường mầm non Hồng Đan ” Bản thân giáo viên chúng
tơi sẽ luôn cố gắng và cố gắng hơn nữa làm thêm đồ dùng đ ồ ch ơi, t ạo m ọi
điều kiện để trẻ tiếp thu bài được tốt hơn.
Để hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này, mặc dù được sự quan tâm giúp
đỡ của các chị em đồng nghiệp. Nh ưng không tránh kh ỏi nh ững thi ếu sót
rất mong được sự đóng góp ý kiến của ban lãnh đạo cấp trên và các b ạn
đồng nghiệp để sáng kiến ngày càng tốt hơn.
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp d ụng th ử
hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu

TT

1

Tên tổ chức/
cá nhân

Địa chỉ

Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến

Phạm Thị Hồng
Linh

Trường mầm non Lớp 4-5 tuổi A3, trường mầm

Hoàng Đan
non Hoàng Đan/ Lĩnh vực phát
triển ngôn ngữ

2

Trương Thị Lan

Trường mầm non Lớp 4-5 tuổi A5, trường mầm
Hồng Đan
non Hồng Đan/ Lĩnh vực phát
triển ngơn ngữ

3

Trương thị
Phượng

Trường mầm non Lớp 4-5 tuổi A4, trường mầm
Hoàng Đan
non Hồng Đan /Lĩnh vực phát
triển ngơn ngữ


Hoàng Đan, ngày.....tháng......năm 2019

Hoàng Đan, ngày.....tháng......năm 2019

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

TÁC GIẢ SÁNG KIẾN

(Đã ký)

(Đã ký)

Trần Thị Kim Ký

Phạm Thị Hồng Linh