Lựa chọn và Sử dụng màu sắc
trong Nhiếp ảnh
Bên cạnh phối hợp màu sắc, lựa chọn màu sắc cũng là một yếu tố tạo
nên tinh thần màu sắc cho bức ảnh. Biết lựa chọn màu sắc có nghĩa là bạn đã
làm cho quá trình phối hợp màu sắc nói chung trở nên dễ dàng và hiệu quả
hơn. Vậy cần lựa chọn màu sắc như thế nào?
Màu như một chủ thể:Một bức ảnh mà có màu sắc ngẫu nhiên rất khác
biệt với một bức ảnh mà màu sắc được chọn như một chủ thể và đóng vai trò
quan trọng. Đây là một việc làm khá nguy hiểm và đầy rẫy những cạm bẫy
sáng tạo. Tuy nhiên, có nhiều ý kiến khác nhau về việc sử dụng màu như một
chủ thế, ví dụ trong giới hạn nào mà màu sắc có thể trở thành chủ thể trong
một bức ảnh đó. Có nhà nhiếp ảnh chỉ trích các tay máy quá ưu tiên sự phối
hợp giữa các màu đẹp mà bỏ qua các màu khác. Nhà nhiếp ảnh khác lại
không hề quan tâm đến màu sắc mà chỉ luôn chụp ảnh trắng đen, kể cả khi sử
dụng máy chụp ảnh màu.Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng phần lớn
chúng ta thích nhìn những bức ảnh với các màu sắc đẹp rõ ràng, được kết
hợp hài hòa. Nếu bạn nhạy cảm với màu thì đừng ngại thể hiện thái độ đó
qua các bức ảnh của mình.
Bức ảnh bãi biển lấy màu sắc làm chủ thể, màu xanh diễn tả độ trong
của nước biển và độ sâu của bầu trời, màu trắng chỉ sự sạch của cát và sự vắng
vẻ của bờ biển.
Một phong cách màu (Style)
Trong lĩnh vực màu sắc, phong cách là sử dụng một số bảng màu nào
đó (palette) và lựa chọn một số cách xử lý. Nếu trung thành với một phong
cách nào đó, chúng ta có nguy cơ tự đóng khung mình. Màu sắc cũng như đa
số các lĩnh vực sáng tác, phong cách có tính quyết định lớn vì đó là dấu hiệu
của độ chin chắn mà ta đã đạt được. Định nghĩa của phong cách rất rộng và
mong manh. Sự kiểu cách dễ được xác định hơn khiến chúng ta dễ dàng
phạm phải. Phần đông các nhiếp ảnh gia tìm tòi thử nghiệp các kỹ thuật mới,
hoặc lúc bấm máy chụp, hợp lúc xử lý hình sau đó nhưng hết sức tránh bị
đóng khung trong một kỹ thuật riêng biệt nào đó. Phong cách làm nên tính
cách của người nghệ sĩ.Trong nhiếp ảnh, kỹ thuật để xử lý màu sắc rất dễ
hiểu và dễ sử dụng. Một số là kết quả của Photoshop. Số khác là thành quả
của việc quan sát – cách thức chọn lựa các tổ hợp màu trong bố cục. Bất kể
kỹ thuật nào được dùng, chúng hình thành nên phong cách qua các bài tập về
chọn lựa và đánh giá sáng tạo.Tuy nhiên, phong cách cũng có giới hạn của nó.
Một nhiếp ảnh gia tài năng phải biết trừu tượng hóa phong cách và chăm chỉ
tìm hiểu các kỹ thuật khác nhau tùy theo hoàn cảnh và công việc. Phong cách
nhiều khi chỉ đơn giản là trong cách nhìn của người xem chứ không phải là
cảm nhận của người chụp.
Phong phú về màu: khi hoàn cảnh cho phép, một cảnh đầy màu sắc cho
cảm giác thích thú không thể sánh được và thể hiện một lựa chọn về phong
cách, giống như cảnh đường phố trên đây một người đàn ông đang đọc sách
trước một ngôi đền ở Việt Nam.
Màu sắc và nơi chốn:Màu sắc của phong cảnh, thời tiết, của địa
phương hay của các nền văn hóa đôi khi rất đặc trưng nên chúng giúp định
nghĩa nơi chốn. Trong nhiếp ảnh, bản chất của nơi chốn dựa trên sự tồn tại
các nét đủ tính đặc trưng để ta có thể ghi nhận lại trong một series các bức
ảnh. Để thực hiện được điều này không phải dễ dàng, tuy nhiên các phóng
viên và những người đi khám phá luôn tìm cách truyền đại lại không khí đặc
trưng của nơi chốn bằng nhiều phương tiện khác nhau, đôi khi bằng màu
sắc.Thực chất, việc gắn kết một nơi chốn hay một nền văn hóa với một bẳng
màu nhất định phụ thuộc một phần vào người chụp, là người chắp nối lại ý
niệm của sự chủ quan cá nhân về màu. Tất cả phụ thuộc vào đặc tính riêng
của địa phương, sự cách biệt với các vùng khác. Các nhân tố đóng góp nhiều
nhất cho việc định nghĩa màu sắc của nơi chốn là các nguyên tố cơ bản: đá,
đất, thực vật, cách thức canh tác, mùa, khí hậu và thời tiết. Đôi khi chúng
được gợi nên bằng các tính chất đặc biệt của ánh sáng do điều kiện ở một vài
nơi.
Màu của đô thị:Môi trường đô thị, được con người xây dựng, cũng có
màu sắc của riêng nó. Đó là phông nền không bão hòa, trên đó nổi bật lên các
màu nhân tạo, được điểm xuyết bằng các bảng quảng cáo. Các chốn đô thị
(ngoại trừ các công viên, vườn cây với mục đích làm nhẹ bớt tính đô thị) có
một số gam màu rất đặc biệt mà hầu hết các đô thị đều có. Nếu ta chụp hình
thành phố và muốn khai thác màu sắc thì sẽ tìm thấy các màu sắc rất thú
vị.Màu sắc chủ yếu từ các vật liệu xây dựng. Trong các đô thị hiện đại thì
màu xám chiếm lĩnh, màu của bê tông, nhựa đường, đá và kim loại. Ngay các
cửa kính dùng ở các diện tích lớn có tác dụng làm tăng cường màu xám vì
phản chiếu lại môi trường xung quanh. Ta cảm giác chúng buồn tẻ, lạnh nhạt
song dưới con mắt một số người lại rất tinh tế.
Các thành phố cổ, nhất là các trung tâm, nơi các công trình cũ được
bảo tồn, lại có khuynh hướng hơi khác biệt vì được sử dụng vật liệu đặc
trưng.
Sửa đổi màu sắc có chọn lọc:Bức ảnh không nhất thiết phải sử dụng
đúng màu mà máy ảnh đã chụp. Người chụp ảnh đã có quyền năng thay đổi
tông màu và mà sắc theo ý mình thích với các chương trình chỉnh sửa ảnh rất
sẵn hiện nay (phần mềm phổ biến nhất chính là Photoshop). Tuy nhiên càng
ít chỉnh sửa thì bức ảnh lại càng tự nhiên. Để bức ảnh không bị giả tạo ta cần
sử dụng chúng một cách tinh tế, không nên lạm dụng.