Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục: Sử dụng thí nghiệm với sự hỗ trợ của phương tiện nghe nhìn trong dạy học chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng điện từ” Vật lí 11 -

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ DẦN

SỬ DỤNG THÍ NGHIỆM VỚI SỰ HỖ TRỢ
CỦA PHƯƠNG TIỆN NGHE NHÌN TRONG DẠY HỌC
CHƯƠNG “TỪ TRƯỜNG” VÀ CHƯƠNG “CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ”
Demo
SDKPHỔ
VẬTVersion
LÝ 11 -- Select.Pdf
TRUNG HỌC

THÔNG

Chuyên ngành: LÍ LUẬN VÀ PPDH MƠN VẬT LÍ
MÃ SỐ: 60 14 0111

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. LÊ VĂN GIÁO

HUẾ, NĂM 2014
i


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi,

các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và
chưa từng được cơng bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Dần

Demo Version - Select.Pdf SDK

ii


Lời Cảm Ơn
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Phịng Đào
tạo Sau đại học, q thầy cơ giáo Khoa vật lý Đại học Sư
Phạm, Trường Đại học Huế đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong
suốt thời gian học tập.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới PGS.TS.
Lê Văn Giáo đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt
thời gian thực hiện luận văn.
Tôi cũng xin cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Quý thầy cô
giáo đã tham gia giảng dạy trong suốt q trình học tập.
Tơi xin cảm ơn Ban giám hiệu, Quý thầy cô và đồng
nghiệp Trường THPT Long Phước đã tạo mọi điều kiện
thuận lợi,Demo
giúp đỡ
nhiệt tình
trong suốt
thời gian TcN sư phạm.
Version
- Select.Pdf

SDK
Tôi xin cảm ơn các anh chị em học viên cùng lớp đã giúp
đỡ, góp ý cho tơi trong suốt thời gian thực hiện đề tài này.
Cuối cùng, tơi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè đã
động viên, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tơi trong suốt q
trình học tập và thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả.

iii

iii


MỤC LỤC
Phụ Bìa ........................................................................................................................ i
Lời cam đoan .............................................................................................................. ii
Lời cảm ơn ................................................................................................................ iii
Mục lục ........................................................................................................................1
Danh mục chữ viết tắt .................................................................................................5
Danh mục bảng biểu, hình vẽ ......................................................................................6
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................8
1.1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................8
1.2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu .................................................................................10
1.3. Mục tiêu đề tài ....................................................................................................11
1.4. Giả thuyết khoa học ...........................................................................................11
1.5. Nhiệm vụ nghiên cứu .........................................................................................11
1.6. Đối tượng nghiên cứu.........................................................................................11
1.7. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................11
1.8. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................11

1.9. Cấu trúc của luận văn .........................................................................................12

Version - Select.Pdf SDK
NỘI DUNGDemo
..............................................................................................................
13
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG PTNN
HỖ TRỢ TN TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ ..........................................................13
1.1. TN vật lí trong tổ chức hoạt động nhận thức cho HS ........................................13
1.1.1. Phân loại TN ...................................................................................................13
1.1.1.1. Căn cứ vào hoạt động của GV và HS, TN được phân thành: TN biểu diễn
và TN HS ...................................................................................................................13
1.1.1.2. Căn cứ vào tính chất TN được phân thành các loại: TN thực, TN mơ phỏng,
TN ảo, video clips TN ..............................................................................................15
1.1.2. Vai trị của TN trong dạy học ..........................................................................17
1.1.2.1. Theo quan điểm lí luận nhận thức ................................................................18
1.1.2.2. Theo quan điểm lí luận dạy học ...................................................................19
1.2. Phương tiện nghe nhìn .......................................................................................21
1.2.1. Khái niệm PTNN............................................................................................22
1.2.1.1. Khối chuyển tải thông tin .............................................................................22

1


1.2.1.2. Khối mang thơng tin.....................................................................................22
1.2.2. Vai trị của PTNN trong dạy học vật lí ...........................................................23
1.2.3. Phương tiện nghe nhìn động ...........................................................................24
1.2.3.1. Phim dạy học ................................................................................................24
1.2.3.2. Video clips ...................................................................................................24
1.2.4. TN với sự hỗ trợ của các PTNN......................................................................24

1.2.4.1. Sự cần thiết phải sử dụng PTNN hỗ trợ TN .................................................24
1.2.4.2. Thí nghiệm có sự hỗ trợ của máy vi tính .....................................................25
1.2.4.3. TN có sự hỗ trợ của video clips ...................................................................25
1.2.4.4. TN có sự hỗ trợ của TN mô phỏng, TN ảo ..................................................26
1.2.4.5. TN có sự hỗ trợ của hình ảnh, mơ hình........................................................28
1.3. Thực trạng của việc sử dụng PTNN hỗ trợ TN trong dạy học vật lý .................29
1.3.1. Khái quát về điều tra khảo sát thực tế .............................................................29
1.3.1.1. Mục đích và nội dung điều tra .....................................................................29
1.3.1.2. Đối tượng và biện pháp điều tra ...................................................................30
1.3.2. Kết quả điều tra, khảo sát ................................................................................30
1.3.2.1. Thuận lợi ......................................................................................................30
1.3.2.2. Một Demo
số khó khăn
khi sử- dụng
TN và PTNN
Version
Select.Pdf
SDK................................................31
1.4. Các biện pháp sử dụng PTNN hỗ trợ TN hiệu quả ............................................31
1.4.1. Sử dụng phối hợp TN và PTNN một cách hợp lý ...........................................31
1.4.2. Sử dụng PTNN và TN đúng thời điểm ...........................................................32
1.5. Kết luận chương 1 ..............................................................................................32
Chương 2: NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG PTNN HỖ TRỢ TN TRONG DẠY
HỌC CHƯƠNG “TỪ TRƯỜNG” VÀ CHƯƠNG “CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ” ....34
2.1. Đặc điểm chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng điện từ” Vật lý 11 THPT .....34
2.1.1. Cấu trúc chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng điện từ” ........................34
2.1.2. Đặc điểm chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng điện từ” ......................35
2.1.3. Những khó khăn thường gặp khi dạy học chương “Từ trường” và chương
“Cảm ứng điện từ” ....................................................................................................35
2.1.4. Nguyên nhân của những khó khăn khi dạy chương “Từ trường” và chương

“Cảm ứng điện từ” ....................................................................................................37
2.1.5. Biện pháp khắc phục .......................................................................................37

2


2.2. Xây dựng và sử dụng các TN vật lý của chương "Từ trường" và chương "Cảm
ứng điện từ"có sự hỗ trợ của PTNN ..........................................................................38
2.2.1. Mục đích sử dụng PTNN hỗ trợ TN vật lý .....................................................38
2.2.2. Nguyên tắc sủ dụng PTNN hỗ trợ TN ............................................................38
2.2.3. Quy trình xây dựng, sử dụng TN có sự hỗ trợ của PTNN trong dạy học
chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng điện từ” ................................................39
2.2.4. Hệ thống tư liệu TN vật lý có sử hỗ trợ của PTNN ........................................40
2.2.4.1. TN về tương tác giữa nam châm và nam châm, nam châm và dòng điện,
dòng điện và dòng điện .............................................................................................40
2.2.4.2. TN từ phổ .....................................................................................................41
2.2.4.3. TN xác định phương chiều của lực từ ..........................................................41
2.2.4.4. TN từ trường của dịng điện có dạng khác nhau ..........................................43
2.2.4.5. TN về lực Lo-ren-xơ ....................................................................................44
2.2.4.6. TN về hiện tượng cảm ứng điện từ ..............................................................44
2.2.4.7. TN kiểm chứng định luật Len-xơ .................................................................45
2.2.4.8. TN hình thành định luật Fa-ra-đây về suất điện động cảm ứng ...................46
2.2.4.9. Thí ngiệm về dịng điện Foucault (Fu-cơ) ...................................................47
2.2.4.10. TNDemo
về hiệnVersion
tượng tự cảm
...........................................................................
48
- Select.Pdf
SDK

2.3. Thiết kế tiến trình dạy học một số bài chương “Từ trường” và chương “Cảm
ứng điện từ” có sử dụng PTNN hỗ trợ TN ................................................................49
2.3.1. Các yêu cầu cơ bản khi thiết kế tiến trình dạy học .........................................49
2.3.2. Quy trình chung khi thiết kế bài dạy học có TN với sự hỗ trợ của PTNN. ....49
2.3.3. Xác định mục tiêu bài học ...............................................................................50
2.3.4. Xác định kiến thức cơ bản, kiến thức trọng tâm của bài học và quá trình hình
thành kiến thức trong bài học ....................................................................................50
2.3.4.1. Đề xuất phương án sử dụng PTNN hỗ trợ TN .............................................51
2.3.4.2. Lựa chọn phương án sử dụng PTNN hỗ trợ TN ..........................................51
2.3.4.3. Chuẩn bị tư liệu, thiết bị sử dụng trong bài giảng ........................................52
2.3.4.4. Xác định tiến trình dạy học ..........................................................................52
2.3.4.5. Soạn giáo án .................................................................................................53
2.3.5. Giáo án chương Từ trường và chương Cảm ứng điện từ được thiết kế theo
hướng sử dụng TN với sự hỗ trợ của PTNN. ............................................................53
2.3.5.1. Chương Từ trường .......................................................................................53
3


2.3.5.2.Chương Cảm ứng điện từ ..............................................................................61
2.4. Kết luận chương 2 ..............................................................................................74
Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ..............................................................75
3.1. Mục đích và nhiệm vụ của việc TcN sư phạm (TNSP) .....................................75
3.2. Đối tượng và nội dung của TNSP ......................................................................75
3.2.1. Đối tượng ........................................................................................................75
3.2.2. Nội dung ..........................................................................................................75
3.3. Phương pháp TNSP ............................................................................................76
3.3.1. Chọn mẫu TcN và khảo sát định lượng...........................................................76
3.3.2. Quan sát giờ học ..............................................................................................76
3.4. Đánh giá kết quả TcN sư phạm ..........................................................................76
3.4.1. Đánh giá định tính ...........................................................................................77

3.4.2. Đánh giá định lượng ........................................................................................77
3.4.2.1. Các bảng phân phối ......................................................................................77
3.4.2.2. Các tham số sử dụng để thống kê.................................................................80
3.4.3. Kiểm định giá thiết thống kê ...........................................................................81
3.5. Kết luận chương 3 ..............................................................................................82
KẾT LUẬNDemo
..............................................................................................................
83
Version - Select.Pdf SDK
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................85

4


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Viết đầy đủ

Viết tăt

Đối chứng

: ĐC

Giáo viên

: GV

Hoạt động nhận thức

: HĐNT

Học sinh

: HS

Máy vi tính

: MVT

Phương tiện dạy học

: PTDH

Phương pháp dạy học

: PPDH

Phương tiện nghe nhìn

: PTNN

Sách giáo khoa

: SGK

Thực nghiệm

: TN

Thực Nghiệm

: TcN

Trung học phổ thông

: THPT

Demo Version - Select.Pdf SDK

5


DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ
Bảng
Bảng 3.1. Bảng sĩ số của HS được chọn làm mẫu TcN ............................................76
Bảng 3.2. Bảng thống kê các điểm số (Xi) của bài kiểm tra .....................................77
Bảng 3.3. Bảng phân phối tần suất ............................................................................77
Bảng 3.4. Bảng phân phối tần suất tích lũy ..............................................................78
Bảng 3.5. Bảng phân loại theo học lực .....................................................................79
Bảng 3.6. Bảng tổng hợp các tham số thống kê của cả hai nhóm .............................80
Biểu đồ
Biểu đồ 3.1. Biểu đồ phân phối tần suất của hai nhóm .............................................78
Biểu đồ 3.2. Biểu đồ phân phối tần suất lũy tích của hai nhóm ................................79
Biểu đồ 3.3. Biểu đồ phân loại theo học lực của hai nhóm ......................................80
Đồ thị

Đồ thị 3.1. Đồ thị phân phối tần suất của hai nhóm ..................................................78
Đồ thị 3.2. Đồ thị phân phối tần suất lũy tích của hai nhóm ....................................79
Hình Vẽ

Demo Version - Select.Pdf SDK

Hình 1.1. TN mở đầu định luật Béc – nu - li ............................................................13
Hình 1.2. Sơ đồ TN định luật Ohm tồn mạch ........................................................14
Hình 1.3. TN về dịng điện Fu-cơ .............................................................................14
Hình 1.4. TN về hiện tượng Tự cảm .........................................................................15
Hình 1.5. TN nghiên cứu định luật bảo tồn động lượng. ........................................16
Hình 1.6. Khảo sát sự va chạm giữa các vật ............................................................17
Hình 1.7. Video clips TN về qn tính .....................................................................17
Hình 1.8. TN tia lửa điện ..........................................................................................25
Hình 1.9. Video clips cấu tạo và nguyên lý hoặt động của máy phát điện ...............26
Hình 1.10. Mơ phỏng TN xác định lực từ .................................................................27
Hình 1.11. Đường sức từ qua khung dây ..................................................................28
Hình 1.12. Quy tắc bàn tay phải ................................................................................29
Hình 1.13. Từ phổ của dịng điện chạy qua ống dây hình trụ ...................................29
Hình 2.1. Sơ đồ cấu trúc chương Từ trường ............................................................34
Hình 2.2. Sơ đồ cấu trúc chương Cảm ứng điện từ ...................................................34

6


Hình 2.3. Quy trình xây dựng, sử dụng TN với sự hỗ trợ của PTNN .......................39
Hình 2.4. TN tương tác giữa hai dịng điện thẳng.....................................................40
Hình 2.5. TN Ơxtet trên máy chiếu hắt .....................................................................40
Hình 2.6. Từ phổ nam châm thẳng ............................................................................41
Hình 2.7. TN xác định lực từ ....................................................................................42
Hình 2.8. TN mơ phỏng xác định lực từ ...................................................................42
Hình 2.9. Minh họa quy tắc bàn tay trái ....................................................................42
Hình 2.10. Từ phổ của các loại dịng điện ................................................................43
Hình 2.11. Minh họa quy tắc nắm tay phải ...............................................................43

Hình 2.12. Hình ảnh cực quang ................................................................................44
Hình 2.13. Video clips TN với vịng dây Hem - hơn ................................................44
Hình 2.14. Mô phỏng nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của ống phóng điện tử .......44
Hình 2.15. Hiện tượng cảm ứng điện từ...................................................................45
Hình 2.16. Chiều dịng điện cảm ứng .......................................................................46
Hình 2.17. Video clips về định luật Fa-ra-đây ..........................................................46
Hình 2.18. Video clip TN về dịng Fu-cơ .................................................................47
Hình 2.19. Giải thích sự xuất hiện của dịng điện Fu-cơ ..........................................47
Hình 2.20. TN
hiện tượng
tự cảm
.............................................................................
48
Demo
Version
- Select.Pdf
SDK
Hình 2.21. TN mơ phỏng giải thích ..........................................................................49
Hình 2.22. Quy trình chung thiết kế bài dạy học có sử dụng PTNN hỗ trợ TN .....50
Hình 2.23. TN mơ phỏng hiện tượng cảm ứng điện từ .............................................52

7


MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Nhân loại đang sống trong thế kỷ XXI, thế kỷ mà tri thức và kỹ năng của con
người được coi là yếu tố quyết định đến sự tăng trưởng kinh tế và phát triển của xã
hội. Sự phát triển mạnh mẽ của xã hội địi hỏi nền giáo dục phải nhanh chóng đổi
mới mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học.

Trong xu thế phát triển của thế giới, giáo dục nước ta cũng được Đảng và
Nhà nước rất quan tâm điều đó thể hiện rõ trong các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về
phát triển Giáo dục. Trong chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020 ban hành
kèm theo quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13 tháng 6 năm 2012 của Thủ tướng
Chính phủ đã nhấn mạnh: “Phát triển giáo dục phải thực sự là quốc sách hàng đầu,
là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân” [25]. Chiến lược đặt ra yêu cầu
“Tiếp tục đổi mới PPDH và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát
huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học…”
[25]. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI cũng nêu rõ: “Đổi mới chương
trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi kiểm tra theo hướng
hiện đại; nâng
cao chất
lượng- giáo
dục toànSDK
diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lý
Demo
Version
Select.Pdf
tưởng, giáo dục truyền thống cách mạng, đạo đức lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ
năng thực hành, tác phong công nghiệp…” [10]. Chỉ thị 40/CT/TW của Ban Bí Thư
Trung ương Đảng xác định: “Đổi mới mạnh mẽ về cơ bản phương pháp giáo dục
nhằm khắc phục kiểu truyền thụ một chiều, nặng lý thuyết, ít khuyến khích tư duy
sáng tạo; bồi dưỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu, tự giải quyết vấn đề, phát triển
năng lực thực hành sáng tạo cho người học… Tích cực áp dụng một cách sáng tạo các
phương pháp tiên tiến, hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học” [1].
Đổi mới giáo dục nhằm hướng tới việc tích cực hóa (TCH) hoạt động nhận
thức của học sinh (HS); đảm bảo phát triển được năng lực sáng tạo, năng lực tìm
tịi, năng lực chiếm lĩnh tri thức, năng lực giải quyết vấn đề; bồi dưỡng tư duy khoa
học để đáp ứng được yêu cầu của xã hội [28]. Để đạt được những điều đó Ngành
Giáo dục và Đào tạo đã triển khai nhiều biện pháp như tiến hành đổi mới PPDH

(PPDH) một cách toàn diện và triệt để giúp HS có thể chủ động tham gia tìm tịi,
sáng tạo. Đồng thời nghiên cứu, xây dựng và sử dụng hiệu quả các phương tiện dạy
học hỗ trợ tích cực cho hoạt động nhận thức của HS.

8


Giáo dục Việt Nam đã có nhiều đổi mới nhưng vẫn còn bất cập, chất lượng
giáo dục còn thấp so với yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ mới và so với
trình độ của các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới [25]. Thực tế cho thấy,
việc dạy học nói chung và dạy vật lý nói riêng cịn nặng về lý thuyết, PPDH lạc hậu,
vẫn cịn tình trạng “thầy đọc, trị chép”, chưa thực sự phát huy được tính sáng tạo và
năng lực thực hành của HS. Thiết bị dạy học, phịng bộ mơn được trang bị cho hầu
hết các trường phổ thông nhưng thiết bị chưa đảm bảo về số lượng, chủng loại và chất
lượng; hiệu quả sử dụng chưa cao, chưa phù hợp với yêu cầu thực tế trong dạy học.
Vật lý là một mơn khoa học thực nghiệm, do đó việc khai thác thí nghiệm
(TN) sử dụng trong dạy học là rất cần thiết. Tuy nhiên, việc sử dụng TN trong dạy
học vật lý theo chương trình sách giáo khoa (SGK) mới như hiện nay gặp rất nhiều
khó khăn. Ví dụ như: một số giáo viên (GV) còn lúng túng khi sử dụng thiết bị, ngại
làm TN vì mất thời gian, một số TN phải tiến hành trong phòng tối, hay các quá
trình vật lý diễn ra quá nhanh hoặc quá chậm, dụng cụ TN không đảm bảo chất
lượng gây tác dụng ngược; có TN có thể ảnh hưởng tới sức khỏe HS, TN không thể
quan sát bằng các giác quan thơng thường [20]. Trong trường hợp đó phương tiện
dạy học hiện đại nói chung và phương tiện nghe nhìn (PTNN) nói riêng được khai

Demo Version - Select.Pdf SDK

thác, sử dụng nhằm khắc phục những hạn chế trên. Tuy nhiên, hầu hết GV chỉ dừng
lại ở việc sử dụng các phương tiện dạy học một cách riêng lẻ. Trong khi, mỗi
phương tiện đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Vì vậy cần phải phối hợp sử

dụng các phương tiện dạy học (PTDH) với nhau nhằm phát huy những ưu điểm và
khắc phục những khó khăn hạn chế của mỗi phương tiện khi dùng riêng lẻ.
Chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng điện từ” Vật lý 11 THPT tương
đối trừu tượng và khó đối với HS. Để giúp HS hiểu rõ bản chất của hiện tượng, khi
dạy chương này GV thường gặp nhiều khó khăn. Dạy học có sử dụng PTNN hỗ trợ
TN đúng lúc, hợp lý sẽ giúp HS dễ dàng hơn trong việc tiếp thu kiến thức cũng như
tích cực hơn trong q trình nhận thức. Qua đó góp phần nâng cao hiệu quả dạy học
vật lý nói chung và chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng điện từ” nói riêng.
Từ những lí do trên chúng tơi chọn và nghiên cứu đề tài “Sử dụng TN với sự
hỗ trợ của PTNN trong dạy học chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng điện từ”
Vật lý 11 THPT”.

9


1.2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Trong những năm gần đây đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về việc đổi mới
PPDH theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS. Việc sử dụng
TN và các PTNN vào dạy học vật lý đã được nhiều tác giả quan tâm và nghiên cứu
như: Tác giả Tô Xuân Giáp đã nêu cụ thể vai trò của từng loại PTNN trong cuốn
sách “Phương tiện dạy học” [14]. Luận án tiến sĩ của tác giả Huỳnh Trọng Dương
“Nghiên cứu xây dựng và sử dụng thí nghiệm theo hướng tích cực hóa hoạt động
nhận thức của học sinh trong dạy học vật lý ở trung học cơ sở” đã xây dựng được
một số TN sử dụng trong dạy học theo hướng TCH hoạt động nhận thức của
HS[11]; Trong nghiên cứu: “Khai thác các phương tiện nghe nhìn nhằm đổi mới
phương pháp dạy đại học” [13] của các tác giả Lê Văn Giáo, Lê Thúc Tuấn đã đề
cập đến việc sử dụng các PTNN để TCH hoạt động nhận thức cho sinh viên các
trường đại học; Trong cuốn sách “Thí nghiệm và phương tiện trực quan trong dạy
học Vật lý ở trường phổ thông” tác giả Lê Văn Giáo đã nêu rõ chức năng của TN và
của các phương tiện trực quan trong q trình dạy học [12];

Bên cạnh đó cịn có các đề tài nghiên cứu về việc sử dụng phối hợpTN và
các PTNN trong dạy học như: tác giả Lê Công Triêm đã đề cập đến sự chức năng
của máy vi tính
hỗ trợ
TN trong
dạy học trong
cuốn “ Sử dụng máy vi tính trong
Demo
Version
- Select.Pdf
SDK
dạy học vật lý”; Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Ngọc Lê Nam “Tích cực hóa
hoạt động nhận thức cho học sinh với sự hỗ trợ của máy vi tính” nghiên cứu về việc
sử dụng TN với sự hỗ trợ của MVT trong dạy học nhằm TCH hoạt động nhận thức
của HS [20]; Luận án tiến sĩ của tác giả Trần Huy Hoàng “Nghiên cứu sử dụng thí
nghiệm với sự hỗ trợ của máy vi tính trong dạy học một số kiến thức cơ học và nhiệt
học THPT” đã xây dựng một số TN thật với sự hỗ trợ của MVT và TNMP bằng các
phần mềm [16]. Luận án tiến sĩ của tác giả Trần Văn Thạnh “Nghiên cứu sử dụng
phối hợp TN vật lý với PTNN trong dạy học Vật lý lớp 9 THCS” nghiên cứu về việc
sử dụng phối hợp TN và PTNN trong dạy học Vật lý lớp 9 [24]; Luận văn thạc sĩ
Giáo dục học của Nguyễn Thị Lệ Hằng “Sử dụng phối hợp TN và các phương tiện
dạy học trong dạy học phần “Điện từ” Vật lý 11 nâng cao” [15]; Trương Đình
Hùng “Khai thác và sử dụng TN với sự hỗ trợ của máy vi tính trong tổ chức hoạt
động nhận thức cho HS khi dạy học phần Từ trường” đã nghiên cứu về việc sử dụng
MVT và các PTDH hỗ trợ TN trong quá trình dạy học [18]…

10


Vì mục đích khác nhau nên chưa có cơng trình nào nghiên cứu về việc sử

dụng PTNN hỗ trợ TN trong dạy học chương “Từ Trường” và chương “Cảm ứng
điện từ” Vật lý 11 THPT.
1.3. Mục tiêu đề tài
Đề xuất được tiến trình xây dựng và sử dụng TN với sự hỗ trợ của PTNN và
vận dụng trong tổ chức dạy học chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng điện từ”
Vật lý 11 THPT.
1.4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất được tiến trình sử dụng TN với sự hỗ trợ của PTNN và tổ chức
hoạt động dạy học theo tiến trình đề xuất sẽ TCH hoạt động nhận thức của HS qua
đó nâng cao hiệu quả dạy học vật lý ở trường THPT.
1.5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc sử dụng TN với sự hỗ trợ của
PTNN trong dạy học vật lý;
Nghiên cứu đặc điểm, nội dung, cấu trúc chương “Từ trường” và chương
“Cảm ứng điện từ” Vật lý 11 THPT;
Khai thác các TN có sự hỗ trợ của PTNN trong dạy học vật lý;
Đề xuất
tiến trình
sử dụng
PTNN hỗ trợSDK
TN trong dạy học vật lý;
Demo
Version
- Select.Pdf
Soạn thảo tiến trình dạy học một số bài trong chương “Từ trường” và chương
“Cảm ứng điện từ”;
Thực nghiệm sư phạm đánh giá tính khả thi của đề tài.
1.6. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu quá trình dạy học sử dụng PTNN hỗ trợ TN
1.7. Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu quá trình dạy học chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng
điện từ” Vật lý 11 THPT có sự phối hợp giữa TN và PTNN ở một số trường THPT
tại tỉnh Đồng Nai.
1.8. Phương pháp nghiên cứu
1.8.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Nghiên cứu các tài liệu lý luận dạy học về TCH hoạt động nhận thức của HS
Nghiên cứu các tài liệu về sử dụng TN và PTNN trong dạy học;
Nghiên cứu nội dung chương “Từ trường” và chương “Cảm ứng điện từ” Vật
lý 11 THPT.
11


1.8.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Điều tra, thăm dò việc sử dụng TN và PTNN trong dạy học vật lý ở một số
trường THPT trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
1.8.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Tiến hành TNSP tại một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
1.8.4. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý các kết quả TNSP để kiếm
tra hiệu quả của việc sử dụng PTNN hỗ trợ TN trong dạy học vật lý.
1.9. Cấu trúc của luận văn
Luận văn bao gồm:
Phần mở đầu
Phần nội dung
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc sử dụng PTNN hỗ trợ TN
trong dạy học vật lý
Chương 2: Nghiên cứu sử dụng PTNN hỗ trợ TN trong dạy học chương “Từ
trường” và chương “Cảm ứng điện từ” Vật lý 11 THPT
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm
PhầnDemo

kết luậnVersion - Select.Pdf SDK

12