SKKN

<span class='text_page_counter'>(1)</span>I. PhÇn Më §Çu I.1 Lý Do Chän S¸ng kiÕn Kinh NghiÖm: Dạy Học là một quá trình bao gồm hai hoạt động: hoạt động “dạy” của thầy và hoạt động “học” của trò. Hoạt động dạy học đợc thực hiện thông qua các phơng tiện dạy học bao gồm: SGK, mẫu vật, tranh vẽ, mô hình, thí nghiệm, bảng phụ, phiếu học tập, máy vi tính, đèn chiếu........ Trong đó “Sách Giáo Khoa là tài liệu học tập, tài liệu khoa học, vừa là nguồn cung cấp kiến thức phong phú cho ngời học, vừa là phơng tiện chủ yếu để ngời dạy tổ chức hoạt động học” SGK chứa đựng những kiến thức khoa học, cơ bản và hệ thống, nên HS có thể lĩnh hội kiÕn thøc mét c¸ch logÝc, ng¾n ngän, kh¸i qu¸t nhÊt. Với t cách là nguồn cung cấp kiến thức cơ bản cho HS, SGK sử dụng để tổ chức: LÜnh héi kiÕn thøc míi Ôn tập và củng cố kiến thức đã học ở trên lớp Trả lời câu hỏi và bài tập, qua đó vừa lĩnh hội kiến thức, vừa rèn luyện thao t¸c t duy SGK Sinh học bao gồm kênh hình và kênh chữ, không chỉ đơn thuần cung cấp kiến thức có sẵn cho HS mà là phơng tiện hỗ trợ đăc lực khi dạy trên lớp, là công cụ để GV tổ chøc, gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu d¹y häc theo híng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc häc tËp cña HS . Khi đó những gì in trong sách chỉ là tài liệu cốt lõi, cơ bản mà cần đợc gia công theo định hớng của ngời thầy. Nh v¹y, viÖc khai th¸c, sö dông SGK Sinh Häc nh thÕ nµo cho cã hiÖu qu¶ trong d¹y häc cßn phô thuéc vµo ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p sö dông cña GV Bằng các phơng pháp dạy học tích cực, GV sẽ giúp HS giải mã đợc các kiến thức trong SGK bằng các ngôn ngữ riêng nh: Sơ đồ, bảng biểu, đồ thị, thí nghiệm……… do đó HS vừa chủ động lĩnh hội kiến thức, vừa nhớ lâu hơn, khả năng vận dụng sáng tạo hơn và kích thích đợc hoạt động học tập tích cực của HS, tức là HS vừa nắm đợc kiến thức, vừa nắm đợc phơng pháp đi tới kiến thức đó, phát triển t duy. Nh Vậy, sử dụng SGK hợp lý, phát huy đợc vai trò của SGK trong dạy học đóng vai trò quan trọng, quyết định đến thành công của công tác dạy học. Từ những lý do trên tôi m¹nh d¹n ®a nghiªn cøu s¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “N©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ sö dông S¸ch Gi¸o Khoa trong d¹y häc sinh häc 9” I.2 Mục đích nghiên cứu: “S¸ch Gi¸o Khoa lµ tµi liÖu häc tËp, tµi liÖu khoa häc, võa lµ nguån cung cÊp kiÕn thøc phong phú cho ngời học, vừa là phơng tiện chủ yếu để ngời dạy tổ chức hoạt động học” V× vËy, muèn “n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ sö dông S¸ch Gi¸o Khoa trong d¹y häc sinh häc 9” ngêi GV ph¶i sö dông tÝch hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p d¹y häc nh»m khai th¸c néi dung SGK ở nhiều măt, nhiều khía cạnh, phù hợp với mục tiêu đợc đăt ra cho ngời học. Tuy nhiªn, trong ph¹m vi s¸ng kiÕn kinh nghiÖm cña m×nh t«i kh«ng tham väng lµ mình có thể giải quyết hết tất cả các vấn đề liên quan đến sử dụng SGK trong dạy học Sinh Học 9, mà chỉ dng lại ở nhiệm vụ là: Các kỹ năng HS có đợc từ việc tự lực nghiên cøu SGK Sinh häc 9 Bao gåm : D¹y HS kü n¨ng thùc hiÖn c¸c lÖnh ë SGK Dạy HS đọc Và phân tích bảng số liệu, biểu đồ, đồ thị, hình trong SGK D¹y HS c¸ch t duy logic I.3 Thêi gian - §Þa ®iÓm - Thêi gian nghiªn cøu: trong n¨m häc 2011-2012 - §Þa ®iÓm: trêng THCS Liªn Hoµ - Yªn Hng – Qu¶ng Ninh.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - §èi tîng nghiªn cøu: Häc Sinh khèi líp 9 trêng THCS CÈm La – Qu¶ng Yªn– Qu¶ng Ninh, bao gåm: + C¸c líp thùc nghiÖm : 9A1; 9A2. + Lớp đối chứng: 9A2. II.1 Ch¬ng 1:. II. PhÇn Néi Dung: Tổng quan vấn đề nghiên cứu. 1.1Néi dung, cÊu tróc & c¸ch tr×nh bµy cña SGK Sinh Häc 9: 1.1.a CÊu tróc cña SGK Sinh häc 9: SGK Sinh häc 9 cã 46 bµi lý thuyÕt, 15 bµi thùc hµnh, 2 bµi «n tËp vµ 3 bµi tæng kÕt. SGK Sinh häc 9 cã 2 phÇn chÝnh: PhÇn I: Di truyÒn vµ biÕn dÞ(40 tiÕt) PhÇn II: Sinh vËt vµ m«i trêng (23 tiÕt) Đây là những vấn đề mới và khó không thuộc lĩnh vực Sinh học cơ thể đẫ đợc đề cập từ Sinh học 6 đến Sinh học 8. 1.1.b C¸ch tr×nh bµy cña SGK Sinh häc 9: Mỗi bài học cụ thể trong SGK thờng đợc trình bày băng kênh hình và kênh chữ. Mỗi bài học có hoặc không có lời mở đầu hay lời dẫn dắt. Trong mỗi bài nội dung đợc trình bày bằng các mục đánh số La mã và Arập theo thứ tự nhất định. Trong mỗi mục hay đơn vị kiến thức thờng mở đầu bằng các thông báo dới dạng kênh hình hay kênh chữ để cung cấp thông tin cho HS. Sau đó các lệnh đợc phát ra dới dạng kh¸c nhau nh díi d¹ng c©u hái, ®iÒn vµo ®o¹n trèng hay « trèng theo b¶ng mÉu..... Nh»m tích cực hoá hoạt động nhận thức của HS trong quá trình học tập. Sau các lệnh có thể có hoặc không có lời giải, trờng hợp cha có lời giải sẽ đợc trình bày trong (SGV). Các thông báo các lệnh đợc đan xen nhau , tuy nhiên số lệnh để tạo hoạt động nhận thức của mỗi bài thờng từ 2 đến 3. Phần gần cuối mỗi bài đều có tóm tắt đợc đóng khung . Trong khung đó, các kiến thức cơ bản, trọng tâm của bài học đợc chốt lại, tạo thuận lợi cho HS trong việc nhận thøc. Cuèi mçi bµi thêng cã mét sè c©u hái vµ mét sè bµi cã thªm bµi tËp. Trong c¸c c©u hái, có câu nhằm củng cố kiến thức, có câu đòi hỏi khả năng suy luận, vận dụng. Các câu hỏi có thể dới dạng tự luận hay trắc nghiệm khách quan. Các bài tập có thể dới dạng đơn giản giúp HS nắm vững kiến thức trong bài, hoặc có bài nâng cao để đòi hỏi HS vận dụng kiến thức tổng hợp hơn. Các bài tập phần lớn đợc cấu trúc dới dạng câu hỏi trắc nghiÖm kh¸ch quan. Sau một số bài hay chơng có mục đọc thêm nhằm cung cấp thông tin để mở rộng cho häc sinh . Riêng các bài thực hành thờng đợc bố trí cuối mỗi chơng nhng giáo viên có thể bố trí sau bài nào thích hợp.SGK chỉ viết đề bài, yêu cầu và hớng đẫn kỹ năng để HS thực hiÖn. CÊu tróc cña c¸c bµi «n tËp gåm 2 môc: HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc th«ng qua c¸c b¶ng vµ c©u hæi «n tËp chñ yÕu lµ c¸c c©u tæng hîp, vËn dông kiÕn thøc vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan . Sau một số bài hay chơng có mục đọc thêm nhằm cung cấp thông tin để mở rộng nhËn thøc cho HS. Riêng các bài thực hành thờng đợc bố trí cuối mỗi chơng nhng GV có thể bố trí sau bài nào thích hợp.SGK chỉ viết đề bài, yêu cầu và hớng dẫn kỹ năng dể HS thực hiện. 1.2 Các kỹ năng HS có đợc từ việc tự lực nghiên cứu SGK: Trong phạm vi đề tài của mình tôi chỉ đi sâu vào giải quyết vấn đề: D¹y HS kü n¨ng thùc hiÖn c¸c lÖnh ë SGK. Dạy HS đọc Và phân tích bảng số liệu, biểu đồ, đồ thị, hình trong SGK . D¹y HS c¸ch t duy logic..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> II.2 Ch¬ng 2:. Nội dung vấn đề nghiên cứu. 2.1 D¹y HS kü n¨ng thùc hiÖn c¸c lÖnh ë SGK SGK kh«ng cung cÊp kiÕn thøc cã s½n mµ híng dÉn HS ®i t×m kiÕn thøc míi th«ng qua các lệnh hoạt động. Đây là nội dung cơ bản mà trong quá trình tổ chức hoạt động tự lực nghiên cứu SGK của HS, ngời thầy phải tổ chức cho HS thực hiện đợc. Vì chính việc thực hiện những hoạt động này, HS sẽ đợc rèn luyện các thao tác t duy: phân tích, so s¸nh, thiÕt lËp mèi quan hÖ nh©n qu¶, kh¸i qu¸t ho¸, trõu tîng ho¸ c¸c sù kiÖn, hiÖn tîng để đi đến kiến thức. C¸c lÖnh trong SGK sinh häc 9 bao gåm: - §äc th«ng tin – tr¶ lêi c©u hái trong SGK (phÇn tam gi¸c mµu xanh) - Quan s¸t h×nh, mÉu vËt, m« h×nh- tr¶ lêi c©u hái trong SGK - Quan s¸t thÝ nghiÖm do GV hoÆc HS tr×nh bµy – tr¶ lêi c©u hái trong SGK ThÝ dô: TiÕt 12: Cơ chế xác định giới tính Hoạt động 1: NhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh  Mục tiêu: Học sinh phải mô tả đợc đặc điểm của NST giới tính và so sánh víi NST thêng.  C¸ch thùc hiÖn: Hoạt động giáo viên Yªu cÇu HS Nghiªn cøu néi dung th«ng tin môc I SGK tr 39, kÕt hîp quan s¸t h×nh 12.1 tr¶ lêi c©u hái: + Trong TB lìng béi cña ngêi cã mÊy lo¹i nhiÔm s¾c thÓ ? + Nêu đặc điểm của NST thờng ? (Số lợng, hình thái giữa giống đực và giống cái) + Nêu đặc điểm của NST giới tính ? (Số lợng, hình thái giữa giống đực và giống c¸i) Yªu cÇu HS tr¶ lêi, nhËn xÐt - Gi¸o viªn nhËn xÐt vµ chèt kiÕn thøc + Nªu chøc n¨ng cña NST giíi tÝnh ? Yªu cÇu HS kh¸c tr¶ lêi, nhËn xÐt. Gi¸o viªn nhËn xÐt vµ chèt kiÕn thøc, gi¶i thÝch vÒ tÝnh tr¹ng liªn kÕt víi giíi tÝnh vµ cho VD, đồng thời nhấn mạnh NST giới tinha cã mÆt c¶ trong tÕ bµo sinh dìng. + Vai trß cña cÆp NST XX vµ XY trong tÕ bµo ? Yªu cÇu HS kh¸c tr¶ lêi, nhËn xÐt. Gi¸o viªn nhËn xÐt vµ chèt kiÕn thøc, giíi thiÖu qua kiÓu tæ hîp NST giíi tinha kh¸c, đồng thời giải thích về kiểu tổ tợp XO (khuyÕt nhiÔm, sè lîng trong tÕ bµo lìng béi lµ sè lÎ). Yªu cÇu HS th¶o luËn nhãm, hoµn thµnh bµi tËp: Nªu sù kh¸c nhau gi÷a NST giíi tÝnh vµ nhiÔm s¾c thÓ thêng theo b¶ng sau. NST NST NST Giíi tÝnh Thêng. Hoạt động học sinh C¸ nh©n HS: - nghiªn cøu th«ng tin - quan s¸t h×nh vÏ 12.1 Trả lời câu hỏi. Yêu cầu nêu đợc: + Cã 2 lo¹i NST: NST thêng vµ NST giíi tÝnh. + §Æc ®iÓm cña NST giíi tÝnh vµ so s¸nh NST thêng (b¶ng 1) C¸ nh©n hS tr¶ lêi, nhËn xÐt. Yêu cầu HS nêu đợc: NST giới tính mang gen qui định giới tính và các tính trạng liên quan đến giới tính. C¸ nh©n HS tr¶ lêi, nhËn xÐt.. Yêu cầu HS nêu đợc: Giíi tÝnh cña loµi phô thuéc vµo sù cã mÆt cña cÆp XX vµ XY trong tÕ bµo. C¸ nh©n HS tr¶ lêi, nhËn xÐt. B¶ng 2 Häc sinh th¶o luËn nhãm, hoµn thµnh bµi tËp nªu sù kh¸c nhau gi÷a NST giíi tÝnh vµ NST thêng..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> §iÓm so s¸nh Sè lîng §Æc ®iÓm Chøc n¨ng Gi¸o viªn treo b¶ng phô, yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ nhËn xÐt. Gi¸o viªn thèng nhÊt ý kiÕn b»ng b¶ng kiÕn thøc chuÈn.. §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, HS nhãm kh¸c bæ sung. Häc sinh theo dâi, tù söa ch÷a..  Kết luận hoạt động: - §Æc ®iÓm: + có một cặp NST trong tế bào lỡng bội qui định sự khác nhau giữa giống đực và giống cái. + Tồn tại thành từng cặp tơng đồng XX hoặc không tơng đồng XY. - Chøc n¨ng: Mang gen qui định giới tính và các tính trạng thờng liên quan đến giới tính. 2.2 Dạy cách đọc & phân tích bảng số liệu, biểu đồ, đồ thị, hình trong SGK. Bảng biểu, sơ đồ có vai trò quan trọng trong dạy học, giúp HS có thể tập hợp các kiến thức mấu chốt của nội dung học tập 1 cách dễ nhìn, dễ hiểu, dễ nhớ hơn và đặc biệt là gióp HS tiÕp thu néi dung 1 c¸ch hÖ thèng, kh¸i qu¸t. Để rèn luyện tốt kỹ năng này, trong quá trình dạy học, ngời GV phải tổ chức đợc những yªu cÇu sau: - Bảng biểu, sơ đồ phải chứa đựng và đủ 1 hay 1 số đơn vị kiến thức - Bảng biểu, sơ đồ phải gọn gàng, không quá phức tạp và mang tính khái quát cao. - Sử dụng bảng biểu, sơ đồ phải đúng lúc, đúng chỗ sao cho phát huy đợc tính tích cực của HS. Phải hớng dẫn HS cách đọc và phân tích các bảng, biểu đồ, đồ thị 1 cách cụ thể( mô tả bằng lời, chỉ ra mối liên quan giữa các yếu tè……) VD:. Bµi 48 QuÇn thÓ ngêi Hoạt động 2: §Æc trng vÒ thµnh phÇn nhãm tuæi cña mçi quÇn thÓ ngêi. * Mục tiêu: phân tích và chỉ ra đợc những đặc trng về tỷ lệ giới tính, thành phần nhóm tuæi, tû lÖ sinh vµ tö vong” *C¸ch thùc hiÖn - Gi¸o viªn treo tranh H48. ‘Ba d¹ng th¸p tuæi’(%) Hớng dẫn HS quan sát biểu đồ và phân tích biểu đồ Yªu c©u HS thùc hiÖn c¸c yªu c©u môc Hoµn thµnh B¶ng 48.2 C¸c biÓu hiÖn ë 3 d¹ng th¸p tæi 2.3 D¹y HS c¸ch t duy l«gÝc. Sinh häc lµ mét m«n khoa häc thùc nghiÖm v× vËy khi d¹y HS c¸c kiÕn thøc sinh häc chúng ta không nên chỉ truyền đạt kiến thức dới dạng những thực đơn có sẵn, học sinh chỉ việc học thuộc, mà phải truyền đạt dới dạng các nhà khoa học đã phát hiện ra các qui luËt sinh häc nh thÕ nµo. CÇn cho HS thÊy c¸c nhµ khoa häc suy nghÜ ra sao. Hä thu thËp số liệu thông qua các nghiên cứu thực nghiệm nh thế nào cũng nh họ đã kế thừa và phát huy nh÷ng kiÕn thøc cña ngêi ®i tríc ra sao ? Thông thờng một học thuyết khoa học đợc trình bày theo trình tự sau: 1. Qua quan sát thực nghiệm phát hiện ra vấn đề cần giải đáp.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 2. Bằng những hiểu biết của mình thử đa ra cách giải thích khác nhau về vấn đề m×nh võa ph¸t hiÖn ( ®a ra c¸c gi¶ thuyÕt) 3. kiểm tra tính đúng đắn của các giả thuyết mình nêu ra bằng các thí nghiệm 4. Hình thành học thuyết khoa học: giả thuyết này phải đợc chứng minh bằng rất nhiều thực nghiệm hoặc đúng trong nhiều trờng hợp Nh vËy, Chóng ta nªn d¹y HS c¸ch lµm viÖc nh c¸c nhµ khoa häc. §ã lµ: - Phát hiện vấn đề - T×m c¸ch lý gi¶i - T×m c¸ch chøng minh nh÷ng lËp luËn cña m×nh b»ng thùc nghiÖm - Kiểm tra tính đúng đắn của các lập luận của mình ThÝ dô1: D¹y c¸c qui luËt Men§en  Phát hiện vấn đề: Khi dạy về các qui luật Men Đen không nên nêu ngay định luật hoặc trình bày các thí nghiệm của Menden mà nên đa HS trở lại thời của Menđen. Thời đó ngời ta cho rằng con cái thừa hởng vật chất di truyền của Bố mẹ đới dạng các chất lỏng nên đời con vật chất di truyền hoà trộn vào nhau (pha máu). Nếu nh vậy thì tính trạng ở đời con phải là d¹ng trung gian gi÷a tÝnh tr¹ng cña bè vµ mÑ.  T×m c¸ch lý gi¶i: Để kiểm tra tính đúng đắn của giả thuyết trên Menđen mới tiến hành thí nghiệm trên đậu Hà Lan. Kết quả thí nghiệm của ông cho thấy điều đố là không đúng. Con cái luôn mang đặc tính của 1 trong 2 tính trạng của bố hoặc mẹ. Ông gọi đó là tính trạng trội. Tiếp tục tạo đời lai F2 bằng cách cho từng cây F1 tự thụ phấn và phân tích tỷ lệ ph©n ly kiÓu h×nh ë tõng c©y mét riªng rÏ. KÕt qu¶ cho thÊy tû lÖ kiÓu h×nh Tréi/ LÆn xÊp xØ 3 tréi: 1 lÆn. Để lý giải cho tỉ lệ 3:1 Menđen cho các cây F2 tự thụ phấn để tạo đời con F3. Kết qu¶ cho thÊy: - 1/3 số cây F2 mang tính trạng trội cho đời con (F3) 100% mang tính trạng trội. - 2/3 cây F2 cho tỷ lệ phân ly nh đời F2 (3:1) - 1/4 sè c©y F2 mang tÝnh tr¹ng lÆn cho F3 cã 100% kiÓu h×nh lÆn Lặp đi lặp lại nhiều lần thí nghiệm nh vậy Menđen đã đi đến kết luận  Nªu gi¶ thuyÕt: Mỗi tính trạng đều do một cặp nhân tố di truyền (gen) qui định, một có nguồn gốc từ bè, mét cã nguån gèc tõ mÑ. Trong TB cña c¬ thÓ con c¸c nh©n tè di truyÒn tån t¹i 1 cách độc lập không pha trộn với nhau và khi hình thành giao tử các nhân tố di truyền phân li đồng đều về các giao tử (VD: 50% giao tử chứa A, 50% giao tử chứa a). Nếu các giao tử kết hợp vơi nhau 1 cách ngẫu nhiên thì sẽ xuất hiện tỉ lệ 3:1 ở đời F2. Chính vì thế ngời ta gọi định luật 1 của Menđen là định luật phân ly đồng đều . Sự phân ly đồng đều của các alen trong khi hình thành giao tử kết hợp với sự kết hợp của các giao tử một cách ngẫu nhiên trong quá trình thụ tinh đã dẫn tới sự phân ly kiểu hình theo kiÓu 3:1.  T×m c¸ch chøng minh: Để kiểm tra giả thuyết của mình có đúng không (xem con lai có tạo ra hai loại giao tử với số lợng ngang nhau hay không ) Menđen đã tiến hành phép lai phân tích. Kết quả của phép lai phân tích luôn cho tỷ lệ xấp xỉ 1:1 đã chứng minh giả thuyết cña «ng lµ kh«ng sai. Giả thuyết khoa học của Menden qua năm tháng đã đợc rất nhiều nhà khoa học kiệm nghiệm và đợc chứng minh nên đã đợc gọi là học thuyết Menđen. ThÝ dô 2: D¹y häc thuyÕt tiÕn ho¸ cña Darwin T¬ng tù nh thÝ dô trªn khi d¹y thuyÕt tiÕn ho¸ cña Darwin tríc hÕt cho HS thÊy Darwin đã quan sát, lí giải sự tiến hoá hình thành các loài bằng con đờng chọn lọc tự nhiªn ra sao ? Nh vËy, thay v× tr×nh bµy cho HS néi dung cña häc thuyÕt, chóng ta d¹y cho HS c¸ch thøc c¸c nhµ khoa häc suy nghÜ, quan s¸t vµ rót ra kÕt luËn khoa häc nh thÕ nµo. Bằng cách đó Hs không những dễ nhớ kiến thức hơn mà quan trọng hơn cả là rèn luyện.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> đợc cách làm việc, t duy khoa học, biết cách làm thí nghiệm để chứng minh giả thuyết còng nh biÕt rót ra nh÷ng kÕt luËn h÷u Ých tõ nh÷ng thÝ nghiÖm. Gi¸o viªn cã thÓ cñng cè vµ t¨ng kh¶ n¨ng t duy s¸ng t¹o b»ng c¸ch ®a ra c¸c t×nh huống nhất định để HS lý giải và tiến hành các biện pháp thực nghiệm để chứng minh cho dï chØ tr×nh bµy trªn nguyªn lý thÝ nghiÖm nÕu kh«ng cã ®iÒu kiÖn lµm viÖc thùc. II.3 Ch¬ng 3:. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu- KÕt qu¶ nghiªn cøu. 3.1Nh÷ng Ph¬ng Ph¸p Nghiªn Cøu Chñ YÕu Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã sử dụng các phơng pháp nghiên cứu chủ yếu sau: 1. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra. Phơng pháp này dùng để kiểm tra chất lợng học tập của các em sau mỗi bài hoặc một vài chơng. Thông qua các câu hỏi trắc nghiệm(tests), các bài kiểm tra…. Từ đó, giáo viên biết đợc mức độ nắm và vận dụng kiến thức của các em. 2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lý thuyÕt Nhiên cứu lý thuyết thu thập tài liệu có liên quan đến lí luận dạy học, các phơng pháp d¹y häc trong ch¬ng tr×nh sinh häc phæ th«ng trong Ph¬ng ph¸p quan s¸t s ph¹m. Trong quá trình dạy học sinh học khối lớp 9, tôi đã sử dụng các phơng pháp dạy học khác nhau ở các lớp, thấy đợc kết quả thể hiện ở học sinh về phơng pháp mà mình tiến hành. Từ đó điều chỉnh để có phơng pháp giảng dạy thích hợp. 3. Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm s ph¹m. Thùc nghiÖm s ph¹m lµ nh»m t×m hiÖu qña trong viÖc sö dông ph¬ng ph¸p, c¸ch tæ chøc, t×m hiÓu chÊt lîng n¾m v÷ng tri thøc cña häc sinh trong qóa tr×nh häc tËp. C¸ch bè trÝ thùc nghiÖm: tiÕn hµnh thùc nghiÖm ë c¸c líp b×nh thêng, gi÷ nguyªn c¸c điều kiện khách quan ở các lớp, chỉ thay đổi phơng pháp giảng dạy. Lớp dạy theo phơng ph¸p míi gäi lµ líp thùc nghiÖm, cßn líp d¹y theo ph¬ng ph¸p truyÒn thèng gäi lµ líp đối chứng. Bản thân tôi đã bố trí các lơp thực nghiệm và lớp đối chứng cụ thể nh sau: + C¸c líp thùc nghiÖm : 9A1; 9A2; + Lớp đối chứng: 9A2. 3.2 KÕt qu¶ nghiªn cøu: Qua thực hiện đề tài nghiên cứu, với sự giúp đỡ và tạo điều kiện của các đồng nghiệp bản thân tôi đã thu đợc kết quả cụ thể nh sau: 1. ChÊt lîng bé m«n sinh häc 9 n¨m häc 2011-2012: B¶ng 1: KÕt qu¶ kh¶o s¸t chÊt lîng ®Çu n¨m bé m«n Sinh häc TT Líp SÜ Sè Giái Kh¸ TB YÕu KÐm Sl % Sl % Sl % Sl % Sl % 1 9A1 34 0 0 0 0 8 23.5 26 76.5 0 0 2 9A2 36 0 0 0 0 6 16.7 30 83.3 0 0 Tæng Céng 70 0 0 0 0 14 20.2% 56 79.8% 0 0 B¶ng 2: KÕt qu¶ cuèi n¨m bé m«n Sinh häc: - Líp thùc nghiÖm : 9A1, 9A2, - Lớp đối chứng: 9A2 TT 1 2. Líp 9A1 9A2. Tæng Céng. 9A2. SÜ Sè 34 36 70 34. Sl 0 1 3 0. Giái % 0 2.9 2.1% 0%. Sl 18 25 76 18. Kh¸ % 52.9 69.4 52.8% 52.9%. TB Sl 16 11 64 14. % 47.1 27.7 44.4% 41.2%. Sl 0 0 1 2. YÕu % 0 0 0.7% 5.9%. KÐm Sl % 0 0 0 0 0 0 0 0.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Qua kÕt qu¶ so s¸nh b¶ng 1 vµ b¶ng 2, cïng kÕt qu¶ so s¸nh gi÷a líp thùc nghiÖm vµ líp đối chứng cho thấy nếu trong quá trình dạy học bộ môn GV chú ý khai thác triệt để SGK, chó träng tíi viÖc: - D¹y HS kü n¨ng thùc hiÖn c¸c lÖnh ë SGK - Dạy cách đọc & phân tích bảng số liệu, biểu đồ, đồ thị, hình trong SGK. - D¹y HS c¸ch t duy l«gÝc thì kết quả thu đợc sẽ khả quan hơn, HS có thể chủ động tìm tòi, khám phá và lĩnh hội kiÕn thøc.. III. PhÇn KÕt LuËn Vµ §Ò NghÞ. III.1 KÕt luËn Qua quá trình giảng dạy và thực hiện đề tài bản thân tôi rút ra đợc một số kết luận nh sau: - S¸ch Gi¸o Khoa lµ tµi liÖu häc tËp, tµi liÖu khoa häc, võa lµ nguån cung cÊp kiÕn thøc phong phú cho ngời học, vừa là phơng tiện chủ yếu để ngời dạy tổ chức hoạt động học. - SGK sử dụng để tổ chức: + LÜnh héi kiÕn thøc míi + Ôn tập và củng cố kiến thức đã học ở trên lớp + Trả lời câu hỏi và bài tập, qua đó vừa lĩnh hội kiến thức, vừa rèn luyện thao tác t duy. - Muèn n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ sö dông SGK trong d¹y häc sinh häc 9 ngêi gi¸o viªn ph¶i sö dông tÝch hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p d¹y häc nh»m khai th¸c néi dung SGK ở nhiều mặt, nhiều khía cạch, phù hợp với mục tiêu đợc dặt ra cho ngời học. - Muèn “n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ sö dông S¸ch Gi¸o Khoa trong d¹y häc sinh häc 9” giáo viên đặc biệt chú trọng đến việc: D¹y HS kü n¨ng thùc hiÖn c¸c lÖnh ë SGK. Dạy HS đọc Và phân tích bảng số liệu, biểu đồ, đồ thị, hình trong SGK . D¹y HS c¸ch t duy logic. III.2 KiÕn nghÞ Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, viÖc sö dông ph¬ng ph¸p cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n v× thÕ t«i cã một số đề nghị với BGH nhà trờng và Phòng giáo dục huyện Yên Hng nh sau: - Quan tâm hơn nữa, tăng cờng sự chỉ đạo và dành thời gian nhiều hơn nữa cho sinh ho¹t cña Tæ – Nhãm chuyªn m«n. V× chØ cã trong sinh ho¹t Tæ – Nhãm chuyªn m«n thì mỗi giáo viên mới có thể trao đổi phơng pháp dạy học, kinh nghiệm dạy học...... góp phÇn “N©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ sö dông S¸ch Gi¸o Khoa trong d¹y häc sinh häc” - Chỉ đạo mỗi giáo viên phải có 01 bộ SGK + SGV bộ môn của cấp học & có tủ đựng riêng cho từng Tổ – Nhóm chuyên môn để tiện trong sinh hoạt , nâng cao hơn nữa chất lîng sinh ho¹t nhãm chuyªn m«n. - Cần tổ chức các lớp bồi dỡng, các cuộc hội thảo về những vấn đề trọng tâm, cốt lõi nhất trong từng bài của SGK môn Sinh học để giáo viên có điều kiện học hỏi và trao đổi nhiều hơn, góp phần nâng cao chất lợng dạy học. - Cần bổ sung về thiết bị dạy học hơn nữa để các nội dung dạy, các bài dạy thêm trực quan hơn, sinh động hơn. Trong phạm vi đề tài này, tôi đã thu nhận đợc một số kết quả nhất định cho bản thân mình. Tuy nhiên do trình độ, và thời gian có hạn nên có thể nói rằng những kết quả này chỉ là những kết quả bớc đầu. Tôi mong muốn các cấp chuyên môn cùng các đồng nghiệp đóng góp cho sáng kiến kinh nghiệm của tôi đợc hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thµnh c¶m ¬n !. IV Tµi LiÖu Tham Kh¶o- Phô Lôc. Tµi LiÖu - S¸ch gi¸o khoa Sinh häc 9 - S¸ch gi¸o viªn Sinh häc 9 - Tµi liÖu båi dìng gi¸o viªn d¹y thay s¸ch gi¸o khoa líp 9 cña Bé GD & §T, vô gi¸o dôc trung häc.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - Di truyÒn vµ biÕn di GS-TS TrÇn Kiªn chñ biªn - Ph¬ng ph¸p d¹y häc Sinh häc THCS – TrÇn B¸ Hoµnh chñ biªn. Môc lôc I. PhÇn Më §Çu I.1 Lý do chän s¸ng kiÕn kinh nghiÖm I.2 Mục đích nghiên cứu I.3 Thêi gian nghiªn cøu. II. PhÇn néi dung II.1 Chơng 1: Tổng quan vấn đề nghiên cứu II.2 Chơng 2: Nội dung vấn đề nghiên cứu 2.1 D¹y HS kü n¨ng thùc hiÖn c¸c lÖnh ë SGK 2.2 Dạy HS đọc Và phân tích bảng số liệu, biểu đồ, đồ thị, hình trong SGK 2.3 D¹y HS c¸ch t duy logic II.3 Ch¬ng 3: Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu- KÕt qu¶ nghiªn cøu. III. PhÇn kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ III.1 KÕt luËn III.2 KiÕn nghÞ. IV Tµi LiÖu Tham Kh¶o- Phô Lôc. X¸c nhËn cña nhµ trêng. Ngµy 10 th¸ng 09 n¨m 2012 Ngêi viÕt. TrÇn V¨n Cêng.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>