(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ tại lớp mẫu giáo 5 6 tuổi trường mầm non thị trấn bến sung

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NHƯ THANH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ TẠI
LỚP MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON
THỊ TRẤN BẾN SUNG”

Người thực hiện: Nguyễn Thị Huệ
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường MN Thị trấn Bến Sung
Sáng kiến thuộc lĩnh vực: Chun mơn

THANH HĨA, NĂM 2018


Mục lục
Các phần của đề tài
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN
2.1.Cơ sở lí luận
2.2.Thực trạng vấn đề
2.2.1. Ưu điểm
2.2.2. Tồn tại

2.2.3. Nguyên nhân
2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Biện pháp gần gũi, nắm bắt tâm lý của trẻ
2.3.2. Biện pháp phát triển kỹ năng giao tiếp ứng xử với những người
xung quanh:
2.3.3. Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động
hàng ngày của trẻ.
2.3.4. Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua việc tổ chức
các cuộc thi, ngày lễ, ngày hội, dạo chơi thăm quan.
2.3.5. Biện pháp giáo dục kỹ năng sống thơng qua các tình huống
2.3.6. Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua việc phối kết
hợp với phụ huynh.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến
3. KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị
Tài liệu tham khảo

Trang
1
1
3
3
3
4
4
5
5
5
5

6
6
7
9
16
16
18
19
20
20
21
22

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.

1


Theo tổ chức y tế thế giới (WHO): Kỹ năng sống là những hành động tích
cực, có liên quan đến kiến thức và thái độ, trực tiếp hướng vào hoạt động của cá
nhân hoặc tác động vào người khác, hướng vào những hoạt động làm thay đổi
môi trường xung quanh, giúp mỗi cá nhân ứng phó có hiệu quả với các yêu cầu,
thách thức của cuộc sống hàng ngày. Xã hội hiện nay đã và đang làm thay đổi
cuộc sống, nhiều vấn đề phức tạp liên tục nảy sinh. Bên cạnh những tác động
tích cực, cịn có những tác động tiêu cực gây nguy hại cho con người, đặc biệt là
trẻ em. Nếu mỗi người chúng ta trong đó có trẻ em khơng có những kiến thức
cần thiết để lựa chọn những giá trị sống tích cực, khơng có những năng lực để
ứng phó vượt qua những thách thức thì rất dễ gặp những trở ngại, rủi ro trong
cuộc sống. Do đó, việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ

em nói riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng mà chúng ta cần phải đặc biệt
quan tâm.
Giáo dục kĩ năng sống nhằm giúp trẻ phát triển hài hịa và tồn diện về
nhân cách như các mặt thể chất, tình cảm – kỹ năng xã hội, giao tiếp, ngôn ngữ,
nhận thức và sẵn sàng đi học. Nói cụ thể hơn, giáo dục kỹ năng sống giúp cho
trẻ được an toàn, khỏe mạnh, khéo léo, bền bỉ, có khả năng thích ứng được với
những thay đổi của điều kiện sống. Mặt khác, giáo dục kỹ năng sống cịn giúp
cho trẻ biết cách kiểm sốt cảm xúc, biết thể hiện tình yêu thương, sự sẻ chia,
đồng cảm với những người xung quanh. Không những vậy, giáo dục kĩ năng
sống còn giúp cho trẻ mạnh dạn, tự tin, tự trọng và tơn trọng người khác, có khả
năng giao tiếp tốt, trẻ biết lắng nghe, nói năng lịch sự, hịa nhã và cởi mở. Ngoài
ra, giáo dục kỹ năng sống cịn giúp trẻ ham hiểu biết, sáng tạo, có những kỹ
năng thích ứng với hoạt động học tập ở các lớp lớn hơn như: Sẵn sàng hòa nhập,
nỗ lực vượt qua khó khăn để hồn thành nhiệm vụ, có trách nhiệm với bản thân,
với công việc và với các mối quan hệ xã hội khác. Vì vậy, việc hình thành và
phát triển kỹ năng sống cần được tiến hành ngay từ bậc học mầm non.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non ngày càng trở nên cần thiết
nhằm góp phần đào tạo “Con người mới” với đầy đủ các mặt: “Đức, trí, thể, mỹ,
tình cảm kỹ năng xã hội”. Ngạn ngữ có câu: “Gieo hành vi, gặp thói quen- Gieo
thói quen, gặp tính cách”. Giáo dục kỹ năng sống nên bắt đầu từ lứa tuổi mầm
non, bởi vì lứa tuổi này đã hình thành những hành vi cá tính, tính cách, nhân
cách. Trẻ có kiến thức về kỹ năng sống thì trẻ sẽ biết mình phải giao tiếp với
ông bà, bố mẹ như thế nào, biết cách bảo vệ mình trước người lạ ra sao, biết
cách phối hợp với các bạn chơi như thế nào cho đúng…
Là một giáo viên mầm non tôi nhận thấy rằng đối với trẻ 5 – 6 tuổi việc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là rất cần thiết vì lúc này trẻ đã nhận thức được
thế nào là đúng, thế nào là sai. Điều gì cần làm, và điều gì khơng được làm…
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ biết cách chăm sóc và bảo vệ chính
bản thân mình, tạo sự tự tin cho trẻ, giúp trẻ thích nghi được với mơi trường
xung quanh. Khơng những thế cịn giúp cho trẻ biết cách giao tiếp và ứng xử

trong cuộc sống hàng ngày, trẻ biết cách phối hợp với các bạn chơi trong
nhóm... Thế nhưng trên thực tế việc tìm hiểu thực trạng kỹ năng sống của trẻ
2


mầm non dường như mới bắt đầu được để ý đến, việc giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ đạt mức độ chưa cao. Giáo viên chưa quan tâm đúng mức đến việc rèn luyện
kỹ năng sống cho trẻ một cách hữu hiệu, phù hợp. Có thể nói từ “Kỹ năng sống”
với trẻ còn rất mới mẻ nên một số giáo viên bở ngỡ có vẽ quan trọng hóa “kỹ
năng sống” nên việc lên nội dung, phương pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ cịn
lúng túng mà khơng để ý rằng: trong cuộc sống hàng ngày ở nhà và ở trường trẻ
vẫn được rèn luyện về kỹ năng sống cơ bản.
Đối với trẻ mầm non, trẻ vẫn cịn thu động khơng biết ứng phó kịp thời với
những hồn cảnh nguy cấp, chưa biết cách tự bảo vệ bản thân trước mội nguy
hiểm... Có nhiều ngun nhân gây ra tình trạng này, trong đó nguyên nhân việc
thiếu kỹ năng sống là nguyên nhân sâu xa nhất. Ở lứa tuổi mầm non, hầu hết các
bậc cha mẹ ln có thói quen làm thay cho trẻ vì sợ con làm hỏng việc. Các cơ
giáo lại muốn trẻ có kết quả nhanh nên hay dùng mệnh lệnh... Khi người lớn yêu
cầu, trẻ luôn làm theo nhưng vẫn cảm thấy như mình bị sai khiến. Chính vì thế
rất khó hình thành được những ý thức và kỹ năng trong đầu trẻ.
Nhận thức được thực trạng, tầm quan trọng và sự cần thiết việc phải dạy kỹ
năng sống cho trẻ mà tôi quyết định chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao
chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại lớp mẫu giáo 5-6 tuổi Trường
mầm non Thị Trấn Bến Sung”.
1.2. Mục đích nhiên cứu:
Mục đích tơi nghiên cứu “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ tại lớp mẫu giáo 5-6 tuổi Trường mầm non Thị
Trấn Bến Sung”. Nhằm phát huy nâng cao tính tích cực, năng động, sáng tạo,
mạnh dạn, tự tin trong mọi hoạt động và mọi hoàn cảnh của trẻ.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.

Đối tượng nghiên cứa của đề tài này là: “Một số biện pháp nâng cao
chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi trường
mầm non Thị Trấn Bến Sung”.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận: Gồm phương pháp phân tích, tổng hợp,
phân loại và hệ thống hóa các tài liệu và văn bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Gồm phương pháp điều tra, quan sát,
đàm thoại, các phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Tài liệu, sách báo, mạng internet.
- Phương pháp thống kê sử lý số liệu: phương pháp toán học và các bảng biểu.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
2.1. Cơ sở lí luận:

3


Trong giai đoạn hiện nay giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng
được xem là vấn đề quan trọng hàng đầu, là một bộ phận quan trọng trong sự
nghiệp đào tạo thế hệ trẻ thành những con người có ích trong xã hội. Những
năm gần đây bậc học mầm non đang thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường
mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, trong đó đặc biệt coi trọng việc tổ chức các
hoạt động phù hợp với sự phát triển của trẻ. Khuyến khích trẻ hoạt động một
cách chủ động, tích cực, hồn nhiên vui tươi, đồng thời tạo điều kiện cho giáo
viên phát huy khả năng sáng tạo trong việc lựa chọn và cách tổ chức các hoạt
động hàng ngày cho trẻ có hiệu quả. Thực hiện phương châm ''Học mà chơi,
chơi mà học'' Đáp ứng được mục tiêu phát triển của trẻ một cách tồn diện về
các mặt: Đức – Trí – Thể - Mĩ.
Như chúng ta đã biết: kỹ năng sống là những kỹ năng cần có cho hành vi

lành mạnh cho phép bạn đối mặt với những thách thức của cuộc sống hàng ngày.
Đặc biệt giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non chính là dạy cho trẻ có những
kinh nghiệm trong cuộc sống, biết những điều cần làm và những điều không nên
làm, truyền cho trẻ những kinh nghiệm sống của người lớn. Nhằm giúp trẻ có
những kỹ năng đương đầu với những khó khăn trong cuộc sống. Đối với trẻ 5 - 6
tuổi nhận thức của trẻ đã phát triển, trẻ bắt đầu tìm hiểu về thế giới xung quanh,
đã biết làm và thực hiện rất tốt một số công việc tự phục vụ đơn giản mà người
lớn giao cho. Thế nhưng trên thực tế trong xã hội ngày nay các gia đình thường
chú trọng đến việc học kiến thức của trẻ mà không chú ý đến sự phát triển của
các kỹ năng sống cho trẻ. Luôn cho rằng con mình cịn q bé để hiểu và làm
những điều đó và nghĩ rằng trẻ mẫu giáo vẫn cịn được sống trong sự bao bọc,
bảo vệ một cách tuyệt đối của ông bà, bố mẹ, anh chị; mà không hay biết rằng
chính sự bao bọc đó đã và đang dần làm hư hỏng con em mình. Bởi ơng bà, bố
mẹ, anh chị… không phải lúc nào cũng ở bên cạnh trẻ khi có tình huống xấu xảy
ra, hay khi bị thất lạc thì trẻ phải làm gì? Tại sao chúng ta khơng tự đặt câu hỏi:
Vì sao lại xảy ra như vậy? Tại sao trẻ lại trở nên như vậy? Đó cũng chính là câu
trả lời cho việc trẻ khơng được giáo dục thói quen nề nếp hàng ngày, khơng
được người lớn truyền kinh nghiệm sống để trẻ biết cách sử lý tình huống, biết
tránh những nơi nguy hiểm. Tuy nhiên, để làm được điều đó bên cạnh sự giáo
dục rèn luyện của bố mẹ thì vai trị của Trường mầm non cũng như trách nhiệm
của cô giáo trực tiếp giảng day trẻ là yếu tố quan trọng mang một phần lớn tính
chất quyết định đặt một nền móng kỹ năng cho trẻ sau này.
Đứng trước những khó khăn như vậy tôi rất băn khoăn phải dạy trẻ như thế
nào, bằng những biện pháp gì, bởi đối với trẻ cái gì cũng mới mẻ, những bài học
đầu tiên đối với trẻ là '' Học ăn, học nói, học gói học mở''.
Vì vậy việc dạy trẻ phát triển tồn diện thơng qua việc giáo dục kỹ năng sống
đóng vai trị hết sức quan trọng và cần thiết.
2.2. Thực trạng trước khi áp dụng áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
* Thuận lợi:
4

Trường mầm non Thị trấn Bến Sung là trường chuẩn quốc gia, là đơn vị
dẫn đầu tồn huyện trong cơng tác dạy và học. Nhà trường nhiều năm liên tục
đạt đơn vị tiên tiến xuất sắc, được Thủ tướng chính Phủ, UBND Tỉnh tặng bằng
khen và cờ thi đua. Nhà trường được xây dựng ở vị trí thuận lợi, có đầy đủ trang
thiết bị phục vụ cho việc dạy và học cũng như hoạt động vui chơi của trẻ.
Bản thân luôn nhận được sự chỉ đạo và quan tâm của Phòng Giáo dục và
Đào tạo Như Thanh, của Ban giám hiệu trong cơng tác bồi dưỡng và nâng cao
trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Luôn nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các
bậc phụ huynh.
Đa số trẻ khỏe mạnh và đi học chuyên cần; nhanh nhẹn, tích cực tham gia
vào các hoạt động.
Đối với bản thân: có trình độ đại học, ln nhiệt tình, u nghề mến trẻ,
ln tìm tịi khám phá tìm ra những biện pháp mới, tạo hứng thú cho trẻ trong
các hoạt động giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách tồn diện nhất.
* Khó khăn:
Việc xây dựng kế hoạch giáo dục trẻ chưa đề cập sâu đến vấn đề giáo dục
kỹ năng sống trong các hoạt động hàng ngày của trẻ.
Một số phụ huynh chưa biết rõ tầm quan trọng và sự cần thiết của việc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nên việc phối hợp với phụ huynh trong việc giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ còn nhiều hạn chế.
Mặc dù ở cùng độ tuổi nhưng nhận thức, sự tập trung của trẻ không đồng
đều nên ảnh hưởng không nhỏ đến việc giáo viên tổ chức các hoạt động. Một số
trẻ chưa tích cực tham gia vào các hoạt động mang tính tập thể và có nhiều cháu
thể lực cịn yếu đây cũng là một trong những nhân tố làm hạn chế kết quả của
hoạt động giáo giục kỹ năng sống cho trẻ.
Do trẻ cịn ít tuổi khả năng chú ý tập trung của trẻ chưa cao, nhanh nhập
cuộc và cũng nhanh chán không hứng thú.
* Kết quả thực trạng:

Với những thuận lợi và khó khăn trên tơi đã tiến hành khảo sát thực tế và
kết quả thu được như sau:
- Đối với giáo viên:
Giáo viên chưa mạnh dạn tự tin, chưa đi sâu vào việc giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ. Chưa phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh trong việc giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ.
- Đối với trẻ:
Bảng khảo sát thực trạng của trẻ trước khi áp dụng sáng kiến

STT

Nội dung khảo
sát

Tổn
g số
trẻ

Kết quả khả sát
Đạt

Chưa
5


đạt
T

%

K

%

TB

%

TS

%

Kỹ năng giao tiếp
ứng xử phù hợp
26
1
31
8
9 29% 11 36% 3 9%
với người xung
%
quanh.
Kỹ năng phục vụ
23
2
31
7
9 29% 13 42% 2 6%
chăm sóc bản thân
%

Kỹ năng hợp tác
26
3 hoạt động cùng
31 8
9 29% 11
36 3
6%
%
nhóm
Kỹ năng giữ vệ
29
31
9
10 33% 9 29% 3 9%
4 sinh môi trường
%
Kỹ năng tự bảo
23
31
7
10 33% 12 38% 2 6%
5 vệ bản thân.
%
- Đối với phụ huynh:
Phụ huynh chưa biết để trang bị những kỹ năng sống cho trẻ, các bậc cha
mẹ chưa thường xuyên dành thời gian lắng nghe, trao đổi mọi việc hàng ngày
diễn ra xung quanh các bé, cũng chưa dạy con những ngun tắc cơ bản để giữ
an tồn cho mình như: không đi theo và nhận quà từ người lạ, giới hạn động
chạm cơ thể, luyện tập tình huống tự bảo vệ bản thân. Chưa trang bị cho bé
những kiến thức thực tế để bé chủ động trong mọi tình huống; để bé sẽ biết làm

gì khi gặp khó khăn, tìm sự trợ giúp của ai hay có thể tự sơ cứu cho mình nếu
gặp tai nạn nhỏ...
Qua thực tế trên tơi thấy kỹ năng sống của trẻ đang cịn rất hạn chế. Là một
giáo viên được phân công trực tiếp đứng lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi tôi luôn trăn trở
và tự đặt cho mình một câu hỏi lớn. Mình phải làm gì? Làm như thế nào? để
mang lại kết quả trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, chuẩn bị cho trẻ một
hành trang đầy đủ để trẻ bước vào bậc học tiếp theo. Vì thế với kinh nghiệm của
mình tơi mạnh dạn đưa ra một số các giải pháp và cách tổ chức giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ . Cụ thể như sau:
2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
2.3.1. Biện pháp gần gũi, nắm bắt tâm lý của trẻ.
Đối với trẻ mầm non, việc nắm bắt tâm lý của trẻ là hết sức quan trọng.
Bởi những ngày đầu khi mới đến lớp mọi thứ đối với trẻ đều rất mới lạ. Trẻ lạ
trường, lạ lớp, lạ cô giáo, lạ các bạn vì thế trẻ rất sợ. Nếu như cơ giáo không để
ý tới đặc điểm tâm lý của từng trẻ , khơng biết tính cách của trẻ ra sao mà yêu
cầu trẻ làm theo ý của cô sẽ khiến cho trẻ sợ hãi thậm chí cịn khơng muốn đi
học. Vì vậy trước tiên cô giáo cần phải nhẹ nhàng, ân cần gần gũi trẻ để tạo tâm
lý an toàn cho trẻ, sau đó để tìm hiểu về tính cách của trẻ cô đến bên trẻ ân cần
hỏi han trẻ; dần dần cơ sẽ biết được tính cách của trẻ để có những biện pháp giáo
dục riêng cho từng trẻ..

6


Ví dụ: Đối với những trẻ nhút nhát, ít nói cô ân cần, nhẹ nhàng, gợi mở
cho trẻ để trẻ trả lời: Con lại đây với cô nào? Sáng nay con ăn sáng chưa? Ai
mua áo đẹp cho con? Ai đưa con đi học?… Như vậy cô sẽ tạo cho trẻ có cảm
giác thối mai, gần gũi, trẻ tự tin chia sẽ và trị chuyện cùng cơ. Từ đó, tơi đã rèn
cho trẻ được kỹ năng giao tiếp với người lạ.
2.3.2. Biện pháp phát triển kỹ năng giao tiếp ứng xử với những người xung

quanh:
Dạy trẻ mầm non kỹ năng giao tiếp là rất cần thiết nhưng cô giáo cũng cần
phải xác định được sẽ dạy trẻ các kỹ năng giao tiếp nào. Trẻ đến trường thì người
đầu tiên trẻ giao tiếp là cô, rồi đến các bạn trong lớp và các cơ trong trường. Hình
thành kỹ năng giao tiếp cho trẻ khơng phải là dạy trẻ nói nhiều mà dạy trẻ cách
giao tiếp và ứng xử như thế nào cho đúng. Mơi trường giao tiếp phải ln an tồn,
thân thiện thì sẽ tạo cho trẻ sự yên tâm, hưng phấn khi tham gia vào các hoạt động.
Lớp học chính là một thế giới thu nhỏ của xã hội chúng ta ngày nay, là nơi
đa văn hóa, đa tính cách và cũng đa sở thích. Mơ hình này tạo cơ hội cho giáo
viên có thể dạy cho trẻ học cách chấp nhận và có cơ hội để khám phá những sở
thích, những mối quan tâm chung của nhau. Để giúp trẻ phát triển kỹ năng chơi
với các trẻ khác tôi tạo môi trường cho trẻ giao tiếp với nhau và tạo tình huống
cho trẻ tự giải quyết. Tơi đưa ra “tiêu chí” khơng tranh giành đồ chơi với bạn.
trong tiêu chí này tơi lên kế hoạch rèn cả lớp nói chung, cứ vào các buổi chiều
bình bầu và nhận xét buổi chơi, tôi cho cả lớp nhận xét xem trong giờ chơi bạn
nào cịn tranh giành đồ chơi thì bạn đó sẽ khơng được cắm cờ, cuối tuần bạn nào
có nhiều cờ sẽ được bé ngoan, ngoài ra trong các giờ chơi, giờ đón trả trẻ, trẻ
nào có biểu hiện hành vi sai trái là tơi giải thích và sửa ngay cho trẻ, việc làm đó
rất tốt đối với trẻ vì trẻ biết được điều gì nên làm và điều gì khơng nên làm và
nhân cách sống của trẻ sẽ được phát triển tồn diện hơn.
Tính cách mỗi trẻ mỗi khác, có những trẻ hoạt bát, hiếu động nhưng cũng có
những trẻ chậm chạp, thụ động hay quá nóng nảy… Vì thế giáo viên cần phải
biết rõ tính cách của từng trẻ để có thể cho các trẻ chơi với những người bạn
thích hợp với cá tính nhằm tránh sảy ra những va chạm về tính cách. Vì vậy
trước khi chơi tôi thường cho trẻ đọc bài thơ: “Giờ chơi của bé”
Giờ chơi đến rồi
Chờ bạn cùng chơi
Bạn lấy đồ chơi
Cơ thấy cơ mừng
Tơi ra trước nhé

Cơ khen ngoan thế.
Ngồi ra tơi cịn dạy trẻ “Giao tiếp” bằng mắt và nở một nụ cười thân
thiện, tự nhiên. Dạy trẻ phải ln ln giữ lời hứa khiến cho buổi nói chuyện trở
nên thật thoải mái, thật chân thành khi tham gia những hoạt động vui chơi ở lớp.
Ảnh: Tổ chức cho trẻ trị chuyện, trao đổi tại góc n tĩnh
Trẻ hầu hết chưa có các kỹ năng, giao tiếp, kỹ năng chào hỏi… Nguyên nhân
là do phụ huynh họ chưa có khái niệm dạy kỹ năng cho trẻ, mà chủ yếu là nuông
chiều với suy nghĩ đơn giản là trẻ nhỏ chưa biết gì, chiều nó chút cũng khơng

7


sao. Nhưng điều đó sẽ tạo nên những hành vi và nhận thức sai lệch của trẻ mà
dần dần sẽ biến thành thói quen khó thay đổi.
Vì vậy đối với trẻ người lớn cần tập cho trẻ những lời nói lễ phép và tự
nhiên, khơng q màu mè và hình thức, cũng không được phép cộc lốc và xuồng
xã. Điều này trẻ sẽ học được một cách hiệu quả thông qua cách giao tiếp và ứng
sử của bố, mẹ, người thân trong gia đình, cơ giáo và người khác.
Chúng ta sẽ khơng thể kiểm sốt được khi người lớn trong gia đình nói
năng thơ lỗ và khơng có hành vi lịch sự tối thiểu. Trong xã hội hiện nay với
công nghệ tiên tiến, phát triển không ngừng về mọi mặt, thì những kỹ năng giao
tiếp, chào hỏi tối thiểu lại mất dần đi. Và tôi quyết định đưa kỹ năng chào hỏi và
kỹ năng giao tiếp vào những giờ đón, trả trẻ; giờ hoạt động góc và cho trẻ thực
hành trải nghiệm qua "Hội chợ xuân".
Ví dụ: Trẻ tham gia trị chơi đóng vai thơng qua hoạt động "Hội chợ xuân"
để trải nghiệm những kỹ năng chào hỏi và giao tiếp một cách thực tế hơn.
Hình ảnh trẻ giao tiếp qua cách bán hàng tại hội chợ xuân
2.3.3. Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động hàng
ngày của trẻ.
+ Thơng qua hoạt động đón, trả trẻ . Thể dục sáng:

Ở thời điểm đón, trả trẻ là thời điểm thích hợp nhất, thuận tiện nhất để giáo
viên có thể giáo dục trẻ thói quen, nề nếp cho trẻ như: Kỹ năng chào hỏi, lễ phép
trong giao tiếp, thói quen tự để dép vào giá, bỏ cặp vào nơi quy định của trẻ. Ngồi
ra tơi cịn dạy trẻ biết chào hỏi, biết nói lời xin lỗi, biết nói cảm ơn, khơng nói leo
khi người khác nói, khơng tự tiện lấy đồ và sử dụng đồ của người khác.....
Ví dụ: Thời gian đầu nhiều trẻ chưa có kỹ năng chào hỏi và giao tiếp với
cô cùng bạn bè, tôi chủ động chào trẻ trước “cô chào bạn Trọng Đức” Thì lúc đó
trẻ sẽ biết đáp lại câu “Con chào cô ạ’ và tôi nhắc trẻ con chào bố, mẹ đi để vào
lớp với cô nào. Hoặc khi trẻ đang chơi mà có khách đến lớp tơi nhắc trẻ “các
con chào bác, bà… đi nào” cứ như vậy dần dần trẻ có thói quen chào cơ, chào
bố mẹ và chào khách, khi đến lớp, khi ra về.
Đến giờ trả trẻ cũng vậy, lúc đầu cô hướng dẫn cho trẻ dần dần cô giáo
yêu cầu trẻ tự lấy đồ dùng của mình, cất ghế, chào cơ sau đó mới được về. Việc
rèn luyện này phải trải qua một quá trình lâu dài, liên tục dần dần sẽ tạo thành
một nề nếp, thói quen mà trẻ khơng thể qn trước khi ra về. Qua đó ta có thể
rèn trẻ kỹ năng tự phục vụ một số việc đơn giản.
Bên cạnh thời điểm đón, trả trẻ thì thể dục sáng là hoạt động không thể
thiếu được dưới sân trường tôi kết hợp các kỹ năng xếp hàng ngang, hàng dọc
cho thẳng không xô đẩy nhau và tạo cho trẻ hứng thú vào tập luyện.
+ Thông qua các hoạt động học:
Trong chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ trên lớp thì hoạt động chung là
một trong những hoạt động để tơi tích hợp có hiệu quả nội dung giáo dục kỹ

8


năng sống cho trẻ, dựa vào nội dung của từng hoạt động để tích hợp một cách
hài hịa nhất.
Qua hoạt động Âm nhạc: Đây là hoạt động không thể thiếu trong
trường mầm non và cũng là món ăn tinh thần giúp trẻ tự tin trong giao tiếp và

giúp trẻ phát huy những khả năng riêng biệt. Trong tất cả các hoạt động của lớp
tơi đều khuyến khích tất cả trẻ cùng tham gia, đặc biệt khi múa hát các bạn trai
thường thiếu tự tin tham gia tập cùng các bạn gái mà lớp tôi tỉ lệ các bạn trai lại
rất đông nên tôi thường phải động viên để trẻ tham gia, lúc đầu trẻ tập luyện có
thể chưa tốt, tơi không vội vàng chê trẻ mà nhẹ nhàng hướng dẫn lại theo từng
bước cho đến khi trẻ khá hơn rồi nhẹ nhàng động viên trẻ làm tiếp.
Hình ảnh cơ cùng trẻ hoạt động biểu diễn văn nghệ
Kích thích sự tị mò ở trẻ cũng là một cách hay để giúp trẻ trở nên tự tin
hơn. Bởi vì đó là lúc trẻ khám phá thế giới xung quanh và kiểm nghiệm xem
mình có thể làm gì. Tất nhiên là những lúc trẻ tìm tịi, khám phá như vậy cơ giáo
cần phải ln theo sát để đảm bảo an tồn cho trẻ. Nhưng để có thể giúp trẻ học
được một kỹ năng mới, tôi không trực tiếp tham gia vào hoạt động của trẻ mà
tạo điều kiện để trẻ tự trải nghiệm, và học hỏi. Để phát triển lòng tự tin của trẻ,
tơi quan sát những đặc tính nổi bật ở mỗi trẻ và khuyến khích trẻ tham gia vào
các hoạt động thích hợp với năng khiếu của bản thân.
Ví dụ: Giờ khám phá khoa học “Chìm và nổi” tơi chuẩn bị rất nhiều vật
dụng khác nhau như thìa Inoc và thìa nhựa… cho trẻ thí nghiệm để trẻ phát hiện
ra vật nào chìm dưới nước, vật nào nổi trên mặt nước. Trước khi làm thí nghiệm
tơi cho trẻ quyền được dự đốn các vật đó khi rơi dưới nước sẽ như thế nào. Đây
là lúc trẻ thể hiện sự tự tin của mình và nó cịn kích thích sự tị mị muốn biết sự
việc đó có diễn ra như thế nào, có đúng ý mình nghĩ khơng.

Hình ảnh: Tổ chức cho trẻ làm thí nghiệm với vật chìm, nổi.
Thơng qua các hoạt động sự tự tin của trẻ còn được thể hiện khá rõ rệt, nếu
trẻ càng có tính tự tin bao nhiêu thì trẻ càng phát huy tốt năng lực của mình bấy
nhiêu. Trẻ có tự tin vào mình thì trẻ mới hăng hái phát biểu ý kiến, bên cạnh đó
có những trẻ có thể trả lời được câu hỏi của cô những trẻ lại không dám giơ tay
phát biểu, phải chăng trẻ nhút nhát sợ mình trả lời sai! Tơi ln tìm hiểu ngun
nhân và có hướng khắc phục cho cá nhân trẻ để trẻ mạnh dạn, tự tin hơn. Tơn
trọng cũng chính là động lực tâm lý đầu tiên sinh ra sự tự tin, trẻ không được tôn

trọng thì trẻ sẽ mất dần sự tự tin trong chính bản thân trẻ. Đối với trẻ có lẽ trẻ
chưa hiểu được sự tơn trọng là gì mà trẻ chỉ hiểu rằng những việc mà trẻ làm
được sẽ được cô và các bạn khen ngợi để lần sau trẻ tiếp tục phát huy. Nắm bắt
được tâm lý này cho nên tôi ln tơn trọng trẻ, khích lệ trẻ để tạo thêm sự tự tin
cho trẻ, nhưng bên cạnh đó tơi khơng quá khen ngợi trẻ để dẫn đến việc trẻ kiêu

9


ngạo. Khi trẻ đã có sự tự tin thì mọi hoạt động sẽ đem lại kết quả cao. Trẻ nhỏ
không tránh khỏi mắc phải sai lầm, trẻ có mắc phải sai lầm thì trẻ mới trưởng
thành hơn trong cuộc sống. Cách hoàn hảo nhất để xây dựng sự tự tin cho trẻ
chính là cho trẻ thấy sự u thương vơ điều kiện của bạn dành cho trẻ. Rất nhiều
bậc phụ huynh cũng như cô giáo khi trẻ mắc lỗi thường to tiếng và quát mắng
trẻ. Những hành động đó sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý của trẻ,
trẻ mất tự tin vào chính bản thân mình. Thay vào sự to tiếng và quát mắng bằng
những lời an ủi: “Cơ biết con có thể làm được mà, lần sau con cố gắng hơn”.
Khi trẻ mắc lỗi tôi từ từ phân tích giúp trẻ nhận ra những cái đúng, cái sai từ đó
trẻ rút ra bài học cho chính mình, và đó là điều cơ giáo đang tơn trọng chính cá
nhân trẻ.
Qua mơn học thể dục: Tơi tổ chức cho trẻ các vận động như: Chui qua 3
cổng, Ném vòng cổ chai, Bò qua chướng ngại vật, đi trên ghế thể dục, chuyền
bóng, bật qua vật cản, Nhảy từ độ cao 45cm, ném trúng đích thẳng đứng, Bị zíc
zắc qua 7 điểm, Đi nối gót, …qua đó rèn cho trẻ các kỹ năng nhanh nhẹn, mạnh
dạn, tự tin, khéo léo khi tham gia vận động. biết bảo vệ sức khỏe.
Hình ảnh: Tổ chức cho trẻ hoạt động thể dục
+ Thơng qua hoạt động ngồi trời:
Với đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non “Học mà chơi, chơi mà học”, vì thế
chúng ta khơng nhất thiết chỉ dạy cho trẻ trong mình giờ học mà chúng ta có thể
giáo dục trẻ ở mọi lúc, mọi nơi, gặp bất cứ trường hợp, tình huống nào chúng ta

đều có thể thơng qua giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Tôi quyết định đưa kỹ năng
sống tự tin: Một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo viên cần chú tâm là phát
triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai,
cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người khác. Kỹ năng sống
này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi nơi.
Ví dụ: Giờ hoạt động ngồi trời trẻ lớp tơi rất thích tham gia và tham gia
rất sơi nổi vì trẻ được chơi theo ý thích, có những nhóm trẻ thường rủ nhau chơi
xích đu và kể cho nhau nghe những câu chuyện trẻ biết, có nhiều trẻ thì lại thích
vẽ các hình theo ý tưởng của trẻ xuống nền sân trường. Ngồi ra tơi cịn sử dụng
các trị chơi dân gian để tạo mơi trường giao tiếp cho trẻ vì mỗi một trò chơi dân
gian thường giúp trẻ thực hành 1-3 kỹ năng sống.
Hay ở giờ văn học, đặc biệt là hoạt động kể chuyện tôi thường kể chuyện
cho trẻ nghe sau đó cho trẻ học cách kể lại chuyện. Khi trẻ đã thuộc câu chuyện
tôi lại hướng dẫn cho trẻ đóng kịch, lúc này trẻ rất thích vì mình được đóng các
nhân vật mà mình thích và trẻ sẽ bộc lộ khả năng giao tiếp của mình cho mọi
người thấy.
Hoặc khi tơi cho trẻ thực hành: Chăm sóc vườn rau, vườn hoa, nhặt lá ở
sân trường… tôi hướng dẫn cho trẻ nhổ cỏ, tưới nước, nhặt lá … đó chính là lúc
tôi rèn cho trẻ kỹ năng lao động, giữ vệ sinh môi trường.

10


+ Thơng qua giờ hoạt động góc.
Trong tất cả các giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thì việc rèn luyện
kỹ năng sống cho trẻ trong các hoạt động vui chơi, hoạt động góc là thiết thực
nhất, cụ thể nhất và trẻ cũng dễ tiếp thu nhất. Bởi thông qua hoạt động vui chơi
trẻ được nhập rất nhiều vai chơi khác nhau, trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì
trẻ được biết, được thấy, được học từ trong cuộc sống hàng ngày. Ở hoạt động
này trẻ như được hịa mình vào một cuộc sống thực, được đóng vai những người

lớn để tự xử lý, tự giải quyết các tình huống một cách độc lập mà cơ chỉ đóng
vai trị là người hướng dẫn trẻ. Chính vì thế qua việc tham gia chơi ở các góc thì
các kỹ năng sống được trẻ tiếp thu một cách dễ dàng nhất.
Ví dụ: Qua góc chơi phân vai bán hàng, mẹ con, nấu ăn trẻ học được các kỹ
năng như : Kỹ năng giao tiếp (giữa người bán hàng và người mua hàng, mẹ và
con), Kỹ năng hợp tác (Trẻ biết chơi làm bác sĩ, biết trò chuyện, chia sẻ với bạn
cùng chơi), kỹ năng chăm sóc (nấu món ăn ngon cho mọi người, xúc bột cho em
bé ăn)…
Hình ảnh: Trẻ chơi ở góc bán hàng
Ngồi ra ở các góc chơi khác các kỹ năng của trẻ đều có thể được củng cố
và phát huy.
Ví dụ: Ở góc xây dựng, trẻ có kỹ năng hợp tác và làm việc theo nhóm, các
cháu đã biết tự phân vai chơi cho nhau và chơi rất đồn kết, khơng tranh giành
đồ chơi lẫn nhau và đã biết cùng nhau tạo nên những cơng trình đẹp.
Hay khi cho trẻ xây ngôi nhà, xây trường học… cơ giáo có thể trị chuyện,
trao đổi với trẻ: Các bác thợ đang làm gì? Khi thấy các bác thợ đang xây cơng
trình con phải làm gì? Vì sao phải tránh xa các cơng trình đang thi cơng?... Từ
đó trẻ sẽ biết được các cơng trình đang thi cơng có nhiều nguyên vật liệu, các
bác thợ xây đang vận chuyển nguyên vật liệu nên phải tránh xa không các
nguyên vật liệu đó rơi vào người rất nguy hiểm.
Điều đặc biệt ở hoạt động này chính là chúng ta rèn được cho trẻ kỹ năng
đảm nhận trách nhiệm và kỹ năng lãnh đạo. Bởi ngay ở nhiệm vụ của từng góc
chơi đã thể hiện rõ điều đó .
+Thơng qua hoạt động vệ sinh- ăn trưa- ngủ trưa.
Trong xã hội ngày nay để đảm bảo cuộc sống cho gia đình nên rất nhiều
ông bố, bà mẹ đã để con cái ở nhà với ông bà đi làm ăn xa. Mặc dù được ông bà
chăm lo thế nhưng với nhiều lý do khác nhau vẫn có rất nhiều trẻ vấn đề vệ sinh
vẫn chưa được đảm bảo. Đây là một vấn đề rất quan trọng đối với sức khỏe của
trẻ. Chúng ta phải làm gì? Làm như thế nào ? Để trẻ tự biết chăm sóc bản thân
một số việc đơn giản? Sau rất nhiều lần suy nghĩ tôi nhận thấy rằng không ai

bằng tự ý thức của trẻ. Vì ở độ tuổi này trẻ đã tự nhận thức được rất nhiều. Từ
đó tôi tự nhủ phải rèn luyện kỹ năng tự chăm sóc bản thân cho trẻ để trẻ có thể
tự lập, tự phục vụ cho bản thân khi cần thiết. Và thời điểm vệ sinh - ăn trưa ngủ trưa là thích hợp nhất.

11


Ví dụ: Hàng ngày trước khi đến giờ ăn tơi đều tập cho trẻ rửa tay bằng xà
phòng, rửa mặt đúng khăn theo ký hiệu riêng của mình thật sạch sẽ sau đó mới
được ngồi vào bàn ăn.
Hình ảnh: Giáo dục kỹ năng vệ sinh tự chăm sóc bản thân cho trẻ
Khi trẻ ăn xong, vệ sinh sạch sẽ mới đi ngủ. Tuy thời gian đầu trẻ đang còn
quên, thế nhưng dần dần với sự hướng dẫn liên tục, thường xun của cơ trẻ đã có
nề nếp, thói quen vệ sinh rất tốt trước và sau khi ăn. Bằng chứng cụ thể là có hơm
vệ sinh cho trẻ song vì bận cho trẻ ăn tôi quên chưa mang khăn vào cho trẻ. Khi
ăn song trẻ nói với cơ: Cơ giáo ơi chưa có khăn? Điều đó chứng tỏ trình tự vệ sinh
trước và sau khi ăn đã trở thành đường mịn mà trẻ khơng thể nào qn được.
Cịn trong khi trẻ ăn lại là lúc thuận tiện cho chúng ta trong việc giáo dục
kỹ năng tự xúc ăn của trẻ. Những ngày đầu khi đến trường trẻ rất ngại xúc cơm,
xúc cơm bằng tay trái, xúc cơm làm rơi vãi rất nhiều do trẻ chưa thành thạo. Thế
nên tôi đã hướng dẫn và cho trẻ thực hành cách tự xúc cơm ăn: Tay trái con cầm
bát. Tay phải xúc cơm. Cơm không bị rơi vãi. Sau một thời gian dài quan sát trẻ
tôi thấy trẻ đã tiến bộ lên rõ rệt, biết xúc cơm thành thạo, bàn ăn của trẻ đã
khơng cịn cơm rơi vãi.
Trước giờ đi ngủ thì sao? Thông thường nhất là vào mùa đông trẻ mặc
rất nhiều quần áo nên trước giờ đi ngủ cô yêu cầu trẻ tự cởi bớt áo ấm cất vào tủ
để cho thoải mái. Lần đầu có thể trẻ chưa biết cách cởi khóa, khuy áo phức tạp
nên cơ giáo cần giúp trẻ, đồng thời hướng dẫn để trẻ biết cách cởi áo. Không
những vậy trước khi ngủ dậy cô hướng dẫn cho trẻ cách gấp chăn cất gối.

Hình ảnh trẻ gấp chăn, thay quần áo
+Thông qua hoạt động chiều:
Với giờ hoạt động chiều tơi có thể giáo dục cho trẻ rất nhiều kỹ năng khác
nhau như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng quản lý, Kỹ năng tự phục vụ…
Ví dụ: Qua hoạt động KPKH: Trò chuyện về một số luật giao thông đường
bộ, tôi dạy trẻ một số kĩ năng sau: Kỹ năng tuân thủ quy tắc của luật đường bộ:
Đi bộ phải đi bên phải, khi đi phải có người lớn dắt. Kỹ năng bảo vệ bản thân:
Khi ngôi trên xe máy phải đội mũ bảo hiểm, ngồi ngay ngắn khơng đùa nghịch
khi ngồi trên xe….
Sau giờ học đó những trẻ được bố mẹ đưa đến trường bằng xe máy đều
phải đội mũ bảo hiểm, và khi ngồi trên xe thì ngồi rất ngay ngắn…
Khi cho trẻ nhận xét nêu gương cuối ngày tôi cho từng trẻ lên nêu ý kiến
tự đánh giá mình, đánh giá bạn. Những ngày đầu trẻ cịn rất ngại, ngượng ngùng
nói một vài câu nhưng dần dần cô rèn luyện cho trẻ kỹ năng giao tiếp, tính mạnh
dạn. Cuối cùng trẻ đã rất thích giờ nêu gương nhận xét để nói lên ý kiến của
mình và giờ đó khiến trẻ rất hứng thú.
12


2.3.4. Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua việc tổ chức các
cuộc thi, ngày lễ, ngày hội, dạo chơi thăm quan).
Đối với trẻ 5 - 6 tuổi, trẻ rất thích được tham gia biểu diễn văn nghệ .Vì vậy
tơi thường tổ chức các buổi liên hoan văn nghệ cuối tuần như đọc thơ, kể
chuyện, hát, múa cho trẻ vào chiều thứ 6, hay trong các giờ học tôi thường tổ
chức theo các cuộc thi để giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn. Ở đó trẻ sẽ được sống
và học tập trong một môi trường mới với rất nhiều mối quan hệ rộng rãi, nó địi
hỏi trẻ phải biết thích nghi với một mơi trường mới, phải mạnh dạn thích nghi
trước đám đơng vì thế tơi rất quan tâm đến nội dung giáo dục kỹ năng thích nghi
với môi trường, trước đám đông cho trẻ. Không những thế vào các ngày lễ lớn
như 20-11, Trung Thu…nhà trường mở các cuộc thi văn nghệ, tơi đều khích lệ

động viên và đưa trẻ đi thi để giúp trẻ giao lưu với bạn trong trường để mở rộng
thêm mối quan hệ cho trẻ.
Hình ảnh trẻ thể hiện tài năng trước đám đông
2.3.5. Biện pháp giáo dục kỹ năng sống thông qua các tình huống:
Trẻ con vốn ln hiếu động, ln muốn khám phá những điều mới lạ trong
cuộc sống hàng ngày, khi xã hội ngày càng hiện đại càng phát triển thì mối nguy
hiểm của trẻ ngày càng nhiều. Những nguy hiểm có thể xảy ra tiềm ẩn khơng chỉ
gia đình, ở trường học, ngồi trường mà ở bất kỳ đâu trong cuộc sống.
Đa phần các bậc cha mẹ luôn ý thức được điều này, nhưng không phải bậc
cha mẹ nào cũng có phương pháp dạy con những kỹ năng bảo vệ bản thân đứng
đắn. Sự lựa chọn thường gặp là nghiêm cấm trẻ tiếp súc với các rũi do. Việc chỉ
nghiêm cấm mà khơng giáo dục trẻ càng kích thích tính tị mị ham khám phá
của trẻ, và để có thể bảo vệ được bản thân, tơi có đưa ra một số tình huống bất
trắc thường xảy ra trong cuộc sống để trẻ được thực hành có vốn kinh nghiệm
trong cuộc sống.
Ví dụ: Chủ đề “Giao thơng”
Trước đây, thơng qua nội dung bài hát“Em đi qua ngã tư đường phố”
tôi chỉ dùng lời giáo dục trẻ: Khi đi qua ngã tư đường phố các con phải như thế
nào, đèn gì thì được đi, đèn gì thì phải dừng lại, khi đi xe chúng mình cần phải
như thế nào?... chứ chưa đặt ra tình huống cụ thể. Với phương pháp giáo dục
như vậy tôi thấy kết quả đạt trên trẻ chưa cao. Trẻ ghi nhớ một cách máy móc,
và thường dễ qn. Do đó ngồi việc giáo dục như vậy vào giờ hoạt động chiều,
tơi đã đưa ra tình huống cụ thể cho trẻ được thực hành.
Ví dụ: Tơi tổ chức cho trẻ tham gia giao thông cùng các bạn, trẻ biết đi bộ
trên vĩa hè và đèn đỏ thì dừng lại và đèn xanh thì trẻ được đi…
Với tình hình phức tạp trong xã hội mà hiện nay chúng ta đang rất lo lắng
đó là tình trạng bn bán trẻ em, nhiều tình huống bất trắc có thể xảy ra đối với
trẻ như bị bắt cóc, xâm hại … Tơi đã đưa ra những tình huống để dạy trẻ như:
“Nếu có người khơng quen biết cho con q, con nên làm như thế nào ?”

13


Tôi lắng nghe ý kiến của trẻ một số trẻ, tơi đưa ra những giả định, những
tình huống xấu “Nếu đó là người xấu thì sẽ rất nguy hiểm đối với các con” Tơi
đã phân tích cho trẻ hiểu vì sao các con không được nhận quà của người lạ nếu
mà nhận q thì chúng mình sẽ bị họ bắt:
Tơi sẽ cho trẻ xem một số hình ảnh về các hành vi và cho trẻ chọn hành vi
đúng .
Hình ảnh: Trẻ đang tham gia tình huống
Ngồi việc giáo dục trẻ nhận biết và tránh xa những đồ dùng nguy hiểm
như phích nước, bếp đang đun, những vật sắc nhọn, đồ điện…. Tơi đưa tình
huống trẻ biết tránh những mối nguy hiểm khác như: “Nếu con đang chơi không
may bị đứt tay con sẽ làm gì ?”. Tơi cho trẻ nói suy nghĩ, cách giải quyết của
mình. Trong khi thảo luận với trẻ tơi gợi mở. Sau đó cơ giúp trẻ rút ra phương
án tối ưu nhất trong trường hợp này: Tuyệt đối không che giấu mà cần phải gọi
người lớn giớp đỡ.
Trong thời gian gần đây, đuối nước trong những ngày hè cũng đã cướp đi
tính mạng của rất nhiều trẻ em, là hiểm hoạ ln rình rập với tất cả mọi nhà.
Chính vì vậy, với trẻ mẫu giáo tuy trẻ cịn nhỏ tuổi song tơi nghĩ rằng cũng cần
dạy cho trẻ một số kỹ năng ứng biến nếu chẳng may có điều đó xảy ra. Tơi đã
đưa tình huống:
Ví dụ: “Nếu con đi chơi cùng các anh chị các anh các chị rủ con tắm
sơng, hoặc thấy có một người ở dưới sơng kêu cứu thì con làm gì?”
Khi đó con sẽ khơng được xuống sơng tắm vì khơng có người lớn và khi
thấy người kêu cứu thì con phải chạy báo cho mọi người.
Tôi cho trẻ xem một số hình ảnh về cách xử lý kỹ năng thốt hiểm. Từ
những tình huống cụ thể mà rất dễ xảy ra đối với trẻ, bằng cách cho trẻ thảo luận,
yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết của mình đã có để tìm cách giải quyết
vấn đề. Thơng qua đó tơi giúp trẻ tìm ra cách giải quyết tốt nhất, đó cũng chính là

kinh nghiệm mà tơi cần dạy trẻ. Cũng giúp trẻ có sự tư duy lơ rích, biết cách diễn
đạt suy nghĩ của mình, và giúp trẻ có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống .
2.3.6. Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua việc phối kết hợp
với phụ huynh.
Ngoài việc thực hiện các biện pháp giáo dục trên, tôi luôn ý thức được tầm
quan trọng của việc phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường vì gia đình là
trường học đầu tiên đối với trẻ. Mặt khác việc dạy kỹ năng sống cho trẻ không
phải là chuyện một sớm một chiều mà là cả một quá trình. Các kỹ năng sống
phải được giáo dục, rèn luyện một cách đồng nhất thì mới bền vững và thành kỹ
xảo. Nếu chỉ dạy kỹ năng sống cho trẻ ở trường thơi thì chưa đủ. Bên cạnh đó,
mơi trường gia đình rất thích hợp để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Trẻ được
tiếp thu các kỹ năng thơng qua gia đình một cách tự nhiên, nhẹ nhàng mà lại
hiệu quả cao. Đặc biệt trong thời buổi hiện nay nuôi dạy con luôn là mối quan
tâm hàng đầu của các bậc phụ huynh, ai cũng muốn con mình đạt được những
14


thành tích cao trong học tập cũng như trưởng thành hơn về mặt nhân cách. Tuy
nhiên việc làm thế nào để có thể giúp trẻ phát huy được khả năng tiềm ẩn? Làm
thế nào để trẻ có những kỹ năng sống tốt nhất thì nhiều phụ huynh vẫn cịn lúng
túng trong vấn đề này. Giáo viên là người được trang bị những tri thức khoa học
về nuôi dạy trẻ, là người gần gũi trẻ trong suốt cả ngày nên đã phát hiện ra
những nét đẹp hay những hành vi chưa tốt của mỗi trẻ và có khả năng tìm ra các
biện pháp giáo dục, các cách giải quyết phù hợp với quy luật phát triển tâm sinh
lý của trẻ. Chính vì vậy mà tơi phải tun truyền đến các bậc phụ huynh để họ
hiểu tầm quan trọng của kỹ năng sống, những kiến thức cần dạy trẻ, phương
pháp dạy trẻ như thế nào để trẻ tiếp thu một cách thoải mái, tự nhiên. Thông qua
bảng tuyên truyền, hay ở những giờ đón trả trẻ tơi thường trị chuyện với các bậc
phụ huynh về các cách giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, ngồi ra tơi cịn mời phụ
huynh tham quan hoặc tham gia trực tiếp vào các hoạt động của lớp hay thơng

qua các buổi họp phụ huynh trị chuyện, trao đổi nhằm giúp phụ huynh có thêm
những kiến thức để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại gia đình. Cụ thể:
Ở hoạt động đón trẻ, tơi đã trao đổi với phụ huynh về tình hình sức khoẻ,
vệ sinh cá nhân, những kỹ năng trẻ đang có để cùng phụ huynh có những biện
pháp giáo dục trẻ, giúp trẻ chủ động trong các hoạt động.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Sau một năm thực hiện áp dụng “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại lớp mẫu giáo 5-6 tuổi Trường mầm non
Thị Trấn Bến Sung”. Thông qua các hoạt động trong ngày tôi đã thu được kết
quả như sau:
*Về phía giáo viên.
Nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm giúp bản thân nắm vững hơn kiến thức
về chuyên đề giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, đặc biệt là trẻ ở độ tuổi cuối mầm
non, giúp trẻ tự tin hơn khi bước vào cấp học tiếp theo.
Bản thân sáng tạo, linh hoạt hơn khi sử dụng các phương pháp, hình thức
tổ chức lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Giúp giáo viên gần gũi hơn với trẻ, trẻ quấn quýt yêu mến cô giáo hơn và
tạo mối quan hệ thân thiện hơn nữa với phụ huynh trong công tác phối kết hợp,
để chăm sóc giáo dục trẻ đạt hiệu quả cao.
* Về phía phụ huynh:
Qua trao đổi với phụ huynh, nhiều phụ huynh cũng nhận thấy rằng có rất
nhiều điều con mình có thể làm được nhưng trước đó phụ huynh nghĩ con mình
cịn bé và ln làm hộ trẻ. Tạo cho phụ huynh có thói quen liên kết phối hợp
chặt chẽ với cô giáo trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, thường xun có
sự trao đổi thơng tin 2 chiều giữa phụ huynh và giáo viên.
* Đối với trẻ:
Qua một năm học thực hiện áp dụng các biện pháp giáo dục kỹ năng sống
qua đó tơi thấy đã đạt được hiệu quả rõ rệt. Đặc biệt, với những hình thức cơ đưa
ra, trẻ nhận thức rất nhanh và biết ứng dụng trong cuộc sống thông qua việc trẻ

15


được trải nghiệm trong tất cả các hoạt động do cơ tổ chức. Từ đó, tạo cho trẻ sự
mạnh dạn, tự tin. Thông qua việc trẻ được thảo luận, suy nghĩ tìm ra cách giải
quyết đã giúp trẻ phát triển ở nhiều mặt: Trẻ phát triển được các kỹ năng phán
đốn, suy luận, biết đưa ra quyết định của mình. Và cộng với những tình huống
đưa ra khơng chỉ giúp trẻ có kỹ năng ứng biến khi gặp tình huống tương tự mà
cịn giúp trẻ có kỹ năng biết cách suy luận, suy đốn tìm ra cách giải quyết ở các
tình huống khác nhau và hình thành kỹ năng sống cho trẻ.
Sau đây là kết quả khảo sát trên trẻ sau khi áp dụng sáng kiến:

Bảng khảo sát thực trạng của trẻ sau khi áp dụng sáng kiến

ST
T

Nội dung khảo
sát

Tổn
g số
trẻ

T

%

Kết quả khả sát
Đạt

Chưa đạt

K

CĐ

%

TB

%

%

Kỹ năng giao tiếp
ứng xử phù hợp
1
31 19 61,3 9
29 3
9,7 0
0%
với người xung
quanh.
Kỹ năng phục vụ
2
31 19 61,2 10 32,2 2 6,5
0
0%
chăm sóc bản thân

3 Kỹ năng hợp tác
hoạt động cùng
31 18 58,1 10 32,2 3
9,7
0
0%
nhóm
4 Kỹ năng giữ vệ
31 19 61,3 10 32,2 2 6,5
0
0%
sinh môi trường
5 Kỹ năng tự bảo
31 19 61,3 10 32,2 2 6,5
0
0%
vệ bản thân
So sánh kết quả trước và sau khi sử dụng các biện pháp trên chúng ta thấy
rằng: Các tiêu chí đặt ra đã đạt được kết quả rõ rệt, đã hình thành ở trẻ những kĩ
năng sống cơ bản, trẻ đã nhận thức được vấn đề mà cô giáo đưa ra. Kết quả đạt
được như vậy. Song với mong muốn quý báu, những bài học kinh nghiệm của
bản thân sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác giáo dục kỹ năng sống trong
trường mâm non.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Trong xã hội hiện nay, việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là việc làm rất
cần thiết. Địi hỏi mỗi người đều phải có sự sáng tạo, vận dụng linh hoạt các nội
dung lồng ghếp để giáo dục cho trẻ. Thông qua qua các hoạt động có thể lồng
ghép nhiều nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ giúp trẻ tự tin trong cuộc
16

sống một cách thực tế. Với những việc làm tuy đơn giản nhưng để lại cho trẻ
dấu ấn mạnh mẽ và có thể theo trẻ trong suốt cuộc đời sau này.
Qua một năm áp dụng các biện pháp trên vào hoạt động giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ 5 - 6 tuổi do tôi phụ trách. Tôi đã thu được kết quả rất đáng khích lệ
đa số trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động giáo dục kỹ năng sống do tơi tổ
chức, trẻ biết được vai trị của kỹ năng sống đối với cuộc sống. Từ đó mà các
hoạt động lồng ghép giáo dục kỹ năng sống luôn đạt hiệu quả cao.
Bản thân luôn linh hoạt sáng tạo trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức
các hoạt động giáo dục kỹ năng sỗng cho trẻ. Khai thác được tiềm năng sáng tạo ở
mỗi trẻ. Giáo dục trẻ như thế nào để trẻ cảm thấy thoải mái trong mọi tình huống,
tạo cho trẻ cơ hội để trẻ được thể hiện và bộc lộ khả năng của bản thân mình.
3.2. Kiến nghị:
Trong q trình giảng dạy, tơi có một số ý kiến đề xuất như sau:
Đối với nhà trường và phòng giáo dục: Mở các lớp bồi dưỡng về phương
pháp giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên. Tổ chức các tiết dạy mẫu nhằm tạo
điều kiện cho giáo viên được học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp.
Trên đây là “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ tại lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi trường mầm non Thị Trấn Bến Sung”.
Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, các bạn đồng
nghiệp để đề tài này ngày một hoàn thiện hơn, thực hiện tốt hơn trong những
năm học tiếp theo.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Xác nhận của hiệu trưởng

Như thanh, ngày 20 tháng 3 năm 2018
Tôi cam đoan đây là SKKN của tôi viết
Không sao chép, coppy của người khác
Người viết sáng kiến

Hoàng Thị Chung

Nguyễn Thị Huệ

17


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tuyển chọn trò chơi dân gian dành cho trẻ mầm non
2. Tài liệu Bồi dưỡng giáo viên mầm non – Bộ GD&ĐT
3. Tham khảo tài liệu trên internet
4. Chăm sóc giáo dục mẫu giáo và hướng dẫn thực hiện 3 - 4 tuổi, 4 - 5 tuổi và 5
- 6 tuổi - nhà xuất bản giáo dục.
5. Tâm lý học mầm non.
6. Tuyển chọn trò chơi, bài hát, thơ ca, truyện, câu đố theo chủ đề.
7. Một số vấn đề quản lý giáo dục Mầm non - Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà nội.
8. Phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ hoạt động ở trường mầm non.
9. Phương pháp dạy trẻ Mầm Non nhà trẻ, mẫu giáo “Tác giả Kha- Hai- NơĐich. NXBGD 1990”
10. Trang web hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em www.mamnon.com
11. Tâm lí học trẻ em.
12. Sách tâm lý học trẻ em của Trung tâm nghiên cứu giáo viên- Tăng Văn
Đồn- Trần Bích Hạ.

18