Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp nâng cao vốn từ ngữ trong môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 4

ti : Mt s bin phỏp nõng cao vn t ng trong mụn Luyn t v cõu cho hc sinh lp 4
Nm hc 2013 2014 tụi c nh trng phõn cụng ch nhim lp 4C. cú
th núi õy l mt lp hc cú s hc sinh rt ngoan, chm hc v hiu ng. Sau
mt thi gian tip cn trong cụng tỏc ging dy, cụng tỏc ch nhim nờn tụi ó cú
phn no hiu c c im tõm sinh lý cỏc em, hiu c nhng mt mnh, mt
yu ca tng em. Cng t ú tụi ó lp cho mỡnh mt k hoch dy hc phự hp
vi tng i tng hc sinh trong lp.
ti m tụi trỡnh by sau õy cng l mt trong nhng ni dung m tụi ó
nghiờn cu qua tỡm hiu nng lc hc tp ca cỏc em trong lp. Nhng õy l mt
chuyờn tht khú, do vy m ch riờng mt mỡnh thỡ tụi khụng th hon thnh
c, m ni dung ti c hon thnh l nh s ch bo tn tỡnh, cung cp
nhng t liu cn thit cho tụi ca Ban giỏm hiu nh trng, s nhit tỡnh ca
mt s giỏo viờn ng nghip ó giỳp tụi hon thnh ni dung nghiờn cu ỳng
thi gian quy nh.
Qua ú, khụng ch nghiờn cu xong ti m bn thõn tụi cũn tip thu c
rt nhiu iu b ớch t s ch bo ca Ban giỏm hiu cng nh s giỳp ca
quý thy cụ giỏo trng tiu hc
Tụi xin cm n s giỳp ca Ban lónh o v quý thy cụ giỏo. Trong ni
dung nghiờn cu, vi nhng kin thc v thi gian nghiờn cu cũn nhiu hn ch,
nờn khụng trỏnh khi nhng sai sút, tụi rt mong nhn c nhng ý kin úng
gúp quý bỏu t phớa nh trng, quý thy cụ giỏo trng tiu hc
cựng cỏc anh ch em ng nghip ti ca tụi c y hn.
Tụi xin chõn thnh cm n!

Ngi trỡnh by
Giaựo vieõn thửùc hieọn:
1
LI CM N
Đề tài : Một số biện pháp nâng cao vốn từ ngữ trong mơn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 4
I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1. Lý do chọn đề tài :

Vai trò của Từ trong hệ thống ngơn ngữ quy định tầm quan trọng của việc
dạy Từ ngữ ở tiểu học. Khơng có một vốn từ đầy đủ thì khơng thể nắm ngơn ngữ
như một phương tiện giao tiếp. Việc học Từ ở tiểu học sẽ tạo cho học sinh năng
lực từ ngữ, giúp học sinh nắm tiếng mẹ đẻ, tạo điều kiện để học tập những cấp học
tiếp theo và phát triển tồn diện. Vốn từ của học sinh càng giàu bao nhiêu thì khả
năng lựa chọn từ càng lớn, càng chính xác, sự trình bày tư tưởng, tình cảm càng rõ
ràng, sâu sắc bấy nhiêu. Vì vậy số lượng từ, tính đa dạng, tính năng động của từ
được xem là điều kiện quan trọng hàng đầu để phát triển ngơn ngữ. Cũng chính vì
vậy, ở tiểu học, từ ngữ khơng chỉ được dạy trong tất cả các phân mơn Tiếng Việt
mà nó còn được dạy trong tất cả các tiết học của các mơn khác như Tốn, Tự
nhiên xã hội,…. Ở đâu có dạy nghĩa từ, dạy sử dụng từ, thì ở đó dạy Từ ngữ.
Việc đổi mới phương pháp dạy học, thay sách giáo khoa của mơn học Tiếng
Việt hiện nay là một bước tiến quan trọng của nền giáo dục nước nhà nhằm thực
hiện mục tiêu hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt
(nghe, đọc, nói, viết) để học tập và giao tiếp trong các mơi trường hoạt động của
lứa tuổi. Thơng qua dạy và học Tiếng Việt còn góp phần rèn luyện cho các em các
thao tác của tư duy, cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về Tiếng Việt,
về xã hội, tự nhiên và con người, về văn hố, văn học của Việt Nam và nước
ngồi. Qua đó còn bồi dưỡng tình u Tiếng Việt cho các em và hình thành thói
quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của Tiếng Việt, góp phần hình thành nhân
cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Từ những mục đích giáo dục trên, việc dạy học phân mơn “Luyện từ và câu”
trong mơn Tiếng Việt đóng vai trò hết sức quan trọng trong hệ thống ngơn ngữ.
Đây là sự kết hợp của hai phân mơn riêng biệt đó là Từ ngữ, Ngữ pháp trong
chương trình tiểu học trước đây. Nó phù hợp với u cầu giáo dục trong giai đoạn
mới, thể hiện được quan điểm dạy học mới là gắn liền những kiến thức về lý
thuyết ngơn ngữ với việc đưa chúng vào hiện thực sử dụng gắn lý thuyết với thực
hành.
Xuất phát từ những suy nghĩ trên đồng thời bản thân tơi cũng đang tập trung
tìm hiểu vấn đề dạy cho học sinh sử dụng từ, phát triển kỹ năng sử dụng từ trong

lời nói và viết của học sinh tiểu học nên tơi đã chọn đề tài : “Một số biện pháp
nâng cao vốn từ ngữ trong mơn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 4” để nghiên
cứu.
Giáo viên thực hiện:
2
ti : Mt s bin phỏp nõng cao vn t ng trong mụn Luyn t v cõu cho hc sinh lp 4
I.2. Mc tiờu, nhim v ca ti :
* Mc tiờu
Nõng cao vn t ngha l dy hc sinh s dng t, phỏt trin k nng s dng
t trong li núi v cỏch vit ca hc sinh, a t vo trong vn t tớch cc c
hc sinh dựng thng xuyờn. Nõng cao vn t tc l dy hc sinh bit dựng t ng
trong núi nng ca mỡnh. Bin phỏp giỳp hc sinh nõng cao vn t l cung cp
thờm cho hc sinh v t vng hc c bn nh mt s vn cu to t v cỏc lp
t. Nhng khỏi nim ny s giỳp hc sinh nm ngha t mt cỏch sõu sc v bit
h thng hoỏ vn t mt cỏch cú ý thc. Nõng cao vn t cho hc sinh khụng ch
l cung cp vn t hay phỏt trin k nng vn t m iu quan trng l dy cho
hc sinh thc hnh t ng. Dy thc hnh t ng chớnh l dy t theo quan im
giao tip, dy t trờn bỡnh din phỏt trin li núi. ú chớnh l cụng vic lm giu
vn t cho hc sinh.
* Nhim v:
- Nghiờn cu lý thuyt v t ng, cỏch dựng t v mt s vn liờn quan
n vn t.
- Tỡm hiu thc trng v vic hc sinh s dng t v vn t cú sn ca cỏc em
trong quỏ trỡnh hc tp.
- Tỡm hiu v tin hnh xõy dng cỏc bin phỏp giỳp hc sinh tớch cc húa
vn t
- xut mt s ý kin v nõng cao vn t ng cho hc sinh trong giao tip
ngụn ng cng nh trong trỡnh by vn bn.
I.3. i tng nghiờn cu ca ti:
i tng nghiờn cu ca ti l cỏc em hc sinh tiu hc lp 4C, trng

tiu hc
I. 4. Phm vi nghiờn cu:
Vi thi gian v kin thc ca bn thõn cũn hn ch nờn ti ch nghiờn cu
trong phm vi trng tiu hc Ni dung ch yu l tỡm hiu v thc
trng hin nay vic dy hc v m rng t ng trong phõn mụn Luyn t v cõu
ca hc sinh lp 4C, t ú xut mt s bin phỏp t chc giỳp hc sinh nõng
cao vn t.
I. 5. Phng phỏp nghiờn cu:
a. Phng phỏp iu tra .
õy l phng phỏp iu tra nghiờn cu t thc t hỡnh thc t chc dy hc
v m rng vn t cho hc sinh lp 4 i vi phõn mụn Luyn t v cõu trong
mụn Ting Vit trng tiu hc.
b. Phng phỏp lý thuyt :
L phng phỏp nghiờn cu cỏc ti liu cú liờn quan n vn t v cỏch cung
cp vn t cho hc sinh tiu hc.
Giaựo vieõn thửùc hieọn:
3
ti : Mt s bin phỏp nõng cao vn t ng trong mụn Luyn t v cõu cho hc sinh lp 4
c. Phng phỏp phõn tớch, tng hp :
Sau khi nghiờn cu ni dung t thc t v tham kho sỏch, ti liu, tụi tin
hnh phõn tớch tng hp vic dy hc sinh s dng t v phỏt trin k nng s
dng t trong hc tp ca mụn Luyn t v cõu ca hc sinh tiu hc n v
mỡnh. T ú cú c s xut ý kin v vic t chc mt s bin phỏp nõng cao
vn t trong phõn mụn Luyn t v cõu trng tiu hc hin nay.
Ngoi ra tụi cũn s dng thờm mt s phng phỏp khỏc b sung cho quỏ
trỡnh nghiờn cu ca ti.
Giaựo vieõn thửùc hieọn:
4
ti : Mt s bin phỏp nõng cao vn t ng trong mụn Luyn t v cõu cho hc sinh lp 4
II. PHN NI DUNG

II.1. C S Lí LUN :
Nõng cao vn t cú vai trũ c bit quan trng trong h thng ngụn ng. Vic
giỳp hc sinh nõng cao vn t l giỳp cho cỏc em nm ngụn ng lm phng tin
giao tip. hc sinh nõng cao vn t thỡ trc ht phi dy cho cỏc em nm c
t ng, to cho cỏc em nng lc t ng, giỳp cỏc em nm c ting m , nm
c cỏc t ng thụng dng ti thiu v th gii xung quanh cụng vic ca hc
sinh trng, nh, tỡnh cm gia ỡnh v v p thiờn nhiờn, t nc con
ngi nhng t ng ú gn vi vic giỏo dc hc sinh tỡnh yờu gia ỡnh, nh
trng, yờu t quc, yờu nhõn dõn, yờu lao ngchỳng lm giu nhn thc, m
rng tm mt ca hc sinh, giỳp cỏc em nhn thy v p ca quờ hng t nc,
con ngi, dy cỏc em bit yờu v ghột. Vic dy t ng v nõng cao vn t c
tin hnh trờn nhng mu mc ting Vit hin i. Vn t ca hc sinh c lm
giu da trờn nhng ng liu ch yu l nhng bi tp c, nhng cõu chuyn k,
cỏc bi Tp lm vn. T lp 2 tt c cỏc ni dung cú liờn quan n t ng u
c sp xp theo ch . Núi cỏch khỏc cung cp t theo ch l c s ca tớnh
tun t trong dy t ng v nõng cao vn t tiu hc.
II.2. Thc trng:
Trng tiu hc l mt n v úng trờn a bn thụn
. Vi 364 hc sinh, a s l con em gia ỡnh nụng nghip. i ng
CBGV ca trng cú tay ngh vng vng, nhit huyt vi cụng vic. Ban lónh o
nh trng luụn quan tõm ỳng mc n cht lng hc tp v n np ca cỏc em.
u nm hc tụi c nh trng phõn cụng ging dy lp 4C, tng
s hc sinh ca lp 27 em, trong ú n 12 em. Tt c u l dõn tc kinh .Cỏc em
ngoan, ham hc .Qua kim tra cht lng u nm cú 3 hc sinh gii, 10 em hc
sinh khỏ. õy cng l thun li ln trong cụng tỏc ging dy ca bn thõn.
a. Thun li Khú khn:
* Thun li:
Ngay khi bt u tin hnh nghiờn cu ti, tụi ó nhn c nhiu s ng
h t phớa nh trng cng nh mt s giỏo viờn. Ban giỏm hiu nh trng ó to
mi iu kin thun li v hng dn chi tit cho tụi cỏch trỡnh by ni dung ỳng

vi hng dn ca Phũng giỏo dc, cung cp cho tụi nhng t liu cn thit
nghiờn cu. Bờn cnh ú cỏc anh ch em ng nghip rt ci m v nhit tỡnh giỳp
cho tụi hon thnh ni dung nghiờn cu, nhiu giỏo viờn khụng ngi khú khn
ó cựng trao i vi tụi rt nhit tỡnh v nhng kinh nghim nghip v, hng dn
tụi mt s bin phỏp nõng cao vn t cho hc sinh. c bit cỏc em hc sinh lp
Giaựo vieõn thửùc hieọn:
5
ti : Mt s bin phỏp nõng cao vn t ng trong mụn Luyn t v cõu cho hc sinh lp 4
4C rt ham hc v ngoan ngoón, sn sng hp tỏc mi khi giỏo viờn dy ỏp dng
cỏc phng phỏp vo bi dy.
* Khú Khn:
Bờn cnh ú vn cũn mt s khú khn nht nh nh :
õy l mt lnh vc nghiờm cu mi l, cha cú ngi lm nờn ti liu tham
kho cho quỏ trỡnh nghiờn cu cũn rt ớt. Thi gian nghiờn cu cú hn khụng th
ỏp dng xong sỏng kin v ỏnh giỏ chớnh xỏc 100% v mc t ca hc sinh
dn n cha xỏc nh c kh nng thnh cụng ca ti. Bờn cnh ú l do
kinh t gia ỡnh cỏc em cũn khú khn, cú ti 1/3 hc sinh ca lp thuc din h
nghốo, ph huynh cha thc s quan tõm n vic hc tp ca con em mỡnh nờn
dn ti cht lng hc sinh khụng ng u cng l mt khú khn cho vic nghiờn
cu.
b. Thnh cụng Hn ch:
* Thnh cụng
Ngay t u nm hc, khi c nh trng phõn cụng ging dy lp 4C v
dy 2 bui/ngy nờn tụi ó sp xp thi gian hp lý tip cn vi cỏc em, tỡm hiu
tõm t nguyn vng ca cỏc em trong hc tp cng nh vui chi. Cng t ú tụi
ó lp cho mỡnh mt k hoch dy hc phự hp vi tng i tng hc sinh trong
lp. Trong ú vic nm bt mc vn t ca mi hc sinh v tụi quyt nh
nghiờn cu v lnh vc ny. Sau ú tụi ó tin hnh kho nghim trong mi bi
dy v cho thy cú s thay i rừ nột, cht lng tng lờn tng ngy. ú cng l
thnh cụng bc u ca ti.

* Hn ch :
Hn ch ln nht ca vic nghiờn cu v ỏp dng l thi gian lng ghộp
nhng bin phỏp trong ti vo quỏ trỡnh ging dy b hn ch. Bờn cnh ú i
tng hc sinh trong lp khụng ng u, a s cỏc em l con em gia ỡnh lm
nụng nghip, kinh t cũn eo hp nờn b m cha quan tõm n vic hc tp ca
con em ỳng mc. Tt c nhng iu ú l nhng hn ch ln nht trong vic
nghiờn cu ni dung ca ti ny.
c. Mt mnh Mt yu:
* Mt mnh:
Vic s dng nhng bin phỏp nhm nõng cao vn t cho hc sinh lp 4 l
mt bin phỏp mang tớnh thit yu trong quỏ trỡnh dy hc hin nay. Bi yờu cu
ca cht lng hc tp luụn c nõng cao trong khi ú thc t ca mt s hc
sinh ti trng tiu hc cha ỏp ng c nhu cu thc t trờn mc
i tr. Do ú mt mnh ca gii phỏp l cung cp thờm cho hc sinh mt s vn
t ng trong quỏ trỡnh hc tp, rốn luyn k nng s dng Ting Vit trỡnh by
vn bn v giao tip hng ngy. ng thi xõy dng cho hc sinh ý thc t giỏc
Giaựo vieõn thửùc hieọn:
6
ti : Mt s bin phỏp nõng cao vn t ng trong mụn Luyn t v cõu cho hc sinh lp 4
rốn luyn, t nõng cao kin thc cho bn thõn qua hc tp cng nh qua tip xỳc
vi cỏc ngun thụng tin i chỳng.
* Mt yu:
Bờn cnh nhng mt mnh ca gii phỏp nờu trờn vn cũn nhng mt yu:
- Phi cú s u t cụng phu v nhiu thi gian nờn s nh hng n qu
thi gian hc tp chớnh thc ca lp, do ú giỏo viờn cn b trớ hp lý vo cỏc
bui th hai hoc cỏc bui sinh hot ngoi khúa.
- S dng cỏc phng phỏp ny ũi hi ngi giỏo viờn phi tht kiờn nhn,
chu khú tng bc giỳp thỡ hiu qu ca tit dy mi t. nu ch ỏp dng mt
cỏch thụng thng thỡ hiu qu s khụng cao.
- nhng bin phỏp nờu trờn i sõu vo cỏc tit hc, ũi hi phi trang b

thờm nhiu ti liu tham kho ca mụn Luyn t v Cõu. Nhng ti trng tiu
hc do c s vt cht cũn hn hp nờn vic cung cp thờm nhng ti
liu nh th ny l cha ỏp ng c.
d. Cỏc nguyờn nhõn:
- Nguyờn nhõn ca vic nghiờn cu ti ny cú rt nhiu nguyờn nhõn tỏc
ng. Nhng tụi ch nờu ra mt s nguyờn nhõn chớnh tỏc ng n vic tỡm hiu
v nghiờn cu n ni dung ca ti nh sau :
- Ngay t u nm hc khi nhn lp tụi ó tỡm hiu ngay v kh nng kin
thc ca tng em v tụi nhn thy trong lp cũn nhiu em cú vn t rt nghốo nn,
nht l khi vit bi vn t hoc tỡm t, t cõu. Nguyờn nhõn th hai cng l do
tớnh thc t ngh nghip ca bn thõn cú lũng yờu ngh, mn tr, tụi rt bn khon
khi thy cht lng hc sinh trong lp bờn cnh ú cng mun phn u thi ua,
a cht lng ca lp nõng cao theo mc tiờu phn u ca nh trng. chớnh vỡ
th tụi ó quyt nh tỡm hiu v nghiờn cu ni dung Mt s bin phỏp nõng
cao vn t ng trong mụn Luyn t v cõu cho hc sinh lp 4
NHN Y NI DUNG SNG KIN, MI QUí THY Cễ
BM VO Y:
/>Giaựo vieõn thửùc hieọn:
7