(Sáng kiến kinh nghiệm) kinh nghiệm rèn kĩ năng viết chữ đúng, đẹp và nhanh cho học sinh lớp 1 trường tiểu học thọ thanh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HỐ

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THƯỜNG XUÂN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

KINH NGHIỆM RÈN KĨ NĂNG
VIẾT CHỮ ĐÚNG, ĐẸP VÀ NHANH CHO HỌC SINH LỚP 1
TRƯỜNG TIỂU HỌC THỌ THANH

Người thực hiện: Trịnh Thị Thu Hà
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Thọ Thanh
SKKN thuộc mơn: Tiếng Việt

THANH HỐ NĂM 2019


MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài

Trang 2

1.2. Mục đích nghiên cứu

Trang 2

1.3. Đối tượng nghiên cứu

Trang 3

1.4. Phạm vi nghiên cứu

Trang 3

1.5 Phương pháp nghiên cứu

Trang 3

2. NỘI DUNG

Trang 3

2.1. Cơ sở lí luận

Trang 3

2. 2. Thực trạng

Trang 4

2.3. Các biện pháp

Trang 4

2.4. Kết quả đạt được

Trang 12

3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.

Trang 13

1


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Trong những năm gần đây,việc rèn chữ viết được nhà trường và các bậc
phụ huynh hết sức quan tâm ở cấp Tiểu học nói chung đặc biệt là lớp 1 nói
riêng. Nhờ vậy, chất lượng dạy và học viết chữ ngày càng có nhiều chuyển biến
tích cực, nhất là từ khi có quyết định số 31/2002/QĐ-BGD&ĐT, ngày 14/6/2002
của bộ trưởng BGD&ĐT về việc ban hành mẫu chữ viết trong trường Tiểu học.
Có thể nói phong trào luyện chữ viết với phương châm “ Rèn nét chữ - Luyện
nết người”. Nét chữ thể hiện tính cách của con người. Chữ đều đặn, rõ ràng,
đúng và sạch đẹp thể hiện đức tính cẩn thận của con người và cịn thể hiện tính
kiên trì, bền bỉ của con người. Một trong những hạnh phúc lớn nhất của trẻ là
được đến trường, được học đọc, học viết. Biết đọc, biết viết thì cả một thế giới
mới rộng lớn mênh mông sẽ mở ra trước mắt các em. Tiểu học là bậc học nền
tảng, dạy Tiếng Việt và tập viết là chúng ta đã trao cho các em chìa khóa để mở
ra những cánh cửa bước vào tương lai, là công cụ để các em vận dụng suốt đời.
Đặc biệt là một giáo viên Tiểu học, qua nhiều năm giảng dạy lớp 1 tôi thấy
chữ viết của giáo viên có ảnh hưởng rất lớn tới chữ viết của học sinh. Vì học
sinh Tiểu học nhất là học sinh lớp 1 rất hay bắt chước và các em thường xuyên
xem thầy cô là tấm gương để noi theo. Chữ viết của học sinh có quan hệ mật
thiết tới chất lượng học tập các môn học khác. Nếu viết đúng mẫu,rõ ràng,tốc độ
nhanh thì học sinh có điều kiện ghi chép bài tốt,dẫn đến kết quả học tập cao
hơn.Vì vậy, rèn viết chữ đúng, đẹp, nhanh cho học sinh là việc cần thiết đối với
giáo viên. Như Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là một
biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là

góp phần rèn luyện cho học sinh tính cẩn thận, tính kỷ luật, lịng tự trọng đối với
mình cũng như đối với thầy cơ và bạn mình”.
Học chữ chính là cơng việc đầu tiên khi các em đến trường. Tập viết là một
phân mơn có tầm quan trọng đặc biệt ở Tiểu học, nhất là đối với các em lớp 1.
Học vần, tập đọc giúp cho học sinh đọc thông viết thạo. Nhiều thế hệ thầy cơ
giáo đã trăn trở, góp cơng, góp sức để cải tiến kiểu chữ, nội dung cũng như
phương pháp dạy học chữ viết. Tuy vậy, nhiều học sinh vẫn viết sai, viết xấu,
viết chậm, điều đó ảnh hưởng khơng nhỏ tới các môn học khác. Nhận thức được
tầm quan trọng đó, với ý thức và lương tâm, trách nhiệm nghề nghiệp của giáo
viên, bản thân tôi luôn suy nghĩ và trăn trở. Trong giảng dạy, tơi đã khơng
ngừng tích lũy kinh nghiệm về chữ viết để sớm giúp các em viết chữ đúng, đẹp,
ln tìm ra phương pháp dạy học thích hợp viết đúng,chữ đẹp, tơi đã mạnh dạn
chọn đề tài “Kinh nghiệm rèn kĩ năng viết chữ, đẹp và nhanh cho học sinh lớp
1”
1.2. Mục đích nghiên cứu
Để có chữ viết đẹp và đúng tốc độ, ngoài các yếu tố về cơ sở vật chất, chữ
mẫu đẹp của GV, năng khiếu và ý thức khổ luyện của HS ... Thực tế hiện nay,
chữ viết của các em học sinh Tiểu học chưa được đẹp, chưa đúng mẫu, sự liên
kết giữa các nét chữ hoặc liên kết giữa các chữ cái chưa chuẩn, tốc độ viết còn
chậm, học sinh sử dụng nhiều loại bút để viết bài nên còn hạn chế trong việc
“Giữ gìn vở sạch - Viết chữ đẹp”. Đây là một mảng quan trọng có ảnh hưởng
2


lớn đến chất lượng học sinh và được các trường quan tâm. Nâng cao chất lượng
giờ dạy để học sinh viết đúng, viết nhanh, viết đẹp thì phong trào “Giữ vở sạch –
Viết chữ đẹp” mới có chất lượng.
Mục đích của đề tài là nghiên cứu và giới thiệu những kinh nghi ệm tích cực
trong việc dạy chữ viết Tiếng Việt, góp phần giúp học sinh lớp 1 trường Tiểu
học Thọ Thanh viết đúng, viết nhanh và đẹp. Thông qua các kinh nghiệm này

tơi có thể nâng cao kiến thức của bản thân và ý thức được việc nghiên cứu, tìm
tịi phương pháp giảng dạy là một nhu cầu cũng như nhiệm vụ của mình.
Ngồi ra cịn khảo sát q trình dạy học tập viết ở trường. Tham khảo một
số phương pháp của các bạn đồng nghiệp, của các nhà nghiên cứu trên cơ sở tìm
ra những cái hay, cái đúng và những cái cịn hạn chế, từ đó biết cải tiến, áp dụng
vào trường lớp của mình và đề xuất những biện pháp tích cực, khắc phục hạn
chế của việc dạy chữ viết rèn chữ viết cho học sinh lớp 1, giải quyết những khó
khăn trong giảng dạy cũng như trong cơng tác chủ nhiệm của mình. Rèn chữ cho
học sinh làm cho học sinh có tính cẩn thận, óc thẩm mỹ, kiên trì và chịu khó.
Qua đó, giáo dục các em ý thức tự trọng và tôn trọng người khác.
1.3. Đối tượng nghiên cứu

-Sáng kiến kinh nghiệm tìm hiểu, nghiên cứu về đặc điểm học sinh
Tiểu học; các khó khăn mà các em gặp phải khi rèn chữ viết.
-Sáng kiến kinh nghiệm nghiên cứu các phương pháp, cách thức rèn
luyện chữ viết cho học sinh Tiểu học nói chung và học sinh lớp 1 nói riêng.
Từ đó tìm ra biện pháp phù hợp hiệu quả để dạy rèn luyện chữ viết đúng,
viết nhanh, viết đẹp cho học sinh lớp 1A Trường Tiểu học Thọ Thanh.
1.4. Phạm vi nghiên cứu
Sáng kiến kinh nghiệm nghiên cứu về rèn chữ viết đúng, viết nhanh, viết
đẹp ở Trường Tiểu học Thọ Thanh.
1.5. Phương pháp nghiên cứu
- Để việc nghiên cứu đạt kết quả tốt, tôi sử dụng nhiều phương pháp
nghiên cứu, trong đó chủ yếu là các phương pháp sau:
 Phương pháp nghiên cứu lí luận.
 Phương pháp điều tra, khảo sát, thu thập số liệu.
 Phương pháp quan sát.
 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.

2. NỘI DUNG

2.1. Cơ sở lí luận
- Như chúng ta đã biết chữ viết là sáng tạo kì diệu của con người. Sự xuất
hiện của chữ viết đánh dấu một giai đoạn phát triển về chất của ngôn ngữ. Chữ
viết và dạy chữ viết được mọi người quan tâm. Việc thực hiện rèn kĩ năng viết
chữ cho học sinh Tiểu học đã được nhiều thế hệ thầy cơ giáo quan tâm, trăn trở,
góp nhiều cơng sức trong việc rèn cho học sinh viết đúng, viết đẹp, viết nhanh
cho học sinh. Tuy vậy vẫn cịn có những học sinh viết sai, viết xấu, viết chậm.
Điều đó ảnh hưởng khơng nhỏ đến chất lượng học tập Tiếng Việt nói riêng và
các mơn học khác nói chung.
3


- Học sinh lớp1, ngay từ những ngày đầu tiên đi học ở trường Tiểu học các
em còn nhiều bỡ ngỡ, rụt rè, tay các em còn non nớt chưa cứng cáp cầm bút cịn
vụng về, long ngóng, các em chưa nắm được các nét cơ bản, khả năng tập trung
chưa cao. Vì vậy việc giúp các em làm quen với chữ viết thật khó khăn.
- Muốn có thói quen viết chữ nhẹ nhàng, thoải mái, trước hết học sinh phải
biết kỹ thuật cầm bút bằng ba ngón tay (ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa), bàn tay
phải có điểm tựa là mép cùi của bàn tay.
- Nếu các em cầm bút sai kỹ thuật bằng 4 đến 5 ngón tay, khi viết vận động
cổ tay, cánh tay thì các em sẽ mau mệt mỏi, kết quả chữ viết không đúng và
nhanh được.
- Trong thời gian đầu, có thể các em nhận ra đúng hình chữ nhưng bàn tay
chưa ghi lại đầy đủ hình dáng của mẫu chữ. Chỉ sau khi luyện tập, số lần nhắc đi
nhắc lại nhiều hay ít tuỳ theo từng học sinh, thì các em mới chép đúng mẫu.
2.2. Thực trạng về việc rèn kĩ năng viết chữ đúng, đẹp, nhanh cho học
sinh lớp 1 Trường Tiểu học Thọ Thanh.
Thuận lợi:
- Trường Tiểu học Thọ Thanh là một trường thuộc huyện miền núi nhưng
được đặt ở trung tâm xã nên giao thông đi lại thuận tiện, học sinh đi học gần.

- Cơ sở vật chất và các trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học đều đảm
bảo.
- Được sự hỗ trợ của chương trình 30A và tổ chức Tầm nhìn thế giới, đã tạo
điều kiện cho những học sinh nghèo và những học sinh có hồn cảnh khó khăn
để các em được đến trường.
- Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của các em.
- Giáo viên có trình độ nghiệp vụ tay nghề vững vàng, chuyên môn tốt, tâm
huyết với nghề, nhiệt tình trong mọi hoạt động của nhà trường, lớp, giàu kinh
nghiệm trong giảng dạy và giáo dục học sinh.
- Luôn đổi mới, sáng tạo cả phương pháp và hình thức tổ chức dạy học để
gậy hứng thú cho học sinh.
- Học sinh có ý thức trong học tập, nhiệt tình tham gia các hoạt động do
trường, lớp, địa phương tổ chức.
Khó khăn:
- Là một xã miền núi đa số người dân thu nhập từ trồng trọt và chăn ni, vì
vậy điều kiện kinh tế cịn nhiều khó khăn.
- Vì điều kiện kinh tế khó khăn nên một số phụ huynh phải gửi con cho ông
bà để đi làm ăn xa nên dẫn đến sự quan tâm đến việc học tập của con em còn
nhiều hạn chế. Một số phụ huynh cịn phó mặc việc học của con em mình cho
giáo viên và nhà trường.
- Một số phụ huynh có quan tâm đến việc học của con em mình nhưng trình
độ lại hạn chế, chưa nắm được quy trình và phương pháp để truyền đạt cho con
hiểu.
- Một số học sinh còn quên sách vở và đồ dùng học tập khi đến lớp, tiếp
thu bài còn chậm, năng lực tư duy cịn hạn chế, chưa có sự cố gắng trong học
tập.
4


Thực trạng về việc rèn kĩ năng viết chữ đúng, đẹp, nhanh cho học sinh

lớp 1A Trường Tiểu học Thọ Thanh.
Như chúng ta đã biết học sinh lớp 1 mới bước từ mầm non lên nên nhận
thức của các em chưa đồng đều. Bên cạnh đó, việc giáo dục cho các em những
phẩm chất đạo đức tốt: như tính cẩn thận, tính kỉ luật và khiếu thẩm mĩ chưa
được quan tâm đúng mức. Điều này có liên quan đến việc dạy viết cho học sinh
Tiểu học.
Những tồn tại và khó khăn trong thực tế rèn kĩ năng viết cho học sinh lớp 1
cảu bản thân:
Ở đầu lớp 1 các em chưa có khái niệm về đường kẻ, dịng kẻ, độ cao,
khoảng cách giữa các nét chữ và giữa những chữ cái, chữ ghi tiếng, cách viết
các chữ thường, dấu thanh và chữ số. Vì vậy việc dạy chữ cho các em thật sự rất
khó khăn. Mỗi buổi lên lớp tơi rất lo lắng vì nhiều học sinh viết chưa đúng, chưa
đẹp và chưa nhanh, một số em giữ gìn sách vở chưa cẩn thận, viết khơng đúng
dịng kẻ, cầm bút còn ngượng, tư thế ngồi viết chưa đúng, cá biệt một số em
chưa biết cầm bút viết, gia đình chưa có điều kiện để quan tâm, điều đó ảnh
hưởng đến kết quả học tập của các em.
Về tư thế ngồi, cách cầm bút sai do khi bắt đầu cầm bút không được hướng
dẫn từ lần đầu nên đa số các em ngồi cúi mặt với vở, người cong vẹo vai thấp,
vai cao rất nhiều em cầm bút bằng 4 ngón, có em cầm bút bằng 5 ngón có em
cầm bút ngả về phía trước, cán bút vng góc với mặt vở.
Hiện nay một số phụ huynh do quá lo lắng việc học viết chữ của con em
nên đã hướng dẫn trẻ ở tuổi mẫu giáo cầm bút viết, dễ tạo nên nhiều thói quen
khơng tốt trong kĩ thuật viết chữ, rất khó khắc phục ở lớp 1.
Là một giáo viên giảng dạy nhiều năm ở các trường vùng miền núi và đặc
biệt là được nhà trường phân công nhiều năm dạy lớp 1. Bản thân tôi và cũng
như một số cô giáo cũng đã thực hiện một số biện pháp rèn chữ cho học sinh
nhưng kết quả vẫn chưa cao, cụ thể lớp tôi chủ nhiệm năm học trước như sau:
KẾT QUẢ XẾP LOẠI VSCĐ LỚP 1A CUỐI NĂM HỌC 2017 - 2018
TSHS
28

Loại A
SL
Tỉ lệ %
13
46,4

Loại B
SL
Tỉ lệ %
11
39,3

Loại C
SL
Tỉ lệ %
4
14,3

5


TƯ THẾ NGỒI HỌC ĐÚNG THEO QUY ĐỊNH VÀ HƯỚNG DẪN

TƯ THẾ NGỒI HỌC SAI TRONG THỰC TẾ LỚP HỌC.

Nguyên nhân của những khó khăn và tồn tại nêu trên:
* Về phía giáo viên
Việc học sinh viết đúng và đẹp hay không phụ thuộc rất nhiều vào người
giáo viên trực tiếp dạy học. Người giáo viên có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình

viết chữ đẹp hay xấu của học sinh. Qua thực tế ta thấy có rất nhiều nguyên nhân
từ phía giáo viên dẫn đến việc học sinh viết chữ chưa đẹp.
- Chữ viết chưa đáp ứng yêu cầu trực quan trong việc giảng dạy.
- Ít chú trọng việc rèn chữ viết cho học sinh, chỉ lưu ý trong giờ Tập viết,
Học Vần tiết 1, chưa hướng dẫn kĩ càng trong tiết 2.
- Chưa có biện pháp rèn chữ viết cụ thể. Chưa giúp học sinh nắm chắc các
nét cơ bản, cấu tạo con chữ, dòng kẻ, kĩ thuật viết….trong các tiết luyện viết mà
chỉ cần nhấn mạnh về độ cao và độ rộng các con chữ.
- Về đồ dùng dạy học: Bảng viết của giáo viên khơng có dịng ơ li rõ ràng,
giáo viên cịn viết nhắm chừng trên bảng.
* Về phía học sinh
6


- Nguyên nhân chủ yếu do học sinh chưa nắm được các nét cơ bản cấu tạo
chữ ghi âm, vần, tiếng, dấu thanh chưa nắm vững quy trình viết chữ cái, quy
trình nối các nét trong chữ cái trong chữ ghi tiếng nên chữ viết mới sai độ cao.
- Một số em chưa biết cách cầm bút và ngồi học đúng tư thế.
- Đa số học sinh khơng có thói quen rèn chữ viết, khơng có ý thức trong
việc rèn chữ viết, thậm chí khơng cần quan tâm đến chữ viết đẹp hay xấu.
- Vẫn còn 1 số học sinh chưa nghiêm túc nghe giảng lúc đầu, các em chưa
cẩn thận khi viết, các em muốn viết nhanh để hoàn thành bài viết nhằm ghi “
thành tích” với giáo viên và các bạn. Một số học sinh đồ dùng học tập còn thiếu,
một số học sinh mắc bệnh về mắt.
- Ngồi ra cịn có một số học sinh chưa ý thức được việc giữ gìn sức khỏe,
đồ dùng học tập, bên cạnh cịn có 1 số em hay ra mồ hơi tay.
* Về phía gia đình
- Kinh tế cịn thấp nên bố mẹ phải đi làm ăn xa gửi con cho ơng bà chăm
sóc, nên việc kèm cặp thêm ở nhà chưa có đa số ỉ lại cho giáo viên.
- Gia đình chưa chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập đặc biệt là bàn ghế đúng

quy định cho các em.
2.3. Các biện pháp cụ thể
Biện pháp 1: Giáo viên cần nắm chắc, làm chủ các kiến thức về dạy học
tập viết ở lớp 1; đồng thời hiểu rõ thực trạng học sinh của lớp và có những
bước chuẩn bị cụ thể.
a) Nắm chắc các yêu cầu cơ bản của dạy tập viết ở lớp 1 đó là:
+ Kiến thức. Giúp học sinh có được những hiểu biết về đường kẻ, dịng
kẻ, độ cao, cỡ chữ, hình dáng, tên gọi các nét chữ, cấu tạo chữ cái, khoảng cách
giữa các chữ, chữ ghi tiếng, cách viết các chữ viết thường, dấu thanh và chữ số.
+ Kỹ năng. Viết đúng quy trình - nét, viết chữ cái và liên kết các chữ cái
tạo thành chữ ghi tiếng theo yêu cầu liền mạch. Viết thẳng hàng các chữ trên
dịng kẻ. Ngồi ra học sinh còn được rèn luyện các kỹ năng như: tư thế ngồi
viết, cách cầm bút, để vở… bài kiểm tra cuối năm là bài tập chép một đoạn trong
bài tập đọc hoặc một đoạn thơ (không mắc quá 5 lỗi chính tả)
+ Muốn đổi mới phương pháp giảng dạy, giáo viên cần hiểu rõ ý đồ của
vở tập viết. Cấu trúc mỗi bài gồm phần tập viết chữ cái và từ ứng dụng.
- Ở vở tập viết lớp 1 thì cứ sau bài học vần có một bài tập viết thêm để
học sinh rèn luyện cách viết các chữ vừa học.
- Các ký hiệu trong vở tập viết phải được học sinh nắm chắc, như: đường
kẻ ngang, quy định độ cao chữ cái, dấu chấm là điểm đặt bút đầu tiên của chữ,
ký hiệu luyện viết ở nhà.
Ngay từ đầu năm học giáo viên cần quy định vở (4 ơ li), mẫu bảng 6 dịng
kẻ, loại bút chì (2B). Tổ chức phân công cho học sinh ngồi theo đôi bạn cùng
tiến, em viết chữ đẹp, cẩn thận ngồi cạnh em viết chữ chưa đẹp, cẩu thả, khơng
chịu khó viết bài. Các em này có thể quan tâm giúp đỡ nhau để cùng nhau tiến
bộ hoặc có ảnh hưởng theo chiều hướng tích cực trong học tập.
Thường xuyên kiểm tra đánh giá sửa chữa kịp thời.Việc đánh giá có hệ
thống và thường xuyên giúp giáo viên điều chỉnh chữ viết của học sinh, làm cho
7

các em thấy mình đã lĩnh hội những điều vừa học đến mức độ nào, các nét nào,
con chữ nào viết đẹp và chưa đẹp để phát huy và khắc phục. Giáo viên cần phải
luôn quan tâm đến đối tượng viết xấu, viết chưa đẹp, tìm hiểu nguyên nhân ở
các đối tượng này để có biện pháp giúp đỡ kịp thời giúp các em tiến bộ. Giáo
viên tuyệt đối không nóng vội khi rèn chữ viết, cần luyện viết ở mức độ vừa
phải, không nên luyện viết quá nhiều trong thời gian buổi học vì như thế sẽ làm
các em mỏi tay, chữ viết sẽ xấu đi, và cảm thấy sợ mỗi khi phải viết bài.
Ví dụ : Theo chương trình có 2 tiết tập viết trong cùng 1 buổi, giáo viên
cần chia ra dạy một tiết vào tiết 1 và một tiết vào khoảng tiết 3. Trong quá trình
dạy tập viết cần có những trị chơi thư giãn như thể dục đôi bàn tay giúp các em
thoải mái, cần “đi tận chỗ, chỉ tận tay” để kịp thời động viên, khích lệ các em và
phát hiện, điều chỉnh kịp thời những lỗi sai sót.
Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo nét và mối quan hệ về cách viết các chữ, sau
khi học xong các âm (chữ cái) giáo viên cần phải phân nhóm chung để luyện tập
cho học sinh.
Nhóm1: Nhóm chữ cái có nét cơ bản là nét cong: c, o, ô, ơ, e, ê, x. Trọng
tâm rèn luyện là nét cong.
Nhóm 2: Nhóm chữ cái có nét cơ bản là nét cong phối hợp với nét móc: a,
ă, â, d, đ.
Trong nhóm này giáo viên cần lưu ý kế thừa luyện tập từ nhóm 1và luyện tập
nét móc ngược (Ở nét móc ngược này giáo viên có thể tách thành nét sổ thẳng
và nét hất nếu có học sinh viết chưa thẳng ở nét móc)
Nhóm 3. Nhóm chữ cái có nét cơ bản là nét móc: i, t, u, ư, p, m, n
Trong nhóm này cần lưu ý nét xiên phía trước 0,5 ơ li.
Nhóm 4. Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét khuyết (hoặc nét cong phối
hợp với nét móc): l, h, k, b, y, g. Với nhóm chữ cái này nét khuyết trên đều có
chiều rộng 1ơ li và lưu ý điểm gặp nhau ngay tại vị trí dịng kẻ ngang thứ ba cắt
với đường kẻ dọc.
Nhóm 5. Nhóm chữ cái có nét móc phối hợp với nét thắt: r,v,s. Đây là

nhóm chữ khó viết đẹp nhất, đặc biệt là chữ s và r. Giáo viên cần lưu ý 2 con
chữ này có độ cao là hơn 2,25 ô li và sau nét thắt con chữ r là nét xuôi hơi ngang
đưa ra cịn sau nét thắt cong chữ s là nét xi xuống đưa vào.
b) Thực trạng học sinh của lớp và có những bước chuẩn bị cụ thể:
Thực trạng học sinh lớp 1A nói riêng, học sinh lớp 1 nói chung các đều
đang ở độ tuổi mà tư duy trực là chính, các em khó hình dung những khái niêm
trừu tượng, khả năng tập trung chú y chưa cao, đặc biệt về độ cao các con chữ
các em rất dễ nắm bắt nhưng về độ rộng các rất khó nắm bắt. Vì vậy ngay từ khi
bắt dầu nhận lớp tơi đã rất quan tâm chú đến những việc cụ thể như sau:
Việc đầu tiên mà giáo viên cần phải làm khi tiếp cận với học sinh để dạy
viết chữ đẹp là khảo sát trình độ chữ viết của học sinh. Đây là một vấn đề quan
trọng bởi vì trong thực tế chúng ta muốn tiếp cận đối tượng của mình một cách
thuận lợi thì trước hết phải hiểu được đối tượng mà mình muốn tiếp cận . mặc
dù mới vào lớp 1 nhưng cũng có một số em đã được học trong hè, các lớp luyện
chữ….Qua khảo sát này giáo viên phân loại được đối tượng để rèn luyện vì nếu
các em đã biết viết mà viết sai thì rất khó sửa chữa.
8


Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ cho các em bằng nhiều con đường:
kết hợp mắt nhìn, tai nghe, tay luyện tập. Điều này giúp các em chủ động phân
tích hình dáng, kích thước và cấu tạo theo mẫu chữ, tìm sự giống nhau và khác
nhau của chữ cái đã học. Chữ viết mẫu là hình thức trực quan ở tất cả các bài tập
viết. Đây là điều kiện đầu tiên để các em viết đúng. Có các hình thức chữ mẫu:
chữ mẫu in sẵn, chữ phóng to trên bảng hoặc trên máy chiếu, chữ mẫu trong vở
tập viết, hộp chữ mẫu… Tiêu chuẩn cơ bản của chữ mẫu là phải đúng mẫu quy
định, rõ ràng và đẹp.
Biện pháp 2: Sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học.
Trong q trình dạy học bản thân tơi đã áp dụng những phương pháp dạy
học sau:

Phương pháp trực quan
Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ cho các em bằng nhiều con đường:
kết hợp mắt nhìn, tai nghe, tay luyện tập. Điều này giúp các em chủ động phân
tích hình dáng, kích thước và cấu tạo theo mẫu chữ, tìm sự giống nhau và khác
nhau của chữ cái đã học trước đó trong cùng một nhóm bằng thao tác so sánh
tương đồng.
Chữ viết mẫu là hình thức trực quan ở tất cả các bài tập viết. Đây là điều
kiện đầu tiên để các em viết đúng. Có các hình thức chữ mẫu: chữ mẫu in sẵn,
chữ phóng to trên bảng hoặc trên máy chiếu hắt, chữ mẫu trong vở tập viết, hộp
chữ mẫu… Tiêu chuẩn cơ bản của chữ mẫu là phải đúng mẫu quy định, rõ ràng
và đẹp.
Chữ mẫu có tác dụng:
- Chữ mẫu phóng to trên bảng hoặc trên máy chiếu sẽ giúp học sinh dễ
quan sát, từ đó tạo điều kiện để các em phân tích hình dáng và các nét chữ cơ
bản, cấu tạo chữ cái cần viết trong bài học.
- Chữ mẫu của giáo viên viết trên bảng sẽ giúp học sinh nắm được thứ tự
các nét chữ của từng chữ cái, cách nối các chữ cái trong 1 chữ nhằm đảm bảo
yêu cầu viết liền mạch, viết nhanh.
- Chữ của giáo viên khi chữa bài, chấm bài cũng được quan sát như một
loại chữ mẫu, vì thế giáo viên cần ý thức viết chữ đẹp, đúng mẫu, rõ ràng.
Ngồi ra, để việc dạy chữ khơng đơn điệu, giáo viên cần coi trọng việc xử
lý quan hệ giữa âm và chữ, tức là giữa đọc và viết. Do đó trong tiến trình dạy tập
viết, nhất là những âm mà địa phương hay lẫn, giáo viên cần đọc mẫu. Việc viết
đúng củng cố việc đọc đúng và đọc đúng đóng góp vai trị quan trọng để đảm
bảo viết đúng.
Phương pháp đàm thoại gợi mở
Phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở giai đoạn đầu của tiết học. Giáo
viên dẫn dắt học sinh tiếp xúc với các chữ cái sẽ học bằng một hệ thống câu hỏi,
từ việc hỏi về các nét cấu tạo chữ cái, độ cao, kích thước chữ cái đến việc so
sánh nét giống nhau và nét khác biệt giữa các chữ cái đã học với chữ cái đã phân

tích.
Ví dụ: Khi dạy chữ a, giáo viên có thể đặt câu hỏi: chữ a gồm có bao nhiêu
nét? là những nét nào? chữ a cao mấy ô? độ rộng của chữ là bao nhiêu?…
9


Với những câu hỏi khó, giáo viên cần định hướng cách trả lời cho các em. Vai
trò của giáo viên ở đây là người tổ chức hướng dẫn học sinh phân tích cấu tạo
chữ cái chuẩn bị cho giai đoạn luyện tập viết ở phần sau.
Phương pháp luyện tập
Giáo viên cần chú ý đến các giai đoạn của quá trình tập viết chữ. Việc
hướng dẫn học sinh luyện tập phải tiến hành từ thấp đến cao để học sinh dễ tiếp
thu. Lúc đầu là việc viết đúng hình dáng, cấu tạo kích thước các cỡ chữ, sau đó
là viết đúng dòng và đúng tốc độ quy định. Việc rèn luyện kỹ năng viết chữ phải
được tiến hành đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà, ở phân môn tập viết cũng như ở
các phân môn của bộ môn Tiếng Việt và các môn học khác.
Khi học sinh luyện tập chữ viết, giáo viên luôn luôn phải uốn nắn cách
ngồi viết. Cần lưu ý các hình thức luyện tập cơ bản sau:
*Tập viết chữ vào bảng con của học sinh.
5
4
3
2

1

Học sinh lớp 1ATrường Tiểu học Thọ Thanh
Hình thức tập viết trên bảng có tác dụng kiểm tra sự tiếp thu cách viết và
bước đầu đánh giá kỹ năng viết chữ của học sinh. Hình thức này dùng để kiểm
tra bài cũ hoặc sau bước giải thích cách viết chữ, bước luyện tập viết chữ ở lớp.

10


Từ đó, giáo viên phát hiện những chỗ sai của học sinh để uốn nắn (sai về kích
cỡ, hình dáng, thứ tự các nét viết).
* Luyện viết trong vở:
Luyện viết trong vở tập viết: Muốn cho học sinh sử dụng có hiệu quả vở
tập viết, giáo viên cần hướng dẫn tỉ mỉ nội dung và yêu cầu về kĩ năng viết của
từng bài (chữ mẫu, các dấu chỉ khoảng cách giữa các chữ, dấu chỉ vị trí đặt bút,
thứ tự viết nét…) giúp các em viết đủ, viết đúng số dòng đầu tiên ở mỗi phần bài
viết.
Luyện viết trong vở ở ơ li: Giáo viên cần viết mẫu cho tồn bộ học sinh
trong vở cho đến khi học hết phần âm (chữ cái). Sau khi chuyển sang phần học
vần , tiếng, từ giáo viên có thể chọn 1 số em viết chưa đẹp để viết mẫu( nếu lớp
quá đông)
Rèn nếp viết chữ rõ ràng sạch đẹp:
Sự nghiêm khắc của giáo viên về chất lượng ở tất cả các môn học là cần
thiết. Có như thế, việc luyện tập viết chữ mới được củng cố đồng bộ và thường
xuyên. Việc làm này yêu cầu người giáo viên ngoài những hiểu biết về chun
mơn cịn cần có sự kiên trì, cẩn thận và lòng yêu nghề - mến trẻ.
Biện pháp 3: Đổi mới phương pháp dạy học qua từng bước dạy trên lớp.
Đổi mới: Dạy học phát huy tính tích cực chủ động và tăng cường kĩ năng
thực hành của học sinh. Đó là để học sinh chủ động tiếp nhận kiến thức (tự quan
sát, nhận xét, ghi nhớ), tự giác luyện tập và rút kinh nghiệm qua thực hành luyện
viết dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Cụ thể thực hiện những điều trên trong
quy trình một tiết tập viết như sau:
A. Bài cũ: Kiểm tra (hoặc nhận xét bài cũ dùng ở tiết tập viết)
- Kiểm tra học sinh viết bảng con (1 - 2 em viết bảng lớp) chữ cái và từ ứng
dụng ngắn gọn ở bài trước. Giáo viên hướng dẫn chữa bài trên bảng (dùng phấn
màu sửa chữ viết sai hoặc chưa đúng mẫu), sau đó gợi ý để học sinh tự sửa chữ

đã viết trên bảng con và giơ bảng cho giáo viên kiểm tra, uốn nắn thêm (chú ý
động viên kịp thời những học sinh viết đẹp tiến bộ).
B. Bài mới
1- Giới thiệu bài: - Nêu nội dung và yêu cầu tiết dạy.
2- Hướng dẫn học sinh viết chữ:
- Giáo viên đưa chữ mẫu cho học sinh quan sát.
- Giáo viên gợi ý cho học sinh nhận biết, so sánh: Chữ gì? Gồm mấy nét?
Nét nào đã học, giống chữ nào đã học, phần nào khác?… (Có thể cho học sinh
chỉ vào chữ mẫu trên bảng)
- Giáo viên hướng dẫn quy trình viết chữ:
+ Sử dụng chữ mẫu để học sinh quan sát.
+ Viết mẫu trên khung chữ thật thong thả cho học sinh theo dõi (ghi nhớ
thứ tự các nét).
+ Viết mẫu trên dòng kẻ ở bảng lớp (hoặc trên bảng con) để học sinh nắm
vững quy trình viết chữ c. Giáo viên viết mẫu sau đó dùng que chỉ lại để mơ tả
quy trình.
11


- Học sinh tập viết trên bảng con, giơ bảng để giáo viên kiểm tra uốn nắn,
nhận xét kết quả (chú ý về hình dáng, quy trình).
3- Hướng dẫn học sinh viết ứng dụng
- Giáo viên giới thiệu nội dung viết ứng dụng và viết nội dung từ ứng dụng;
sau đó gợi ý học sinh hiểu ý nghĩa từ ứng dụng sẽ viết.
- Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát và nhận xét về cách viết ứng dụng
(chú ý đến các điểm quan trọng: độ cao các chữ cái, quy trình viết liền mạch nối chữ, khoảng cách giữa các chữ cái, đặt dấu ghi thanh…).
- Giáo viên viết mẫu minh họa cách nối chữ (do giáo viên xác định trọng
tâm ở bài dạy), học sinh theo dõi.
- Học sinh tập viết theo trọng tâm nối chữ do giáo viên chọn (chữ ghi tiếng,
từ có thao tác nối). Giáo viên theo dõi, kiểm tra, uốn nắn và nhận xét.

4- Học sinh thực hành luyện viết trong giờ tập viết
- Giáo viên nêu yêu cầu và nội dung luyện viết trong vở (viết chữ gì? viết
mấy dịng? cần lưu ý về điểm đặt bút ra sao? viết từ ứng dụng mấy dòng? cần
lưu ý về cách nối chữ và đặt dấu thanh, khoảng cách giữa các chữ ra sao?…)
- Học sinh luyện viết trong vở. Giáo viên theo dõi uốn nắn về cả cách viết
và tư thế ngồi viết (chú ý giúp đỡ học sinh còn chậm).
5- Chấm bài tập viết của học sinh:
- Giáo viên chấm bài cho học sinh đã viết xong ở lớp (số còn lại thu về nhà
chấm).
- Nhận xét kết quả chấm bài, khen ngợi những bài đạt kết quả tốt. Nếu bài
học dài, giáo viên có thể chọn dạy một nội dung tiêu biểu và học sinh luyện tập
theo nội dung tương ứng.
C. Củng cố dặn dò.
- Nhắc lại nét trọng tâm vừa học
- Viết vở rèn chữ viết (mẫu in sẵn)
Qua thời gian áp dụng đề tài “Kinh nghiệm rèn kĩ năng viết chữ đúng, đẹp
và nhanh cho học sinh lớp 1 Trường Tiểu học Thọ thanh” vào thực tế giảng dạy,
tôi thiết nghĩ để giúp học sinh có được chữ viết đẹp, đòi hỏi yêu cầu cao đối với
người giáo viên, phải có phương pháp rèn luyện chữ phù hợp với điều kiện thực
tiễn, trình độ, khả năng tâm lí lữa tuổi học sinh tiểu học, phát huy được tính tích
cực, tự giác, tự rèn của học sinh và đặc biệt là chú ý chí kiên trì “ Tay chỉ nở
hoa khi ta luyện tập hằng ngày ” Ngồi giờ học chính thức giáo viên phải tích
cực phụ đạo, làm tốt cơng tác chủ nhiệm hướng dẫn các em rèn luyện chữ ở nhà,
thường xuyên họp phụ huynh học sinh để trao đổi tình hình học tập cũng như về
chữ viết từng em.
2.4. Kết quả đạt được.
Qua một thời gian áp dụng những kinh nghiệm trên, kết quả rèn viết đúng,
đẹp và nhanh của tập thể lớp 1A Trường Tiểu học Thọ thanh đã đạt được những
kết quả như sau:
- Tất cả các em đều nắm được cấu tạo chữ, mẫu chữ và kĩ thuật viết chữ.

Các em có những chuyển biến rất rõ rệt về chữ viết. Viết nắn nót, cẩn thận đã
thành thói quen của học sinh. Các em ln tự giác trong học tập, sách vở luôn
giữ sạch đẹp. Vở viết của học sinh đảm bảo chất lượng, chữ viết đúng mẫu, tốc
12


độ viết đúng quy định. Bản thân giáo viên khi dạy cũng thấy hứng thú, say sưa
nâng cao chất lượng giờ dạy tốt hơn.
- Học sinh rất chăm chỉ và có ý thức trong việc rèn chữ viết và trình bày vở
sạch đẹp, chữ viết của các em có tiến bộ hơn hẳn so những học sinh lớp 1 các
năm học trước.
- Rất nhiều em cịn biết tự mình thể hiện bài viết sáng tạo như bài viết chữ
nghiêng, có nét thanh, nét đậm.
- Tất cả học sinh đều giữ vở sạch sẽ.
Cụ thể như sau:
KẾT QUẢ XẾP LOẠI VSCĐ CUỐI NĂM HỌC 2018-2019.
TSHS
34

Loại A
SL
Tỉ lệ %
20
58,8

Loại B
SL
Tỉ lệ %
12
35,3

Loại C
SL
Tỉ lệ %
2
5,9

3. PHẦN KẾT LUẬN
3.1. Kết luận:
- Những bài học kinh nghiệm:
Qua thực tế thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này, tôi cùng các đồng nghiệp,
dưới sự hướng dẫn chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường đã rút bài học kinh
nghiệm như sau:
Để rèn kĩ năng viết chữ, đẹp và nhanh cho học sinh lớp 1 giáo viên cần:
- Giáo viên cần nắm chắc, làm chủ các kiến thức về dạy học tập viết ở lớp
1; đồng thời hiểu rõ thực trạng học sinh của lớp và có những bước chuẩn bị cần
thiết và cụ thể.
- Sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học.
- Đổi mới phương pháp dạy học qua từng bước dạy trên lớp đó là Dạy học
phát huy tính tích cực chủ động và tăng cường kĩ năng thực hành cảu học sinh.
Đó là để học sinh chủ động tiếp nhận kiến thức (tự quan sát, nhận xét, ghi nhớ),
tự giác luyện tập và rút kinh nghiệm qua thực hành luyện viết dưới sự hướng
dẫn của giáo viên
Cùng với Tập đọc, luyện viết chữ giúp học sinh chiếm lĩnh phần chữ viết
của Tiếng Việt. Rèn chữ viết cho học sinh là rèn phẩm chất như tính kiên trì, cẩn
thận, khả năng thẩm mỹ….Viết chữ đẹp là nguyện vọng là mong muốn của mỗi
giáo viên, của mỗi phụ huynh học sinh. Vậy có thể thấy rằng chữ đẹp là một nét
văn hóa truyền thống, thể hiện sự tài hoa của người cầm bút, là món ăn tinh thần
không kém phần quan trọng trong cuộc sống của con người xưa và nay.
- Ý nghĩa và khả năng ứng dụng, triển khai của sáng kiến kinh

nghiệm:
- Sáng kiến kinh nghiệm này đã thực nghiệm hiệu quả ở Trường Tiểu học
Thọ Thanh và nó cịn có thể thực thi có hiệu quả ở tất cả các trường trên toàn
huyện và rộng hơn nữa.

13


- Sáng kiến kinh nghiệm này có thể làm cơ sở để phát triển các sáng kiến
kinh nghiệm khác về đề tài rèn kĩ năng viết chữ, đẹp và nhanh cho học sinh lớp
1 tiếp theo của bản thân cũng như của đồng nghiệp.
3.2. Kiến nghị: (Khống có kiến nghị gì)
Trên đây SKKN kinh nghiệm của tơi trong việc rèn chữ viết cho học sinh
lớp 1 Trường Tiểu học Thọ thanh, rất mong nhận được sự góp ý của hội đồng
xét duyệt, các bạn đồng nghiệp để tôi giảng dạy ngày một tốt hơn.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn!
Thọ Thanh, ngày 25 tháng 02 năm 2019
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, khơng sao chép
nội dung của người khác.
Người thực hiện

Trịnh Thị Thu Hà

14