(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 5 thông qua tiết tập đọc

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TRIỆU SƠN

SÁNG KIẾN Kinh nghiÖm

MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG ĐỌC CHO HỌC SINH
LỚP 5 THÔNG QUA TIẾT TẬP ĐỌC

Người thực hiện: Trịnh Thị Long
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Minh Châu
SKKN thuộc mơn: Tiếng Việt (Tập đọc)

THANH HĨA NĂM 2019
Mục lục
1. Mở đầ
1


1.1. Lí do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3. Các giải pháp và biện pháp rèn đọc cho học sinh :
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
3. Kết luận, kiến nghị

Trang 11
3.1. Kết luận
3.2 . Kiến nghị

Trang 1
Trang 1
Trang 1
Trang 1
Trang 2
Trang 2
Trang 2
Trang 3
Trang 4
Trang 10
Trang 11
Trang 12

1.Mở đầu
2


1.1. Lý do chọn sáng kiến:
Trong chương trình Tiểu học xác định mục tiêu của môn Tiếng Việt ở bậc
Tiểu học là:
- Hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt,
(nghe, nói, đọc ,viết) để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của
lứa tuổi.
-Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt góp phần rèn luyện thao tác tư
duy.
- Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về Tiếng Việt và những

hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên, con người, về văn hoá văn học Việt Nam
và nước ngồi.
- Bồi dưỡng tình u Tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong
sáng giàu đẹp của Tiếng Việt góp phần hình thành nhân cách con người Việt
Nam XHCN.
- Phân môn Tập đọc trong Tiếng Việt là một trong những phân mơn quan
trọng bởi có đọc tốt thì mới học tốt Tiếng Việt. Đọc tốt ở phân môn Tập đọc là
các em được củng cố khắc sâu thêm những tri thức, kỹ năng học tốt ở những
phân môn khác của Tiếng Việt và các môn học khác. Chức năng của phân môn
Tập đọc là luyện đọc: rèn cho học sinh đọc đúng, đọc trôi chảy, tiến tới đọc hay
(đọc diễn cảm). Thông qua đọc đúng, đọc hay học sinh cảm thụ được cái hay
cái đẹp của bài văn, bài thơ. Nó là chìa khố đưa các em vào kho tàng văn hoá,
khoa học, giúp các em nhận ra những tinh hoa của dân tộc đang được tàng trữ
trong sách vở. Mỗi bài tập đọc là một văn bản là một bức tranh thu nhỏ về hiện
thực về cảnh đẹp đất nước, con người, xã hội...Mặt khác, thể hiện được tâm hồn
của tác giả khơng chỉ có nội dung hấp dẫn của bài văn bài thơ mà còn phụ
thuộc vào người đọc tác phẩm đó. Trước hết người đọc phải đọc đúng, đọc
chính xác, đọc trơi chảy, tiến tới đọc diễn cảm , đọc theo vai thì mới diễn tả cảm
xúc, tình cảm, thái độ của tác giả bộc lộ qua từng nhân vật trong tác phẩm.
Bởi vậy nâng cao năng lực đọc cho học sinh nhất là đọc đúng, đọc diễn
cảm là hết sức cần thiết đối với giáo viên cuối bậc tiểu học
1.2. Mục đích nghiên cứu:
- Nâng cao kĩ năng đọc cho học sinh nhất là đọc đúng, đọc diễn cảm. Rèn
cho học sinh đọc đúng, đọc trôi chảy, tiến tới đọc hay (đọc diễn cảm). Thông
qua đọc đúng, đọc hay học sinh cảm thụ được cái hay cái đẹp của bài văn, bài
thơ.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
- Nghiên cứu về đọc đúng và đọc diễn cảm qua tiết tập đọc. Học sinh lớp
5A trực tiếp học các tiết tập đọc theo nội dung và phương pháp mới.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:

- Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
- Phương pháp đàm thoại, trao đổi học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp thực hành ; đọc theo mẫu, khẩu hình miệng..
- Phương pháp thử nghiệm; Phương pháp đối chứng.
3


- Phương pháp trò chơi
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
- Năm học 2017 - 2018 sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào giảng
dạy môn Tiếng Việt ( Phân môn Tập đọc) kết quả của các tiết dạy rất khả quan.
Qua các buổi sinh hoạt chuyên môn trong trường, trao đổi với đồng nghiệp
trong huyện về những giải pháp trong sáng kiến của tôi, các bạn đồng nghiệp
đều ủng hộ và áp dụng. Năm học 2018-2019 trên cơ sở sáng kiến cũ tôi tiếp tục
áp dụng, khơng những thế tơi cịn đưa thêm được giải pháp mới nhờ đó các tiết
tập đọc ( Phần kỹ năng đọc) đã thu lại kết quả rất cao đó chính là:
-Tổ chức thi luyện đọc dưới hình thức chơi trị chơi để khích lệ học sinh,
tăng hứng thú yêu thích mơn học qua đó rèn tốt kỹ năng đọc cho các em.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:
- Qua nhiều năm được nhà trường phân công giảng dạy lớp 5 và qua dự
giờ trao đổi học tập lẫn nhau và được dự hội thi GVG cấp trường, cấp huyện tôi
nhận thấy cịn bộc lộ nhiều tồn tại:
+ Có những học sinh học tới lớp 5 đọc vẫn chưa lưu loát, chưa hay, ngắt
nghỉ còn bừa bãi, nhấn giọng lên xuống tuỳ tiện. Các em không hiểu được nội
dung không hiểu được nghệ thuật, không hiểu được cái hay cái đẹp của tác
phẩm. Bởi vì trình độ học sinh khơng đồng đều, chưa nghiên cứu kỹ nội dung
bài chưa cảm nhận được cái hay của bài tập đọc.

+ Mặt khác, địa bàn của trường cịn bị ảnh hưởng của ngơn ngữ địa
phương nên học sinh phần lớn còn đọc sai nguyên âm đôi: iê, ia, ươ, ưa, ua, uô
đọc nhầm lẫn dấu hỏi với dấu ngã. Trong các giờ dạy tập đọc, việc rèn đọc cho
học sinh còn hạn chế giáo viên chưa chú ý rèn đọc khi phát âm sai, khi ngắt
nghỉ chưa đúng. Trong việc rèn đọc diễn cảm mang tính chất hình thức, nhiều
giáo viên cịn lúng túng trong việc hướng dẫn học sinh rèn đọc: đọc thành tiếng,
đọc thầm. Ngược lại, trong giờ tập đọc có giáo viên chỉ chú trọng đến việc tìm
hiểu nội dung bài, số lượng học sinh được đọc trong lớp ít, chưa biết lên giọng,
hạ giọng khi nào, nhấn giọng ở những từ ngữ nào. Nhất là khi đọc lời các nhân
vật chưa thể hiện được tính cách của các nhân vật, qua đó giờ dạy chưa đạt
được mục tiêu của tiết học.
- Qua nhiều năm giảng dạy Tập đọc ở lớp 5, tơi đã vận dụng phương
pháp giảng dạy theo chương trình, nội dung sách giáo khoa mới, do Bộ
GD&ĐT quy định. Đồng thời, rút kinh nghiệm của bản thân qua từng tiết dạy;
vận dụng linh hoạt các hình thức, phương pháp giảng dạy phù hợp với đối
tượng, tích cực phát huy chủ động sáng tạo của học sinh và chú ý rèn kỹ năng
toàn diện cho học sinh. Trong những năm qua tôi đã đi sâu vào điều tra, nghiên
cứu và đề ra những giải pháp, biện pháp hợp lý sát thực với yêu cầu của bộ môn
cũng như đặc điểm tình hình học sinh của nhà trường.
- Do vậy kỹ năng đọc của học sinh nói riêng và chất lượng dạy, học mơn
Tiếng Việt nói chung thu được kết quả tốt. Sau đây tơi xin trình bày sáng kiến
kinh nghiệm: “Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 thông qua tiết Tập đọc’’ để
cùng chia sẻ kinh nghiệm với các bạn đồng nghiệp góp phần nâng cao chất
4


lượng dạy và học nhằm đáp ứng mục tiêu của môn học cũng như mục tiêu
chung giáo dục cấp Tiểu học.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
a. Thực trạng

Đầu năm học 2018- 2019 tôi tiến hành khảo sát chất lượng đọc của học
sinh ở những tiết học tập đọc . Cụ thể kết quả khảo sát như sau:
Lớp

5A

T. số
học
sinh
36

Đọc phát
âm sai
Số
Tỉ lệ
lượng
%
28

77,8

Đọc ngắt
nghỉ sai
Số
Tỉ lệ
lượng
%
28

77,8

Đọc đúng

Đọc diễn cảm

Số
lượng

Tỉ lệ
%

Số
lượng

Tỉ lệ
%

8

22,2

5

13,9

Đồng thời tôi trao đổi trực tiếp với đồng chí giáo viên chủ nhiệm năm
trước để nắm kỹ hơn về kỹ năng đọc của các em và tiếp tục tìm nguyên nhân
dẫn đến phát âm sai, ngắt nghỉ sai, học sinh đọc diễn cảm còn yếu.
b. Nguyên nhân:
+ Do ảnh hưởng của ngôn ngữ địa phương phát âm chưa chuẩn, ông bà,

bố mẹ người lớn nói thế nào các em bắt chước như thế.
Ví dụ: Bố mẹ phát âm sai các từ có nguyên âm đôi như: iê, ia, ươ, ưa, ua,
uô đọc nhầm lẫn dấu hỏi với dấu ngã thì con cái phát âm cũng rất dễ sai như
vậy.
+ Về phía giáo viên :
- Chưa thường xuyên rèn đọc, rèn phát âm, những lỗi học sinh hay sai
hay mắc phải. Chưa đầu tư quỹ thời gian và rèn dứt điểm dẫn đến ảnh hưởng tới
học sinh. Nhiều giáo viên đọc chưa hay, chưa đúng nhất ở bậc mẫu giáo làm
ảnh hưởng khơng ít tới việc đọc của học sinh khi học 29 chữ cái.
Hơn nữa trong giờ tập đọc cịn có giáo viên chưa chú ý đến học sinh đọc
sai, chỉ chú ý đến học sinh đọc đúng, đọc hay. Các em này được làm việc liên
tục trong giờ dạy do vậy các em đọc tốt càng đọc tốt, em đọc yếu vẫn hoàn yếu.
- Giáo viên còn nặng về phương pháp truyền thống, nặng thuyết trình
khơng chú ý năng lực chủ động của học sinh. Gọi học sinh đọc ít, kể cả khâu
rèn đọc và đọc giảng. Nhất là khi đọc diễn cảm giáo viên chỉ gọi một em khá
đọc mang tính hình thức. Chưa chú ý đến việc rèn đọc cho học sinh, nhận xét
bạn đọc đúng hay sai để sửa cho bạn và điều chỉnh mình khi mình đọc sai. Khi
học sinh đọc sai đọc lại để sửa thì chưa rèn dứt điểm đối với những lỗi sai của
học sinh.
- Chưa chú ý đến đọc nhóm đơi nối tiếp, đọc cho bạn nghe và ngược lại.
- Chưa chú ý đến khâu rèn đọc thường xuyên ở các tiết dạy tập đọc và các
tiết học khác.
+ Về phía học sinh :
5


- Học sinh đã đọc kém lại lười đọc, không chú ý đến cách hướng dẫn đọc
của cô, không nghe những bạn đọc đúng để mình học tập, để mình đọc đúng.
- Đối với những em đã đọc đúng thì chưa chịu rèn kỹ năng đọc diễn cảm
(đọc hay) để thể hiện được cảm xúc, tình cảm thái độ qua giọng đọc và tính

cách của các nhân vật như : đọc đúng tốc độ, cao độ, trường độ, và âm sắc.
- Việc chuẩn bị bài của các em ở nhà chưa kỹ, không luyện đọc nhiều lần
trước khi đến lớp.
2.3. Các giải pháp và biện pháp rèn đọc cho học sinh:
Để giải quyết được mục đích yêu cầu của tiết tập đọc và khắc phục những
nguyên nhân tồn tại đã nêu trên .Tôi đã tiến hành thực hiện các giải pháp, biện
pháp những nội dung cụ thể sau:
2.3.1. Một số công việc chuẩn bị của giáo viên và học sinh
* Đối với cô :
- Trước hết muốn rèn cho học sinh đọc thành tiếng đúng thì giáo viên
phải đọc hay (đọc diễn cảm). Để đạt được yêu cầu trên thì giáo viên phải rèn
luyện bản thân mình đọc đúng, đọc hay. Không cho phép giáo viên dạy Tập đọc
mà lại đọc chưa chuẩn. Trước khi soạn bài giáo viên phải đọc bài nhiều lần, đọc
thể hiện được cảm xúc của tác giả khi viết bài văn đó. Dành quỹ thời gian cho
việc soạn bài và thiết kế các hoạt động cụ thể của cơ trị ở từng đoạn của bài. Cô
phải chú ý đến khâu rèn đọc cho học sinh, chú ý đến đối tượng học sinh đọc
kém. Nhất là những tiết luyện đọc ở buổi hai. Giáo viên phải nên sửa, rèn dứt
điểm cho học sinh phát âm sai ở từng cặp phụ âm mà em đó hay phát âm sai
hoặc đọc chưa đúng.
- Tham khảo nội dung sách hướng dẫn giảng dạy để lựa chọn nội dung,
phương pháp, hình thức học tập cho phù hợp với đối tượng của lớp mình.
- Sưu tầm đồ dùng dạy học, tranh ảnh minh hoạ phục vụ cho bài dạy
để học sinh hứng thú học tập tiếp thu bài sâu hơn.
- Chú ý đến u cầu của phân mơn tập đọc: Đó là rèn đọc, rèn đọc càng
nhiều càng tốt.
* Đối với các em học sinh :
- Yêu cầu học sinh đọc kỹ trước bài ở nhà , có đọc trước bài ở nhà học
sinh mới biết được từ nào khó đọc, hay sai để đến lớp nghe cô hướng dẫn sửa
chữa và tự phát hiện ra tại sao mình đọc chưa đúng và tại sao mình đọc chưa
hay.

- Học sinh thường xuyên rèn đọc đúng ở bất kỳ một văn bản nào nói
chung hay trong các tiết tập đọc nói riêng.
- Cần có sự ham thích đọc, có ý thức tự luyện đọc. Sưu tầm sách, báo,
truyện để đọc.
2.3.2 Để thực hiện được mục đích, yêu cầu rèn đọc, luyện tập cụ thể trong
giờ Tập đọc. Tôi chú ý đến các khâu sau :
* Rèn phát âm đúng: Để rèn luyện cho học sinh phát âm chuẩn giáo viên phải
hướng dẫn học sinh phát hiện lỗi và sửa lỗi cho học sinh. Trong giờ tập đọc tôi
gọi học sinh khá đọc bài, và giao nhiệm vụ cụ thể các em khác đọc thầm theo
tìm những tiếng khó đọc, hay đọc sai. Gọi học sinh phát hiện và phát âm, các
6


em khác theo dõi nhận xét phát âm bạn và phát âm lại. Gọi 3,4 em phát âm và
giáo viên chốt lại cuối cùng.
Chẳng hạn: * Các em hay phát âm sai nguyên âm đôi: iê, ia, ươ, ưa, uô, ua
giáo viên nói khi phát âm các từ ,tiếng có nguyên âm đôi các em cần lưu ý: Khi
đọc các từ tiếng có chứa ngun âm đơi iê, ia lưỡi đưa ra phía trước, âm sắc
sáng,bổng, mơi bẹt. Khi đọc các từ tiếng có chứa ngun âm đơi ưa, ươ lưỡi
nằm ở giữa, âm sắc trung hịa mơi khơng bẹt, khơng trịn. Khi đọc các từ tiếng
có chứa ngun âm đơi , ua lưỡi rụt về phía sau, âm sắc tối trầm, mơi trịn.
* Các em phát âm sai các từ,tiếng có dấu hỏi, dấu ngã giáo viên hướng dẫn học
sinh khi phát âm các từ, tiếng đó các em lưu ý đối với dấu ngã: Khi phát âm
luồng hơi nằm sâu trong cổ họng rồi mới đưa ra khoang miệng bật ra ngồi.
Cịn dấu hỏi: Khi phát âm luồng hơi từ trong khoang miệng bật ra ngồi ln.
Giáo viên phát âm mẫu cho học sinh nghe và nhìn khẩu hình miệng.
Ví dụ: Dạy bài : “Kì diệu rừng xanh”.
- Tôi chia bài này làm 3 đoạn :
+ Đoạn 1: Từ đầu ....đến lúp xúp dưới chân.
+ Đoạn 2 : Tiếp đến đưa mắt nhìn theo.

+ Đoạn 3 : Phần còn lại.
- Gọi học sinh khá đọc, các em khác theo dõi đọc thầm theo, tìm tiếng
khó đọc, hay phát âm sai.
- Cho học sinh đọc nối tiếp theo theo đoạn.
- Gọi học sinh trả lời (2,3 em). Giáo viên ghi bảng các từ học sinh đọc sai
( cây thưa, kiến trúc, nắng trưa, tia chớp, chuyển động, mải miết, rẽ, chiếc, xanh
biếc,.. ).
- Gọi 2,3 học sinh đọc, nhận xét phát âm đúng hay sai, gọi học sinh đọc
lại. (Đối với từng tiếng, từ khó đọc). Giáo viên thống nhất cách đọc đúng.
Do thời gian tiết tập đọc có hạn nên những học sinh phát âm sai ở tiết
luyện tập buổi hai tôi rèn dứt điểm. Đối với một số học sinh hay phát âm sai tôi
cho học sinh phát âm như sau:
* Luyện phát âm đúng nguyên âm đôi trong các từ sau:
cây thưa, kiến trúc, nắng trưa, tia chớp, chiếc, xanh biếc.
* Luyện phát âm đúng dấu hỏi, dấu ngã trong các từ sau: rẽ, mải miết,
chuyển động,
Trong lớp tôi em Nhất, Nhung,Nhi, Khánh, Tú, Xuân Đạt, Quang Đạt,...
khi đọc luôn phát âm sai các từ, tiếng có ngun âm đơi; dấu hỏi, dấu ngã, tơi
tìm nhiều từ có ngun âm đơi; dấu hỏi, dấu ngã để gọi em phát âm. Gọi em
khá đọc trước, em nghe đọc lại, đọc nhiều lần sửa đến khi em đọc đúng. Khi đã
sửa cho em đọc đúng rồi, trong các tiết học sau tôi luôn luôn chú ý đến em khi
đọc xem em cịn mắc lỗi lại nữa khơng để kịp thời uốn nắn, sửa chữa nếu em
mắc lại.Vì số lượng học sinh mắc lỗi này nhiều nên tôi sửa sai triệt để cho học
sinh luyện đọc ngay trong giờ và luyện thêm ở những tiết dạy luyện tập buổi
hai.
* Rèn đọc đúng:
- Đối với các lớp 1,2,3 việc đọc mẫu thường do giáo viên đảm nhiệm.
Đến lớp 5 kỹ năng đọc của học sinh đã được nâng cao, nhiều học sinh có thể
7

đọc đạt tới trình độ chuẩn trong những trường hợp nhất định. Do vậy tôi thường
gọi một số học sinh khá, giỏi đọc làm mẫu trước tồn bài sau đó gọi học sinh
đọc nối tiếp đoạn kết hợp giảng từ.... khi các em đọc tôi kết hợp :
+ Khen những em đọc đúng, xem đó như là mẫu cho cả lớp noi theo.
+ Dùng lời nói kết hợp chữ viết, ký hiệu và đồ dùng dạy học, hướng dẫn
học sinh cách ngắt nghỉ hơi, tốc độ đọc, giọng đọc thích hợp. Mỗi đoạn gọi 2,3
học sinh đọc. Gọi học sinh nhận xét bạn và đọc lại chú ý đọc ngắt nghỉ những
cụm từ trong những câu văn dài bài văn xi.
+ Ví dụ: Bài : “Sự sụp đổ của chế độ a-pac-thai’
“Luật sư da đen Nen - xơn Man - đê - la,/ người từng bị giam cầm suốt 27
năm vì đấu tranh chống chế độ a- pác – thai,/ được bầu làm Tổng thống.//
- Sau khi học sinh phát hiện câu dài, giáo viên ghi vào bằng giấy hoặc
bảng phụ gọi 2,3 em đọc .Các em khác nhận xét bạn phát âm các tiếng nước
ngopaif đã đúng chưa? ngắt nghỉ đúng chưa, ngắt hơi, nghỉ hơi sau với những
tiếng nào, em có đồng ý khơng? Mời em đó đọc lại. học sinh đọc và ngắt hoặc
nghỉ để các ban khác nhận xét bổ sung và giáo viên thống nhất cách đọc.
- Đối với những em đọc yếu tôi chú ý cho các em đó đọc nhiều hơn. Hơm
nay đọc một câu, ngày mai đọc hai câu, và tăng dần số câu. Các em khác cần
chú ý nghe nhận xét bổ sung bạn đọc. Nếu bạn vẫn đọc sai tiếp tục cho em đó
đọc. Trong khi đọc nối tiếp đoạn kết hợp đặt câu hỏi gợi ý để các em trả lời hiểu
những từ được chú thích trong bài để học sinh hiểu nghĩa của từ.
Bài : “Một chuyên gia máy xúc’’
Khi đọc đoạn 1 có từ mới ,tơi đặt câu hỏi: Qua đoạn vừa đọc em hiểu.
“Công trường là gì?”
+ Học sinh trả lời: nơi tập trung người, dụng cụ, máy móc...để thực hiên
việc xây dựng hoặc khai thác.
+ Hoặc Em hiểu : “ hoà sắc” là thế nào? (sự phối hợp màu sắc)
- Đặc biệt với các từ ở các địa phương khác, giáo viên cần cho các em
hiểu từ đó ở địa phương mình có nghĩa là gì

Ví dụ : Bài “Lịng dân”có các từ: tui(tơi); ra lịnh ( ra lệnh); thiệt ( thật )...
Hoặc bài “ Thư gửi các học sinh” các từ : giời ( trời) ; giở đi ( trở đi )
Trong phần rèn đọc đúng này, tôi tổ chức cho các em đọc cá nhân đọc
trong nhóm, luyện đọc theo cặp, đọc trước lớp. (Đọc cho bạn nghe và ngược lại)
nhận xét bạn đọc và sửa nếu bạn đọc sai. Đối với những em đọc kém tôi nhẹ
nhàng gọi học sinh đọc lại để sửa, động viên khuyến khích kịp thời để các em tự
tin hơn và không chán nản, mặc cảm. Tôi ln dùng những từ “gần đúng” để
các em có ý thức tự đọc để vươn lên. Ngồi ra, tơi cho các em đọc tốt ngồi
kèm những em đọc yếu trong khi luyện đọc ở lớp như vậy việc luyện đọc nhóm,
đọc theo cặp đạt kết quả cao hơn.
* Đối với các bài thơ : Đọc đúng trong bài thơ không những phát âm
đúng phải biết ngắt nghỉ theo nhịp thơ, nhấn giọng các từ ngữ. Khi đọc cần ngắt
nhịp 2/3 hay 3/4 hay 4/4 ... Gọi học sinh đọc các khổ thơ cho các em nhận xét
ngắt nhịp đúng chưa, ngắt nhịp ở những tiếng nào. Giáo viên ghi khổ thơ vào
bảng, giấy để học sinh nói cách ngắt nhịp, nhận xét bổ xung,
giáo viên thống nhất.
8


+ Ví dụ bài: Cửa sơng
- Gọi học sinh đọc, nhận xét, đọc lại và thống nhất cách ngắt nhịp: 2/4 ở
khổ thơ thứ nhất :
Là cửa/ nhưng không then khóa
Cũng khơng/ khép lại bao giờ
Mênh mơng/ một dịng sơng nước
Mở ra/ bao nỗi đợi chờ.
Các khổ còn lại ngắt giọng tự nhiên theo ý của từng khổ thơ để gây ấn
tượng.
- Hoặc bài: “Chú đi tuần” không ngắt nhịp cố định mà chỉ cần ngắt theo
cảm xúc:

Chú đi tuần/ đêm nay
Hải Phịng/ n giấc ngủ say
Cây /rung theo gió /, lá /bay xuống lòng đường
Chú đi qua cổng trường /
Các cháu miền Nam /u mến.
Ngồi ra khơng những tơi luyện cho học sinh đọc ngắt đúng nhịp thơ tơi
cịn rèn cho học sinh biết đọc vắt dịng đúng.
+ Ví dụ: Hành trình của bầy ong
“ Bầy ong giữ hộ cho người. Những mùa hoa /đã tàn phai tháng ngày”
* Rèn đọc thầm : Đọc thầm là yêu cầu cao, đọc thầm với tốc độ nhanh và hiệu
quả hơn (nắm bắt đầy đủ thông tin cảm thụ tốt văn bản nghệ thuật).
Hướng dẫn học sinh đọc thầm tôi giao nhiệm vụ cụ thể để định hướng rõ
yêu cầu đọc thầm cho học sinh ( đọc câu nào, đoạn nào; đọc để trả lời câu hỏi
hay để ghi nhớ, hoặc học thuộc lòng.)
Giới hạn thời gian để tăng dần tốc độ đọc thầm cho học sinh. Cách thực
hiện biện pháp này là từng bước rút ngắn thời gian đọc của học sinh và
tăng dần độ khó của nhiệm vụ. Thơng thường tơi sử dụng đọc thầm cho học
sinh tìm bài văn có mấy đoạn, hoặc đọc thầm để suy nghĩ trả lời những câu hỏi
trong sách giáo khoa. Khi đọc thầm giáo viên phải giao nhiệm vụ cụ thể, nhằm
định hướng việc đọc - hiểu.
+ Ví dụ: Trong bài “Những người bạn tốt”
- Học sinh đọc thầm đoạn một trả lời câu hỏi:
Hỏi: Vì sao nghệ sĩ A-ri-ơn phải nhảy xuống biển ?
Học sinh trả lời: “A- ri- ôn phải nhảy xuống biển vì thủy thủ trên tàu nổi
lịng tham,cướp hết tặng vật của ơng, địi giết ơng ”.
- Học sinh nhận xét bổ sung, giáo viên chốt lại cuối cùng
* Đọc kết hợp giảng để học sinh hiểu nội dung văn bản.
- Đọc kết hợp với tìm hiểu nội dung nghệ thuật của văn bản trau dồi kỹ
năng đọc hiểu, nắm bắt thông tin bước đầu qua đọc, các em cảm thụ được cái
hay cái đẹp của bài văn, bài thơ để tạo điều kiện cho các em đọc diễn cảm cả

bài.
- Ngoài việc rèn đọc đúng (phải luyện đọc) cần giúp học sinh hiểu nghĩa
của từ ngữ thông qua đọc và trả lời những câu hỏi thông qua từ ngữ để học sinh
hiểu được nội dung bài đọc. Tôi có thể giao nhiệm vụ bài tập cụ thể ở từng đoạn
cho học sinh trả lời nhận xét, trao đổi báo cáo kết quả để nhận xét, Khi tổ chức
lớp học tôi cho các em hoạt động càng nhiều càng tốt. Tôi cố gắng phối hợp
9


đàm thoại cơ - trị với đàm thoại trị - trị. Ngồi hình thức cả lớp cùng tìm hiểu
dưới sự hướng dẫn của giáo viên tơi cịn chọn thêm những hình thức khác như:
+ Chia lớp thành các nhóm để học sinh cùng nhau trao đổi câu hỏi. Sau
đó, đại diện các nhóm trả lời câu hỏi trước lớp. Giáo viên điều khiển
lớp đối thoại, nêu nhận xét thảo luận tổng kết.
+ Chỉ định 1-2 em điều khiển lớp trao đổi về bài đọc dựa theo các câu hỏi
trong sách giáo khoa. Học sinh điều khiển lớp có thể bổ sung câu hỏi như: “
Bạn cho mình biết ….”. Giáo viên chỉ nói những điều cần thiết để điều chỉnh,
khắc sâu, gây ấn tượng về những gì học sinh trao đổi, thu lượm được. Giáo viên
là người chốt lại cuối cùng hoặc nhất trí trả lời của các em. Trong khi học sinh
trả lời, tôi chú ý cách diễn đạt cách dùng từ ngữ, của các em để các em vận
dụng ở các môn học khác.
* Rèn đọc diễn cảm, đọc hay: Đối với học sinh lớp 5.Yêu cầu học sinh đọc
đúng, diễn cảm là yêu cầu trọng tâm, nên phải dành thời gian thích hợp.
Đối với văn bản nghệ thuật ,các bài văn xuôi:
- Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm thông qua việc dẫn dắt gợi
mở để học sinh thể hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc phù hợp với hình ảnh,
cảm xúc trong bài thơ, phù hợp tính cách nhân vật trong bài văn (Bước đầu biết
làm chủ được giọng đọc đối với ngữ điệu, tốc độ, cao độ, trường độ, âm sắc
nhằm diễn tả đúng nội dung bài. Đọc diễn cảm phù hợp với sự cảm nhận riêng
của từng cá nhân. Giáo viên có thể viết khổ thơ ra bảng, giấy gắn trên bảng để

học sinh tìm ra cách đọc).
+ Ví dụ: Bài “Bầm ơi’’
Gọi 1,2 em đọc cho học sinh nhận xét, giọng đọc bài thơ như thế nào?
Bạn đọc đúng chưa? (Giọng trầm lắng thiết tha). Em đọc lại: Đọc hai câu mở
đầu: Ai về thăm mẹ quê ta/ Chiều nay có đứa con xa nhớ thầm.”
Hỏi: bạn đọc đúng chưa? Đọc với giọng thế nào? (với giọng nhẹ, trầm,
nghỉ hơi dài khi kết thúc).
Nhấn giọng ở đoạn theo cách ngân dài hơi hơn ở những từ ngữ khẳng định
hoặc mang rõ sắc thái cảm xúc: “Chiều nay có đứa con xa nhớ thầm…”
Trong khi đọc tôi hướng dẫn đọc đúng đối với những câu văn sau dấu chấm
lửng, ngắt nghỉ thế nào? Đối với các câu cảm, câu thán, câu hỏi trong bài cần
đọc như thế nào mới đúng.
Khi đọc trong các bài thơ, bài văn có các câu hỏi, câu kể, câu cảm giáo viên cần
hướng dẫn các em đọc đúng giọng của từng loại câu đó thì mới bộc lộ được
cảm xúc của từng nhân vật và của tác giả.
+Ví dụ :
Bài: Ê - mi - li, con ...
“ - Đi đâu cha ?
- Ra bờ sông Pô- tơ- mác
- Xem gì cha ?
- Khơng, con ơi chỉ có Lầu Ngũ Giác”
+ Hoặc : Bài : “Chuyện một khu vườn nhỏ’’ có các câu văn :
- Ơng ơi, đúng là có chú chim vừa đỗ ở đây bắt sâu và hót nữa ơng nhỉ !
- Ừ, đúng rồi! Đất lành chim đậu có gì lạ đâu hả cháu?
10


Tôi hướng dẫn các em cần đọc đúng ngữ điệu khi đọc câu cảm và câu hỏi
như nhấn giọng từ để hỏi, cao giọng ở cuối câu. Nếu học sinh đọc chưa hay giáo
viên có thể đọc mẫu cho học sinh để học sinh nghe giọng đọc của cô để tự điều

chỉnh mình đọc theo cơ.
Để các em đọc tốt giáo viên cần tạo niềm say mê hứng thú cho học sinh.
Ví dụ: khi đọc bài: “ Bài ca về trái đất”, “Hạt gạo làng ta’’cuối giờ học
giáo viên hát cho các em nghe bài hát : Trái đất này là của chúng mình; Hạt
gạo làng ta đã được nhạc sĩ phổ nhạc.
Thông qua hiểu được nội dung bài đọc, phải hiểu được cảm xúc của tác
giả trong văn bản đó. Đối với nhân vật thể hiện được tính cách của nhân vật đó.
Giọng đọc thay đổi ở từng đoạn. Khi đọc câu đối thoại đọc như thế nào?
Đọc thế nào thể hiện đọc giọng của từng nhân vật.
- Biết đọc bài văn với giọng kể nhẹ nhàng, hóm hỉnh hay với giọng niềm
nở hồ hởi...Để thể hiện được tính cách, cảm xúc của các nhân vật người đọc cần
hoà mình vào từng nhân vật để tìm được cách đọc. Khi đọc diễn cảm tôi hướng
dẫn các em biết nhấn giọng ở các từ ngữ gợi tả, gợi cảm (tặc lưỡi, ngạc nhiên,
giận dữ, thủng thẳng, giả bộ) và biết đọc phân biệt lời các nhân vật.
Ví dụ : bài: Người công dân số Một
- Khi dạy tôi hướng dẫn các em phân biệt tên nhân vật với giọng của từng
nhân vật ví dụ:
- Anh Thành: Giọng hồ hởi, quyết tâm thể hiện tâm trạng phấn chấn vì
sắp được lên đường:
Tôi muốn sang nước họ. Để giành non sông, chỉ có hùng tâm tráng khí
chưa đủ, phải có trí, có lực....
- Anh Lê : giọng thể hiện thái độ quan tâm lo lắng cho bạn.
Vất vả lắm. Lại còn say sóng nữa....
- Anh Mai: giọng điềm tĩnh, chậm rãi
Cũng được.
Đối với văn bản phi nghệ thuật: Hướng dẫn học sinh đọc xác định ngữ
điệu đọc sao cho phù hợp với nội dung thông báo làm rõ thông tin cơ bản giúp
nghe tiếp nhận được những vấn đề quan trọng hay nổi bật trong văn bản.
- Đọc diễn cảm sau khi học sinh đã tóm tắt hiểu được nội dung của văn
bản.

- Khi rèn đọc lần cuối tiết học, học sinh phải thể hiện được cảm xúc của
tác giả khi biết bài văn bài thơ đó.
- Tơi thấy tổ chức cho học sinh thi đọc theo cặp, theo nhóm, mỗi nhóm cử
một bạn lên thi đọc. Đối với bài: có người dẫn truyện các nhân vật trong chuyện
cho học sinh đóng vai và đọc theo lời nhân vật và người dẫn truyện. Gọi học
sinh lên đọc, các em ở dưới là giám khảo nghe, chấm, nhận xét xem bạn nào,
nhóm nào, đọc hay. Giáo viên cùng cả lớp động viên khuyến khích học sinh đọc
tốt để các em đọc tốt hơn.
- Đối với thời gian một tiết tập đọc chỉ trong vịng 35- 40 phút mà lớp
học lại có đủ các đối tượng học sinh ngoài chức năng chủ yếu là rèn đọc - luyện
đọc là chính ở trong cả quá trình tiết học, học sinh phải được luyện đọc nhiều
lần. Học sinh nào cũng phải được đọc trong giờ học ít nhất một lần. Trong giờ
11


học tôi tuân theo nguyên tắc học sinh là chủ thể của giờ học. Muốn vậy, tôi đã
nắm chắc từng đối tượng học sinh. Tôi đã chú ý rèn đọc nhiều đối với học sinh
đọc yếu. Rèn từ thấp đến cao, từ phát âm đúng, đọc đúng, ngắt nghỉ đúng câu
dài, tiến tới rèn đọc diễn cảm .
- Ngay từ ngày đầu, tháng đầu của năm học rèn dứt điểm cho những học
sinh phát âm sai, rèn học sinh đọc chưa đúng ngắt nghỉ. Tôi cho học sinh đọc
từ 1,2 câu rồi tăng dần 3,4 câu tới 1 đoạn ,2 đoạn và cả bài. Mỗi tuần ở tháng 9
– 10, buổi chiều tôi dành 2 tiết để rèn đọc. Rèn em nào dứt điểm em đó, rèn từ
nào dứt điểm từ đó. Sau khi các em đọc khá dần tơi duy trì mỗi tuần 1 tiết để rèn
đọc đúng, đọc hay. Rèn đọc cho học sinh phải kiên trì, rèn thường xuyên thì kết
quả đọc sẽ nâng lên rõ rệt. Rèn học sinh đọc đúng, đọc hay cho học sinh phải
đạt được các yêu cầu cụ thể đề ra:
+ Đọc phát âm đúng, phát âm không lẫn lộn.
+ Đọc ngắt nghỉ đúng dấu chấm, dấy phẩy giữa các cụm từ ở những câu
dài.

+ Đọc to rõ ràng, lưu loát.
+ Đọc ngắt nhịp đúng các nhịp thơ.
+ Biết đọc nhấn giọng, thay đổi sắc thái giọng đọc phù hợp với văn cảnh
và lời nhân vật.
2.3.3. Tổ chức thi luyện đọc dưới hình thức chơi trị chơi
Những tiết học dù có căng thẳng , nặng kiến thức đến đâu nhưng nếu
người giáo viên biết tổ chức các hình thức dạy học phù hợp thì tiết học trở nên
nhẹ nhàng , học sinh hứng thú học tập hơn. Năm học 2018-2019 ngoài áp dụng
các giải pháp của năm trước tôi đã đưa thêm giải pháp tổ chức trò chơi trong các
tiết tập đọc giúp học sinh hứng thú học tập mà hiệu quả đem lại cao hơn. Cụ thể
tơi đã tổ chức trị chơi trong các tiết học phong phú như sau:
* Đối với những văn bản nghệ thuật:
- Là những bài thơ: Tôi tổ chức học sinh thi “ Ngâm thơ” . “ Thả thơ” Qua việc
thi ngâm thơ, thả thơ các em khơng những đọc đúng mà cịn đọc hay, đọc diễn
cảm.
VD : Bài thơ Ê- mi-li, con... , sau khi luyện đọc lại tôi tổ chức cho học sinh thi
ngâm thơ, các em rất hào hứng tham gia và thể hiện giọng đọc rât tốt. Các bem
đã biết ngâm giọng rất phẫn nộ khi tố cáo tội ác của quân đội Mỹ, giọng rất trìu
mến, tình cảm khi dặn dị người con.
- Là những câu chuyện: Tôi tổ chức thi dưới dạng “ Kể chuyện”
VD: Bài Những người bạn tốt , tôi cho các em sử dung SGK và kể lại câu
chuyện như một người dẫn, kể chuyện thực thụ
* Đối với những văn bản phi nghệ thuật:
Phần luyện đọc lại tơi tổ chức dưới hình thức trị chơi “ Phóng viên đưa tin”
VD: Bài Nghìn năm văn hiến Tơi tổ chức cho các em đóng vai phóng viên đưa
tin: Các em sẽ đưa các thông tin về các triều đại, các khoa thi, số tiến sĩ ....
Qua việc tổ chức luyện đọc dưới hình thức trị chơi đã đem lại hứng thú học tập
cao cho các em.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
12

Qua những năm áp dụng phương pháp giảng dạy “Rèn kỹ năng đọc cho
học sinh lớp 5 qua tiết tập đọc” tôi tiến hành khảo sát lần 2 lớp tôi chủ nhiệm tôi
thấy tỷ lệ học sinh đọc tốt đã có chuyển biến rất cao so với kết quả khảo sát
dầu năm học.
Cụ thể kết quả như sau:

Lớp

5A

T. số
học
sinh
36

Đọc phát
âm sai
Số
Tỷ lệ
lượng
%
5

13,9

Đọc ngắt
nghỉ sai
Số

Tỷ lệ
lượng
%
5

13,9

Đọc đúng

Đọc diễn cảm

Số
lượng

Tỷ lệ
%

Số
lượng

Tỷ lệ
%

31

86,1

22

61,1

Qua kết quả trên cho thấy chất lượng của học sinh đã được nâng lên rõ
rệt, số học sinh đọc phát âm sai giảm nhiều. Số học sinh đọc đúng, đọc hay tăng
lên.
Để có kết quả như trên, trong mỗi giờ dạy tập đọc các biện pháp mà tơi
đã trình bày ở trên, giúp chất lượng dạy- học tâp đọc đạt được những u cầu,
mục tiêu của mơn học ngồi ra trong mỗi tiết dạy tập đọc giáo viên cần tạo nên
khơng khí sơi nổi thi đua động viên kịp thời để học sinh tự tin hơn, phấn khởi
hơn với kết quả rèn luyện của mình. Ở buổi hai mỗi tháng tôi tổ chức một lần
hái hoa dân chủ tổ chức thi đọc đúng đọc hay, đọc thuộc lòng các bài thơ, khổ
thơ, đọc phân vai, đoạn văn mà mình thích nhất,... để thi đua và tuyên dương
động viên khuyến khích kịp thời và rèn đọc phải thường xuyên liên tục. Chú ý
rèn đối với học sinh yếu kém và rèn đọc trong các phân môn khác của Tiếng
Việt và các mơn học khác. Duy trì sinh hoạt Đội đọc truyện trong thư viện, để
rèn kỹ năng đọc cho học sinh với kết quả này chắc chắn cuối năm học lớp tơi sẽ
khơng cịn học sinh đọc yếu nữa.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
Muốn nâng cao chất lượng hiệu quả của các giờ dạy Tập đọc để học sinh
đọc đúng đọc hay bước đầu cảm thụ được cái hay cái đẹp trong bài văn, bài thơ
thì khâu luyện đọc- rèn đọc đúng có vai trị rất quan trọng. Học sinh có đọc
đúng mới hiểu đúng nội dung, mới diễn tả được cảm xúc của mình. Để làm tốt
việc rèn đọc cho học sinh lớp 5 trong phân môn Tập đọc người giáo viên phải
làm tốt những việc sau:
- Mỗi giáo viên phải mẫu mực trong lời nói, việc làm, say sưa yêu nghề
yêu trẻ, yêu trường lớp.
- Phải luôn nghiên cứu tìm hiểu về nội dung kiến thức, phương pháp bộ
mơn, nắm chắc hệ thống chương trình. Người giáo viên phải thường xun tự
bồi dưỡng nâng cao trình độ, ln cập nhật những thông tin, những đổi mới về
phương pháp giảng dạy.

13


- Giáo viên phải nhận thức đúng vai trò chức năng ở phân môn Tập đọc.
Trước hết giáo viên phải rèn cho mình đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm mọi bài
tập đọc trong cấp học nói chung, các bài tập đọc lớp 5 nói riêng. Phải đầu tư quĩ
thời gian cho khâu chuẩn bị bài, xây dựng tổ chức các hoạt động cho học sinh
trên lớp học.
- Giáo viên phải kiên trì, thường xuyên rèn cho học sinh theo các bước:
+ Luyện học sinh phát âm đúng các từ, tiếng có ngun âm đơi hay các
từ, tiếng có dấu hỏi, dấu ngã học sinh hay sai.
+ Luyện đọc đúng các cụm từ, ngắt nghỉ đúng.
+ Ngắt nghỉ đúng ở các câu văn, khổ thơ.
+ Luyện đọc mức độ từ thấp đến cao với học sinh yếu.
+ Luyện cho học sinh biết lên giọng, hạ giọng, nhấn giọng ở câu văn, thể
hiện tính cách nhân vật hoặc giọng vui, buồn trong các văn bản với giọng đọc,
ngữ điệu, tốc độ đọc, âm sắc, nhằm diễn tả đúng nội dung bài.
+ Đối với những học sinh đọc sai, rèn dứt điểm ở tiết đọc và tiết luyện
đọc ở
buổi hai.
+ Nhiều học sinh được tham gia đọc và nhận xét bạn đọc.
- Ln động viên khích lệ gây hứng thú học tập, đọc đối với học sinh yếu
kém, phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh.Luôn tạo bất ngờ,
hứng thú học tập cho các em thông qua các trò chơi.
- Vận dụng phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh lớp
mình, tổ chức các hình thúc học tập phong phú. Cử chỉ giáo viên, lời nói ngắn
gọn dễ hiểu hướng học sinh thao tác tư duy chủ động.
- Học sinh phải chuẩn bị bài thật tốt ở nhà, đọc nhiều lần đối với học sinh
yếu kém trước khi đến lớp.
- Thường xuyên dự giờ đồng nghiệp để học tập trao đổi rút kinh nghiệm.

- Tổ khối quan tâm bồi dưỡng thường xuyên hơn nữa những giáo viên
năng lực còn hạn chế nhất là khâu đọc của giáo viên.
- Hội thảo trao đổi những kinh nghiệm cho đồng nghiệp học tập ở cấp
trường, cấp cụm, cấp huyện.
3.2. Kiến nghị
a. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo:
- Thường xuyên mở các lớp tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ
quản lí và giáo viên các trường được tham gia học tập nâng cao chuyên môn,
nghiệp vụ.
- Cung cấp kịp thời về trang thiết bị dạy học.
b. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo:
- Thường xuyên mở các lớp tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ
quản lí và giáo viên các trường được tham gia học tập nâng cao chuyên môn,
nghiệp vụ.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên được đi học nâng cao chuyên môn
nghiệp vụ.
c .Đối với nhà trường:
14


- Thường xuyên thăm lớp dự giờ để rút kinh nghiệm cho giáo viên nâng
cao chất lượng dạy học.
- Tạo điều kiện phát huy những năng lực, sự sáng tạo trong giảng dạy của
từng cán bộ giáo viên. Nhằm nâng cao chất lượng dạy và học.
- Thường xuyên tổ chức những buổi sinh hoạt chuyên môn trao đổi
những kinh nghiệm, những sáng kiến có giá trị để cùng áp dụng vào công tác
giảng dạy đạt hiệu quả cao.
Trên đây là một số kinh nghiệm, biện pháp tôi đã làm trong khi “Rèn kĩ
năng đọc cho học sinh lớp 5 thông qua tiết Tập đọc” Vì thời gian có hạn nên
sáng kiến này sẽ không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót.

Rất mong được sự đóng góp của bạn bè đồng nghiệp, BGH và của các cấp
quản lý để sáng kiến của tơi được hồn thiện hơn, góp phần nâng cao chất lượng
học tập của học sinh và nâng cao chất lượng giảng dạy cho giáo viên.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Minh Châu, ngày 20 tháng 3năm 2019

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
tôi viết không sao chép nội dung của
người khác.
Người viết

Trịnh Thị Long

15


Tài liệu tham khảo
1. Nguyễn Minh Thuyết- 2005, Tiếng Việt 5 - tập 1- Nhà xuất bản Giáo dục.
2. Nguyễn Minh Thuyết- 2005, Tiếng Việt 5 - tập 2 - Nhà xuất bản Giáo dục.
3. Nguyễn Minh Thuyết- 2010, Tiếng Việt 5 - tập1- Sách giáo viên - Nhà xuất
bản Giáo dục.
4. Nguyễn Minh Thuyết- 2010, Tiếng Việt 5 - tập2 - Sách giáo viên - Nhà xuất
bản Giáo dục.
5 . Lê Hữu Tỉnh ( chủ biên) Xuân Thị Nguyệt Hà, Dương Thị Hương - Rèn kĩ
năng cảm thụ văn học qua các bài tập đọc lớp 5 - Nhà xuất bản Giáo dục Việt
Nam.
6. 2009 - Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng các môn học ở Tiểu học
- Nhà xuất bản Giáo dục.

16

17