(Sáng kiến kinh nghiệm) tổ chức một số trò chơi toán học nằm gây hứng thú cho HS lớp 5

MỤC LỤC
Trang
1.PHẦN MỞ ĐẦU

1.1.Lí do chọn đề tài ................................................................................. 1
1.2. Mục đích nghiên cứu............................................................................ 2
1. 3. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................... 2
1. 4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................... 2
2. PHẦN NỘI DUNG
2.1 Cơ sở lý luận của đề tài......................................................................... 3
2. 2. Thực trạng của việc tổ chức trò chơi................................................ 4
2. 3. Những giải pháp................................................................................... 6
2. 3.1. Nâng cao nhận thức.......................................................................... 6
2. 3.2. Cách tổ chức trị chơi trong dạy học Tốn......................................7
2.3.3. Giới thiệu một số trị chơitrong mơn Tốn lớp 5............................ 8
2.4. Hiệu quả từ việc tổ chức các trị chơi Tốn học.............................. ..13
3. KẾT LUẬN
3.1.Kết luận...................................................................................................16
3.2. Kiến nghị, đề xuất..................................................................................16

0


1. PHẦN MỞ ĐẦU
1. 1. Lý do chọn đề tài.
Như chúng ta đã biết, học sinh tiểu học có trí thơng minh khá nhạy bén, sắc
sảo, có óc tưởng tượng phong phú. Đó là tiền đề tốt cho việc phát triển tư duy toán
học. Nhưng các em cũng rất dễ bị phân tán, rối trí nếu bị áp đặt, căng thẳng hay quá
tải. Hơn nữa, học sinh ở bậc tiểu học cơ thể các em còn đang trong thời kỳ phát
triển hay nói cụ thể hơn là các hệ cơ quan cịn chưa hồn thiện vì thế sức dẻo dai
của cơ thể còn thấp, tâm lý chưa ổn định nên trẻ khơng thể ngồi lâu trong phịng

học cũng như làm một việc gì đó trong thời gian dài. Vì vậy muốn giờ học có hiệu
quả thì địi hỏi người giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học: “Lấy học sinh
làm trung tâm”, hướng tập trung vào học sinh, trên cơ sở hoạt động của các em.
Đối với mơn Tốn ở tiểu học, nếu mỗi giáo viên chỉ truyền đạt, giảng giải
theo các tài liệu đã có sẵn trong sách giáo khoa, trong các sách hướng dẫn và thiết
kế bài dạy một cách rập khn, máy móc thì sẽ làm cho học sinh học tập một cách
thụ động. Điều đó sẽ khiến cho việc học tập của học sinh diễn ra thật đơn điệu, tẻ
nhạt và kết quả học tập khơng cao. Nó là một trong những ngun nhân gây cản trở
việc đào tạo các em thành những con người năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng
thích ứng với những đổi mới diễn ra hàng ngày.
Yêu cầu của giáo dục hiện nay đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy học
mơn tốn ở bậc tiểu học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của
học sinh. Vì vậy người giáo viên phải gây được hứng thú học tập cho các em bằng
cách lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt động học tập. Trò chơi học tập là một
hoạt động mà các em hứng thú nhất. Các trị chơi có nội dung tốn học lí thú và bổ
ích phù hợp với nhận thức của các em. Thơng qua các trị chơi, các em sẽ lĩnh hội
những tri thức toán học một cách dễ dàng; kiến thức sẽ được củng cố, khắc sâu một
cách vững chắc, tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập, trong việc

1


làm. Khi chúng ta đưa ra được các trò chơi tốn học một cách thường xun, khoa
học thì chắc chắn chất lượng dạy học mơn tốn sẽ ngày càng được nâng cao.
Chính vì những lý do nêu trên, cộng với những kinh nghiệm giảng dạy của
bản thân trong những năm qua. Nhằm giúp học sinh khắc sâu được những kiến thức
đã học, biết vận dụng vào trong đời sống thực tế hàng ngày tôi mạnh dạn chọn viết
sáng kiến kinh nghiệm về: “Tổ chức một số trị chơi tốn học nhằm gây hứng
thú học tập cho học sinh lớp 5”.
1. 2. Mục đích nghiên cứu.

Tốn học - một mơn học được coi là khơ khan và khó khăn, thì việc đưa ra
trị chơi tốn học nhằm để các em học mà chơi, chơi mà học. Trị chơi tốn học
khơng những chỉ giúp các em lĩnh hội được tri thức mà còn giúp các em củng cố và
khắc sâu các tri thức đó.
Tơi chọn đề tài nghiên cứu này nhằm giúp học sinh nắm kiến thức mơn Tốn
ngày càng vững vàng hơn, hăng say trong các giờ học toán, nâng cao chất lượng
giảng dạy và làm nền tảng vững chắc cho các lớp trên.
1. 3. Đối tượng nghiên cứu.
- Chương trình dạy học Toán lớp 5 và thực tế việc giảng dạy Tốn 5 hiện
nay.
- Việc tổ chức trị chơi trong dạy học Tốn tiểu học nói chung và dạy học
Tốn 5 nói riêng.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Khi nghiên cứu đề tài này tôi sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sỏ lý thuyết
- Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế, thu thập thông tin
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu

2


2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận của đề tài.
Trị chơi học tập trong dạy học Tốn là những trò chơi được lồng ghép trong
một giờ học, một hoạt động trong tiết học biến việc học tập trên lớp thành một cuộc
chơi, giúp học sinh tiếp nhận kiến thức và rèn kĩ năng dễ dàng hơn, hào hứng hơn.
Dạy học Tốn 5 với trị chơi cuốn hút học sinh tiểu học bởi các đặc trưng
của nó: Trị chơi là một hoạt động tự nguyện, khơng gị ép, bắt buộc. Động cơ chơi
không nằm trong kết quả mà nằm trong q trình chơi. Trị chơi mang tính tự do
nên khi tham gia học sinh hoàn toàn chủ động trong suy nghĩ, trong hành động suốt

q trình vui chơi, do đó có thể phát huy cao nhất khả năng sáng tạo của mình mà
khơng bị phụ thuộc vào các yếu tố xung quanh, không bị người khác chi phối.
Trong sự tự do vui chơi, trong khơng khí cổ vũ sơi nổi của tập thể, học sinh sẽ phát
huy mọi khả năng vốn có của mình, làm cho q trình nhận thức trở nên dễ dàng,
hiệu quả hơn. Trò chơi là một hoạt động sáng tạo, đầy yếu tố mới mẻ, bất ngờ;
nhiều trò chơi được sử dụng nhiều lần nhưng vẫn lôi cuốn người tham gia, người
xem và người tổ chức. Bởi lẽ, cả quá trình chơi cùng kết quả vui chơi luôn là một
ẩn số bất ngờ với tất cả. Trong khi tham gia, người chơi luôn thể hiện sự sáng tạo
của mình, ln tạo ra kịch tính, tạo ra những tình huống bất ngờ, khó dự đốn
trước, khiến khán giả phải chăm chú, say sưa theo dõi.
Dạy học Toán với trò chơi học tập cùng lúc đáp ứng cả hai nhu cầu của học
sinh, nhu cầu vui chơi và nhu cầu học tập. Trò chơi học tập tạo nên hình thức “chơi
mà học, học mà chơi” đang được khuyến khích ở tiểu học và việc sử dụng trị chơi
trong giờ học là biện pháp hữu hiệu giúp học sinh học tập và tiếp thu kiến thức tốt
hơn.
Dạy học Toán với trị chơi học tập sẽ kích thính sự tìm tịi, tạo cơ hội để học
sinh tự thể hiện mình. Thơng qua trị chơi, học sinh vận dụng kiến thức năng nổ,
hoạt bát, kích thích trí tưởng tượng, trí nhớ. Từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học

3


tập cách sử lý thơng minh trong những tình huống phức tạp tăng cường khả năng
vận dụng trong cuộc sống để dễ dàng thích nghi với điều kiện mới của xã hội .
Ngồi ra thơng qua hoạt động trị chơi còn giúp các em phát triển được nhiều
phẩm chất đạo đức như tình đồn kết, thân ái, lịng trung thực, tinh thần cộng đồng
trách nhiệm. Vì vậy trị chơi học tập rất cần thiết trong giờ học Toán ở lớp 5 nói
riêng và ở tiểu học nói chung.
2.2. Thực trạng việc tổ chức trị chơi trong dạy học Tốn 5.
Trong quá trình thực hiện nội dung và chương trình sách giáo khoa mới đã

nhiều năm, song việc hình thành các phương pháp giảng dạy phù hợp với nội dung
chương trình sách giáo khoa, phù hợp với các đối tượng học sinh vẫn cịn nhiều
khó khăn, học sinh cịn thụ động, chưa thực sự đáp ứng được các yêu cầu mà sách
giáo khoa mới đã định ra, chưa thích ứng cách học theo sách giáo khoa mới.
Trên thực tế, trong các giờ tốn học, học sinh tiếp thu cịn thụ động, nhất là
những học sinh ngại phát biểu, tiếp thu chậm. Cuối tiết học, học sinh thường uể oải,
ít tập trung chú ý vào bài vì đặc điểm của học sinh tiểu học là: “Dễ nhớ, mau quên,
chóng chán”. Học sinh thường hiếu động hơn khi hoạt động bằng tay, thích được sử
dụng đồ dùng trực quan.
Qua tìm hiểu một số đồng nghiệp ở trường, tìm hiểu học sinh, tài liệu tham
khảo. Tôi nhận thấy đa số giáo viên chưa vận dụng được việc đưa các trị chơi học
tốn vào giảng dạy hoặc có đưa trị chơi học tốn vào giờ học cũng chỉ trong những
giờ thao giảng. Sở dĩ có tình trạng trên là do giáo viên chưa hiểu hết được tác dụng
của trị chơi trong giờ học tốn. Một số giáo viên thì nghĩ việc tổ chức các trị chơt
sẽ mất thời gian... vì vậy mà giờ học tốn cịn khơ khan, học sinh cịn thụ động
trong học tập, một số học sinh yếu kém cịn ngại học tốn, đến giờ học tốn các em
khơng hứng thú dẫn đến kết quả học tập không cao.
Mặc dù đã được tiếp thu các chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học do
Phòng, Sở GD - ĐT tổ chức. Song để tổ chức trò chơi trong các giờ dạy học sao
cho mang lại hiệu quả như giáo viên mong muốn quả là một điều không đơn giản.
4


Nó cần nhiều thời gian để đầu tư suy nghĩ, tìm tịi, chuẩn bị ngun vật liệu...Mặt
khác tổ chức trị chơi sao cho học sinh tiếp xúc cảm thấy hấp dẫn và thích thú thì
phụ thuộc hồn tồn vào cơng tác tổ chức của người giáo viên. Đặc điểm về tư duy
của học sinh tiểu học chủ yếu là tư duy trực quan, vật thật hay thông qụa những
hành động cụ thể để hình thành khái niệm, kiến thức, kỹ năng. Học sinh tiểu học rất
dễ xúc động và thích tiếp xúc với mọi sự vật, hiện tượng nào đó nhất là những sự
vật, hiện tượng gây cảm xúc mạnh.

Năm học 2016 - 2017 tôi được phân công giảng dạy lớp 5A3. Tổng số học
sinh của lớp là 31 em, có 18 em nữ. Ngay từ đầu năm học mới, sau khi nhận lớp tôi
đã bắt tay ngay vào khảo sát, tìm hiểu về tình hình và chất lượng học tập học sinh.
Kết quả khảo sát mơn Tốn đầu năm học như sau:
Thời điểm
KS
Đầu năm học
(Tháng 9/2016)

HT Tốt
TSHS (Điểm 9 -10)
SL
%
31

8

25,8%

HT mức

HT mức

Chưa HT

(Điểm 7- 8)
SL
%

(Điểm 5- 6)

SL
%

(Điểm 1- 4)
SL
%

10

32,3%

9

29,0%

4

12,9%

Qua kết quả trên, tôi nhận thấy rằng: Chất lượng học tập của các em cịn
thấp, số lượng học sinh Hồn thành tốt ít, số học sinh Chưa hồn thành cịn chiếm
tỷ lệ khá cao. Trong giờ học các em học còn uể oải, nắm kiến thức còn chậm khiến
giáo viên phải mất nhiều thời gian.
Từ thực trạng trên, để công việc đạt hiệu quả tốt hơn, giúp các em có hứng
thú trong học tập, nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Tôi đã mạnh dạn
cải tiến nội dung, phương pháp trong giảng dạy, đưa những kiến thức được coi là
khơ khan của mơn tốn thành những trị chơi học tập nhằm mục đích giúp các em
học mà chơi, chơi mà học. Trị chơi tốn học khơng những chỉ giúp các em lĩnh hội
được tri thức mà còn giúp các em củng cố và khắc sâu các tri thức đó. Vì vậy tơi

5


nhận thấy rằng đưa trị chơi vào giờ học tốn ở tiểu học là cần thiết, nhất là trong
giờ học toán của lớp 5.
2. 3. Những giải pháp để tổ chức tốt trị chơi trong dạy học Tốn 5.
2.3.1. Nâng cao nhận thức về tác dụng của trò chơi trong dạy học Toán cho
giáo viên.
Hoạt động vui chơi là hoạt động mà động cơ của nó nằm trong chính q
trình hoạt động bản thân trị chơi chứ khơng nằm ở kết quả chơi.
Trò chơi là loại phổ biến của hoạt động vui chơi là chơi theo luật, luật của
trò chơi chính là các quy tắc định rõ mục đích, kết quả và yêu cầu của hành động
trò chơi, luật của trị chơi có thể tường minh có thể khơng.
Trị chơi học tập là trị chơi mà luật của nó bao gồm các quy tắc gắn với kiến
thức kỹ năng có được trong hoạt động học tập, gần với nội dung bài học, giúp học
sinh khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân để chơi, thông qua chơi học sinh được
vận dụng các kiến thức kỹ năng đã học vào các tình huống của trị chơi. Do đó học
sinh được thực hành luyện tập củng cố mở rộng kiến thức kỹ năng đã học. Như vậy
trong trò chơi học tập các kỹ năng mơn tốn được đưa vào trị chơi.
Chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh Tiểu học, có thể nói nó quan
trọng như ăn, ngủ, học tập trong đời sống các em. Chính vì vậy các em ln tìm
mọi cách và tranh thủ thời gian trong mọi điều kiện để chơi. Được chơi các em sẽ
tham gia hết sức tự giác và chủ động. Khi chơi các em biểu lộ tình cảm rất rõ ràng
như niềm vui khi thắng lợi và buồn bã khi thất bại. Vui mừng khi thấy đồng đội
hoàn thành nhiệm vụ, bản thân các em thấy có lỗi khi khơng làm tốt được nhiệm vụ
của mình. Vì tập thể mà các em khắc phục khó khăn, phấn đấu hết khả năng để
mang lại thắng lợi cho tổ, nhóm trong đó có mình. Đây chính là đặc tính thi đua rất
cao của các trị chơi. Vì vậy khi đã tham gia trị chơi, học sinh thường vận dụng hết
khả năng về sức lực, tập trung sự chú ý, trí thơng minh và sự sáng tạo của mình.

6


Trị chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, giúp học
sinh tiếp thu kiến thức một cách tự giác tích cực. Giúp học sinh rèn luyện củng cố
kiến thức đồng thời phát triển vốn kinh nghiệm được tích luỹ qua hoạt động chơi.
Trị chơi học tập rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ, nhờ
sử dụng trị chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành một hoạt động vui và hấp
dẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn.
Trò chơi khơng chỉ là phương tiện mà cịn là phương pháp giáo dục.
2.3.2. Cách tổ chức trị chơi trong mơn Tốn lớp 5.
Để trị chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ chức và
thiết kế trò chơi phải đảm bảo những nguyên tắc sau:
a. Thiết kế trị chơi tốn học sao cho phù hợp với nội dung từng bài học:
Tổ chức trò chơi học tập để dạy mơn tốn nói chung và mơn tốn lớp 5 nói
riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết
học cụ thể để đưa ra các trò chơi cho phù hợp. Song muốn tổ chức được trị chơi
trong dạy tốn có hiệu quả cao thì địi hỏi người giáo viên phải có kế hoạch chuẩn
bị chu đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ và đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục
+ Trị chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học.
+ Trò chơi phải phù hợp với tâm sinh lí học sinh lớp 5, phù hợp với khả năng
người hướng dẫn, sự chuẩn bị của GV và cơ sở vật chất của nhà trường.
+ Hình thức tổ chức trị chơi phải đa dạng, phong phú.
+ Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo.
+ Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh.
* Cấu trúc của trò chơi học tập:
+ Tên trò chơi
+ Mục đích: Nêu rõ mục đích của trị chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến thức, kỹ
năng nào. Mục đích trò chơi sẽ quy định hành động trò chơi được thiết kế trong trò

chơi.
7


+ Đồ dùng, trị chơi: Mơ tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong Trò chơi học
tập.
+ Nêu lên luật chơi: Chỉ rõ quy tắc của hành động chơi quy định đối với người
chơi, quy định thắng thua của trò chơi.
+ Số người tham gia chơi: Cần chỉ rõ số người tham gia trò chơi.
+ Nêu lên cách chơi
+ Nếu cần thiết cho HS chơi thử.
+ Phần thưởng cho đội thắng, phạt đội thua như thế nào?...
b. Cách tổ chức trò chơi.
Thời gian tiến hành: thường từ 3 - 5 phút
- Đầu tiên là giới thiệu trò chơi:
+ Nêu tên trò chơi
+ Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ luật chơi.
- Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể nêu thêm
những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
- Thưởng - phạt: Phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp nhận thoải
mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của học sinh. Phạt
những học sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui (như chào các
bạn thắng cuộc, hát một bài, nhảy lị cị...tuyệt đối GV khơng được phê bình hoặc
nói nặng lời mà phải ln động viên các em.
2.3.3. Giới thiệu một số trò chơi nhằm gây hứng thú học tập trong mơn Tốn
lớp 5.
Sau đây tơi xin giới thiệu một số trị chơi tiêu biểu mà tơi đã áp dụng trong
q trình dạy tốn cho học sinh lớp 5.
* Trò chơi 1: Xếp hàng thứ tự (Áp dụng cho các tiết học: So sánh phân số; So
sánh số thập phân,...)

Mục đích: Giúp học sinh củng cố cách so sánh và sắp xếp các số thập phân,
phân số theo thứ tự từ bé đến lớn và ngược lại.
8


Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 2 lá cờ hiệu (Cờ giấy nhỏ, 2 lá có màu khác nhau)
Học sinh mỗi đội 5 mảnh bìa (Có kích thước 10 x 15 cm) trong mỗi mảnh bìa có
ghi các số thập phân, phân số lớn bé khác nhau. (mỗi đội 5 em)
Thời gian chơi: 3 phút
Cách chơi: Hai đội trưởng lên nhận bìa của tổ và phát bìa cho mỗi bạn ở đội
mình. Giáo viên yêu cầu hai đội quan sát, tự so sánh các số vừa nhận trong nhóm
với nhau (trong 1, 2 phút ). Khi GV hô hiệu lệnh và giơ 2 lá cờ trên 2 tay về hai
phía (sang ngang) yêu cầu các em nghe, giơ biển lên cao và xếp mỗi đội một hàng
ngang, bắt đầu từ GV. Khi thầy đưa 2 lá cờ song song về phía trước các em tập hợp
hàng dọc.
Giáo viên bắt đầu hô các cách khác nhau như: “Tập hợp theo thứ tự từ bé đến
lớn”; “Tập hợp theo thứ tự từ lớn đến bé” sau hai ba lần thi thay đổi các biển giữa
hai đội.
Ban thư ký ghi kết quả và tổng hợp điểm. Mỗi lần xếp hàng đúng thứ tự, nhanh,
không ồn ào, xô lấn, làm lộn xộn, ghi 10 điểm. Xếp chậm, không thẳng hàng, mất
trật tự trừ 2 điểm . Đội nào xếp sai không ghi điểm. Sau 3 phút kết thúc trò chơi đội
nào nhiều điểm sẽ thắng cuộc .
* Trò chơi 2: Ai đúng?- Ai sai? (Áp dụng cho các tiết học: Số thập phân; Đọc,
viết số thập phân)
Mục đích: Nắm vững cách đọc, cách viết, cấu tạo số thập phân.
Chuẩn bị: GV chuẩn bị cho mỗi đội 10 tờ giấy khổ A 4 để trắng, 5 bút dạ. GV
phát cho mỗi em 2 tờ giấy và 1 bút dạ (chuẩn bị vào 1 tờ, ghi cách đọc của đội bạn
vào 1 tờ). Mỗi đội 5 em học sinh lên bảng đứng thành 1 hàng. Hai đội “bốc thăm”
giành quyền đọc trước.
Thời gian chơi: 3 - 5 phút

Cách chơi: GV cho hai đội chuẩn bị 2 phút, 5 em sẽ bàn nhau và mỗi em viết
sẵn một số thập phân bất kỳ vào một mặt của tờ giấy (viết to để ở dưới lớp cũng
nhìn thấy rõ; ghi cách đọc ở trên bằng chữ nhỏ, khi cầm giơ lên đối phương không
9


nhìn thấy). Mặt cịn lại ghi cách đọc một số nào đó, cũng ghi cách viết ở góc trên
bằng cỡ chữ nhỏ. Hết thời gian 2 phút, cô hô: “Lần thứ nhất bắt đầu” thì đội được
đi trước sẽ nêu cách đọc số của mình chuẩn bị (mỗi số đọc to 2 lần), đội kia phải
viết lại được. Sau khi đọc đủ 5 số, thì đổi vai trị ngược lại. Lần thứ 2 thì đội đi
trước phải nhìn các số của đội kia viết rồi đọc to cho cả lớp nghe và đổi vai trò
ngược lại. Sau khi 2 đội kết thúc đọc và viết, GV và cả lớp sẽ làm trọng tài để kiểm
tra kết quả. Đội đọc phải giơ đáp án lên, đội viết phải giơ kết quả. Cứ mỗi ý (đọc,
viết) đúng 10 điểm, đọc chậm, vấp sửa lỗi trừ đi 2 điểm. Nếu làm đáp án sai trừ 5
điểm, đội nào nhiều điểm hơn sẽ thắng cuộc và được tuyên dương trước lớp.
* Trò chơi 3: Kết bạn (Áp dụng cho các tiết học: Nhân một số thập phân với 10,
100, 1000,... Chia một số thập cho 10, 100, 1000,...
Mục đích: Rèn luyện, củng cố kỹ năng tính nhẩm nhanh các phép tính nhân, chia
các số thập phân với 10, 100, 1000... Luyện cho HS tác phong nhanh nhẹn, tinh
mắt.
Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 10 đến 15 tấm bìa hình chữ nhật kích thước 10x15
cm, có dây đeo. Mỗi tấm đều ghi một phép tính hoặc kết quả tương ứng.
Ví dụ nội dung thẻ như sau:

15,5 x 10

2,571 x 1000

155

4,329

13,96 : 1000

2,37

90

2571

23,7 : 10

0,9 x 100

432,9 : 100

0,01396

Thời gian chơi: 3 - 5 phút.
Cách chơi: Học sinh xung phong lên rút thẻ của mình, sau đó tất cả đội tập hợp
thành vịng trịn, các em đeo thẻ trước ngực, mỗi em tự quan sát số thẻ của mình và
số thẻ của bạn. Tự tính nhẩm kết quả hoặc phép tính tương ứng với kết quả hoặc
phép tính ghi trên thẻ của mình.
u cầu cả đội nhảy lò cò, vừa hát vừa vỗ tay cùng cả lớp: “Nhảy lị cị cho cái
giị nó khoẻ, đi xen kẽ cho nó khoẻ cái giị”. Khi giáo viên hơ “Tìm bạn! tìm bạn!”
10


các em phải nhanh chóng tìm và chạy về với bạn đeo thẻ có kết quả hoặc phép tính
tương ứng với thẻ của mình. Những ai tìm đúng, tìm nhanh bạn mình nhất thì ghi

được 10 điểm. Bạn nào tìm sai thì phải tự nhẩm lại để tìm đúng bạn mình. Sau một
lượt giáo viên đổi thẻ lẫn lộn, sau đó cho các em tiếp tục chơi hoặc nhóm khác chơi
* Trị chơi 4: Gà mẹ tìm con (Áp dụng cho các tiết học: cộng trừ, nhân, chia phân
số, số thập phân)
Mục đích: Củng cố các phép tính phân số, số thập phân.
Chuẩn bị: 5 con gà mẹ làm bằng bìa cứng có ghi phép tính. 5 con gà con làm
bằng bìa cứng có ghi kết quả tính.
Thời gian chơi: 3-5 phút
Cách chơi: Tổ chức cho HS chơi cá nhân. Gọi 10 HS xung phong lên chơi: 5
em cầm 5 con gà mẹ, 5 em cầm 5 con gà con. Yêu cầu HS cầm gà mẹ tìm đúng gà
con của mình (sao cho phép tính trên mình gà mẹ tương ứng với kết quả tính trên
mình gà con.). Cặp nào tìm đúng, nhanh nhất sẽ thắng cuộc.
* Trị chơi 5: “Ai nhanh, ai đúng” (Áp dụng cho các tiết học: Bảng đơn vị đo độ
dài, Bảng đơn vị đo khối lượng, Bảng đơn vị đo diện tích, Xăng - ti- mét khối, Đềxi-mét khối)
Mục đích: Giúp HS nắm vững mạch kiến thức về đo đại lượng
Chuẩn bị: 2 bút dạ, 2 tờ giấy khổ lớn (ví dụ ghi nội dung như sau):
Đúng ghi Đ, sai ghi S vào ô trống
a. 6090 kg = 6 tấn 9 kg
b. 2kg 326g = 2326g
c. 354dm = 3m 54 dm
d. 2010m2 = 20dm2 10m2
e. 29dm2 = 2m2 9dm2
g. 154000cm3 = 154dm3
Thời gian chơi: 3 phút

11


Cách chơi: Mỗi nhóm cử 6 bạn , xếp thành 2 hàng dọc. Sau khi GV hơ: “Trị
chơi bắt đầu” thì bạn số 1 sẽ chạy lên và điền Đ, S vào ơ thứ nhất. Điền xong thì

bạn số 1 chạy về đưa bút cho bạn số 2 và cứ thế tiếp tục đến bạn số 6. Nếu chạy
trước khi bạn chưa chạy xuống đến nơi thì sẽ bị phạm luật. Mỗi đáp án đúng được
2 điểm, phạm lỗi trừ 1 điểm. Đội nào nhiều điểm hơn đội đó sẽ thắng cuộc.
* Trị chơi 6: Hái hoa tốn học (Áp dụng cho các tiết học: Diện tích hình bình
hành, Diện tích hình thang, Hình vng, Hình hộp chữ nhật, Hình lập phương, Ơn
tập về hình học cuối năm....)
Mục đích: Giúp học sinh nhớ lâu các cơng thức tính chu vi, diện tích các hình
chữ nhật, hình vng, hình bình hành, hình thoi...Từ đó vận dụng linh hoạt, kết hợp
với kỹ năng tính nhẩm để tính chu vi, diện tích của hình với số đo cho trước …
Phát triển khả năng diễn đạt rõ ràng, mạch lạc.
Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị một cây cảnh đặt lên bàn giáo viên làm cây hoa.
Treo sẵn trên cây các bông hoa được cắt bằng giấy màu trong có ghi nội dung câu
hỏi. (Tuỳ theo nội dung bài học để giáo viên chọn nội dung ghi trong hoa)
Ví dụ: Khi dạy bài: “Ơn tập hình học” ở cuối năm giáo viên có thể chọn nội dung:
1.

Muốn tìm diện tích hình vng
Một cạnh nhân bốn ra ngay khó gì?

Bạn hãy cho biết hai câu thơ trên đúng hay sai ? Hãy tính nhẩm nhanh diện tích
hình vng mà cạnh bằng 30m?
2.

Nêu quy tắc tính diện tích hình bình hành?

3.

Đố bạn điền tiếp những từ thích hợp và chỗ trống trong bài thơ sau :
Diện tích chữ nhật là gì ?
Lấy dài…………..tức thì ra ngay.

Chu vi chữ nhật dễ thay.
Lấy ……………nhân hai là thành.

4.

Muốn tính diện tích hình thang
Đáy lớn, đáy bé ta mang......vào
12


Rồi đem ....với chiều cao
......lấy nửa thế nào cũng ra.
5. Một hình lập phương có độ dài cạnh 5cm .
Bạn A nói: Diện tích xung quanh hình lập phương bằng 125 cm2
Bạn B nói: 125 cm2 là diện tích tồn phần của hình lập phương.
Theo bạn ai nói đúng? ai nói sai? vì sao?
6. Em hãy điền những từ thích hợp vào chỗ chấm của 2 câu thơ sau: Nói về cơng
thức tính Vận tốc
Trên đường kẻ chậm với người mau.
Hai kẻ đồng chiều muốn gặp nhau.
Vận tốc đôi bên ………………….
………………chia với khó chi đâu.
9cm
7.

Hình bên tên gọi là gì ?

6cm

Chu vi, diện tích em thì tính mau?

Thời gian chơi: 3 - 5 phút
Cách chơi: Chơi thi đua giữa cá nhân. Học sinh xung phong lên hái hoa và đọc
to, rõ ràng nội dung câu hỏi cho cả lớp cùng nghe sau đó mới trả lời kết quả. Nếu
bạn hái hoa trả lời chính xác, diễn đạt trơi chảy, gọn gàng, các bạn ở dưới lớp vỗ
tay thật to để cổ vũ cho bạn. Nếu bạn trả lời đúng kết quả nhưng diễn đạt chưa
mạch lạc, thì lớp vẫn vỗ tay khuyến khích bạn song nhỏ và ngắn hơn. Nếu bạn trả
lời sai giáo viên gợi ý vẫn không trả lời được thì phải nhảy cị cị về chỗ.
2.4. Hiệu quả từ việc tổ chức các trò chơi trong dạy học Tốn.
Ngồi những trị chơi đã giới thiệu ở trên, tơi cịn tìm tịi, sáng tạo một số trị
chơi phục vụ cho một số môn học khác. Việc sáng tạo tổ chức các trị chơi tuy vất
vả nhưng tơi vẫn tìm thấy niềm vui ở trong cơng việc và càng thấy u nghề hơn
bởi vì thơng qua các trị chơi, quan hệ giữa giáo viên và học sinh khơng cịn khoảng
cách (vì nhiều lúc giáo viên cũng tham gia cùng chơi với học sinh). Tình cảm bạn
13


bè giữa học sinh với học sinh ngày càng gần gũi, gắn bó hơn. Những giờ học thoải
mái, sơi nổi, hiệu quả ngày càng tăng. Chất lượng học tập của các em ngày được
nâng lên, hạn chế tình trạng học sinh tiếp thu kiến thức một cách thụ động, trong
giờ học khơng cịn hiện tượng học sinh ngủ gật, uể oải hay mất tập trung trong học
tập. Không những thế mà còn giúp học sinh nhút nhát, cá biệt hòa mình vào tập thể.
Số lượng học sinh u thích mơn tốn ngày một tăng lên.
Ngồi những trị chơi trên, việc sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học
cũng giúp GV tổ chức được các trò chơi hay bằng những hình ảnh sinh động và hấp
dẫn như: Rung chng vàng, Chiếc nón kỳ diệu...đã tạo cho học sinh sự hứng thú
hơn rất nhiều trong các giờ học tốn.
Tơi nhận thấy rằng khi đưa các trò chơi vào các tiết học tốn khơng những
giúp các em khắc sâu kiến thức mà còn giúp các em phát triển được nhiều phẩm
chất đạo đức như tình đồn kết, thân ái, tính trung thực, tinh thần trách nhiệm. Kết
quả của những lần khảo sát đã nói lên được điều đó:

HT Tốt

HT mức

HT mức

Chưa HT

Thời điểm KS TSHS (Điểm 9 -10)
SL
%
Đầu năm học

(Điểm 7- 8) (Điểm 5- 6)
SL
%
SL
%

(Tháng 9/2016)
Cuối HKI

31

8

25,8

10

32,3

9

29,0

4

12,9

(Tháng 1/2017)
Giữa HKII

31

11

35,0

13

41,9

5

16,1

2

6,5

(Tháng 3/2017)

31

13

41,9

14

45,2

4

12,9

0

(Điểm 1- 4)
SL
%

Qua kết quả đạt được như trên, tôi thấy vào đợt khảo sát giữa HKII thì số học
sinh Chưa hồn thành đã khơng cịn, số học sinh Hồn thành Tốt và Hoàn thành
tăng rõ rệt. So với những lần khảo sát trước thì kết quả trên là rất đáng mừng.
Điều đó cho thấy những cố gắng đổi mới trong phương pháp dạy học của tơi đã
có kết rất tốt.

14

Với những kinh nghiệm trên tơi đã góp phần nâng cao chất lượng của giờ dạy
học tốn nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung. Đồng thời tạo sự say mê hứng
thú cho học sinh khi học toán và từ đó học sinh ngày càng u thích mơn Tốn hơn
thơng qua các trị chơi học tập.
Qua việc nghiên cứu và áp dụng có hiệu quả tại lớp mình, bản thân tơi nhận
thấy Đề tài này có thể áp dụng rộng rãi cho tất cả những lớp 5 ở trong trường.
Đồng thời hy vọng phạm vi áp dụng của nó sẽ được rộng rãi hơn.

15


3. KẾT LUẬN
3.1. Kết luận.
Tổ chức tốt trò chơi học tập không chỉ làm cho các em hứng thú hơn trong
học tập mà còn giúp các em tự tin hơn, có được cơ hội tự khẳng định mình và tự
đánh giá nhau trong học tập.
Việc tổ chức trò chơi trong các giờ học tốn là vơ cùng cần thiết. Song không
nên quá lạm dụng phương pháp này, ở mỗi giờ học ta chỉ nên tổ chức cho các em
chơi từ 1 đến 2 trò chơi trong khoảng từ 3 đến 5 phút. Do vậy người giáo viên cần
có kỹ năng tổ chức, hướng dẫn các em thực hiện các trò chơi thật hợp lý và đồng
bộ, phát huy được tối đa vai trò của học sinh.
Khi tổ chức trò chơi học tập nói chung và mơn tốn lớp 5 nói riêng, chúng
ta phải dựa vào nội dung bài học, vào điều kiện cơ sở vật chất của trường, thời
gian trong từng tiết học mà lựa chọn hoặc thiết kế các trò chơi cho phù hợp. Song
để tổ chức được trò chơi tốn học có hiệu quả địi hỏi mỗi người giáo phải có kế
hoạch, chuẩn bị thật chu đáo cho mỗi trò chơi.
3.2. Kiến nghị, đề xuất.
- Đối với giáo viên trực tiếp giảng dạy:

+ Không ngừng đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực, lấy học sinh
làm trung tâm.
+ Đầu tư nhiều hơn nữa thời gian trong việc nghiên cứu từng bài dạy, lựa chọn
phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, nên áp dụng trò chơi phù hợp cho từng
nội dung bài học.
+ Muốn tổ chức các trị chơi học tập đạt hiệu quả thì người GV phải chuẩn bị thật
cụ thể và chi tiết từ việc tìm trị chơi, chuẩn bị các vật dụng cần thiết phục vụ cho
trị chơi, hình thức thưởng - phạt và quan trọng là phải xác định được tác dụng của
trò chơi.
- Đối với các cấp quản lý GD:

16


+ Tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn về đổi mới phương pháp dạy học cho đội ngũ
giáo viên.
+ Nên tạo điều kiện cho GV các trường, cụm chuyên mơn giao lưu, sinh hoạt
chun mơn với nhau từ đó giúp giáo viên có cơ hội học tập, trao đổi kinh nghiệm
lẫn nhau.
+ Các cấp quản lý giáo dục nên động viên, khuyến khích giáo viên có những
sáng kiến, đề tài mang tính sáng tạo góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU
TRƯỞNG NHÀ TRƯỜNG

Thanh Hóa, ngày 10 tháng 4 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm của mình viết, khơng sao chép nội dung
của người khác.

Hoàng Thị Hương

17


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH
GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP
CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Hoàng Thị Hương
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường tiểu học Trần Phú

1.

Tổ chức trò chơi trong dạy

Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
Năm học
giá xếp loại
xếp loại đánh giá xếp
(Phòng, Sở,
(A, B,
loại
Tỉnh...)
hoặc C)
Phòng
C
2006 - 2007

2.

Tập đọc cho học sinh lớp 5
Hướng dẫn học sinh lớp 4,5

Phòng

B

2009 - 2010

Phòng

A

2012 - 2013

Sở

B

2012 - 2013

Phòng

A

2015 - 2016

TT

Tên đề tài SKKN

sử dụng phép tu từ so sánh
3.

trong văn miêu tả
Hướng dẫn học sinh lớp 5 sử
dụng phép tu từ so sánh trong

4.

văn miêu tả
Hướng dẫn học sinh lớp 5 sử
dụng phép tu từ so sánh trong

5.

văn miêu tả
Hướng dẫn học sinh lớp 5
đặc tả trong văn miêu tả

TÀI LIỆU THAM KHẢO
18


- Nhóm tài liệu của Dự án Oxfam, Dự án Giáo dục tiểu học cho trẻ em có hồn
cảnh khó khăn PEDC.
- Trò chơi học tập cấp tiểu học - Nhà Xuất bản Đại học sư phạm (2005)
- Dạy học lấy học sinh làm trung tâm - Nhà Xuất bản Đại học sư phạm (2002)

- Phương Anh, “Vui chơi và sự phát triển của trẻ”, Báo Khoa học & Đời sống
(2006)
- Bạch Văn Quế, “Giáo dục bằng trò chơi”, Nhà xuất bản Thanh niên (2002) .

19


A

20