Tài liệu Thoái hóa đốt sống cổ pptx

Thoái hóa đốt sống cổ

Một trong những vị trí hay gặp của thoái hóa khớp là thoái hóa cột
sống trong đó thoái hóa cột sống lưng là hay gặp nhất, tiếp đến là cột sống
cổ còn cột sống ngực ít gặp hơn. Tùy vị trí thoái hóa mà có các biểu hiện
lâm sàng cũng như phương pháp điều trị khác nhau.
Tại sao cột sống hay bị thoái hóa?
Cấu trúc cột sống gồm: 7 đốt sống cổ, 12 đốt sống ngực, 5 đốt sống
thắt lưng và các đốt sống cùng cụt. Mỗi đốt sống gồm thân đốt sống cứng,
chắc, đĩa đệm, dây chằng và bao khớp đàn hồi cho phép cột sống đảm bảo
được chức năng giữ cơ thể ở tư thế thẳng, phối hợp vận động và bảo vệ tủy
sống. Các đốt sống, đĩa đệm có liên quan trực tiếp tới tủy sống và các rễ thần
kinh, mạch máu... Ở vùng cổ là đám rối thần kinh cánh tay và động mạch
đốt sống; ở cột sống ngực là các dây chằng thần kinh liên sườn; ở cột sống
thắt lưng có liên quan tới rễ thần kinh cùng cụt và thần kinh tọa. Chính vì có
cấu tạo và liên quan khác nhau ở từng đoạn cột sống nên triệu chứng thoái
hóa cũng rất đa dạng. Khi bị thoái hóa xương khớp nói chung cũng như
thoái hóa cột sống đều bao gồm đau tại chỗ, hạn chế vận động và các triệu
chứng chèn ép thần kinh, mạch máu lân cận.

Thoái hóa đốt sống cổ gây chèn ép tủy sống
trên phim chụp MRI.
Những biểu hiện của thoái hóa đốt sống cổ
Khi mắc bệnh có thể một thời gian dài người bệnh không thấy có cảm
giác khác thường sau đó có các biểu hiện như các cử động ở cổ bị hạn chế,
có cảm giác khó quay đầu, cứng gáy và đau. Đau do thoái hóa được chia làm
2 loại.
Đau cấp tính: thường khởi phát đột ngột, diễn biến trong khoảng 1
tuần. Đau có thể sau gắng sức như cúi xuống đột ngột, tư thế xoắn vặn đột
ngột, ngã đột ngột và mạnh trên nền cứng hay có thể do các động tác sinh
hoạt hàng ngày. Đau cột sống cổ có thể xuất hiện sau trời lạnh, nằm gối đầu

cao. Đau kiểu cơ học có thể tăng bởi một gắng sức dù nhỏ, khi vận động, khi
ho, giảm hoặc mất hẳn đau khi nghỉ ngơi ở tư thế giảm đau. Đôi khi người
bệnh ở tư thế ngoẹo cổ, sái cổ. Đau kéo dài từ gáy lan qua tai đau chằng lên
đầu có thể nhức đầu vùng chẩm, vùng trán. Hoặc đau từ gáy lan xuống bả
vai, cánh tay một bên hoặc hai bên. Khám bệnh nhân thấy người bệnh hạn
chế mọi động tác, trừ động tác về phía tư thế giảm đau. Co cứng cơ cạnh
sống. Không có rối loạn cảm giác các chi hoặc cơ tròn. Trong trường hợp
thoái hóa đốt sống cổ kèm thoát vị đĩa đệm chèn ép thần kinh có thể thấy hội
chứng vai tay - đau cổ lan xuống vai tay. Đa số các trường hợp cấp có thể trở
lại bình thường trong thời gian khoảng một tuần. Một số trường hợp dễ tái
phát, một số trở thành mạn tính với chèn
ép thần kinh nổi trội.
Đốt sống cổ thoái hóa do
nguyên nhân gì?
Thoái hóa đốt sống cổ
là quá trình bệnh lý ở các đốt
sống cổ, mới đầu là sự hư khớp ở
các diện thân đốt, đĩa liên đốt tới
Đau mạn tính: thường tiến triển từ
từ, lành tính. Có thể khởi đầu không có
tiền sử ngã hoặc chấn thương rõ rệt mà
xuất hiện dần dần ở người có tiền sử đau
đốt sống cổ cấp tính. Đau kiểu cơ học,
đau tăng khi gắng sức, khi đứng lâu, ngồi
lâu. Ngược lại, giảm đau khi không gắng
sức, nằm gối đầu ở tư thế hợp lý. Đau
ban ngày nhiều hơn ban đêm, một số sau
ngủ dậy hết đau. Một số bệnh nhân có
đau ít và nhanh chóng hết đau sau một
vài động tác vận động đơn giản. Có tiếng

lạo xạo hay lắc rắc, cục cục khi vận động, quay cổ. Tiến triển đau với cường
độ thay đổi từ tuần này sang tuần khác với các đợt thuyên giảm xen kẽ đợt
nặng bệnh sau gắng sức, sau thay đổi thời tiết. Khám lâm sàng nói chung,
vận động cột sống cổ tương đối bình thường hoặc có thể hơi đau khi làm
động tác ấn dọc vào các gai xương, mỏm gai của các đốt sống cổ. Trong
thoái hóa các đốt sống cổ, các gai xương tân tạo có thể chèn ép các động
mạch đốt sống gây đau đầu, chóng mặt, thoát vị đĩa đệm đoạn cổ 4 đến cổ 6
có thể chèn ép tủy gây yếu, đau tứ chi. Nếu thoái hóa đốt sống cổ ở đoạn cổ
các màng và dây chằng. Bệnh
thường gặp ở người trung niên,
những người làm nghề phải sử
dụng nhiều đến động tác ở vùng
cổ như diễn viên xiếc, người đi
cấy, thợ nề trát trần, thợ cắt tóc,
người làm việc văn phòng...
Ngoài ra thoái hóa đốt sống cổ
do tuổi tác, do quá trình lão hóa
nên tưới máu kém, do loãng
xương...
1 - cổ 2 có liên quan trực tiếp đến quay đầu cổ, tới sự nâng giữ đầu. Nếu
thoái hóa ở đoạn cổ 4 sẽ liên quan đến sự vận động cơ hoành gây nấc, ngáp,
chóng mặt...
Các biện pháp chẩn đoán cận lâm sàng
Bao gồm chụp Xquang cột sống cổ ở các tư thế thẳng, nghiêng, tư thế
chếch 3/4 hai bên, thấy mất đường cong sinh lý, hẹp đĩa liên đốt, biến dạng
thân đốt và các gai xương tân tạo. Ngày nay, với kỹ thuật chụp cắt lớp vi
tính và cộng hưởng từ cho phép dễ dàng phát hiện tổn thương đĩa đệm, thoát
vị chèn ép thần kinh. Các xét nghiệm máu trong thoái hóa cột sống cổ nhìn
chung bình thường.
Đau thoái hóa đốt sống cổ cần phân biệt với các biểu hiện của đau hố

sau, u trong ống sống cổ, hội chứng đau gáy chẩm, đau gáy bải vai cánh tay.
BS. Nguyễn Thị Lan Anh