Tài liệu Kế họach truyền thông giáo dục sức khỏe của nghành mầm non - Phần 12 pptx

Website hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em
www.mamnon.com
Trẻ em hôm nay – Thế giới ngày mai
KẾ HOẠCH TRUYỀN THÔNG GIÁO DỤC SỨC
KHOẺ
CỦA NGÀNH HỌC MẦM NON
Tháng 12:
1. Giới thiệu thực đơn của trẻ suy dinh dưỡng.
2. Phòng bệnh do thiếu sắt (thiếu máu).
3. Phòng bệnh do thiếu canxi và sinh tố D (còi xương, co giật).
4. Hướng dẫn cách rửa rau hợp vệ sinh.
5. Hướng dẫn cách nấu ăn để duy trì các chất dinh dưỡng có trong
thực phẩm.
6. Tuyên truyền ngày Thế giới chống AIDS ngày 1/12.
Giới thiệu bằng hình ảnh: Các đồ dùng, trang thiết bị được sử dụng trong
hoạt động chăm sóc trẻ tại trường vào mùa lạnh (giờ sinh hoạt, giờ ăn, giờ
ngủ, giờ vệ sinh).
        




Website hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em
www.mamnon.com
Trẻ em hôm nay – Thế giới ngày mai
Thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng.

I.Những sai lầm trong bữa ăn của trẻ là thủ phạm dẫn đến suy dinh
dưỡng
Những bữa bột chỉ có nước xương, thịt hầm: nước xương, thịt hầm chứa
nhiều chất nitơ làm cho nước có mùi vị thơm ngon trong khi chất protid rất

cần thiết cho trẻ trong xác thịt. Trong khi protid và calcin là những chất khó
hòa tan trong nước gây ngán ăn.
Những bát cơm thời răng cửa: Quan niệm ăn cơm sớm sẽ cứng cáp là
một sai lầm, vì lứa tuổi này bé mới có khoảng vài cái răng cửa chỉ có thể
dùng để cắn chứ không thể nhai. Cho trẻ ăn sớm, trẻ chỉ nuốt làm cho thức
ăn khó tiêu hóa và chậm hấp thu, khiến bé chậm tăng cân.
Những bữa ăn thiếu dầu: Nhiều bà mẹ không cho con ăn dầu vì cho rằng
ăn dầu sẽ khiến trẻ bị ngán. Chính vì thiếu dầu mỡ trong thức ăn dặm nên
bột của trẻ nghèo năng lượng.
Nếu chỉ lấy nước rau quấy bột cho trẻ mà không dùng xác rau vì trẻ mắc
cổ, sợ không tiêu hóa được. Thực tế, tiền sinh tố A chỉ có trong lá rau, đậu.
Nếu thiếu dầu mỡ nữa sẽ làm cho trẻ thiếu vitamin A dẫn đến khô loét giác
mạc.
II. Cần có chế độ ăn uống hợp lý, phòng chống suy dinh dưỡng như
sau:
1. Chế độ ăn phải phù hợp với lứa tuổi: Ở mỗi độ tuổi khác nhau, trẻ có
những đặc điểm cơ thể phù hợp với những chế độ ăn khác nhau (ví dụ răng,
men tiêu hóa) vì vậy việc cho bé ăn những thức ăn không phù hợp có thể
làm ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiêu hóa và làm bé biếng ăn. Trẻ dưới 4
tháng: sữa mẹ; Trẻ 4-6 tháng: Tập ăn dặm từ bột loãng đến bột sệt + sữa mẹ;
Trẻ 6-9 tháng: ăn bột từ sệt đến đặc đủ 4 nhóm chất (chất đường bột, đạm,
mỡ, vitamin và khoáng chất) + sữa mẹ; Trẻ 9-24 tháng: Cháo đặc đủ 4
nhóm, bột đặc + sữa mẹ; Trẻ trên 24 tháng: cơm nát, cơm thường.
2. Cách chế biến thức ăn phù hợp với độ tuổi: Thông thường các món
nguyên liệu cần chọn mua loại tươi, mới, và nên ăn bữa nào nấu bữa ấy. Các
loại rau xanh nên nấu vừa chín tới không nên hầm đến thay đổi màu sắc.
Website hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em
www.mamnon.com
Trẻ em hôm nay – Thế giới ngày mai
Dầu ăn có thể cho vào lúc bột đã chín, còn nóng. Nêm muối iốt để đảm bảo

cung cấp đủ lượng iốt cần thiết cho sự phát triển của trẻ.
3. Thành phần thức ăn phù hợp:
Trong thực tế, không ít những bà mẹ quan tâm đến con mình quá mức, cụ
thể là ngày nào cũng hầm cho trẻ một nồi “chất bổ” với rất nhiều loại
nguyên liệu cùng một lúc, với quá nhiều chất đạm trong khi không đủ tinh
bột hoặc chất xơ (rau) hay ngược lại tất cả chỉ là lấy nước, bỏ xác nên trẻ
không nhận được chất dinh dưỡng cần thiết từ thức ăn. Điều này vừa là
nguyên nhân thực thể vừa là nguyên nhân tâm lý dẫn đến biếng ăn cho trẻ.
Chế độ ăn tốt nhất là một chế độ ăn đa dạng và đầy đủ các chất, ăn cả
xác. Nên thay đổi món ăn cho bé hàng ngày và nếu có thể đối với các bé lớn
nên cho ăn giống như người lớn. Việc cho bé tham gia vào bữa ăn cùng với
người lớn cũng làm cho bé thích thú hơn vì thấy mình “bình đẳng” với
người lớn.
4. Thời gian và các cho ăn phù hợp:
Nên cho bé văn vào những thời gian nhất định trong ngày. Cần lưu ý là
dạ dày trẻ nhỏ trong khi nhu cầu năng lượng lại lớn (một cách tương đối so
với ki-lô-gam cân nặng) nên trẻ không thể ăn 3 bữa/ngày như người lớn. Các
bữa ăn trung bình cách nhau 3 giờ, một bữa chín xen kẽ với một bữa phụ.
Bữa chính nên trùng với bữa ăn chính của gia đình, như vậy vừa thuận tiện
cho mẹ vừa tạo niềm vui cho bé. Các thức ăn của bữa phụ có thể đa dạng
nhưng nên tránh các loại calori rỗng như kẹo, đường, nước ngọt.
Trong lúc bé ăn, tránh sự gò ép thái quá. Mẹ có thể cho bé tự xúc ăn, tự
chọn thức ăn. Cố gắng biến bữa ăn của bé thành một cuộc vui làm hài lòng
cả bé và mẹ. Khi trẻ bệnh, nên khuyến khích trẻ ăn chứ không nên ép buộc.
Không cho trẻ ăn quà vặt, uống nước ngọt, sữa trước bữa ăn.
5. Dùng thuốc bổ (bổ sung dinh dưỡng):
Các nhóm chất thường được dùng trong điều trị biếng ăn là các vitamin
và khoáng chất: Đây là các thành phần quan trọng hoặc là chất xúc tác cần
thiết cho quá trình sản xuất và tác dụng của các loại men tiêu hóa. Ngoài ra
còn dùng men tiêu hóa và chất “kích thích ăn”. Lysin là một acid amin thiết

yếu mà một trong các chức năng của nó là đóng vai trò quan trọng trong việc
Website hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em
www.mamnon.com
Trẻ em hôm nay – Thế giới ngày mai
tạo xương, thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển chiều cao. Lysin bị phân
hủy ở nhiệt độ cao, do đó thường không được cung cấp đầy đủ trong chế độ
ăn tiêu chuẩn, gây ra chứng biếng ăn. Bổ sung Lysin là một phương pháp
hiệu quả giúp trẻ ăn ngon miệng hơn
Bữa ăn hợp lý phải bảo đảm đủ các thành phần dinh dưỡng. Đạm,
béo, đường, vitamin và muối khoáng phải ở tỷ lệ cân đối. Không nên để
sẵn bánh kẹo, nước ngọt trong tủ lạnh, tạo điều kiện cho trẻ sử dụng
thoải mái khi thích vì khi dùng các loại thức ăn có lượng đường cao, trẻ
sẽ có cảm giác “no giả tạo” nên không muốn ăn các thứ giàu dinh dưỡng
khác. Đó là chưa kể đồ ngọt sẽ gây sâu răng. Nên cho trẻ ăn theo bữa và
không nuông chiều quá mức.
        

Phòng bệnh do thiếu sắt
1.Nguyên nhân gây thiếu sắt, thiếu máu:
- Trẻ không được ăb dầy đủ các thực phẩm giàu chất sắc như thịt,
cá , trứng đậu đỗ…
- Trẻ bị nhiễm giun sán, đặc biệt là nhiễm giun móc. Bệnh sốt rét
cũng là nguyên nhân quan trọng gây thiếu máu.
- Trẻ đẻ non, sinh đôi , sinh ba có cân nặng thấp do đó dự sắt
trong cơ thể thấp
2.Tác hại của thiếu máu:
- Người thiếu máu sẽ bị mỏi mệt, khả năng lao động giảm.
- Người thiếu máu làm cho trẻ em kém phát triển về cả thể chất
lẫn trí tuệ.
- Phụ nữ có thai bị thiếu máu hay bị tai biến khi đẻ non. Đẻ con

nhỏ yếu, dễ bị băng huyết gây nguy hiểm đến tính mạng mẹ và con.
3.Biểu hiện:
Website hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em
www.mamnon.com
Trẻ em hôm nay – Thế giới ngày mai
- Đối với trẻ em, biểu hiện thiếu máu là: nhận thức chậm, trí nhớ
kém, trong lớp hay ngủ gật. Khi bị thiếu máu nặng có thể xuất hiện
các triệu chứng: hoa mắt , chóng mặt, khó thở khi lao độnggắng sức,
dễ mắc bệnh nhiễm khuẩn. Khám: da xanh , niêm mạc nhợt nhạt, dầu
lưỡi có một đám những sắc tố đỏ sẫm.
4.Các biện pháp phòng chống thiếu máu , thiếu sắt:
- Đa dạng hóa bữa ăn, chế độ ăn cung cấp đủ năng lượng và các
thực phẩm giàu sắc ( thức ăn động vật, đậu , đỗ…), làm tăng khả năng
hấp thu sắt nhờ tăng cường vitamin C có từ rau quả
- Nuôi con bằng sữa mẹ và ăn bổ sung hợp lí là biện pháp tốt
nhất phòng chống thiếu máu ở trẻ nhỏ.
- Bổ sung viên săs trong thời kì mang thai.
- Tẩy giun cho trẻ theo định kì, và giữ vệ sinh ăn uống cho trẻ.
- Khi phát hiện thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ cần xử lí như sau:
+ Trẻ dưới 1 tuổi: chủ yếu da vào sắt trong sữa mẹ, và cho trẻ ăn
bổ sung thực phẩm giàu chất sắt.
+ Trẻ 1-5 tuổi cho uống 30mg sắt mỗi ngày . Uống 3-4 đợt / năm,
mỗi đợt 2-3 tuần.

        


Phòng bệnh thiếu canxi và sinh tố D
1.Nguyên nhân thiếu canxi trong bữa ăn hàng ngày do:
- Uống quá ít sữa, ăn quá ít rau cải, trái cây, tàu hủ, cá tôm, cua,

dưới lượng khuyến cáo rất nhiều.
Website hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em
www.mamnon.com
Trẻ em hôm nay – Thế giới ngày mai
- Tỷ lệ calo do dầu mỡ quá thấp, không đủ để cung cấp các
vitamine A,D cần cho sự tăng trưởng.
- Thiếu ra ngoài trời, hưởng các tia cực tím trong ánh nắng để tiền
vitamine D chuyển hóa thành vitamine D hoàn chỉnh để trẻ dễ dàng
tiếp nhận canxi.
2.Nếu thiếu canxi, bé sẽ bị còi xương với các triệu chứng:
- Sau 6 tháng, vòng đầu còn lớn hơn vòng ngực.
- Sau 18 tháng, thóp chưa liền, trán dô, lồng ngực có rãnh
Harrison, chuỗi hạt sườn, đầu xương ống cẳng tay, cẳng chân phình ra
rõ.
- Sau 1 tuổi, chân “chữ bát”, “vòng kiềng”.
- Triệu chứng kèm theo: bụng ỏng, đít teo, da xanh, thiếu máu….
3. 10 Cách đưa canxi vao bữa ăn cho trẻ
1.Bữa ăn sáng cho cháu ăn lọai “ngũ cốc điểm tâm” giòn giòn luôn
luôn có sữa tươi kèm theo – nếu không “chịu” món sữa (ngọt) này, có
thể thay thế bằng bún riêu cua mềm mềm dễ nuốt (và mặn) có tầu hũ
cũng giàu canxi. Hoặc bánh đúc đậu phụ rán (chiên) chấm tương Bắc,
là một món ngon có tính cách “văn hoá ẩm thực”
2. Đăng ký cho cháu vào danh sách uống sữa ở trường lớp
3.Trời nóng, khuyến khích cháu ăn kem hay uống lọai đồ uống từ
sữa ướp lạnh, có thêm cacao hay trái cây như dâu, cam trẻ con thích
hơn sữa đơn thuần rất nhiều..(Chắc khỏi cần khuyến khích, vì trẻ con
nào chẳng “mê” ăn kem !)
4.Trời mưa lạnh, cho cháu uống sữa cacao nóng với vài bánh quy
giòn lạt hay mặn có “tăng cường” canxi.
5.Tận dụng máy xay sinh tố sáng chế ra những đồ uống hấp dẫn có

sữa, kem (làm từ sữa) hay yaourt đông thành kem với những hương
vị vani, chuối, dứa, sầu riêng, mãng cầu, cacao v.v.