(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục hướng nghiệp qua hoạt động ngoại khóa cho đoàn viên, thanh niên trường THPT lam kinh

1. MỞ ĐẦU
1. 1. Lý do chọn đề tài:
Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân
văn hóa thế giới dù đã ra đi mãi mãi, nhưng tư tưởng, đạo đức, phong cách của
Người luôn sống mãi cùng thời gian. Người để lại cho dân tộc ta một tư tưởng
cách mạng vĩ đại, một nhân cách đạo đức to lớn, đặc biệt với công tác thanh
niên. Sinh thời Người đã nói:
“ Một năm khởi đầu từ mùa xuân
Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ
Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”.
“Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà... Nước nhà thịnh hay
suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ
tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của
mình, phải làm việc để chuẩn bị cái tương lai đó”. Bởi lẽ đó, cơng tác thanh niên
lnđược coi là vấn đề sống còn của dân tộc, trong đó việc lựa chọn nghề nghiệp
để chuẩn bị “tương lai” của thanh niên là vấn đề được đặt lên hàng đầu.
Trong xã hội chúng ta, chọn nghề là chọn cuộc đời, chọn số phận. Cuộc
đời của mỗi con người có ý nghĩa hay khơng chính là ở chỗ bằng lao động của
mình đem lại lợi ích cho bản thân và cho người khác. Cơng việc ln điều kiện
sống cịn đầu tiên của con người và cả loài người. Sự ăn khớp và tác động qua
lại trong cặp “con người - nghề nghiêp” đó sẽ giúp con người phát triển cao độ
khả năng và sức lực của mình. Nhưng muốn lao động không phải là nỗi nhọc
nhằn mà trở thành niềm vui và hạnh phúc thì mỗi người phải chọn cho mình một
nghề phù hợp. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay khi Việt Nam đang tiến hành
Cơng nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước với mục tiêu đến năm 2020, nước ta sẽ
trở thành một nước công nghiệp, hội nhập và cộng đồng quốc tế. Nhân tố con
người và nghề nghiệp sẽ là một trong những nhân tố quyết định sự thành, bại
của sự nghiệp cao cả này.
Tuy nhiên trong “biển nghề” mênh mông với hàng vạn nghề từ A đến Z đó,
làm sao con người có thể định hướng đúng nghề nghiệp cho bản thân, có thể gắn
bó máu thịt suốt cuộc đời mình thì việc chọn đúng nghề có vai trị hết sức quan

trọng. Bởi vậy, cơng tác giáo dục hướng nghiệp có hiệu quả là vấn đề có ý nghĩa
hết sức to lớn, đặc biệt với các đoàn viên thanh niên – “những chủ nhân tương
lai” của đất nước. Để đáp ứng được yêu cầu đó thì cần phải đào tạo thế hệ trẻ
phát triển toàn diện cả về thể chất, tri thức và đạo đức, đúng như Hồ Chủ tịch đã
căn dặn toàn Đảng, toàn dân ta:“Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là
một việc rất quan trọng và rất cần thiết”.
Công tác giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông từ lâu đã được
xác định là hình thức hoạt động của thầy và trò, nhằm giáo dục học sinh trong
việc chọn nghề, giúp các em tự quyết định nghề nghiệp trương lai trên cơ sở
phân tích có khoa học về năng lực, hứng thú của bản thân và nhu cầu nhân lực
của các nghành sản xuất trong xã hội. Với ý nghĩa to lớn, việc nâng cao hiệu quả
công tác giáo dục hướng nghiệp không chỉ là trách nhiệm và tâm nguyện của
giáo viên dạy môn hướng nghiệp, của nhà trường, gia đình và xã hội… mà cịn
1


là của tổ chức Đồn và cơng tác thanh niên – Đồn thể tập hợp và gắn bó thiết
thực trong mọi tâm tư, nguyện vọng của Đoàn viên, thanh niên.
Tuy nhiên qua thực tiễn giáo dục ở các trường phổ thông trong nhiều năm
qua, việc chọn nghề và định hướng nghề cho đoàn viên thanh niên tuy đã được
đa dạng hóa với nhiều hoạt động phong phú, nhưng chất lượng của nghề nghiệp
chưa cao, chưa tương xứng với nguồn nhân lực đất nước. Thực tiễn đó có nhiều
yếu tố, nhưng một trong những nguyên nhân quan trọng là giáo dục hướng
nghiệp chưa đem lại hiệu quả. Hậu quả dẫn đến việc chọn nghề theo suy nghĩ
chủ quan, không căn cứ vào năng lực của bản thân, của nhu cầu địa phương và
xã hội cịn phổ biến; thêm đó việc lựa chọn nghề chỉ tập trung vào một số lĩnh
vực mà thành kiến với một số nghề trong xã hội. Thậm chí việc chọn nghề chỉ
dựa vào dư luận xã hội và ý nghĩa của người khác mà không dực trên năng lực
thực tế của bản thân, thiếu hiểu biết về sức khỏe của mình và chống chỉ định ở
một số nghề….Yêu cầu đặt ra là cần đổi mới đa dạng hóa các hình thức học tập,

trong đó tăng cường hoạt động ngoại khóa là một biện pháp khoa học nhằm
nâng cao hiệu quả giáo dục hướng nghiệp cho Đoàn viên, thanh niên.
Là một ủy viên Ban chấp hành chi bộ, được giao nhiệm vụ quản lí cơng
tác thanh niên tồn trường, cá nhân tôi đã thực sự trăn trở “làm thế nào để giáo
dục hướng nghiệp có hiệu quả cho Đoàn viên thanh niên ở nhà trường THPT”?
Thiết nghĩ đây cũng là trăn trở của nhiều giáo viên tâm huyết với nghề. Từ trăn
trở lớn đó, cá nhân tơi đã lựa chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả
giáo dục hướng nghiệp qua hoạt động ngoại khóa cho Đoàn viên, thanh niên
trường THPT Lam Kinh” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình để nghiên
cứu, áp dụng vào thực tiễn cơng tác Đồn ở trường Trung học phổ thơng Lam
Kinh. Qua đó sẽ rút ra những kinh nghiệm cho cá nhân và đồng nghiệp cùng
tham khảo. Hy vọng qua đó sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục hướng
nghiệp cho Đoàn viên thanh niên.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
- Đối với giáo viên: Nhằm giúp cho giáo viên, nhất là giáo viên đang trực tiếp
làm công tác Đoàn ở trường THPT một số sáng kiến riêng trong việc tổ chức
hiệu quả giáo dục hướng nghiệp cho Đồn viên Thanh niên thơng qua việc tổ
chức các hoạt động ngoại khóa trong nhà trường.
- Đối với Đồn viên thanh niên học sinh: Đây là một số biện pháp quan trọng
giúp các em nhận thức đúng về nghề nghiệp để lựa chọn cho đúng đắn và phù
hợp. Từ đó để ra sức học tập và rèn luyện vì tương lai, trở thành những cơng dân
có ích trong xã hội.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Nghiên cứu về công tác giáo dục hướng nghiệp cho Đoàn viên thanh niên
ở trường THPT
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Để thực hiện đề tài sang kiến kinh nghiệm này, cá nhân tôi đã thực hiện
kết hợp các phương pháp như sau:
- Phương pháp tham khảo: Kinh nghiệm thực tiễn của đồng nghiệp, sách;
báo; tạp chí, các bài tham luận trên Internet.

2


- Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động học tập và rèn luyện của Đoàn
viên thanh niên học sinh.
- Phương pháp điều tra: Tiếp cận trò chuyện, trao đổi với các giáo viên bộ
môn, học sinh, cha mẹ học sinh, ……
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
+ Tham khảo các báo cáo, tổng kết hàng năm của nhà trường, của Đoàn.
+ Tham chiếu kết quả giáo dục hướng nghiệp của Đoàn viên thanh niên qua các
năm học.
-Phương pháp thử nghiệm:
Thử áp dụng các giải pháp giáo dục hướng nghiệp cho Đoàn viên, thanh
niên trường THPT Lam Kinh qua qua hoạt động ngoại khóa trong hai năm học
2015 - 2016, 2016 - 2017.
1.5 Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
- Đề tài đưa ra các giải pháp hoạt động ngoại khóa về cơng tác hướng nghiệp để
sẽ giúp cho giáo viên và Đồn thanh niên thực hiện cơng tác hướng nghiệp cho
học sinh được hợp lí, khoa học và hiệu quả.
- Qua đây, sẽ nâng cao năng lực tiếp cận và tâm lí học sinh, phụ huynh và xã hội
về vấn đề nghề nghiệp cho thế hệ trẻ.
- Đề tài sẽ giúp các em tiếp cận với nghề nghiệp một cách có phương pháp. Từ
đó có cơ sở để lựa chọn đúng đắn, phù hợp nghề nghiệp cho tương lai của mình.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
2.1.1. Khái niệm và vai trò của giáo dục hướng nghiệp ở trường phổ thông.
* Khái niệm: Hướng nghiệp là một hình thức hoạt động dạy của thầy và hoạt
động học của trị. Đây là cơng việc của tập thể giáo viên, tập thể sư phạm nhằm
giáo dục cho học sinh trong việc chọn nghề, giúp các em, tự quyết định nghề
nghiệp tương lai trên cơ sở phân tích khoa học về năng lực, hứng thú bản thân

và nhu cầu nhân lực của các ngành trong xã hội.
* Vai trị: Trong trường phổ thơng, cơng tác hướng nghiệp cho học sinh có vai
trị quan trọng, cả về giáo dục, kinh tế, chính trị và xã hội. Cụ thể như:
- Về phương diện giáo dục, hướng nghiệp sẽ là cơng việc góp phần cụ thể hóa
mục tiêu đào tạo của trường phổ thông và của ngành giáo dục. Sau khi tốt
nghiệp phổ thơng, học sinh phải có năng lực tham gia một nghề ở địa phương
hoặc sẽ tiếp tục học để sau này làm tốt một nghề.
- Về phương diện kinh tế: công tác hướng nghiệp là một trong những yếu tố làm
đồng bộ hóa đội ngũ lao động nghề nghiệp, phân bố lại lực lương lao động xã
hội, sử dụng hợp lí tiềm năng lao động trẻ tuổi của đất nước, từ đó nâng cao
năng suất lao động của xã hội.
- Về phương diện chính trị: Cơng tác hướng nghiệp có vai trị thực hiện đường
lối giáo dục của Đảng và Nhà nước, thực hiện hóa đường lối giáo dục trong đời
sống xã hội. Làm tốt công tác hướng nghiệp, chúng ta sẽ có những lớp người đủ
năng lực và phẩm chất cách mạng để xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ
nghĩa.
3


- Về phương diện xã hội: Hướng nghiệp sẽ có tác dụng điều chỉnh lại sự phân
công lao động xã hội, tạo ra sự cân bằng trong phân bố dân cư. Khi xã hội gặp
khó khăn trong việc tìm kiếm “cơng ăn, việc làm” cho thanh, thiếu niên thì
hướng nghiệp sẽ kết hợp chặt chẽ với lao động sản xuất và dạy nghề để làm bình
ổn đời sống xã hội.
Như vậy, giáo dục hướng nghiệp có vai trị rất quan trọng, khơng chỉ với
Đồn viên thanh niên mà cịn có ý nghĩa với cả sự phát triển của đất nước, nhất
là trong công cuộc đổi mới đất nước ngày nay.
2.1.2. Đặc điểm phát triển trí tuệ cơ thể và hình thành thế giới quan của Đoàn
viên thanh niên.
Đoàn viên thanh niên trường THPT là lứa tuổi đạt được sự phát triển và

trưởng thành cơ bản về cơ thể. Biểu hiện từ trọng lượng cơ thể, chiều cao, cân
nặng,lực cơ và hệ thần kinh đều phát triển; hệ xương, hệ tuần hồn và giới
tính…phát triển một cách cân bằng, chuyển sang thời kì ổn định về mặt cơ thể.
Vị thế xã hội của lứa tuổi này có nhiều thay đổi. Một mặt quan hệ xã
hội được mở rộng theo kiểu chuẩn bị thành “người lớn” và đòi hỏi các cách ứng
xử cho phù hợp với mình. Mặt khác các em phải chuẩn bị cho mình một hướng
đi sau khi tốt nghiêp phổ thơng, xác định cho mình một cuộc sống độc lập trong
xã hội. Biểu hiện về “cái tôi” trong quan hệ bản thân được thể hiện rõ nét. Các
em có thể nhận biết sớm hơn về các thuộc tính nhân cách, có thể bắt chước một
hình mẫu lí tưởng nào đó để lựa chọn cho mình, từ trí tuệ, trang phục…đến năng
lực, mục đích. Từ đó các em đặt ra vấn đề được khẳng định mình và tìm cho
mình cái riêng trong cuộc sống chung.
Học tập của lứa tuổi này bắt đầu mang tính hướng nghiệp rõ nét. Các
em đã phát triển các xu thế quan tâm va lựa chon lĩnh vực hoc tập và nghề
nghiệp trong tương lai. Biểu hiện là sự lựa chọn các ban học hay khối thi mà các
em hướng tới. Điều này dẫn tới tình trạng học lệch, học tủ ở các em khi định
hướng nghề nghiệp tương lai.
Về thái độ học tập, Đoàn viên thanh niên trường phổ thơng có khuynh
hướng lựa chọn các môn học gắn liền với nghề nghiệp, thể hiện ở sự phát triển
có chủ định của q trình nhận thức và điều khiển bản thân trong quá trình học
tập. Các em được chịu trách nhiệm trước cuộc đời, tuy nhiên vẫn còn hiện
tượng học tủ để thi cử và tin vào số phận, sự may rủi.
Ngoài học tập ở trên lớp, Đồn viên thanh niên cịn học nhiều điều từ
thực tiễn như hoạt động nhóm xã hội, hoạt động từ thiện, hoạt động ngoại
khóa… Từ đó làm phong phú đời sống tinh thần từ tích lũy kinh nghiệm xã hội.
Điều này ảnh hưởng đến học tập, định hướng nghề nghiệp của Đồn viên. Vì
vậy việc giúp cho Đồn viên thanh niên nhận thức đúng và lựa chọn nghề
nghiệp là vấn đề vơ cùng cần thiết.
2.1.3.Ý nghĩa hoạt động ngoại khóa trong cơng tác giáo dục hướng nghiệp
cho Đồn viên thanh niên trường THPT

 Hoạt động ngoại khóa là những hoạt động được tổ chức ngồi giờ học
chính khóa, mang tính chất tự nguyện hơn là bắt buộc. Hoạt động ngoại khóa là
sự tiếp nối hoạt động dạy - học trên lớp, là con đường gắn lý thuyết với thực
4


tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức với hành động của học sinh, là việc tổ
chức giáo dục thông qua hoạt động thực tiễn về khoa học - kỹ thuật, lao động
cơng ích, hoạt động xã hội, hoạt động nhân đạo, văn hóa văn nghệ, thẩm mỹ, thể
dục thể thao, vui chơi giải trí, …. Hoạt động ngoại khóa đóng một vai trị hết
sức quan trọng trong việc bổ sung những kỹ năng và kinh nghiệm sống cho học
sinh, giúp các em trở thành một con người toàn diện hơn.
          Hoạt động ngoại khóa có ý nghĩa quan trọng cho mục tiêu giáo dục hướng
nghiệp cho Đoàn viên thanh niên trong nhà trường như:
- Phát triển hứng thú học tập, nâng cao, mở rộng kiến thức, kĩ năng thực tiễn cho
Đồn viên thanh niên
- Phát triển tính sáng tạo, trí thơng minh của Đồn viên trong việc giải quyết các
vấn đề khoa học.
- Từ thực tiễn và hiểu biết thơng qua ngoại khóa, Đồn viên thanh niên sẽ nhận
thức đúng đắn về nghề nghiệp để lựa chọn cho phù hợp với bản thân. Từ đó định
hướng đúng đắn cho tương lai của mình.
- Tổ chức vui chơi giải trí một cách bổ ích, trí tuệ.
- Phát triển được những kĩ năng phi học thuật như kĩ năng làm việc nhóm,
thuyết trình, lãnh đạo, hịa nhập, tư duy sáng tạo. Những kĩ năng này là rất cần
thiết cho cuộc sống ở đại học và cho cả công việc sau khi tốt nghiệp.
Như vậy, hoạt động ngoại khóa có tác dụng giáo dục rất lớn trong định
hướng nghề nghiệp đối với Đoàn viên thanh niên trường THPT.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Trong trường học phổ thông, một trong những nội dung quan trọng về
đổi mới giáo dục và đào tạo hiện nay là tăng cường chất lượng giáo dục cho

Đoàn viên thanh niên, được thể hiện trong nghị quyết của Đảng, Luật giáo dục
và các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Nhưng để có được kết quả giáo dục
tốt trong nhà trường, giáo viên ngồi việc quản lí, giảng dạy kiến thức cho Đồn
viên thanh niên học sinh, cịn phải giáo dục hướng nghiệp cho các em. Đây là
một nhiệm vụ khó và rất quan trọng.
Trong nhiều năm qua, trước sự phát triển không ngừng của khoa học công
nghệ và chủ trương xã hội hóa giáo dục, đội ngũ giáo viên không ngừng được
bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ, trong đó có cả cơng tác Đồn thanh niên.
Cơng tác hướng nghiệp cũng được xã hội, gia đình, nhà trường quan tâm nhiều
hơn. Chất lượng việc lựa chọn nghề nghiệp đã được tốt hơn Nhưng do cán bộ
Đoàn ở các trường THPT chủ yếu là giáo viên kiêm nhiệm, ít được đào tạo
nghiệp vụ Đoàn, số tiết dành cho giáo viên là cán bộ Đồn lại cịn hạn chế, chưa
tương xứng với công sức mà giáo viên đầu tư vào cơng tác Đồn. Do đó việc
giáo dục hướng nghiệp cho Đoàn viên thanh niên nhiều khi chưa được đầu tư
tâm huyết để tìm ra phương pháp giáo dục khoa học, sáng tạo và thích hợp; việc
tiến hành cơng tác hướng nghiệp với Đoàn viên thanh niên được thực hiện một
cách qua loa, cảm tính, chưa có phương pháp khoa học sáng tạo thích hợp, thậm
chí cịn nghèo thơng tin về tuyển sinh Đại học, Cao đẳng và ngành nghề…
Bên cạnh đó, sự phát triển như vũ bão của cơng nghệ thông tin đã khiến
các học sinh được tiếp cân với máy tính và mạng INTERNET từ khá sớm. Tình
5


trạng đua đòi, bắt chước từ trang phục, lối sống, suy nghĩ và hành động của các
em là điều dễ thấy. Hơn nữa, lứa tuổi học sinh THPT là lứa tuổi thay đổi rõ rệt
về tâm, sinh lí. Các em có nhu cầu hiểu biết, bắt chước, ….trong khi kiến thức
và sự hiểu biết về bản thân còn hạn chế. Các em ln có xu hướng tự khẳng định
mình, cho rằng mình đã đủ lớn để lựa chọn nghề nghiệp.
Đã vậy, với các bậc phụ huynh, do công việc tất bật của kinh tế thị
trường khiến cho nhiều phụ huynh thiếu quan tâm đến việc học tập, giáo dục

nhân cách và định hướng nghề nghiệp cho con cái. Nhiều bậc phụ huynh bất lực
trước những hành vi suy đồi đạo đức của con cái nên đã có tư tưởng “khốn
trắng”, “giao phó” cho nhà trường. Thậm chí nhiều bậc phụ huynh còn coi việc
định hướng nghề nghiệp là của thầy cô, hoặc chiều theo sự lựa chọn nghề nghiệp
của con em học trong khi không hiểu nhiều về khả năng của các em và chưa
hiểu rõ về nghề nghiệp mà các em lựa chọn….Thực trang đó đã dẫn đến chất
lượng của cơng tác hướng nghiệp cho Đồn viên thanh niên chưa cao.
Thêm đó, do đặc thù của cơng tác kiêm nhiệm và u cầu cao của tính
cập nhật thơng tin thực tiễn nên cơng tác thanh niên của Đồn trường cịn nhiều
hạn chế về tính đa dạng trong hoạt động. Hoạt động ngoại khóa cịn tiến hành
mang tính qua loa hình thức.
Từ thực tiễn giáo dục đó dẫn tới việc chọn nghề của Đồn viên thanh
niên có kết quả cịn hạn chế. Kết quả về tỉ lệ học sinh khối 12 lựa chọn đúng
nghề còn thấp như sau:

Năm học

2015-2016

Tổng
số học
sinh
380

Số lượng học
sinh đậu cao
đắng, đại học

Số lượng học
sinh học trung

cấp và học nghề

Số lượng học sinh
Thất nghiệp

Số lượng

%

Số
lượng

%

Số
lượng

146

38,
4

54

14,2

180

%
47,4

2.3. Các biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục hướng nghiệp qua hoạt động
ngoại khóa cho Đồn viên, thanh niên trường THPT Lam Kinh.
2.3.1. Trước hết tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường xây dựng đội
ngũ cán bộ Đoàn đủ phẩm chất, năng lực làm tốt cơng tác Đồn thanh niên
nói chung và cơng tác giáo dục hướng nghiệp nói riêng.
Những phẩm chất đó là:
- Tâm và tài: Trong thực tiễn cho thấy khơng phải người giáo viên nào cũng
có năng lực và tâm huyết làm tốt cơng tác Đồn thanh niên. Do đó, việc tham
mưu với Ban giám hiệu nhà trường trong việc lựa chọn giáo viên làm cơng tác
Đồn là vấn đề có ý nghĩa quan trọng. Việc chọn lựa đó nên dựa trên các yếu tố
được đúc kết trong các chữ sau:

6


+ “Tâm” của Đoàn viên thanh niên giáo viên là xem học sinh như con em mình
để khơng quản ngại khó khăn, thời gian và cơng sức cho giáo dục.
+ Còn “Tài’ là năng lực quản lý của một cán bộ Đồn.Tùy theo đặc điểm, tình
hình lớp và từng cá nhân mà có những biện pháp quản lí, giáo dục phù hợp, hiệu
quả.
+ Đặc biệt cán bộ Đồn cịn phải “có tầm” để nhận định về sự phát triển của đất
nước, đa dạng các thông tin về ngành nghề để định hướng cho học sinh lựa chọn
đúng đắn.
- Kế tiếp đó là : Tìm, Thân, Thuần, Thưởng và Trị .
+ Tìm là Khi nhận sự phân cơng của lãnh đạo nhà trường, người thầy cần phải
tìm hiểu thật kỹ các đối tượng Đoàn viên thanh niên.
+ Thân là gần gũi, chuyện trị, có mối quan hệ mật thiết trong sáng với các Đoàn
viên thanh niên.
+ Thuần là giáo dục Đoàn viên bằng sức mạnh tâm lí và nề nếp, kỷ cương.

+ Thưởng là khen thưởng kịp thời những Đoàn viên đạt thành tích trong học tập
ở mỗi tuần, chú ý đến những điểm tiến bộ của các Đoàn viên cá biệt.
+ Trị là giáo dục những học sinh chưa tiến bộ và biết kết hợp chúng trong hoàn
cảnh cụ thể.
Giáo viên làm cơng tác Đồn cần có sự kết hợp hài hịa giữa 7 yếu tố đó
sẽ có khả năng làm tốt công tác vấn đề tư vấn nghề nghiệp cho Đồn viên. Từ đó
có khả năng đa dạng hóa các hoạt động ngoại khóa để nâng cao hiệu quả giáo
dục hướng nghiệp chọn ngành, chọn nghề.
2.3.2. Thứ hai, cần xây dựng kế hoạch giáo dục hướng nghiệp qua hoạt
động ngoại khóa cho tất cả Đồn viên thanh niên trong nhà trường.
Dưạ trên yêu cầu, nhiệm vụ năm học cùng với chỉ tiêu mà nhà trường định
hướng, kết hợp với kết quả nghiên cứu, tìm hiểu về đặc điểm nhân cách của
Đoàn viên thanh niên và quan trọng là mục tiêu chung của Đồn trường. Từ đó
Đồn thanh niên cùng phối hợp với nhà trường xây dựng kế hoạch giáo dục
hướng nghiệp cho Đoàn viên thanh niên qua hoạt động ngoại khóa. Kế hoạch
này nên xây dựng từ đầu năm học và theo các chủ đề hoạt động theo tháng và
được phê duyệt của nhà trường.
Hằng năm tại Việt nam, từ tháng 1 đến tháng 4 là khoảng thời gian phù hợp
với tư vấn hướng nghiệp cho học sinh và phụ huynh, trong đó trọng tâm nhất là
tháng 2 và tháng 3.Trên tình hình chung đó, tại trường THPT Lam Kinh, kế
hoạch giáo dục hướng nghiệp qua hoạt động ngoại khóa cho Đồn viên thanh
niên được xây dựng như sau:
Thời gian

Tháng 10/ 2016

Nội dung hoạt động
Các bài học đầu tiên của ĐVTN
về lập thân, lập nghiệp theo tư
tưởng đạo đức, phong cách

Hồ Chí Minh
7

Hình thức
Sinh hoạt
tập thể

Đối tượng

Đồn viên
thanh niên


Tháng 2/2017

Tháng 3/2017
Tháng 5/2017

Đoàn viên, thanh niên với chủ
trương lập nghiệp của Đảng
cộng sản Việt Nam
Đoàn viên thanh niên lập thân
lập nghiệp
Thanh niên làm theo lời Bác

Ngoại khóa

Đồn viên
thanh niên

Ngoại khóa

Đồn viên
thanh niên

Ngoại khóa

Đồn viên
thanh niên

Với kế hoạch được xây dựng cụ thể và khoa học, việc giáo dục hướng
nghiệp cho Đồn viên thanh niên qua hoạt động ngoại khóa sẽ được thực hiện có
hiệu quả.
2.3.3. Thứ ba, cần sử dụng đa dạng hóa các hình thức tổ chức hoạt động
ngoại khóa hướng nghiệp cho cho Đồn viên thanh niên.
2.3.3.1. Tổ chức ngoại khóa thơng qua các buổi sinh hoạt tại các chi đoàn
thanh niên: sinh hoạt 10 phút đầu giớ, sinh hoạt cuối tuần, sinh hoạt theo
chủ đề… Thành lập các nhóm câu lạc bộ nghề nghiệp để Đồn viên thanh
niên tham gia tìm hiểu về nghề nghiệp đó.
Một trong những biện pháp thiết thực để công tác giáo dục hướng nghiệp của
Đồn trường thực hiện có hiệu quả là đa dạng hóa các hoạt động ngoại khóa
hướng nghiệp tại lớp và nhà trường. Đây là hoạt động được tiến hành thường
xuyên, liên tục suốt cả năm học, khóa học. Với tư cách là “tư vấn hướng
nghiệp”, Đoàn thanh niên tổ chức xen kẽ vào buổi sinh hoạt dưới cờ với nội
dung hướng nghiệp theo nhiều hình thức: Hái hoa dân chủ, tìm hiểu về
nghề….Đặc biệt cịn có thể tổ chức các buổi ngoại khóa với các chủ đề: “Ước
mơ nghề nghiệp trong tương lai?”, “Đại học có phải là con đường duy nhất để
lập nghiệp?”, “ làm sao để lựa chọn được ngành nghề phù hợp?”…Hoạt động
ngoại khóa hướng nghiệp cho Đoàn viên thanh niên cần đảm bảo các yêu cầu và
nguyên tắc sau đây:

- Yêu cầu: qua thực tiễn tiến hành ngoại khóa nghề nghiệp cho Đồn viên
thanh niên trường phổ thông, tôi nhận thấy rằng để tiến hành một tiết ngoại khóa
có hiệu quả thì cần phải đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Đảm bảo tình khả thi: Ngoại khóa phải phù hợp với khả năng của đa số
Đoàn viên tham gia, điều kiện cơ sở vật chất của trường lớp. Các em cảm thấy
thích thú với giờ ngoại khóa.
+ Tăng cường sự tham gia và phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của học sinh. Tôn trọng và lắng nghe ý kiến của học sinh. Giải đáp thắc mắc của
các Đoàn viên cho thỏa đáng.
+ Đa dạng hóa các hình thức tổ chức, làm cho giờ ngoại khóa trở nên sinh
động, hấp dẫn.
8


+ Chuẩn bị kĩ lưỡng cho buổi ngoại khóa: Nội dung chương trình, khách
mời, tổ chức, cơ sở vật chất…
- Nguyên tắc: Chọn nghề là chọn cuộc đời, tuy nhiên hiện nay, khơng phải
tất cả Đồn viên thanh niên đều biết cách chọn đúng ngành, nghề để thi. Qua
thực tiễn cơng tác Đồn cho cần giáo dục hướng nghiệp cho Đoàn viên thanh
niên 4 nguyên tắc “phù hợp” sau đây:
+ Trước hết, nên chọn ngành theo sở thích và nguyện vọng của cá nhân:
Lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với nguyện vọng và sở thích của mình là yếu tố
quan trọng nhất. Bởi vì ngành nghề trong xã hội là rất phong phú, đa dạng, việc
chọn đúng nghề là động cơ để học sinh học tập tốt, cơ sở để học sinh có được
một cơng việc tốt và phù hợp với cuộc sống trong tương lai. Đặc biệt với những
ngành nghề mà học sinh yêu thích từ nhỏ, nếu bây giờ vẫn cịn u thích thì nên
tiếp tục theo đuổi vì khả năng phù hợp với bản thân sẽ rất cao.
+ Thêm đó, nên chọn theo năng lực của bản thân: Hầu hết phụ huynh đều
mong muốn cho con em mình vào Đại học. Đây là mong muốn tốt và hồn tồn
chính đáng. Tuy nhiên mỗi học sinh lại có một khả năng học tập riêng.

Vì thế mỗi Đồn viên thanh niên tự đánh giá năng lực của mình qua các kì
thi thử THPT Quốc gia trong và ngồi nhà trường, hoặc đánh giá về khả năng thi
cử của bản thân qua cơng thức mà Đồn thanh niên đã tư vấn. Thậm chí hỏi trực
tiếp giáo viên đang trực tiếp dạy mơn khối mà mình đang theo….Từ đó để chọn
lựa những trường và ngành nghề phù hợp với năng lực của mình.
Kinh nghiệm cho thấy, nếu học sinh học tập ở mức trung bình khá trở
xuống thì chỉ nên chọn những ngành nghề ở các trường Đại học với mức trung
bình hoặc chọn các trường Cao đẳng, Trung cấp, sau đó học liên thơng lên Đại
học. Khơng nên chọn trường theo phong trào, theo bạn bè…
+ Chọn ngành nghề cũng mang tính phù hợp với hồn cảnh gia đình: Gia
đình là một yếu tố quan trọng trong việc định hướng và phát triển nghề nghiệp
của học sinh. Do vậy việc chon trường khơng thể khơng dựa trên hồn cảnh gia
đình, đặc biệt là về điều kiện kinh tế. Những Đoàn viên thanh niên có hồn cảnh
kinh tế khó khăn cần phải cân nhắc trong việc lựa chọn trường thi và ngành thi.
Chẳng hạn như trường học xa hay gần?, học phí như thế nào? Chi phí sinh hoạt
nơi ở ra rao? Từ đó để chọn lựa cho phù hợp để giảm bớt gánh nặng chi phí cho
gia đình và áp lực kinh tế cho bản thân.
+ Ngoài ra, chọn ngành nghề cũng phải gắn theo nhu cầu của xã hội và
sự phù hợp với đòi hỏi của nghề nghiệp: Đây là vấn đề cực kì quan trọng bới
chúng ta khóa dự đoán được 5 năm, 10 năm hay lâu hơn nữa, xã hội cần ngành
nghề nào. Tuy nhiên, cũng có nhiều cách xác đinh được nhu cầu lao động và
ngành nghề trong xã hội như: Xem thông tin trên các trang wEB tuyển lao động
hằng năm, thông tin về định hướng cơ cấu ngành nghề của địa phương, của tỉnh
mình đang sinh sống, thậm chí là khu vực và cả đất nước. Trên cơ sở giáo viên
chủ nhiêm thu thập thông tin tư vấn cho các em, thông tin mà các em thu thập
được để lựa chọn ngành nghề thích hợp.
Việc lựa chọn ngành nghề theo nhu cầu xã hội sẽ góp phần đáp ứng được nhu
cầu lao động trong xã hội, giải quyết được nạn thất nghiệp trong xã hội, giảm sự
9

mất cân đối trong cơ cấu lao động và sẽ là cách tốt nhất để các em có thể phát
triển nghề nghiệp của mình trong tương lai.
Tuy vậy để làm tốt cơng tác giáo dục hướng nghiệp cho Đồn viên, Đoàn
thanh niên cần kết hợp với nhà trường và giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn
để đánh giá và phân loại năng lực của học sinh. Việc đánh giá này có thể xây
dựng theo các loại:
- Học lực: giỏi, khá, trung bình, yếu và kém.
- Khối thi theo định hướng: A, B, C, D…
Từ sự đánh giá, phân loại đó, Đồn thanh niên tư vấn hướng nghiệp cho phù
hợp với từng đối tượng Đồn viên.
Sau đây tơi xin được minh họa một buổi ngoại khóa giáo dục hướng
nghiệp cho Đoàn viên thanh niên tại trường THPT Lam Kinh
Chủ đề hoạt động tháng 3: THANH NIEÂN LẬP THÂN, LẬP NGHIỆP
Nội dung ngoại khóa: “BẠN SẼ LÀM NGHỀ GÌ TRONG TƯƠNG LAI ?”
A. MỤC TIÊU NGOẠI KHÓA:

Sau khi học xong chủ đề này Đoàn viên thanh niên - học sinh cần đạt được:
1. Kiến thức: Nhận thức đúng đắn, đầy đủ và sâu sắc hơn về vấn đề lựa chọn
nghề nghiệp.
2. Kĩ năng:
-Tự đánh giá, lựa chọn nghề phù hợp với năng lực, sở trường bản thân.
- Quan sát, suy luận logic, phân tích và trình bày.
- Hợp tác nhóm.
3. Giáo dục: Có suy nghĩ rõ ràng và đúng đắn vấn đề lựa chọn nghề nghiệp, lập
nghiệp trong giai đoạn hiện nay. Có thể xây dựng kế hoạch hành động cụ thể,
tích cực học tập và rèn luyện, thái độ nghiêm túc vấn đề lựa chọn nghề nghiệp
để có nghề nghiệp tương lai tốt.
B. CHUẨN BỊ

1. Giáo viên:
+ Giáo viên lên kế hoạch và xây dựng chi tiết nội dung ngoại khóa. Có thể trao
đổi thêm với giáo viên của cá bộ môn khác như: Tin học, Kỹ thuật, Sinh học,…
để nội dung thảo luận được phong phú hơn.
+ Máy chiếu, máy tính kết hợp với bài giảng điện tử soạn trên powerpoint.
+ Ampli, hệ thống loa phát thanh của nhà trường, bảng chấm cho giám khảo.
+ Bản in 1060 phiếu điều tra để kiểm tra kiến thức của Đoàn viên thanh niên
toàn trường sau khi tham gia buổi học ngoại khóa.
* Học sinh: Chuẩn bị tốt cho buổi ngoại khố:
+ Mỗi khối chọn ra 10 Đoàn viên thanh niên tham gia các đội chơi.
+ Học sinh tự tìm thêm các tư liệu liên quan đến các phần thi từ các nguồn tư
liệu trên Internet, SGK, ….
C. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC

- Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm kết hợp với hoạt động độc lập.
- Tổ chức dạy học nêu và giải quyết vấn đề.
- Kết hợp giữa phương pháp vấn đáp với phương pháp trực quan phát hiện
10


D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

Hoạt động 1:
Tun bố lí do, giới thiệu đại biểu và chương trình ngoại khóa (15 phút)
Hoạt động của
Hoạt động của GV
Nội dung cần đạt
ĐVTN-HS
* Ổn định tổ chức.
* Đồn viên thanh - Mục đích của ngoại

* GV (người dẫn chương niên tồn trường khóa: Nâng cao hiệu quả
trình – MC) Tun bố lí nhanh chóng ổn lựa chọn ngành, nghề cho
do, giới thiệu đại biểu, định chỗ ngồi và Đoàn viên thanh niên.
giới thiệu thành phần ban giữ trật tự.
giám khảo và chương
trình hoạt động.
* 5 đội thi đã được - Hình thức tổ chức hoạt
* MC đặt vấn đề và giới chọn lên sấu khấu động: thi tìm hiểu kiến
thiệu 5 đội chơi.
lần lượt tự giới thức và thể hiện khả năng
- Đội 1: Kĩ Thuật
thiệu sơ qua về đội cá nhân thông qua 3 phần
(Câu lạc bộ nghề kĩ chơi của mình và thi - Đại biểu: BGH nhà
thuật)
về vị trí mà ban tổ trường, BCH Đoàn.
chức đã sắp xếp.
- Người dẫn chương trình:
- Đội 2: Tài chính
Ban giám khảo: các thầy
(Câu lạc bộ nghề kế
cơ thuộc các bộ mơn Tốn
tốn-tài
chính-ngân
học, vật lí, Ngữ văn, tin
hàng).
học và Địa lí
- Đội 3: Hành chính
.( Câu lạc bộ nghề luật,
quản lí nhà nước).
- Đội 4: Công nghiệp

(câu lạc bộ nghề công
nghiệp, may mặc).
- Đội 5: Nông hải:
(Câu lạc bộ nghề Nông
nghiệp-hàng hải).
Hoạt động 2:
Phần thi thứ nhất: Phần chào hỏi (Thời gian 30 phút)
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần đạt
* GV thông qua thể lệ * 5 đội nắm vững
Ba đội chơi thực hiện
của phần thi thứ nhất được thể lệ phần thi phần chào hỏi của mình:
11


(Phụ lục kèm theo).

thứ nhất.

- Tiêu chí: đảm bảo
yêu cầu, dí dỏm, sáng
tạo....
- Điểm tối đa cho mỗi
đội chơi là 30 điểm.
* Ban giám khảo theo
dõi phần thi chào hỏi
của 5 đội và chấm
điểm cho mỗi đội.

* Ba đội lần lượt giới
thiệu về đội chơi theo - Đội: Kĩ Thuật
thứ tự bốc thăm. Mỗi
đội có 5 phút cho
phần thi chào hỏi giới - Đội: Tài chính
thiệu về đội chơi, về
chủ đề của hội thi.
- Đội: Hành chính

* GV: Cơng bố điểm * HS ghi nhận điểm - Đội: Công nghiệp
từng đội.
số đã đạt được
- Đội: Nông hải

.

Hoạt động 3:
Phần thi thứ hai: Phần thi hiểu biết: (Thời gian 30 phút)
Thi tìm hiểu về lựa chọn nghề và các loại nghề:

Hoạt động GV
* GV thơng qua
thể lệ của vịng
thi thứ hai (Phụ
lục kèm theo).
* Các đội cùng
thi và tìm hiểu về
các câu hỏi liên
quan đến nghề.
+ Mỗi đội thi sẽ

bốc thăm và trả
lời 1 câu hỏi.
+ Điểm cho mỗi
câu hỏi là 10
điểm.
*Ban giám khảo
theo dõi phần trả
lời của các đội,
căn cứ kết luận
của người dẫn
chương trình và
các yêu cầu của

Hoạt động của HS
Nội dung cần đạt
* 5 đội nắm vững Câu 1: Có mấy bước để chọn
được thể lệ phần thi ngành, chọn trường?
thứ hai, vòng thi thứ
nhất.
* Các thành viên
trong đội trao đổi,
thảo luận nhanh
chóng đưa ra đáp án
chung của đội. Các
đội chơi viết đáp án
lên bảng trắng và giơ
cao đáp án của mình.

Câu 2: Để chọn được nghề phù
hợp thì nên bắt đầu từ đâu?

Câu 3: Cách xác định lực học
chọn trường vừa sức là gì? Lấy ví
dụ?

* Học sinh thuộc các Câu 4: Theo yêu cầu của nghề,
đội ghi nhận thêm nghề được phân loại thành mấy
thông tin kiến thức lĩnh vực?
sau khi đã trải qua 15
câu hỏi.
12


biểu chấm để cho
điểm.
*GV: Cơng bố
điểm từng đội và
chuyển chương
trình sang hoạt
động tiếp theo
(Ban giám khảo
chuyển kết quả
điểm phần thi thứ
nhất để người
dẫn chương trình
cơng bố).
*Ban giám khảo
chấm điểm từng
đội

*HS ghi nhận điểm Câu 5: Theo bạn có các nguyên
số đã đạt được
nhân cơ bản nào dẫn đến sai lầm
trong chọn nghề?
* Các đội lần lượt trả
lời câu hỏi
* Các đội lần lượt trả
lời câu hỏi

Cụ thể các đội tìm hiểu chi tiết các nội dung như sau:
Câu 1: Theo các bạn có mấy bước để chọn ngành, chọn trường?
Đáp án: Có 6 bước:
- Học để làm gì?
- Bạn u thích ngành nghề gì?
- Tìm hiểu mơn thi, khối thi của nghề đó.
- Tìm hiểu về chương trình đào tạo nghề.
- Cân nhắc năng lực, sức khỏe và kinh tế gia đình với nghề.
- Quyết định chọn trường và làm thủ tục dự thi.
Câu 2: Để chọn được nghề phù hợp thì nên bắt đầu từ đâu? Cho ví dụ?
Đáp án:
- Tìm hiểu về nghề và nhu cầu của thị trường về nghề…Ví dụ: …
- Tiếp cận với nghề…Ví dụ…
- Tìm hiểu nơi đào tạo….Ví dụ…
- Tìm hiểu về bản thân trong khả năng phù hợp với nghề….Ví dụ…
Câu 3: Cách xác định lực học chọn trường vừa sức là gì? Lấy ví dụ?
Đáp án:
*Bước 1 - xác định khối thi nổi trội nhất theo sức học của bản thân.
- Muốn làm được điều này, phải căn cứ vào kết quả học tập của cả 3 năm học
( Đặc biệt là lớp 12). Sau đó tính điểm trung bình của các môn theo công thức:
ĐTB môn A ….= (ĐTB môn Alớp 10 + ĐTB môn A lớp 11 + ĐTB mơn A học

kì 1- lớp 12x2)/4.
Ví dụ.+ ĐTB mơn Tốn: (9,7+9,0+8,9×2)/4 = 9,1;
+ĐTB mơn Hóa: (8,4+8,0+8,3×2)/4 = 8,3;
13


+ĐTB mơn sinh: (8,0+8,4+8,0×2)/4 = 8,1.
Như vậy, điểm học tập khối B sẽ là: 9,1+8,3+8,1 = 25,5 điểm.
- Dựa trên điểm trung bình chung các mơn đó để xác định khối thi cho phù
hợp với bản thân.
*Bước 2 - Xác định khả năng tự làm bài thi tuyển sinh
- Bạn thử làm các đề tuyển sinh của các năm gần đây nhất và xác định khả
năng làm Bài.
- Gọi hệ số khả năng làm bài của bạn là T. Sau đó cộng điểm thi của các mơn
theo khối đã chọn lựa và tính T theo cơng thức:
T = (ĐIỂM THI MÔN 1+ ĐIỂM THI MÔN 2 + ĐIỂM THI MÔN 3): 30
Ví dụ, bạn thử làm đề thi tuyển sinh năm 2009 của ba môn khối B là 21 điểm,
nghĩa là hệ số T khối B của bạn sẽ là: 21/30=0,7.
* Bước 3 - Ước đoán kết quả thi Đại học, Cao đẳng:
- Sau khi đã có điểm học tập của từng khối thi, hệ số T, bạn bắt đầu tính tốn
mức điểm ước đạt của mình ứng với khối thi đã chọn cho kỳ thi sắp tới. Cách
tính dựa trên công thức: điểm học tập của khối thi nhân với T.
Ví dụ, với điểm học tập khối B của bạn là 25,5 điểm và hệ số T là 0,7, điểm ước
đạt của bạn là 25,5 x 0,7 = 17,8 điểm.
- Tiếp theo bạn tìm những ngành phù hợp với sở thích nghề nghiệp và có điểm
chuẩn phù hợp với mức điểm ước đạt của mình, lưu ý thêm các thơng tin về
ngành, nơi đào tạo, vị trí việc làm, mức học phí, tổ chức thi hay xét tuyển... để
quyết định ngành sẽ dự thi.
Câu 4: Theo yêu cầu của nghề, nghề được phân loại thành mấy lĩnh vực?
Đáp án: Có 8 lĩnh vực sau:

- Những nghề thuộc lĩnh vực hành chính: cán bộ, nhân viên văn phịng, đánh
máy, lưu trữ, kế tốn, kiểm tra, chấm cơng, soạn thảo cơng văn…
- Những nghề thuộc lĩnh vực tiếp xúc với con người: nhân viên bán hàng, những
thầy thuốc, thầy giáo, những người phục vụ khách sạn, những cán bộ tổ chức…
- Những nghề thợ (công nhân): Làm việc trong các ngành công nghiệp (thợ dệt,
thợ tiện, thợ phay, thợ nguội, thợ chỉnh công cụ …), trong các ngành tiểu thủ
công nghiệp (thợ thêu, thợ làm mây tre đan, sơn mài…), trong lĩnh vực dịch vụ
(cắt tóc, sửa chữa đồ dùng gia đình…) và rất nhiều loại thợ khác như lái tàu hỏa,
ô tô, xe điện, in ấn, xây dựng, khai thác tài nguyên…
- Những nghề trong lĩnh vực kỹ thuật: xây dựng, thủy lợi, giao thông…
- Những nghề trong lĩnh vực văn học và nghệ thuật: nhà văn, nhà thơ, nhà soạn
nhạc, nhà viết kịch, nhà ảo thuật, các diễn viên điện ảnh, xiếc, ca nhạc, nhà
nhiếp ảnh, nhà đạo diễn phim, người trang trí sân khấu và cửa hàng…
- Những nghề thuộc lĩnh vực nghiên cứu khoa học: Viện Y học cổ truyền, viện
nguyên tử, viện sử học, viện ngôn ngữ học…
- Những nghề tiếp xúc với thiên nhiên: nghề chăn nuôi gia súc, gia cầm, thuần
dưỡng súc vật, nghề trồng trọt, khai thác gỗ, trồng rừng, trồng hoa và cây
cảnh…
14


- Những nghề có điều kiện lao động đặc biệt: như lái máy bay thí nghiệm, du
hành vũ trụ, khai thác tài nghuyên dưới đáy biển, thám hiểm…
Câu 5: Theo bạn có các nguyên nhân cơ bản nào dẫn đến sai lầm trong
chọn nghề?
Đáp án:
+Loại nguyên nhân thứ nhất thuộc “thái độ khơng đúng”.
+ cịn loại ngun nhân thứ hai do thiếu hiểu biết về các nghề như:
- Cho rằng nghề thợ thấp kém hơn kỹ sư.
- Thành kiến với một số nghề trong xã hội.

-  Dựa dẫm vào ý kiến người khác.
-  Bị hấp dẫn bởi vẻ ngoài của nghề.
- Cho rằng đạt thành tích cao trong việc học tập một mơn văn hóa nào đó là làm
được nghề cần đến tri thức của mơn đó.
- Có quan niệm “tĩnh” về tính chất, nội dung lao động nghề nghiệp trong các
lĩnh vực sản xuất, quên mất những tác động mạnh mẽ của cách mạng khoa học
công nghệ ngày nay.
- Không đánh giá đúng năng lực lao động của bản thân nên lúng túng trong khi
chọn nghề.
- Thiếu sự hiểu biết về thể lực và sức khỏe của bản thân, lại khơng có đầy đủ
thơng tin về những chống chỉ định y học trong các nghề.
Hoạt động 4: Phần 3: Hùng biện theo chủ đề:
“Bạn sẽ làm gì trong tương lai ?”
+ Thời gian: Mỗi đội không quá 7 phút
+ Mỗi đội cử một đại diện lên thi phần hùng biện theo thứ tự đã bốc thăm.
+ Ban giám khảo nhận xét, cho điểm từng đội thi.
- Xen kẽ trong các phần thi trên là các tiết mục văn nghệ ca ngợi các ngành như:
“ Bài ca xây dựng”, “ Bài ca cây lúa”, “ Bài ca người giáo viên nhân dân”….
Hoạt động 5: Tổng kết (Thời gian: 10 phút)
1. Giáo viên đánh giá qua bảng điểm tổng hợp của các đội thi.
2. Đánh giá bài kiểm tra sau hoạt động ngoại khoá.
( Thời gian thực hiện trong 3 tiết học)
3. Khách mời phát biểu.
4. Ban thư kí tổng hợp điểm số của 5 đội. Trao giải thưởng
2.3.3.2. Tố chức tham quan các mơ hình kinh tế tại địa phương.
Các trường trung học phổ thơng hầu hết đều có vị trí ở các trung tâm của địa
phương. Mặc dù tiềm lực kinh tế- xã hội có sự khác nhau, song địa phương nào
cũng có những mơ hình ngành nghề riêng để Đồn viên thanh niên có thể tham
quan và lựa chọn ngành nghề.
Trường Trung học phổ thông Lam kinh chúng tôi nẵm trong cụm công

nghiệp Lam Sơn - Sao Vàng, là cụm cộng nghiệp phía tây của tỉnh Thanh Hóa.
15


Ở đây có nhiều cơng ty cơng nghiệp, doanh nghiệp đang hoạt động có hiệu quả
như: Cơng ty cổ phần mía đường Lam sơn, Cơng ty cổ phần giấy Mục Sơn,
Trung tâm điện lực 110KV… hay Sân bay Sao vàng, Nông trường Sao Vàng,
cảng hang không Thọ Xuân, khu công nghệ cao Lam Sơn….Thực tiễn đó sẽ là
điều kiện thuận lợi để các Đồn viên thanh niên có thể tham quan các mơ hình
và lựa chọn nghề nghiệp cho phù hợp.
Tuy nhiên, Đoàn viên thanh niên của chúng ta sẽ không thể được đi tham
quan thực tế nếu không được tổ chức. Bởi vâỵ, Đoàn thanh niên cần phải đảm
bảo các yêu cầu khi tổ chức tham quan là:
- Lập kế hoạch tham quan ngoại khóa cụ thể và phải được sự phê duyệt của
Ban giám hiệu nhà trường, sự đồng tình ủng hộ của phụ huynh học sinh. Đảm
bảo một thời gian hợp lý: có thể thực hiện 1 hoặc 2 lần trong một học kỳ
- Phối hợp với các cơ quan hay mơ hình nghề mà giáo viên thấy cần thiết,
thích hợp cho học sinh đến tham quan, học hỏi. Việc tạo điều kiện của họ là việc
có ý nghĩa quan trọng để buổi tham quan được thực hiện có hiệu quả.
- Tổ chức cho Đồn viên thanh niên tham quan nghiêm túc, khoa học. Đảm
bảo Đoàn viên tham gia một cách tích cực, hào hứng, xác định rõ cho các Đồn
viên biết mục đích của hoạt động ngoại khóa là tìm hiểu về ngành nghề chứ
khơng phải là một hoạt động giải trí ngồi giờ lên lớp.
- Sau hoạt động ngoại khóa, cần có sự rút kinh nghiệm và xem xét hiệu quả
đạt được thông qua hoạt động.
Việc tổ chức cho Đoàn viên thanh niên tham quan thực tiễn này có ý nghĩa
rất quan trọng . Qua đó sẽ giúp cho các em hiểu biết hơn về các loại ngành nghề
để lựa chọn cho mình ngành nghề phù hợp nhất.
2.3.3.3.Tổ chức cho học sinh giao lưu với các thế hệ học sinh hoặc những
người đã thành đạt trong nghề.

Các trường trung học phổ thông, đặc biệt là những trường có bề dày lịch sử
và thành tích đều có các thế hệ học sinh thành đạt, đang cơng tác ở địa phương
hoặc trong cả nước. Thêm đó hầu hết các địa phương đều có những thế hệ cơng
dân thành đạt hoặc những người đã thành đạt đến làm việc tại địa phương… Đây
sẽ là điều kiện để Đoàn thanh niên tổ chức cho Đoàn viên thanh niên giao lưu
với những người thành đạt này.
Việc tổ chức giao lưu với những người thành đạt này có thế thực hiện 1-2 lần
trong năm học theo các hình thức:
- Giao lưu với các thế hệ học sinh thành đạt qua các dịp tổ chức tri ân thầy
cô trong các ngày lễ lớn (Khai giảng năm học 5-9, ngày nhà giáo Việt Nam 2011, ngày trường nhận Huân, huy chương, kỉ niệm ngày thành lập trường…).Tại
trường THPT Lam Kinh đã tổ chức thực sự thành công giao lưu các thế hệ học
sinh Sao Vàng – Lam Kinh nhân kỉ niệm 40 năm thành lập trường và đón trường
chuẩn quốc gia (18/11/2017).
- Mời các thế hệ học sinh hoặc những người đã thành đạt giao lưu, nói
chuyện với học sinh qua các buổi ngoại khóa về con đường học tập và nghề
nghiệp của mình.
16


- Thậm chí có thể giao lưu với họ qua thông tin liên lạc, hỏi những người
thân đã thành đạt trong gia đình về ngành nghề….
Việc giao lưu với các thế hệ học sinh hoặc những người đã thành đạt khơng
những giúp cho Đồn viên thanh niên có thêm động cơ để học tập mà còn hiểu
thêm về ngành nghề một cách dễ dàng và sát thực nhất. Hình thức này cũng góp
phần quan trọng vào việc lực chọn đúng đắn ngành nghề của học sinh.
2.3.3.4. Tổ chức gặp gỡ, tư vấn cho phụ huynh học sinh về nghề nghiệp và
lựa chọn nghề nghiệp cho con em họ.
Công tác hướng nghiệp cho Đồn viên thanh niên ở trường phổ thơng
khơng chỉ là hoạt động có ý nghĩa lớn trong cơng tác phân luồng giáo dục, phù
hợp với xu hướng phát triển kinh tê- xã hội của đất nước, mà còn là biện pháp

hiệu quả giúp cho phụ huynh, học sinh đỡ tốn kém về thời gian và tiền bạc trong
thi cử, chọn nghề. Bởi vây trong việc giáo dục hướng nghiệp cho học Đoàn viên
thanh niên, Đoàn thanh niên cần gặp gỡ và tư vấn cho phụ huynh về ngành nghề
để con em họ lựa chọn cho đúng đắn.
Đoàn thanh niên cũng cần cần phải thu thập thông tin về điểm chuẩn,
tuyển sinh cao đẳng, Đại Học, trường nghề trong năm tư vấn và những năm
trước đó để tư vấn cho phụ huynh và học sinh. Việc tư vấn cho phụ huynh được
tiến hành nhiều lần trong năm theo các hình thức:
- Giáo viên có thể thơng qua các buổi họp phụ huynh trong năm học. Năm học
lớp 12, việc họp phụ huynh được tiến hành nhiều lần (Từ 3-4 lần trở lên) theo kế
hoạch của nhà trường. Do vậy, giáo viên chủ nhiệm có thể kết hợp các buổi họp
phụ huynh này để tư vấn ngành nghề cho phụ huynh định hướng cho con cái.
- Mời phụ huynh đến dự các buổi tư vấn hướng nghiệp do nhà trường tổ chức,
đặc biệt là các buổi ngoại khóa mà giáo viên chủ nhiệm tổ chức cho học sinh.
- Tổ chức buổi tư vấn trực tiếp về ngành nghề cho phụ huynh và học sinh cùng
tham gia tại lớp. Việc tổ chức này nên tiến hành vào tháng 2 hoặc tháng 3- Thời
điểm học sinh chuẩn bị làm hồ sơ tuyển sinh.
Như vậy việc giáo dục hướng nghiệp cho Đoàn viên thanh niên có thế tiến
hành theo nhiều hình thức. Sự đa dang hóa hình thức đó sẽ góp phần khơng nhỏ
cho Đoàn viên thanh niên hiểu về ngành nghề một cách tồn diện. Từ đó lực
chọn nghề nghiệp phù hợp cho mình.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Thông qua việc áp dụng các biện pháp giáo dục hướng nhiệp cho Đồn
viên thanh niên thơng qua hoạt động ngoại khóa ở trường THPT, cá nhân tơi
nhận thấy sự thay đổi lớn về hiệu quả của giáo dục hướng nghiệp cho Đồn viên
thanh niên. Cùng nhờ đó mà việc chọn ngành, chọn nghề và xác định tương lai
của Đoàn viên thanh niên đã thu dược hiệu quả cao.
Qua việc chấm bài bài thu hoạch Đoàn viên thanh niên hiểu biết về ngành
nghề và theo dõi quá trình hoạt động của Đoàn viên thanh niên toàn trường

17


trong năm học 2016 - 2017, so sánh kết quả của năm học trước, tơi nhận thấy có
sự khác biệt rõ rệt theo chiều hướng tích cực đi lên.
Để kiểm nghiệm hiệu quả các biện pháp, cá nhân đã kiểm nghiệm Đoàn viên
thanh niên ở trường THPT lam Kinh qua hai năm học 2015 - 2016 và 20162017. Qua đó rút ra tính khả thi của nó trong thực tiễn giáo dục.
- Phương pháp tiến hành:
+ Năm thực nghiệm (2016 - 2017): Áp dụng các các biện pháp giáo dục
hướng nghiệp cho Đoàn viên thanh niên qua các hoạt động ngoại khóa ở trường
THPT.
+ Năm đối chứng (2015-2016): Khơng áp dụng các các biện pháp giáo dục
hướng nghiệp cho Đoàn viên thanh niên qua các hoạt động ngoại khóa ở trường
THPT.
- Kết quả thực nghiệm: có sự chênh lệch giữa năm thực nghiệm và năm đối
chứng về tỉ lệ Đoàn viên thanh niên lớp 12 lựa chọn nghề nghiệp. Cụ thể là có
sự chênh lệch về tỉ lệ học sinh thi đậu Đại học, cao đẳng, trung cấp hoặc chọn
nghề, tỉ lệ học sinh bị thất nghiệp do không chọn đúng nghề. Cụ thể là:

Năm học

Tổng
số học
sinh

Số lượng học
sinh đậu cao
đắng, đại học
Số lượng

2015-2016

380

146

2016-2017

372

192

Số lượng học
sinh học trung
cấp và học nghề

Số lượng học sinh
Thất nghiệp

Số
lượng

%

Số
lượng

54

14,2

180

105

28,2

75

%
38,
4
51,
6

%
47,4
20,2

Hiệu quả qua kiểm nghiệm cho thấy Đoàn viên thanh niên lớp 12 sau khi
được giáo dục hướng nghiệp qua các hoạt động ngoại khóa đã thực sự nhận thức
được sự cần thiết của việc chọn đúng nghề và sự phù hợp với bản thân. Nhờ đó
mà đã lựa chọn đúng ngành nghề phù hợp với năng lực, sở trường, điều kiện
kinh tế của bản thân và nhu cầu của xã hội. Qua đó định hướng và xây dựng
tương lai tốt đẹp cho bản thân mình.

18


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

3.1. Kết luận.
Sáng kiến kinh nghiệm này qua trải nghiệm thực tế, tôi nhận thấy rằng cơng
tác giáo dục hướng nghiệp cho Đồn viên thanh niên qua hoạt động ngoại khóa
ở trường THPT là cơng việc có ý nghĩa vơ cùng quan trọng. Nhất là trước thực
trạng đa dạng hóa ngành nghề và hệ thống trường học như hiện nay.
Trong quá trình giáo dục giáo dục hướng nghiệp cho Đoàn viên thanh niên
qua hoạt động ngoại khóa ở trường THPT, chúng ta khơng nên áp dụng rập
khn máy móc bất kỳ một biện pháp pháp giáo dục tiên tiến nào, mà nên “Dĩ
bất biến, ứng vạn biến”. Để đạt được mục đích giáo dục, cần phải biết chọn biện
pháp thích hợp với đặc điểm riêng của từng trường, từng địa phương và từng đối
tượng học sinh. Qua đó kết hợp đồng thời “Đa dạng hóa” các hoạt động ngoại
khóa để cơng tác giáo dục đạo đức cho Đoàn viên thanh niên đạt kết quả cao
hơn.
Muốn duy trì tốt thành quả giáo dục hướng nghiêp, cần có sự phối hợp chặt
chẽ hoạt động giáo dục với các phong trào và những hoạt động khác, đặc biệt
cần phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, Nhà trường với Chi Hội cha mẹ học sinh,
các đoàn thể trong trường… để tạo sức mạnh toàn xã hội cùng giáo dục thế hệ
trẻ đồng thời giữ vững được hướng đi đúng. Đúng với lời dạy của chủ tịch Hồ
Chí Minh với thanh niên: “Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta mà phải hỏi rằng
ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay”, nhằm xứng đáng hơn nữa với tinh thần
thanh niên thế hệ Hồ Chí Minh “đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”.
3.2. Kiến nghị.
Từ việc phân tích thực trạng và đề ra một số biện pháp nâng cao hiệu quả
đạo đức cho Đoàn viên thanh niên qua việc học tập và làm theo tư tưởng đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh ở trường THPT, cá nhân xin mạnh dạn đưa ra
một số kiến nghị nhằm nâng cao hơn nữa công tác giáo dục như sau:
Một là: Nhà trường cần xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết và hiệu quả cho học
sinh - Đồn viên thanh về cơng tác hướng nghiệp phù hợp.
Hai là: Bộ GD-ĐT, Sở GD-ĐT cần có chủ trương tập huấn cơng tác Đồn phù
hợp cho giáo viên ở trường THPT. Đồng thời tăng thời lượng tiết công tác cho

giáo viên phụ trách công tác Đoàn để làm tốt hơn nhiệm vụ giáo dục đạo đức
cho Đoàn viên thanh niên.
Ba là: Nhà trường cần đa dạng hóa và đi vào chiều sâu hơn nữa các hoạt động
ngoại khóa nhằm giáo dục đạo đức cho Đồn viên thanh niên.
Trên đây là một vài suy nghĩ góp nhặt, trăn trở, xin được chia sẻ với đồng
nghiệp, rất mong sự đóng góp thêm cho sáng kiến này được hồn thiện hơn nữa.
Xin trân trọng cảm ơn!

19


Xác nhận của thủ trưởng đơn vị

Thanh Hóa, ngày 28/5/2018
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung
của người khác.

Lê Thị Hoa

20


21