(Sáng kiến kinh nghiệm) TÍCH hợp PHỔ BIẾN GIÁO dục PHÁP LUẬT để GIẢNG dạy bài THỰC HIỆN PHÁP LUẬT – GDCD 12

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

TRƯỜNG THPT HẬU LỘC 3
---------------o0o---------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:

“TÍCH HỢP PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT ĐỂ GIẢNG
DẠY BÀI: THỰC HIỆN PHÁP LUẬT – GDCD 12”.

Người thực hiện: Mai Thị Giang.
Chức vụ: Giáo viên.
SKKN thuộc mơn: GDCD.

THANH HĨA, NĂM 2019
0


MỤC LỤC
Nội dung
1. Mở đầu
1.1 Lý do chọn đề tài
1.2 Mục đích nghiên cứu
1.3 Đối tượng nghiên cứu
1.4 Phương pháp nghiên cứu
1.5 Điểm mới của SKKN
2. Nội dung SKKN
2.1 Cơ sở lý luận của SKKN
2.2 Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng SKKN
2.3 Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.4 Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục của bản thân, đồng

nghiệp và nhà trường
3. Kết luận, kiến nghị
3.1 Kết luận
3.2 Kiến nghị

Trang
1
2
3
3
3
4
5
6
16
17
18

1


1. LỜI MỞ ĐẦU.
1.1. Lý do chọn đề tài:
Thứ nhất: Điều 2 luật giáo dục khẳng định: Mục tiêu của giáo dục là đào tạo
con người Việt Nam phát triển tồn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ
và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng đọc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội: hình
thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu
cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Do đó ngành giáo dục có nhiệm vụ quan trọng với sự phát triển toàn diện của con
người Việt Nam trong đó có việc hình thành ý thức pháp luật, văn hóa pháp lý

trong nhân dân. Hoạt động giáo dục pháp luật là một hoạt động giáo dục cụ thể gắn
bó hữu cơ với hoạt động giáo dục nói chung. Nội dung giáo dục pháp luật là một
phần của nội dung chương trình giáo dục ở các cấp học. Nói cách khác, giáo dục
pháp luật là một hoạt động tự thân, thường xuyên của ngành giáo dục. Giáo dục
pháp luật khơng chỉ góp phần ổn định hoạt động của ngành mà cịn góp phần trực
tiếp vào việc nâng cao chất lượng giáo dục. Trước yêu cầu của sự nghiệp cơng
nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa và hội nhập quốc tế, công tác phổ biến giáo dục pháp luật của ngành cần
được tăng cường thường xuyên, liên tục, ở tầm cao hơn nhằm nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực của đất nước.
Thứ hai: Xu hướng những kẻ phạm tội ở tuổi vị thành niên ngày càng nhiều
làm dấy lên những lo lắng, quan ngại trong dư luận xã hội. Có thể nhận thấy, ngồi
những nhân tố như: hồn cảnh, mơi trường sống, phương pháp giáo dục của gia
đình, một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn tới tình trạng trên là những
khoảng trống chưa được khỏa lấp trong công tác giáo dục pháp luật cho học
sinh. Trong chương trình GDCD ở bậc học phổ thơng, những kiến thức cơ bản về
pháp luật đã được đưa vào giảng dạy hoặc được lồng ghép tích hợp. Mặc dù vậy,
do hạn chế về thời lượng, cùng với đó là phương pháp truyền thụ của giáo viên
chưa thực sự sinh động, hấp dẫn, những kiến thức pháp luật cần thiết thì cịn phổ
biến chung chung nên học sinh thường có suy nghĩ rằng lứa tuổi các em chưa phải
chịu trách nhiệm pháp lý hoặc có chăng thì chỉ là cảnh cáo. Chính những nhận
thức, hiểu biết về pháp luật cịn hạn chế, mơ hồ đã dẫn đến ý thức chấp hành pháp
luật chưa tốt, thậm chí là có những hành vi coi thường pháp luật. Chỉ đến khi bị các
cơ quan chức năng phát hiện, xử lý thì mọi sự đã muộn, những hậu quả đáng tiếc đã
xảy ra.
Khơng ít học sinh khi được hỏi về độ tuổi phải chịu trách nhiệm pháp lý cho
hành vi vi phạm pháp luật thì các em trả lời rằng “đủ 18 tuổi trở lên”. Hiểu như vậy
2

là hết sức nhầm lẫn, bởi vì theo Điều 18 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy
định: “Người từ đủ mười tám tuổi trở lên là người thành niên. Người chưa đủ mười
tám tuổi là người chưa thành niên”. Cũng tại điểm a, khoản 1, điều 5 Luật xử lý vi
phạm hành chính năm 2012 quy định: “Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi bị xử
phạt vi phạm hành chính về vi phạm hành chính do cố ý; người từ đủ 16 tuổi trở lên
bị xử phạt vi phạm hành chính về mọi vi phạm hành chính”.Và Điều 12- Bộ Luật
hình sự quy định : “Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về
mọi tội phạm; Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách
nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm
trọng”…
Như vậy, theo quy định của pháp luật hiện hành thì lứa tuổi vị thành niên nói
chung và lứa tuổi học sinh THPT nói riêng vẫn phải chịu trách nhiệm hành chính,
trách nhiệm hình sự. Do đó, việc trang bị những kiến thức, hiểu biết pháp luật cho
học sinh ở bậc học này vì thế là rất cần thiết.
Tuy nhiên, trên thực tế, công tác giáo dục pháp luật cho học sinh ở bậc THPT
vẫn chưa mang lại những kết quả như mong muốn. Nhiều kiến thức pháp luật quan
trọng, gần gũi với cuộc sống đã được đưa vào chương trình mơn Giáo dục cơng dân
lớp 12. Mặc dù vậy, trong suy nghĩ của khơng ít học sinh hiện nay, Giáo dục công
dân vẫn được xem là một “môn phụ” nên không mấy quan tâm, mặn mà.
Đã có khơng ít học sinh phải bỏ dở chuyện học hành, thậm chí bị xử lý trước
pháp luật bởi những hành vi bột phát, nông nổi bắt nguồn từ sự thiếu hiểu biết về
kiến thức pháp luật, thiếu sự quan tâm giáo dục từ gia đình và những tác động xấu
từ xã hội.
Do đó, giáo dục pháp luật cho học sinh đang là điều rất cần thiết .Việc làm
này nhất thiết phải có sự đồng thuận, thống nhất từ gia đình, nhà trường đến cộng
đồng nhằm xây dựng mơi trường xã hội lành mạnh, từ đó, ảnh hưởng tích cực tới
sự phát triển và hoàn thiện nhân cách của mỡi học sinh.
Chính vì hai lí dotrên nên tơi mạnh dạn đưa nội tích hợp phổ biến pháp luật vào
trong các bài học pháp luật nhằm mục đích tăng cường ý thức pháp luật của cán bộ,
công nhân viên, học sinh trong nhà trường đảm bảo để mọi thành viên “ Sống và làm

việc theo Hiến pháp và pháp luật”.
Qua đó tơi khẳng định lý do lựa chọn vấn đề “ Tích hợp phổ biến giáo dục
pháp luật vào giảng dạy bài: Thực hiện pháp luật – GDCD 12”. Để viết sáng kiến
kinh nghiệm là cần thiết.
1.2. Mục đích nghiên cứu đề tài:
Tích hợp văn bản pháp luật vào bài Thực hiện pháp luật – GDCD 12 nhằm:
3


+ Góp phần trang bị cho học sinh những hiểu biết cần thiết, cơ bản về các văn bản
luật.
+ Giáo dục ý thức pháp luật cho học sinh, để học sinh trách hoặc là kiềm chế
những việc làm trái pháp luật, giáo dục ý thức tôn trọng pháp luật, củng cố niềm tin
ở tính nghiêm minh của pháp luật.
+ Phát triển cho học sinh các kĩ năng thực hành, kĩ năng phát hiện và xử lí tích
cực trong cuộc sống.
+ Kích thích sự hứng thú học tập của học sinh, giúp học sinh nhận thức bài học
nhanh hơn, góp phần nâng cao hiệu quả bài học.
1.3. Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Bài Thực hiện pháp luật - GDCD 12
Sáng kiến tập trung nghiên cứu vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục phổ biến
pháp luật cho học sinh. Thông qua bài : Thực hiện pháp luật - GDCD 12.
1.4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài: Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng
một số phương pháp nghiên cứu sau đây:
+ Phương pháp thảo luận lớp, nhóm.
+ Phương pháp xử lí tình huống.
+ Phương pháp thuyết trình, giảng giãi.
1.5. Những điểm mới của sáng kiến.
- Đề tài có ba cái hay và mới như sau:
+Vấn đề tích hợp trong giáo dục là vấn đề đang được quan tâm, nhưng nhiều
người đang lúng túng trong việc tìm cách tích hợp, thiếu kỹ năng và kiến thức thực

tiễn nên hiệu quả chưa cao.
+Vấn đề phổ biến giáo dục pháp luật trong trường học đang là vấn đề cần được
quan tâm sâu sắc, đặc biệt trường THPT Hậu Lộc 3 lại đang đóng trên địa phương
thực trạng vi phạm pháp luật đang diễn ra nghiêm trọng là xã Thành Lộc (nơi được
xem là đại bản danh buôn bán chó nổi tiếng cả nước) với nhiều tệ nạn như trộm
cắp, ma túy, bài bạc…và các xã lân cận quanh khu vực quốc lộ 1A.
Vì vậy với mục đích vừa cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản của mục
tiêu bài học, vừa giáo dục cho các em các quy định của Pháp luật trong các lĩnh vực
của đời sống xã hội. Giúp các em biết phân biệt cái đúng cái sai, hành xử văn minh
để không vi phạm pháp luật. Đồng thời đấu tranh, phê phán, tố cáo những hành vi
vi phạm pháp luật , biết bảo vệ cái đúng, cái tốt trong xã hội.
+ Việc sử dụng việc giáo dục phổ biến pháp luật sẽ giúp học sinh liên hệ lí
thuyết với thực tiễn tránh được sự nhàm chán, nặng nề của môn học. Giúp bài học
trở nên sinh động hơn và học sinh học tập tích cực chủ động tham gia vào vào quá
4


trình học tập, có cơ hội phát hiện những vi phạm pháp luật trong đời sống và tìm
cách giải quyết vấn đề một cách đọc lập.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
2.1. Cơ sở lý luận:
Cơ sở lý luận của sáng kiến đó là:
1. Chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật trong nhà trường. Xuất phát từ mục tiêu giáo dục và đào tạo toàn diện của
các nhà trường, từ yêu cầu tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, ngay từ đầu
những năm 80, Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương đưa giáo dục pháp luật vào nhà
trường. Các Nghị quyết quan trọng của Đảng từ Nghị quyết số 14/TU ngày
11/01/1979 về cải cách giáo dục đến các nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ
V,VI,VII đều đã thể hiện nhất quán chủ trương đó và nhấn mạnh vai trò của phổ
biến giáo dục pháp luật trong quá trình xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa

Việt Nam. Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ V, khẳng định: “ Các cấp uỷ
Đảng, các cơ quan Nhà nước và các đoàn thể phải thường xuyên giải thích pháp
luật trong các tầng lớp nhân dân, đưa việc giáo dục pháp luật vào các trường học,
các cấp học, xây dựng ý thức sống có pháp luật và tôn trọng pháp luật”.
Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng tồn quốc lần thứ VII nhấn mạnh : “Coi trọng
cơng tác giáo dục tuyên truyền, giải thích pháp luật, đưa việc dạy pháp luật vào hệ
thống các trường của đảng, của Nhà nước (kể cả các trường phổ thông, đại học) của
các đoàn thể nhân dân. Cán bộ quản lý các cấp từ trung ương đến đơn vị cơ sở phải
có kiến thức về quản lý hành chính và hiểu biết về pháp luật, cần sử dụng nhiều
hình thức và biện pháp để giáo dục, nâng cao ý thức pháp luật và làm tư vấn pháp
luật cho nhân dân”.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ hai (khoá VIII) về “về định hướng
chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo trong thời kỳ cơng nghiệp hố, hiện đại hố
và nhiệm vụ đến năm 2000” đã xác định mục tiêu của giáo dục trong giai đoạn hiện
nay là “xây dựng những con người và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường xây dựng
và bảo vệ tổ quốc”; “coi trọng giáo dục chính trị, tư tưởng, nhân cách, khả nǎng tư
duy sáng tạo và nǎng lực thực hành”. Để thực hiện mục tiêu này, một trong những
giải pháp được Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ hai (khoá VIII) đề ra là:
“Tǎng cường giáo dục công dân, giáo dục tư tưởng - đạo đức, lòng yêu nước, chủ
nghĩa Mác-Lênin, đưa việc giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh vào nhà trường phù
hợp với lứa tuổi và với từng bậc học”.
Với quan niệm phổ biến, giáo dục pháp luật, đặc biệt là giáo dục pháp luật cho
học sinh trong các nhà trường là giáo dục đạo đức, lối sống, giáo dục ý thức công
dân, ý thức làm người, Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản pháp luật thể chế
hoá các Nghị quyết của Đảng, khẳng định vai trò chiến lược của công tác giáo dục
5


pháp luật trong nhà trường, tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thực hiện phổ

biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường.
Chỉ thị số 300/CT về một số công tác trước mắt nhằm tăng cường quản lý nhà
nước bằng pháp luật đã giao nhiệm vụ cho Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Giáo dục,
Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp đưa môn giáo dục pháp luật vào chương
trình giảng dạy tại các trường phổ thơng, đại học và trung học chuyên nghiệp trong
cả nước.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN.
- Môn GDCD là mơn học đóng vai trị quan trọng trong việc hình thành nhân
cách, lối sống của học sinh, giáo dục cho các em những phẩm chất và năng lực
cần thiết để trở thành người cơng dân tốt có ích cho xã hội.
Tuy nhiên hiện nay dưới tác động của cơ chế thị trường, những tư tưởng lệch
lạc, lên lỏi và xâm nhập vào đại bộ phận thanh thiếu niên, một số học sinh tỏ
thái độ ngang ngược, hung hăng, có những hành vi không đúng pháp luật như:
Bạo lực học đường, đánh người vì những lí do vụn vặt, vi phạm pháp luật giao
thông đường bộ như chở 2, chở 3, phóng nhanh vượt ẩu, khơng đội mũ bảo
hiểm, quay cóp , gian lận trong thi cử, ngược đãi ông bà , cha mẹ. Đặc biệt
nghiêm trong hơn là những hành vi môi giới mại dâm, cướp của, giết người,
buôn bán ma túy… gây ra nhiều hiểm họa cho gia đình- nhà trường- xã hội.
Chính vì vậy để thay đổi cách sống, cách ứng xử, suy nghĩ của học sinh thì
chúng ta cần phải giáo dục ý thức pháp luật cho các em. Giáo dục cho các em có
trách nhiệm với gia đình, nhà trường và xã hội là rất cần thiết. Đặc biệt là đối
tượng học sinh lớp 12 lứa tuổi vừa trẻ con, vừa thể hiện mình là người lớn để
các em nắm bắt và xử sự đúng pháp luật, biến các quy tắc xử sự trong cuộc sống
thành hành vi hợp pháp của mình, góp phần xây dựng xã hội ngày càng phát
triển văn minh.
- Trường THPT Hậu Lộc 3 là một đơn vị nằm trên vùng Tây Bắc của Huyện Hậu
Lộc, đây là vùng mà phần lớn nhân dân có điều kiện kinh tế cịn rất khó khăn so
với điều kiện kinh tế của nhân dân các vùng khác trong huyện và trong tỉnh. Do vậy
ý thức của các tầng lớp nhân dân trong vùng, của học sinh còn nhiều hạn chế đặc
biệt là ý thức về thực hiện pháp luật đang ở mức đáng báo động.

Địa bàn trường đang đóng là nơi có tình tình trật tự an ninh, an toàn xã hội hết
sức phức tạp tiêu biểu là xã Thành Lộc nơi được xem làm đại bản danh bn chó
xun quốc gia vì vậy mà tình trạng vi phạm pháp luật cũng diễn ra rất nghiêm
trọng. Ở đây có rất nhiều trường hợp vi phạm về trộm cắp tài sản, buôn ma túy, sử
dụng ma túy, đánh bạc… Chính vì vậy mà nó là vấn đề cần được nghiên cứu để tạo
hiệu ứng tốt cho học sinh trong việc thực hiện pháp luật.
Ngày nay xã hội càng phát triển thì nhu cầu của con người cũng thay đổi và phát
triển. Vì vậy yêu cầu xã hội cũng đặt ra cho con người ngày càng tăng cao, bên
cạnh năng lực về trí tuệ, tư duy, con người cũng phải có đạo đức. Đặc biệt là việc
6


sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật trong Nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa là rất quan trọng. Vì vậy các em cần phải được giáo dục về pháp luật để
trở thành những công dân mới vừa hồng vừa chuyên.
Xuất phát từ nhận thức về vai trị, vị trí mơn GDCD trong việc thực hiện mục tiêu
phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH-HĐH đất nước;
Trên cơ sở nhận thức lí luận khoa học cũng như q trình tích luỹ kinh nghiệm dạy
học bộ môn GDCD ở trường THPT, tôi mạnh dạn thực hiện đề tài: “ Tích hợp giáo
dục phổ biến pháp luật thông nội dung bài: Thực hiện pháp luật – GDCD 12”.
Từ thực tế đó cho chúng ta thấy rằng trong những năm qua việc giảng dạy
phần công dân với pháp luật ở lớp 12 trong các trường THPT là chưa cao. Cụ thể là
năm học 2017 – 2018 khi chưa đưa sáng kiến “Tích hợp phổ biến giáo dục pháp
luật qua bài Thực hiện pháp luật – GDCD 12”.
- Em hãy xác định
ý kiến học sinh (%)
TT các hành vi vi phạm Xác định đúng Xác định
Xác định
không đúng
không rõ

pháp luật hiện nay?
- Độ tuổi phải chịu
trách nhiệm pháp lí
là bao nhiêu?
1
12A1
12%
70%
18%
2
12A2
10%
70%
20%
3
12A3
14%
65%
11%
4
12A4
8%
75%
17%
5
12A5
7%
80%
13%
Trước thực trạng trên và qua thực tế dạy học môn GDCD ở trường Trung học

phổ thơng để góp phần vào việc dạy - học tốt mơn GDCD, tơi xin mạnh dạn được
đóng góp một số sáng kiến trong việc dạy học môn GDCD trong trường THPT
bằng việc : “ Tích hợp phổ biến giáo dục pháp luật thông qua bài: Thực hiện
pháp luật - GDCD 12”.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:

Bài 2: THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
I. MỤC TIÊU:
1. Về kiến thức:
- Giúp cho học sinh nêu được: khái niệm thực hiện pháp luật, các hình thức thực
hiện pháp luật .
- Hiểu được thế nào là vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí, các loại vi
phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí .
2. Về kỹ năng :
- Nhận biết được hành vi vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí đối với
hành vi vi phạm
7


- Biết cách thực hiện pháp luật phù hợp với lứa tuổi .
3. Về thái độ :
- Có ý thức tôn trọng pháp luật; ủng hộ các hành vi đúng và phê phán các
hành vi làm trái quy định của pháp luật.
II. CÁC NĂNG LỰC HƯỚNG TỚI HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN Ở
HỌC SINH.
- Năng lực hợp tác, năng lực tư duy phê phán, năng lực nhận thức thực tiễn…
III. CÁC PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CĨ THỂ SỬ
DỤNG.
- Thảo luận lớp, nhóm
- Xử lí tình huống…

IV. TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Sgk lớp 12.
- Hiến pháp năm 2013. Luật phòng chống ma túy. Bộ luật hình sự…
- Truyện đọc, tình huống pháp luật liên quan đến bài học
- Máy chiếu projecter,Giấy A0, A4, bút dạ, băng dính…
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
1. Giới thiệu bài: Giáo viên chiếu 1 vài hiện tượng vi phạm pháp luật về bảo vệ
môi trường, buôn bán ma túy.

Nước thải chưa qua xử lí gây ơ nhimễ mơi trường.
8


Bộ công an phá đường dây 300 kg ma túy từ tam giác vàng vào Việt Nam.
Sau đó GV đặt câu hỏi cho học sinh:
1, Em hãy phân tích tác hại, hậu quả của các vi phạm đó.
2, Hành vi vi phạm đó được xử lí như thế nào? Kết quả của việc xử lí đó có tác
dụng gì?
=> Từ đó dẫn dắt học sinh thấy được sự cần thiết phải tìm hiểu một số nội
dung Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực buôn bán ma túy và bảo vệ môi trường
tương ứng với nội dung bài.
2. Dạy bài mới.
Hoạt động 1 : Thảo luận lớp để tìm hiểu khái niệm thực hiện pháp luật.
* Mục tiêu: Giúp học sinh nêu được khái niệm thực hiện pháp luật.
* Cách tiến hành:
Bước 1: Giáo viên sử dụng máy chiếu Projector cho học sinh xem một số hình
ảnh về việc cá nhân, tổ chức khơng thực hiện pháp luật về Luật phịng chống buôn
lậu, Luật giao thông đường bộ.

9

Lực lượng hải quan, công an tỉnh Quảng Ninh phát hiện và xử lí
bn lậu thuốc lá

Học sinh tham gia giao thông không đội mũ bảo
hiểm.
Bước 2: Giáo viên yêu cầu học sinh xem hình ảnh và đặt câu hỏi.
Hỏi: Em có đồng tình với những việc làm đó hay không? Tại sao.
10


- HS thảo luận lớp về các hình ảnh đó.
- GV ghi tóm tắt ý kiến của học sinh lên bảng.
- GV nêu tiếp câu hỏi: Em hiểu thế nào là thực hiện pháp luật?
- HS thảo lậu trả lời.
GV: Kết luận.
Trước hết giáo viên giới thiệu: Khoản 2 Điều 30 Luật giao thông
đường bộ năm 2008 đã quy định rõ: “ Người điều khiển, người ngồi
trên xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy phải đội mũ
bảo hiểm có cài quai đúng quy cách”; Luật phịng chống bn lậu
và gian lận thương mại.
- Khơng đồng tình với những việc làm trên.
- Vì:
+ Làm như vậy là khơng tn Pháp luật phịng chống bn lậu,
pháp luật giao thông đường bộ.
+ Đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông, không buôn bán hàng
giả, hàng lậu là quy định ai cũng phải tôn trọng và thực hiện để đề
phòng những trường hợp bất ngờ va chạm với ai đó nhằm đảm bảo
an tồn cho bản thân, cho người khác, cũng như không buôn bán

hàng giả, lậu để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng, tăng ngân
sách cho nhà nước và để rèn thói quen nghiêm túc thực hiện pháp
luật.
Kết luận: Thực hiện pháp luật là hoạt động có mục đích, làm
cho những quy định của pháp luật đi vào đời sống, trở thành hành
vi hợp pháp của các cá nhân, tổ chức.
Hoạt động 2: Thảo luận nhóm để tìm hiểu các hình thức thực
hiện pháp luật.
* Mục tiêu: Giúp học sinh hiểu được các hình thức thực hiện pháp
luật, điểm giống và khác nhau giữa các hình thức thực hiện pháp
luật .
* Cách tiến hành:
Bước 1: Giáo viên đặt câu hỏi, chia lớp thành 5 nhóm thảo luận( 2phút).
Nhóm 3: Cơng dân tìm hiểu Luật phịng chống bn lậu, thuế mơn bài, thuế tiêu
thu đặc biệt… là hình thức nào trong các hình thức thực hiện pháp luật? VD.
Nhóm 2: Cơng dân kinh doanh phải nạp thuế là hình thức nào trong các hình thức
thực hiện pháp luật? VD.
Nhóm 3: Cơng dân khơng bn bán hàng giả, hàng quốc cấm là hình thức nào
trong các hình thức thực hiện pháp luật? VD.
11


Nhóm 4: Cơ sở sản xuất kinh doanh thải chất thải xuống sơng bị thanh tra xử phạt
là hình thức nào trong các hình thức thực hiện pháp luật? VD.
Nhóm 5: Các hình thức thực hiện pháp luật có điểm giống và khác nhau như thế
nào?VD.
Trên cơ sở những câu trả lời của học sinh, giáo viên phân tích, giảng giải cho học
sinh hiểu.
Kết luận:
* Các hình thức thực hiện pháp luật.

- Sử dụng pháp luật: là việc các cá nhân, tổ chức sử dụng đúng đắn các quyền
của mình, làm những gì mà pháp luật cho phép làm trong việc tìm hiểu pháp luật về
bảo vệ mơi trường.
- Thi hành pháp luật: là việc của các cá nhân, tổ chức liên quan thực hiện đầy đủ
nghĩa vụ, chủ động làm những gì mà pháp luật quy định phải làm.
- Tuân thủ pháp luật: là việc các cá nhân, tổ chức không làm những điều mà pháp
luật cấm.
- Áp dụng pháp luật: là việc các cá nhân, tổ chức có thẩm quyền căn cứ vào quy
định của pháp luật ban hành các quyết định làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt
quyền và nghĩa vụ của các cá nhân, tổ chức .
- Điểm giống và khác nhau:
Giống: Đều nhằm đưa những quy định của pháp luật vào cuộc sống trở thành
hành vi hợp pháp của các cá nhân, tổ chức.
Khác: Ở hình thức sử dụng pháp luật chủ thể pháp luật có thể thực hiện hoặc
khơng thực hiện quyền mà pháp luật cho phép theo ý chí của mình, chứ khơng bị ép
buộc phải thực hiện.
Hoạt động 3: Xử lí tình huống để tìm hiểu khái niệm vi phạm pháp luật.
* Mục tiêu: Giúp học sinh hiểu được thế nào là vi phạm pháp luật .
* Cách tiến hành:
Giáo viên đưa tình huống:
Hịa mới 16 tuổi hay trốn học đi chơi điện tử . Tại đây, Hòa bị Ba 19 tuổi dụ dỡ hút
thuốc phiện và trở thành con nghiện. Hịa và Ba đã bị địa phương giáo dục nhiều
lần và bắt đi cai nghiện nhưng vẫn tiếp tục sử dụng ma túy. Một lần Hịa và Ba bị
cơng an bắt quả tang đang sử dụng ma túy. Lập tức cả hai bị lập biên bản và dẫn
giải về trụ sở cơng an phường cùng tang vật.
Biết chuyện mẹ Hịa thắc mắc: Thằng Ba bị lập biên bản và giải về cơng an
phường là đúng rồi. Cịn thằng Hồ cịn trẻ con bị thằng Ba lôi kéo nên mới thành
nghiện nên chỉ vi phạm đạo đức thôi, tại sao các chú lại lập biên bản và bắt giữ nó?
12

Hỏi:
1. Em có đồng ý với ý kiến của mẹ Hịa hay khơng? Vì sao.
2. Em hiểu vi phạm pháp luật là gì?
3. Căn cứ vào những dấu hiệu nào để xác định Hòa và Ba vi phạm
- Học sinh thảo luận nhóm.( 3 phút)
- Đại diện 1 số nhóm báo cáo kết quả thảo luận.
- Các nhóm khác nhận xét, bổ sung ý kiến.
- Giáo viên kết luận:
+ Trước hết giáo viên giới thiệu Điều 3 Luật phòng chống ma túy. Sau đó giảng
giải cho học sinh.
. Khơng đồng ý với ý kiến của mẹ Hịa vì hành vi của Hịa khơng chỉ vi phạm đạo
đức mà cịn vi phạm pháp luật. Căn cứ vào Điều 3 Luật phòng chống ma túy thì sử
dụng trái phép chất ma túy là vi phạm pháp luật. Hòa và Ba đều phạm tội sử dụng
trái phép ma túy.
Vi phạm pháp luật có 3 dấu hiệu cơ bản.
Khái niệm: Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật, có lỡi do người có năng
lực trách nhiệm pháp lí thực hiện, xâm phạm các quan hệ xã hội được pháp luật bảo
vệ.
Hoạt động 4: Thảo luận nhóm để tìm hiểu khái niệm trách nhiệm pháp lí.
* Mục tiêu: Giúp học sinh hiểu được thế nào là trách nhiệm pháp lí .
* Cách tiến hành:
Giáo viên đưa vấn đề thảo luận nhóm :
Nhóm 1. Theo em ở tình huống trên Hịa và Ba phải chịu trách nhiệm gì?
Nhóm 2. Căn cứ vào đâu để xử phạt họ? Xử phạt như thế nào?
Nhóm 3. Việc xử phạt đó có ý nghĩa gì?
Nhóm 4: Em hiểu trách pháp lí là gì? VD.
- Các nhóm thảo luận.
- GV ghi tóm tắt ý kiến lên bảng phụ và giới thiệu với học sinh điều 199, Điều 200
của Bộ Luật hình sự năm 1999.

- Giáo viên kết luận:
+ Hịa và Ba phải chịu trách nhiệm hình sự.
+ Căn cứ vào điều 199, Điều 200 Bộ luật hình sự năm 1999 thì Hịa sẽ bị xử phạt
từ 3 tháng đến 2 năm Ba sẽ bị xử phạt mức độ cao hơn vì đã lơi kéo Hịa sử dụng
chất ma túy.
+ Hình phạt đó buộc Hịa và Ba chấm dứt việc sử dụng ma túy trái phép và phải
chịu trách nhiệm cho hành vi vi phạm pháp luật của mình. Đồng thời, hình phạt
này cịn giáo dục răn đe người khác để họ tránh việc sử dụng ma túy.
* Khái niệm trách nhiệm pháp lí: Là nghĩa vụ mà cá nhân, tổ chức phải gánh
chịu hậu quả bất lợi từ hành vi vi phạm pháp luật của mình.
+ Mục đích:
13


. Buộc các chủ thể vi phạm pháp luật chấm dứt hành vi vi phạm pháp luật, buộc
họ phải khắc phục những hậu quả do hành vi vi phạm pháp luật của mình gây ra...
. Giáo dục, răn đe những người khác để họ tránh hoặc kiềm chế những việc làm
trái pháp luật. Đồng thời giáo dục ở họ ý thức tơn trọng pháp luật, củng cố niềm tin
vào tính nghiêm minh của pháp luật.
Hoạt động 4: Thảo luận nhóm để tìm hiểu các loại vi phạm pháp luật và trách
nhiệm pháp lí tương ứng.
* Mục tiêu : Giúp học sinh hiểu được các loại vi phạm trong bảo vệ môi trường
và hiểu được các vi phạm này sẽ bị xử lí theo các hình thức khác nhau.
* Cách tiến hành:
Bước 1: Giáo viên sử dụng máy chiếu Projector cho học sinh xem một số hình
ảnh về việc vi phạm pháp luật ở địa phương và trong cả nước .

Thanh niên lạng lách đánh võng khi tham gia giao thông.

Thịt heo giả thịt bò

14


Chủ nhà nghỉ quay lén người thuê phòng.

Nhân viên Bộ khoa học và công nghệ lấy hàng giả khi tiêu hủy.
Bước 2: Phân lớp thành 4 nhóm để học sinh trả lời.(3 phút). Đặt câu hỏi theo từng
hình ảnh.
15


Nhóm 1: Theo em hành vi vi phạm an tịan vệ sinh thực phẩm là vi phạm gì?
Hành vi đó sẽ bị xử lí như thế nào?
Nhóm 2: Theo em hành vi đánh võng, lạng lách khi tham gia giao thơng là vi
phạm gì? Hành vi đó sẽ bị xử lí ra sao?
Nhóm 3: Theo em quay lén người khác là vi phạm gì? Hành vi đó sẽ bị xử lí ra
sao?
Nhóm 4: Theo em hành vi lấy hàng hóa khi đang tiêu hủy của nhân viên cơ quan
thực thi pháp luật là vi phạm gì?Hành vi đó xử lí ra sao?
- Các nhóm thảo luận.
- GV ghi tóm tắt ý kiến lên bảng phụ và giới thiệu với học sinh Điều 317 Bộ luật
hình sự năm 2015, Điều 38 bộ luật dân sự đã quy định quyền đời tư của cá nhân,
Nghị định 46/ 2016/ NĐ- CP của chính phủ về quy định xử phạt hành chính trong
lĩnh vực giao thơng, Điều 125 Bộ Luật lao động thì khi người lao động vi phạm
kỷ luật lao động.
Giáo viên kết luận.
* Vi phạm hình sự : là những hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm
quy định tại Bộ luật Hình sự.
-> Người phạm tội về pháp luật bảo vệ môi trường phải chịu trách nhiệm hình sự
thể hiện người đó phải chấp hành hình phạt theo quyết định của Tịa án.

* Vi phạm hành chính: là hành vi vi phạm có mức độ nguy hiểm thấp hơn tội
phạm, xâm phạm các quy tắc quản lí của Nhà nước.
-> Người vi phạm hành chính phải chịu trách nhiệm hành chính theo quy định của
pháp luật.
* Vi phạm dân sự là hành vi vi phạm pháp luật xâm phạm đến quan hệ tài sản và
quan hệ nhân thân.
-> Người có hành vi vi phạm dân sự phải chiụ trách nhiệm dân sự với hình thức
bồi thường thiệt hại hoặc xin lỗi công khai về vật chất và tinh thần.
* Vi phạm kỉ luật: là hành vi vi phạm về pháp luật xâm phạm các quan hệ lao
động, công vụ của Nhà nước…do pháp luật lao động, pháp luật hành chính bảo vệ.
-> Cán bộ cơng chức vi phạm kỉ luật phải chịu trách nhiệm kỉ luật với các hình
thức khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, chuyển công tác, buộc thôi việc.
3 Thực hành . luyện tập:
GV có thể sử dụng bài tập sau để luyện tập cho học sinh, nhằm giúp các em vận
dụng các kiến thức về thực hiện pháp luật vào các tình huống giả định và hiểu rõ
hơn vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí.
16


Bài tập 1: X đến nhà Y chơi, thấy Y đi vắng mà cửa nhà khơng đóng. X liền vào
nhà lấy trộm chiếc xe đạp. Việc làm trên của X đã bị cơ quan có thâm quyền phát
hiện và truy cứu trách nhiệm pháp lí đối với X trên cơ sở các quy định của Bộ Luật
hình sự.
Hỏi:
1. Theo em, hành vi vi phạm pháp luật của X là hành vi vi phạm pháp luật gì?
2. X phải chịu trách nhiệm pháp lí gì?
Bài tập 2: Ơng Bình đã xây dựng nhà trên đất cơng. Cơ quan có thẩm quyền đã lập
biên bản về hành vi vi phạm của ông và yêu cầu ông tự tháo dỡ, khôi phục lại hiện
trạng ban đầu phần đất công mà ông lấn chiếm trước khi xây dựng. Sau thời gian
quy định, ơng Bình khơng thực hiện nghĩa vụ của mình, cơ quan có thẩm quyền đã

áp dụng các biện pháp cưỡng chế là dỡ bỏ cơng trình trên và phạt ơng Bình phải
đền bù chi phí dỡ bỏ này.
Hỏi:
1. Hành vi trên của cơ quan có thẩm quyền có phải là hành vi truy cứ trách nhiệm
pháp lí khơng?
2. Nếu đó là việc truy cứu trách nhiệm pháp lí thì mục đích của việc truy cứu là gì?
3. Theo em cơ quan nhà nước có thẩm quyền vừa dỡ bỏ cơng trình vừa bắt buộc
phải bồi thường chi phí dỡ bỏ có q mức khơng?
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Có thể thấy rằng qua việc“Tích hợp phổ biến giáo dục pháp luật qua bài: Thực
hiện pháp luật – GDCD 12” kết quả cho thấy đạt hiệu quả rất tốt trong dạy học của
giáo viên và học tập của học sinh.
Cụ thể là:
* Đối với bản thân: Sáng kiến giúp chủ động hơn về kiến thức pháp luật trong
dạy học, hỗ trợ cho giáo viên xử lí các tình huống pháp luật một cách hiệu quả, gây
hứng thú cho học sinh trong các giờ học môn GDCD. Qua sáng kiến giáo viên cũng
nâng cao ý thức tự học, thường xuyên xây dựng cho mình thói quen đọc và nghe
để lấy tài liệu cung cấp cho quá trình dạy học.
Khi được áp dụng nhóm phương pháp: “Tích hợp phổ biến giáo dục pháp luật
qua bài: Thực hiện pháp luật – GDCD 12 ”. Các em chủ động chiếm lĩnh kiến thức,
các em hứng thú, tự lực hơn trong học tập, các em biết vận dụng các điều Luật để
xử lí các tình huống thực tế xảy ra trong học tập, trong lao động cũng như trong
sinh hoạt hàng ngày. Các em sống văn minh, lịch sự hơn. Giải quyết các vấn đề có
lí có tình.
Với việc vận dụng nhóm phương pháp: “ Tích hợp phổ biến giáo dục pháp luật
qua bài: Thực hiện pháp luật – GDCD 12” một mặt đã đáp ứng yêu cầu đổi mới
17


phương pháp dạy và học theo hướng tích cực, mặt khác đáp ứng nhu cầu cần trang

bị kiến thức pháp luật trong giai đoạn hiện nay, thiết thực cả về nội dung và thực
tiễn giáo dục của cả giáo viên lẫn học sinh, những người dạy và học môn GDCD.
Sau khi mạnh dạn “Tích hợp phổ biến giáo dục pháp luật qua bài: Thực hiện
pháp luật – GDCD 12” kết quả cho thấy các em đã có những nhận thức đầy đủ hơn
kiến thức pháp luật so với những năm học trước khi chưa áp dụng đề tài này, mặt
khác qua đó chúng ta thấy sáng kiến kinh nghiệm cũng là cơ sở nền tảng, tài liệu
cho các đồng nghiệp, góp phần phát triển phong trào “ Phổ biến giáo dục pháp luật”
sâu rộng trong việc dạy học môn GDCD cho học sinh trong các nhà trường, cho
thanh niên ở các địa phương và toàn ngành.
Kết quả đối chứng: năm học 2018 – 2019 nhận thức và cách xác định, cụ thể khi
điều tra xã hội học học sinh khối 12 có kết quả như sau:
TT - Em hãy xác định
Ý kiến học sinh (%)
Xác định
các hành vi vi phạm Xác định đúng Xác định
không đúng
không rõ
pháp luật hiện nay?
- Độ tuổi phải chịu
trách nhiệm pháp lí
là bao nhiêu?
1
12A1
85%
12%
3%
2
12A2
86%
10%

4%
3
12A3
82%
10%
8%
4
12A4
85%
11%
4%
5
12A5
85%
10%
5%
* Đối với đồng nghiệp và nhà trường.
Đây là tư liệu cần thiết để các đồng nghiệp tham khảo trong giảng dạy ở những
năm học tới. Hổ trợ tích cực cho cơng tác phổ biến giáo dục pháp luật trong nhà
trường.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận:
Với việc Dạy – Học môn GDCD qua “Tích hợp phổ biến giáo dục pháp luật qua
bài Thực hiện pháp luật - GDCD 12” thực sự có hiệu quả bởi phổ biến giáo dục
pháp luật, giúp các em học sinh đã thực sự hiểu được các quy định của pháp luật
trong các Bộ luật để từ đó các em có thể tránh được các vi phạm xảy ra trong cuộc
sống , khả năng ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm vào thực tế của nhà trường cũng
như ở địa phương là rất khả quan, sáng kiến kinh nghiệm là bài học, là cơ sở để
phát triển mở rộng phạm vi nghiên cứu áp dụng cho các giờ học (bài học) khác
cũng như nghiên cứu phát triển các sáng kiến kinh nghiệm khác.

18


3.2. Kiến nghị:
* Đối với các nhà trường:
- Tôi cũng rất mong muốn được nhà trường và các cấp quản lí giáo dục quan tâm,
giúp đỡ tạo điều kiện để có thể sử dung sáng kiến này trong q trình giảng dạy bộ
môn Giáo dục công dân lớp 12 ở các lớp khác trong những năm học.
- Xây dựng hệ thống tài liệu tham khảo về pháp luật trong thư viện để giáo viên có
nguồn tài liệu sử dụng khi cần thiết. Cung cấp các câu chuyện pháp luật phong
phú qua sách báo, phương tiện thông tin đại chúng.
* Đối với sở GD & ĐT:
- Định kỳ tổ chức bồi dưỡng, nâng cao trình độ chun mơn, phương pháp giảng
dạy và cập nhật kiến thức pháp luật cho giáo viên.
- Cần tạo điều kiện thêm nhiều cơ sở vật chất tốt (các tài liệu, phương tiện thực
hành cùng Sở GD&ĐT cấp thêm nhiều tài liệu chuyên sâu về pháp luật cho môn
GDCD bậc THPT) để tạo điều kiện đáp ứng nhu cầu dạy học GDCD trong Trường
THPT tại địa phương.
* Đối với Bộ GD&ĐT:
Cần có các hệ thống văn bản, tài liệu pháp luật, trọng tâm, cụ thể trên toàn quốc,
hằng năm nên cấp bổ sung thêm nhiều tài liệu tham khảo cho môn học , các thiết bị
phụ trợ cho việc dạy học GDCD , để khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm được tốt
hơn.
Bản thân khi lựa chọn đề tài "Tích hợp phổ biến giáo dục pháp luật qua bài:
Thực hiện pháp luật - GDCD12 đã vấp phải khơng ít khó khăn trong q trình
nghiên cứu và thực hiện. Song bằng nỗ lực của bản thân tôi đã đưa ra một số sáng
kiến kinh nghiệm của bản thân. Hi vọng rằng đề tài này là một tài liệu tham khảo
có ý nghĩa đối với các đồng nghiệp, đặc biệt là các đồng nghiệp trực tiếp giảng dạy
môn Giáo dục công dân lớp 12. Đề tài này được đúc kết từ kinh nghiệm của bản
thân, do đó khơng thể tránh khỏi những hạn chế và bất cập. Tôi rất mong nhận

được những đóng góp quý báu của đồng nghiệp, những thơng tin phản hồi từ phía
học sinh, đặc biệt là hội đồng khoa học để đề tài này hoàn thiện hơn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG.

Thanh Hóa, ngày 20 tháng 05 năm 2019
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
khơng sao chép nội dung của người khác.
Người thực hiện

Mai Thị Giang

19