Tài liệu Đề tài “Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam” ppt

Đề án môn học: Luật Kinh doanh
SV: Cấn Đức Vương - Luật Kinh doanh - K43
1
LI NểI U
Vit nam vi mt nn kinh t cũn non kộm cha thoỏt ra s yu kộm v
nghốo nn, mt nn kinh t chim a s l nụng nghip lc hu, h thng kinh t
Nh nc cha nng ng, khụng tn dng ht cỏc ngun lc tim nng vn cú.
Thi gian chuyn i c cu kinh t cha lõu cũn mang nng tớnh tp trung bao
cp nng sc, phú thỏc cho Nh nc. Ngi lao ng cha cú tinh thn lm
ch vỡ thc cht ti sn ú khụng phi ca h v cng chng phi l ca ai m
ton dõn. Chuyn sang nn kinh t, s tip thu chm chp v bo th ó hn ch
rt ỏng k kh nng phỏp trin nn kinh t. Nn kinh t Nh nc vn mang vai
trũ ch o v c Nh nc bo h nhng trong thc t cỏc doanh nghip Nh
nc hot ng kinh doanh khụng hiu qu trong th trng thm chớ Nh nc
phi bự l, kin thc kinh t ca cỏc nh qun lý ny cú th l khiờm tn cng cú
th l do sc ỡ cho Nh nc gii quyt.
Ch trng ca ng l phi i mi qun lý kinh doanh, phng thc
kinh doanh, tn dng ht ngun lc trớ thc, tip cn v ỏp dng trit kin
thc kinh t phng tõy vo nn kinh t Vit Nam, buc cỏc nh doanh nghip
thc s kinh doanh, ũi hi doanh nghip sng bng chớnh kh nng ca
mỡnh, gn trỏch nhim sn xut kinh doanh vo tt c mi thnh viờn trong
doanh nghip. Bng cỏc vn bn phỏp lý, ngh nh, ch th, cho phộp phỏt trin
cỏc thnh phn kinh t vn hnh nn kimh t th trng theo nh hng xó hi
ch ngha.
Mt trong cỏc bin phỏp thỳc y phỏt trin kinh t l c phn hoỏ doanh
nghip Nh nc. Trin khai thớ im cho thy c phn hoỏ l mt bin phỏp
tớch cc nhm ci ti li khu vc cỏc doanh nghip Nh nc.
Tip ú l vic ra liờn tip ra cỏc ngh nh ca Chớnh ph hng dn c
th quỏ trỡnh bỏn c phn v phỏt trin c phiu. Chia quyn s hu cho cỏc
thnh viờn, phỏp trin sn xut kinh doanh, nõng cao hiu qu sn xut, hiu qu
cnh tranh ca doanh nghip.

V Nh nc v Chớnh ph, ngy cng hon thin mụi trng kinh doanh,
to iu kin cho cỏc doanh nghip tin hnh c phn d dng v gn nh, cú
nhiu chớnh sỏch v mụ phỏp trin kinh t, hon thin h thng phỏp lut nht l
lut kinh doanh, l mt lut mi cũn nhiu s h v cũn nhiu vn cn sa
Đề án môn học: Luật Kinh doanh
SV: Cấn Đức Vương - Luật Kinh doanh - K43
2
cha b sung.
Vi ti C phn hoỏ doanh nghip Nh nc Vit Nam tụi xin
c xõy dng mt vn ớt hiu bit ca mỡnh núi v cỏc c phn hoỏ doanh
nghip Nh nc nc ta. Cỏch nhỡn nhn vn gii quyt v mt s kin
ngh v chớnh sỏch Nh nc nhm hon thin hn cho vic thỳc y c phn
hoỏ doanh nghip Nh nc gúp phn phỏt trin kinh t th trng theo nh
hng xó hi ch ngha.
Trong ỏn nghiờn cu ny cũn nhiu iu tụi cha cp n bi cha
nghiờn cu c sõu sc nờn cha c hon chnh kớnh mong c s giỳp ,
ch bo ca thy cụ tụi c hiu thờm v sõu hn v cỏc vn kinh t.

Đề án môn học: Luật Kinh doanh
SV: Cấn Đức Vương - Luật Kinh doanh - K43
3
PHN I: TNH TT YU V S CN THIT PHI TIN HNH
C PHN HO DOANH NGHIP NH NC

I.TNG QUT V C PHN HO
1. C phn húa l gỡ ?
thng nht nhn thc v hnh ng i vi mt ch trng quan trng
liờn quan n vn thuc v quan h sn xut quan h s hu trong quỏ trỡnh
phỏt trin t nc theo nh hng xó hi ch ngha cn lm rừ ni dung ca
khỏi nim c phn hoỏ nc ta trong giai on hin nay.

C phn hoỏ l mt gii phỏp quan trng c cu li (t chc li ) h
thng cỏc doanh nghip hin gi 100% vn thuc s hu nh nc tc l
chuyn mt b phn doanh nghip nh nc thnh doanh nghip (cụng ty) c
phn.
2. Mc tiờu ca c phn hoỏ.
Mc tiờu cui cựng cao nht ca c phn hoỏ mt b phn doanh nghip nh
nc l nhm nõng cao hiu qu sn xut kinh doanh ca cỏc doanh nghip cú
th rỳt ra c phn hoỏ nhm gii quyt tp hp nm mc tiờu sau õy:
2.1. Gii quyt vn s hu i vi khu vc quc doanh hin nay. Chuyn
mt phn ti sn thuc s hu ca nh nc thnh s hu ca cỏc c ụng nhm
xỏc nh ngi ch s hu c th i vi doanh nghip khc phc tỡnh trng vụ
ch catliu sn xut. ng thi c phn hoỏ to iu kin thc hin a dng
hoỏ s hu, lm thay i mi tng quan gia cỏc hỡnh thc v loi hỡnh s hu,
tc l iu chnh c cu cỏc s hu.
2.2. C cu li khu vc kinh t quc doanh c phn hoỏ mt b phn doanh
nghip nh nc s thu hp khu vc kinh t quc doanh v mc cn thit hp lớ.
2.3. Huy ng c mt khi lng ln vn nht nh trong v ngoi nc
utcho sn xut kinh doanh thụng qua hỡnh thc phỏt hnh c phiu m cỏc
doanh nghip huy ng trc tip c vn sn xut kinh doanh.
2.4. Hn ch c s can thip trc tip ca cỏc c quan Nh nc vo cỏc
hot ng sn xut kinh doanh ca cỏc doanh nghip, to iu kin chung t
do hot ng phỏt huy tớnh nng ng ca chung trc nhng bin i thng
xuyờn ca th trng, vỡ sau khi c phn hoỏ doanh nghip c t chc v hot
ng theo lut cụng ty.
2.5. To iu kin thun li cho s hỡnh thnh v phỏt trin th trng chng
khoỏn.
Đề án môn học: Luật Kinh doanh
SV: Cấn Đức Vương - Luật Kinh doanh - K43
4
3. i tng ca c phn hoỏ cỏc nc khỏc nhau trờn th gii thỡ quy nh

v i tng c phn hoỏ cng khỏc nhau. Vit Nam theo Q202/CT(8/6/1992)
thỡ cỏc doanh nghip Nh nc cú ba iu kin sau õy cú th c phn húa:
-Cú quy mụ va.
-ang kinh doanh cú lói hoc trc mt ang gp khú khn nhng cú trin
vng s hot ng tt.
- Khụng thuc din nhng doanh nghip cn thit phi gia 100% vn
utca nh nc.
4. Tớnh tt yu v s cn thit phi tin hnh c phn hoỏ doanh nghip
nh nc .
4.1. Thc trng ca cỏc doanh nghip nh nc trc khi c phn hoỏ.
4.1.1. Quỏ trỡnh hỡnh thnh doanh nghip nh nc.
Cỏc doanh nghip nh nc Vit Nam c hỡnh thnh t nm 1954(
min Bc ) v t nm 1975( min Nam). Do hỡnh thnh t nhiu ngun gc
khỏc nhau, nờn cỏc doanh nghip nh nc Vit Nam cú c trng khỏc bit so
vi nhiu nc trong khu vc v trờn th gii biu hin:
Quy mụ doanh nghip phn ln nh bộ, c cu phõn tỏn, biu hin s
lng lao ng v mc tớch lu vn. Theo bỏo cỏo ca B chớnh tr v cỏc ch
tiờu ch yu nm 1992, thỡ c nc cú trờn 2/3 tng s doanh nghip cú s lao
ng trờn 100 ngi s lao ng trong khu vc nh nc chim mt t trng khỏ
nh trong tng s lao ng xó hi khong 5-6%
Trỡnh k thut -cụng ngh lc hu tr mt s rt ớt (18%)s doanh
nghip c utmi õy ( sau 1986) phn ln cỏc doanh nghip nh nc ó
c thnh lp khỏ lõu cú trỡnh k thut thp theo bỏo cỏo iu tra ca b
khoa hc cụng ngh v mụi trng thỡ trỡnh cụng ngh trong cỏc doanh
nghip Nh nc ca Vit Nam kộm cỏc nc t 3-4 th h. Cú doanh nghip
vn cũn s dng cỏc trang b k thut t nm1939 v trc ú. Mt khỏc , i b
phn doanh nghip Nh nc c xõy dng bng k thut ca nhiu nc khỏc
nhau nờn tớnh ng b ca cỏc doanh nghip Nh nc khú cú kh nng cnh
tranh c trong nc v quc t.
Vic phõn b cũn bt hp lý v nghnh v vựng khi chuyn sang kinh t

th trng cỏc doanh nghip Nh nc khụng cũn c bao cp mi
mtnhtrc na ó th li b cỏc thnh phn kinh t khỏc cnh tranh quyt lit,
nờn nhiu doanh nghip Nh nc khụng tru ni, buc phi phỏ sn gii th,
c bit trong nhng nm gn õy chỳng ta ó tin hnh ci cỏch doanh nghip
Đề án môn học: Luật Kinh doanh
SV: Cấn Đức Vương - Luật Kinh doanh - K43
5
Nh nc. Do ú, mc dự s lng cỏc doanh nghip Nh nc ó gim t
12.084 n ngy 1/4/1994 cũn 6.264 doanh nghip Nh nc. Nh s i mi
v t chc qun lý v k thut v cụng ngh ca cỏc doanh nghip cũn li tng
giỏ tr sn phm tuyt i ca kinh t Nh nc, cngnhtrong t trng trong
tng sn phm (CDP khụng nhng khụng gim m cũn tng lờn ỏng k). Bng
sau õy cho ta thy iu ú:
Mt s ch tiờu phỏt trin kinh t
Tc tng
trng kinh t
bỡnh quõn
hng nm (%)
1976-1980 1981-1985 1986-1990 1990-2003
0,4 0,4 3 7,8-8,5
T trng kinh
t QD trong
CDP(%)
1990
1991
1992 1993 2000
34,1
39,6
42,9 43,6
(theo s liu ca cc thng kờ)

Tc tng trng nn kinh t nc ta trong nhng nm qua ó tng nhanh,
c bit doanh nghip Nh nc vn úng vai trũ ch yu trong nhiu nghnh
kinh t, nht l nhng nghnh quan trng ũi hi utln, k thut cụng ngh
cao v cỏc nghnh sn xut cung ng cỏc hng hoỏ v dch v cụng cng. ng
thi doanh nghip Nh nc vn l thnh phn úng gúp ch yu cho ngõn sỏch
Nh nc.
Cú th nhn thy rng: Hu ht doanh nghip Nh nc ca ta hỡnh thnh t
thi qun lý tp trung bao cp khi chuyn sang c ch mi li thiu kim soỏt
cht ch vic thnh lp phỏt trin trn lan (nht l cp tnh, huyn, c quan,
trng hc). Mt b phn quan trng doanh nghip Nh nc khụng iu
kin ti thiu hot ng thiu vn ti thiu, trang thit b quỏ thụ s. Mt
khỏc trong iu kin kinh ttnhõn cũn quỏ non yu ch mi hot ng ch yu
trong lng vc dch v, tiu th cụng nghip v nụng nghip nờn doanh nghip
Nh nc cha th tp trung ton lc cho yờu cu phỏt trin nhng nghnh
lng vc then cht. Nhng c im trờn õy luụn luụn chi phi phng hng,
bc i v bin phỏp trong quỏ trỡnh i mi doanh nghip Nh nc nc ta.
Sau mi nm i mi, cỏc doanh nghip Nh nc ó v ang chuyn bin
khỏ cn bn. ó sp xp li mt bc quan trng, gim gn mt na s doanh
Đề án môn học: Luật Kinh doanh
SV: Cấn Đức Vương - Luật Kinh doanh - K43
6
nghip ch yu, nhng doanh nghip a phng nh bộ khụng cú hiu qu. S
ln doanh nghip cũn li c t chc li v tng bc phỏt huy quyn t ch
kinh doanh lm n nng ng v cú hiu qa. Nhng nhỡn chung cỏc doanh
nghip Nh nc vn rt khú khn, hiu qu kinh doanh cũn thp nhiu doanh
nghip vn lm n thua l thng xuyờn, hot ng cm chng s úng gúp ca
doanh nghip Nh nc cho ngõn sỏch cha tng ng vi phn utca Nh
nc cho nú, cngnhtim lc ca doanh nghip Nh nc tỡnh trng mt v
tht thoỏt v vn ang din ra ht sc nghiờm trng vic qun lý i vi cỏc
doanh nghip Nh nc cũn quỏ yu kộm, quan trng l tỡnh trng buụng lng

qun lý ti chớnh lm Nh nc mt vai trũ ngi ch s hu thc s.
4.1.2. Nguyờn nhõn ca thc trng doanh nghip Nh nc.
Thc trng ca doanh nghip Nh nc Vit Nam nh trờn l do mt s
nguyờn nhõn ch yu sau:
S nh hng nng n ca nn kinh t k hoch hoỏ tp trung cao trong
iu kin chin tranh kộo di, t duy khụng ỳng mụ hỡnh ch ngha xó hi
trc õy.
S yu kộm ca nn kinh t ch yu l lc lng sn xut. S yu kộm
ca lc lng sn xut biu hin s rừ nht l s thp kộm lc hu ca kt cu h
tng ca ton b nn kinh t, cngnhmi doanh nghip. S yu kộm nn kinh
t cũn th hin ch cha cú tớch lu ni b, cha cú kh nng chi tr s n n
hn v s n quỏ hn.
Trỡnh qun lý v mụ i vi nn kinh t núi chung i vi doanh
nghip núi riờng cũn yu kộm trong cỏc vn bn phỏp lut hin hnh cha phõn
nh rừ chc nng qun lý Nh nc vi hot ng qun lý kinh doanh ca
doanh nghip trong quỏ trỡnh i mi nhiu vn bn qun lỡ ó li thi song
cha c hu b, nhng vn mi cú nhiu s h song cha iu chnh kp thi.
Mt s cụng tỏc c bit quan trng v qun lý i vi doanh nghipnhqun lý
ti chớnh, k toỏn, kim toỏn, thanh tra, giỏm sỏt,... cha chuyn bin kp trong
mụi trng kinh doanh, nờn Nh nc khụng nm c thc trng ti chớnh hiu
qu kinh doanh ca doanh nghip.
Trong quỏ trỡnh chuyn sang c ch th trng ng v Nh nc chm v
khụng cng quyt trong vic ci cỏch ch s hu trong cỏc doanh nghip Nh
nc.
Túm li cỏc doanh nghip Nh nc nc ta do yu t lch s li ó v
ang úng gúp vai trũ to ln gnnhtuyt i trong nhiu lnh vc ca nn kinh
Đề án môn học: Luật Kinh doanh
SV: Cấn Đức Vương - Luật Kinh doanh - K43
7
t quc dõn nhng hot ng kộm hiu qu v phỏt sinh nhiu tiờu cc. Quỏ

trỡnh chuyn t nc sang nn kinh t hng hoỏ nhiu thnh phn ca Nh nc
tt yu phi i mi doanh nghip Nh nc.
4.2. Tớnh tt yu v s cn thit phi tin hnh c phn hoỏ.
Qua thc trng ca doanh nghip Nh nc ta qua mt thi gian di nh
th thỡ cú mt iu cn lm ú l cn tin hnh i mi doanh nghip Nh nc.
i mi nhm sp xp li h thng doanh nghip Nh nc phỏt trin theo
hng gim s lng nõng cao cht lng. Cú rt nhiu con ng v phng
phỏp i mi doanh nghip Nh nc trong ú c phn hoỏ l mt phng
phỏp.
Ta thy c phn hoỏ l mt ch trng cn thit v ỳng n lm cho
h thng doanh nghip Nh nc hin cú mnh lờn, tng sc cnh tranh, tng
hiu qu kinh t v tng c sc mnh chi phi, nõng cao vai trũ ch o ca
h thng ny trong nn kinh t th trng tin dn tng bc trờn con ng cụng
nghip hoỏ xó hi ch ngha.
II. NI DUNG C PHN HO.
1. Cỏc hỡnh thc c phn hoỏ.
Hin nay nhiu nc ta cú hai hỡnh thc c phn ch yu ú l:
Thnh lp cụng ty c phn t vic c phn hoỏ doanh nghip Nh nc.
Thnh lp cụng ty c phn mớ thụng qua vic úng gúp c phn ca cỏc
c ụng.
2. iu kin c phn hoỏ doanh nghip Nh nc.
Núi chung v nguyờn tc cỏc doanh nghip Nh nc ng kớ kinh doanh theo
Ngh nh 388/HDBT u cú th tin hnh c phn hoỏ. Tuy nhiờn trong iu
kin nc ta hin nay vi mc tiờu ó nờu ra trờn, nhng doanh nghip cú
cỏc iu kin di õy s l i tng tt c phn húa:
Nhng doanh nghip cú quy mụ va vn dng kinh nghim ca cỏc nc
vo nc ta cho thy tin hnh c phn húa cú hiu qu i vi doanh nghip
cn bo m:
+Vn c phn khụng di 500 triu ng.
+ S ngi mua c phiu cho phộp bỏn ht c phiu ca doanh nghip.

cỏc doanh nghip kinh t quc doanh khụng nm trong danh mc Nh
nc u t 100% vn.
Nhng doanh nghip Nh nc lm n cú lói thc hoc trc mt khụng
cú lói thc gp khú khn, song cú th trng n nh v phỏt trin ha hn mt t-
§Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh
SV: CÊn §øc V­¬ng - LuËt Kinh doanh - K43
8
ơng lai tốt đẹp.
Đề án môn học: Luật Kinh doanh
SV: Cấn Đức Vương - Luật Kinh doanh - K43
9
3. Cỏc bc tin hnh.
Trỡnh t v ni dung cỏc bc tin hnh c phn hoỏ mt doanh nghip
Nh nc theo tin sau õy:
Bc 1: Thnh lp ban vn ng c phn hoỏ doanh nghip.
Ban vn ng c phn hoỏ doanh nghip bao gm cỏc chuyờn gia kinh t
k thut, cỏc cỏn b qun lý doanh nghip.
Cỏc chuyờn gia ca cỏc nghnh qun lý Nh nc.
Ban vn ng c phn hoỏ do u ban nhõn dõn tnh ra quyt nh thnh
lp v c giỏm c doanh nghip lm trng ban.
Ban vn ng cú nhim v:
Chun b phng ỏn c phn hoỏ theo Q202/CT ca ch tch hi ng b
trng v ni dung cỏc bc c phn hoỏ.
Xõy dng lun chng s b v c phn hoỏ.
Bc 2: Phõn tớch v t chc li doanh nghip.
Bc ny nhm lm rừ thc trng v cỏc mt, nhng vn t ra cn x lý
trc khi tin hnh c phn hoỏ.
Phõn tớch doanh nghip trờn cỏc mt nh k thut v cụng ngh, tỡnh hỡnh ti
chớnh, th trng.
T chc li doanh nghip.

Lp cỏc phng ỏn kinh doanh v li nhun trong nm nm. Phng ỏn
kinh doanh v li nhun c xõy dng trờn c s cỏc d kin v trin vng ca
doanh nghip ó nờu.
Bc 3: Xỏc nh tr giỏ ca doanh nghip vic xỏc nh giỏ tr ca doanh
nghip c tin hnh theo trỡnh t sau:
Xỏc nh tr giỏ vn ca doanh nghip.
ỏnh giỏ li vn v tr giỏ ti sn trong din c phn hoỏ.
Phõn tớch phng ỏn kinh doanh v li nhun trong 5 nm ti.
Xỏc nh s b tr giỏ doanh nghip theo phng ỏn li nhun nờu trờn.
i chiu kt qu ny vi cỏc s sỏch cú liờn quan.
D kin tr gớa doanh nghip v bỏo cỏo lờn hi ng thm nh xtụi sột
trc khi trỡnh lờn cp trờn cú thm quyn quyt nh.
Đề án môn học: Luật Kinh doanh
SV: Cấn Đức Vương - Luật Kinh doanh - K43
10
Xỏc tng s c phn v mnh giỏ c phiu.
Bc 4: D tớnh s c phiu tụi bỏn v vn ng ngi mua.
Bc 5: Xỏc nh giỏ bỏn thc t c phiu v tin hnh bỏn.
Bc 6: Hp i hi c ụng lm cỏc th tc thnh lp cụng ty thụng qua
iu l ng kớ ti doanh nghip.
III. KINH NGHIM C PHN HO CA MT S NC TRấN TH GII
1. C phn Trung Quc:Trung Quc bt u thớ im c phn hoỏ
nhng nm 1980, h ó gt hỏi c mt s kinh nghim ỏng chỳ ý. T ngy
22-25/8/1993 ti Hng Chõu chớnh ph t chc hi ngh tho lun v ba nm
thc hin CPH .
Ch tớnh 5 tnh ca thnh ph - Thm Dng,ThngHi ,Bc Kinh ,Qung
Chõu, Thim Tõy ó cú trờn 1500 xớ nghip quc doanh CPH vớ s vn lờn ti
hng chc t nhõn dõn t.Ngy 25/7/1984 thnh lp cụng ty c phn ca c nc
vi s vn c phn bờn ngoi cụng ty lờn ti 5318000 nhõn dõn t chim 73,6%
tng giỏ tr ca doanh nghip . Hỡnh thc c phn Trung Quc .

C cu c phn.
C cu c phn ca doanh nghip gm:C phn Nh nc,c phn cỏn
b cụng nhõn viờn trong doanh nghip v cỏ nhõn ngoi doanh nghip.
Ch c phn hu hn.
Vn c phn cu cỏc xớ nghip ny do nhng xớ nghip Nh nc,tp
th vtnhõn gúp.
Ch c phn hn hp:C phn ca cỏc xớ nghip l s hn hp c phn
trong ni b v c phn ngoi xó hi.Chỳng bao gm c phn Nh nc,c phn
xớ nghip ,c phn cỏc t chc kinh doanh v c phn cỏ nhõn.
Xỏc nh c phn hoỏ.
Vic xỏc nh c phn hoỏ nhm lm rừ vai trũ s hu ca ngi s hu
c phn. Cn c vovn ut chia qun s hu c phn.Tng s c phn
c chia lm 4 loi:C phn Nh nc,c phn xó hi,c phn cỏ nhõn.C
phn Nh nc ch yu l ti sn c hỡnh thnh do utca Nh nc vo
nhng xớ nghp thuc s hu ton dõn bao gm:Ti sn c nh vn lu ng do
Nh nc cp. C phn núi chung l ch ti sn c hỡnh thnh t li nhun
li cho xớ nghip. C phn xó hi l c phn m cỏc tng lp xó hi ngoi xớ
nghip mua. C phn cỏ nhõn m cụng nhõn trong xớ nghip v nhõn dõn mua t