Nghiên cứu giải pháp tiêu xét đến ảnh hưởng của biến đổi khí hậu nhằm phát triển bền vững kinh tế xã hội cho huyện gia bình, tỉnh bắc ninh

L IC M
c s quan tơm giúp đ vƠ h
s , gi ng viên tr

ng

N

ng d n c a các nhƠ giáo, Phó Giáo s , Ti n

i h c Th y L i, s tham gia góp Ủ c a nh ng nhƠ khoa h c,

b n bè đ ng nghi p, cùng s n l c c a b n thơn đ n nay sau kho ng th i gian dài
th c hi n tác gi đư hoƠn thƠnh n i dung lu n v n Th c s chuyên nghƠnh K thu t
tƠi nguyên n

c v i đ tƠi: Nghiên c u gi i pháp tiêu xét đ n nh h

ng c a Bi n

đ i khí h u nh m phát tri n b n v ng kinh t - xư h i cho huy n Gia Bình, t nh B c
Ninh.
u tiên, tác gi xin bƠy t lòng c m n sơu s c t i th y h
PGS.TS. Ph m Vi t Hòa đư t n tình h

ng d n khoa h c

ng d n vƠ giúp đ h c viên hoƠn thƠnh lu n

v n.
Tác gi c ng xin chơn thƠnh c m n s giúp đ c a các th y cô giáo khoa k

thu t tƠi nguyên n

c đư truy n đ t nh ng ki n th c chuyên môn trong quá trình

h c t p.
Tác gi c ng xin chơn thƠnh c m n s giúp đ , đ ng viên c a lưnh đ o vƠ
đ ng nghi p trong Trung tơm t v n PIM ậ Vi n khoa h c th y l i Vi t Nam đư t o
đi u ki n thu n l i cho tác gi hoƠn thƠnh Lu n v n.
Cu i cùng, tác gi xin g i l i bi t n sơu s c đ n nh ng ng

i thơn trong gia

đình, b n bè đư ln đ ng viên, giúp đ vƠ khích l tác gi trong su t quá trình h c
t p vƠ hoƠn thƠnh lu n v n.
Xin chơn tr ng c m n!
Hà N i, tháng 08 n m 2015
Tác gi

Uông Huy Hi p


B N CAM K T
Tên tác gi :

Uông Huy Hi p

H c viên cao h c:

L p 21Q11

Ng

PGS.TS. Ph m Vi t Hòa

ih

ng d n khoa h c:

Tên đ tƠi lu n v n : Nghiên c u gi i pháp tiêu xét đ n nh h

ng c a Bi n

đ i khí h u nh m phát tri n b n v ng kinh t - xư h i cho huy n Gia Bình, t nh B c
Ninh.
Tác gi xin cam đoan đ tƠi lu n v n đ
th p t ngu n th c t , đ

c lƠm d a trên s li u, t li u thu

c công b trên báo cáo c a các c quan nhƠ n

c, đ

c

đ ng t i trên các t p chí truyên nghƠnh, sách, báoầ đ lƠm c s nghiên c u. Tác
gi không sao chép b t k m t lu n v n nƠo tr

c đó.

Hà N i, tháng 08 n m 2015
Tác gi

Uông Huy Hi p


M CL C
M

U .....................................................................................................................1
I. Tính c p thi t c a đ tƠi .......................................................................................1
II. M c tiêu c a đ tƠi .............................................................................................2
III. H

CH

ng ti p c n vƠ ph

ng pháp nghiên c u ....................................................3

NG I: T NG QUAN V L NH V C NGHIểN C U ...................................5

VĨ VỐNG NGHIểN C U ........................................................................................5
1.1. T ng quan v l nh v c Nghiên c u ..................................................................5
1.1.1. Nghiên c u

ngoƠi n

c ..........................................................................5

1.1.2. Nghiên c u

trong n

c ..........................................................................8

1.2. T ng quan v vùng nghiên c u ......................................................................11
1.2.1. Ph m vi nghiên c u .................................................................................11
1.2.1. i u ki n t nhiên c a h th ng .............................................................12
1.2.1.1. V trí đ a lỦ .......................................................................................12
1.2.1.2.

c đi m đ a hình ............................................................................13

1.2.1.3.

c đi m khí h u .............................................................................14

1.2.1.4.

c đi m đ t đai, th nh

1.2.1.5.

c đi m th y v n ...........................................................................17

ng ..........................................................16

1.2.2. Tình hình dơn sinh, kinh t vƠ các yêu c u phát tri n c a khu v c huy n
Gia Bình ............................................................................................................18

1.2.2.1. Tình hình dân sinh ............................................................................18
1.2.2.2. Tình hình kinh t ..............................................................................19
1.2.2.3.

nh h

ng phát tri n kinh t huy n Gia Bình ................................23

1.2.3. Hi n tr ng th y l i, nhi m v quy ho ch c i t o vƠ hoƠn ch nh h th ng
tiêu cho l u v c. ................................................................................................28
1.2.3.1. Hi n tr ng th y l i ...........................................................................28
1.2.3.2. Nhi m v nghiên c u gi i pháp tiêu cho khu v c ...........................33
CH

NG 2 : NGHIểN C U C

PHỄP TIểU

S

KHOA H C VĨ TH C TI N C A GI I

PHỄT TRI N KINH T Xĩ H I HUY N GIA BỊNH ..............35

2.1. Tác đ ng c a Bi n đ i khí h u .......................................................................35


2.1.1. nh h

ng c a Bi n đ i khí h u đ n huy n Gia Bình ...........................35

2.1.2. K ch b n Bi n đ i khí h u vƠ l a ch n k ch b n tính tốn cho vùng .....35
2.2. Phơn tích đ c đi m khí h u, th y v n nh h

ng đ n gi i pháp tiêu .............37

2.3. Phân vùng tiêu ................................................................................................38
2.3.1. C s phơn vùng tiêu ..............................................................................38
2.3.2. K t qu phơn vùng tiêu ...........................................................................39
2.3.2.1. Khu tiêu Song Giang - Giang S n 1354ha (Tiêu ra sông u ng) ...39
2.3.2.2. Khu tiêu Sơng Móng-Sơng Ng 6252ha (tiêu v kênh Vàng) .........40
2.3.2.3. Khu tiêu

i Qu ng Bình 1144ha (tiêu ra sơng

2.4. Phơn tích đ c đi m v khu nh n n

c tiêu nh h

i Qu ng Bình) ..42

ng đ n gi i pháp tiêu .....43

2.5. Yêu c u phát tri n kinh t xư h i c a vùng ....................................................44
2.5.1. Phát tri n nông nghi p ............................................................................44
2.5.2. Phát tri n công nghi p ậ đô th ...............................................................44
2.6. Xác đ nh nhu c u tiêu vƠ tính tốn cơn b ng n

c ........................................45

2.6.1. Xác đ nh nhu c u tiêu ..............................................................................45
2.6.1.1. Xác nhu c u tiêu t i th i đi m hi n t i ............................................45
2.6.1.2. Xác đ nh nhu c u tiêu t i các th i đi m quy ho ch 2020 vƠ 2030 .59
2.6.2. Tính tốn cơn b ng tiêu ...........................................................................66
2.6.2.1. Ph

ng pháp tính tốn .....................................................................66

2.6.2.2. K t qu tính tốn ..............................................................................67
2.6.2.3. Nh n xét k t qu tính toán ...............................................................76
CH

NG 3 ..............................................................................................................79

Ệ XU T GI I PHỄP TIểU N

C CHO H TH NG TH Y L I HUY N GIA

BÌNH .........................................................................................................................79
3.1. Nguyên t c chung ...........................................................................................79
3.2. Ph

ng pháp xác đ nh cao trình m c n

3.2.1. Ph

ng pháp tính tốn ............................................................................79

3.2.2. Truy n cao trình m c n
3.3.

c kh ng ch tiêu ...........................79

xu t gi i pháp tiêu n

c .....................................................................80

c cho h th ng th y l i Gia Bình.........................85

3.3.1. Khái quát v các gi i pháp đ xu t .........................................................85


3.3.2. Gi i pháp cơng trình ................................................................................87
3.3.2.1. Ph

ng án 1: Xơy m i, nơng c p vƠ c i t o h th ng tr m b m tiêu

.......................................................................................................................88
3.3.2.2. Ph

ng án 2: Xơy d ng h đi u hòa k t h p nơng c p tr m b m đ u

m i.................................................................................................................93
3.3.2.3. Phơn tích l a ch n ph

ng án. .........................................................99

3.3.3. Gi i pháp phi cơng trình ........................................................................100
3.3.3.1. Gi i pháp v c ch chính sách ......................................................100
3.3.3.2. Nơng cao hi u qu qu n lỦ cơng trình th y l i ..............................101

3.3.3.3. Thúc đ y s tham gia c a ng

i dơn trong qu n lỦ khai thác cơng

trình th y l i ................................................................................................102
3.3.4. Nh n xét v k t qu ph

ng án đ xu t quy ho ch tiêu cho huy n Gia

Bình .................................................................................................................104
K T LU N VĨ KI N NGH .................................................................................106
I. K T LU N ......................................................................................................106
II. KI N NGH ...................................................................................................107
TĨI LI U THAM KH O .......................................................................................109


DANH M C B NG
B ng 1.1: T ng h p s li u các đ n v trong huy n...............................................12
B ng 1.2: Nhi t đ khơng khí trung bình tháng ( v: 0C) ......................................14
B ng 1.3:

mt

ng đ i trung bình tháng ( v: %) ..........................................14

B ng 1.4: B c h i trung bình tháng ( v: mm) ......................................................15
B ng 1.5: T ng s gi n ng trung bình tháng ( v: gi ) ........................................15
B ng 1.6: L

ng m a trung bình tháng vƠ n m ( v: mm) ...................................16

B ng 1.7: Th ng kê dơn s huy n Gia Bình ...........................................................19
B ng 1.8: Th ng kê di n tích vƠ n ng su t m t s lo i cơy tr ng ch y u trên đ a
bƠn huy n Gia Bình ................................................................................................20
B ng 1.9: Th ng kê hi n tr ng ch n nuôi...............................................................21
B ng 1.10: B ng th ng kê vƠ d báo t c đ t ng dơn s đ n n m 2020................23
B ng 1.11: D ki n b trí đ t nơng nghi p đ n n m 2020 các xư trên đ a bƠn
huy n .......................................................................................................................25
B ng 1.12: D ki n ch n nuôi c a huy n đ n n m 2020 .......................................25
B ng 1.13: Di n tích nh h

ng úng ng p ............................................................29

B ng 1.14: Tr m b m tiêu đ u m i do nhƠ n

c qu n lỦ ......................................30

B ng 1.15: B ng t ng h p C ng, Xi phông tiêu do nhƠ n

c qu n lỦ ..................30

B ng 1.16: B ng t ng h p tr c kênh tiêu ...............................................................31
B ng 2.1 : B ng t ng h p tr m b m tiêu trong khu tiêu Song Giang - Giang S n
.................................................................................................................................40
B ng 2.2: B ng t ng h p tr m b m tiêu trong khu tiêu Sơng Móng-Sơng Ng ...41
B ng 2.3: B ng t ng h p tr m b m tiêu trong khu tiêu

i Qu ng Bình .............42

B ng 2.4 : T ng h p k t qu phơn vùng tiêu .........................................................43

B ng 2.5: L

ng m a l n nh t n m th i đo n ng n t i tr m Gia L

ng ..............46

B ng 2.6: Tính ch t bao c a các tr n m a th i đo n ng n tr m Gia L

ng .........48

B ng 2.7: Mơ hình m a đi n hình n m ..................................................................49
B ng 2.8: B ng tính tốn mơ hình m a tiêu thi t k ..............................................50
B ng 2.9: Di n tích vƠ t l di n tích các lo i đ i t

ng tiêu n

c có m t trong

huy n Gia Bình hi n t i 2015 .................................................................................51


B ng 2.10: H s dòng ch y C c a m t s lo i đ i t

ng tiêu n

c chính có m t

trong các h th ng th y l i Ngh a H ng.................................................................56
B ng 2.11: B ng tính tốn ch đ tiêu cho lúa v i b r ng đ

ng trƠn thi t k ....57

b0=0,3 m/ha .............................................................................................................57
B ng 2.12: B ng tính tốn h s dịng ch y ...........................................................57
B ng 2.13 :

ng quá trình tiêu s b c a h th ng ............................................58

B ng 2.14 :

ng quá trình tiêu hi u đư hi u ch nh ............................................59

B ng 2.15 : B ng tính tốn m c thay đ i l

ng m a ngƠy 2020 vƠ 2030 v i th i

đi m hi n t i ............................................................................................................60
B ng 2.16: B ng mơ hình m a tiêu thi t k th i đi m 2020 vƠ 2030 ...................60
B ng 2.17 : Di n tích vƠ t l di n tích các lo i đ i t

ng tiêu n

c có m t trong

huy n Gia Bình th i đo n 2020 vƠ 2030 ................................................................62
B ng 2.18 : B ng tính tốn ch đ tiêu cho lúa v i b r ng đ

ng trƠn thi t k ...62

b0=0,3 m/ha th i đo n 2020 ....................................................................................62

B ng 2.19 : B ng tính tốn ch đ tiêu cho lúa v i b r ng đ

ng trƠn thi t k ...63

b0=0,3 m/ha th i đo n 2030 ....................................................................................63
B ng 2.20 : B ng tính tốn h s dịng ch y th i đo n 2020 vƠ 2030 ...................63
B ng 2.21 :

ng quá trình tiêu c a h th ng th i đo n 2020 ............................64

B ng 2.22 :

ng quá trình tiêu c a h th ng th i đo n 2030 ............................65

B ng 2.23: B ng t ng h p h s tiêu th i đo n hi n t i ( 2015), th i đo n 2020 vƠ
2030 .........................................................................................................................66
B ng 2.24: B ng tính tốn cơn b ng tiêu c a các tr m b m tiêu khu tiêu Song
Giang, Giang S n t i th i đi m hi n t i .................................................................67
B ng 2.25 : B ng tính tốn cơn b ng tiêu c a các tr m b m tiêu khu tiêu Song
Giang, Giang S n t i th i đo n 2020......................................................................68
B ng 2.26 : B ng tính toán cơn b ng tiêu c a các tr m b m tiêu khu tiêu Song
Giang, Giang S n t i th i đo n 2030......................................................................68
B ng 2.27: B ng tính tốn cơn b ng tiêu c a các tr m b m tiêu khu tiêu Sơng
Móng, Sơng Ng t i th i đo n hi n t i ...................................................................69


B ng 2.28: B ng tính tốn cơn b ng tiêu c a các tr m b m tiêu khu tiêu Sơng
Móng, Sơng Ng t i th i đo n 2020 .......................................................................71
B ng 2.29: B ng tính tốn cơn b ng tiêu c a các tr m b m tiêu khu tiêu Sơng
Móng, Sơng Ng t i th i đo n 2030 .......................................................................72

B ng 2.30: B ng tính tốn cơn b ng tiêu c a các tr m b m tiêu khu tiêu

i

Qu ng Bình t i th i đi m hi n t i ...........................................................................74
B ng 2.31 : B ng tính tốn cơn b ng tiêu c a các tr m b m tiêu khu tiêu

i

Qu ng Bình t i th i đo n 2020 ...............................................................................74
B ng 2.32 : B ng tính tốn cơn b ng tiêu c a các tr m b m tiêu khu tiêu

i

Qu ng Bình t i th i đo n 2030 ...............................................................................75
B ng 3.1 : B ng k t qu cao trình m c n

c max t i các đi m nút .......................83

B ng 3.2 : B ng k t qu m c n

c max c a các tr m b m do nhƠ n

B ng 3.3: B ng k t qu m c n

c max c a các tr m b m do đ a ph

c qu n lỦ .84
ng qu n lỦ

.................................................................................................................................84
B ng 3.4: B ng t ng h p ph

ng án tiêu cho khu tiêu Song Giang ậ Giang S n 88

B ng 3.5 : B ng t ng h p ph

ng án tiêu cho khu tiêu Sơng Móng ậ Sơng Ng .89

B ng 3.6: B ng t ng h p ph

ng án tiêu cho khu tiêu

i Qu ng Bình ..............91

B ng 3.7: B ng t ng h p các tr m b m nơng c p vƠ xơy m i do nhƠ n

c qu n lỦ

.................................................................................................................................91
B ng 3.8 : B ng t ng h p các tr m b m nơng c p do đ a ph

ng qu n lỦ ...........91

B ng 3.9 : B ng t ng h p nơng c p các tr c kênh tiêu chính ................................93
B ng 3.10: B ng t ng h p di n tích xơy d ng h đi u hịa tr

ng h p chi m 3%

vƠ 5% di n tích c n tiêu .........................................................................................94

B ng 3.11: K t qu tính tốn qtru .........................................................................94
B ng 3.12 : B ng k t qu tính toán h s tiêu thi t k tr

ng h p 3% di n tích tiêu

dùng xơy d ng h đi u hòa .....................................................................................95
B ng 3.13 : B ng k t qu tính tốn h s tiêu thi t k tr

ng h p 5% di n tích tiêu

dùng xơy d ng h đi u hòa .....................................................................................95
B ng 3.14: B ng t ng h p h s tiêu thi t k s d ng bi n pháp xơy d ng h đi u
.................................................................................................................................95


Hòa ..........................................................................................................................95
B ng 3.15 : B ng k t qu tính tốn cơn b ng tiêu tr

ng h p 3% di n tích tiêu

dùng xơy d ng h đi u hòa .....................................................................................96
B ng 3.16 : B ng k t qu tính tốn cơn b ng tiêu tr

ng h p 5% di n tích tiêu

dùng xơy d ng h đi u hịa .....................................................................................97

DANH M C HỊNH NH
Hình 1.1: B n đ huy n Gia Bình ..........................................................................13
Hình 1.2: B n đ th y l i huy n Gia Bình ............................................................28

Hình 2.1: S đ m a vùng nghiên c u phơn theo ph
Hình 2.2:

ng t n su t l

ng pháp Thiessen ............46

ng m a 5 ngƠy max .................................................49

Hình 2.3: Mơ hình m a tiêu thi t k ......................................................................50
Hình 2.4: Gi n đ h s tiêu c a h th ng .............................................................59
Hình 2.5 : Mơ hình m a tiêu thi t k n m 2020 ....................................................61
Hình 2.6 : Mơ hình m a tiêu thi t k n m 2030 ....................................................61
Hình 2.7: Gi n đ h s tiêu c a h th ng th i đo n 2020 ....................................64
Hình 2.8 : Gi n đ h s tiêu c a h th ng th i đo n 2030 ...................................65
Hình 3.1: S đ th y l c c a h th ng Nam u ng ..............................................81
Hình 3.2: S đ v trí xác đ nh cao trình m c n

c max .......................................82


1

M

U

I. Tính c p thi t c a đ tƠi
Bi n đ i khí h u (B KH) lƠ m t trong nh ng thách th c l n đ i v i nhơn lo i
trong th k 21. H u qu c a B KH lƠ lƠm cho trái đ t nóng lên, bang tan

c c, hi n t

ng th i ti t c c đoan, thay đ i b t th

ho t đ ng s n xu t, sinh ho t vƠ mơi tr

ng khó xác đ nh nh h

hai

ng đ n

ng sinh thái. B KH lƠm cho các thiên tai

tr nên ác li t h n vƠ có th tr thƠnh th m h a, gơy r i ro l n cho phát tri n kinh
t , xư h i ho c xoá đi nh ng thƠnh qu nhi u n m c a s phát tri n, trong đó có
nh ng thƠnh qu th c hi n các m c tiêu thiên niên k . Nh ng vùng/khu v c đ
d tính ch u tác đ ng l n nh t c a các hi n t

c

ng khí h u c c đoan nói trên lƠ d i

ven bi n Trung B , vùng núi phía B c vƠ B c Trung B , vùng đ ng b ng B c B vƠ
đ ng b ng sông C u Long.
Giai đo n hi n nay trên đ a bƠn huy n Gia bình v i t c đ đơ th hố, cơng nghi p
hố t ng nhanh ph n di n tích đ t cơng nghi p vƠ đ t đô th t ng 20%, đ n n m
2030 thì ph n di n tích t ng lên 50%. Ng

c l i v i di n tích đ t s n xu t nơng

nghi p ngƠy cƠng b thu h p, th i ti t khí h u, thu v n bi n đ i b t l i lƠm h s
tiêu t ng lên. Thi t b c a nhi u cơng trình thu l i đư giƠ c i cùng v i s h n ch
trong đ u t vƠ qu n lỦ khai thác lƠ nh ng nguyên nhơn d n đ n trình tr ng úng
ng p th

ng xuyên x y ra. Sơng tr c, kênh m

n o vét th
thốt n

ng n i đ ng b b i l ng không đ

c

ng xuyên d n đ n vi c thu h p m t c t gơy khó kh n trong vi c tiêu

c. Nhi u khu v c sông tr c tiêu nh Sông Ng , N1, N9, N41 vƠ N49 b

l p, xơy d ng nhƠ c a d n đ n b thu h p lòng d n, b ng n dịng đ ch n ni d n
đ n nh h

ng l n v môi tr

M t s di n tích đ

ng vƠ tiêu úng, thốt l .

c xác đ nh lƠ vùng tiêu t ch y nh ng đ n nay m c n

c

sông tr c ngoƠi dơng cao khi n cho đi u ki n tiêu thoát t trong các khu ra h th ng
ngƠy cƠng khó kh n, di n tích có kh n ng tiêu t ch y b thu h p d n. Trên đ a bƠn
huy n Gia Bình có h n 100 ha tiêu t ch y nh ng giai đo n hi n t i di n tích nƠy
khơng tiêu t ch y đ

c vƠ ph i chuy n sang tiêu đ ng l c. M t khác các tuy n

kênh tr c tiêu n i đ ng c ng b

nh h

ng do các ho t đ ng phát tri n s n xu t vƠ

các khu dơn c xơm l n lƠm gi m kh n ng tích vƠ d n n

c c a h th ng tiêu, khi


2

xu t hi n m a l n th

ng gơy úng ng p dƠi ngƠy, tr n m a b t th

ng đ u tháng

11/2008 đư ch ng minh đi u nƠy. Vì v y đ có đi u ki n phát tri n s n xu t, kinh
t , xư h i trong t

ng lai gi i pháp tiêu ch đ ng b ng đ ng l c s d n thay th

hoƠn toƠn hình th c tiêu t ch y.
u t nơng c p vƠ lƠm m i các tr m b m tiêu th

ng không đ ng b t đ u

m i đ n h th ng kênh tr c d n. Do ngu n v n đ u t h n ch , NhƠ n
cơng trình đ u m i, dơn lƠm h th ng kênh m

c ch đ u t

ng vƠ các cơng trình trên kênh

nh ng không đ s c, th i gian xơy d ng kéo dƠi, cơng trình phát huy hi u qu th p.
Tr

c nh ng nh h

ng c a Bi n đ i khí h u c ng nh

t xư h i c a huy n đ t ra trong t

yêu c u phát tri n kinh

ng lai, vi c ti p t c đ u t c ng c h t ng c s

thu l i ph c v cơng tác phịng ch ng l , tiêu úng hi n có vƠ xơy d ng các cơng
trình m i theo m t quy ho ch chi ti t, th ng nh t h p lỦ, đ đáp ng yêu c u phát

tri n kinh t xư h i cho hi n t i vƠ trong nh ng n m ti p theo lƠ m t nhi m v h t
s c quan tr ng. Vì v y vi c l p: “ Nghiên c u gi i pháp tiêu xét đ n Bi n đ i khí
h u nh m phát tri n b n v ng kinh t -xã h i cho huy n Gia Bình, t nh B c Ninh ”
lƠ c n thi t vƠ c p bách. Nghiên c u nƠy s góp ph n vƠo s nghi p phát tri n kinh
t xư h i b n v ng c a huy n v i m c tiêu t nh B c Ninh s tr thƠnh khu v c có
n n kinh t phát tri n theo h
thôn mƠ Ngh quy t

ng công nghi p hố - hi n đ i hố nơng nghi p nông

i h i đ ng b t nh đ ra.

Trong lu n v n nghiên c u s đánh giá v hi n tr ng h th ng các cơng trình th y
l i trên l u v c, đi u ki n t nhiên, dơn sinh kinh t vƠ đ nh h
tính tốn cơn b ng n
h

c, cơn b ng tiêu cho hi n t i vƠ t

ng phát tri n, t đó

ng lai có xét đ n nh

ng c a Bi n đ i khí h u. Qua đó đ xu t các gi i pháp cơng trình, phi cơng trình

nh m khai thác, qu n lỦ vƠ s d ng b n v ng, đáp ng nhu c u phát tri n kinh t xư
h i cho khu v c huy n Gia Bình.
II. M c tiêu c a đ tƠi
Trên c s phơn tích, đánh giá tình hình l , l t vƠ nhu c u tiêu n
Gia Bình xét đ n nh h

tiêu n

ng c a Bi n đ i khí h u, đ xu t vƠ l a ch n gi i pháp

c cho huy n, nh m đ m b o ch đ ng tiêu n

t - xư h i cho toƠn huy n.

c c a huy n

c đ phát tri n b n v ng kinh


3

III. H

ng ti p c n vƠ ph

1)

it
it

-

ng pháp nghiên c u

ng vƠ ph m vi nghiên c u ng d ng
ng nghiên c u: Các đ i t

ng tiêu n

nghi p, sinh ho t, ch n nuôi, th y s n, mơi tr

c chính nh : Nơng nghi p, công

ngầ

- Ph m vi nghiên c u: ToƠn b đ a bƠn huy n Gia Bình ậ t nh B c Ninh.
2) Cách ti p c n, ph

ng pháp nghiên c u, công c s d ng

a. Cách ti p c n :
 Ti p c n t ng h p vƠ liên ngƠnh:
D a trên các k ch b n v Bi n đ i khí h u vƠ đ nh h

ng phát tri n kinh t xư

h i khu v c huy n Gia Bình ậ t nh B c Ninh; t đó rút ra các gi i pháp cơng trình
vƠ phi cơng trình đ ph c v công tác tiêu úng cho vùng.
 Ti p c n k th a:
Trên đ a bƠn huy n Gia Bình nói riêng vƠ toƠn t nh B c Ninh nói chung đư có
m t s các d án quy ho ch tiêu úng cho vùng, các đ tƠi nghiên c u v ngu n
n

c, v n đ khai thác, s d ng vƠ qu n lỦ tƠi nguyên n

l c các k t qu nghiên c u nƠy s giúp đ tƠi có đ nh h

c. Vi c k th a có ch n
ng gi i quy t v n đ m t

cách khoa h c h n.
 Ti p c n th c ti n:
Ti n hƠnh kh o sát th c đ a, t ng h p s li u nh m n m rõ chi ti t hi n tr ng vƠ
đ nh h

ng phát tri n kinh t - xư h i c a t ng đ a ph

ng, hi n tr ng các cơng

trình tiêu úng vƠ tình hình ng p úng c a toƠn huy n.
Các s li u th c ti n giúp đánh giá m t cách t ng quan v hi n tr ng các cơng
trình tiêu úng vƠ tình hình ng p úng c a vùng, lƠm c s đánh giá các tác đ ng vƠ
đ xu t các gi i pháp đ kh c ph c.
b. Ph

ng pháp

- K th a, áp d ng có ch n l c s n ph m khoa h c vƠ công ngh hi n có trên th
gi i vƠ trong n

c. K th a các nghiên c u khoa h c, các d án có liên quan vƠ các

đi u tra c b n trên khu v c huy n.
- Ph

ng pháp đi u tra, thu th p: Ti n hƠnh đi u tra, thu th p các tƠi li u trong

vùng nghiên c u bao g m tƠi li u hi n tr ng th y l i, các cơng trình t

i, tiêu, đ nh


4

h

ng phát tri n kinh t - xư h i, tình hình khai thác vƠ s d ng đ t đai, ngu n

n

c, các tƠi li u đ a hình, th y v n... trên khhu v c.
- Ph

đ

ng pháp phơn tích th ng kê các s li u đư có thơng qua ph n m m Excel

c th hi n trên các bi u đ , b ng bi u.


5

CH

NG I: T NG QUAN V L NH V C NGHIểN C U
VĨ VỐNG NGHIểN C U

1.1. T ng quan v l nh v c Nghiên c u
1.1.1. Nghiên c u

ngồi n

c

S nóng lên c a trái đ t lƠm cho b ng tuy t c a các dưy Himalaya, vùng Nam
C c, B c C c vƠ các khu v c có b ng tuy t khác tan ch y, h n 110 sông b ng vƠ
nh ng cánh đ ng b ng v nh c u

bang Montana đư bi n m t trong vòng 100 n m

qua. N u đ tan ch y duy trì nh hi n nay thì các sơng b ng s h u nh bi n m t
kh i dưy Alpes vƠo n m 2050. Trong vòng 13 n m g n đơy, s b ng tan
t ng g p đôi so v i l
n

ng b ng tan c a 30 n m tr

chơu Ểu

c, Các s li u quan tr c m c

c bi n th gi i cho th y trong kho ng th i gian 40 n m m c n

c bi n đư t ng

thêm 7,2cm.

C th gi i hi n có h n m t n a ng

i đang s ng

vùng duyên h i v i ph m vi

chi u r ng 100 km thu c vùng ven b bi n. Khi m c n
1,0 m, Vi t Nam s có kho ng 22 tri u ng
kho ng 6 tri u ng

c bi n dơng lên kho ng

i b m t nhƠ c a; vùng tr ng Ai C p có

i m t nhƠ c a vƠ 4.500 km2 đ t ng p l t;

Bangladesh có

kho ng 18 % di n tích đ t ng p úng, tác đ ng t i 70 tri u dơn ... Trong báo cáo
c ng cho r ng không ch nh ng n

c đang phát tri n nh h

ng mƠ nh ng n

phát tri n c ng không tránh kh i th m h a bi n đ i khí h u. Tr

c đư

c m t, b ng tan s

đe d a h n 40 % dơn s toƠn th gi i. M t khác, bi n đ i khí h u s lƠm cho n ng
su t nông nghi p gi m, th i ti t c c đoan t ng, thi u n

c ng t tr m tr ng trên toƠn

th gi i, h sinh thái tan v vƠ b nh t t gia t ng...Nh ng n
Bangladesh, Myanmar, Ai C p...s b
tai s lƠm cho nh ng n

nh h

c nh Vi t Nam,

ng nhi u nh t. Nguy c bưo l t, thiên

c nƠy r t khó kh n đ phát tri n kinh t , đ y lùi đói nghèo.

Th gi i đang ph i ch u nh ng t n th t n ng n do thiên tai, trong đó có l l t.
Con ng

i bên c nh vi c ph i đ i phó vƠ thích nghi v i thiên nhiên thì c ng đang

ph i gánh ch u nh ng h u qu không nh do chính mình t o ra. Các thƠnh ph v n
hình thƠnh

ven sông, bi n ph i đ i m t v i n n ng p úng. London (Anh qu c) v i

sông Thames b thu h p l i g p bưo l n t bi n B c, tri u c
l n thƠnh ph ng p trong n

ng đư lƠm cho ph n

c n m 1952. Tokyo ( Nh t b n) đư có bưo l n đ vƠo,


6

m a to kéo dƠi lƠm ng p các đ

ng ng m trong thƠnh ph

Kulalumpua (Malaysia) vùng tr ng trung tơm th đơ - tr
lƠm h th ng thốt n

vƠo n m 1971.

c n m 2005, khi ch a

c SMART, trung tơm thƠnh ph c ng b ng p n ng khi m a

bão.
Bên c nh các nguyên nhơn đ n t t nhiên nh m a nhi u h n, bưo gió th t
th

ng h n, n

c bi n dơng cao... tình tr ng l l t trên th gi i cịn có chung

ngun nhơn lƠ đơ th hố m nh, t ng di n tích xơy d ng nhƠ c a vƠ đ

đ ng th i gi m di n tích ng p n

ng xá,

c, các dịng sơng thiên nhiên b khai thác, tác

đ ng vƠ h th ng kênh r ch tiêu thoát b thu h p.
Vi c nghiên c u các gi i pháp phòng ch ng l l t đ
h

c đ c bi t quan tơm vƠ

ng ti p c n trên th gi i h u h t lƠ s k t h p gi a các gi i pháp cơng trình vƠ

phi cơng trình. Các gi i pháp cơng trình th
c i t o lịng sơng... đ

ng đ

c s d ng nh h ch a, đê đi u,

c s d ng r t nhi u, các gi i pháp phi cơng trình nh xơy

d ng b n đ nguy c ng p l t, quy ho ch tr ng r ng vƠ b o v r ng, xơy d ng vƠ
v n hƠnh các ph

ng án phòng tránh l l t vƠ di dơn khi c n khi có thơng tin d báo

vƠ c nh báo chính xác c ng đ

c s d ng r t nhi u. Có th k đ n m t s nghiên

c u sau đơy:
Nghiên c u “T ng nguy c l l t

Malaysia: nguyên nhơn vƠ gi i pháp” đ ng

trên t p chí Disaster Prevention and Management cho th y nguy c

l

l t

Malaysia đư t ng đáng báo đ ng trong nh ng th p k g n đơy. Nguyên nhơn ph n
l n lƠ do thay đ i đ c tính v t lỦ c a h th ng thu v n do các ho t đ ng c a con
ng

i: ti p t c phát tri n vùng đ ng b ng đông dơn c , xơm l n vƠo vùng ng p l ,

phá r ng vƠ đ i d c phát tri n. S phát tri n nhanh chóng vƠ suy thối mơi tr
đang b lưng qn m t cách nhanh chóng, con ng

ng

i ch xem nh ng l i ích tích c c

c a m t n n kinh t đang bùng n trong khi không chú Ủ nhi u đ n các tác đ ng
tiêu c c c a chúng.
- Hongming He vƠ các c ng s thu c

i h c Massachusetts (Hoa K ) đư nghiên

c u vùng ng p l trung du sông VƠng (Yellow River Basin) thu c Trung Qu c.
Nghiên c u đư đánh giá các tác đ ng do thay đ i b m t l u v c đ n dòng ch y l .
Nghiên c u đư đ c p đ n các tác đ ng do ho t đ ng c a con ng

i nh h

ng đ n


7

đi u ki n biên c a mơ hình.
đánh giá nh h

ơy th c s lƠ công c h u ích dùng đ qu n lỦ vƠ

ng c a các ho t đ ng trên l u v c sông VƠng đ n tình tr ng l .

- Vùng h l u sông Tsurumi, tr i dƠi t thƠnh ph Machida qua V nh Tokyo, lƠ m c
tiêu c a các d án qu n lỦ l toƠn di n trong nh ng n m 1980 c a Nh t B n. M t
ph n c a k ho ch l n nƠy lƠ vi c xơy d ng m t b l n đa n ng, có th tr n
t sơng trong mùa l t, cịn vƠo nh ng th i đi m khác trong n m l i đ

cl

c dùng vƠo

các m c đích khác, trong đó có sơn v n đ ng qu c t Yokohama. Vì đ cao c a con

đê ng n sông v i b nƠy khá th p, n
tránh b trƠo ng
đ ng đ

c. N

c sau l đ

c s ch y qua đê khi mùa n

c tháo đi b ng các c a c ng. B n thơn sơn v n

c d ng trên nhi u c c nh m đ m b o nó v n đ

nh các đ

c lên, vì th

c s d ng trong mùa l

ng đi chính. M t trung tơm thông tin v l l t vƠ các b ng thông báo

trong b nƠy t o đi u ki n cho ng

i dơn n m đ

c thông tin vƠ cung c p các c nh

báo d dƠng. NgoƠi ra, các bi n pháp khác trên sông Tsurumi c ng đư đ

c áp

d ng, bao g m n o vét lịng sơng, đ p đê, ki m tra vƠ đi u ch nh các h ch a n
- Carlos E. M. Tucci, chuyên gia t i Vi n nghiên c u N

c thu c tr

ng

c.
ih c

Liên bang Rio Grande do Sul, đư đ a ra m t ví d đi n hình v m t h th ng đ p
ki m soỏt l t i chu th sụng Itajaớ-Aỗu
g m ba con đ p đ
th

Santa Catarina (Braxin).

ó lƠ h th ng

c xơy d ng trong nh ng n m 1970 - 1980, g m đ p Tơy n m

ng ngu n sơng Itaj-Oeste

thƠnh ph Taió, đ p Nam

th

ng ngu n sơng

Itaj do Sul t i thƠnh ph Ituporanga vƠ đ p Ibirama trên sơng Hercílio. Thi t k
c a các con đ p nƠy v i s c ch a l n vƠ c a c ng th p cho phép x l d n d n
trong m t th i gian dƠi.
Song song v i các nghiên c u vi c áp d ng các mơ hình th y v n, th y l c trong
vi c di n tốn l trong sơng đư đ

c s d ng khá ph bi n; nhi u mơ hình đư đ

c

xơy d ng áp d ng cho d báo h ch a, d báo l cho h th ng sông, cho cơng tác
quy ho ch phịng ch ng l trên th gi i nh :
- T i Bangladesh, n m 1997, nh m đ i phó v i h n trên sông Gorai, DHI đư ph i
h p v i u ban phát tri n n
bi n đ i hình thái

c Bangladesh thi t l p mơ hình Mike 11 đ mô t các

h l u sông, đ ng th i d báo s thay đ i trong l u l

vƠ sau khi n o vét sông trong mùa khô vƠ mùa l .

ng tr

c


8

-T i
gia

n

, n m 2004, m t d án nghiên c u k t h p gi a Vi n Công ngh Qu c

n

v i Vi n Th y l c

an M ch đ

c th c hi n trên c s

ng d ng mơ

hình MIKE11 vƠ MIKE SHE đ tính tốn t i u hóa h th ng th y nông. D án
đ

c th c hi n trên h th ng th y nông Mahanadi, bao g m h ch a vƠ h th ng

kênh thu c lo i l n n m

mi n Trung c a n

. Nh công c MIKE 11 vƠ MIKE

SHE, d án đư ti n hƠnh tính tốn mơ ph ng l

ng m a trên l u v c, tính tốn th y

l c trên các h th ng sơng, xơy d ng quy trình v n hƠnh h ch a vƠ v n hƠnh h
th ng kênh n i đ ng
Qua các nghiên c u trên, có th th y các ho t đ ng phát tri n c a con ng
cƠng gơy nh h
các khu dơn c

ng nghiêm tr ng đ n môi tr
h l u các l u v c sông. Tr

i ngƠy

ng s ng c a chúng ta, đ c bi t lƠ
c đơy khi th gi i c n phát tri n kinh

t thì các tác đ ng c a các cơng trình th y đi n, th y l i, giao thông vƠ các c s h
t ng ch a đ

c coi tr ng. G n đơy, khi h u qu c a vi c phát tri n nƠy ngƠy cƠng rõ

r t, m t s qu c gia th m chí cịn d b m t s cơng trình. Tuy nhiên, đơy lƠ v n đ
khó v i các qu c gia đang phát tri n nh Vi t Nam chúng ta. Do đó, c n thi t ph i
có nh ng nghiên c u chuyên sơu, chi ti t đ có th đánh giá đúng vƠ đ y đ tác
đ ng c a các ho t đ ng kinh t nói trên đ n tình hình l l t thiên tai nói riêng và
đ n v n đ qu n lỦ, b o v vƠ s d ng h p lỦ, b n v ng tƠi nguyên n

c trên th

gi i nói chung.

1.1.2. Nghiên c u

trong n

c

Vi t Nam, v i khí h u nhi t đ i gió mùa hƠng n m ph i đ i m t v i nhi u lo i
hình thiên tai th

ng xuyên x y ra nh áp th p nhi t đ i, bưo, l , l quét, l bùn đá,

ng p l t, nh ng n m tr l i đơy d

i tác đ ng c a Bi n đ i khí h u các hi n t

ng

th i ti t c c đoan di n ra m i m c đ nguy h i ngƠy cƠng t ng cao, tính quy lu t
th

ng b m t đi nh h

h n ch

nh h

ng r t l n đ n đ i s ng c a ng

i dơn vƠ đ đ i phó vƠ

ng c a Bi n đ i khí h u v m t l l t chúng ta c n ph i có nh ng

nghiên c u đ đ a ra nh ng gi i pháp h p lỦ trong giai đo n hi n nay vƠ nh ng
n m v sau.
Hi n nay

n

c ta có nh ng bi n pháp cơng trình c ng nh phi cơng trình đ

ph c v vi c tiêu thốt n

c úng nh sau:


9

i v i ng p úng do m a: M a lƠ y u t khách quan, con ng
m ađ

i không th ch ng

c. Tuy nhiên, đ gi m m c đ ng p do m a sinh ra thì c n ph i có nh ng

nghiên c u th t c th đ hi u rõ h n tính ch t, đ c đi m c a m a (m a x y ra khi
nƠo, c
t

ng đ bao nhiêu, trong th i gian bao lơu,...) đ t đó thi t k các cơng trình

ng ng. M t s gi i pháp chung nh chôn m a (b ng cách khoan các h th ng
ng ng m vào sơu trong đ t đ chôn n

c), tr m a (tr m a t các mái nhƠ,

sơn,ầđ tiêu sau), xơy d ng h đi u hòa (tr m a
l n,ầ) đư đ

nh ng vùng có di n tích

c đ xu t.

i v i ng p úng do cao đ : Theo nguyên lỦ chung, nh ng n i th p (k c c c
b vƠ di n r ng) n

c t p trung đ n lƠm cho khu v c đó b úng ng p. Nguyên t c

c b n đ gi i quy t v n đ nƠy lƠ tìm cách thốt l
có th ch a đ

ng n

c ng p úng đó đ n n i

c ho c lƠ tìm m i cách ng n ch n không cho l

ng n

c ngo i lai

ch y đ n. Gi i pháp chung cho v n đ nƠy thì có th lƠ tiêu b ng tr ng l c (t c lƠ
tìm cách, tìm đ

ng thốt cho l

ng n

c úng ng p t ch y đ n vùng th p h n),

ho c b ng đ ng l c t c lƠ dùng b m đ đ a l

ng n

c đó ra kh i vùng c n thoát

ng p, ho c lƠ b ng h th ng đê kè c n thi t ng n ch n không cho l
đ nđ

c n i nó có th đ n, ho c lƠ k t h p c a nhi u ph

Ng p úng do nh h

ng đ

c đó

ng pháp nói trên.

ng tri u: Gi i pháp ng n tri u truy n th ng lƠ xơy d ng các h

th ng c ng, đê, tr m b m ho c k t h p c hai v a c ng v a đê đ ng n đ nh tri u...
Bên c nh đó, nghiên c u l i d ng chơn tri u đ tiêu n
pháp c n đ

c lƠ m t trong nh ng gi i

c u tiên xem xét.

i v i h th ng c ng kênh tiêu c c n c i t o l i b ng cách n o vét, lƠm c a
ng n tri u k t h p đê bao

nh ng n i c n thi t. Ng n ch n m t cách tri t đ vi c

san l p sông kênh không theo quy ho ch, bu c tái l p hi n tr ng các kênh tiêu đư b
san l p gơy ra tình tr ng ng p úng,ầ
gi m b t vi c úng ng p th
hố

ng x y ra nh vùng đơ th hi n h u, vi c đô th

nh ng vùng m i ph i có quy ho ch, quy đ nh c th t l bê tơng hố vƠ di n

tích h đi u ti t.

i v i vùng ven cịn di n tích đ t tr ng thì nh t thi t ph i có quy

ho ch, quy đ nh c th v di n tích h đi u ti t.


10

Khu m i xơy d ng ngoƠi quy đ nh c t n n xơy d ng, c n xác đ nh c t đáy c a
các h th ng c ng sao cho ít b
tr

ng h p m c n

nh h

ng tri u trong tiêu thốt, vƠ có tính đ n

c bi n dơng cao h n trong các th p niên t i (gi i quy t b ng bƠi

toán thu l c n i h th ng c ng ng m v i h th ng kênh r ch nh h
Th

ng tri u).

ng xuyên tuyên truy n giáo d c Ủ th c c a nhơn dơn (k c trên các ph

ti n thông tin đ i chúng, trong các ch

ng

ng trình giáo d c, k c các bi n pháp hƠnh

chính,ầ) đ t gi m b t đ n không x rác ra đ

ng, xu ng h th ng tiêu n

c.

Vi t Nam, phòng ch ng thiên tai nói chung vƠ phịng ch ng l l t nói riêng
đ

c Chính ph đ c bi t quan tơm vƠ đ u t r t nhi u kinh phí cho cơng tác nghiên

c u. Các ch

ng trình, d án, đ tƠi nghiên c u v v n đ nƠy có th k đ n lƠ:

- Nghiên c u phát tri n vƠ qu n lỦ tƠi nguyên n

c qu c gia cho 14 l u v c l n c a

Vi t Nam trong đó có quy ho ch phòng l cho m t s t nh Mi n Trung do Vi n
Quy ho ch Th y l i, B NN & PTNT vƠ JICA th c hi n.
-

tƠi c p NhƠ n

c Nghiên c u d báo ch ng xói l b sơng mi n Trung do

i

h c Th y l i th c hi n t đ u n m 2000 đ n cu i 2002 đư nghiên c u th c tr ng vƠ
nguyên nhơn gơy xói l b sơng các t nh mi n Trung, trong đó có nguyên nhơn do
l l n, vƠ d báo di n bi n xói l , đ xu t các gi i pháp kh c ph c.
-

tƠi c p NhƠ n

c Nghiên c u gi i pháp thốt l cho m t s sơng l n mi n

Trung nh m b o v các khu kinh t t p trung, các khu dơn c ven sông, d c qu c l
do

i h c Th y l i th c hi n t n m 2004 đ n 2006 đư nghiên c u đ c đi m l l t

mi n Trung tìm ra các gi i pháp nh m gi m thi u thiên tai l l t giúp phát tri n kinh
t - xư h i.

tƠi đư nghiên c u vƠ ch n hai l u v c sông Th ch Hưn - Qu ng Tr

và sơng Kone-HƠ Thanh t nh Bình

nh đ nghiên c u đi n hình.

- D án quy ho ch t ng th th y l i vùng đ ng b ng sông H ng trong đi u ki n
bi n đ i khí h u vƠ n

c bi n dơng (2009-2011) do Vi n Quy ho ch th y l i th c

hi n đư đ a ra cái nhìn t ng quan v h th ng th y l i thu c vùng đ ng b ng sông
H ng t đó đ ra các gi i pháp thích h p đ m b o phát huy vai trò c a h th ng
cơng trình th y l i trong đi u ki n bi n đ i khí h u.
- D án quy ho ch tiêu h th ng Sông Nhu n m 2009 do Vi n Quy ho ch th y l i
th c hi n, đ a ra các gi i pháp v tiêu n

c cho h th ng Sông nhu đ n n m 2020.

11

- D án quy ho ch l các tuy n sơng có đê thƠnh ph HƠ N i n m 2009 do Vi n
Quy ho ch th y l i th c hi n đ a ra các phơn vùng, bi n pháp phòng ch ng l cho
các tuy n sơng có đê thu c thƠnh ph HƠ N i đ n n m 2020.
- D án Quy ho ch th y l i vùng ven bi n B c B vƠ B c Trung b (2007) do Vi n
Quy ho ch Th y l i ch trì th c hi n v i s ph i h p th c hi n c a Tr
Th y l i, Vi n Kinh t Quy ho ch Th y s n, v i m c tiêu đ xu t ph
ho ch gi i quy t v n đ c p n

c, tiêu thốt n

ng

ih c

ng án quy

c, phịng ch ng l vƠ gi m nh

thiên tai đáp ng quá trình phát tri n c a vùng duyên h i ven bi n t Qu ng Ninh
đ n Th a Thiên Hu .
n

c, tiêu thoát n

ánh giá hi n tr ng đư lƠm rõ t n t i chính

c vƠ phịng ch ng l bưo. Ph

pháp đ m b o c p đ n

l nh v c c p

ng án quy ho ch đ xu t gi i

c cho toƠn vùng, đ m b o tiêu thoát c ng nh yêu c u

phòng ch ng l bưo đ n n m 2020.
K t qu đ t đ

c t nh ng đ tƠi, d án t tr

vƠo cơng tác phịng ch ng l l t
phòng ch ng l l t

n

c đ n nay đư có đóng góp đáng k

nh ng c p đ vƠ khía c nh khác nhau. Tuy nhiên,

c ta v n c n ph i ti p t c đ

c a khí h u toƠn c u, các hi n t

c nghiên c u vì s bi n đ i

ng khí h u c c đoan v n thi nhau hoành hành sinh

m a l l n gơy ng p l t hƠng n m. Cùng v i đó lƠ s tác đ ng r t l n c a con ng
đ n môi tr

i

ng t nhiên nh phá r ng, khai thác khoáng s n d n đ n thay đ i lịng

d n ; t c đ đơ th hóa nhanh, dơn s ngƠy cƠng phát tri n, qu n lỦ l ng l o d n đ n
xơm l n lịng d n thốt l lƠ ngun nhơn lƠm cho l l t ngƠy cƠng gia t ng.
tƠi nghiên c u c a h c viên : “ Nghiên c u gi i pháp tiêu xét đ n Bi n đ i khí
h u nh m phát tri n b n v ng kinh t -xã h i cho huy n Gia Bình, t nh B c Ninh ”
c ng đi theo h

ng ti p c n chung v cơng tác tiêu thốt n

c, trong đó t p trung đi

sơu phơn tích vƠ đánh giá v hi n tr ng các cơng trình tiêu t đó đ xu t gi i pháp
cơng trình v xơy d ng, nơng c p các tr m b m tiêu vƠ phi cơng trình v qu n lỦ h
th ng tiêu nh m gi i quy t v n đ tiêu n

c cho khu v c m t cách tri t đ .

1.2. T ng quan v vùng nghiên c u
1.2.1. Ph m vi nghiên c u
Nghiên c u gi i pháp tiêu xét đ n nh h
huy n Gia Bình bao g m 14 xư vƠ th tr n.

ng c a Bi n đ i khí h u cho toƠn b


12

B ng 1.1: T ng h p s li u các đ n v trong huy n
Tên đ n v

TT

T ng Di n tích

t Nơng nghi p

t canh
tác

1

TT Gia Bình

465,01

251,36

237,52

2

Xư V n Ninh

826,93

494,1

443,45

3

Xư Thái B o

707,77

398,13

376,61

4

Xư Giang S n

767,97

468,46

359,63

5

Xư Cao

1140,2

421,54

398,04

6

Xư

823,3

431,61

391,08

7

Xã Song Giang

713,38

458,81

342,36

8

Xư Bình D

ng

688,11

425,26

366,7

9

Xã Lãng Ngâm

634,28

421,41

357,76

10

Xư Nhơn Th ng

818,75

480,69

409,54

11

Xã Xuân Lai

1118,95

750,58

567,66

12

Xư ông C u

640,57

399,44

338,5

13

Xư

618,73

385,75

329,36

14

Xư Qu nh Phú

818,86

493,17

400,19

10782,81

6280,31

5318,4

c

i Lai

i Bái

T ng toàn huỔ n

1.2.1. i u ki n t nhiên c a h th ng
1.2.1.1. V trí đ a lý
Huy n Gia Bình t nh B c Ninh n m

phía Nam sông

ph B c Ninh kho ng 25km.

c gi i h n:
- Phía B c giáp v i huy n Qu Võ.
- Phía Nam giáp huy n L

ng TƠi.

- Phía ơng giáp huy n Chí Linh t nh H i D
- Phía Tơy giáp huy n Thu n ThƠnh.

ng.

u ng, cách trung tơm thƠnh


13

Hình 1.1: B n đ huy n Gia Bình
T ng di n tích t nhiên toƠn huy n là: 10.782ha.
ToƠn huy n có 14 đ n v hƠnh chính lƠ Th tr n Gia Bình vƠ 13 xư: V n Ninh, Thái
B o, Giang S n, Cao

c,

i Lai, Song Giang, Bình D

Th ng, Xuơn Lai, ơng C u,
1.2.1.2.

ng, Lưng Ngơm, Nhơn

i Bái, Qu nh Phú.

c đi m đ a hình

c đi m đ a hình c a huy n t

ng đ i đ ng nh t: 99,5% di n tích lƠ đ ng b ng,

0,5% còn l i lƠ đ a hình đ i núi th p. Nhìn t ng th đ a hình c a t nh có h
t B c xu ng Nam vƠ t Tơy sang

ông đ

ng d c

c th hi n qua các dòng ch y m t đ

sơng Thái Bình. M c đ chênh l ch đ a hình khơng l n, v i vùng đ ng b ng th

ng

có cao đ t 2-5m.
V i d ng đ a hình trên huy n Gia Bình có đi u ki n thu n l i phát tri n đa d ng cơy
tr ng, v t nuôi, luơn canh nhi u cơy tr ng vƠ canh tác nhi u v trong n m. Song
c ng có khó kh n lƠ ph i xơy d ng các công trình t

i, tiêu c c b vƠ địi h i l a

ch n c c u cơy tr ng v t ni thích h p đ i v i t ng d ng đ a hình.

14

c đi m khí h u

1.2.1.3.

Gia Bình thu c vùng khí h u nhi t đ i gió mùa, mùa đông b t đ u t tháng 11 đ n
tháng 4, mùa hè t tháng 5 đ n tháng 10.

c tr ng th i ti t lƠ nóng m vƠ m a

nhi u.
a. Nhi t đ
Nhìn chung vùng nghiên c u có nhi t đ khá cao, nhi t đ trung bình n m lƠ
23,50C. Tháng có nhi t đ trung bình l n nh t th

ng r i vƠo tháng VI và tháng

VII, nhi t đ trung bình hai tháng nƠy t 28 - 290C. Nhi t đ trung bình tháng th p
nh t lƠ tháng I, nhi t đ trung bình tháng nƠy ch t 16 - 200C.
B ng 1.2: Nhi t đ khơng khí trung bình tháng ( v: 0C)
Tháng

1

Tr m Gia
L

b.

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

16,0 17,2 20 23,7 27,3 28,8 29,1 28,3 27,3 24,7 21,2 17,8

ng

N m
23,5

m
m khơng khí có quan h ch t ch v i nhi t đ khơng khí vƠ l

các tháng mùa m a đ
÷ 80%.

m có th đ t 80 ÷ 90%. Các tháng mùa khơ đ

m khơng khí th p nh t quan tr c đ

ng m a. VƠo
m ch t 70

c t i tr m B c Ninh là 7% vào

ngày 5/1/1963.
B ng 1.3:
Tháng
Tr m Gia
L

ng

1

2

mt
3

ng đ i trung bình tháng ( v: %)

4

5

6

7

8

9

10

11

12

78,2 81,6 85,2 86 82,5 82,4 82,2 84,6 82,5 80,4 77,2 76,2

N m
81,6

c. B c h i
Kh n ng b c h i trên l u v c ph thu c vƠo các y u t khí h u: Nhi t đ khơng
khí, n ng, gió, đ
t c đ gió c ng t

m, m t đ mầ Trong huy n có n n nhi t đ khá cao k t h p v i
ng đ i l n nên l

ng b c h i

nhi u n m t 950 đ n 990 mm/n m. L

đơy t

ng đ i cao, trung bình

ng b c h i l n nh t vƠo tháng VI đ n


15

tháng VII v i l

ng b c h i kho ng 92 ÷ 94 mm/tháng, l

tháng II đ n tháng IV v i l

ng b c h i nh nh t vƠo

ng b c h i kho ng 50 ÷ 70 mm/tháng.

B ng 1.4: B c h i trung bình tháng ( v: mm)
1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

N m

70,8

57,0

57,9

64,2

91,9

94,1

97,1

80,8

82,5

87,1

85,8

81,3

950,6

Tháng
Tr m Gia
L

ng

d. N ng
S gi n ng trung bình t nh B c Ninh kho ng t 1400 đ n 1700 gi . Tháng nhi u
n ng nh t lƠ tháng VII đ n tháng IX, trung bình s gi n ng m i tháng t 160 đ n
200 gi . Tháng ít n ng nh t lƠ tháng II vƠ tháng III, trung bình ch t 40 đ n 50 gi
m i tháng.

B ng 1.5: T ng s gi n ng trung bình tháng ( v: gi )
1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

N m

78,1

44,5

47,4

91,0

192,8

175,5

205,5

180,8

191,8

175,8

154,2

122,8

1660,1

Tháng
Tr m
Gia
L

ng

e. Gió
H

ng gió th nh hƠnh trong t nh vƠo mùa hè lƠ gió Nam vƠ

đơng h

ng gió th nh hƠnh lƠ gió mùa

ơng Nam, vƠo mùa

ơng B c. T c đ gió trung bình c a t nh

vƠo kho ng 1,5 ậ 2,5 m/s. T c đ gió l n nh t quan tr c đ

c t i tr m B c Ninh lƠ

28 m/s.
f. M a
Mùa m a th

ng b t đ u vƠo V vƠ k t thúc vƠo tháng X. Mùa khô b t đ u t tháng

XI vƠ k t thúc vƠo tháng IV n m sau. L
86% t ng l
l

ng m a trong 6 tháng mùa m a chi m 83-

ng m a n m còn l i 6 tháng mùa khô l

ng m a ch t 14-17% t ng

ng m a n m.

Hai tháng m a nhi u nh t lƠ tháng VII vƠ tháng VIII, t ng l
chi m t 35-38% t ng l

ng m a n m, l

ng m a hai tháng nƠy

ng m a tháng c a các tháng nƠy đ u t


16

200-300mm/tháng, s ngƠy m a lên t i 15 - 20 ngƠy trong đó có t i 9-10 ngày có
m a dông v i t ng l

ng m a đáng k , th

trên h u h t các đi m đo đ u có l

ng gơy úng.

i n hình lƠ tháng 8/1972

ng m a trên 600 mm/tháng nh tr m Thu n

ThƠnh 703,4mm, Th a 785,3mm....gơy ra ng p úng trong vùng. Hai tháng ít m a
nh t đó lƠ tháng XII vƠ tháng I, t ng l

ng m a hai tháng nƠy ch chi m 1,5-2,5%

t ng m a n m, th m chí có nhi u tháng khơng m a gơy ra tình tr ng h n hán
nghiêm tr ng.
L

ng m a trung bình nhi u n m c ng t

ng đ i đ ng nh t v i l

ng m a hƠng

n m, ch dao đ ng quanh m c 1400mm/n m.
B ng 1.6: L
Tháng
Tr m
Thu n
Thành

1
18,2

2

3

ng m a trung bình tháng vƠ n m ( v: mm)

4

5

6

7

8

9

10

11

12

N m

24,2 43,1 87,6 158,5 225,9 244,3 264,7 190,6 124,5 55,2 15,8 1452,5

Tr m
15,1 19,1 40,2 78,5 163,1 227,7 238,1 275,1 194,1 127,8 54,7 16,0 1443,6
Gia
L ng
1.2.1.4.

c đi m đ t đai, th nh

ng

c đi m đ a ch t t nh B c Ninh mang nh ng nét đ c tr ng c a c u trúc đ a ch t
thu c s t tr ng sông H ng, b dƠy tr m tích đ t ch u nh h
m ng. Tuy nhiên, do n m trong mi n ki n t o

ng rõ r t c a c u trúc

ông B c, B c B nên c u trúc đ a

ch t lưnh th B c Ninh có nh ng nét cịn mang tính ch t c a vịng cung ơng Tri u
vùng

ơng B c. ToƠn t nh có m t các lo i đ t đá có tu i t Cambri đ n đ t , song

nhìn chung có thƠnh t o Kainozoi ph trên các thƠnh t o c . ơy lƠ thƠnh t o chi m
u th v đ a t ng lưnh th . Các thƠnh t o Triat phơn b trên h u h t các dưy núi,
thành ph n th ch h c ch y u lƠ cát k t, s n k t. B dƠy các thƠnh t o đ t bi n đ i
theo quy lu t tr m tích t B c xu ng Nam.

các vùng núi do b bóc mịn nên b

dƠy c a chúng cịn r t m ng, cƠng xu ng phía Nam b dƠy có th đ t t i 100 m,
trong khi đó vùng phía B c ( áp C u) b dƠy ch đ t t 3050m.
Trên đ a bƠn huy n Gia Bình có các đ a t ng sau: