Van 7 tuan 10

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 15/ 10/ 2011 TUẦN 10 TIẾT 37 CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH (TĨNH DẠ TỨ). (Lý B¹ch) A/ Mức độ cần đạt: - Cảm nhận đề tài vọng nguyệt hoài hương (nhìn trăng nhớ quê) được thể hiện giản dị, nhẹ nhàng mà sâu lắng, thấm thía trong bài thơ của Lí Bạch. - Thấy được tác dụng của nghệ thuật đối và vai trò của câu cuối trong một bài thơ tứ tuyệt. B/ Trọng tâm kiến thức, kĩ năng. 1/ Kiến thức: - Tình quê hương được thể hiện một cách chân thành, sâu sắc của Lí Bạch. - Nghệ thuật đối và vai trò của câu kết trong bài thơ. - Hình ảnh ánh trăng – vầng trăng tác động tới tâm tình nhà thơ. 2/ Kĩ năng: - Đọc – hiểu bài thơ cổ thể qua bản dịch tiếng Việt. - Nhận ra nghệ thuật đối trong bài thơ. - Bước đầu tập so sánh bản dịch thơ và bản phiên âm chữ Hán, phân tích tác phẩm. C/ TiÕn tr×nh lªn líp. 1/ Ổn định tổ chức. 2/ KiÓm tra: - §äc thuéc bµi “ Xa ng¾m th¸c nói L”. - Em cảm nhận đợc vẻ đẹp của thác núi L ntn? 3/ Bµi míi. */ Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới: - MT: Tạo tâm thé, định hướng chú ý của hs. - PP: Thuyết trình. - Thời gian: 1 phút. “Vọng nguyệt hoài hơng” (Trông trăng nhớ quê) là một đề tài phổ biến trong thơ cổ phơng Đông, cả Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam. Ngay đối với các nhà thơ đời Đờng, ta cũng bắt gặp không ít bài, ít câu cảm động, man mác. “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” của Lý Bạch cũng là một bài thơ chọn đề tài ấy nhng vẫn mang lại cho ngời đọc cả nghìn năm nay biết bao rung cảm và đồng cảm sâu xa. Bài mới: Hoạt động của GV và HS. Néi dung kiÕn thøc. * Hoạt động 2: Đọc – tỡm hiểu chung. I/ Đọc - T×m hiÓu chung. - MT: HD hs đọc, tìm hiểu về tác giả, tác phẩm. 1. §äc, chó thÝch: (sgk /123, 124.) - PP: Hướng dẫn, vấn đáp, giới thiệu. - Cách đọc: giọng trầm buồn, tình cảm, nhịp 2/3. - Hs đọc vb. Nhận xét cách đọc. - Gv kiÓm tra viÖc häc tõ H¸n ViÖt cña hs. - Gv lu ý hs: ch÷ “ tø ” nghÜa lµ ý tø, c¶m nghÜ, ko nªn nhÇm víi ch÷ “t” nghÜa lµ riªng, buån trÇm. 2. ThÓ th¬. Ngò ng«n tø tuyÖt. ? Xác định thể thơ, vần, nhịp? So sánh với bài (NhÞp 2/ 3, vÇn c©u 2, 4.) “Phß gi¸ vÒ kinh”?.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 3. Bè côc: ? Cã thÓ chia bè côc bµi th¬ thµnh 2 phÇn t¶ c¶nh, t¶ t×nh ko? V× sao? (Sự phân chia chỉ là tơng đối, trong 2 câu đầu có c¶ t¶ c¶nh vµ t¶ t×nh) ? Néi dung cña hai c©u ®Çu vµ hai c©u cuèi lµ g×? ? Bµi th¬ kÕt hîp 2 yÕu tè miªu t¶ vµ b/c. Theo em phơng thức nào là mục đích, ph/thức nào là ph¬ng tiÖn? * Hoạt động 3: HD Tỡm hiểu văn bản. - MT: Tình quê hương được thể hiện một cách chân thành, sâu sắc của Lí Bạch. Nghệ thuật đối và vai trò của câu kết trong bài thơ. Hình ảnh ánh trăng – vầng trăng tác động tới tâm tình nhà thơ. - PP: Đọc diễn cảm, vấn đáp, gợi mở, bình giảng. - KT: Động não, sơ đồ tư duy. ? Cảnh đêm trăng đợc gợi tả bằng những h/a tiêu biÓu nµo? Trong c©u th¬ nµo? ? Ở hai câu thơ này, tác giả đã sử dụng thủ pháp nghÖ thuËt g×? (so s¸nh: ¸nh tr¨ng s¸ng ë ®Çu giêng víi s¬ng). ? C¸ch so s¸nh Êy gióp em h×nh dung ra c¶nh đêm trăng ntn? ( rÊt s¸ng, v× tr¨ng s¸ng qu¸, chuyÓn thµnh mµu tr¾ng gièng nh s¬ng vËy). ? Ngoµi c¶nh tr¨ng rÊt s¸ng, hai c©u ®Çu cßn gîi cho em hình dung ra điều gì đối với chủ thể trữ t×nh? Dùa vµo ®©u em nãi nh thÕ? ( + “ sµng ”: nhµ th¬ ®ang n»m trªn giêng. + “ nghi ” ( ngì, tëng ): ngñ råi l¹i tØnh vµ ko sao chợp mắt đợc ). - Hs cho biÕt, nÕu thay tõ “ sµng ” (giêng ) b»ng một số từ khác, chẳng hạn: an, trác ( bàn), đình ( s©n ), thay tõ “ nghi ” ( ngì lµ, tëng lµ ) b»ng “ nh ” giống Tiêu Cơng: “ Trăng đêm giống nh sơng thu ”.... thì ý câu thơ có thay đổi ko? Thay đổi ntn? ( chØ thÊy c¶nh, kh«ng thÊy t×nh ). ? VËy hai c©u ®Çu gióp em h×nh dung ra ®iÒu g×? ( c¶nh tr¨ng rÊt s¸ng, con ngêi th× tr»n träc, ko ngủ đợc ). * Gv: T/g cảm nhận trăng khi thao thức ko ngủ đợc. Trong đêm trăng tha hơng tâm trạng và cách cảm nhận trăng đó xuất hiện tự nhiên, hợp lí.. Hai câu đầu: Cảnh đêm tr¨ng thanh tÜnh. Hai c©u cuèi: C¶m nghÜ cña t/g. II. Đọc – hiểu văn bản.. 1. Cảnh đêm thanh tĩnh. - Cảnh đêm trăng thanh tĩnh đợc gợi t¶ b»ng h/a ¸nh tr¨ng s¸ng. (3 c©u ®Çu). - PhÐp so s¸nh: tr¨ng rÊt s¸ng (s¸ng tr¾ng).. - Nh©n vËt tr÷ t×nh: + “sµng” Nhµ th¬ ®ang n»m trªn giêng. + “nghi” Nằm mà không ngủ đợc..  Cảnh đêm trăng mang vẻ đẹp dịu ªm, m¬ mµng, yªn tÜnh. Tr¨ng rÊt s¸ng, con ngêi tr»n träc, kh«ng ngñ đợc. 2. Cảm nghĩ của t/g trong đêm thanh tÜnh.. - Hs đọc diễn cảm phần phiên âm, dịch nghĩa và - Phép đối: dÞch th¬ hai c©u cuèi. ? Em hãy cho biết thủ pháp nghệ thuật đợc sử + Cử đầu - đê đầu. dông trong hai c©u cuèi lµ g×? H·y chØ râ nghÖ + Väng minh nguyÖt - t cè h¬ng. thuật đó?.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Hs so s¸nh “väng”, “kh¸n”. ( + “ väng ”: nh×n tõ xa vµ ngãng tr«ng. + “ kh¸n ”: nh×n, tr«ng ) * Gv: Câu thơ cho ta cảm nhận đợc h/động, ánh mắt của nhà thơ với thái độ, t/c yêu quý, thân thiÖn, gÇn gòi víi tr¨ng  T/y th/nh. ? Em thÊy t×nh c¶m quª h¬ng ntn trong t©m hån nhµ th¬? * Gv: “Vọng nguyệt hoài hơng” là đề tài quen thuéc trong th¬ cæ. Trong th¬ LÝ B¹ch cã sù s¸ng tạo, t/g sử dụng 1 loạt động từ đều tỉnh lợc CN nhng ngời đọc vẫn thấy 1 chủ thể duy nhất. Điều đó tạo nên sự liền mạch, thống nhất của các câu th¬, cña bµi th¬. ? Trong bản dịch thơ, ngời dịch đã giữ nguyên từ “ cố hơng ” mà không dịch là “quê cũ”, điều đó cã ý nghÜa g×? ( tr©n träng c¶m xóc cña nhµ th¬, tr©n träng nçi niÒm “t cè h¬ng” cña nhµ th¬ bëi “ cè h¬ng ” gîi c¶m, gîi nhí, gîi th¬ng, gîi nuèi tiÕc h¬n nhiÒu. Nó đúng là từ của hoài niệm! ). ? Nh vËy, t×nh c¶m cña nhµ th¬ ë hai c©u cuèi lµ g×? * Hoạt động 4: Tổng kết. - MT: Khái quát hóa ND và NT của văn bản. - PP: Động não, sơ dồ tư duy. ? Tõ nh÷ng ®iÒu võa ph©n tÝch, em thÊy néi dung chÝnh cña bµi th¬ lµ g×? ? Bài thơ có những đặc sắc nghệ thuật nào?. - Nçi nhí quª h¬ng thêng trùc, s©u nÆng.. - Cè h¬ng: gîi nhí, gîi th¬ng, gîi nuèi tiÕc.  T×nh c¶m nhí th¬ng quª h¬ng da diÕt, s©u nÆng. III. Tæng kÕt. 1. Néi dung. Bµi th¬ thÓ hiÖn s©u s¾c t×nh yªu thiªn nhiªn, t/y quª h¬ng cña con ngêi. 2. NghÖ thuËt. - BiÓu c¶m trùc tiÕp kÕt hîp víi gi¸n tiÕp. - Giäng ®iÖu trÇm l¾ng, suy t. - Từ ngữ giản dị, cô đọng. - Nghệ thuật đối gợi cảm, sáng tạo.. ? M¹ch th¬, tø th¬ cña bµi ntn? ( Nhí quª - kh«ng ngñ - thao thøc - nh×n tr¨ng nh×n tr¨ng - l¹i cµng nhí quª.) * Ghi nhí: (SGK / 124.) h. đọc Ghi nhớ.. Nhớ quê. ? Vẽ sơ đồ tư duy ND văn bản? Không ngủ được Ngắm trăng Lại càng nhớ quê 4/ Cñng cè. - Néi dung, nghÖ thuËt. - Qua 2 bài thơ của Lí Bạch, em cảm nhận đợc điều gì về tâm hồn và tài thơ của Lí Bạch? ( Yêu th/nh, nhất là t.y sâu nặng với quê hơng; Thơ cô đúc, lời ít ý nhiều.) 5/ DÆn dß..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> * Hoạt động 5: HD học ở nhà: PP: Thuyết trình. - Häc thuéc lßng bµi th¬. - ViÕt mét bµi v¨n ng¾n, nªu c¶m nhËn cña m×nh vÒ bµi th¬. - So¹n bµi: Håi h¬ng ngÉu th. Ngµy so¹n: 15/ 10/ 2011. TIẾT 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ (HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ) ( H¹ Tri Ch¬ng ). A/ Mức độ cần đạt: - Cảm nhận tình yêu quê hương bền chặt, sâu nặng chợt nhói lên trong mọt tình huống ngẫu nhiên, bất ngờ ghi lại một cách hóm hỉnh trong bài thơ thất ngôn tứ tuyệt luật Đường. - Thấy được tác dụng của nghệ thuật đối và vai trò của câu cuối trong bài thơ tuyệt cú. B/ Trọng tâm kiến thức, kĩ năng: 1/ Kiến thức: - sơ giản về tác giả Hạ Tri Chương. - Nghệ thuật đối và vai trò của câu kết trong bài thơ. - Nét độc đáo về tứ của bài thơ. - Tình quê hương là tình cảm sâu nặng, bền chặt suốt cả cuộc đời. 2/ Kĩ năng: - Đọc – hiểu bài thơ tuyệt cú qua bản dịch tiếng Việt. - Nhận ra nghệ thuật đối trong bài thơ Đường. - Bước đầu tập so sánh bản dịch thơ và bản phiên âm chữ Hán, phân tích tác phẩm. C/ TiÕn tr×nh lªn líp. 1/ Ổn định tổ chức. 2/ KiÓm tra: - Đọc thuộc bài “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” của Lí Bạch? - Qua bài thơ, em cảm nhận đợc những t/c sâu sắc nào của t/g? 3/ Bµi míi: * Hoạt động 1: Giới thiệu bài: - MT: Tạo tâm thé, định hướng chú ý của hs. - PP: Thuyết trình. - Thời gian: 1 phút. Xa quê, nhớ quê, vọng nguyệt hoài hơng, buồn sầu xa xứ .... là những đề tài quen thuộc trong thơ cổ trung đại Phơng Đông. Nhng mỗi nhà thơ trong từng hoàn cảnh riêng lại có những cách thể hiện độc đáo, không trùng lặp. Còn gì vui mừng, xốn xang hơn, khi xa quê đã lâu, nay mới đợc trở về? Thế nhng có khi lại gặp những chuyện bất ngờ, buồn muốn r¬i níc m¾t. LÇn vÒ th¨m quª ®Çu tiªn còng lµ lÇn cuèi cïng cña l·o quan H¹ Tri Ch¬ng sau h¬n 50 n¨m xa c¸ch lµ trêng hîp nao lßng nh thÕ. Hoạt động của GV và HS. Néi dung kiÕn thøc. I. T×m hiÓu chung. * Hoạt động 2. Đọc – tỡm hiểu chung. - MT: HD đọc, tìm hiểu tác giả, tác phẩm. - PP: Đọc diễn cảm, hướng dẫn, vấn đáp, giới 1. T¸c gi¶, t¸c phÈm: thiệu. - H¹ Tri Ch¬ng : (659 - 744). Lµ.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Kĩ thuật: Động não. - Hs dùa vµo chó thÝch (*) trong sgk, giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ H¹ Tri Ch¬ng. - Líp nhËn xÐt, bæ sung. - Gv: H¹ Tri Ch¬ng ko næi tiÕng nh LB, §P nhng næi tiÕng víi bµi “Håi h¬ng ngÉu th” viÕt n¨m 744, khi ông 86 tuổi và đã xa quê hơn nửa thế kỉ. ? Xuất xứ và hoàn cảnh ra đời của bài thơ, phơng thức b/đạt?. ngời tài giỏi, để lại 20 bài thơ.. - Lµ mét trong hai bµi “ Håi h¬ng ngÉu th ” cña H¹ Tri Ch¬ng. - T×nh cê viÕt nh©n lÇn nhµ th¬ vÒ th¨m quª n¨m 744, khi «ng 86 tuæi và đã xa quê hơn nửa thế kỷ. 2. §äc.. Gv - Cách đọc: giọng chậm, buồn, câu 3 hơi ngạc nhiªn; nhÞp 4/3, c©u 4 nhÞp 2/5. - Hs đọc văn bản. - Gv kiÓm tra viÖc häc, hiÓu tõ H¸n ViÖt cña hs. - Hs nhËn diÖn thÓ th¬ ë nguyªn t¸c vµ hai b¶n 3. ThÓ th¬: dÞch. ThÊt ng«n tø tuyÖt. - Gv nhÊn m¹nh: Hai bản dịch đều theo thể thơ lục bát dân tộc. (Bản dịch: thơ lục bát). Tuy kh¸c nhau vÒ c©u, nhÞp, vÇn, luËt, c¶ giäng BiÓu c¶m + (tù sù). điệu nhng các dịch giả đều cố chuyển đợc cái tâm tr¹ng, c¶m xóc vui, buån, ngì ngµng cña nhµ th¬ khi vÒ th¨m quª cò mµ trÎ con l¹i tëng «ng lµ ngêi II. Đọc – Hiểu văn bản. kh¸ch l¹. * Hoạt động 3: Tỡm hiểu văn bản. - MT: Cảm nhận tình yêu quê hương bền chặt, sâu nặng chợt nhói lên trong mọt tình huống ngẫu nhiên, bất ngờ ghi lại một cách hóm hỉnh trong bài thơ thất ngôn tứ tuyệt luật Đường. Thấy được tác dụng của nghệ thuật đối và vai trò của câu cuối trong bài thơ tuyệt cú. - PP: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, bình giảng. ? T/g đã từ 2 sự việc mà cảm thấy tình quê hơng: * Nhan đề. Từ c/đời của chính mình. - NgÉu: t×nh cê, ngÉu nhiªn. Tõ bän trÎ trong lµng. - “NgÉu nhiªn viÕt ”: kh«ng cã ý Hãy phân định 2 nội dung đó trong vb? định làm thơ mà lại thành thơ. ? Em hiểu ntn về nhan đề bài thơ? * Gv: Ko chủ định làm thơ nhng tình tiết chân thực + Câu đầu. mà phi lí đã thôi thúc làm bật nẩy tứ thơ. Ngẫu nhiên về h/động ko phải về tình cảm. - Kể khái quát về quãng đời xa quê. - Câu thơ sử dụng phép đối (tiểu ? Câu đầu viết theo phơng thức biểu đạt nào? đối): H. BiÓu c¶m..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ? T¸c gi¶ kÓ vÒ ®iÒu g×? ? Câu thơ đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật gì? ? Đối ở đây là đối ý hay đối lời? ( c¶ hai ). ? Hãy chỉ rõ phép đối và tác dụng của nó?. + ThiÕu tiÓu / l·o. + Li gia / đại hồi..  C©u th¬ béc lé c¶m xóc buån, båi håi tríc sù tr«i ch¶y cña thêi gian - Hs đọc phần phiên âm, dịch thơ câu 2. vµ tuæi t¸c. ? Câu thơ này viết theo phơng thức biểu đạt nào? + Câu tiếp. ( miªu t¶ ). - Miªu t¶ giäng nãi, m¸i tãc. ? Khi miêu tả, nhà thơ đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật gì? (đối cả ý và lời ). - Đối: giọng không đổi >< tóc bạc. ? Có gì ở con ngời nhà thơ thay đổi, có gì ko đổi? ? Thủ pháp đối này có tác dụng gì? ( gîi ©m hëng buån buån ). ? Em hiÓu “ giäng quª” ë ®©y lµ g×?  C©u th¬ mang ©m hëng buån buån. ( + giäng nãi quª h¬ng. + c¸i chÊt quª ). ? Vậy thủ pháp đối còn nhấn mạnh điều gì? ? Nh vËy, em thÊy miªu t¶ vµ tù sù ë 2 c©u ®Çu  H/a, chi tiÕt võa ch©n thùc võa tîng trng lµm næi bËt t×nh c¶m g¾n nhằm mục đích gì? bã víi quª h¬ng. ( BiÓu c¶m. §©y chÝnh lµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp). ? Có một tình huống khá bất ngờ nào đã xảy ra khi nhà thơ vừa đặt chân đến làng? Tình huống đó có + Hai câu tiếp theo. T×nh huèng bÊt ngê: (...) lÝ hay ko cã lÝ? T¹i sao? - Hs trao đổi, thảo luận. ( Khi nhà thơ vừa đặt chân đến làng quê, một lũ trẻ con ïa ra, tß mß nh×n «ng l·o, «ng l·o cha kÞp nãi gì, chúng đã nhanh miệng hỏi: “ Khách từ đâu đến lµng ?”. §iÒu nµy:  Với lũ trẻ: là lẽ tự nhiên vì chúng sinh sau, đẻ muén, kh«ng biÕt nhµ th¬ lµ ai.  Víi nhµ th¬: lµ ®iÒu l¹ v× m×nh vÒ quª mµ lò trẻ đón mình nh khách lạ - khách lạ ngay giữa quª h¬ng m×nh ). ? Nh vậy, qua tình huống đợc kể tởng nh là khách quan ấy, em thấy đợc tình cảm gì của nhà thơ? Lý gi¶i t¹i sao? * Gv: ChÝnh t×nh yªu quª h¬ng lu«n thêng trùc, s©u nÆng trong lßng nhµ th¬ nªn chØ cÇn mét nguyên cớ nhỏ đụng chạm vào thôi cũng làm nã béc lé. Ko yªu quª, ko nÆng lßng víi quª, ko thÓ cã nh÷ng phót gi©y ch¹nh lßng v× nh÷ng ®iÒu tëng nh rÊt nhá Êy. * Hoạt động 4. HD tổng kết: - MT: Khái quát NT – ND của văn bản. - PP: Khái quát hóa.. + Víi lò trÎ : kh«ng l¹, lµ lÏ tù nhiªn. + Víi nhµ th¬: ng¹c nhiªn, buån tñi, ngËm ngïi, xãt xa.  T×nh yªu quª h¬ng thêng trùc, s©u nÆng. Trong «ng cã c¶ niÒm vui vÒ bän trÎ hån nhiªn, ngoan ngo·n, võa cã nỗi buồn xa quê đã lâu. Trẻ con cµng vui mõng, l¹ lÉm bao nhiªu th× lßng «ng cµng sÇu muén bÊy nhiªu. III. Tæng kÕt. 1. Néi dung. - T×nh yªu quª h¬ng thÇm kÝn, s©u nÆng cña nhµ th¬. - Nh¾c nhë: Quª h¬ng, t×nh quª lµ ®iÒu thiªng liªng ko thÓ thiÕu trong c/® mçi con ngêi..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ? Em cảm nhận đợc nội dung, ý nghĩa nào từ bài 2. Nghệ thuật. - BiÓu c¶m gi¸n tiÕp qua miªu t¶, tù th¬? sù. - Tõ ng÷ b×nh dÞ nhng gîi c¶m. - Nghệ thuật đối điêu luyện, tµi t×nh. ? Bài thơ có những nét đặc sắc nghệ thuật nào? * Ghi nhí : (Sgk / 128).. - Hs đọc ghi nhớ. 4/ Cñng cè. + So s¸nh 2 b¶n dÞch: Kh¸c nhau: C¸ch ng¾t nhÞp, tõ ng÷. Bản 1: Câu 1: đối chỉnh; câu 2: còn thô. Bản 2: Câu 1: cha thật đối; câu 2: thoát ý, có hồn. Giống nhau: Thể hiện đợc cái hồn của bài thơ: Vẻ đẹp tâm hồn thủy chung với quê h¬ng. + C©u 3 sgk (127) + H¸t 1 bµi vÒ quª h¬ng. + Em thÝch vb dÞch nµo h¬n? V× sao? 5/ DÆn dß. * Hoạt động 5: HD học ở nhà: PP: Thuyết trình. - Thuéc th¬. - ViÕt mét bµi v¨n ng¾n, nªu c¶m nhËn cña em khi häc xong bµi th¬. - So¹n bµi: Tõ tr¸i nghÜa. Ngµy so¹n: 16/ 10/ 2011. TIẾT 39. TỪ TRÁI NGHĨA A/ Mức độ cần đạt: - Nắm được khái niệm từ trái nghĩa. - Có ý thức lựa chon từ trái nghĩa khi nói và viết. B/ Trọng tâm kiến thức, kĩ năng: 1/ Kiến thức: - Khái niệm từ trái nghĩa. - Tác dụng của việc sử dụng từ trái nghĩa trong văn bản. 2/ Kĩ năng: - Nhận biết từ trái nghĩa trong văn bản. - Sử dụng từ trái nghĩa phù hợp với ngữ cảnh. C/ Ph¬ng ph¸p. - Nªu- Gqv®. Ph©n tÝch vd. LuyÖn tËp. D/ ChuÈn bÞ: Gv: G/¸n; MÉu vÝ dô. Hs: Häc bµi; chuÈn bÞ bµi. E/ TiÕn tr×nh lªn líp. I. ổn định tổ chức..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> II. KiÓm tra: - Thế nào là từ đồng nghĩa? - Có mấy loại từ đồng nghĩa? Cho ví dụ? III. Bµi míi. * Hoạt động 1: Giới thiệu bài: - MT: Tạo tâm thé, định hướng chú ý của hs. - PP: Thuyết trình. - Thời gian: 1 phút. Hoạt động của GV và HS. Néi dung kiÕn thøc. I.ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? * Hoạt động 2: Tỡm hiểu thế nào là từ trái nghĩa. - MT: KN từ trái nghĩa. Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau. - PP: Nêu vd, giải quyết vấn đề, vấn đáp, 1. VÝ dô: sgk (128). phân tích vd. a. VÝ dô 1. - KT: tr¸i nghÜa trong bµi “TÜnh d¹ tø”: * GV chiếu Slai 1: Hai văn bản: Tĩnh dạ - Tõ Ngẩng >< cúi. ( hoạt động của đầu...) tứ và hồi hương ngẫu thư. - Tõ tr¸i nghÜa trong bµi “Håi h¬ng ngÉu th”: - Hs đọc lại 2 bản dịch thơ. Đi >< vÒ (sù di chuyÓn.) ? H·y t×m c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa trong hai TrÎ >< giµ (tuæi t¸c.) vb dÞch th¬ trªn? ? Dựa trên tiêu chí nào mà em xác định đợc nh vậy? Nhận xét về ý nghĩa của các cặp từ đó? ( C¸c cÆp tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau dùa b. VÝ dô 2. trên 1 tiêu chí chung đợc gọi là từ trái giµ >< non nghÜa.) 2. NhËn xÐt. ? T×m tõ tr¸i nghÜa víi tõ “ giµ ” trong “ - Tõ tr¸i nghÜa lµ nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ngîc cau giµ ”, “ rau giµ ”? nhau. * GV chiếu Slai 2. - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau. ? Em h·y cho biÕt, tõ tr¸i nghÜa lµ g×? * Ghi nhí 1 : (Sgk/ 128.) ? Tõ trêng hîp cña tõ “giµ” võa tr¸i nghÜa víi “non”, võa tr¸i nghÜa víi “trΔ em cã II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa. nhËn xÐt g×? - Hs đọc Ghi nhớ 1, sgk (128). - Hs vËn dông nhanh: (Nhãm) 1. Trong thể đối: * Hoạt động 3. Sử dụng từ trỏi nghĩa. - MT: SD từ trái nghĩa phù hợp với ngữ cảnh. - PP: Vấn đáp, phân tích vd, luyện tập...

<span class='text_page_counter'>(9)</span> ? T×m c¸c tõ tr¸i nghÜa víi tõ “ xÊu ”, “chÝn”? ( xấu >< xinh, xấu >< đẹp, xấu >< tốt. chÝn >< sèng, chÝn>< xanh ). ? Em h·y cho biÕt t¸c dông cña c¸c cÆp từ trái nghĩa đã tìm đợc trong hai vb trên? ( Tạo ra các cặp tiểu đối: + Tạo sự cân đối, nhịp nhàng cho câu v¨n, th¬. + NhÊn m¹nh t×nh c¶m, c¶m xóc cña nhµ th¬ ). * GV chiếu các Slai 3, 4, 5. ? Nhìn hình đoán thành ngữ có sd từ trái nghĩa? ? H·y nªu mét sè thµnh ng÷ cã sö dông tõ tr¸i nghÜa? ( “ ba ch×m b¶y næi ”, “ ®Çu xu«i ®u«i lät ”, “ lªn bæng xuèng trÇm ”, “ chã tha ®i mÌo tha l¹i ”... ). ? Các từ trái nghĩa đợc sử dụng trong các thµnh ng÷ trªn cã t¸c dông g×? ( + Tạo ra sự đăng đối, làm cho lời nói sinh động. + T¹o ý nghÜa t¬ng ph¶n, g©y Ên tîng m¹nh ). - Hs đọc phần ghi nhớ 2, sgk (128). * Hoạt động 4: Luyện tập. - MT : Thực hành sd từ trái nghĩa trong khi nói, viết tạo sự đối lập, gây ấn tượng mạnh... - PP : Luyện tập, h/dẫn. - Hs thi t×m nhanh. NhËn xÐt, bæ sung. * Đọc y/c bt 2. * GV chiếu Slai 6. BT 2.. ? Xác định cặp từ trái nghĩa trong bài thơ “B¸nh tr«i níc” cña XH? * Chó ý: Kh¶ n¨ng kÕt hîp cña c¸c tõ tr¸i nghÜa gièng nhau..  Tạo sự nhịp nhàng, cân đối, nhấn mạnh một ý nghĩa nào đó.. 2. Trong thµnh ng÷:.  Tạo sự cân đối, sinh động, gây ấn tợng m¹nh.. * Ghi nhí 2: (sgk /128.) III. LuyÖn tËp.. 1. Bµi 1, 2. Bài tập 2. HS lên bảng làm. 3. Bµi 4. Hai hs lên bảng viết. - Viết đoạn văn có sd từ trái nghĩa về t/c quê hương. - Viết đoạn văn ngắn không sd cặp từ trái nghĩa về t/c quê hương. Bµi th¬ “B¸nh tr«i níc”: - Tõ tr¸i nghÜa: næi - ch×m. * Lu ý: R¾n n¸t (tõ ghÐp)..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - Hs t×m c¸c thµnh ng÷ cã sö dông cÆp tõ 4. Bµi 5. Thi t×m thµnh ng÷ cã tõ tr¸i nghÜa. tr¸i nghÜa. (Nhãm) - Hs th¶o luËn: ? “Mét”, “ba” trong c©u “Mét c©y ... cao” cã ph¶i lµ tõ tr¸i nghÜa ko? T¹i sao? - Gv chèt ý. * GV chiếu các Slai tiếp theo. Trò chơi: Nhìn tranh đoán thành ngữ có sd cặp từ trái nghĩa. 4/ Cñng cè. - Tõ tr¸i nghÜa, t¸c dông cña tõ tr¸i nghÜa. 5/ DÆn dß. * Hoạt động 5: HD học ở nhà: PP: Thuyết trình. - Häc bµi. Bµi tËp 4. - So¹n bµi: LuyÖn nãi v¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ngêi. (Mỗi tổ làm dàn ý 1 đề trong sgk, tập nói) Ngµy so¹n: 16/ 10/ 2011. TIẾT 40 LUYỆN NÓI: VĂN BIỂU CẢM VỀ SỰ VẬT, CON NGƯỜI A/ Mức độ cần đạt: - Rèn luyện kĩ năng nghe, nói theo chủ đề biểu cảm. - Rèn luyện kĩ năng phát triển dàn ý thành bài nói theo chủ đề biểu cảm. B/ Trọng tâm kiến thức, kĩ năng: 1/ Kiến thức: - Các cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong việc trình bày văn nói biểu cảm. - Những yêu cầu khi trình bày văn nói biểu cảm. 2/ Kĩ năng: - Tìm ý, lập dàn ý bài văn b/cảm về sự vật và con người. - Biết cách bộc lộ t/cảm về sự vật và con người trước tập thể. - Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng những t/cảm của bản thân về sự vật và con người bằng ngôn ngữ nói. C/ Ph¬ng ph¸p: Hướng dẫn, luyện tập. D/ ChuÈn bÞ: Gv: G/¸n; MÉu vÝ dô. Hs: Häc bµi; chuÈn bÞ bµi. E/ TiÕn tr×nh lªn líp. 1/ Ổn định tổ chức: 2/ KTBC: - Thế nào là từ trái nghĩa? Tác dụng? - Tìm 10 thành ngữ có sd cặp từ trái nghĩa. 3/ Bài mới: * Hoạt động 1: Giới thiệu bài: - MT: Tạo tâm thé, định hướng chú ý của hs..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - PP: Thuyết trình. - Thời gian: 1 phút. Hoạt động của GV và HS. * Hoạt động 2. Tỡm hiểu đề. - MT: Hiểu và biết cách trình bày một bài nói b/c trước tập thể. - PP: Hướng dẫn, luyện tập. - Gv nªu yªu cÇu cña bµi nãi. - Gv híng dÉn c¸ch thùc hiÖn. Ví dụ: (đề 2).. - Gv gọi một vài đại diện của từng nhóm lên đọc dàn bài mà mình đã lËp. - Lớp trao đổi, bổ sung, đa ra một dàn bài hay nhất cho mỗi đề. - Hs các nhóm dựa vào dàn bài đã đợc bổ sung, luyện nói trong nhóm. - Mỗi nhóm cử 1 đại diện lên nói trớc lớp. - Líp nhËn xÐt, bæ sung. - Gv nhËn xÐt, bæ sung. Nh¾c nhë häc sinh söa nh÷ng điều cha làm đợc.. Néi dung kiÕn thøc. I. §Ò bµi: Sgk (129, 130). 1. yªu cÇu cña bµi nãi: - T×nh c¶m ch©n thµnh. - Tõ ng÷ chÝnh x¸c, trong s¸ng. - Bµi nãi m¹ch l¹c, liªn kÕt chÆt chÏ. 2. C¸ch tr×nh bµy. a, Më bµi. KÝnh tha (tha) c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Ai còng cã tuổi thơ, tất cả những ai cắp sách đến trờng đều cã nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c vÒ m¸i trêng, thÇy c«, b¹n bÌ. b, Néi dung: - DÉn th¬ nãi vÒ thÇy c«. Tõ khi cßn bì ngì vµo líp 1, h/a c« tËn tôy d¹y dç, chØ b¶o, c« thêng nãi “nÐt ch÷, nÕt ngêi”. - Trong nh÷ng n¨m qua, häc nhiÒu c«, mçi ngêi 1 vẻ nhng đều giống nhau: tận tụy với công việc. V× vËy em lu«n kÝnh träng vµ biÕt ¬n c¸c thÇy c«. - KÓ vÒ 1 kØ niÖm s©u s¾c... - Cø nhí l¹i kØ niÖm Êy em l¹i båi håi nghÜ r»ng cô ko chỉ là ngời lái đò thầm lặng mà còn là ngời mÑ hiÒn. c, KÕt thóc: Em xin ngõng lêi t¹i ®©y. C¶m ¬n c« vµ c¸c b¹n đã chú ý lắng nghe. II. LuyÖn nãi. Hs tập nói trước lớp – n/xét - sửa chữa.. * Hoạt động 3: Luyện tập. MT: Luyện nói trước lớp. PP: Luyện tập. 4/ Củng cố. - Theo em, với đề trên văn viết khác văn nói ntn? ( Bá phÇn dÉn d¾t, kÕt thóc) 5/ DÆn dß: * Hoạt động 5: HD học ở nhà: PP: Thuyết trình. - Tiếp tục luyện làm dàn ý, tập nói, đọc tham khảo. - Viết thành bài văn hoàn chỉnh 1 đề bài..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - So¹n bµi : Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>