T482013

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn:01/4/2012. Ngày dạy:04/4/2012, Lớp 8. Tiết 48 - Bài 29: CHÍNH SÁCH KHAI THÁC THUỘC ĐỊA CỦA THỰC DÂN PHÁP VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ KINH TẾ, XÃ HỘI Ở VIỆT NAM. ( Tiếp theo) 1. MỤC TIÊU:. a. Về kiến thức: Giúp hs thấy được - Những chuyển biến về xã hội Việt Nam sau cuộc khai thác thuộc địa, sự ra đời các giai cấp tầng lớp mới: Công nhân, tư sản dân tộc và tư sản mại bản. b. Về kỹ năng: - Rèn kỹ năng nhận xét, phân tích, tổng hợp đánh giá các sự kiện lịch sử. - Biết sử dụng những tranh ảnh lịch sử để minh hoạ cho những sự kiện điển hình. c. Về thái độ: - Giáo dục hs hiểu rõ thái độ của từng giai cấp, tầng lớp trong CM. - Trân trọng lòng yêu nước của các sĩ phu đầu thế kỉ XX quan tâm vận động CM VN đi theo xu hướng mới ( xu hướng CM thế giới đang tiến hành ). 2. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS:. a. Chuẩn bị của Gv: Giáo án, sgk, tài liệu tham khảo. - Tranh ảnh lịch sử về đời sống của các g/c trong XH, bộ mặt nông thôn và thành thị. - Tài liệu lịch sử: g/c công nhân VN, CM cận đại VN. b.Chuẩn bị của Hs: Học bài cũ, CB bài mới. 3. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:. a. Kiểm tra bài cũ: ( 5’ ) * Câu hỏi: Trình bày những nét chính về chương trình khai thác lần thứ nhất của thực dân Pháp về mặt kinh tế? Tác hại của chính sách khai thác của thực dân Pháp đối với kinh tế VN. * Đáp án. – Nông nghiệp: Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất, thực hiện phương pháp phát canh thu tô. - Công nghiệp: Đẩy mạnh khai thác mỏ. Các ngành sản xuất khác phát triển. Giao thông vận tải: Tăng cường xây dựng hệ thống đường giao thông. - Thương nghiệp: Độc chiếm thị trường nước ta..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Đánh thuế nặng vào các mặt hàng… => Làm cho kinh tế VN phụ thuộc vào kinh tế Pháp, công thương nghiệp không phát triển được, đời sống nhân dân đặc biệt là công nhân và nông dân cực khổ và bị bần cùng hóa. *Đặt vấn đề vào bài mới. ( 1’ ) Dưới tác động của quá trình khai thác thuộc địa lần 1 của TDP. XHVN có nhiều biến đổi. Bên cạnh những giai cấp cũ không ngừng biến động là các giai cấp, tầng lớp mới ra đời, đó là những giai cấp và tầng lớp nào, nội dung và tính chất của CMVN có những thay đổi ntn... b. Nội dung bài mới Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. II. NHỮNG CHUYỂN BIẾN CỦA ? Thời phong kiến ở nông thôn Việt XÃ HỘI VIỆT NAM. 10’ Nam có những giai cấp nào sinh sống. 1. Các vùng nông thôn. GV - Cuộc khai thác thuộc địa VN của HS trả lời: TDP là 1 cuộc khai thác triệt để, tàn - Giai cấp địa chủ phong kiến và g/c bạo. Dưới tác động của cuộc khai thác nông dân. đã làm cho nền kinh tế nước ta có những biến chuyển ( mà tiết trước ta đã tìm hiểu ). Vậy sự chuyển biến về kinh tế có dẫn tới sự biến chuyển về XH không? ? Dưới tác động của cuộc khai thác lần * Giai cấp địa chủ phong kiến. thứ 1: Giai cấp phong kiến VN biến HS trả lời: chuyển thế nào? - Từ lâu đã đầu hàng, làm tay sai cho Gv- Có điều kiện phát triển. TDP. Địa vị kinh tế và cai trị được tăng cường - Ngày càng đông lên. - Dựa vào ĐQ ra sức tước đoạt ruộng đất nông dân, ngày càng giàu có. Do - Là chỗ dựa tinh thần của TDP. chính sách cai trị của TDP, giai cấp này thành chỗ dựa vững của thực dân Pháp, được Pháp trọng dụng, nâng đỡ và nắm các chức dịch làng xã. ? Cho biết thái độ của giai cấp địa chủ HS trả lời: phong kiến VN? - Từ chỗ là g/c ít nhiều giữ vị trí lãnh đạo cuộc đấu tranh DT cuối TK XIX, giờ đây đã hoàn toàn trở thành tay sai TD, ra sức áp bức, bóc lột nông dân. Tuy nhiên cũng còn 1 số địa chủ nhỏ Gv: Bên cạnh địa chủ người Việt còn có và vừa còn có tinh thần yêu nước..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> địa chủ người Pháp và địa chủ nhà - Một bộ phận nhỏ có ý thức yêu nước. chung ( nhà thờ ). ? Dưới tác động của cuộc khai thác lần * Giai cấp nông dân thứ 1, giai cấp nông dân VN biến HS trả lời: chuyển ntn. - Số lượng đông đảo nhất ở vùng nông Gv: Người nông dân bị phá sản đã: thôn, cuộc sống của họ vốn cơ cực - Ở lại nông thôn làm tá điền cho địa trăm bề, nay dưới tác động của cuộc chủ. khai thác ngày càng điêu đứng hơn: Bị - Đi làm phu cho các đồn điền Pháp. tước đoạt ruộng đất, phải chịu hàng - Ra thành thị kiếm ăn; cắt tóc, kéo xe, trăm thứ thuế và các khoản phụ thu của các chức dịch trong làng xã ... do đi ở .... vậy g/c nông dân thời kì này có nhiều - 1 số ít làm ở nhà máy, hầm mỏ của xáo trộn. TB Pháp ở VN. - Bị bận cùng hoá không lối thoát. - Họ bị mất đất . - GV hướng dẫn hs quan sát kênh hình 99: Nông dân VN trong thời kì Pháp thuộc: Người nông dân gầy guộc, đói khổ, phải kéo cày thay trâu ....điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, môi trường sống của người dân Việt Nam. - Cơ cực => bị phân hóa. - 1 bộ phận nhỏ thành tá điền - 1 bộ phận phải tha hương cầu thực. - Số ít thành công nhân. HS trả lời:. ? Cho biết thái độ chính trị của nông - Căm ghét TDP, ý thức DT sâu sắc, dân thế nào. sẵn sàng đấu tranh giành tự do, no ấm. ? Em có nhận xét gì về tình hình các HS trả lời: giai cấp ở nông thôn VN đầu TK XX. - Với chính sách khai thác thuộc địa lần thứ nhất, nông thôn VN có nhiều biến đổi. Tuy không xuất hiện thêm Gv nhận xét bổ sung giai cấp nào mới nhưng địa vị kinh tế, chính trị của địa chủ phong kiến đã có những thay đổi. Nông dân bị phân hóa thành các tầng lớp khác nhau. 2. Đô thị phát triển, sự xuất hiện các giai cấp tầng lớp mới. 15’. ? Dưới tác động của chính sách khai thác thuộc địa lần thứ nhất, đô thị VN HS trả lời: phát triển ntn? - Đầu thế kỉ XX, đô thị VN ra đời và Gv: Đây là 1 hiện tượng nổi bật kéo theo phát triển ngày càng nhiều..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> nhiều sự kiện khác nảy sinh. - GV dùng bàn đồ VN. ? Căn cứ vào kênh chữ và kênh hình chỉ HS trả lời: trên bản đồ những đô thị VN hồi cuối - Hà Nội, Hải Phòng, Sài Gòn, Chợ TK XIX đầu TK XX. Lớn, Nam Định, Hòn Gai, Vinh ..... HS trả lời: ? Tại sao đầu thế kỉ XX đô thị VN lại - Kết quả của việc đẩy mạnh công ra đời và phát triển nhanh chóng. cuộc khai thác thuộc địa của TDP. Đô thị là trung tâm hành chính , tập trung Gv: Việc ra đời các đô thị là kết quả tất các cơ sở sản xuất, dịch vụ - đầu mối yếucủa quá trình đầu tư khai thác của chính trị trong cả nước. chủ nghĩa thực dân.. => Xuất hiện các giai cấp, tầng lớp - Cùng với sự phát triển của đô thị, 1 số mới. giai cấp, tầng lớp mới ra đời. HS trả lời: ? Đó là những giai cấp, tầng lớp nào?. * Tầng lớp Tư sản. HS trả lời:. ? Tầng lớp TSVN ra đời ntn.. - Với chương trình khai thác lần 1, 1 số người là thầu khoán, đại lý chủ xí nghiệp, chủ hãng buôn, họ đứng ra làm ăn, kinh doanh. - Trong công cuộc làm ăn họ bị TDP chèn ép, kìm hãm, thế lực kinh tế yếu ớt.. - Luôn bị TDP kìm hãm. ? Tại sao TSVN vừa mới ra đời lại bị HS trả lời: TDP chèn ép, kìm hãm. Gv bổ sung: Pháp sợ kinh tế thuộc địa phát triển sẽ cạnh tranh với kinh tế chính quốc, bọn TD đi xâm lược thuộc địa, thuộc địa càng yếu hèn thì chúng càng HS trả lời: dễ bề cai trị. - Họ yếu hèn về thế lực kinh tế và thế lực cai trị nên không có tinh thần CM ? Thái độ chính trị của TSVN ntn. triệt để ( đảo lộn XH ) sợ ảnh hưởng đến kinh doanh, họ chỉ muốn Pháp thực hiện 1 số cải cách. - TSDTVN phải dựa vào TS Pháp làm ăn, nhưng trên con đường phát triển họ Gv: Đây là tầng lớp mới. bị chèn ép, họ không giám làm CM Trong lịch sử giai cấp TS đã từng đóng ( XH thay đổi ) sẽ ảnh hưởng đến kinh vai trò quan trọng trong việc lật đổ chế doanh họ chỉ yêu cầu chính phủ đương.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> độ phong kiến, thiết lập xã hội TBCN. Nhưng ở VN tầng lớp này ra đời trong xã hội thuộc địa nửa phong kiến, bị Tb nước ngoài chèn ép. Thực lực kinh tế nhỏ bé, lệ thuộc nên không dám mạnh dạn đấu tranh, chỉ mong muốn có những thay đổi để dễ bề làm ăn sinh sống.. thời thực hiện 1 số biện pháp cải cách, thái độ của họ là thái độ “ Cải lương ” 2 mặt. - Chưa hưởng ứng phong trào yêu nước.. Những năm đầu thế kỉ XX TSVN chưa trở thành 1 giai cấp thực sự. * Tầng lớp Tiểu tư sản thành thị. ? Tầng lớp TTS thành thị ra đời và phát HS trả lời: triển ntn. + Thành phần của họ là các chủ xưởng thủ công, những người buôn bán nhỏ, viên chức cấp thấp, nhà giáo, học sinh. ? Đời sống của tầng lớp TTS ra sao.. HS trả lời: - Đời sống của họ dễ chịu hơn nông dân, công nhân song vẫn bấp bênh.. ? Cho biết thái độ của tầng lớp TTS.. - Cuộc sống bấp bênh. HS trả lời: - Có ý thức dân tộc.. Đặc biệt là các nhà giáo, HS họ tích cực tham gia vào PT vận động cứu nước đầu TK ( sẵn sàng tham gian CM ? Tại sao TTS trí thức lại sẵn sàng tham ). gia các cuộc vận động cứu nước. HS trả lời: + Họ có trình độ. Gv: -Sống ở các trung tâm kinh tế, chính + Có lòng yêu nước. trị. + Nhạy bén với thời cuộc, cho nên họ - Chịu sự bóc lột, bạc đãi. tích cực tham gia đấu tranh giành độc lập DT. ? Công nhân VN làm việc ở đâu, tư liệu * Giai cấp công nhân. sản xuất của họ là gì, họ làm ra những sản phẩm gì? HS trả lời: Gv:Ở VN công nhân xuất hiện ngay từ - Họ làm việc ở trong các hầm mỏ,… cuối thế kỉ XIX. ( cùng với quá trình du nhập phương thức bóc lột TbCN vào VN.) - Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ 1 đã làm cho công thương nghiệp nước.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ta phát triển ( Ngoài ý muốn của Pháp ). Đầu thế kỉ XX số lượng công nhân tăng HS trả lời: nhanh. - Số lượng khoảng 10 vạn người. ? Đời sống của họ ntn? - Phần lớn họ là nông dân bị địa chủ cướp đoạt ruộng đất. Cho nên họ phải - GV giới thiệu kênh hình 100: Công ra thành thị kiếm ăn, xin làm việc ở nhân VN trong thời kì Pháp thuộc – các nhà máy, xí nghiệp, đồn điền. cuộc sống của họ cơ cực không kém gì - Bị bóc lột rất nặng nề, đời sống khốn người nông dân VN. khổ. ? Cho biết thái độ chính trị của g/c công HS trả lời: nhân VN. - Có tinh thần CM triệt để sẵn sàng đấu tranh. ? Vì sao công nhân VN có tinh thần HS trả lời: CM triệt để. + Họ là g/c vô sản “ Bán công, nuôi Gv: miệng ” Xã hội VN đầu thế kỉ XX có nhiều biến + Họ bị áp bức, bóc lột nặng nề. đổi làm cho nội dung tính chất CM VN + Không có tài sản gì để mất. cũng biến đổi, 1 xu hướng CM mới đã ra đời ở VN. Gv:- Chúng ta biết rằng 1 trong những nguyên nhân thất bại của PT Cần Vương 3. Xu hướng mới trong cuộc vận là do những hạn chế của ý thức hệ. Mục động giải phóng dân tộc. 9’ tiêu đấu tranh của PT Cần Vương ( quay trở lại chế độ phong kiến ) không còn phù hợp với hoàn cảnh, có nhiều đổi thay. Vào đầu TK XX trong cuộc vận động giải phóng DT ở VN xuất hiện xu hướng mới. Đó là xu hướng theo con đường DCTS. ? Vì sao xuất hiện xu hướng mới trong HS trả lời: cuộc vận động giải phóng dân tộc hồi - Chính sách khai thác lần 1 làm cho đầu TK XX. kinh tế, XH VN biến chuyển. Gv:+ XHVN có sự phân hoá sâu sắc, - Có cách suy nghĩ mới về con đường xuất hiện những giai tầng mới, do có địa giải phóng DT. vị kinh tế, chính trị mới, nên có cách suy - Xu hướng CMDCTS xuất hiện ở VN. nghĩ mới về con đường gp DT. + Do các tư tưởng dc TS của Châu Âu được truyền bá vào VN qua sách báo của Trung Quốc..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> + Tấm gương tự cường của Nhật Bản. ? Tại sao luồng tư tưởng dân chủ TS lại HS trả lời: được các sĩ phu tiến bộ tiếp thu không - Các sĩ phu rất yêu nước, có tri thức, phải là tầng lớp TSDT. thức thời. - Họ muốn vận động Cách mạng VN vào quĩ đạo chung của CM thế giới ? Tại sao các nhà yêu nước VN thời bấy ( trước CM tháng 10 Nga thành công, giờ muốn noi theo con đường cứu nước trên thế giới CNTB là XH tiến bộ ) của Nhật Bản. HS trả lời: *Gv Sơ kết bài học:. - Bởi vì Nhật Bản tiến theo con đường - Từ 1 nước phong kiến, VN trở thành TBCN, họ giàu lên, mạnh lên, tạo ra nước thuộc địa nửa phong kiến. Hai mâu thực lực quốc gia thoát khỏi ách thống thuẫn cơ bản trong XHVN: Người nông trị của người da trắng. dân với PK, DT ta với TDP, ngày càng sâu sắc. - Trong bối đó đã xuất hiện xu hướng mới trong cuộc vận động giải phóng DT. c. Củng cố, luyện tập. ( 2’ ) ? Các g/c, tầng lớp mới nào xuất hiện trong xã hội VN cuối thế kỉ XIX đầu TK XX. a. Địa chủ.. b. Nông dân.. d. Tiểu tư sản.. e. Công nhân. c. Tư sản. - c, d, e. GV khái quát lại nội dung bài học. Giáo dục tư tưởng cho HS. d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà. ( 3’ ) - Làm bài tập 3 ( sgk – 143 ). HD: Có 3 giai cấp: địa chủ, nông dân và công nhân. Có 2 tầng lớp: tư sản, tiểu tư sản. HD học sinh lập bảng theo sgk. Giai cấp, tầng lớp. Nông dân. Nghề nghiệp. Làm ruộng. Thái độ đối với độc lập dân tộc. Căm thù đế quốc, phong kiến sẵn sàng đấu tranh..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - Đọc và tìm hiểu nội dung bài mới: Bài 30 phần I. Phong trào yêu nước trước chiến tranh thế giới thứ nhất. Đọc kĩ bài và trả lời các câu hỏi trong mỗi phần. * Rút kinh nghiệm sau tiết dạy: ..................................................................................................................................... .......................................................................................

<span class='text_page_counter'>(9)</span>