TAC GIA HCM

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần 2 Tiết 4. Ngày soạn: 05/ 8/ 2011 Ngày dạy: 15/ 8/ 2011. TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP (PHẦN TÁC GIẢ). I. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS: - Hiểu được những nét khái quát về sự nghiệp văn học của Hồ Chí Minh. - Vận dụng những kiến thức về quan điểm sáng tác và những đặc điểm cơ bản trong phong caùch nghệ thuật cuûa Hoà Chí Minh để phân tích thơ văn của Người. II. Phương tiện thực hiện: SGK- SGV- Chuẩn KTKN- Giáo án… III. Cách thức tiến hành : 1. Phöông phaùp : Neâu vấn đề, diễn giảng, thaûo luaän,... 2. Tích hợp : Kiến thức lịch sử về Hồ Chí Minh, các tác phẩm đã học của Hồ Chí Minh, phong cách ngôn ngữ chính luận... IV. Tieán trình daïy hoïc: 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra baøi cuõ: - Văn học VN từ 1945 đến 1975 phát triển qua mấy chặng? Nêu những thành tựu chủ yếu của ba chặng đường phát triển của giai đoạn 1945 – 1975? - Trình bày những đặc điểm cơ bản của VHVN từ 1945 – 1975? - Căn cứ vào hoàn cảnh lịch sử, xã hội và văn hóa, hãy giải thích vì sao văn học Việt Nam từ 1975 đến hết thế kỉ XX phải đổi mới? 3. Vào bài mới: Hoà Chí Minh là một trong những danh nhân văn hóa thế giới. Nhắc đến Người là ta khoâng chỉ nhắc đến một nhà chính trị lỗi lạc, một nhà quân sự thiên tài mà người còn là nhà giáo dục, một nhà văn hóa lớn. Để hiểu rõ điều đĩ, hơm nay thầy sẽ hướng dẫn các em tìm hiểu về vị lãnh tựu tài ba này ở góc độ là một tác gia văn học. Hoạt động của giáo viên * Em hãy nêu những nét lớn về tiểu sử Hồ Chí Minh ?. Hoạt động của học sinh * Trả lời: - Hồ Chí Minh sinh ngày 19/ 5/ 1890 trong một gia đình nhà nho yêu nước ở Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An. - Năm 1911, Người ra nước ngoài tìm đường cứu nước. - Năm 1919, Người gửi tới Hội Nghị Hòa Bình ở Véc-xay ( Pháp) baûn “Yeâu saùch cuûa nhaân daân An Nam”.. Kiến thức I. Vài nét về tiểu sử Hồ Chí Minh: - Hồ Chí Minh sinh ngày 19/ 5/ 1890 trong một gia đình nhà nho yêu nước ở Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An. - Năm 1911, Người ra nước ngoài tìm đường cứu nước. - Năm 1919, Người gửi tới Hội Nghị Hòa Bình ở Véc-xay (Phaùp) baûn “Yeâu saùch cuûa.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Năm 1920, Người dự đại hội Tua và trở thành một trong những thành viên sáng lập Đảng cộng sản Phaùp. - Ngày 03/ 2/ 1930, Người thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam. - Ngày 13/ 8/ 1942, Người lên đường sang Trung Quốc để tranh thủ sự viện trợ của quốc tế. Khi vừa đến Túc Vinh (Tỉnh TâyQuảng Tây- Trung Quốc) Người bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giữ và giam cầm 13 tháng. - Sau khi ra tù, Người về nước tiếp tục hoạt động Cách mạng, đưa Cách mạng Việt Nam đi đến thaéng lợi trong cuộc Tổng khởi nghĩa thaùng Taùm năm 1945. - Ngaøy 02/ 9/ 1945, taïi quaõng trường Ba Đình, Hồ Chí Minh đọc “Tuyên ngôn độc lập”, khai sinh ra nước Việt Nam DCCH .. * Vì sao nói HCM vừa là vị lãnh tụ CM vĩ đại, vừa là nhà văn, nhà thơ lớn của Việt Nam cũng như trên thế giới ? * Trình bày quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh?. - Năm 1946, trong phiên hợp đầu tiên của Quốc hội, Người được bầu làm Chủ tịch nước Việt Nam DCCH giữ chức vụ đó cho đến khi từ trần (02/ 9/ 1969). Bên cạnh sự nghiệp Cách mạng vĩ đại, Hồ Chí Minh còn để laïi moät di saûn vaên hoïc quyù giaù  Hồ Chí Minh là nhà văn, nhà thơ lớn cuûa daân toäc.. nhaân daân An Nam”. - Năm 1920, Người dự đại hội Tua và trở thành một trong những thành viên sáng lập Đảng cộng sản Pháp. - Ngày 03/ 2/ 1930, Người thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam. - Ngày 13/ 8/ 1942, Người lên đường sang Trung Quốc để tranh thủ sự viện trợ của quoác tế thì bò chính quyeàn Tưởng Giới Thạch bắt giữ và giam caàm. - Sau khi ra tù, Người về nước lãnh đạo Cách mạng Việt Nam giành thắng lợi trong cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945. - Ngaøy 02/ 9/ 1945, taïi quãng trường Ba Đình, Hồ Chí Minh đọc “Tuyên ngôn độc laäp”, khai sinh ra nước Việt Nam DCCH . - Người được bầu làm Chủ tịch nước Việt Nam DCCH từ năm 1946 giữ chức vụ đó cho đến khi từ trần (02/ 9/ 1969). Bên cạnh sự nghiệp Cách mạng vĩ đại, Hồ Chí Minh còn để lại một di sản vaên hoïc quyù giaù Hồ Chí Minh là nhà văn, nhà thơ lớn của daân toäc.. * Trả lời: II. Sự nghiệp văn học: Quan điểm sang tác của Hồ 1. Quan ñieåm saùng taùc: Chí Minh: - Hoà chí Minh coi vaên hoïc laø - Hoà chí Minh coi vaên hoïc laø vũ khí chiến đấu lợi hại phụng vũ khí chiến đấu lợi hại phụng sự.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> cho sự nghiệp CM. “ Nay ở trong thơ nên có thép, Nhaø thô cuõng phaûi bieát xung phong” (Cảm tưởng đọc “ Thiên gia thi”) Nhaø thô cuõng phaûi coù tinh thaàn xung phong nhö moät chieán só ngoài mặt trận. Về sau, trong “ Thư gửi các họa sĩ nhân dịp triển lãm hội họa 1951”, Người viết “ Vaên hoùa ngheä thuaät cuõng laø moät maët traän. Anh chò em laø chieán só treân maët traän aáy”.. sự cho sự nghiệp CM. “ Nay ở trong thơ nên có theùp, Nhaø thô cuõng phaûi bieát xung phong” (Cảm tưởng đọc “ Thiên gia thi”) Nhaø thô cuõng phaûi coù tinh thaàn xung phong nhö moät chiến sĩ ngoài mặt trận.. - Hoà Chí Minh luoân coi trọng tính chaân thaät vaø tính daân toäc cuûa vaên học. Tính chân thật được xem là - Hồ Chí Minh luôn coi trọng thước đo giá trị văn chương nghệ tính chân thật và tính dân tộc thuật. Người nhắc nhở giới nghệ sĩ của văn học ,đề cao sự sáng “ neân chuù yù phaùt huy coát caùch daân taïo. tộc” và đề cao sự sáng tạo “chớ goø boù hoï vaøo khuoân, laøm maát vẻ saùng taïo”. - Khi cầm bút, người luôn xuất phát từ mục đích, đối tượng tiếp nhận để quyết định nội dung và hình thức tác phẩm. Người luôn đặt câu hỏi: “ Viết cho ai?”(đối tượng) “ viết để làm gì?” (mục ñích) “ vieát caùi gì ? (noäi dung) “ viết như thế nào?” (hình thức). * GV: Phöông chaâm saùng tác đó của Người giải thích vì sao trong saùng taùc của Người có lời lẽ nôm na, giaûn dò deã hieåu nhöng bên cạnh đó lại có tác phẩm đạt nghệ thuật cao, phong cách độc đáo.. * Trả lời:. - Khi cầm bút, người luôn xuất phát từ mục đích, đối tượng tiếp nhận để quyết định nội dung và hình thức tác phẩm. Người luôn đặt câu hỏi: “Viết cho ai ?” (đối tượng) “ viết để làm gì ?” ( mục đích) “ vieát caùi gì ?” ( noäi dung) “ vieát như theá naøo?”( hình thức)..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> * Theo em, văn chính luận của Hồ Chí Minh được viết với mục đích gì ? Hãy nêu ra những nội dung cơ bản trong văn chính luận Hồ Chí Minh ? Kể tên các tác phẩm tiêu biểu ?. * GV: Thaùng 10-1946, thực dân Pháp quay lại xâm lược Việt Nam, Bác ra Lời kêu gọi toàn quốc khaùng chieán.. * Hãy kể tên các tác phẩm thuộc thể loại “Truyện và kí” của Hồ Chí Minh ? Các tác phẩm này phần lớn thể hiện những nội dung gì ?. Các tác phẩm thuộc thể loại này được viết với mục đích đấu tranh chính trị, tiến công trực diện kẻ thù, thức tỉnh và giác ngộ quần chuùng. - Khi hoạt động ở nước ngoài, các tác phẩm của Người tập trung thể hiện nội dung: Tố cáo chế độ thực dân, nói lên nỗi khốn khổ của người dân nước thuộc địa (Bản án chế độ thực dân Pháp - 1925) - Khi CMT8 thành công, Người viết và đọc “Tuyên ngôn độc lập” – áng văn chính luận hùng hồn – tuyên bố quyền độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam – là aùng vaên chính luận mẫu mực: bố cục ngắn goïn, suùc tích; laäp luaän chaët cheõ; lí lẽ đanh thép; bằng chứng xác thực; ngôn ngữ hùng hồn giàu tính bieåu caûm. + “ Lời kêu gọi toàn quốc khaùng chieán”(1946), “Khoâng coù gì quí hơn độc lập, tự do”(1966)… Đó là những văn kiện quan trọng được viết trong những giờ phút thử thách đặc biệt của dân tộc Theå hieän saâu saéc tieáng goïi thieâng liêng của non sông đất nước, vừa tha thiết làm rung động trái tim hàng triệu người VN yêu nước.. 2. Di saûn vaên hoïc: a. Vaên chính luaän: Các tác phẩm này viết với mục đích đấu tranh chính trị, tiến công trực diện kẻ thù, thức tỉnh và giác ngộ quần chuùng. - Tố cáo chế độ thực dân, nói lên nỗi khốn khổ của người dân nước thuộc địa (Bản án chế độ thực dân Pháp - 1925). - Khi CMT8 thành công, Người viết và đọc “Tuyeân ngôn độc lập” – áng văn chính luận hùng hồn – tuyên bố quyền độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam.. - Những văn kiện quan trọng được viết trong những giờ phút thử thách đặc biệt cuûa daân toäc Theå hieän saâu saéc tieáng goïi thieâng lieâng cuûa non sông đất nước (“Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” * Trả lời: (1946), “Khoâng coù gì quí hôn - Những truyện được viết bằng độc lập, tự do” (1966)…) tiếng Pháp trong thời gian Người hoạt động ở Pháp: Pari (1922), b. Truyeän vaø kí: Lời than vãn của bà Trưng Trắc - Nội dung: vaïch traàn boä (1922), Vi hành (1923), Những mặt tàn ác, xảo trá, bịp bợm trò lố hay Va-ren và Phan Bội của chính quyền thực dân, Châu (1925) ngoài ra người còn châm biếm một cách thâm vieát kí, tieåu phaåm. Sau naøy, caùc thuùy, saâu cay vua quan phong.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> * Từ những điều trên và dựa vào SGK, em hãy cho biết những nội dung chính thường trong các tác phẩm thộc thể loại “Truyện và kí” của Hồ Chí Minh ?. * GV: Thô ca Hoà Chí Minh được in trong các tập “Nhaät kí trong tuø” (19421943) xuaát baûn (1960); “Thô Hồ Chí Minh” (1967) và “Thơ chữ Hán Hồ Chí Minh”(1990). Teân tuoåi cuûa nhaø thô Hồ Chí Minh gắn liền với tập thơ chữ hán “Nhật Kí Trong Tù”. * Em hãy cho biết những nét đặc sắc về nội dung và bút pháp trong các tập thơ của Hồ Chí Minh ?. tác phẩm trên được tập hợp lại trong tập “Truyeän vaø Kí”. - Nội dung: vaïch traàn boä maët taøn aùc, xaûo traù, bịp bợm cuûa chính quyền thực dân, châm biếm một caùch thaâm thuùy, saâu cay vua quan phong kieán tay sai, maët khaùc boäc lộ lòng yêu nước nồng nàn và tinh thần tự hào về truyền thống bất khuaát cuûa daân toäc Việt Nam. - Caùc taùc phaåm “truyeän vaø kí”, đều ngắn gọn, súc tích, vừa thấm nhuần tư tưởng, tình cảm của thời đại, vừa thể hiện bút pháp mới, mang màu sắc hiện đại trong lối viết nhẹ nhàng mà đầy tính trào loäng.. kieán tay sai, maët khaùc boäc loä lòng yêu nước nồng nàn và tinh thần tự hào về truyền thoáng baát khuaát cuûa daân toäc Việt Nam.. - Caùc taùc phaåm “truyeän và kí”, đều ngắn gọn, súc tích, vừa thấm nhuần tư tưởng, tình cảm của thời đại, vừa thể hiện bút pháp mới, mang màu sắc * Trả lời: hiện đại trong lối viết nhẹ - “Ngục trung nhật kí”(Nhật nhàng mà đầy tính trào lộng. kí trong tuø) moät taäp nhaät kí baèng thơ viết trong thời gian Người bị c. Thô ca: Tưởng Giới Thạch giam cầm từ - NKTT: Thể hiện tinh thần mùa thu năm 1942 đến mùa thu lạc quan, lịng yêu nước, tinh thần nhân đạo,… Vừa mang 1943. + Taäp thô taùi hieän moät caùch màu sắc cổ điển, vừa mang tính chaân thaät, chi tieát boä maët taøn baïo hiện đại. của nhà tù Quốc dân đảng và một phaàn hình aûnh xaõ hoäi Trung Quốc những năm 1942-1943. + “NKTT” chuû yeáu ghi taâm traïng, caûm xuùc vaø suy nghó cuûa taùc giaû, phaûn aùnh taâm hoàn vaø nhân cách cao đẹp của người chiến sĩ CM trong hoàn cảnh thử thách nặng nề ở chốn lao tù. Đây là bức chân dung tự họa của HCM. + Tập thơ vừa mang màu sắc cổ điển, vừa mang tính hiện.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> đại.. - Ngoài “NKTT” còn phải kể đến một chùm thơ mà Người sáng tác ở việt Bắc (1941-1945) và trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp. Phần lớn những taùc phaåm vieát nhằm muïc ñích tuyên truyền, những bài thơ viết theo cảm hứng nghệ thuật: vừa mang màu sắc cổ điển, vừa mang tinh thần hiện đại, thể hiện lịng yêu thiên nhiên, yêu nước, thể hiện một tâm hồn trĩu nặng “ nỗi nước nhaø” maø coát caùch, phong taùi vaãn điềm tĩnh, ung dung, tự tại. * Trả lời: Phong caùch nghệ thuật HCM vừa độc đáo vừa đa dạng. Ở mỗi * Trình bày những đặc thể loại văn học, từ văn chính ñieåm cô baûn cuûa phong luận, truyện, kí đến thơ ca HCM caùch ngheä thuật Hồ Chí đều tạo được những phong cách Minh ? riêng, độc đáo và hấp dẫn. - Văn chính luận của Người thường ngắn gọn, súc tích, lập luaän chaët cheõ, lí leõ ñanh theùp, bằng chứng đầy thuyết phục, giàu tính luaän chieán vaø ña daïng veà buùt phaùp. Vaên chính luaän vaãn thaám đượm tình cảm, giàu hình ảnh, gioïng vaên ña daïng: Khi oân toàn, thấu tình, đạt lí, khi đanh thép, maïnh meõ, huøng hoàn. - Truyện và kí của người rất hiện đại, thể hiện tính chiến đấu maïnh meõ vaø ngheä thuaät traøo phuùng saéc beùn (Thâm thúy sắc bén của phương Đông, hài hước hóm hỉnh của phương Tây) - Thơ ca là thể loại thể hiện saâu saéc phong cách nghệ thuật của. - Các tập thơ khác : Phaàn lớn những tác phẩm viết nhằm mục đích tuyên truyền, những bài thơ viết theo cảm hứng nghệ thuật: vừa mang màu sắc cổ điển, vừa mang tinh thần hiện đại, thể hiện lịng yêu thiên nhiên, yêu nước, thể hiện moät taâm hoàn tróu naëng “ noãi nước nhà” mà cốt cách, phong tái vẫn điềm tĩnh, ung dung, tự taïi.. 3. Phong caùch ngheä thuaät: Phong caùch nghệ thuật HCM vừa độc đáo vừa đa daïng. - Văn chính luận của Người thường ngắn gọn, súc tích, lập luaän chaët cheõ, lí leõ ñanh theùp, bằng chứng đầy thuyết phục, giaøu tính luaän chieán vaø ña daïng veà buùt phaùp. Vaên chính luận vẫn thấm đượm tình cảm, giaøu hình aûnh, gioïng vaên ña daïng. - Truyện và kí của người rất hiện đại, thể hiện tính chiến đấu mạnh mẽ và nghệ thuaät traøo phuùng saéc beùn (Thâm thúy sắc bén của phương Đông, hài hước hóm.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> HCM. Coù theå chia thô ca cuûa Người làm 2 loại, mỗi loại có phong caùch rieâng. + Những bài thơ nhằm muïc ñích tuyeân truyeàn CM thường được viết bằng hình thức bài ca, lời lẽ giản dị, mộc mạc, dễ nhớ, mang màu sắc nhân gian hiện đại. + Những bài thơ nghệ thuật viết theo cảm hứng thẩm mĩ hầu hết là thơ tứ tuyệt cổ điển, bằng chữ hán, mang đặc điểm cổ điển phương Đông và sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc cổ điển với bút pháp hiện đại.. * GV cho HS đọc và chốt lại phần kết luận. hỉnh của phương Tây) - Thơ ca là thể loại thể hieän saâu saéc phong cách nghệ thuật của HCM: kết hợp sâu sắc, nhuần nhuyễn quan hệ giữa chính trị và văn học, giữa tư tưởng và nghệ thuật, giữa truyền thống và hiện đại.. III. Keát luaän: Vaên thô Hồ Chí Minh laø di saûn tinh thaàn voâ giaù laø moät boä phận gắn bó hữu cơ với sự nghiệp Cách mạng vĩ đại của Người.. 4. Củng cố: Cần nắm quan niệm sáng tác và phong cách nghệ thuật trong các sáng tác của Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó cũng cần nắm các nét chính về tiểu sử của Hồ Chí Minh và di sản văn học của Người. 5. Dặn dò: - Về nhà học bài. - Chuẩn bị Tuyên ngôn độc lập – Phần tác phẩm, soạn bài theo hệ thống câu hỏi sau: + Hãy cho biết hoàn cảnh ra đời của tác phẩm. + Giải thích vì sao mở đầu Tuyên ngôn độc lập Việt Nam, HCM lại trích dẫn TNĐL của Mĩ và Pháp ? Việc trích dẫn như vậy có dụng ý gì ? + Bản TNĐL đã vạch trần những tội ác gì của Pháp, trên những lĩnh vực nào? + Bản TNĐL Việt Nam đã tuyên bố điều gì ? + Hãy chỉ ra nét đặc sắc về nghệ thuật lập luận của HCM trong bản TNĐL ?.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>