Tiểu luận triết học: Mối quan hệ lý luận và thực tiễn. Vận dụng trong sự nghiệp cách mạng

Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

MỦC LỦC

A. LÅÌI MÅÍ ÂÁƯU
Trang 2
B. NÄÜI DUNG
3

Trang

I. MÄÚI QUAN HÃÛ GIặẻA LYẽ LUN VAè THặC TIN
1. Thổỷc tióựn laỡ gỗ?
2. Lyù luỏỷn laỡ gỗ?
Trang 5
3. Mọỳi quan hóỷ giổợa lyù lûn v thỉûc tiãùn
Trang 7
a. Vai tr ca thỉûc tiãùn âäúi våïi nháûn thỉïc
b. Sỉû tạc âäüng tråí lải ca nháûn thỉïc âäúi våïi thỉûc
tiãùn
Trang 8
c. nghéa phỉång phạp lûn ca mäúi quan hãû giỉỵa l
lûn v thỉûc tiãùn
Trang 9
II. Sặ VN DUNG QUAN H GIặẻA LYẽ LUN VAè
THặC TIÃÙN TRONG SỈÛ NGHIÃÛP CẠCH MẢNG ÅÍ
NỈÅÏC TA
Trang 10
1. L lûn Mạc-Lãnin v cạc l lûn khoa hc khạc trong tỉ
tỉåíng Häư Chê Minh

2. Sỉû váûn dủng l lûn Mạc-Lãnin (mäúi quan hãû giỉỵa
thỉûc tiãùn v l lûn) trong sỉû nghiãûp cạch mảng åí
nỉåïc ta nọi chung v cäng cüc âäøi måïi hiãûn nay
Trang
11

a. Sỉû váûn dủng mäúi quan hãû giỉỵa thỉûc tiãùn v l
lûn trong sỉû nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta vo thåìi
k (1930-1975)
b. Sỉû váûn dủng mäúi quan hãû giỉỵa thỉûc tiãùn v l
lûn trong sỉû nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta tỉì nàm
1975 cho âãún nay
Trang 13


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

C. KÃÚT LUÁÛN
Trang 16


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

LÅÌI MÅÍ ÂÁƯU
L lûn nháûn thỉïc hay cn gi l nháûn thổùc luỏỷn
õổồỹc hỗnh thaỡnh ngay tổỡ khi trióỳt hoỹc mồùi ra âåìi. Nọ nghiãn
cỉïu bn cháút ca nháûn thỉïc, nhỉỵng tờnh qui luỏỷt, nhổợng
hỗnh thổùc, nhổợng giai õoaỷn, trỗnh õọỹ ca nháûn thỉïc cng

nhỉ con âỉåìng âi âãún chán l v.v...Váún âãư ny â âỉåüc ráút
nhiãưu quan âiãøm triãút hc âãư cáûp, phán têch trãn cå såí thãú
giåïi quan khạc nhau.
Âọ cng l váún âãư càn bn ca triãút hc Mạc-Lãnin.
Sỉû ra âåìi ca ch nghéa Mạc-Lãnin â tháût sỉû l cüc
cạch mảng lm cho triãút hc thay âäøi c vãư vai tr, vë trê,
chỉïc nàng. Âäưng thåìi cng mang lải mäüt quan niãûm âụng
âàõn, khoa hc vãư thỉûc tiãùn v vai tr ca nọ âäúi våïi
nháûn thỉïc cng nhỉ sỉû täưn tải v phạt triãøn ca x häüi
loi ngỉåìi.
Xút phạt tỉì cạch gii quút âụng âàõn váún âãư cå
bn ca triãút hc, Mạc â xem xẹt hoảt âäüng nháûn thỉïc
trãn cå såí hoảt âäüng thỉûc tiãùn, nãn â âỉa ra âỉåüc nhỉỵng
quan âiãøm âụng âàõn vãư hng loảt váún õóử phổùc taỷp, nan
giaới cuớa nhỏỷn thổùc, hỗnh thaỡnh nón lyï luáûn nháûn thæïc tháût
sæû khoa hoüc, mäüt bäü pháûn quan trng v khäng thãø thiãúu
âỉåüc ca triãút hc mạcxêt.
Âäúi våïi Mạc, Àngghen v Lãnin, nghiãn cỉïu triãút hc
khäng phi l mủc âêch tỉû thán m l nhàịm gii quút
nhỉỵng nhiãûm vủ thỉûc tiãùn ca nhán loải. Tỉ tỉåíng cao c
ny âỉåüc thỉûc hiãûn trong triãút hc thäng qua viãûc nghiãn
cỉïu kinh nghiãûm thỉûc tiãùn chung v kinh nghiãûm tinh tháưn
chung ca nhán loải. Cạc äng khäng nhỉỵng trỉûc tiãúp tham
gia vo hoảt âäüng thỉûc tiãùn cạch mảng ca giai cáúp vä
sn m cn dỉûa trãn thỉûc tiãùn x häüi âãø khại quạt, phạt
triãøn thnh l lûn cạch mảng. Nhåì âọ lm cho l lûn
gàõn bọ chàût ch våïi thỉûc tiãùn, tråí thnh v khê nháûn
thỉïc v ci tảo thãú giåïi. Våïi viãûc âỉa phảm tr thỉûc
tiãùn vo l lûn cuớa mỗnh, Maùc vaỡ ngghen õaợ thổỷc hióỷn
mọỹt bổồùc chuyóứn biãún cạch mảng trong l lûn nọi chung

v trong l luỏỷn nhỏỷn thổùc noùi rióng.
Vỏỷy thổỷc tióựn laỡ gỗ? lyù luỏỷn laỡ gỗ? mọỳi quan hóỷ
giổợa lyù luỏỷn vaỡ thổỷc tiãùn nhỉ thãú no? Âng v Nh
nỉåïc ta â váûn dủng mäúi quan hãû âọ trong sỉû nghiãûp
cạch mảng åí nỉåïc ta ra sao? Trong khn khäø bi tiãøu lûn
ny, em s phán têch v lm r váún âãư trãn.


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

NÄÜI DUNG
I. MI QUAN H GIặẻA LYẽ LUN VAè THặC TIN :
1.THặC TIN LAè Gầ?
Caùc traỡo lổu trióỳt hoỹc trổồùc õỏy (kãø c triãút hc duy
váût ca Phåbạch) xem xẹt nháûn thỉïc tạch råìi hoảt âäüng
thỉûc tiãùn ca con ngỉåìi. C.Mạc â chè r nhỉåüc âiãøm càn
bn ny ca ch nghi duy váût v gi ch nghéa duy váût
ca Phåbạch l ch nghéa duy váût “trỉûc quan”.
Ch nghéa duy tám â âãư cáûp, nọi âụng ra l, cm tháúy
vai tr têch cỉûc sạng tảo ca con ngỉåìi, nhỉng lải chè giåïi
hản tênh têch cỉûc sạng tảo âọ trong lénh vỉûc tinh tháưn.
Theo Hãghen, nh duy tám khạch quan, thỉûc tiãùn l “hoảt
âäüng cọ chê ca tỉ tỉåíng”. Nhỉỵng nh duy tỏm chuớ quan
thỗ laỷi cho rũng hoaỷt õọỹng thổỷc tióựn bë chãú âënh båíi
chê, bn nàng hồûc nhỉỵng nhán täú tiãưm thỉïc. Thê dủ,
Âågiãmxã coi thỉûc tiãùn l nhỉỵng kinh nghiãûm tän giạo, tỉïc
l nhỉỵng hoảt âäüng tinh tháưn âàûc biãût. Mäüt säú âải biãøu
ca ch nghéa xẹt lải cng coi thỉûc tiãùn l nhỉỵng hoảt
âäüng tỉû thỉïc. Tọm lải, sai láưm càn bn ca quan niãûm

duy tám vãư thỉûc tiãùn l åí chäù tuût âäúi họa úu täú tinh
tháưn, tỉ tỉåíng ca nọ, chè hiãøu thỉûc tiãùn nhỉ l hoảt
âäüng tinh tháưn, hoảt âäüng l lûn v nhỉ váûy, thỉûc cháút
l h â gảt b vai tr ca thỉûc tiãùn.
Theo C.Mạc, quan hãû âáưu tiãn, khåíi ngun ca con
ngỉåìi âäúi våïi thãú giåïi xung quanh l quan hãû thỉûc tiãùn.
Äng viãút: “Con ngỉåìi hon ton khäng bàõt âáưu tỉì chäù h
âỉïng åí quan hãû l lûn våïi cạc âäúi tỉåüng ca thãú giåïi
bãn ngoi... m l tạc âäüng mäüt cạch têch cỉûc...”(C.MạcPh.Àngghen-Ton táûp, t.19, tr 377). C.Mạc â khàóng âënh ràịng
con ngỉåìi khäng ngỉìng tạc âäüng vo thãú giåïi xung quanh,
mi hoảt âäüng ca con ngỉåìi, xẹt âãún cng, âãưu dỉûa
trãn cå såí sỉû trao âäøi cháút v trao âäøi nàng lỉåüng våïi giåïi
tỉû nhiãn. Sỉû khạc biãût càn bn giỉỵa con ngỉåìi våïi táút c
cạc thỉûc thãø tỉû nhiãn khạc l åí chäù con ngỉåìi cọ khaớ
nng nhỏỷn thổùc caùc quaù trỗnh cuớa thóỳ giồùi khaùch quan v
khäng ngỉìng tạc âäüng bàịng thỉûc tiãùn vo thãú giåïi, biãún
âäøi, ci tảo thãú giåïi âọ theo nhỉỵng nhu cỏửu cuớa mỗnh. Tỏỳt
nhión sổỷ taùc õọỹng vaỡo thóỳ giồùi bãn ngoi cng âi hi hoảt
âäüng têch cỉûc ca nháûn thỉïc. Nháûn thỉïc l mäüt hoảt
âäüng âàûc trỉng ca con ngỉåìi, nhỉng sỉû xút hiãûn v


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

bn cháút ca nọ chè cọ thãø âỉåüc hiãøu mäüt cạch âụng
âàõn trong mäúi quan hãû ca nọ våïi hoảt âäüng thỉûc tiãùn.
Nọi cạch khạc, nháûn thỉïc ny sinh, tạc âäüng v phạt triãøn
nhỉ l mäüt âiãưu kiãûn cáưn thiãút cho hoaỷt õọỹng thổỷc tióựn
cuớa con ngổồỡi.

Vỗ vỏỷy, Lónin vióỳt: Quan âiãøm vãư âåìi säúng, vãư thỉûc
tiãùn phi l quan âiãøm thỉï nháút v cå bn ca l lûn vãư
nháûn thỉïc”(V.I.Lãnin-Ton táûp, Nxb Tiãún bäü, Mạtxcåva, 1980,
t.18, tr.167).
Váûy, thỉûc tiãùn l gỗ?
Thổỷc tióựn laỡ nhổợng hoaỷt õọỹng vỏỷt chỏỳt caớm tờnh cọ
mủc âêch, cọ tênh lëch sỉí-x häüi ca con ngỉåìi, nhàịm ci
tảo tỉû nhiãn v x häüi. Thỉûc tiãùn tảo thnh cå såí chung
nháút v l âäüng lỉûc ca sỉû phạt triãøn ca x häüi loi
ngỉåìi v ca nháûn thỉïc.
Thỉûc tiãùn khäng phi bao gäưm ton bäü hoảt âäüng
ca con ngỉåìi m chè l nhỉỵng hoảt âäüng váût cháút (âãø
phán biãût våïi hoảt âäüng tinh tháưn, hoảt âäüng l lûn) hay
nọi theo thût ngỉỵ ca Mạc l hoảt âäüng cm tênh ca con
ngỉåìi. Trong hoảt âäüng thỉûc tiãùn, con ngỉåìi phi sỉí dủng
cạc phỉång tiãûn, cäng củ váût cháút, sỉïc maỷnh vỏỷt chỏỳt
cuớa mỗnh taùc õọỹng vaỡo thión nhión, xaợ häüi âãø ci tảo, lm
biãún âäøi chụng ph håüp våïi nhu cỏửu cuớa mỗnh. Bũng hoaỷt
õọỹng thổỷc tióựn, con ngổồỡi lm biãún âäøi bn thán sỉû váût
trong hiãûn thỉûc, tỉì õoù laỡm cồ sồớ õóứ bióỳn õọứi hỗnh aớnh
cuớa sổỷ váût trong nháûn thỉïc.
Vê dủ: tỉì thåìi xa xỉa, con ngỉåìi â cọ må ỉåïc âỉåüc
bay lãn báưu tråìi nhỉ loi chim. Xút phạt tỉì mong mún âọ,
khinh khê cáưu v tiãúp sau âọ mạy bay â ra âåìi âạp ỉïng nhu
cáưu ca con ngỉåìi trong viãûc âi lải.
Do âọ, hoảt âäüng thỉûc tiãùn l hoảt âäüng cọ tênh
nàng âäüng, saùng taỷo, laỡ hoaỷt õọỹng õọỳi tổồỹng hoùa, laỡ quaù
trỗnh chuøn họa cại tinh tháưn thnh cại váût cháút.. Hoảt
âäüng thổỷc tióựn laỡ quaù trỗnh tổồng taùc giổợa chuớ thóứ v
khạch thãø. Trong âo,ï ch thãø hỉåïng vo viãûc ci tảo khạch

thãø, trãn cå såí âọ nháûn thỉïc khạch thãø. Vỗ vỏỷy, thổỷc tióựn
trồớ thaỡnh khỏu trung gian nọỳi lióửn thỉïc con ngỉåìi våïi thãú
giåïi bãn ngoi.
Thỉûc tiãùn mang tờnh lởch sổớ-xaợ họỹi bồới vỗ noù thay õọứi
qua caùc giai âoản lëch sỉí v chè âỉåüc tiãún hnh trong cạc
quan hãû x häüi.
Hoảt âäüng thỉûc tiãùn l hoảt âäüng bn cháút ca con
ngỉåìi, l hoảt âäüng âàûc trỉng cho con ngỉåìi. Nãúu âäüng


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

váût chè hoảt âäüng theo bn nàng, nhàịm thêch nghi mäüt
cạch thuỷ õọỹng vồùi thóỳ giồùi bón ngoaỡi, thỗ con ngổồỡi nhåì vo
thỉûc tiãùn nhỉ l hoảt âäüng cọ thỉïc, coù muỷc õờch cuớa
mỗnh maỡ caới taỷo thóỳ giồùi õóứ thoớa maợn nhu cỏửu cuớa mỗnh,
thờch nghi mọỹt caùch chuớ âäüng, têch cỉûc våïi thãú giåïi v âãø
lm ch thãú giồùi. Con ngổồỡi khọng thóứ thoớa maợn vồùi nhổợng
gỗ maỡ tổỷ nhión cung cỏỳp cho mỗnh dổồùi daỷng coù sụn. Con
ngỉåìi phi biãút chãú tảo v sỉí dủng cäng củ lao âäüng âãø
saín xuáút ra cuía caíi váût cháút nuäi sọỳng mỗnh. Bũng hoaỷt
õọỹng thổỷc tióựn, trổồùc hóỳt laỡ lao âäüng sn xút, con
ngỉåìi tảo nãn váût pháøm väún khäng cọ sàơn trong tỉû nhiãn.
Khäng cọ hoảt âäüng âọ, con ngỉåìi v x häüi loi ngỉåìi
khäng thãø täưn tải v phaùt trióứn õổồỹc. Vỗ vỏỷy, coù thóứ noùi
rũng, thổỷc tióựn l phỉång thỉïc täưn tải cå bn ca con
ngỉåìi v x häüi, l phỉång thỉïc âáưu tiãn v ch úu ca
mäúi quan hãû giỉỵa con ngỉåìi våïi thãú giåïi.
Thỉûc tiãùn cọ kãút cáúu phỉïc tảp, bao gäưm nhiãưu úu

täú v nhióửu daỷng hoaỷt õọỹng. Bỏỳt kyỡ quaù trỗnh hoaỷt õọỹng
thổỷc tiãùn no cng cọ nhỉỵng úu täú nhỉ nhu cáưu, låüi
êch, mủc âêch, phỉång tiãûn v kãút qu. Cạc úu täú âoï coï
liãn hãû våïi nhau, qui âënh láùn nhau vaỡ nóỳu thióỳu chuùng thỗ
hoaỷt õọỹng thổỷc tióựn khọng thóứ diãùn ra âỉåüc.
Thỉûc tiãùn gäưm nhỉỵng dảng cå bn v khäng cå bn.
Dảng cå bn âáưu tiãn ca thỉûc tiãùn l lao âäüng sn xút
tảo ra ca ci váût cháút. Âáy l dảng hoảt âäüng thỉûc tiãùn
ngun thy nháút v cồ baớn nhỏỳt vỗ noù quyóỳt õởnh sổỷ tọửn
taỷi vaỡ phạt triãøn ca x häüi loi ngỉåìi v quút âënh cạc
dảng khạc nhau ca hoảt âäüng thỉûc tiãùn; nọ tảo thaỡnh cồ
sồớ cuớa tỏỳt caớ caùc hỗnh thổùc khaùc cuớa hoảt âäüng säúng ca
con ngỉåìi, giụp con ngỉåìi thoạt khi giåïi hản täưn tải ca
âäüng váût.
Mäüt dảng cå bn khạc ca thỉûc tiãùn l hoảt âäüng
chênh trë-x häüi nhàịm ci tảo, biãún âäøi x häüi, phạt triãøn
cạc quan hãû x häüi, chãú âäü x häüi. Ngoi ra, våïi sỉû ra âåìi
v phạt triãøn ca khoa hc, mäüt dảng cå bn khạc ca
thỉûc tiãùn cng xút hiãûn, âọ l hoảt âäüng thỉûc nghiãûm
khoa hc. Dảng hoảt âäüng thỉûc tiãùn ny ngy cng tråí
nãn quan trng do sỉû phạt triãøn mảnh m ca cüc cạch
mảng khoa hc-k thût hiãûn âải.
Trãn cå såí nhổợng daỷng cồ baớn, nhổợng daỷng khọng cồ
baớn õổồỹc hỗnh thnh. Âọ l cạc hoảt âäüng trong mäüt säú
lénh vỉûc nhỉ âảo âỉïc, nghãû thût, giạo dủc, tän giạo. Såí
dé goỹi laỡ khọng cồ baớn khọng phaới vỗ nhổợng daỷng ny kẹm


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

quan troỹng, maỡ chố vỗ chuùng õổồỹc hỗnh thaỡnh vaỡ phaùt triãøn
tỉì nhỉỵng dảng cå bn, chụng l dảng thỉûc tiãùn phại sinh.
Qua âọ, chụng ta tháúy âỉåüc vai tr quan trng ca
thỉûc tiãùn: Thỉûc tiãùn l cå såí, âäüng lỉûc v l mủc âêch
ca nháûn thỉïc, tiãu chøn ca chán l. Thỉûc tiãùn âãư ra
nhu cáưu, nhiãûm vủ v phỉång hỉåïng phạt triãøn ca nháûn
thỉïc. Nhu cáưu thỉûc tiãùn âi hi phi cọ tri thỉïc måïi, phi
täøng kãút kinh nghiãûm, khại quạt l lûn. Do âọ nọ thục âáøy
sỉû ra âåìi v phạt triãøn ca ca cạc ngnh khoa hc. Vỗ
vỏỷy Maùc vióỳt: Thổỷc tióựn, nhỏỳt laỡ thổỷc tióựn ca lao
âäüng sn xút â thục âáøy khoa hc phạt triãøn nhanh hån
mỉåìi trỉåìng hc”.
2.L LÛN L GÇ?
Âãø cọ thãø biãún âäøi sỉû váût, ci tảo thãú giåïi khạch
quan, con ngỉåìi phi hiãøu biãút sỉû váût, phi cọ nhỉỵng tri
thỉïc vãư thãú giåïi. Tri thỉïc khäng cọ sàơn trong con ngỉåìi,
khäng âỉåüc âem lải cho con ngỉåìi dỉåïi dảng “báøm sinh”.
Mún cọ tri thỉïc, con ngỉåìi phi tiãún hnh mäüt loảt hoảt
âäüng âàûc biãût - hoảt âäüng nháûn thỉïc. Chênh thäng qua
hoảt âäüng nháûn thỉïc m con ngỉåìi cọ tri thỉïc. Nhỉng,
nhỉỵng tri thỉïc m con ngỉåìi thu nháûn trong quaù trỗnh nhỏỷn
thổùc laỡ gỗ? Chuùng coù quan hóỷ nhổ thóỳ naỡo vồùi sổỷ vỏỷt,
hióỷn tổồỹng, quaù trỗnh cuớa thóỳ giåïi khạch quan? Trong lëch
sỉí triãút hc â diãùn ra tranh lûn gay gàõt giỉỵa cạc nh
triãút hc duy váût v duy tám xoay quanh váún âãư ny.
Trong thåìi cäø âải, nh triãút hc Âãmäcrit coi nháûn
thỉïc nhỉ l sỉû phaớn aùnh, laỡ sổỷ tri giaùc nhổợng hỗnh aớnh
õaợ taùch khi sỉû váût.
Nh triãút hc duy tám Platän coi nháûn thỉïc chè l sỉû

häưi tỉåíng ca linh häưn vãư nhỉỵng âiãưu m nọ â tháúy v
â tri qua khi cn åí thãú giåïi bãn kia - vỉång qúc ca
nhỉỵng tỉ tỉåíng âẻp v cại âẻp thưn tụy. H cho ràịng,
nháûn thổùc chố laỡ mọỹt quaù trỗnh saớn sinh ra tổ tỉåíng tỉì
trong chiãưu sáu thỉïc ca ch thãø, l quaù trỗnh tổỷ sinh
cuớa tri thổùc.
Tióỳp thu tỏỳt caớ nhổợng úu täú håüp l v têch cỉûc m
cạc tro lỉu triãút hc trỉåïc âọ, C.Mạc v Ph.Àngghen â gii
thêch mäüt caùch bióỷn chổùng nhỏỷn thổùc nhổ laỡ mọỹt quaù
trỗnh phaớn ạnh têch cỉûc, sạng tảo thãú giåïi khạch quan ca
con ngỉåìi. Cạc äng â quạn triãût nhỉỵng ngun tàõc càn bn
ca thãú giåïi quan duy váût biãûn chỉïng trong l luáûn nháûn


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

thỉïc. Thóỳ giồùi khọng phaới laỡ caùi gỗ khaùc ngoaỡi vỏỷt cháút
váûn âäüng v phạt triãøn. Khäng phi thỉïc con ngỉåìi sn
sinh ra thãú giåïi váût cháút nhỉ cạc nh duy tám quan niãûm,
m ngỉåüc lải, váût cháút täưn tải õọỹc lỏỷp vồùi con ngổồỡi. Vỗ
vỏỷy, nhỏỷn thổùc laỡ sổỷ phn ạính hiãûn thỉûc khạch quan
vo bäü ọc ca con ngỉåìi. Sỉû phn ạnh âọ khäng phi l
mäüt hnh âäüng nháút thåìi, mạy mọc, gin âån v thủ âäüng
m l mọỹt quaù trỗnh phổùc taỷp cuớa hoaỷt õọỹng trờ tuóỷ têch
cỉûc v sạng tảo. Lãnin viãút: “ thỉïc con ngỉåìi khäng phi
chè phn ạnh thãú giåïi khạch quan, m cn tảo ra thãú giåïi
khạch quan”.(V.I.Lãnin: Ton táûp, Nxb Tiãún bäü, Matxcåva, 1981,
t.29, tr.228). Tênh cháút sạng tảo trong hoảt âäüng phn ạnh
ca con ngỉåìi âãø thãø hiãûn qua nhiãưu khêa cảnh, nhiãưu

mỉïc âäü; khäng chè tại hiãûn ngun xi m tiãún hnh phán
têch, täøng håüp âãø tỉì nhỉỵng ngun liãûu coù sụn trong
thổỷc taỷi khaùch quan hỗnh dung, tổồớng tổồỹng ra nhỉỵng cại
chỉa cọ, nhỉng cáưn cọ cho con ngỉåìi; khäng phi chè phn
ạnh cại bãư ngoi, nhỉỵng mäúi liãn hãû âån nháút, ngáùu nhiãn
m c cại bãn trong, nhỉỵng mäúi liãn hãû phäø biãún mang tênh
quy luáût. Âáy laì sỉû phn ạnh riãng ca con ngỉåìi khạc hàón
hnh vi phn ạnh ca âäüng váût.
Sỉû phạt triãøn ca nháûn thỉïc loi ngỉåìi táút úu dáùn
âãún sỉû xút hiãûn ca l lûn. L lûn l sn pháøm ca
sỉû phạt triãøn cao ca nháûn thỉïc,l hãû thäúng nhỉỵng tri
thỉïc âỉåüc khại quạt tỉì thỉûc tiãùn, l sỉû täøng kãút
nhỉỵng kinh nghiãûm ca loi ngỉåìi, l sỉû täøng håüp giỉỵa
nhỉỵng tri thỉïc tỉû nhión vaỡ xaợ họỹi õổồỹc tờch luợy trong quaù
trỗnh lởch sỉí.
Nhåì l lûn mang tênh trỉìu tỉåüng v khại quạt cao m nọ
âem lải sỉû hiãøu biãút sáu sàõc vãư bn cháút, tênh táút nhiãn,
tênh quy lût ca cạc sỉû váût, hiãûn tỉåüng khạch quan. Båíi
váûy, theo Mạc, nhiãûm vủ ca nháûn thỉïc l lûn l :” âem
qui sỉû váûn âäüng bãư ngoi chè biãøu hiãûn trong hiãûn
tỉåüng vãư sỉû váûn âäüng bãn trong thỉûc sỉû ...”(C.Mạc v
Ph.Àngghen ton táûp, táûp 25, ph.I, tr.343).
Váûy l lûn tạc âäüng nhỉ thãú no âäúi våïi thỉûc tiãùn
v thỉûc tiãùn cọ vai tr gỗ õọỳi vồùi lyù luỏỷn, chuùng ta haợy
cuỡng xem xeùt.
3. MI QUAN H GIặẻA LYẽ LUN VAè THặC TIN :
Giổợa l lûn v thỉûc tiãùn cọ mäúi quan hãû biãûn
chỉïng våïi nhau, tạc âäüng qua lải láùn nhau, trong âọ thæûc

Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

tiãùn giỉỵ vai tr quút âënh. Lãnin nháûn xẹt ràịng:” Thỉûc
tiãùn cao hồn nhỏỷn thổùc(lyù luỏỷn) vỗ noù coù ổu õióứm khäng
nhỉỵng ca tênh phäø biãún m c ca tênh hiãûn thỉûc trỉûc
tiãúp.”( V.I.Lãnin: Ton táûp, táûp 29, Nxb Tiãún bäü Matxcåva
1981, tr 230).
a.Vai tr ca thỉûc tiãùn âäúi våïi nháûn thỉïc :
Vai tr ca thỉûc tiãùn âỉåüc biãøu hiãûn trỉåïc hãút åí
chäù thỉûc tiãùn l cå såí v âäüng lỉûc ca nháûn thỉïc. Trong
hoảt âäüng thỉûc tiãùn, con ngỉåìi lm biãún âäøi thãú giåïi
khạch quan, bàõt cạc sỉû váût, hiãûn tỉåüng ca thãú giåïi
khạch quan phi bäüc läü nhỉỵng thüc tênh v tênh qui lût
ca chụng. Nhỉỵng tri thỉïc m chụng ta cọ âỉåüc cho âãún
häm nay xẹt âãún cng hồûc trỉûc tiãúp, hồûc giạn tiãúp âãưu
ny sinh tỉì hoảt âäüng thỉûc tiãùn. Loi ngỉåìi â nhåì hoảt
âäüng thỉûc tiãùn m cọ âỉåüc nhỉỵng hiãøu biãút, thãø hiãûn
trong nãưn vàn họa m chụng ta âang thỉìa hỉåíng; nhỉng
cng chênh tỉì thỉûc tiãùn hiãûn nay v mai sau m chụng ta
s laỷi thu nhỏỷn vaỡ laỡm phong phuù thóm mỗnh bũng nhỉỵng
trê thỉïc måïi. Thỉûc tiãùn â, âang v s mi mi l ngc
ngưn báút táûn ca mi hiãøu biãút ca con ngỉåìi. L mäüt
hoảt âäüng lëch sỉí mang tênh ch âäüng, tỉû giạc, cäng cüc
xáy dỉûng ch nghéa x häüi ca chụng ta khäng thãø thiãúu
âỉåüc l lûn khoa hc Mạc - Lãnin våïi tênh cạch l kim chè
nam cho hoảt âäüng thỉûc tiãùn. Nhỉng chụng ta âỉìng bao
giåì coi l lûn Mạc - Lãnin nhỉ mäüt thỉï giạo âiãưu trong âọ
â cọ sàơn låìi gii âạp cho mi váún âãư ca thåìi âải chụng
ta. Trãn cå såí nhỉỵng âënh hỉåïng cå bn ch úu mang tênh

cháút thãú giåïi quan v phỉång phạp lûn ca l lûn Mạc Lãnin, chụng ta cn phi âi vo täø chỉïc hoảt âäüng thỉûc
tiãùn, tỉì diãùn biãún v nhỉỵng kãút qu củ thãø trong thỉûc
tiãùn m lm sạng t, tháûm chê khạm phạ thãm nhióửu vỏỳn
õóử, tỗm ra nhổợng phổồng phaùp vaỡ caùch thổùc củ thãø âãø
gii quút nhỉỵng váún âãư do chênh cüc sọỳng họm nay õỷt
ra.
Chờnh trong quaù trỗnh caới taỷo, bióỳn âäøi thãú giåïi khạch
quan, con ngỉåìi cng biãún âäøi ln caớ baớn thỏn mỗnh. Quaù
trỗnh hoaỷt õọỹng saớn xuỏỳt vỏỷt cháút v hoảt âäüng cạch
mảng x häüi cng âäưng thåìi laỡ quaù trỗnh phaùt trióứn vaỡ
hoaỡn thióỷn nhổợng nng lổỷc bãn trong ca con ngỉåìi, phạt
huy nàng lỉûc trê tû ca con ngỉåìi.


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

Ph.Àngghen viãút: “Tỉì trỉåïc tåïi nay, khoa hc tỉû nhiãn
cng nhỉ triãút hc cng â hon ton coi thỉåìng nh
hỉåíng ca hoảt âäüng con ngỉåìi âäúi våïi tỉ duy ca h. Hai
män áúy mäüt màût chè biãút cọ tỉû nhiãn, màût khạc chè biãút
cọ tỉ tỉåíng. Nhỉng chênh viãûc ngỉåìi ta biãún âäøi tỉû
nhiãn... l cå såí ch úu nháút v trỉûc tiãúp nháút ca tỉ duy
con ngỉåìi, v trê tû con ngỉåìi â phạt triãøn song song våïi
viãûc ngỉåìi ta â hc ci biãún tỉû nhiãn” (Ph.Àngghen: Biãûn
chỉïng ca tỉû nhiãûn. Nxb Sỉû tháût, H Näüi, 1971, tr.357)
Sau âãún, thỉûc tiãùn cn l mủc âêch ca nháûn thỉïc.
Nhỉng tri thỉïc khoa hc chè cọ nghéa thỉûc tiãùn khi nọ
âỉåüc váûn dủng vo thỉûc tiãùn. Mủc âêch cúi cng ca
nháûn thỉïc khäng phi l bn thán cạc tri thỉïc m l nhàịm

ci tảo hiãûn thỉûc khạch quan, âạp ỉïng nhỉỵng nhu cáưu
váût cháút v tinh tháưn ca x häüi. Thỉûc tiãùn nãu ra nhỉỵng
váún âãư cho nháûn thỉïc hỉåïng tåïi âãø gii âạp, âäưng thåìi
cng tảo ra nhỉỵng phỉång tiãûn cáưn thiãút cho viãûc nghiãn
cỉïu, âem lải nhỉỵng ti liãûu, dỉỵ kiãûn âãø täøng kãút, khại
quạt thnh tri thỉïc l lûn. Nháûn thỉïc, l lûn sau khi ra
âåìi phi quay vãư phủc vủ thỉûc tiãùn, hỉåïng dáùn, chè âảo
thỉûc tiãùn, phi biãún thnh hnh âäüng ca qưn chụng. L
lûn, khoa hc chè cọ nghéa khi chụng âỉåüc váûn dủng
vo tỉûc tiãùn, ci tảo thỉûc tiãùn, phủc vủ mủc tiãu phạt
triãøn nọi chung.
V cúi cng, thỉûc tiãùn l tiãu chøn cuớa chỏn lyù. Maùc
vióỳt: Vỏỳn õóử tỗm hióứu xem tổ duy ca con ngỉåìi cọ thãø
âảt tåïi chán l khạch quan khäng, hon ton khäng phi l
mäüt váún âãư l lûn m l mäüt váún âãư thỉûc tiãùn. Chênh
tỉì trong thỉûc tiãùn m con ngỉåìi phi chỉïng minh chán l.”
(C.Mạc v Ph.Àngghen-Ton táûp, táûp 3, Nxb Sỉû tháût H Näüi
1986). Nghéa l chè cọ láúy thỉûc tiãùn kiãøm nghiãûm måïi xạc
nháûn âỉåüc tri thỉïc âảt âỉåüc l âụng hay sai, l chán l
hay sai láưm. Thỉûc tiãùn s chỉïng minh chán l, bạc b sai
láưm. Chàóng hản äng Galilã khàóng õởnh: Traùi õỏỳt laỡ mọỹt
hỗnh cỏửu, õỏy laỡ chỏn lyù khaùch quan vỗ noù phaớn aùnh sổỷ
kióỷn coù thổỷc, khaùch quan, khäng phủ thüc vo thỉïc con
ngỉåìi. Sau ny, khoa hc â chỉïng minh bàịng viãûc chủp
nh tỉì vãû tinh nhán tảo. Váûy l tỉì hoảt âäüng thỉûc tiãùn
m chán l âỉåüc sạng t.
b. Sỉû tạc âäüng tråí lải ca nháûn thỉïc âäúi våïi
thỉûc tiãùn:

Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

Thãú coỡn lyù luỏỷn thỗ sao? Lyù luỏỷn cuợng coù vai tr ráút
låïn âäúi våïi thỉûc tiãùn, tạc âäüng tråí lải thỉûc tiãùn, gọp
pháưn lm biãún âäøi thỉûc tiãùn thäng qua hoảt âäüng ca con
ngỉåìi. L lûn l “kim chè nam” cho hnh âäüng, soi âỉåìng,
dáùn dàõt, chè âảo thỉûc tiãùn. Lónin vióỳt: Khọng coù lyù luỏỷn
caùch maỷng thỗ cuợng khäng thãø cọ phong tro cạch mảng”.
L lûn mäüt khi thỏm nhỏỷp vaỡo quỏửn chuùng thỗ bióỳn
thaỡnh sổùc maỷnh vỏỷt cháút; l lûn cọ thãø dỉû kiãún âỉåüc
sỉû váûn âäüng v phạt triãøn ca sỉû váût trong tỉång lai, chè
ra nhỉỵng phỉång hỉåïng måïi cho sỉû phạt triãøn ca thỉûc
tiãùn. Nhåì cọ l lûn khoa hc måïi lm cho hoảt âäüng ca
con ngỉåìi tråí nãn ch âäüng, tỉû giạc, hản chóỳ tỗnh traỷng
moỡ mỏựm, tổỷ phaùt. Vỗ vỏỷy, Chuớ tởch Họử Chờ Minh noùi:
Khọng coù lyù luỏỷn thỗ luùng tuùng nhỉ nhàõm màõt m âi”( Häư
Chê Minh - Ton táûp. Táûp 4,1987).
Âụng váûy, táút c cạc vai tr nọi trãn ca l lûn â
âỉåüc chỉïng minh qua thỉûc tãú. Củ thãø l khi Àngghen v
Lãnin bn vãư phong tro cäng nhán Âỉïc, Àngghen nháûn xẹt
ràịng:” Cäng nhán Âỉïc cọ hai ỉu thãú thỉûc sỉû hån cäng nhán
cạc nỉåïc khạc åí cháu Áu. Thỉï nháút l h thüc mäüt dán
täüc cọ l lûn nháút v h váùn giỉỵ cại khiãúu l lûn áúy
m cạc giai cáúp gi l “cọ hc thỉïc” åí nỉåïc Âỉïc háưu
nhỉ â máút hãút. Nãúu khäng cọ triãút hc Âỉïc måí âỉåìng,
âàûc biãût l nãúu khäng cọ trióỳt hoỹc Hó-ghen thỗ chuớ nghộa
xaợ họỹi khoa hoỹc ổùc s khäng bao giåì âỉåüc xáy dỉûng nãn
cäng nhán m khọng coù khióỳu lyù luỏỷn thỗ chuớ nghộa xaợ họỹi
khoa hc âọ s khäng bao giåì thám nháûp sáu vo h âãún

mỉïc nhỉ hiãûn nay chụng ta tháúy. Thỉï hai l do ngỉåìi Âỉïc
tham gia phong tro cäng nhán gáưn nhỉ sau räút... Phong tro
thỉûc tiãùn ca cäng nhán åí Âỉïc khäng bao giåì qn âỉåüc
ràịng såí dé nọ phạt triãøn âỉåüc l nhåì dỉûa vo phong tro
Anh v Phạp, ràịng nọ â sỉí dủng nhỉỵng kinh nghiãûm
xỉång mạu ca phong tro âọ v trạnh âỉåüc nhỉỵng sai
láưm ...”. Qua âọ, ta tháúy ràịng phong tro cäng nhán Âỉïc
vỉỵng mảnh v thàõng låüi âỉåüc l nhåì biãút coi trng l
lûn, âäưng thåìi phäúi håüp v gàõn liãưn våïi chênh trë v kinh
tãú. Àngghen cäng nháûn ràịng: “ Cüc âáúu tranh vé âải ca
âng dán ch - x häüi khäng phi chố coù hai hỗnh thổùc (chờnh
trở vaỡ kinh tóỳ) maỡ coù ba hỗnh thổùc vaỡ xóỳp hỗnh thổùc õỏỳu
tranh lyù luỏỷn ngang vồùi hai hỗnh thổùc õỏỳu tranh trón(Lónin
toaỡn tỏỷp, Nxb Tiãún bäü, Maïtxcåva, 1976, trang 104).
Tuy nhiãn, màût khaïc cng phi tháúy ràịng do tênh giạn
tiãúp, tênh trỉìu tỉåüng cao trong sỉû phn ạnh hiãûn thỉûc


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

nãn l lûn cọ kh nàng xa råìi thỉûc tiãùn v tråí thnh o
tỉåíng, giạo âiãưu. Kh nàng áúy cng tàng nãúu l lûn âọ
lải bë chi phäúi båíi hãû tỉ tỉåíng khäng khoa hc, phn âäüng
v thại âäü âäüc quưn chỏn lyù. Vỗ vỏỷy phaới coi troỹng lyù
luỏỷn nhổng khọng cỉåìng âiãûu vai tr l lûn, coi thỉåìng
thỉûc tiãùn, tạch råìi thỉûc tiãùn khi l lûn.
c. nghéa phỉång phạp lûn ca mäúi quan hãû
giỉỵa thỉûc tiãùn v l lûn:
Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn l mäüt trong

nhỉỵng váún âãư cå bn ca ch nghéa Mạc-Lãnin. Âáy l mäúi
quan hãû biãûn chỉïng, thäúng nháút våïi nhau, bäø sung, thám
nháûp v chuøn họa láùn nhau. Phi coi trng c l lûn
láùn thỉûc tiãùn.
Nãúu quạ âãư cao thỉûc tiãùn maỡ xem nheỷ lyù luỏỷn thỗ seợ
rồi vaỡo chuớ nghộa kinh nghiãûm, thỉûc dủng. Nhỉng ngỉåüc
lải, nãúu tuût âäúi họa vai troỡ lyù luỏỷn, coi thổồỡng thổỷc
tióựn thỗ seợ dỏựn âãún sai láưm ca bãûnh ch quan, duy chê.
Âiãưu âọ cng cọ nghéa phi quạn triãût ngun tàõc
thäúng nháút giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn trong nháûn thỉïc
khoa hc v hoảt âäüng cạch mảng. Häư Chê Minh viãút: “
Thäúng nháút giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn l mäüt ngun tàõc
càn bn ca ch nghéa Mạc-Lãnin. Thỉûc tiãùn khäng cọ lyù
luỏỷn hổồùng dỏựn thỗ thaỡnh thổỷc tióựn muỡ quaùng. Lyù lûn
m khäng liãn hãû våïi thỉûc tiãùn l l lûn suọng.
II. Sặ VN DUNG QUAN H GIặẻA LYẽ LUN VAè
THặC TIÃÙN TRONG SỈÛ NGHIÃÛP CẠCH MẢNG ÅÍ
NỈÅÏC TA.
1. L LÛN MẠC-LÃNIN V CẠC L LÛN KHOA HC
KHẠC TRONG TỈ TỈÅÍNG HÄƯ CHÊ MINH :
Nhỉ chụng ta â biãút, tỉ tỉåíng Häư Chê Minh l sn
pháøm ca sỉû kãút håüp truưn thäúng vàn họa Viãût Nam våïi
tinh hoa vàn họa phỉång Âäng, phỉång Táy v ch nghéa MạcLãnin. Ngỉåìi láúy ch nghéa Mạc-Lãnin lm thãú giåïi quan,
phỉång phạp lûn khại quạt tỉì thỉûc tiãùn cüc váûn âäüng
ca cạch mảng Viãût Nam v cạch mảng thãú giåïi.
Ngun tàõc phỉång phạp lûn cå bn xun sút v
quút âënh mi nháûn thỉïc tỉ duy ca Ngỉåìi chênh l quan
âiãøm thäúng nháút giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn ca ch nghéa
Mạc-Lãnin.

Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

Chênh vỗ xuỏỳt phaùt tổỡ quan õióứm nhổ vỏỷy maỡ Ngổồỡi
ra õi tỗm õổồỡng cổùu nổồùc. Sau bao nhióu nm bọn ba khừp
nm chỏu bọỳn bóứ, cuọỳi cuỡng Baùc õaợ tỗm ra con âỉåìng duy
nháút âãø cọ thãø lnh âảo cạch mảng Viãût Nam âi âãún
thàõng låüi - âọ l con âỉåìng ca ch nghéa Mạc-Lãnin. Ngỉåìi
â hc táûp v váûn dủng sạng tảo ch nghéa Mạc-Lãnin
vo quy lût âàûc th ca cạch mảng Viãût Nam âãøì âãư ra
âỉåìng läúi âụng âàõn, âäüc láûp, tỉû ch v âáưy sạng tảo
cho cạch mảng Viãût Nam.Trong tạc pháøm:”Âỉåìng cạch
mãûnh”, Ngỉåìi viãút: “ Cạch móỷnh trổoùc hóỳt phaới coù caùi gỗ?
Trổồùc hóỳt phaới coù õaớng caùch móỷnh õóứ trong thỗ vỏỷn õọỹng
vaỡ tọứ chổùc dỏn chuùng, ngoaỡi thỗ lión laỷc vồùi dỏn tọỹc bở ạp
bỉïc v vä sn giai cáúp mi nåi. Âng cọ vổợng thỗ caùch
maỷng mồùi thaỡnh cọng cuợng nhổ ngổồỡi cỏửm laùi coù vổợng thỗ
thuyóửn mồùi chaỷy. aớng muọỳn vổợng thỗ phi cọ ch nghéa
lm cäút. Trong Âng ai cng phi hiãøu, ai cng phi theo ch
nghéa áúy. Âng m khäng cọ ch nghéa cng nhỉ ngỉåìi
khäng cọ trê khän, tu khäng cọ bn chè nam. Báy giåì hc
thuút nhiãưu, ch nghéa nhiãưu nhỉng ch nghéa chán chênh
nháút, chàõc chàõn nháút, cạch mãûnh nháút l ch nghéa MạcLãnin.”(Âỉåìng cạch mãûnh-HCM tuøn táûp T1, Tr 240).
Qua nhỉỵng cüc cạch mảng ca cạc nỉåïc M, Phạp,
Nga Ngỉåìi cng rụt ra âỉåüc nhỉỵng bi hc q bạu. Âọ l
phi biãút hy sinh lm cạch mãûnh, m â lm l lm cho âãún
nåi, nghéa l laỡm caùch móỷnh rọửi thỗ quyóửn giao cho dỏn
chuùng sọỳ nhiãưu chåï khäng âãø trong tay mäüt bn êt ngỉåìi,
thãú måïi khi hy sinh nhiãưu láưn, thãú dán chụng måïi âỉåüc

hảnh phục. Ngỉåìi âỉa ra kãút lûn khàóng âënh ràịng chè cọ
con âỉåìng cạch mảng Nga l âụng âàõn nháút:” Cạch mảng
Nga dảy cho chụng ta ràịng mún cạch mãûnh thaỡnh cọng thỗ
phaới dỏn chuùng(cọng nọng) laỡm gọỳc, phaới coù Âng vỉỵng bãưn,
phi bãưn gan, phi hy sinh, phi thäúng nháút. Nọi tọm lải
phi theo ch nghéa Mạc-Lãnin.
Våïi Ngỉåìi, quan âiãøm thỉûc tiãùn khäng âäưng nghéa våïi
thỉûc dủng, thiãøn cáûn, kinh nghiãûm ch nghéa. Ngỉåüc lải,
ngỉåìi cng ráút coi trng l lûn, nhỉng l lûn âọ phi
gàõn våïi thỉûc tiãùn. Ngỉåìi nháún mảnh :” Sỉû thäúng nháút
giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn l ngun tàõc cå bn ca ch
nghéa Mạc-Lãnin”.
Ngỉåìi cho ràịng, l lûn chênh l sỉû khại quạt tỉì
thỉûc tiãùn v tråí vãư chè âảo lải thỉûc tiãùn. Do âọ, Ngỉåìi
ráút xem trng cäng tạc täøng kãút kinh nghiãûm; xem täøng
kãút kinh nghiãûm l mäüt biãûn phạp âãø thỉûc hiãûn thäúng


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

nháút lyù luỏỷn vaỡ thổỷc tióựn, vổỡa nỏng cao trỗnh õọỹ lyù luỏỷn,
vổỡa nỏng cao trỗnh õọỹ hoaỷt õọỹng thổỷc tióựn. Ngỉåìi chè r,
ngun nhán ca bãûnh ch quan, duy chê, bãûnh kinh
nghiãûm ch nghéa l do kẹm l lûn, coi thỉåìng l lûn
hồûc l lûn sng.
Trong hoảt âäüng, “biãút kãút håüp l lûn våïi thỉûc
tiãùn”, “biãút måïi lm”, “låìi nọi âi âäi våïi hnh âäüng” ... l
âàûc trỉng ca phong cạch , phỉång phạp, tạc phong Häư Chê
Minh v âiãưu âọ ráút cáưn cho chụng ta hc táûp, noi theo.

2. Sặ VN DUNG LYẽ LUN MAẽC-LNIN (MI QUAN
H GIặẻA THỈÛC TIÃÙN V L LÛN) TRONG SỈÛ
NGHIÃÛP CẠCH MẢNG ÅÍ NỈÅÏC TA NỌI CHUNG V CÄNG
CÜC ÂÄØI MÅÏI HIÃÛN NAY.
a. Sỉû váûn dủng mäúi quan hãû giỉỵa thỉûc tiãùn
v l lûn trong sỉû nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta
vo thåìi k (1930 - 1975):
Trỉåïc âáy, nhỉỵng nh chênh trë nhỉ củ Phan Bäüi Cháu,
Phan Cháu Trinh cng â âi âáưu trong viãûc âáúu tranh chäúng
boün thæûc dán, nhæng hoü chæa tỗm ra õổồỹc cồ sồớ lyù luỏỷn
vổợng chừc taỷo tióửn õóử cho phong traỡo cọng nọng-tri thổùc
phaùt trióứn. Hỗnh thổùc âáúu tranh ch úu l bàịng bảo lỉûc
cạch mảng diãùn ra råìi rảc, l t, chỉa táûp håüp hãút sỉïc
mảnh ca ton dán nãn cúi cng cng bë tháút bải. Rụt ra
tỉì bi hc xỉång mạu âọ, trong tạc pháøm “Âỉåìng cạch
mãûnh”, Ch tëch Häư Chê Minh â nãu cao vai tr, táưm quan
trng ca l lûn cạch mảng, sỉïc mảnh âon kãút ca
ton dán dỉåïi sỉû lnh âảo ca mäüt Âng cạch mảng chán
chênh. V cúi cng Ngỉåìi â chn hc thuút ca ch
nghéa Mạc-Lãnin lm cå såí l lûn khoa hc vỉỵng chàõc cho
cạch mảng Viãût Nam.
Tháût váûy, ch nghéa Mạc-Lãnin ra âåìi, kẹo theo cüc
cạch mảng Thạng Mỉåìi Nga (1917) thàõng låüi â cng cäú
niãưm tin cho cạc dán täüc bë ạp bỉïc trãn ton thãú giåïi, trong
âọ cọ dán täüc Viãût Nam. V dỉåïi sỉû lnh âảo sạng sút,
këp thåìi ca Âng cäüng sn Viãût Nam(ra âåìi 03.02.1930),
âỉïng âáưu l Ch tëch Häư Chê Minh, chụng ta â âi tỉì thàõng
låüi ny âãún thàõng låüi khạc mäüt cạch v vang, ho hng.
Nhåì cọ Âng m ta chiãún thàõng, Âng nhåì cọ l lûn dáùn
âỉåìng m trỉåíng thnh. Nhỉ váûy, l lûn ráút quan trng

âäúi våïi Âng. Nhỉ Lãnin â viãút:” Chè Âng no âỉåüc mäüt
l lûn tión phong hổồùng dỏựn thỗ mồùi coù khaớ nng laỡm troìn


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

vai troỡ chióỳn sộ tión phong(Taùc phỏứm Laỡm gỗ - V.I.Lónin Toaìn
táûp, tr104 - Nxb Tiãún bäü).
Trong baìi diãùn vàn khai mảc låïp hc l lûn khọa I, Häư
Ch Tëch nọi:” Chụng ta phi náng cao sỉû tu dỉåỵng vãư ch
nghéa Mạc-Lãnin âãø dng láûp trỉåìng, quan âiãøm, phỉång
phạp ch nghéa Mạc-Lãnin m täøng kãút nhỉỵng kinh nghiãûm
ca Âng ta, phán têch mäüt cạch âụng âàõn nhỉỵng âàûc âiãøm
ca nỉåïc ta. Cọ nhỉ thãú chụng ta måïi dáưn dáưn hiãøu âỉåüc
quy lût phạt triãøn ca cạch mảng Viãût Nam, âënh ra âỉåüc
nhỉỵng âỉåìng läúi, phỉång chám, bỉåïc âi củ thãø ca caùch
maỷng xaợ họỹi chuớ nghộa thờch hồỹp nhổ tỗnh hỗnh nhỉ ta.
Nhỉ thãú l phi hc táûp l lûn, phi nỏng cao trỗnh õọỹ lyù
luỏỷn chung cuớa aớng, trổồùc hóỳt l ca cạn bäü cäút cạn ca
Âng”.
Quạn triãût âỉåìng läúi v mäúi quan hãû biãûn chỉïng
giỉỵa thỉûc tiãùn v l lûn ca ch nghéa Mạc-Lãnin, Âng
cäüng sn Viãût Nam biãút vỏỷn duỷng saùng taỷo vaỡ õuùng õừn
vaỡo tỗnh hỗnh caùch mảng củ thãø ca nỉåïc ta. Xút phạt
tỉì thỉûc tãú ca mäüt nỉåïc thüc âëa näng nghiãûp ngho
nn v lảc háûu, v khê thä så, Âng ta biãút xáy dỉûng lỉûc
lỉåüng cạch mảng dáưn dáưn, tỉì nh âãún låïn, tỉì lỉûc
lỉåüng du kêch âãún lỉûc lỉåüng chênh quy ... v cỉï nhỉ thãú
phong tro cạch mảng Viãût Nam ngy cng phạt triãøn vãư

lỉåüng láùn vãư cháút. Våïi thàõng låüi ca Cạch mảng thạng
Tạm 1945, Viãût Nam tråí thnh Nh nỉåïc Dán ch Nhán dán
âáưu tiãn åí Âäng Nam Ạ, måí ra thồỡi õaỷi Họử Chờ Minh trong
tióỳn trỗnh lởch sổớ dán täüc.
Trong khạng chiãún chäúng thỉûc dán Phạp (1946-1954),
chụng ta â låïn mảnh dáưn vãư cạc màût qn sỉû, chênh trë
v ngoải giao. Âng dáùn dàõt qn dán ta âi tỉì thàõng låüi
ny âãún thàõng låüi khạc. Chiãún thàõng Âiãûn Biãn Ph (1954)
â lm cháún âäüng âëa cáưu. Lëch sỉí Viãût Nam láût sang trang
sỉí måïi: miãưn Bàõc âỉåüc gii phọng, âi lãn xáy dỉûng ch
nghéa x häüi; miãưn Nam tiãúp tủc cüc khạng chiãún chäúng
ch nghéa âãú qúc M gii phọng dán täüc.
Dỉåïi sỉû lnh âảo sạng sút ca Âng, âỉïng âáưu l
Ch tëch Häư Chê Minh, nhán dán miãưn Bàõc vỉìa xáy dỉûng
vỉìa chiãún âáúu, vỉìa tiãúp tủc ng häü nhán dán miãưn Nam,
l háûu phỉång vỉỵng chàõc cho qn dán miãưn Nam âáúu tranh
chäúng M. Nhán dán ta hai miãưn Nam - Bàõc âäưng chê, âäưng
lng âỉïng dỉåïi ngn cåì Âng quang vinh, khäng såü hy sinh,
gian khäø, âáúu tranh anh dng, gàût hại nhỉỵng chiãún cäng
hiãøn hạch, vang däüi. Tỉì chiãún thàõng chiãún tranh âàûc biãût


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

(1961-1965) âãún chiãún tranh củc bäü (1965-1968), chiãún
thàõng chiãún lỉåüc “Viãût Nam họa chiãún tranh”, “Âäng Dỉång
họa” (1969-1973) ca âãú qúc M v cúi cng thåìi cå â
chên mưi âãø chụng ta måí chiãún dëch täøng tiãún cäng v
näøi dáûy ma xn 1975 gii phọng miãưn Nam, thäúng nháút

âáút nỉåïc m âènh cao l chiãún dëch “Häư Chê Minh” lëch sỉí
(30.04.1975).
Âáút nỉåïc â hon ton thäúng nháút, Viãût Nam bỉåïc
sang mäüt thåìi k måïi: bo vãû Täø qúc v xáy dỉûng thnh
cäng ch nghéa x häüi.
b. Sỉû váûn dủng mäúi quan hãû giỉỵa thỉûc tiãùn
v l lûn trong sỉû nghiãûp cạch mảng v âäøi måïi
åí nỉåïc ta tỉì 1975 cho âãún nay:
Âng ta khäng chè cáưn phi cọ l lûn lm nóửn taớng
trong thồỡi chióỳn maỡ trong caớ thồỡi bỗnh, nhỏỳt l trong cäng
cüc âäøi måïi ca nỉåïc ta hiãûn nay. Âng ta váùn váûn dủng
sạng tảo gọp pháưn phạt triãøn ch nghéa Mạc-Lãnin v tỉ
tỉåíng Häư Chê Minh trong cäng cüc xáy dỉûng ch nghéa x
häüi, âáøy mảnh cäng nghiãûp họa v hiãûn âải họa âáút
nỉåïc, âỉa âáút nỉåïc cọ vë thãú ngy cng quan trng trong
khu vỉûc v trãn ton thãú giåïi.
Våïi nhỉỵng thàõng låüi ginh âỉåüc trong thãú k XX,
nỉåïc ta tỉì mäüt nỉåïc thüc âëa nỉía phong kiãún â tråí
thnh mäüt qúc gia âäüc láûp, tỉû do, phaùt trióứn theo con
õổồỡng chuớ nghộa xaợ họỹi. Quaù trỗnh phạt triãøn âáút nỉåïc
trong giai âoản ny khäng thãø nọng väüi. Chụng ta phi xáy
dỉûng cå såí váût cháút lải tỉì âáưu, phi têch ly v táûn
dủng sỉïc mảnh ca táút c cạc thnh pháưn kinh tãú, phatï
triãøn sỉïc mảnh âon kãút ca ton dán, tảo nãn mäüt sỉïc
mảnh to låïn trong nãưn kinh tãú cng nhỉ chênh trë v phạt
triãøn cäng nghãû, khoa hc.
Tuy nhiãn, trong nhỉỵng nàm âáưu sau gii phọng (19751986), chụng ta â cọ nhỉỵng biãøu hiãûn váûn dủng chỉa
âụng quy lût ny. Âáút nỉåïc vỉìa kãút thục chiãún tranh â
phi bàõt tay ngay vo phủc häưi v xáy dỉûng nãn khäng
trạnh khi thại âäü ch quan nọng väüi trong viãûc xáy dỉûng

quan hãû sn xút xaợ họỹi chuớ nghộa maỡ khọng tờnh tồùi trỗnh
õọỹ, lổỷc lỉåüng sn xút ca nỉåïc ta.
Tỉì nàm âäøi måïi 1986 âãún nay, dỉåïi sỉû lnh âảo ca
Âng, nỉåïc ta lỉûa chn con âỉåìng phạt triãøn nãưn kinh tãú
nhiãưu thnh pháưn âënh hỉåïng x häüi ch nghéa. Âiãưu ny


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

l hon ton âụng våïi quy lût vãư sỉû ph håüp cuớa quan
hóỷ saớn xuỏỳt vồùi trỗnh õọỹ phaùt trióứn cuớa lổỷc lổồỹng saớn
xuỏỳt. Do bồới trỗnh õọỹ lổỷc lổồỹng saớn xút ca nỉåïc ta
vỉìa tháúp lải khäng âäưng âãưu, chụng ta phạt triãøn nãưn kinh
tãú nhiãưu thnh pháưn måïi phạt huy âỉåüc mi tiãưm nàng
ca cạc thnh pháưn kinh tãú, phạt triãøn mảnh m lỉûc
lỉåüng sn xút âãø xáy dỉûng cå såí váût cháút ch nghéa x
häüi.
Lỉûa chn con âỉåìng õi lón õuùng õừn cho mỗnh, aớng,
Nhaỡ nổồùc vaỡ toaỡn dán ta â âảt âỉåüc nhỉỵng thnh tỉûu to
låïn. Ngy nay, thãú v lỉûc ca nỉåïc ta â låïn mảnh lãn
nhiãưu. Kinh tãú tàng trỉåíng khạ; vàn họa, x häüi cọ nhỉỵng
tiãún bäü; âåìi säúng nhán dán tiãúp tủc âỉåüc ci thiãûn; cå såí
váût cháút - k thût ca nãưn kinh tóỳ õổồỹc tng cổồỡng; tỗnh
hỗnh chờnh trở-xaợ họỹi cồ bn äøn âënh; qúc phng v an ninh
âỉåüc tàng cỉåìng; cäng tạc xáy dỉûng, chènh âäún Âng
âỉåüc chụ trng; hãû thäúng chênh trë âỉåüc cng cäú ... Âảt
âỉåüc nhỉỵng thnh tỉûu nọi trãn l do Âng ta cọ bn lénh
chênh trë vỉỵng vng v âỉåìng läúi lnh âảo âụng âàõn vaỡo
tỗnh hỗnh cuỷ thóứ cuớa õỏỳt nổồùc; Nhaỡ nổồùc coù cäú gàõng

trong viãûc âiãưu hnh, qun l; ton dán v ton qn phạt
huy lng u nỉåïc v tinh tháưn dng cm, âon kãút, nháút
trê, cáưn c, nàng âäüng v sạng tảo, tiãúp tủc thỉûc hiãûn
âäøi måïi, ra sỉïc xáy dỉûng v bo vãû Täø qúc Viãût Nam x
häüi ch nghéa. Tuy nhiãn, bãn cảnh nhỉỵng thnh tỉûu to låïn
âọ, chụng ta váùn cn cọ nhỉỵng úu kẹm, khuút
âiãøm:”Nãưn kinh tãú phạt triãøn chỉa vỉỵng chàõc, hiãûu qu
v sỉïc cảnh tranh tháúp. Mäüt säú váún âãư vàn họa, x häüi
bỉïc xục v gay gàõt cháûm âỉåüc gii quút. Cå chãú, chênh
sạch chỉa âäưng bäü v chỉa tảo âäüng lỉûc mảnh âãø phaùt
trióứn. Tỗnh traỷng tham nhuợng, suy thoaùi ồớ mọỹt bọỹ pháûn
khäng nh cạn bäü, âng viãn l ráút nghiãm trng. Ban Chỏỳp
haỡnh Trung ổồng xin tổỷ phó bỗnh trổồùc aỷi häüi v trỉåïc
nhán dán vãư viãûc cháûm khàõc phủc nhỉỵng khuút âiãøm
trãn, lm hản chãú nhỉỵng thnh tỉûu âạng l ra â cọ thãø
âảt âỉåüc nhiãưu hån”(Vàn kiãûn Âải häüi âải biãøu ton
qúc láưn thỉï IX).
Bỉåïc sang thãú k XXI, thãú k tiãúp tủc cọ nhiãưu biãún
âäøi vãư khoa hc, cäng nghãû, kinh tãú, chênh trë..., chuïng ta
nàõm bàõt cå häüi, vỉåüt qua thạch thỉïc, phạt triãøn mảnh
m trong thåìi k måïi, âọ l váún âãư cọ nghéa säúng cn
âäúi våïi Âng v nhán dán ta trong cäng cüc bo vãû vỉỵng
chàõc Täø qúc Viãût Nam x häüi ch nghéa.


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sổỷ vỏỷn duỷng trong sổỷ
nghióỷp caùch maỷng ồớ nổồùc ta

Vỗ váûy, tỉì l lûn ca ch nghéa Mạc-Lãnin, tỉì kinh
nghiãûm thaỡnh cọng vaỡ thỏỳt baỷi trong quaù trỗnh laợnh õaỷo

caùch mảng, Âải häüi IX â nãu lãn phỉång hỉåïng chênh trë cå
bn trong nhỉỵng tháûp niãn âáưu thãú k l:”Phạt huy sỉïc
mảnh ton dán täüc, tiãúp tủc âäøi måïi, âáøy mảnh cäng
nghiãûp họa, hiãûn âải họa, xáy dỉûng v bo vóỷ Tọứ quọỳc
Vióỷt Nam XHCN vỗ muỷc tióu dỏn giaỡu, nỉåïc mảnh, x häüi
cäng bàịng, dán ch, vàn minh. Âải häüi â nháún mảnh:”15
nàm âäøi måïi (1986-2000) â cho chụng ta nhiãưu kinh nghiãûm
qu bạu. Nhỉỵng bi hc âäøi måïi do cạc Âải häüi VI, VII, VIII
ca Âng nãu lãn âãún nay váùn cn gêa trë låïn, nháút l
nhỉỵng bi hoỹc chuớ yóỳu sau õỏy: Mọỹt laỡ, trong quaù trỗnh õọứi
mồùi, phaới kión trỗ muỷc tióu õọỹc lỏỷp dỏn tọỹc v ch nghéa x
häüi trãn nãưn tng ch nghéa Mạc-Lãnin v tỉ tỉåíng Häư Chê
Minh. Hai l, âäøi måïi phi dổỷa vaỡo nhỏn dỏn, vỗ lồỹi ờch cuớa
nhỏn dỏn, phuỡ håüp våïi thỉûc tiãùn, ln ln sạng tảo. Ba l,
âäøi måïi phi kãút håüp sỉïc mảnh dán täüc våïi sỉïc mảnh
thåìi âải. Bäún l, âỉåìng läúi âụng âàõn ca Âng l nhán täú
quút âënh thnh cäng ca sỉû nghiãûp âäøi mồùi.
Trong sổỷ nghióỷp õọứi mồùi cuớa mỗnh, laỷi mọỹt lỏửn nỉỵa
Âải häüi IX khàóng âënh:” Âng v nhán dán ta quút tám xáy
dỉûng âáút nỉåïc Viãût Nam theo con âỉåìng x häüi ch nghéa
trãn nãưn tng ch nghéa Mạc-Lãnin v tỉ tỉåíng Häư Chê
Minh...” âỉa âáút nỉåïc phạt triãøn c vãư kinh tãú-x häüi, giạo
dủc âo tảo, khoa hc cäng nghãû, an ninh qúc phng, måí
räüng quan hãû âäúi ngoải, häüi nháûp kinh tãú qúc tãú, phạt
huy sỉïc mảnh ton dán, âáøy mảnh ci cạch täø chỉïc v
hoảt âäüng ca nh nỉåïc, phạt huy dán ch, tàng cỉåìng
phạp chãú v c vãư xáy dỉûng , chènh âäún Âng, náng cao
nàng lỉûc lnh âảo v sỉïc chiãún âáúu ca Âng.

Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

KÃÚT LÛN
Sỉû thäúng nháút biãûn chỉïng giỉỵa l lûn v thỉûc
tiãùn l váún âãư cå bn ca ch nghéa Mạc-Lãnin. Ngay tỉì khi
måïi thnh láûp cho âãún nay, Âng ta ln ln âãư cao v váûn
dủng sạng tảo ch nghéa Mạc-Lãnin vaỡo tỗnh hỗnh cuỷ thóứ
cuớa caùch maỷng Vióỷt Nam. Cọng cüc xáy dỉûng ch nghéa
x häüi sau nhỉỵng bỉåïc tiãún v nhỉỵng thnh tỉûu to låïn
mang nghéa lëch sỉí. Nhỉỵng hoảt âäüng nghiãn cỉïu vãư l
lûn chênh l nhàịm tỗm ra lồỡi giaới õaùp cho nhổợng vỏỳn õóử
cuớa caùch mảng Viãût Nam. Cäng cüc âäøi måïi åí nỉåïc ta
vỉìa l mủc tiãu lải vỉìa l âäüng lỉûc mảnh m thục âáøy
hoảt âäüng nháûn thỉïc nọi chung v cäng tạc l lûn nọi
riãng, nháút âënh s âem lải cho chụng ta nhỉỵng hiãøu biãút
måïi phong phụ hån v củ thãø hån nhàịm xáy dỉûng mäüt âáút
nỉåïc Viãût Nam vàn minh v giu âẻp.
Âäúi våïi mäùi chụng ta, tuy l lûn rỏỳt cỏửn thióỳt nhổng
nóỳu hoỹc tỏỷp khọng õuùng thỗ seợ khäng cọ kãút qu. Do âọ,
trong lục hc táûp l lûn, chụng ta cáưn nháún mảnh: l
lûn phi liãn hãû våïi thỉûc tãú. Nhỉ Ch tëch Häư Chê Minh
â càn dàûn, viãûc hc táûp l lûn ca cạc âäưng chê khäng
phi nhàịm biãún cạc âäưng chê thnh nhỉỵng ngỉåìi l lûn
sng, m lm thãú no cho cäng tạc ca cạc õọửng chờ tọỳt
hồn. Khi hoỹc tỏỷp lyù luỏỷn thỗ nhũm mủc âêch hc âãø váûn
dủng chỉï khäng phi hc l luỏỷn vỗ lyù luỏỷn, hoỷc taỷo cho
mỗnh mọỹt caùi vọỳn l lûn âãø sau ny âỉa ra màûc c våïi
Âng.Táút c nhỉỵng âäüng cå hc táûp khäng âụng âàõn âãưu
phi táøy trỉì cho sảch. Tỉì âọ, chụng ta tháúy âỉåüc ràịng

viãûc hc táûp, nghiãn cỉïu khoa hc chênh l âãø sau ny
phủc vủ, ạp dủng cho cäng cüc xáy dỉûng âáút nỉåïc chỉï
khäng phi l hc táûp sng.
Trong khn khäø bi tiãøu lûn 16 trang cng våïi väún
kiãún thỉïc cọ hản, cạch phán têch v gii quút váún âãư
ca em cn nhiãưu hản chãú, thiãúu sọt, kênh mong qu tháưy
cä giụp âåỵ thãm âãø cho kiãún thỉïc ca em âỉåüc cng cäú v
phạt triãøn thãm. Em xin chán thnh cm ån.


Mäúi quan hãû giỉỵa l lûn v thỉûc tiãùn - Sỉû váûn dủng trong sỉû
nghiãûp cạch mảng åí nỉåïc ta

TI LIÃÛU THAM KHO
1. Triãút hc Mạc-Lãnin, Táûp II(tại bn), NXB Chênh trë
quäúc gia-Haì Näüi 1995
2. Triãút hoüc, Táûp III, NXB Chênh trë qúc gia
3. Triãút hc Mạc-Lãnin, NXB Giạo dủc, Táûp I nàm 2000
4. Lãnin Toaìn táûp, NXB Tiãún bäü, Mạtxcåva 1976
5. Häư Chê Minh Ton táûp, Táûp II, NXB Chênh trë qúc gia
6. Tạc pháøm”Âỉåìng cạch mãûnh” - Häư Chờ Minh tuyóứn
tỏỷp, Tỏỷp I
7. Taùc phỏứmLaỡm gỗ - Lónin Ton táûp, Táûp VI
8. Vàn kiãûn Âải häüi âải biãøu ton qúc láưn thỉï IX
9. “Chäúng Âuyrinh trong biãûn chỉïng ca tỉû nhiãn”, MạcÀngghen Ton táûp, Táûp XX