De thi HSG Quoc Gia

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Phßng Gd&®t huyÖn b¾c s¬n. đế thi học sinh giỏi lớp 9 - THCS cÊp huyÖn N¨m häc 2007 - 2008. M«n: ho¸ häc Thêi gian lµm bµi 150 phót (Không kể thời gian giao đề) C©u 1: (4 ®iÓm) Viết các phơng trình hoá học của sơ đồ chuyển đổi hoá học sau: Al Al2O3 AlCl3 Al(OH)3 NaAlO2 Al(OH)3 Al2O3 Al. Al2(SO4)3 C©u 2: (4 ®iÓm) a) ChØ dïng thªm quú tÝm vµ kh«ng dïng thªm ho¸ chÊt nµo kh¸c. H·y ph©n biÖt c¸c dung dÞch sau: dd NaCl, dd H2SO4, dd BaCl2, dd KOH. b) Cã hçn hîp bét kim lo¹i Al, Fe. Tõ hçn hîp nµy h·y tr×nh bµy ph¬ng ph¸p điều chế FeCl3. Viết các phơng trình hoá học. Các chất cần thiết coi nh đủ. C©u 3: (4 ®iÓm) a) Cho 32 gam oxit sắt tác dụng hoàn toàn với CO (d) thu đợc 22,4 gam chất rắn. Xác định công thức hoá học đơn giản nhất của oxit sắt. b) Ng©m mét l¸ s¾t cã khèi lîng 50 gam vµo dung dÞch CuSO 4 sau mét thêi gian nhấc lá sắt ra thì thấy khối lợng lá sắt là 51 gam. Tính số gam sắt đã tham gia ph¶n øng. C©u 4: (2 ®iÓm) Viết dãy hoạt động hoá học của kim loại và trình bày ý nghĩa dãy hoạt động ho¸ häc cña kim lo¹i. Cho c¸c vÝ dô minh ho¹. C©u 5: (6 ®iÓm) Cho 11,15 gam hỗn hợp X (gồm Na, Mg, Al) hoà tan vào nớc thu đợc 4,48 lít khÝ (®o ë ®ktc), 6,15gam chÊt r¾n kh«ng tan vµ dung dÞch Y. Lấy chất rắn không tan tác dụng với dd HCl (d) thu đợc 0,275 mol H2. Tính % vÒ khèi lîng kim lo¹i Na, Mg, Al trong 11,15 gam hçn hîp X. Ghi chó: - Cho khèi lîng mol cña: O = 16 g; Na = 23 g; Mg = 24g; Al = 27 g; C = 12 g; S = 32g; Cu = 64 g; Fe = 56 g; H = 1 g; Cl = 35,5 g. - Học sinh đợc sử dụng bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học. .......................... HÕt .......................... Phßng Gd&®t huyÖn b¾c s¬n. k× thi häc sinh giái líp 9 THCS cÊp huyÖn N¨m häc 2007 - 2008. híng dÉn chÊm m«n: ho¸ häc. C©u 1: (4 ®iÓm) - Viết đúng mỗi phơng trình hoá học: - ViÕt thiÕu tr¹ng th¸i chÊt trõ mçi ý 0,25® - Cha c©n b»ng ph¬ng tr×nh trõ mçi ý 0,25®. 4Al(r) + 3O2(k) 2Al2O3(r) Al2O3(r) + 6HCl(dd) 2AlCl3(dd) + 3H2O(l) AlCl3(dd) + 3NaOH(dd) Al(OH)3(r) + 3NaCl(dd). (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm)..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 2Al(OH)3(r) + 3H2SO4(dd) Al2(SO4)3(dd) + 6H2O(l) Al(OH)3(r) + NaOH(dd) NaAlO2(dd) + 2H2O(l) NaAlO2(dd) + CO2(k) + 2H2O (l) Al(OH)3(r) + NaHCO3(dd) o 2Al(OH)3(r) t Al2O3(r) + 3H2O(l) 2Al2O3(r) ®pnc criolit 4Al + 3O2 C©u 2: (4 ®iÓm) a) Dïng quú tÝm nhËn ra: - dd KOH lµm quú tÝm ho¸ xanh. - dd H2SO4 làm quỳ tím hoá đỏ. - dd NaCl, dd BaCl2 Không làm quỳ tím đổi mầu. - Dïng dd H2SO4 nhËn ra BaCl2(kÕt tña tr¾ng xuÊt hiÖn). H2SO4 + BaCl2 BaSO4 + HCl. b) - T¸ch Fe ra khái hçn hîp b»ng c¸ch: cho hh t¸c dông víi dd NaOH đặc, nóng, hoặc với dd FeSO4 thì chỉ có nhôm phản ứng: 2Al(r) + 2NaOH(dd) + 2H2O(l) NaAlO2(dd) + 3H2(k) HoÆc: 2Al(r) + 3FeSO4(dd) Al2(SO4)3 + 3Fe(r). - Lọc lấy bột sắt cho tác dụng với khí clo thu đợc muối FeCl3. 2Fe + 3Cl2 2FeCl3. C©u 3: (4 ®iÓm) a) §Æt c«ng thøc oxit s¾t cÇn t×m: FexOy. FexOy + CO xFe + yCO2. 1mol xmol nFe O = x y. 32 56 x+16 y. mol ; mFe = 22 , 4 56. = 0,4 mol. (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,5 ®iÓm) (0,5 ®iÓm) (0,5 ®iÓm) (0,5 ®iÓm) (0,5 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm). (0,5. ®iÓm) 32 x 56 x+16 y. = 0,4. x =¿ y. 2 3. (0,5 ®iÓm) VËy c«ng thøc cÇn t×m: Fe2O3. b) §Æt a lµ sè mol Fe tham gia ph¶n øng (®k: a > 0). Fe(r) + CuSO4(dd) FeSO4(dd) + Cu(r). a mol a mol a mol a mol Theo Phơng trình phản ứng: Cứ a mol Fe tham gia thu đợc a mol Cu t¹o thµnh vµ b¸m v¸o l¸ s¾t. Khối lợng lá sắt tăng chính bằng khối lợng đồng bám vào trõ ®i khèi lîng s¾t tham gia ph¶n øng. mFe(t¨ng) = mCu(b/v)- mFe(t/g) = 64a - 56a = 51- 50 = 1 Hay: 8a = 1. 1 a = 8 = 0,125 (mol).. (0,5 ®iÓm) (0,5 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25. ®iÓm). Khối lợng sắt đã tham gia phản ứng: mFe(t/g) = a.56 = 0,25.56 = 7(g). C©u 4: (2 ®iÓm) 1) Dãy hoạt động hoá học của kim loại: K, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Pb, (H), Cu, Hg, Ag, Au. 2) ý nghĩa dãy hoạt động hoá học của kim loại:. (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm).

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Kim loại đầu dãy (trớc Mg) phản ứng với nớc ở nhiệt độ thêng t¹o ra kiÒm vµ gi¶i phãng hi®ro VD: 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 - Kim loại đứng trớc H phản ứng đợc với một số dung dÞch axit (HCl, H2SO4lo·ng) gi¶i phãng H2. Mg + 2HCl MgCl2 + H2 - Kim loại đứng trớc (từ sau Mg) đẩy đợc kim loại đứng sau ra khái dd muèi. Fe(r) + CuSO4(dd) FeSO4(dd) + Cu(r). C©u 5: (6 ®iÓm) C¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra: 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 (1) x mol x mol 0,5x mol 2Al + 2H2O + 2NaOH 2NaAlO2 + 3H2 (2) x mol x mol 1,5x mol Mg + 2HCl MgCl2 + H2 (3) y mol y mol y mol NÕu nh«m d: 2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2 (4) (z – 0,1)mol 1,5(z – 0,1)mol. (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm). (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm). (0,5 ®iÓm).. ChÊt r¾n kh«ng tan trong dung dÞch cã thÓ Mg hoÆc c¶ Mg vµ Al d. (0,25 ®iÓm). Trêng hîp 1: NÕu chØ cã Mg (Al hÕt): Tõ (3) suy ra: nH = 0,275 mol (theo ®Çu bµi). (0,25 ®iÓm) 2 nMg = nH = 0,275 mol (theo ph¬ng tr×nh). (0,25 ®iÓm) 2. mMg = 0,275.24 = 6,6 (g) chÊt r¾n. (0,25 ®iÓm) Theo ®Çu bµi chØ cã 6,15 g chÊt r¾n, vËy cã Al d: Trêng hîp 1 (lo¹i). (0,5®iÓm) Trêng hîp 2: ChÊt r¾n sinh ra gåm Mg vµ Al d cã ph¶n øng (4): §Æt x, y, z lÇn lît lµ sè mol cña Na, Mg, Al (x, y, z > 0). v 4, 48 nH = 22, 4 = 22, 4 = 0,2 (mol); 2. (0,25 ®iÓm). Tõ (1), (2) vµ ®Çu bµi: nH = 0,5x + 1,5x = 0,2 x = 0,1 (mol); mNa = 2,3 (g). 2 Sè mol Al d = z –x = z – 0,1 mol. nH (3) vµ (4) = y + 1,5z - 0,15 = 0,275 hay: y + 1,5z = 4,25 2 mhh (X) = 2,3 + 24x + 27Al = 11,15 hay: 24x + 27z = 8,85 Tõ (a) vµ (b) ta cã hÖ ph¬ng tr×nh:  y + 1,5z = 4,25  24x + 27z = 8,85.  y 0, 2mol    z 0,15mol. mMg = 0,2.24 = 4,8 (g); mAl = 0,15.27 = 4,05 (g). 2,3 .100% 20, 63% 11,15 VËy: % Na = 4,8 .100% 43, 05% 11,15 % Mg =. (0,25 ®iÓm) (a). (b). (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm). (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm) (0,25 ®iÓm).

<span class='text_page_counter'>(4)</span> % Al = 100% - (43,05 + 20,63) = 36,32%.. (0,25 ®iÓm). Chú ý: - Nếu HS có cách tính hoặc biện luận khác mà đúng GV vẫn cho điểm tối đa. - Lµm trßn sè: VD: 4,25® lµm trßn = 4,5®; 4,5® = 4,5 ®; 4,75® = 5®. .........................HÕt..........................

<span class='text_page_counter'>(5)</span>