Tai nạn giao thông - Những nỗi đau và mất mát cho xã hội

TAI NẠN GIAO THÔNG  NHỮNG NỖI ĐAU
VÀ MẤT MÁT CHO XÃ HỘI
Mai Phương Linh
Khoa Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Cơng nghệ TP. Hồ Chí Minh
GVHD: ThS. Mạnh Ngọc Hùng

TÓM TẮT
Thế giới đương đại đang tồn tại những chuyển biến lớn lao mang đến cho con người những thời cơ,
vận hội và thắp sáng những hi vọng tương lai lại vừa đặt ra trước mắt những nguy cơ, thách thức và
những lo lắng bất an. Đó là những vấn đề nóng bỏng từ giải trừ vũ khí hạt nhân đến biến đổi khí
hậu, sự cạn kiệt nguồn lực, những dịch bệnh, đói nghèo dai dẳng hàng tỷ người sống dưới đáy đến
những cuộc khủng hoảng kinh tế, chủ nghĩa khủng bố quốc tế đang lan rộng cùng với nạn bn
người, tội phạm xun biên giới, khơng khí thù hận cùng với tiếng bom rơi, đạn nổ vẫn đang gây ra
chết chóc ở nhiều nơi. Vậy mà số người chết vì tai nạn giao thơng ở Việt Nam cao hơn cả số người
chết trong các cuộc xung đột đẫm máu ở Ukraine và số người chết do đại dịch thế giới Ebola.
Từ khóa: Chết chóc, đa dạng, ơ tơ, thiệt hại, va chạm.

1 GIỚI THIỆU CHUNG
Tai nạn giao thông, cịn được gọi là va chạm giao thơng xảy ra khi một phương tiện va chạm với
một phương tiện khác, người đi bộ, động vật, mảnh vỡ đường hoặc vật cản khác, như cây, cột điện
hoặc tòa nhà thường dẫn đến thương tích, tử vong và thiệt hại tài sản.Tai nạn giao thơng đã có từ
rất lâu trong lịch sử dưới nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có một định nghĩa
chính xác có thể lột tả hết những đặc tính của nó. Về cơ bản, nó có những đặc tính sau:
– Được thực hiện bằng những hành vi cụ thể.
– Gây ra những thiệt hại nhất định về tính mạng, sức khỏe con người, vật, tài sản…
– Chủ thể trực tiếp thực hiện hành vi cuối cùng trong vụ tai nạn giao thông cụ thể phải là đối
tượng đang tham gia hoạt động giao thông.
– Xét về lỗi, chỉ có thể là lỗi vơ ý hoặc khơng có lỗi, khơng thể là lỗi cố ý.
Năm 1896, tại Anh chiếc ô tô chạy thử sau khi xuất xưởng đã cán chết 2 người. Và 3 năm sau,
ở Mỹ mới lại có một người chết do ơ tơ gây nên, từ đó những cái chết do phương tiện giao thông
gây nên ngày một nhiều. Và ngày nay, tai nạn giao thông đã trở nên phức tạp, đa dạng hơn rất

nhiều, có thể là tai nạn ơ tơ, xe 2 bánh, tàu hỏa hay máy bay... Nó đang là một hiểm họa không chỉ
cho riêng một quốc gia nào mà là của cả thế giới. Trong đó, Việt Nam là quốc gia đứng đầu thế
giới khi số liệu các cuộc tai nạn giao thông xảy ra hàng năm tăng với tốc độ chóng mặt. Từ lâu, tai
nạn giao thông đã trở thành một vấn nạn tại Việt Nam tạo gánh nặng rất lớn cho xã hội. Ông Khuất

2259


Việt Hùng - Phó Chủ tịch chuyên trách Uỷ ban An tồn giao thơng Quốc gia phát biểu: ‛Mỗi ngày ở
Việt Nam có 25 người bước ra khỏi nhà và khơng bao giờ quay trở lại, cùng với đó là hàng chục gia
đ nh tan nát vì tai nạn giao thơng, hàng trăm người đau xé lịng vì mất đi người thân yêu‛. Điều này
đã đặt ra những trọng trách cho chính phủ bao gồm cả ý thức của người tham gia giao thông.

2 NỘI DUNG
2.1 Thực trạng
Theo thông tin từ Bộ Công an, từ năm 2009 đến tháng 5/2019, tồn quốc xảy ra 326.299 vụ tai nạn
giao thơng đường bộ, làm chết 97.721 người, bị thương 329.756 người. Riêng năm 2018 xảy ra
18.499 vụ, làm chết 8.079 người, bị thương 14.732 người. Cũng trong thời gian trên, lực lượng chức
năng xử lý 53.561.721 trường hợp vi phạm giao thông, nộp kho bạc Nhà nước 23.393 tỉ đồng, tước
giấy phép lái xa 3,4 triệu trường hợp, tạm giữ hơn 15,2 triệu xe các loại. Đặc biệt trong năm 2019
trên địa bàn cả nước đã xảy ra 17.626 vụ tai nạn giao thông, bao gồm 9.229 vụ tai nạn giao thông
từ ít nghiêm trọng trở lên và 8.397 vụ va chạm giao thông, làm 7.624 người chết, 13.624 người bị
thương và 8.528 người bị thương nhẹ. Số vụ tai nạn giao thông năm 2019 giảm 5,1% so với năm
trước (số vụ tai nạn giao thơng từ ít nghiêm trọng trở lên giảm 4%, số vụ va chạm giao thông giảm
6,1%); số người chết giảm 7,1%, số người bị thương giảm 6,4% và số người bị thương nhẹ giảm
8,4%. Trong tổng số 9.229 vụ tai nạn giao thơng từ ít nghiêm trọng trở lên có 9.021 vụ (chiếm 97,7%)
xảy ra trên đường bộ, làm 7.458 người chết và 5.054 người bị thương. Bình quân 1 ngày trong năm
2019, trên địa bàn cả nước xảy ra 48 vụ tai nạn giao thông (giảm 2 vụ so với năm 2018), gồm 25 vụ
tai nạn giao thơng từ ít nghiêm trọng trở lên và 23 vụ va chạm giao thông, làm 21 người chết, 37
người bị thương và 23 người bị thương nhẹ. Đó là những con số khổng lồ của một quốc gia hịa

bình chỉ riêng trong mảng tai nạn giao thông đường bộ góp phần thể hiện thực trạng khốc liệt của
giao thơng tại Việt Nam.

Hình 1: Thống kê tai nạn giao thơng trong hai năm 2016 và 2017

2260


2.2 Nguyên nhân
Đầu tiên phải kể đến công tác quản lý Nhà nước trong chỉ đạo và điều hành thực hiện các giải
pháp bảo đảm trật tự an toàn giao thông chưa thường xuyên, liên tục và mạnh mẽ. Cụ thể là: năng
lực, chất lượng, hiệu quả của công tác quản lý Nhà nước về kinh doanh vận tải, quản lý kỹ thuật
phương tiện, bảo vệ kết cấu hạ tầng cũng như cơng tác thanh tra, tuần tra kiểm sốt, xử lý vi phạm
còn nhiều hạn chế, mới chỉ tập trung tại một số địa bàn, một số nhóm đối tượng, trên các tuyến
trọng điểm, trong thời gian cao điểm, chưa bảo đảm thường xuyên, liên tục trên địa bàn. Công tác
quản lý về hoạt động vận tải, đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe, đăng kiểm phương tiện vẫn
cịn một số hạn chế; tình trạng phương tiện chở quá tải trọng vẫn xảy ra, hiện tượng tiêu cực trong
thực thi cơng vụ vẫn cịn, một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức thực thi nhiệm vụ thanh tra,
tuần tra, kiểm sốt cịn có biểu hiện né tránh, thiếu trách nhiệm, tiêu cực, làm trái quy định.
Nguyên nhân chính khơng thể khơng kể đến đó là ý thức tự giác chấp hành pháp luật trật tự an
toàn giao thông của một bộ phận người tham gia giao thơng cịn nhiều hạn chế. Các hành vi vi
phạm: đi không đúng phần đường, làn đường; điều khiển phương tiện cơ giới đường bộ quá tốc độ
cho phép; lái xe ôtô sử dụng rượu, bia; người điều khiển xe môtô, xe gắn máy có nồng độ cồn vượt
quá quy định. Thống kê cho thấy phần lớn các vụ tử vong do tai nạn giao thơng có ngun nhân từ
rượu bia. Những ngày nghỉ, ngày lễ tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thơng ln cao hơn những ngày
bình thường. Người tham gia giao thông bằng xe môtô, xe gắn máy không đội mũ bảo hiểm; học
sinh, sinh viên chưa đủ tuổi, khơng có giấy phép lái xe vẫn điều khiển xe môtô, xe gắn máy. Mặc
dù đã được siết chặt nhưng công tác đào tạo và cấp bằng lái xe ở Việt Nam vẫn mang nặng tính
hình thức, với mục tiêu của người học là có bằng lái xe chứ không phải để hiểu biết luật giao thông
đường bộ lẫn kỹ năng lái xe. Những hành vi lấn chiếm hành lang an tồn giao thơng đường bộ,

đường sắt, mở đường ngang trái phép… còn xảy ra thường xuyên, phổ biến. Ý thức xã hội nói
chung và ý thức tham gia giao thông của người Việt Nam thấp hơn so với xã hội văn minh. Điều
này đã được các phương tiện truyền thông khai thác và phê phán đặc biệt đây cũng là vấn đề nóng
đối với khách du lịch nước ngoài khi chứng kiến đường xá tại Việt Nam.
Ngoài ra cũng phải kể đến các yếu tố khách quan như chất lượng các cơng trình hạ tầng giao
thơng xuống cấp nghiêm trọng. Một phần do quá tải, một phần do cơng trình kém chất lượng, sự
chấp vá trong q trình sửa chữa, nâng cấp. Tình trạng sụn lún, sạt lở, bong nứt mặt đường thường
xuyên xảy ra trên các tuyến đường có số lượng phương tiện giao thơng lớn. Bên cạnh đó, việc người
dân có thói quen lấn chiếm vỉa hè, sử dụng mặt đường làm nơi buôn bán, kinh doanh dẫn đến
lòng đường trở nên chất hẹp và che khuất tầm nhìn của người điều khiển phương tiện giao thơng.
Trong các loại hình di chuyển như máy bay, tàu hỏa, tàu điện, ô tô, xe máy…th xe máy được người
tiêu dùng u thích vì chúng tiện lợi, gọn nhẹ, dễ sử dụng nhưng chính loại hình này lại là kém an
tồn nhất. Lượng xe lưu thơng q nhiều, mật độ quá lớn trong khi đường xá nhỏ hẹp, chỉ phù hợp
với các loại xe di chuyển chậm, mật độ thưa. Đặc biệt trong thời gian gần đây mật độ xe tăng
nhanh là nguyên nhân gây rối loạn, giảm độ an tồn và tính ổn định của hệ thống giao thông.

2261


2.3 Hậu quả
Tai nạn giao thông không chỉ thiệt hại về người và của mà nó cịn tác động khiến người dân phải lo
sợ mỗi khi ra đường, điều này đã trở thành vấn đề bức xúc của toàn xã hội. Không chỉ là nỗi đau về
thể xác của người bị nạn mà nó cịn ảnh hưởng đến người dân và người thân xung quanh cả về
tinh thần, trí lực, gây tổn thất cho xã hội về vật chất,... "mà chúng ta phải kể đến từ hai phía".

2.3.1 Đối với người “bị tai nạn”
Những người may mắn sống sót chỉ bị thương nhẹ thì khơng kể đến, nhưng người chết sẽ ảnh
hưởng không những tới một cá nhân mà là cả một tập thể. Những người bị thương nặng phải đối
mặt với những thương tật phải mang trong mình suốt đời mà khơng thể chữa lành được. Đáng nói
hơn, tai nạn giao thơng có thể cướp đi sinh mệnh của những người trụ cột trong gia đ nh. Như vậy,

không chỉ chịu đau đớn về thể xác, tinh thần mà chỗ dựa của người thân sẽ mất đi khiến họ phải
lâm vào những hồn cảnh khó khăn khơng thể biết trước được điều gì. Những người con phải chịu
cảnh mồ côi cha hoặc mẹ, những người vợ mất chồng và những người đàn ông phải gà trống nuôi
con. Hậu quả của tai nạn giao thông là không thể kể hết khi nó tác động và gây tổn thương đến
tồn xã hội và gia đ nh người bị nạn.Tai nạn giao thông luôn là hiểm họa, cướp đi sinh mạng nhiều
người, để lại bao xót xa, hối tiếc cho người thân; nhiều trường hợp may mắn thoát khỏi ‚lưỡi hái tử
thần‛ nhưng lại trở thành gánh nặng của gia đ nh và xã hội.

Hình 2: Hậu quả tai nạn giao thơng ở Đắk Lắk

2.3.2 Đối với người “gây tai nạn”
Kể cả khi người bị tai nạn chị bị thương nhẹ thì người gây tai nạn cũng phải chịu sự bồi thường về
vật chất mà thêm vào đó là sự thiệt hại về tinh thần. Một số trường hợp phải chịu án tù vì gây tai
nạn thảm khốc để lại ảnh hưởng khơng tốt cho xã hội về hành vi của mình. Phải chịu bản án của
lương tâm vì đã cướp đi sự sống của một ai đó đã và sẽ có một gia đ nh hạnh phúc, mang nỗi đau
vĩnh viễn cho một thế hệ. Đem lại gánh nặng cho xã hội và trách nhiệm cho cộng đồng, gây ảnh
hưởng không tốt cho người thân và gia đ nh.

2262


Hình 3: Tài xế gây tai nạn khiến 3 người tử vong lĩnh án tù

2.4 Phương hướng, nhiệm vụ
Yêu cầu đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về trật tự an tồn giao thơng, trật tự
đơ thị, kiên trì xây dựng văn hóa giao thơng an tồn và thân thiện môi trường cho mọi tầng lớp
nhân dân. Theo đó, tập trung tun truyền, phổ biến Luật Phịng chống tác hại của rượu bia, tiếp
tục tổ chức vận động cán bộ, đảng viên, công chức nêu gương cùng tồn dân thực hiện:‛ Đã uống
rượu, bia khơng lái xe‛, yêu cầu sự tham gia của cả những đơn vị sản xuất, kinh doanh rượu, bia.
Bên cạnh đó, cũng cần đẩy mạnh tuyên truyền đến thực hiện những quy định, chế độ xử phạt mới

được Chính phủ quy định. Ngồi ra, người dân cần đề nghị nâng cao chất lượng, hiểu quả quản lý
nhà nước về đảm bảo an toàn và chống ùn tắc giao thơng, trong đó chú trọng nâng cao năng lực
chất lượng, chống tiêu cực trong công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe, chứng chỉ hành
nghề, đăng kiểm chất lượng, tuần tra, kiểm sốt, xử lý vi phạm về trật tự an tồn giao thông. Cần
đẩy nhanh tiến độ và năng cao chất lượng các dự án đầu tư xây dựng, năng cấp hạ tầng giao
thông, nâng cao hiểu quả chất lượng trùng tu, bảo trì kết cấu hạ tầng hiện hữu. Bộ Giao thông Vận
Tải xử lý điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông trên đường bộ. Các bộ, ngành, địa phương đẩy
mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, điều hành giao thông vận tải. Nâng
cấp phầm mềm quản lý, chia sẻ, liên thông sử dụng dữ liệu từ giám sát hành trình xe ơ tô, dữ liệu
phương tiện, giấy phép lái xe, xử lý vi phạm trật tự an tồn giao thơng… Hạn chế sử dụng phương
tiện cơ giới cá nhân, kiểm soát an tồn kỹ thuật và bảo vệ mơi trường các phương tiện cơ giới, các
thành phố lớn đẩy mạnh triển khai kiểm tra khí thải mơ tơ, xe máy, loại bỏ những xe cũ kĩ không đủ
điểu kiện tham gia giao thông, hạn chế các phương tiện các hoạt động sinh khí thải độc và bụi mịn
gây ơ nhiểm mơi trường. Việc quản lý hoạt động xây dựng đô thị phù hợp với năng lực kết cấu hạ
tầng giao thông và vận tải công cộng. Các bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác quy hoạch
xây dựng, quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt kiểm tra, xử lý vi phạm về xây dựng
và quản lý xây dựng dọc hành lang các tuyến quốc lộ trọng điểm.
Để góp phần đảm bảo trật tự an tồn giao thơng thì mỗi người hãy tự nâng cao ý thức trong việc
tham gia giao thông. Mỗi người cần nâng cao hiểu biết của mình về Luật Giao Thơng. Đồng thời
cần thường xun nghe đài, xem báo để hiểu rõ những quy định mới về đảm bảo trật tự an toàn
2263


giao thông. Đừng nên xem thường việc đội mũ bảo hiểm hay đội mũ bảo hiểm kém chất lượng,
vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ, sử dụng điện thoại khi lái xe, sử dụng còi xe sai quy định, đi bộ
không đúng làn đường,... Tuyệt đối không được lấn chiếm lịng, lề đường làm nơi kinh doanh, bn
bán. Mọi người không uống rượu bia khi tham gia giao thông. Cần mạnh dạn đấu tranh với những
hành vi vi phạm Luật Giao Thông, cha mẹ cần tuân thủ Luật Giao Thông để làm gương cho con
quản lý con em mình khơng cho con em nhỏ tự đi học một mình, các em học sinh chưa đủ tuổi
chưa được cấp giấy phép lái xe thì khơng được chạy xa gắn máy. Sẵn sàng tố giác khi phát hiện ra

những trường hợp đua xe trái phép, ‚đinh tặc‛,... Nhà trường cần thường xuyên tun truyền Luật
Giao Thơng đường bộ và có hành vi ngăn ngừa học sinh vi phạm. Cần thể hiện lòng nhân ái khi
tham gia giao thông như cứu giúp người bị tai nạn , đưa người bị nạn đến bệnh viện cấp cứu kịp
thời. Quan trọng hơn hết mọi người cần có thái độ ứng xử văn hóa khi tham gia giao thông để
không xảy ra những sự việc đáng tiếc.
Ước đoán một nửa số vụ TNGT xảy ra vào ban đêm, trong khi đó lượng tham gia giao thơng khi trời
tối giảm chỉ cịn ¼. Các hạ tầng giao thơng chi phí thấp như biển báo phản quang và sơn đường
phản quang giúp các quốc gia giảm thiểu các điểm đen, giảm số vụ tai nạn giao thông đường bộ.
Tăng cường tầm nhìn ban đêm thơng qua cơng nghệ mới như biển báo phản quang cường độ cao
và phản quang cho phương tiện cũng mang lại nhiều tiềm năng tăng cường an tồn giao thơng và
giảm tai nạn ở Việt Nam. Cần có biện pháp răn đe đối với tài xế lái xe khi vi phạm Luật an toàn
giao thơng như say sỉn hay sử sụng chất kích thích, chạy quá tốc độ quy định, sử dụng điện thoại di
động, lấn tuyến hoặc lái xe gây chết người. Dựa vào mức độ vi phạm có thể xử lý bằng nhiều hình
thức như phạt tiền, giam bằng, tước bằng lái một phần hoặc vĩnh viễn. Thiếp lập nhiều trạm dừng
chân cho tài xế đường dài để kiểm tra sức khỏe và đảm bảo phương tiện tham gia giao thông vẫn
an toàn. Tăng cường lập biển báo cảnh báo nguy hiểm đối với những tuyến đường thường xảy ra
tai nạn giao thơng, nêu cao khẩu hiệu an tồn giao thơng đường bộ. Rà soát các cuộc đua xe
trong đêm đặc biệt là ở những thành phố lớn, lắp đặt camera quan sát ở những ngã ba, ngã tư,
các tuyến đường lớn. Tăng cường trang bị đèn đường thấp sáng và thường xun kiểm tra tình
trạng hỏng hóc, mất cắp. Nâng cao, mở rộng chất lượng cầu đường phù hợp với mật độ giao
thông từng nơi. Đối với những con đường ở thành phố lớn ngoài xây dựng thêm cầu vượt cần áp
dụng đèn giao thông cho người qua đường để hạn chế các vụ va quẹt giao thông. Đối với cộng
đồng cần năng cao ý thức tự giác chấp hành và tuyên truyền rộng rãi đảm bảo giao thông tới tất cả
mọi người. Để làm được những điều đó những trường học nên mở những cuộc thi khuyến khích học
sinh, sinh viên tham gia tìm hiểu về Luật an tồn giao thơng. Chia sẻ, tìm hiểu những cải cách, đổi
mới trong giao thơng của Chính phủ để cùng nhau chấp hành tốt. Lập trang web để mọi người có
thể góp ý kiến, đưa ra suy nghĩ của mình đối với tình trạng giao thơng đang diễn ra để có cái nhìn
bao quát hơn trong việc quản lý, điều hành công việc.

3 KẾT LUẬN

Hiện nay tuy số vụ tai nạn giao thông đã giảm tuy nhiên chỉ số còn thấp và vẫn cịn đó những cảnh
mất mát, đau thương cho gia đ nh người thân và xã hội. Khi đất nước đang cịn chiến tranh, mỗi
ngày có 20 người hay nhiều hơn nữa hy sinh nhưng rất có ý nghĩa- hy sinh vì lịng u nước, vì nền
2264


độc lập của dân tộc, tự do của nhân dân. Nhưng nay chiến tranh đã kết thúc tuy nhiên mỗi ngày
vẫn có 20-25 người ra đi mỗi ngày, điều này thật khủng khiếp và vô nghĩa. Với thông điệp ‚ An tồn
giao thơng là trách nhiệm của mọi người, mọi nhà‛, tất cả chúng ta hãy nhận thức sâu sắc về vấn
đề An tồn giao thơng bằng việc làm của mình trong việc xây dựng văn hóa giao thơng. Là một
sinh viên chúng ta nên có ý thức tự giác chấp hành tốt các quy định của luật giao thông. Tích cực
cùng với các cơ quan, tổ chức tuyên truyền, vận động giáo dục mọi tầng lớp nhân dân nghiêm
chỉnh chấp hành luật giao thông. Tham gia đầy đủ các hoạt động ngoại khóa do nhà trường, cộng
đồng tổ chức. Mỗi lời nói gắn với việc làm của mỗi người tuy rất nhỏ nhưng có ý nghĩa vơ cùng lớn
đối với bản thân, gia đ nh và xã hội. Khi đó văn hóa giao thơng của cả cộng đồng sẽ được nâng
lên, tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông sẽ từng bước được đẩy lùi. Trong nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, cuộc sống mới ln địi hỏi phải xây dựng nền văn hóa đạo đức Việt
Nam mới ngang tầm với yêu cầu của cuộc cách mạng mới và hội nhập quốc tế. Mỗi người chúng
ta phải nghiêm túc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng nếp sống văn hóa giao thơng,
góp phần đưa đất nước phát triển bền vững.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]

Báo Zingnews (2019). Hơn 700 người chết vì tai nạn giao thông trong tháng đầu năm 2019.
Website:

/>
nam-2019-post913806.html [Ngày truy cập:22/04/2020].
[2]

Báo Mới (2020). Tình hình tai nạn giao thơng. Website: [
Ngày truy cập: 23/04/2020].

[3]

Báo vietnamnet (2020). Tin tức tai nạn giao thơng. Website: [ Ngày truy cập: 23/04/2020].

[4]

Hồng Oanh (2009). Luật Giao thông đường tộ. NXB Giao thông Vận tải.

[5]

Vũ Gia Hiền (2002). Tâm lý học hành vi. NXB Quốc gia Hà Nội

2265