Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố hồ chí minh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục TT

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
-----˜˜˜-----

PHAN THỊ THUÝ QUYÊN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG HIỆU TRƯỞNG
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 9 14 01 14

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC


HÀ NỘI - 2021

Cơng trình được hồn thành tại:
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Cán bộ hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Nguyễn Xuân Tế
2. PGS.TS. Trần Hữu Hoan

Phản biện 1:
Phản biện 2:
Phản biện 3:

Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện

Họp tại Học viện Quản lý Giáo dục
Vào hồi ....... giờ ...... ngày ........ tháng ........ năm 20...

Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc gia Việt Nam


- Trung tâm Thông tin thư viện Học viện Quản lý Giáo dục


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong quá trình đổi mới, Đảng ta đã chủ trương muốn phát triển kinh tế
trước hết phải phát triển giáo dục và đào tạo. Đồng thời, Chiến lược phát triển giáo
dục 2011-2020 đã coi phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là
giải pháp then chốt trong 8 giải pháp phát triển giáo dục, trong đó: Chuẩn hóa
trong đào tạo, tuyển chọn, sử dụng, đánh giá nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và
phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng
cao là các tiền đề trọng tâm trong đột phá chiến lược.
Trước xu thế phát triển và hội nhập với những yêu cầu ngày càng cao, các
hoạt động của nhà trường thay đổi nhanh chóng. Theo đó, chuẩn hiệu trưởng và
vai trị của người hiệu trưởng cũng có những u cầu và thay đổi đáng kể; trong
đó, năng lực quản trị trường học của hiệu trưởng được đặc biệt chú trọng bởi khả
năng ảnh hưởng to lớn của nó đến sự lãnh đạo và phát triển nhà trường. Năng lực
quản trị của hiệu trưởng được thể hiện ở rất nhiều khía cạnh, như khả năng lập kế
hoạch chiến lược, kế hoạch hành động, quản lý hoạt động dạy học, khả năng quản
trị tổ chức, quản trị nhân lực, khả năng quản trị tài chính, quản lý sự thay đổi…
trong nhà trường.

Trong những năm qua, quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh mặc dù đã được quan
tâm nhưng q trình tổ chức thực hiện vẫn cịn những hạn chế, bất cập nhất định.
Bên cạnh đó, đứng trước bối cảnh đổi mới giáo dục, nhìn từ thực tế thì chất lượng
đội ngũ hiệu trưởng trường THPT hiện nay không đồng đều, năng lực quản lý nhà
trường của một số hiệu trưởng chưa ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong
giai đoạn hiện nay. Đa số hiệu trưởng các trường THPT ít được cập nhật nghiệp vụ
QLGD hiện đại, chủ yếu quản lý dựa vào kinh nghiệm cá nhân và kinh nghiệm
quản lý phổ biến trong khu vực; thiếu các kiến thức về pháp luật, quản trị nhân
lực, tài chính; hạn chế về trình độ ngoại ngữ, tin học, lý luận và nghiệp vụ quản lý
giáo dục; thiếu linh hoạt, sáng tạo, ngại đổi mới trong quản lý, điều hành các hoạt
động của nhà trường nên chất lượng, hiệu quả công tác chưa cao.
Tuy nhiên, cho đến nay trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh vẫn chưa có đề
tài nào nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thông,
nhất là trong bối cảnh Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành chuẩn hiệu trưởng
mới và khung chương trình về giáo dục phổ thơng mới. Với các lí do trên, là một
cán bộ quản lý trong ngành giáo dục của Thành phố Hồ Chí Minh, mong muốn
đóng góp xây dựng ngành giáo dục của Thành phố, tác giả chọn đề tài “Quản lý
hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thơng trên địa bàn
Thành phố Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục” để nghiên cứu
trong khuôn khổ luận án tiến sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý bồi dưỡng bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thông; thực tiễn quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, tác giả Đề tài


2

luận án đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường

trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh nhằm giúp đội ngũ hiệu
trưởng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường Trung học phổ thông
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học
phổ thông đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
4. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thông là một
nhiệm vụ quan trọng trong tổng thể công tác quản lý đội ngũ cán bộ quản lý giáo
dục. Tuy nhiên, trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay quản lý hoạt động bồi
dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí
Minh, cũng như các tỉnh thành khác trong cả nước còn nhiều bất cập cần được
quan tâm nghiên cứu để cải thiện và phát triển, nhằm giúp đội ngũ hiệu trưởng
trường THPT bắt kịp các yêu cầu cốt lỏi về tư duy, kiến thức và năng lực để thực
hiện tốt các nhiệm vụ quản trị và quản lý nhà trường trong bối cảnh đổi mới
chương trình giáo dục phổ thông. Việc nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý
hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT theo tiếp cận nội dung hoạt động,
phù hợp với năng lực của đội ngũ hiệu trưởng và các điều kiện thực tế của địa
phương sẽ góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý cho đội ngũ hiệu trưởng
và đồng thời sẽ quản lý hoạt động bồi dưỡng một cách hiệu quả.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường THPT trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.
5.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
5.4. Tổ chức khảo nghiệm và thử nghiệm các biện pháp các biện pháp đề

xuất trong luận án.
6. Câu hỏi nghiên cứu
6.1. Đổi mới giáo dục phổ thơng, chương trình giáo dục phổ thơng năm 2018
đặt ra những yêu cầu gì cho đội ngũ hiệu trưởng trường THPT trong lãnh đạo nhà
trường và quản lý các hoạt động của nhà trường.
6.2. Những năng lực nào cần được bồi dưỡng cho hiệu trưởng trường THPT
để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
6.3. Vấn đề bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT hiện
còn có những hạn chế gì.
6.4. Việc tìm ra các biện pháp cải tiến trong quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường THPT nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý cho đội ngũ hiệu
trưởng trường THPT cần thiết và có ý nghĩa như thế nào.


3

7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
7.1. Giới hạn về nội dung
Nghiên cứu tập trung tìm hiểu các hoạt động quản lýbồi dưỡng hiệu trưởng
trường THPTtheo tiếp cận quá trình hoạt độngtrên cơ sở lý thuyết quản lý nguồn
nhân lực; Có nhiều cơ quan quản lý cùng tham gia quản lý hoạt động bồi dưỡng
đội ngũ hiệu trưởng, luận án này nghiên cứu và đề xuất hệ thống biện pháp dành
cho các chủ thể quản lý trong quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
THPT theo yêu cầu phân cấp quản lý.
7.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Nghiên cứu được giới hạn tại các trường THPT công lập trên địa bàn
Thành phố Hồ Chí Minh.
7.3. Giới hạn đối tượng khảo sát
Khảo sát trên các khách thể là lãnh đạo Sở và cán bộ các phịng chun mơn
của Sở GD&ĐT Thành phố Hồ Chí Minh và CBQL, giảng viên ở các cơ sở bồi

dưỡng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Khảo sát trên các khách thể là Hiệu
trưởng, Phó hiệu trưởng các trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
7.4. Giới hạn thời gian nghiên cứu
Sử dụng số liệu khảo sát từ năm 2017 đến nay.
8. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
8.1. Phương pháp luận
8.1.1. Tiếp cận hoạt động
Tiếp cận hoạt động định hướng cho việc xác định nội dung quản lý của chủ
thể quản lý đối với thực hiện mục tiêu, nguyên tắc, nội dung, phương pháp, hệ
thống tổ chức bồi dưỡng, chuẩn bị các điều kiện, cơ sở vật chất, phối hợp các lực
lượng bồi dưỡng…với tư cách là các thành tố của quá trình hoạt động. Tiếp cận
cũng định hướng cho việc đề xuất các biện pháp quản lý tác động vào một số thành
tố của quá trình bồi dưỡng được coi là khâu then chốt phát hiện từ thực trạng quản
lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thơng trên địa bàn Thành
phố Hồ Chí Minh.
8.1.2. Tiếp cận năng lực
Tiếp cận năng lực tạo cơ sở phương pháp luận để luận giải về một số vấn đề
lý luận cơ bản như khái niệm bồi dưỡng, xác định các năng lực cần được bồi
dưỡng cho đội ngũ hiệu trưởng các trường trung học phổ thông trên địa bàn Thành
phố Hồ Chí Minh dựa trên các năng lực theo chuẩn; dựa trên yêu cầu đổi mới giáo
dục hiện nay; dựa theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018; xác định các
phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng, đồng thời đề xuất nội dung, cách thức
tác động của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ hiệu trưởng
theo định hướng hình thành và phát triển năng lực.
Ngoài hai cách tiếp cận chủ đạo trên, luận án còn kết hợp sử dụng một số
cách tiếp cận khác như: Tiếp cận chức năng; Tiếp cận hệ thống; Tiếp cận chuẩn
hoá nhằm làm rõ vấn đề nghiên cứu.


4

8.1.3. Tiếp cận chức năng quản lý
8.1.4. Tiếp cận hệ thống
8.1.5. Tiếp cận chuẩn hố
8.2. Phương pháp nghiên cứu
8.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
8.2.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra phiếu hỏi; Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia;
Phương pháp phỏng vấn; Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
* Phương pháp thử nghiệm
Thử nghiệm biện pháp để minh chứng khẳng định tính khoa học, phù hợp và
khả thi của các biện pháp đề tài luận án đã đề xuất.
8.2.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng thống kê toán học, phần mềm SPSS để nhập và xử lý số liệu, lập
bảng, biểu để phân tích và đưa ra kết luận của các kết quả nghiên cứu.
9. Luận điểm bảo vệ
9.1. Mục tiêu đổi mới giáo dục và đổi mới giáo dục phổ thông đặt ra cho
cán bộ quản lý giáo dục nói chung và trường THPT nói riêng những yêu cầu về
năng lực quản lý giáo dục trong thời kỳ mới, đáp ứng vai trò dẫn dắt và phát triển
nhà trường bắt nhịp với xu thế quốc tế hoá trong giáo dục và quản lý giáo dục .
Hoạt đồng bồi dưỡng, quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT là
một nội dung và nhiệm vụ quan trọng trong mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục hiện nay.
9.2. Bồi dưỡng, định hình và phát triển các năng lực lãnh đạo, quản lý nhà
trường của người hiệu trưởng theo hướng xây dựng năng lực đặc thù trên cơ sở
điều kiện, mục tiêu phát triển kinh tế, văn hoá xã hội của địa phương có giá trị lý
luận và thực tiễn trong quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT trên
địa bàn Thành phố Hồ chí Minh giai đoạn hiện nay.
9.3. Thực hiện đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường THPT hướng vào giải quyết các hạn chế của thực trạng bồi dưỡng

và quản lý bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thông hiện nay sẽ có tác
động tích cực đến kết quả bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT trên địa bàn Thành
phố Hồ Chí Minh hướng đến đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
10. Đóng góp của luận án
10.1. Về lý luận: Làm phong phú thêm lý luận về bồi dưỡng, quản lý hoạt động
bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
10.2. Về thực tiễn:
Giúp các cấp quản lý nhận diện được những điểm mạnh, điểm yếu thơng
qua khảo sát, phân tích thực tiễn bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh để có hướng khắc phục
và cải tiến trong q trình quản lý hoạt động bồi dưỡng.
Hệ thống các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh được xây dựng phù hợp với đối tượng,
với những thách thức và đặc trưng của khu vực giáo dục góp phần làm thay đổi tư


5

duy, nhận thức trong việc lựa chọn nội dung, cách thức tổ chức hoạt động bồi dưỡng
và quản lý hoạt động bồi dưỡng của các cấp quản lý, các đơn vị tổ chức bồi dưỡng
hiện nay.
Kết quả nghiên cứu là liệu tham khảo cần thiết cho các cán bộ quản lý Sở
giáo dục và đào tạo và các cơ sở giáo dục phổ thơng.
11. Cấu trúc luận án
Ngồi phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận án được cấu trúc thành 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thông trong bối cảnh đổi mới giáo dục.
Chương 2. Cơ sở thực tiễn quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
trung học phổ thơng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.

Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
BỒI DƯỠNG HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Tổng quan nghiên cứu và trình bày 2 vấn đề sau đây để làm căn cứ cho các
nghiên cứu lí luận của đề tài:
1.1.1. Nghiên cứu về bồi dưỡng cán bộ quản lý trường
trung học phổ thông
1.1.2. Nghiên cứu về quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường
trung học phổ thơng
1.1.3. Nhận xét về các cơng trình nghiên cứu được tổng quan và hướng
tiếp tục nghiên cứu trong luận án
1.1.3.1. Nhận xét chung
1.1.3.2. Hướng tiếp tục nghiên cứu trong luận án
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Theo chúng tơi, quản lý là q trình tác động có mục đích, có tổ chức của
chủ thể quản lý đến khách thể quản lý bằng việc vận dụng các chức năng và
phương tiện quản lý, nhằm sử dụng có hiệu quả các tiềm năng của tổ chức để đạt
được mục đích đề ra.
1.2.2. Quản lý nhà trường
Quản lý trường học, thuộc phạm trù khái niệm quản lý nhà trường, đó là q
trình tác động có mục đích, có định hướng, có tính kế hoạch của các chủ thể quản
lý (đứng đầu là hiệu trưởng nhà trường) đến các đối tượng quản lý (giáo viên,
nhân viên, học sinh, các bên liên quan,…) và huy động, sử dụng đúng mục đích,
có hiệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện sứ mệnh của nhà trường đối với hệ

6

thống giáo dục và đào tạo, với cộng đồng và xã hội nhằm thực hiện mục tiêu giáo
dục đã xác định trong một môi trường luôn luôn biến động
1.2.2. Hoạt động bồi dưỡng
1.2.2.1. Bồi dưỡng
Bồi dưỡng (fostering) là quá trình giáo dục, đào tạo làm tăng thêm những
kiến thức mới cho những người đang giữ chức vụ, đang thực thi cơng vụ của một
ngạch, bậc nhất định. Sau các khố bồi dưỡng, sát hạch đạt yêu cầu, người học
nhận được chứng chỉ (certificate) ghi nhận kết quả. Bồi dưỡng là một thuật ngữ
được sử dụng khá rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Thuật ngữ bồi dưỡng
còn được gọi là đào tạo lại hoặc tái đào tạo.
1.2.2.2. Hoạt động bồi dưỡng
Hoạt động bồi dưỡng là quá trình biến đổi và cập nhật hóa kiến thức cịn
thiếu hoặc đã lạc hậu, bổ túc thêm về nghiệp vụ, đào tạo thêm hoặc củng cố các kỹ
năng nghề nghiệp theo các chuyên đề. Các hoạt động này nhằm tạo điều kiện cho
người lao động có cơ hội để củng cố và mở mang một cách có hệ thống những tri
thức, kỹ năng, chun mơn nghiệp vụ sẵn có để lao động có hiệu quả hơn.
1.2.3. Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
Trung học phổ thông
1.2.3.1. Hiệu trưởng
1.2.3.2. Hiệu trưởng trường trung học phổ thông
1.2.3.3. Hoạt động bồi dưỡng hiệu trường trường hrung học phổ thông
1.2.3.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung
học phổ thông
1.3. Bối cảnh đổi mới giáo dục và yêu cầu đặt ra đối với bồi dưỡng hiệu
trưởng trường Trung học phổ thông
1.3.1. Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo

1.3.1.1. Quan điểm chỉ đạo đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo
1.3.1.2. Nhiệm vụ và giải pháp đổi mới giáo dục và đào tạo
1.3.2. Đổi mới giáo dục trung học phổ thông
1.3.2.1. Về đổi mới mục tiêu giáo dục THPT
1.3.2.2. Về đổi mới chương trình và nội dung giáo dục THPT
1.3.2.3. Về đổi mới phương pháp giáo dục THPT
1.3.2.4.Về đổi mới hình thức tổ chức giáo dục THPT
1.3.2.5.Về đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục THPT
1.3.3. Những yêu cầu đặt ra đối với hiệu trưởng trường trung học phổ
thông trong bối cảnh đổi mới giáo dục
1.3.3.1. Yêu cầu về vai trò của hiệu trưởng trường trung học phổ thông
1.3.3.2. Yêu cầu về nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng
1.3.3.3. Yêu cầu về đạt các tiêu chuẩn của hiệu trưởng
1.3.3.4. Yêu cầu năng lực của cán bộ quản lý trường THPT trong bối cảnh đổi
mới giáo dục
1.3.4. Những yêu cầu đặt ra đối với quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường trung học phổ thông


7

1.3.4.1. Yêu cầu quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học
phổ thông để đạt chuẩn
1.3.4.2. Yêu cầu về phân cấp quản lý trong quản lý hoạt động bồi dưỡng
hiệu trưởng trường trung học phổ thông
1.4. Hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thông trong bối
cảnh đổi mới giáo dục
1.4.1. Tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung
học phổ thông trong bối cảnh đổi mới giáo dục
a. Cập nhật kiến thức về quản lý nhà trường cho hiệu trưởng trường THPT

b. Phát triển các năng lực quản lý nhà trường cho hiệu trưởng trường
THPT
c. Tạo tiềm lực tự phát triển cho hiệu trưởng trường THPT
1.4.2. Mục tiêu bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thơng
1.4.3. Nội dung chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học
phổ thông
Trên cơ sở tiếp cận chuẩn hoá theo định hướng đổi mới nội dung chương
trình bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT bao gồm các nội dung nhằm phát triển
phẩm chất, năng lực lãnh đạo, quản trị nhà trường, đáp ứng các quy định về chuẩn
hiệu trưởng tại Thông tư số 14/2018/TT-BGDĐT và Thông tư 18/2019/TTBGDĐT. Theo đó nội dung chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT
được xác định như sau:
Thứ nhất, bồi dưỡng phẩm chất nghề nghiệp cho hiệu trưởng;
Thứ hai, bồi dưỡng năng lực quản trị nhà trường cho đội ngũ hiệu trưởng;
Thứ ba, bồi dưỡng năng lực xây dựng môi trường giáo dục cho hiệu trưởng;
Thứ tư, bồi dưỡng năng lực phát triển mối quan hệ nhà
trường, gia đình, xã hội;
Thứ tư, bồi dưỡng năng lực sử dụng ngoại ngữ và cơng nghệ thơng tin.
1.4.4. Phương pháp và hình thức bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung
học phổ thông
1.4.4.1. Phương pháp bồi dưỡng hiệu trưởng trường Trung học phổ thơng
1.4.4.2. Hình thức bồi dưỡng hiệu trưởng trường Trung học phổ thông
1.4.5. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học
phổ thông
1.4.6. Các điều kiện phục vụ tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thông
1.4.6.1. Đội ngũ giảng viên, báo cáo viên tham gia bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thông
1.4.6.2. Cơ sở vật chất, trang thiết bị trong hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường trung học phổ thơng
1.4.6.3. Kinh phí trong hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học

phổ thông
1.4.6.4. Môi trường giảng dạy - học tập trong hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường trung học phổ thông


8

1.5. Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thông
trong bối cảnh đổi mới giáo dục
1.5.1. Tiếp cận năng lực và tiếp cận hoạt động trong
xác định nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thơng
1.5.1.1. Tiếp cận năng lực
Có thể nhận thấy rằng, những vấn đề của thời đại của thế giới và Việt Nam đã
tác động mạnh mẽ đến giáo dục, đòi hỏi giáo dục phải thay đổi nhằm đáp ứng yêu
cầu phát triển đất nước, phát triển kinh tế - xã hội. Đổi mới giáo dục đang diễn ra trên
quy mơ tồn cầu với những thay đổi sâu sắc trong giáo dục, từ quan niệm về chất
lượng giáo dục, xây dựng nhân cách người học đến cách tổ chức quá trình và hệ
thống giáo dục. Sự thay đổi của giáo dục thể hiện ở một số điểm chính sau:
- Nhà trường từ chỗ khép kín chuyển sang mở cửa ra xã hội, đối thoại với xã
hội và gắn bó chặt chẽ với nghiên cứu KH - CN và ứng dụng.
- Việc dạy học chuyển từ chủ yếu truyền thụ nội dung sang phát triển toàn diện
năng lực, phẩm chất của người học.
- Người thầy thay vì chỉ truyền đạt tri thức, chuyển sang là người hưởng dẫn,
tổ chức hoạt động học tập, hoạt động giáo dục, thu hút người học tham gia tích cực,
qua đó từng bước hình thành, phát triển ở người học năng lực tư duy, năng lực hành
động, hướng dẫn người học phương pháp học để họ có thể chủ động khám phá, tìm
hiểu tiếp thu những tri thức mới, biết vận dụng vào giải quyết các vấn đề của đời
sống thực.
- Đầu tư cho GD từ chỗ được xem là phúc lợi xã hội chuyển sang đầu tư cho

phát triển. Tăng cường đầu tư có sở vật chất, trang thiết bị dạy học phù hợp hình thức
tổ chức dạy học, giáo dục theo hướng hiện đại;
- Điều chỉnh cơ cấu và quy mô, nâng cao trình độ đào tạo đáp ứng các nhu cầu
đa dạng của thực tiễn, tăng hiệu quả GD, nhạy bén và thích ứng nhanh với những
biến động của nhu cầu nhân lực.
- Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, thu hút sự viện trợ, đầu tư tiền vốn và thiết bị cho
giáo dục. Coi trọng việc trao đổi, học tập kinh nghiệm phát triển giáo dục của các
nước tiên tiến, trước hết là các nước trong khu vực;
- Thực hiện quản lý giáo dục theo hướng phân cấp mạnh mẽ, tăng quyền tự
chủ, trách nhiệm cho cơ sở; áp dụng các mơ hình quản lý mới trong các nhà trường
và cơ sở giáo dục, tăng cường hợp tác công - tư, xã hội hóa giáo dục, đa dạng hóa các
loại hình giáo dục.
Đối với giáo dục THPT cần có những đổi mới sau: (1) Đổi mới mục tiêu
giáo dục THPT, hướng tới phát triển tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm
mỹ và các kỹ năng cơ bản của học sinh nhằm hình thành nhân cách con người
Việt Nam XHCN, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học
sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc; (2) Đổi mới căn bản các yếu tố giáo dục (nội dung giáo dục, nội dung
dạy học, hình thức, phương pháp giáo dục, kiểm tra – đánh giá kết quả giáo dục, đào
tạo…); và (3) Đổi mới quản trị trường học, đổi mới cách đầu tư, trang bị, khai thác


9

cơ sở vật chất thiết bị theo hướng hiện đại đáp ứng yêu cầu triển khai các hoạt
động dạy học giáo dục theo chương trình mới nhằm phát triển năng lực, phẩm chất
học sinh.
Yêu cầu đổi mới giáo dục đòi hỏi phải lấy nhà trường làm cơ sở. Theo đó
vai trò của hiệu trưởng nhà trường ngày nay phải là “nhiều nhà trong một”. Phải khẳng
định rằng, hiệu trưởng trường THPT có vai trị quan trọng trong q trình lãnh đạo

chuyển đổi nhà trường, hoạch định chiến lược, lãnh đạo quản lý sự thay đổi, huy
động nguồn lực phát triển nhà trường, xây dựng văn hóa trường học và giáo dục
tồn diện học sinh. Những thay đổi của mơi trường bên trong, bên ngoài nhà
trường và yêu cầu của sự phát triển xã hội đã làm cho chức năng nhà trường thay
đổi dẫn đến chức năng của hiệu trưởng có nhiều điểm khác trước. Hiệu trưởng
điều hành nhà trường thực hiện nhiệm vụ trọng tâm đó trong một cơ chế quản lý
mới, với một đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên, những người lao động có
trình độ cao… nên hiệu trưởng phải biết phát huy sức mạnh tổng hợp của tập
thể thông qua sự định hướng, dẫn dắt, trao quyền, tạo động lực cho mọi người
làm việc. Hiệu trưởng phải biết xây dựng nhà trường thành hệ thống mở để đón
nhận các phản ánh, yêu cầu và sự hỗ trợ của cộng đồng xã hội. Hiệu trưởng
trường trung học phổ thông phải đảm nhiệm nhiều chức năng với nội dung có
những thay đổi địi hỏi những năng lực mới.
- Hiệu trưởng trường THPT là một nhà giáo, theo đó họ phải có năng lực
của một nhà giáo, đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên và tiêu chuẩn chức danh
nghề nghiệp tương ứng với vị trí của họ;
- Hiệu trưởng là nhà lãnh đạo trường học nên cần có năng lực của một nhà
lãnh đạo giáo dục;
- Hiệu trưởng là một nhà quản lý trường học cần phải có các năng lực quản
trị nhà trường hiệu quả;
- Hiệu trưởng còn phải là nhà hoạt động xã hội, kết nối nhà trường với cộng
đồng, thực hiện chức năng phối hợp và phục vụ cộng đồng nên cần có năng lực
hoạt động xã hội, năng lực quan hệ công chúng, vận động cộng đồng...
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo, mục tiêu, chương trình giáo dục
phổ thơng thay đổi, địi hỏi người Hiệu trưởng phải thích ứng trong tình hình mới,
để đạt được hiệu quả trong cơng tác triển khai những chủ trương đổi mới của Bộ
GD và ĐT, Hiệu trưởng phải có năng lực quản lý sự thay đổi, năng lực quản quản trị
nhà trường. Cùng với chuẩn hiệu trường trường THPT, cần xác định cụ thể về năng
lực quản lý của hiệu trưởng trường THPT trong giai đoạn hiện nay. Mục đích của
việc dựa trên tiếp cận năng lực quản lý của Hiệu trưởng trường THPT là để cụ thể

hơn các tiêu chuẩn về năng lực quản lý trong q trình bổ nhiệm, bồi dưỡng, tự hồn
thiện của hiệu trưởng trường THPT và có ý nghĩa quan trọng như sau:
- Trong công tác bổ nhiệm hiệu trưởng trường THPT, năng lực quản lý của
Hiệu trưởng sẽ giúp cho công tác ứng cử, đề bạt, bổ nhiệm, miễn nhiệm Hiệu trưởng
theo hướng chuẩn. Khi rà soát đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục.
- Trong những căn cứ xây dựng chương trình bồi dưỡng cho các hiệu trưởng,
các tiêu chuẩn năng lực sẽ giúp cho nhà trường đặt ra mục tiêu đào tạo cho cán bộ


10

quản lý giáo dục, tích hợp mục tiêu năng lực cần đạt được vào chương trình đào tạo,
đề cương mơn học. Người học có thể nắm bắt được các năng lực cụ thể để phấn đấu
rèn luyện trong quá trình học tập và tích lũy kiến thức.
- Trong tổ chức bồi dưỡng, phát triển đội ngũ hiệu trưởng THPT, dễ dàng hơn
khi thực hiện đánh giá năng lực Hiệu trưởng trong q trình quản lý. Tiêu chuẩn năng
lực có thể sử dụng để đánh giá năng lực định kỳ của Hiệu trưởng, rà sốt đội ngũ để có
những thay đổi tổ chức điều động nhân sự, rà soát, phát triển đội ngũ hiệu trưởng. Đây
là một trong những tiêu chí được xây dựng theo vị trí việc làm cụ thể gồm các năng lực
và kỹ năng phải có để hồn thành các công việc chuyên môn.
Trên cơ sở thực tiễn bối cảnh giáo dục và mục đích nghiên cứu, luận án lựa
chọn cách tiếp cận năng lực để xác định nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường THPT là cần thiết và phù hợp trong điều kiện mới nhằm đáp ứng tốt
yêu cầu đổi mới giáo dục giai đoạn hiện nay.
1.5.1.2. Tiếp cận hoạt động
Tiếp cận hoạt động hay tiếp cận cấu trúc của hoạt động là tiếp cận dựa trên
sự nhận thức đầy đủ về tính hệ thống của đối tượng quản lý là hoạt động bồi
dưỡng. Kết quả nhận thức về cấu trúc của hoạt động cho phép chủ thể quản lý xác
định được các thành tố cấu trúc của đối tượng quản lý trong chỉnh thể hệ thống tạo
nên đối tượng và thực hiện những tác động đến từng thành tố này nhằm tạo ra

những thay đổi của đối tượng quản lý. Bởi lẽ, “Hệ thống là một tổng thể, duy trì
sự tồn tại bằng sự tương tác giữa các tổ phần tạo nên nó” (L.v.Bertalallffy, 1956).
Tiếp cận hoạt động thơng qua cấu trúc hệ thống của một hoạt động khơng hồn
tồn là phương pháp phân tích hệ thống mà tiếp cận này cịn tập trung đề cập đến
vấn đề nhấn mạnh vào việc xác định ý nghĩa và mối liên kết giữa các yếu tố cấu
tạo nên hệ thống hoạt động và tương tác giữa chúng. Một hoạt động là một tập hợp
các thành tố tương tác với nhau. Sự thay đổi một thành tố sẽ dẫn đến sự thay đổi
một thành tố khác, từ đó dẫn đến thay đổi thành tố thứ ba... Bất cứ một tương tác
nào trong chỉnh thể của cấu trúc cũng vừa có tính ngun nhân, vừa có tính điều
khiển. Rất nhiều tương tác có thể liên kết với nhau thành chuỗi tương tác nguyên
nhân - kết quả. Chính vì vậy, các thành tố tạo nên hoạt động cũng có những chức
năng riêng thuộc hai nhóm cơ bản: Chức năng kiểm soát (gây biến đổi thành tố
khác); Chức năng bị kiểm soát (bị các thành tố khác gây biến đổi).
Mọi hoạt động đều có tính nhất thể hố và đặc tính này được thể hiện
thơng qua: Phạm vi và qui mô của hoạt động được xác định như một thể thống
nhất và một hoạt động sẽ không dễ thay đổi trong những điều kiện nhất định
nhưng khi những điều kiện này khơng cịn được đảm bảo thì hoạt động sẽ phải
biến đổi theo nhằm thích ứng và tạo ra những đặc tính để thực hiện được các
nhiệm vụ hay nhằm đạt được các mục tiêu chung mà từng bộ phận riêng lẻ
khơng thể thực hiện được.
Có thể nhận ra rằng, trong sự hỗn độn, phức tạp của thế giới xung quanh,
một hệ thống hay một hoạt động được tạo ra và phát triển thì phải có tính tổ chức,
có thứ bậc. Nghĩa là hoạt động này ln là yếu tố con của một hệ thống lớn hơn
trong môi trường nào đó và chính nó lại bao gồm các thành tố (các thành phần)


11

nhỏ hơn. Giữa các thành phần của một hoạt động có sự sắp xếp theo quan hệ thứ
bậc hay một trình tự nhất định.

Như vậy, mọi hoạt động đều có cấu trúc. Chính cấu trúc của hoạt động quyết
định cơ chế vận hành của hoạt động đó và mục tiêu mà nó cần đạt được. Cấu trúc
của hoạt động được thể hiện bởi: Các phần tử được sắp xếp theo trật tự để cấu
thành một chỉnh thể. Mối quan hệ giữa các thành phần liên quan chủ yếu đến loại
hình, số lượng, chiều, cường độ, v.v. Những hoạt động có sự tương tác chặt chẽ
giữa các yếu tố thành phấn thường được gọi là hoạt động có cấu trúc. Cấu trúc của
hoạt động là quan trọng, nó có thể quyết định tính chất cơ bản của hoạt động.
Mặt khác, mọi hoạt động đều biến đổi theo thời gian và không gian: Hoạt
động nào cũng có một đời sống, từ lúc khai sinh đến lúc bị phế bỏ. Các hoạt động
phải luôn thay đổi cho phù hợp với điều kiện thực tế theo thời gian và không gian,
nghĩa là muốn tồn tại và phát triển thì phải biến đổi cho phù hợp với mơi trường
xung quanh theo qui luật tiến hố của tự nhiên (Darwin). Sự khác nhau chủ yếu là
tốc độ và khả năng nhận biết được về sự thay đổi đó. Mọi sự thay đổi ln có mối
liên hệ ngược (feedback) trong chỉnh thể của hoạt động và chịu sự tác động của
qui luật “nhân - quả”.
Theo đó, khi xem xét mối quan hệ giữa lý luận và thực tiễn của quản lý hoạt
động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT giai đoạn hiện nay thì đối tượng quản lý
là hoạt động bồi dưỡng đang được quản lý trong môi trường chịu nhiều tác động
(tác động của kinh tế thị trường, tác động của Internet, của các yếu tố xã hội, các
xu hướng giáo dục,…); mức độ ảnh hưởng của các tác động nói trên phụ thuộc vào
rất nhiều khía cạnh khác nhau trong đời sống kinh tế - xã hội hiện hữu như yếu tố
quốc tế hóa về giáo dục, yếu tố vùng miền, yếu tố dân sinh dân trí, yếu tố cung
giáo dục, yếu tố nhu cầu về giáo dục của cá nhân và xã hội,…trong khi đó, tính
pháp lý, mức độ quan tâm của các cấp quản lý dành cho hoạt động bồi dưỡng, mức
độ vận dụng và thích ứng với chương trình, phương pháp hình thức tổ chức bồi
dưỡng cũng như mức độ đầu tư các nguồn lực, các điều kiện hỗ trợ tổ chức hoạt
động bồi dưỡng cho hiệu trưởng ở các trường THPT hiện nay là chưa tương xứng,
chưa điều tiết cân đối được mối quan hệ cung, cầu trong quản lý hoạt động bồi
dưỡng nên luận án này lựa chọn cách tiếp cận quản lý nguồn nhân lực (lý thuyết
quản lý phát triển nguồn nhân lực) và cách tiếp cận hoạt động (thành tố cấu trúc

của hoạt động bồi dưỡng: mục tiêu của hoạt động; chương trình nội dung hoạt
động; cách thức tổ chức quản lý hoạt động và các yếu tố điều kiện hỗ trợ tổ chức
hoạt động) trong điều kiện thực tiễn vùng miền, cơ chế, môi trường quản lý; trong
các định hướng về đổi mới giáo dục đang chi phối mạnh mẽ đến quản lý đối tượng
để xác định nội dung của quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT
nhằm đáp ứng xu thế đổi mới giáo dục trong bối cảnh hiện nay.
1.5.2. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung
học phổ thông
1.5.2.1. Quản lý mục tiêu, yêu cầu hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
trung học phổ thơng
1.5.2.2. Quản lý chương trình, nội dung bồi dưỡng hiệu trưởng trường


12

Trung học phổ thông theo yêu cầu đổi mới giáo dục
1.5.2.3. Quản lý quy trình tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
Trung học phổ thông
(i) Vận hành hệ thống quản lý trong tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường Trung học phổ thông
(ii). Xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
trung học phổ thông
(iii). Chỉ đạo, tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT theo
yêu cầu đổi mới giáo dục
(iv). Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
THPT
1.5.2.4. Quản lý các điều kiện trong tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường Trung học phổ thông
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thông

1.6.1. Chủ trương, chính sách về bồi dưỡng hiệu trưởng
1.6.2. Nhận thức của các cấp quản lý và hiệu trưởng
1.6.3. Năng lực quản lý của các cấp quản lý và hiệu trưởng
1.6.4. Nội dung, chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng
1.6.5. Tinh thần tự học, tự rèn luyện của người hiệu trưởng
Kết luận chương 1
Trên cơ sở các nghiên cứu ở nước ngoài, những nghiên cứu ở Việt Nam và
trên cơ sở phân tích đặc điểm hiệu trưởng trường THPT, có thể khẳng định: Các
cơng trình và đề tài khoa học tập trung nghiên cứu về bồi dưỡng hiệu trưởng, quản
lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng nói chung hoặc chuyên sâu trên từng lĩnh vực,
từng đối tượng nhưng các nghiên cứu một cách hệ thống, toàn diện về quản lý hoạt
động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh,
nhất là trong bối cảnh đổi mới giáo dục, chuẩn hiệu trưởng mới vừa được ban
hành chưa được tiến hành.
Trên cơ sở chuẩn hiệu trưởng mới được ban hành, nội dung bồi dưỡng hiệu
trưởng trường THPT bao gồm năm 05 nội dung cốt lõi sau: (1) Bồi dưỡng phẩm
chất nghề nghiệp, (2) Bồi dưỡng năng lực quản trị nhà trường, (3) Bồi dưỡng năng
lực xây dựng môi trường giáo dục, (4) Bồi dưỡng năng lực phát triển mối quan hệ
giữa nhà trường, gia đình, xã hội, (5) Bồi dưỡng năng lực sử dụng ngoại ngữ và
công nghệ thông tin.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT được xác định chủ
yếu theo tiếp cận quản lý phát triển nguồn nhân lực và tiếp cận hoạt động. Theo
đó, quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT bao gồm các nội dung
sau: (1) Quản lý mục tiêu, yêu cầu hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung
học phổ thơng; (2) Phát triển chương trình, nội dung bồi dưỡng hiệu trưởng trường
trung học phổ thông; (3) Quản lý quy trình tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường trung học phổ thông (Quản lý vận hành hệ thống tổ chức; Quản lý
xây dựng kế hoạch; Quản lý phân bổ giảng viên; Quản lý phương thức tổ chức;

13

Quản lý quy chế, phương pháp kiểm tra; Quản lý kiểm tra, đánh giá); (4) Quản lý
các điều kiện trong tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường Trung học
phổ thông (Chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất; Triển khai các giải pháp hỗ trợ
hiệu trưởng; Huy động và sử dụng các nguồn lực).
- Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
THPT bao gồm: (1) Chủ trương, chính sách về bồi dưỡng hiệu trưởng; (2) Nhận
thức của cán bộ quản lý về hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng; (3) Năng lực quản lý
của các cấp bồi dưỡng hiệu trưởng; (4) Nội dung chương trình bồi dưỡng hiệu
trưởng và (5) Tinh thần tự học, tự rèn luyện của người hiệu trưởng.
Chương 2
CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1. Kinh nghiệm quốc tế về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
trung học phổ thông
2.1.1. Kinh nghiệm ở Úc
2.1.2. Kinh nghiệm ở Hoa Kỳ
2.1.3. Kinh nghiệm ở Vương quốc Anh
2.1.4. Kinh nghiệm ở Singapore
2.1.5. Kinh nghiệm ở Phần Lan
2.1.6. Kinh nghiệm ở Canada
2.1.7. Kinh nghiệm về nghiên cứu đánh giá chương trình bồi dưỡng hiệu
trưởng
2.1.8. Bài học kinh nghiệm về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thông
2.2. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và giáo dục trung học
phổ thơng Thành phố Hồ Chí Minh
2.2.1. Sơ lược điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội Thành

phố Hồ Chí Minh
2.2.2. Khái qt tình hình giáo dục Trung học phổ thông trên địa bàn
Thành phố Hồ Chí Minh
2.3. Tiến hành khảo sát
2.3.1. Mục đích khảo sát
Đánh giá được thực trạng bồi dưỡng và quản lý HĐBD cho HT các
trường THPT trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh để làm căn cứ thực tiễn khi
đề xuất các biện pháp quản lý.
2.3.2. Nội dung khảo sát
Khảo sát về nhận thức, phẩm chất, năng lực của HT các trường THPT trên
địa bàn thành phố Hồ Chí Minh;
Khảo sát thực trạng về BD cho HT các trường THPT trên địa bàn thành
phố Hồ Chí Minh gồm các vấn đề về thực hiện mục tiêu, nội dung, chương trình,


14

phương pháp, hình thức BD và các điều kiện trong quá trình tổ chức thực hiện
mục tiêu, nội dung, chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng;
Khảo sát thực trạng về quản lý hoạt động BD cho HT các trường THPT trên
địa bàn thành phố Hồ Chí Minh gồm các vấn đề về quản lý: xác định mục tiêu bồi
dưỡng; phát triển chương trình, nội dung bồi dưỡng; việc thực hiện các chức năng
quản lý của nhà quản lý trong tổ chức hoạt động bồi dưỡng như phân cấp quản lý,
lập kế hoạch, tổ chức thực hiện kế hoạch, chỉ đạo thực hiện kế hoạch, kiểm tra,
đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch và vấn đề về quản lý các điều kiện để thực
hiện kế hoạch bồi dưỡng.
Khảo sát thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động BD cho HT
các trường THPT trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
2.3.3. Phạm vi và đối tượng khảo sát
Khách thể khảo sát gồm: 86 Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng các trường THPT

và 466 người là lãnh đạo Sở, lãnh đạo các phịng chun mơn của Sở GD&ĐT
Thành phố Hồ Chí Minh; CBQL, giảng viên một số cơ sở bồi dưỡng hiệu trưởng
trường THPT và giáo viên các trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
2.3.4. Phương pháp và hình thức khảo sát
2.3.4.1. Khảo sát bằng phiếu hỏi
2.3.4.2. Khảo sát qua phỏng vấn
2.3.5. Tiến hành khảo sát
2.3.5.1. Giai đoạn 1: Xây dựng bảng hỏi
2.3.5.2. Giai đoạn 2: Khảo sát thử
2.3.5.4. Giai đoạn 4: Phỏng vấn sâu
2.3.5.5. Giai đoạn 5: Phân tích và xử lý số liệu
2.3.6. Xử lý số liệu
Kết quả khảo sát được xử lý bằng phần mềm SPSS phiên bản 22.0 bằng
cách tính hệ số Cronbach’s Alpha và hệ số tương quan giữa từng item và toàn bộ
thang đo để xác định độ tin cậy của các thang đo trong bảng hỏi và độ hiệu lực về
nội dung của từng thang đo.
2.4. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thông
trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
2.4.1. Thực trạng về thực hiện mục tiêu, nội dung, chương trình bồi
dưỡng thơng qua đánh giá chất lượng bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học
phổ thơng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
Tiến hành tổ chức khảo sát trên 86 khách thể là Hiệu trưởng, Phó hiệu
trưởng, đồng thời 466 khách thể là Lãnh đạo, Cán bộ phòng ban của Sở GD&ĐT
và CBQL, giảng viên của các cơ sở Bồi dưỡng ở thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả
khảo sát có thể thấy, mức độ đáp ứng của đội ngũ hiệu trưởng trường THPT trên
địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đối với chuẩn hiệu trưởng phải đa phần ở mức
cao nhất (mức tốt: ĐTB từ 3,25 đến 4), đặc biệt là năng lực quản trị nhà trường để
quản trị trường học một cách có hiệu quả. Tuy nhiên kết quả khảo sát cho thấy vẫn
cịn nhiều tiêu chí có ĐTB < 3,25.

15

2.4.2. Thực trạng về nhận thức của các lực lượng
trong hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học
phổ thông trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
Tiến hành tổ chức khảo sát trên 86 khách thể là Hiệu trưởng, Phó hiệu
trưởng, đồng thời 466 khách thể là Lãnh đạo, Cán bộ phòng ban của Sở GD&ĐT
và CBQL, giảng viên của các cơ sở Bồi dưỡng ở thành phố Hồ Chí Minh.
Số liệu ở Biểu đồ 2.1 các đối tượng được khảo sát đều đã có nhận thức đúng
về vai trị quan trọng của cơng tác bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT trên địa
bàn Thành phố
Phần lớn các đối tượng được khảo sát đều cho rằng công tác bồi dưỡng hiệu
trưởng trường THPT ở mức “quan trọng” trở lên (100% và 99,1%). Để quản lý
hiệu quả nhà trường trong bối cảnh hiện nay, đòi hỏi hiệu trưởng phải được bồi
dưỡng để đáp ứng được các tiêu chuẩn về phẩm chất, năng lực mới để lãnh đạo và
quản trị nhà trường.
2.4.3. Thực trạng về việc đảm bảo tính phân cấp trong tổ chức hoạt động
bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thơng trên địa bàn thành phố Hồ
Chí Minh
Theo đánh giá của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng được khảo sát, những hạn
chế lớn nhất trong công tác tổ chức bộ máy quản lý hoạt động bồi dưỡng và tổ
chức hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT ở Thành phố Hồ Chí Minh đó
là: Chưa xác định được mối quan hệ phối hợp, hỗ trợ, hợp tác giữa các bộ phận,
thành viên trong bộ máy quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT
(ĐTB = 2,92; ĐLC = 0,93); Chưa xây dựng được bộ máy quản lý hoạt động bồi
dưỡng hiệu trưởng trường THPT theo cấp hệ thống (Bộ GD&ĐT) đến các Sở
GD&ĐT (ĐTB = 3,33; ĐLC = 0,76); Việc xây dựng chương trình, nội dung tập
huấn nâng cao năng lực cho các chủ thể quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường THPT chưa tốt (ĐTB = 3,35; ĐLC = 0,93).

2.4.4. Thực trạng về thực hiện hình thức, phương pháp tổ chức bồi
dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thơng trên địa bàn thành phố Hồ Chí
Minh
Kết quả qua khảo sát cho thấy, trong 06 phương thức bồi dưỡng hiệu
trưởng trường THPT được tổ chức thông dụng, phương thức “Tự học trực tuyến
qua mạng, có sự hỗ trợ của cán bộ quản lý cơ sở giáo dục cốt cán hoặc chuyên gia
từ các trường sư phạm” và “Kết hợp học qua mạng và trực tiếp” là 02 phương thức
quan trọng. Song đây là 02 phương thức ít được sử dụng nhất: “Tự học trực tuyến
qua mạng (ĐTB = 3.40; ĐLC = 1.08 và ĐTB = 2.86; ĐLC = 0.83)” và “Kết hợp
học qua mạng và qua trực tuyến (ĐTB = 3.79; ĐLC = 1.09 và ĐTB = 2.88; ĐLC
= 1.06)”.


16

2.4.5. Thực trạng về kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
Theo kết quả khảo sát từ hiệu trưởng, phó hiệu trưởng các trường THPT
đánh giá “Báo cáo chuyên đề” (ĐTB = 4,27; ĐLC = 1,19) là hoạt động kiểm tra,
đánh giá kết quả bồi dưỡng hiệu trưởng được thực hiện thường xuyên nhất, các
hoạt động “Viết thu hoạch”, “Bài tập nghiên cứu” cũng thường xuyên được sử
dụng, hoạt động “Bài kiểm tra” chỉ thỉnh thoảng mới được thực hiện. Theo đánh
giá của lãnh đạo Sở và lãnh đạo các phịng chun mơn của Sở GD&ĐT Thành
phố Hồ Chí Minh, CBQL, giảng viên một số cơ sở bồi dưỡng hiệu trưởng trường
THPT và giáo viên trường THPT thì hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả bồi
dưỡng hiệu trưởng được thực hiện thường xuyên nhất là “Viết thu hoạch” (ĐTB =
3,47; ĐLC = 0,84). Các hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng hiệu
trưởng trường THPT mà chúng tôi đưa ra đều được đánh giá có mức độ thực hiện
đa số ở mức khá, chứng tỏ các cơ sở bồi dưỡng đã sử dụng luân phiên hoạt động
để kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng hiệu trưởng. Tuy nhiên, theo khảo sát

đánh giá các hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng hiệu trưởng trường
THPT hiện nay là chưa cao.
2.4.6. Nhận xét chung thực trạng hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trường trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
Qua khảo sát, đánh giá nhận thấy rằng: Các cơ sở bồi dưỡng triển khai thực
hiện đảm bảo các thành tố cơ bản của hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
trung học phổ thông từ mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp, hinh thức
tổ chức đến kiểm tra, đánh giá và công tác chuẩn bị các điều kiện tổ chức bồi
dưỡng; đặc biệt bước đầu đã có sự quan tâm đến nhu cầu của học viên. Học viên
đã có nhận thức, tâm thế tham gia bồi dưỡng phù hợp với nhu cầu của cá nhân và
xã hội.
Tuy nhiên, hoạt động bồi dưỡng hiện nay trên địa bàn thành phố Hồ Chí
Minh vẫn cịn những vấn đề cần được quan tâm cải thiện:Công tác phối hợp, hỗ
trợ, hợp tác giữa các bộ phận, ban ngành trong quá trình tổ chức vẫn còn lỏng lẻo;
chưa xác định được mối quan hệ, hỗ trợ, hợp tác; chưa có một bộ máy tổ chức
chuyên nghiệp và hiệu quả; Hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng hiện nay ở các cơ sở
bồi dưỡng chưa có sự quan tâm đúng mức đến nhu cầu của học viên; Công tác tổ
chức xây dựng kế hoạch mặc dù đã có kế hoạch riêng biệt trên cơ sở nắm vững
mục tiêu, yêu cầu, nội dung, phương pháp nhưng tính hiệu quả vẫn chưa cao, chưa
thu hút được sự tham gia tích cực, chủ động từ phía học viên. Kế hoạch tổ chức
bồi dưỡng vẫn chưa xây dựng trên các chuẩn đầu ra rõ ràng; Trong mục tiêu đổi
mới nội dung, chương trình bồi dưỡng, mặc dù đã có sự quan tâm xét về chủ
trương định hướng song các tài liệu, các chương trình bồi dưỡng chưa có sự cải
tiến nhiều nên chưa theo kịp được với xu thế bồi dưỡng hiện đại giai đoạn hiện


17

nay, thậm chí học viên trong q trình học tập nghiên cứu cịn gặp khó khăn về
nguồn tài liệu tham khảo, sách chuyên khảo,…Trong công tác tổ chức thực hiện

bồi dưỡng nhiều giảng viên chưa tập trung đầu tư vào chun mơn, một số dành
rất ít thời gian cho việc cập nhật kiến thức mới, chưa sâu sát với hứng thú, nhu cầu
học tập của học viên do mình phụ trách; đa số học viên vẫn cịn thiếu thơng tin về
giảng viên, chưa được lựa chọn giảng viên theo nhu cầu; Cơng tác chỉ đạo thực
hiện phương pháp, hình thức bồi dưỡng vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Cần chuyển
các phương thức bồi dưỡng trực tiếp, tập trung như hiện nay sang bồi dưỡng trực
tiếp, bồi dưỡng có hỗ trợ công nghệ cao; Nhu cầu bồi dưỡng của học viên chưa rõ
ràng. Đa số học viên tham gia bồi dưỡng chưa xác định được động cơ tâm thế bồi
dưỡng nghiêm túc. Thời gian ngắn, quy chế học tập dễ dàng, cấp chứng chỉ
nhanh là những điểm học viên quan tâm nhiều hơn; Công tác kiểm tra, đánh giá
kết quả bồi dưỡng chưa được đổi mới và hiệu quả. Kết thúc khóa bồi dưỡng học
viên chủ yếu viết bài thu hoạch, làm báo cáo chun đề theo các mẫu thơng
dụng, ít cải tiến và đổi mới hình thức tổ chức kiểm tra đánh giá để dảm bảo
hướng đến hiệu quả bồi dưỡng theo các mục tiêu đổi mới đánh giá đầu ra cho
hoạt động bồi dưỡng giai đoạn hiện nay. Phần nhiều các cơ sở chưa xây dựng
được các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá cụ thể, rõ ràng; chưa chuẩn bị đảm bảo cơ
cấu tổ chức kiểm tra, đánh giá. Việc đánh giá, rút kinh nghiệm sau kiểm tra chưa
được quan tâm thực hiện nghiêm túc.
2.5. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học
phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
2.5.1. Thực trạng quản lý mục tiêu, yêu cầu hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường trung học phổ thông khu vực Thành phố Hồ Chí Minh
2.5.1.1. Thực trạng xác định mục tiêu, yêu cầu hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường trung học phổ thơng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
Qua trao khảo sát, mục tiêu, yêu cầu của các khoá bồi dưỡng chưa thật sự
hướng đến các mục tiêu, yêu cầu đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp và
hình thức tổ chức bồi dưỡng theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thơng. Các
chương trình bồi dưỡng đã được triển khai chưa thực sự đổi mới về mọi mặt, chưa
đáp ứng được mục tiêu, yêu cầu đổi mới giáo dục. Công tác chỉ đạo, định hướng
thực hiện mục tiêu, yêu cầu chưa đủ hiệu lực để tầm soát và cải biến mục tiêu, yêu

cầu của các chương trình bồi dưỡng hiện nay dẫn đến việc thực hiện mục tiêu, yêu
cầu bồi dưỡng chưa gắn kết với tinh thần đổi mới, chủ yếu triển khai theo hướng
kinh nghiệm; các chủ thể quản lý đang trong tình trạng ngại thay đổi, ngại tiếp cận
và thích ứng.
2.5.1.2. Thực trạng xác định yêu cầu đối với hiệu trưởng tham gia khoá bồi
dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thông khu vực thành phố Hồ Chí Minh
Kết quả khảo sát ở bảng 2.21:


18

Bảng 2.1. Đánh giá việc xác định yêu cầu đối với hiệu trưởng
tham gia khoá bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thơng
trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
CBQL,
HT, PHT
T
GV
Nội dung
t(552)
T
ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC
Hiệu trưởng tham gia khóa bồi dưỡng phải
1
4.16 0.82 3.22 0.81 9.27***
phát huy năng lực tự học, tự nghiên cứu
Hiệu trưởng tham gia khóa bồi dưỡng phải
2
3.36 0.75 3.13 0.89 1.81
phát huy tính sáng tạo trong q trình học tập

Hiệu trưởng tham gia khóa bồi dưỡng phải
3
3.74 0.96 3.18 0.77 4.87***
thực hiện tốt nội quy khóa bồi dưỡng
Chung
3.76 0.69 3.18 0.73 6.50***
Ghi chú: 1≤ĐTB≤5; *: p < 0,05; ***: p< 0,001
Cho thấy, các đối tượng được cử đi tham gia bồi dưỡng chưa thật sự thực sự
dựa trên nhu cầu nâng cao năng lực cho bản thân mà chủ yếu là để lấy chứng chỉ phù
hợp với quy định. Việc tham gia chỉ mang tính đối phó, đây là một trong những khó
khăn dẫn đến công tác Chỉ đạo xác định yêu cầu đối với hiệu trưởng tham gia khóa
bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, nhất là
trong việc chỉ đạo hiệu trưởng tham gia khóa bồi dưỡng phải phát huy tính sáng tạo
trong q trình học tập và thực hiện tốt nội quy khóa bồi dưỡng. Mặt khác, về vấn đề
xác định nhu cầu bồi dưỡng, các đối tượng được cử đi tham gia bồi dưỡng đa số
đều chung nhận định là việc bồi dưỡng hiện nay chưa dựa trên nhu cầu bồi dưỡng
của hiệu trưởng trường THPT, các cơ quan quản lý chưa có động thái chế tài, chế
định đúng mức để người học xác định được tâm thế. Vì thế, mục tiêu tham gia
khóa bồi dưỡng của hiệu trưởng cũng chủ yếu là để lấy chứng chỉ phù hợp với quy
định chứ chưa thật sự để nâng cao năng lực cho bản thân.
2.5.2. Thực trạng quản lý chương trình, nội dụng bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thơng khu vực thành phố Hồ Chí Minh
Kết quả khảo sát ở bảng 2.18:
Bảng 2.2. Thực trạng quản lý chương trình, nội dung bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thơng trên địa bànThành phố Hồ Chí Minh
HT, PHT CBQL, GV
TT
Nội dung
t(552)
ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC

Thực hiện việc cập nhật chương trình
1
3.36 0.93 3.30 0.78 1.01
bồi dưỡng
Thực hiện việc lấy ý kiến phản hồi về
2
3.38 1.04 3.29 0.88 1.23
chương trình từ các bên liên quan
Chung
3.37 0.84 3.29 0.71 1.30
Ghi chú: 1≤ĐTB≤5
Hầu hết các đối tượng được khảo sát đều chung nhận định: “Các tài liệu,
chương trình bồi dưỡng chưa thay đổi để theo kịp với sự đổi mới giáo dục hiện
nay, thậm chí rất khó khăn trong việc tìm kiếm các tài liệu liên quan đến các thuật


19

ngữ mới, đặc biệt là quản trị nhà trường”. Sau các khóa bồi dưỡng, trước đây các
hiệu trưởng cũng được lấy ý kiến về chương trình bồi dưỡng, các ý kiến góp ý đều
xoay quanh việc xây dựng và phát triển các chương trình bồi dưỡng gắn với nâng
cao năng lực quản trị nhà trường, đáp ứng đổi mới chuẩn hiệu trưởng, đổi mới
giáo dục hiện nay nhưng thực tế là các thông tin trong các tài liệu bồi dưỡng hiện
nay vẫn là những thông tin chưa được cập nhật, hoặc nếu có thì cũng chỉ mới cung
cấp thơng tin mà chưa cung cấp phương pháp tự học, tự nghiên cứu.
2.5.3. Thực trạng quản lý quy trình tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường Trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
2.5.3.1. Thực trạng việc vận hành hệ thống quản lý hoạt động bồi dưỡng
hiệu trưởng trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
Tổ chức khảo sát trên 552 khách thể là cán bộ quản lý Sở GD&ĐT, cán bộ

quản lý các cơ sở bồi dưỡng, cán bộ quản lý các trường Trung học phổ thông trên
địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả phản ánh như sau:
* Về trách nhiệm của các cơ quan thuộc Bộ GD&ĐT: Nhiều ý kiến cho biết
việc định kỳ tổ chức sơ kết, tổng kết công tác bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT
là chưa được quan tâm (TX=25.4%; RTX=12.1%).
*Về trách nhiệm của Sở GD&ĐT: Hiện nay khâu mà các sở làm tốt là khâu
hợp đồng hoặc chuyển giao giao nhiệm vụ đối với các cơ sở giáo dục thực hiện
nhiệm vụ bồi dưỡng CBQL trường THPT(TB_TX&RTX =79.1%).
* Về trách nhiệm của các cơ sở thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng: Hiện nay các
cơ sở bồi dưỡng triển khai hoạt động bồi dưỡng trong tâm thế khá chủ quan, các
cơ sở chạy theo chỉ tiêu, kế hoạch đề ra; triển khai thực hiện nội dung, chương
trình trong điều kiện cho phép của cơ sở; chưa quan tâm đến cơng tác tham mưu,
phối hợp, tìm kiếm nguồn lực, đổi mới quy trình, cải tiến và sáng tạo trong hoạt
động bồi dưỡng. Nên có thể nói, hiệu quả bồi dưỡng chưa đáp ứng được nhu cầu
phát triển năng lực của cá nhân và của tổ chức.
2.5.3.2. Thực trạng việc xây dựng kế hoạch hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường trung học phổ thông khu vực Thành phố Hồ Chí Minh
Kết quả khảo sát ở bảng 2.17cho thấy, nhóm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng
đánh giá cơng tác lập kế hoạch bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT trên địa bàn
Thành phố Hồ Chí Minh hiện đang được thực hiện ở mức khá (3,4 ≤ ĐTB < 4,2);
nhóm lãnh đạo Sở và lãnh đạo các phịng chun mơn của Sở GD&ĐT Thành
phố Hồ Chí Minh, CBQL, giảng viên một số cơ sở bồi dưỡng hiệu trưởng trường
THPT, giáo viên trường THPT cho thấy công tác lập kế hoạch bồi dưỡng hiệu
trưởng trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện đang được thực
hiện chỉ ở mức trung bình (2,6 ≤ ĐTB < 3,4).
2.5.3.3. Thực trạng phân bổ giảng viên thực hiện bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thơng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
Cả 02 nhóm đối tượng được khảo sát đều đánh giá nội dung thực hiện thấp
nhất là “Tổ chức bố trí giảng viên áp dụng được kinh nghiệm thực tiễn vào chuyên
đề giảng dạy” (ĐTB = 3,36; ĐLC = 0,93 và ĐTB = 3,33 và ĐLC = 0,88), nội dung

này chỉ được đánh giá ở mức trung bình (2,6 ≤ ĐTB < 3,4). Một số giảng viên


20

tham gia giảng dạy các lớp bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT trên địa bàn
Thành phố Hồ Chí Minh cũng cho biết: “Mặc dù rất muốn lồng ghép kinh nghiệm
thực tiễn, các thông tin mới vào nội dung bài học nhưng hoặc là do cá nhân chưa
từng trải qua công tác quản lý nhà trường, hoặc do nhu cầu bồi dưỡng của các đơn
vị quá lớn, giảng viên thường phải dành hết thời gian đứng lớp, ít có thời gian cập
nhật các kiến thức mới, chưa sâu sát với nhu cầu học tập của các đối tượng được
bồi dưỡng”.
2.5.3.4. Thực trạng tổ chức thực hiện phương thức bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
Cả 02 nhóm đối tượng được khảo sát đều đánh giá nội dung thực hiện thấp
nhất là “Chỉ đạo thực hiện phương thức bồi dưỡng phù hợp với nội dung bồi
dưỡng” (ĐTB = 3,28; ĐLC = 0,76 và ĐTB = 3,16 và ĐLC = 0,73), nội dung này
chỉ được đánh giá ở mức trung bình (2,6 ≤ ĐTB < 3,4). Đánh giá này phù hợp với
kết quả khảo sát ở bảng 2.12 (thực trạng về hiệu quả thực hiện các phương thức
bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT). Điều này cho thấy cần phải tăng cường ứng
dụng CNTT, chuyển phương thức bồi dưỡng “trực tiếp, tập trung” như hiện nay
sang “kết hợp học qua mạng và trực tiếp” hoặc “Tự học trực tuyến qua mạng, có
sự hỗ trợ của cán bộ quản lý cơ sở giáo dục cốt cán hoặc chuyên gia từ các trường
sư phạm” để phù hợp với nội dung bồi dưỡng, đối tượng bồi dưỡng và thời gian
tham gia bồi dưỡng của hiệu trưởng các trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ
Chí Minh.
2.5.3.5. Thực trạng việc thực hiện quy chế và phương pháp kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập của hiệu trưởng tham gia khố bồi dưỡng hiệu trưởng trường
trung học phổ thơng khu vực thành phố Hồ Chí Minh
Kết quả khảo sát cho thấy, cả 02 nhóm đối tượng được khảo sát đều cho rằng

việc “Thực hiện các quy chế và phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
phù hợp với đối tượng tham gia khoá bồi dưỡng, phù hợp với chương trình bồi
dưỡng” được thực hiện chỉ ở mức trung bình (2,6 ≤ ĐTB < 3,4). Thực tế cũng cho
thấy, kết thúc các khóa bồi dưỡng, các đối tượng tham gia chủ yếu viết thu hoạch,
làm báo cáo chuyên đề hoặc tiểu luận; các hoạt động này thường theo cấu trúc quy
định sẵn, chưa phù hợp với đặc thù công tác quản lý tại các trường THPT ở thành
phố phát triển lớn nhất nước, và cũng chưa phát huy được sự sáng tạo của các đối
tượng tham gia khóa bồi dưỡng. Thực trạng này địi hỏi phải có nghiên cứu nghiêm
túc để đề xuất phương án thực hiện có hiệu quả, có chất lượng, thiết thực các hoạt
động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của hiệu trưởng tham gia khóa bồi dưỡng
hiệu trưởng như hiện nay.
2.5.3.6. Thực trạng việc kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
Các đối tượng được khảo sát đều đánh giá công tác kiểm tra, đánh giá hoạt
động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
được thực hiện chưa tốt thể hiện ở các nội dung: Chưa xây dựng được các tiêu
chuẩn, tiêu chí đánh giá cụ thể, rõ ràng; Chưa chuẩn bị được lực lượng kiểm tra,
đánh giá hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT; Việc đánh giá, rút kinh


21

nghiệm, thực hiện các điều chỉnh kịp thời sau đánh giáchưa được thực hiện một
cách nghiêm túc, đầy đủ.
2.5.4. Thực trạng quản lý các điều kiện tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường trung học phổ thông khu vực thành phố Hồ Chí Minh
2.5.4.1. Thực trạng việc chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất phục vụ bồi
dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thông khu vực thành phố Hồ Chí Minh
Kết quả khảo sát cho thấy, nhóm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng đánh giá cơng
tác chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất phục vụ bồi dưỡng hiệu trưởng trường

THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh nhìn chung đạt mức khá (3,4 ≤ ĐTB <
4,2). Tuy nhiên, thực tiễn triển khai công tác bồi dưỡng hiện nay chủ yếu “Bồi
dưỡng trực tiếp, tập trung” mà chưa “Kết hợp học qua mạng và trực tiếp” hay “Tự
học trực tuyến qua mạng, có sự hỗ trợ của cán bộ quản lý cơ sở giáo dục cốt cán
hoặc chuyên gia từ các trường sư phạm”.
2.5.4.2. Thực trạng triển khai các giải pháp hỗ trợ hiệu
trưởng tham gia khố bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học
phổ thơng khu vực thành phố Hồ Chí Minh
Việc “Chỉ đạo thực hiện hoạt động thực tế đáp ứng yêu cầu của chương trình
bồi dưỡng hiệu trưởng trường trung học phổ thơng” hiện nay chưa đáp ứng được
nguyện vọng của các đối tượng tham gia bồi dưỡng, nhất là trong bối cảnh Thành
phố Hồ Chí Minh đang triển khai thực hiện “Mơ hình trường tiên tiến, hiện đại
theo xu thế hội nhập quốc tế” - đây là mơ hình trường học mới ở Việt Nam, điều
này càng đòi hỏi cấp bách hơn việc triển khai thực hiện hoạt động thực tế một
cách thiết thực và hiệu quả.
2.5.4.3.Thực trạng huy động và sử dụng các nguồn lực trong quản lý hoạt
động bồi dưỡng hiệu trưởng trường Trung học phổ thông trên địa bàn thành phố
Hồ Chí Minh
Kết quả khảo sát vẫn cịn đến 49,4% đánh giá cơ sở vật chất, các điều kiện
thực hiện hoạt động bồi dưỡng chỉ ở mức trung bình.
2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường
THPT bao gồm: (1) Tác động từ sự nhận thức của các cấp quản lý và hiệu trưởng;
(2) Tác động từ năng lực quản lý của các cấp cán bộ quản lý và hiệu trưởng; (3)
Tác động từ nội dung, chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng; (4) Tác động từ chủ
trương, chính sách bồi dưỡng hiệu trưởng của Bộ GD&ĐT, của địa phương; và (5)
Tác động từ sự tự học, tự rèn luyện của hiệu trưởng. Kết quả khảo sát thấy rằng
“Tác động từ nhận thức của các cấp cán bộ quản lý và hiệu trưởng ” (ĐTB = 3,48;
ĐLC = 0,83) và “Tác động từ chủ trương đổi mới quản lý giáo dục và xây dựng

đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục của Đảng và Nhà nước” (ĐTB = 3,47; ĐLC =
0,92) và Tác động từ nội dung, chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng (ĐTB = 3,46;
ĐLC = 0,95) là ba yếu tố có ảnh hưởng nhất tới quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng trường THPT.


22

2.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường trung học phổ thông khu vực thành phố Hồ Chí Minh
2.7.1. Những mặt mạnh
Đội ngũ hiệu trưởng trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
nhìn chung có tinh thần học hỏi, muốn khẳng định bản thân và chấp hành tốt nội
quy, quy chế của thành phố. Trong hoạt động bồi dưỡng,Thành phố Hồ Chí Minh
đang sử dụng khá nhiều phương thức bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT, các
cơ sở bồi dưỡng cũng đã sử dụng luân phiên nhiều hoạt động để kiểm tra, đánh giá
kết quả bồi dưỡng hiệu trưởng. Cơ sở vật chất, các điều kiện thực hiện hoạt động
bồi dưỡng nhìn chung tương đối tốt.
2.7.2. Những hạn chế, tồn tại
Về mức độ đáp ứng về phẩm chất và năng lực hiệu trưởng so với chuẩn hiệu
trưởng, mức độ đáp ứng về một số tiêu chí theo chuẩn của hiệu trưởng trường
THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh là chưa cao, đặc biệt là các tiêu chí
năng lực quản trị nhà trường và năng lực sử dụng ngoại ngữ; Về hoạt động bồi
dưỡng hiệu trưởng trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh: Thành phố
Hồ Chí Minh đang sử dụng khá nhiều phương thức bồi dưỡng hiệu trưởng trường
THPT, tuy nhiên chủ yếu là “Bồi dưỡng trực tiếp, tập trung”, chưa chú trọng triển
khai “Kết hợp học qua mạng và trực tiếp” và “Tự học trực tuyến qua mạng, có sự
hỗ trợ của cán bộ quản lý cơ sở giáo dục cốt cán hoặc chuyên gia từ các trường
sư phạm” để giảm áp lực về thời gian cho đối tượng được bồi dưỡng. Các cơ sở
bồi dưỡng đã sử dụng luân phiên nhiều hoạt động để kiểm tra, đánh giá kết quả

bồi dưỡng hiệu trưởng nhưng việc kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng thường
theo cấu trúc quy định sẵn (Báo cáo chuyên đề, Viết thu hoạch), chưa phát huy
được sự sáng tạo của các đối tượng tham gia khóa bồi dưỡng; Về quản lý hoạt
động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh:
(1) Cơng tác lập kế hoạch bồi dưỡng được thực hiện chưa tốt ở tất cả các nội
dung; (2) Công tác tổ chức bộ máy quản lý hoạt động bồi dưỡng và tổ chức hoạt
động bồi dưỡngcòn nhiều hạn chế, bất cập, đó là: Chưa xác định được mối quan hệ
phối hợp, hỗ trợ, hợp tác giữa các bộ phận, thành viên trong bộ máy quản lý hoạt
động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT. Chưa xây dựng được bộ máy quản lý
hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT từ cấp hệ thống (Bộ GD&ĐT) đến
các Sở GD&ĐT. Việc xây dựng chương trình, nội dung tập huấn nâng cao năng
lực cho các chủ thể quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường THPT chưa
tốt. (3) Công tác Quản lý bồi dưỡng hiện nay được thực hiện chưa tốt về các nội
dung nổi bật sau: Xác định mục tiêu, nhu cầu bồi dưỡng; Thực hiện phương thức
bồi dưỡng phù hợp với nội dung bồi dưỡng; Thực hiện chương trình bồi dưỡng;
Việc bố trí giảng viên áp dụng được kinh nghiệm thực tiễn vào chuyên đề giảng
dạy; Việc yêu cầu hiệu trưởng tham gia khóa bồi dưỡng phải phát huy tính sáng
tạo trong q trình học tập và thực hiện tốt nội quy khóa bồi dưỡng; Tổ chức thực
hiện hoạt động thực tế đáp ứng yêu cầu của chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng
trường THPT; Tổ chức thực hiện các phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập phù hợp với đối tượng tham gia khoá bồi dưỡng, phù hợp với chương trình bồi